တိပိဋက

Mindblown: a blog about philosophy.

  • သုတ္တာဓိဋ္ဌာနတတိယဘူမိ

    ၃။ သုတ္တာဓိဋ္ဌာနတတိယဘူမိ ၃၂။ တတ္ထ ကတမံ သုတ္တာဓိဋ္ဌာနံ? လောဘာဓိဋ္ဌာနံ ဒေါသာဓိဋ္ဌာနံ မောဟာဓိဋ္ဌာနံ အလောဘာဓိဋ္ဌာနံ အဒေါသာဓိဋ္ဌာနံ အမောဟာဓိဋ္ဌာနံ ကာယကမ္မာဓိဋ္ဌာနံ ဝါစာကမ္မာဓိဋ္ဌာနံ မနောကမ္မာဓိဋ္ဌာနံ သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယာဓိဋ္ဌာနံ ဝီရိယိန္ဒ္ရိယာဓိဋ္ဌာနံ သတိန္ဒ္ရိယာဓိဋ္ဌာနံ သမာဓိန္ဒ္ရိယာဓိဋ္ဌာနံ ပညိန္ဒ္ရိယာဓိဋ္ဌာနံ။ တတ္ထ ကတမံ လောဘာဓိဋ္ဌာနံ? ဝိတက္ကမထိတဿ [ဝိတက္ကနိမ္မထိတဿ (က။) ဓ။ ပ။ ၃၄၉] ဇန္တုနော၊ တိဗ္ဗရာဂဿ သုဘာနုပဿိနော။ ဘိယျော တဏှာ ပဝဍ္ဎတိ၊ ဧသ ခေါ ဂါဠှံ ကရောတိ ဗန္ဓနံ။ ဝိတက္ကမထိတဿာတိ ကာမရာဂေါ။ သုဘာနုပဿိနောတိ ကာမရာဂဝတ္ထု။ ဘိယျော တဏှာ ပဝဍ္ဎတီတိ ကာမတဏှာ။ ဧသ ဂါဠှံ ကရောတိ ဗန္ဓနန္တိ ရာဂံ, ဣတိ ယော ယော ဓမ္မော မူလနိက္ခိတ္တော,…

  • သာသနပဋ္ဌာနဒုတိယဘူမိ

    ၂။ သာသနပဋ္ဌာနဒုတိယဘူမိ ၁၃။ တတ္ထ ကတမံ သာသနပ္ပဋ္ဌာနံ? သံကိလေသဘာဂိယံ သုတ္တံ, ဝါသနာ ဘာဂိယံ သုတ္တံ, နိဗ္ဗေဓဘာဂိယံ သုတ္တံ, အသေက္ခဘာဂိယံ သုတ္တံ, သံကိလေသဘာဂိယဉ္စ ဝါသနာဘာဂိယဉ္စ, သံကိလေသဘာဂိယဉ္စ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယဉ္စ, သံကိလေသဘာဂိယဉ္စ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယဉ္စ အသေက္ခဘာဂိယဉ္စ, ဝါသနာဘာဂိယဉ္စ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယဉ္စ။ အာဏတ္တိ, ဖလံ, ဥပါယော, အာဏတ္တိ စ ဖလဉ္စ, ဖလဉ္စ ဥပါယော စ, အာဏတ္တိ စ ဖလဉ္စ ဥပါယော စ။ အဿာဒေါ, အာဒီနဝေါ, နိဿရဏံ, အဿာဒေါ စ အာဒီနဝေါ စ, အဿာဒေါ စ နိဿရဏဉ္စ, အာဒီနဝေါ စ နိဿရဏဉ္စ, အဿာဒေါ စ အာဒီနဝေါ စ နိဿရဏဉ္စ။…

  • အရိယသစ္စပ္ပကာသနပဌမဘူမိ

    ခုဒ္ဒကနိကာယ ပေဋကောပဒေသပါဠိ နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ၁။ အရိယသစ္စပ္ပကာသနပဌမဘူမိ နမော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါနံ ပရမတ္ထဒဿီန သီလာဂုဏပါရမိပ္ပတ္တာနံ။ ၁။ ဒုဝေ ဟေတူ ဒုဝေ ပစ္စယာ သာဝကဿ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ ဥပ္ပါဒါယ – ပရတော စ ဃောသော သစ္စာနုသန္ဓိ, အဇ္ဈတ္တဉ္စ ယောနိသော မနသိကာရော။ တတ္ထ ကတမော ပရတော ဃောသော? ယာ ပရတော ဒေသနာ ဩဝါဒေါ အနုသာသနီ သစ္စကထာ သစ္စာနုလောမော။ စတ္တာရိ သစ္စာနိ – ဒုက္ခံ သမုဒယော နိရောဓေါ မဂ္ဂေါ။ ဣမေသံ စတုန္နံ သစ္စာနံ ယာ ဒေသနာ သန္ဒဿနာ ဝိဝရဏာ ဝိဘဇနာ ဥတ္တာနီကိရိယာ [ဥတ္တာနိကိရိယာ (က။)] ပကာသနာ…

  • သာသနပဋ္ဌာန

    သာသနပဋ္ဌာန ၈၉။ တတ္ထ အဋ္ဌာရသ မူလပဒါ ကုဟိံ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ? သာသနပဋ္ဌာနေ။ တတ္ထ ကတမံ သာသနပဋ္ဌာနံ? သံကိလေသဘာဂိယံ သုတ္တံ, ဝါသနာဘာဂိယံ သုတ္တံ, နိဗ္ဗေဓဘာဂိယံ သုတ္တံ, အသေက္ခဘာဂိယံ သုတ္တံ, သံကိလေသဘာဂိယဉ္စ ဝါသနာဘာဂိယဉ္စ သုတ္တံ, သံကိလေသဘာဂိယဉ္စ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယဉ္စ သုတ္တံ, သံကိလေသဘာဂိယဉ္စ အသေက္ခဘာဂိယဉ္စ သုတ္တံ, သံကိလေသဘာဂိယဉ္စ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယဉ္စ အသေက္ခဘာဂိယဉ္စ သုတ္တံ, သံကိလေသဘာဂိယဉ္စ ဝါသနာဘာဂိယဉ္စ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယဉ္စ သုတ္တံ, ဝါသနာဘာဂိယဉ္စ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယဉ္စ သုတ္တံ, တဏှာသံကိလေသဘာဂိယံ သုတ္တံ, ဒိဋ္ဌိသံကိလေသဘာဂိယံ သုတ္တံ, ဒုစ္စရိတသံကိလေသဘာဂိယံ သုတ္တံ, တဏှာဝေါဒါနဘာဂိယံ သုတ္တံ, ဒိဋ္ဌိဝေါဒါနဘာဂိယံ သုတ္တံ, ဒုစ္စရိတဝေါဒါနဘာဂိယံ သုတ္တံ။ တတ္ထ သံကိလေသော တိဝိဓေါ – တဏှာသံကိလေသော ဒိဋ္ဌိသံကိလေသော…

  • နယသမုဋ္ဌာန

    နယသမုဋ္ဌာန ၇၉။ တတ္ထ ကတမံ နယသမုဋ္ဌာနံ? ပုဗ္ဗာ ကောဋိ န ပညာယတိ အဝိဇ္ဇာယစ ဘဝတဏှာယ စ, တတ္ထ အဝိဇ္ဇာနီဝရဏံ တဏှာသံယောဇနံ။ အဝိဇ္ဇာနီဝရဏာ သတ္တာ အဝိဇ္ဇာသံယုတ္တာ [အဝိဇ္ဇာယ သံယုတ္တာ (သီ။ က။)] အဝိဇ္ဇာပက္ခေန ဝိစရန္တိ, တေ ဝုစ္စန္တိ ဒိဋ္ဌိစရိတာတိ။ တဏှာသံယောဇနာ သတ္တာ တဏှာသံယုတ္တာ တဏှာပက္ခေန ဝိစရန္တိ, တေ ဝုစ္စန္တိ တဏှာစရိတာတိ။ ဒိဋ္ဌိစရိတာ ဣတော ဗဟိဒ္ဓါ ပဗ္ဗဇိတာ အတ္တကိလမထာနုယောဂမနုယုတ္တာ ဝိဟရန္တိ။ တဏှာစရိတာ ဣတော ဗဟိဒ္ဓါ ပဗ္ဗဇိတာ ကာမေသု ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂမနုယုတ္တာ ဝိဟရန္တိ။ တတ္ထ ကိံကာရဏံ ယံ ဒိဋ္ဌိစရိတာ ဣတော ဗဟိဒ္ဓါ ပဗ္ဗဇိတာ အတ္တကိလမထာနုယောဂမနုယုတ္တာ ဝိဟရန္တိ, တဏှာစရိတာ ဣတော…

  • ပဋိနိဒ္ဒေသဝါရ

    ၄။ ပဋိနိဒ္ဒေသဝါရ ၁။ ဒေသနာဟာရဝိဘင်္ဂ‌ ၅။ တတ္ထ ကတမော ဒေသနာဟာရော? ‘‘အဿာဒါဒီနဝတာ’’တိ ဂါထာ အယံ ဒေသနာဟာရော။ ကိံ ဒေသယတိ? အဿာဒံ အာဒီနဝံ နိဿရဏံ ဖလံ ဥပါယံ အာဏတ္တိံ။ ဓမ္မံ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒေသေဿာမိ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေဿာမီတိ။ တတ္ထ ကတမော အဿာဒေါ? ‘‘ကာမံ [ကာမမာဒိကာ ဣမာ ဆ ဂါထာ သု။ နိ။ ၇၇၂ ပဿိတဗ္ဗာ] ကာမယမာနဿ၊ တဿ စေတံ သမိဇ္ဈတိ။ အဒ္ဓါ ဣတိမနော ဟောတိ၊ လဒ္ဓါ မစ္စော ယဒိစ္ဆတီ’’တိ။ အယံ အဿာဒေါ။ တတ္ထ…

  • နိဒ္ဒေသဝါရ

    ၃။ နိဒ္ဒေသဝါရ ၄။ တတ္ထ သ‌ခေႅပတော နေတ္တိ ကိတ္တိတာ။ ဟာရသင်္ခေပေါ ၁။ အဿာဒါဒီနဝတာ ၊ နိဿရဏမ္ပိ စ ဖလံ ဥပါယော စ။ အာဏတ္တီ စ ဘဂဝတော၊ ယောဂီနံ ဒေသနာဟာရော။ ၂။ ယံ ပုစ္ဆိတဉ္စ ဝိဿဇ္ဇိတဉ္စ၊ သုတ္တဿ ယာ စ အနုဂီတိ။ သုတ္တဿ ယော ပဝိစယော၊ ဟာရော ဝိစယောတိ နိဒ္ဒိဋ္ဌော။ ၃။ သဗ္ဗေသံ ဟာရာနံ၊ ယာ ဘူမီ ယော စ ဂေါစရော တေသံ။ ယုတ္တာယုတ္တပရိက္ခာ၊ ဟာရော ယုတ္တီတိ နိဒ္ဒိဋ္ဌော။ ၄။ ဓမ္မံ ဒေသေတိ ဇိနော၊ တဿ စ ဓမ္မဿ ယံ ပဒဋ္ဌာနံ။ ဣတိ ယာဝ…

  • ဥဒ္ဒေသဝါရ

    ၂။ ဥဒ္ဒေသဝါရ ၁။ တတ္ထ ကတမေ သောဠသ ဟာရာ? ဒေသနာ ဝိစယော ယုတ္တိ ပဒဋ္ဌာနော လက္ခဏော စတုဗ္ယူဟော အာဝဋ္ဋော ဝိဘတ္တိ ပရိဝတ္တနော ဝေဝစနော ပညတ္တိ ဩတရဏော သောဓနော အဓိဋ္ဌာနော ပရိက္ခာရော သမာရောပနော ဣတိ။ တဿာနုဂီတိ ဒေသနာ ဝိစယော ယုတ္တိ၊ ပဒဋ္ဌာနော စ လက္ခဏော။ စတုဗ္ယူဟော စ အာဝဋ္ဋော၊ ဝိဘတ္တိ ပရိဝတ္တနော။ ဝေဝစနော စ ပညတ္တိ၊ ဩတရဏော စ သောဓနော။ အဓိဋ္ဌာနော ပရိက္ခာရော၊ သမာရောပနော သောဠသော [သောဠသ (သီ။)]။ ဧတေ သောဠသ ဟာရာ၊ ပကိတ္တိတာ အတ္ထတော အသံကိဏ္ဏာ။ ဧတေသဉ္စေဝ ဘဝတိ၊ ဝိတ္ထာရတယာ နယဝိဘတ္တီတိ။…

  • သင်္ဂ‌ဟဝါရ

    ။ နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။ ခုဒ္ဒကနိကာယ နေတ္တိပါဠိ ၁။ သင်္ဂ‌ဟဝါရ ယံ လောကော ပူဇယတေ၊ သလောကပါလော သဒါ နမဿတိ စ။ တဿေတ သာသနဝရံ၊ ဝိဒူဟိ ဉေယျံ နရဝရဿ။ ဒွါဒသ ပဒါနိ သုတ္တံ၊ တံ သဗ္ဗံ ဗျဉ္ဇနဉ္စ အတ္ထော စ။ တံ ဝိညေယျံ ဥဘယံ၊ ကော အတ္ထော ဗျဉ္ဇနံ ကတမံ။ သောဠသဟာရာ နေတ္တိ [နေတ္တီ (က။)]၊ ပဉ္စနယာ သာသနဿ ပရိယေဋ္ဌိ။ အဋ္ဌာရသမူလပဒါ၊ မဟကစ္စာနေန [မဟာကစ္စာနေန (သီ။)] နိဒ္ဒိဋ္ဌာ။ ဟာရာ ဗျဉ္ဇနဝိစယော၊ သုတ္တဿ နယာ တယော စ သုတ္တတ္ထော။ ဥဘယံ ပရိဂ္ဂဟီတံ၊ ဝုစ္စတိ သုတ္တံ…

  • ပညာဝဂ္ဂ

    ၃။ ပညာဝဂ္ဂ ၁။ မဟာပညာကထာ ၁။ အနိစ္စာနုပဿနာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ကတမံ ပညံ ပရိပူရေတိ? ဒုက္ခာနုပဿနာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ကတမံ ပညံ ပရိပူရေတိ? အနတ္တာနုပဿနာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ကတမံ ပညံ ပရိပူရေတိ။ပေ။။ ပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿနာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ကတမံ ပညံ ပရိပူရေတိ? အနိစ္စာနုပဿနာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ဇဝနပညံ ပရိပူရေတိ။ ဒုက္ခာနုပဿနာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ နိဗ္ဗေဓိကပညံ ပရိပူရေတိ။ အနတ္တာနုပဿနာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ မဟာပညံ ပရိပူရေတိ။ နိဗ္ဗိဒါနုပဿနာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ တိက္ခပညံ ပရိပူရေတိ။ ဝိရာဂါနုပဿနာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ဝိပုလပညံ ပရိပူရေတိ။ နိရောဓါနုပဿနာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ…

Got any book recommendations?