ပါစိတ္တိယကဏ္ဍံ

။ နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။

ဝိနယပိဋကေ

ပါစိတ္တိယပါဠိ

၅. ပါစိတ္တိယကဏ္ဍံ

၁. မုသာဝါဒဝဂ္ဂေါ

၁. မုသာဝါဒသိက္ခါပဒံ

ဣမေ ခေါ ပနာယသ္မန္တော ဒွေနဝုတိ ပါစိတ္တိယာ

ဓမ္မာ ဥဒ္ဒေသံ အာဂစ္ဆန္တိ။

၁. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဟတ္ထကော သကျပုတ္တော ဝါဒက္ခိတ္တော ဟောတိ။ သော တိတ္ထိယေဟိ သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော အဝဇာနိတွာ ပဋိဇာနာတိ, ပဋိဇာနိတွာ အဝဇာနာတိ, အညေနညံ ပဋိစရတိ, သမ္ပဇာနမုသာ ဘာသတိ, သင်္ကေတံ ကတွာ ဝိသံဝါဒေတိ။ တိတ္ထိယာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဟတ္ထကော သကျပုတ္တော အမှေဟိ သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော အဝဇာနိတွာ ပဋိဇာနိဿတိ, ပဋိဇာနိတွာ အဝဇာနိဿတိ, အညေနညံ ပဋိစရိဿတိ, သမ္ပဇာနမုသာ ဘာသိဿတိ, သင်္ကေတံ ကတွာ ဝိသံဝါဒေဿတီ’’တိ!

အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ တိတ္ထိယာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ယေန ဟတ္ထကော သကျပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ ဟတ္ထကံ သကျပုတ္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ, အာဝုသော ဟတ္ထက, တိတ္ထိယေဟိ သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော အဝဇာနိတွာ ပဋိဇာနာသိ, ပဋိဇာနိတွာ အဝဇာနာသိ, အညေနညံ ပဋိစရသိ, သမ္ပဇာနမုသာ ဘာသသိ, သင်္ကေတံ ကတွာ ဝိသံဝါဒေသီ’’တိ? ‘‘ဧတေ ခေါ, အာဝုသော, တိတ္ထိယာ နာမ ယေန ကေနစိ ဇေတဗ္ဗာ; နေဝ တေသံ ဇယော ဒါတဗ္ဗော’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဟတ္ထကော သကျပုတ္တော တိတ္ထိယေဟိ သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော အဝဇာနိတွာ ပဋိဇာနိဿတိ, ပဋိဇာနိတွာ အဝဇာနိဿတိ, အညေနညံ ပဋိစရိဿတိ, သမ္ပဇာနမုသာ ဘာသိဿတိ, သင်္ကေတံ ကတွာ ဝိသံဝါဒေဿတီ’’တိ!

အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဟတ္ထကံ သကျပုတ္တံ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဘိက္ခုသံဃံ သန္နိပါတာပေတွာ ဟတ္ထကံ သကျပုတ္တံ ပဋိပုစ္ဆိ – ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ, ဟတ္ထက, တိတ္ထိယေဟိ သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော အဝဇာနိတွာ ပဋိဇာနာသိ, ပဋိဇာနိတွာ အဝဇာနာသိ, အညေနညံ ပဋိစရသိ, သမ္ပဇာနမုသာ ဘာသသိ, သင်္ကေတံ ကတွာ ဝိသံဝါဒေသီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, တိတ္ထိယေဟိ သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော အဝဇာနိတွာ ပဋိဇာနိဿသိ, ပဋိဇာနိတွာ အဝဇာနိဿသိ, အညေနညံ ပဋိစရိဿသိ, သမ္ပဇာနမုသာ ဘာသိဿသိ, သင်္ကေတံ ကတွာ ဝိသံဝါဒေဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၂. ‘‘သမ္ပဇာနမုသာဝါဒေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၃. သမ္ပဇာနမုသာဝါဒေါ နာမ ဝိသံဝါဒနပုရေက္ခါရဿ ဝါစာ, ဂိရာ, ဗျပ္ပထော, ဝစီဘေဒေါ, ဝါစသိကာ ဝိညတ္တိ, အဋ္ဌ အနရိယဝေါဟာရာ – အဒိဋ္ဌံ ဒိဋ္ဌံ မေတိ, အဿုတံ သုတံ မေတိ, အမုတံ မုတံ မေတိ, အဝိညာတံ ဝိညာတံ မေတိ, ဒိဋ္ဌံ အဒိဋ္ဌံ မေတိ, သုတံ အဿုတံ မေတိ , မုတံ အမုတံ မေတိ, ဝိညာတံ အဝိညာတံ မေတိ။

အဒိဋ္ဌံ နာမ န စက္ခုနာ ဒိဋ္ဌံ။ အဿုတံ နာမ န သောတေန သုတံ။ အမုတံ နာမ န ဃာနေန ဃာယိတံ, န ဇိဝှာယ သာယိတံ, န ကာယေန ဖုဋ္ဌံ။ အဝိညာတံ နာမ န မနသာ ဝိညာတံ။ ဒိဋ္ဌံ နာမ စက္ခုနာ ဒိဋ္ဌံ။ သုတံ နာမ သောတေန သုတံ။ မုတံ နာမ ဃာနေန ဃာယိတံ, ဇိဝှာယ သာယိတံ, ကာယေန ဖုဋ္ဌံ။ ဝိညာတံ နာမ မနသာ ဝိညာတံ။

၄. တီဟာကာရေဟိ ‘‘အဒိဋ္ဌံ ဒိဋ္ဌံ မေ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ – ပုဗ္ဗေဝဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ ဘဏိဿ’’န္တိ, ဘဏန္တဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ ဘဏာမီ’’တိ, ဘဏိတဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ မယာ ဘဏိတ’’န္တိ။

စတူဟာကာရေဟိ ‘‘အဒိဋ္ဌံ ဒိဋ္ဌံ မေ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ – ပုဗ္ဗေဝဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ ဘဏိဿ’’န္တိ, ဘဏန္တဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ ဘဏာမီ’’တိ, ဘဏိတဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ မယာ ဘဏိတ’’န္တိ, ဝိနိဓါယ ဒိဋ္ဌိံ။

ပဉ္စဟာကာရေဟိ ‘‘အဒိဋ္ဌံ ဒိဋ္ဌံ မေ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ – ပုဗ္ဗေဝဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ ဘဏိဿ’’န္တိ, ဘဏန္တဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ ဘဏာမီ’’တိ, ဘဏိတဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ မယာ ဘဏိတ’’န္တိ, ဝိနိဓါယ ဒိဋ္ဌိံ, ဝိနိဓါယ ခန္တိံ။

ဆဟာကာရေဟိ ‘‘အဒိဋ္ဌံ ဒိဋ္ဌံ မေ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ – ပုဗ္ဗေဝဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ ဘဏိဿ’’န္တိ, ဘဏန္တဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ ဘဏာမီ’’တိ, ဘဏိတဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ မယာ ဘဏိတ’’န္တိ , ဝိနိဓါယ ဒိဋ္ဌိံ, ဝိနိဓါယ ခန္တိံ, ဝိနိဓါယ ရုစိံ။

သတ္တဟာကာရေဟိ ‘‘အဒိဋ္ဌံ ဒိဋ္ဌံ မေ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ’’ – ပုဗ္ဗေဝဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ ဘဏိဿ’’န္တိ, ဘဏန္တဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ ဘဏာမီ’’တိ, ဘဏိတဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ မယာ ဘဏိတ’’န္တိ, ဝိနိဓါယ ဒိဋ္ဌိံ, ဝိနိဓါယ ခန္တိံ, ဝိနိဓါယ ရုစိံ, ဝိနိဓါယ ဘာဝံ။

၅. တီဟာကာရေဟိ ‘‘အဿုတံ သုတံ မေ’’တိ။ပေ.။ အမုတံ မုတံ မေတိ။ပေ.။ အဝိညာတံ ဝိညာတံ မေတိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ – ပုဗ္ဗေဝဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ ဘဏိဿ’’န္တိ, ဘဏန္တဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ ဘဏာမီ’’တိ, ဘဏိတဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ မယာ ဘဏိတ’’န္တိ။

စတူဟာကာရေဟိ။ပေ.။ ပဉ္စဟာကာရေဟိ။ပေ.။ ဆဟာကာရေဟိ။ပေ.။ သတ္တဟာကာရေဟိ ‘‘အဝိညာတံ ဝိညာတံ မေ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ – ပုဗ္ဗေဝဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ ဘဏိဿ’’န္တိ, ဘဏန္တဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ ဘဏာမီ’’တိ, ဘဏိတဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ မယာ ဘဏိတန္တိ, ဝိနိဓါယ ဒိဋ္ဌိံ, ဝိနိဓါယ ခန္တိံ, ဝိနိဓါယ ရုစိံ, ဝိနိဓါယ ဘာဝံ။

၆. တီဟာကာရေဟိ ‘‘အဒိဋ္ဌံ ဒိဋ္ဌဉ္စ မေ သုတဉ္စာ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ ‘‘အဒိဋ္ဌံ ဒိဋ္ဌဉ္စ မေ မုတဉ္စာ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ ‘‘အဒိဋ္ဌံ ဒိဋ္ဌဉ္စ မေ ဝိညာတဉ္စာ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ အဒိဋ္ဌံ ‘‘ဒိဋ္ဌဉ္စ မေ သုတဉ္စ မုတဉ္စာ’’တိ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ အဒိဋ္ဌံ ‘‘ဒိဋ္ဌဉ္စ မေ သုတဉ္စ ဝိညာတဉ္စာ’’တိ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ အဒိဋ္ဌံ ‘‘ဒိဋ္ဌဉ္စ မေ သုတဉ္စ မုတဉ္စ ဝိညာတဉ္စာ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ပေ.။။

တီဟာကာရေဟိ အဿုတံ ‘‘သုတဉ္စ မေ မုတဉ္စာ’’တိ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ အဿုတံ ‘‘သုတဉ္စ မေ ဝိညာတဉ္စာ’’တိ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ အဿုတံ ‘‘သုတဉ္စ မေ ဒိဋ္ဌဉ္စာ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ အဿုတံ ‘‘သုတဉ္စ မေ မုတဉ္စ ဝိညာတဉ္စာ’’တိ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ အဿုတံ ‘‘သုတဉ္စ မေ မုတဉ္စ ဒိဋ္ဌဉ္စာ’’တိ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ အဿုတံ ‘‘သုတဉ္စ မေ မုတဉ္စ ဝိညာတဉ္စ ဒိဋ္ဌဉ္စာ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ပေ.။။

တီဟာကာရေဟိ အမုတံ ‘‘မုတဉ္စ မေ ဝိညာတဉ္စာ’’တိ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ အမုတံ ‘‘မုတဉ္စ မေ ဒိဋ္ဌဉ္စာ’’တိ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ အမုတံ ‘‘မုတဉ္စ မေ သုတဉ္စာ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ အမုတံ ‘‘မုတဉ္စ မေ ဝိညာတဉ္စ ဒိဋ္ဌဉ္စာ’’တိ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ အမုတံ ‘‘မုတဉ္စ မေ ဝိညာတဉ္စ သုတဉ္စာ’’တိ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ အမုတံ ‘‘မုတဉ္စ မေ ဝိညာတဉ္စ ဒိဋ္ဌဉ္စ သုတဉ္စာ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ပေ.။။

တီဟာကာရေဟိ အဝိညာတံ ‘‘ဝိညာတဉ္စ မေ ဒိဋ္ဌဉ္စာ’’တိ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ အဝိညာတံ ‘‘ဝိညာတဉ္စ မေ သုတဉ္စာ’’တိ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ အဝိညာတံ ‘‘ဝိညာတဉ္စ မေ မုတဉ္စာ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ အဝိညာတံ ‘‘ဝိညာတဉ္စ မေ ဒိဋ္ဌဉ္စ သုတဉ္စာ’’တိ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ အဝိညာတံ ‘‘ဝိညာတဉ္စ မေ ဒိဋ္ဌဉ္စ မုတဉ္စာ’’တိ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ အဝိညာတံ ‘‘ဝိညာတဉ္စ မေ ဒိဋ္ဌဉ္စ သုတဉ္စ မုတဉ္စာ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ပေ.။။

၇. တီဟာကာရေဟိ ဒိဋ္ဌံ ‘‘အဒိဋ္ဌံ မေ’’တိ။ပေ.။ သုတံ ‘‘အဿုတံ မေ’’တိ။ပေ.။ မုတံ ‘‘အမုတံ မေ’’တိ။ပေ.။ ဝိညာတံ ‘‘အဝိညာတံ မေ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ပေ.။။

၈. တီဟာကာရေဟိ ဒိဋ္ဌံ ‘‘သုတံ မေ’’တိ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ ဒိဋ္ဌံ ‘‘မုတံ မေ’’တိ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ ဒိဋ္ဌံ ‘‘ဝိညာတံ မေ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ ဒိဋ္ဌံ ‘‘သုတဉ္စ မေ မုတဉ္စာ’’တိ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ ဒိဋ္ဌံ ‘‘သုတဉ္စ မေ ဝိညာတဉ္စာ’’တိ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ ဒိဋ္ဌံ ‘‘သုတဉ္စ မေ မုတဉ္စ ဝိညာတဉ္စာ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ပေ.။။

တီဟာကာရေဟိ သုတံ ‘‘မုတံ မေ’’တိ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ သုတံ ‘‘ဝိညာတံ မေ’’တိ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ သုတံ ‘‘ဒိဋ္ဌံ မေ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ သုတံ ‘‘မုတဉ္စ မေ ဝိညာတဉ္စာ’’တိ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ သုတံ ‘‘မုတဉ္စ မေ ဒိဋ္ဌဉ္စာ’’တိ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ သုတံ ‘‘မုတဉ္စ မေ ဝိညာတဉ္စ ဒိဋ္ဌဉ္စာ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ပေ.။။

တီဟာကာရေဟိ မုတံ ‘‘ဝိညာတံ မေ’’တိ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ မုတံ ‘‘ဒိဋ္ဌံ မေ’’တိ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ မုတံ ‘‘သုတံ မေ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ မုတံ ‘‘ဝိညာတဉ္စ မေ ဒိဋ္ဌဉ္စာ’’တိ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ မုတံ ‘‘ဝိညာတဉ္စ မေ သုတဉ္စာ’’တိ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ မုတံ ‘‘ဝိညာတဉ္စ မေ ဒိဋ္ဌဉ္စ သုတဉ္စာ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ပေ.။။

တီဟာကာရေဟိ ဝိညာတံ ‘‘ဒိဋ္ဌံ မေ’’တိ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ ဝိညာတံ ‘‘သုတံ မေ’’တိ ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ ဝိညာတံ ‘‘မုတံ မေ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ ဝိညာတံ ‘‘ဒိဋ္ဌဉ္စ မေ သုတဉ္စာ’’တိ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ ဝိညာတံ ‘‘ဒိဋ္ဌဉ္စ မေ မုတဉ္စာ’’တိ။ပေ.။ တီဟာကာရေဟိ ဝိညာတံ ‘‘ဒိဋ္ဌဉ္စ မေ သုတဉ္စ မုတဉ္စာ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ပေ.။။

၉. တီဟာကာရေဟိ ဒိဋ္ဌေ ဝေမတိကော ဒိဋ္ဌံ နောကပ္ပေတိ, ဒိဋ္ဌံ နဿရတိ , ဒိဋ္ဌံ ပမုဋ္ဌော ဟောတိ။ပေ.။ သုတေ ဝေမတိကော သုတံ နောကပ္ပေတိ, သုတံ နဿရတိ, သုတံ ပမုဋ္ဌော ဟောတိ။ပေ.။ မုတေ ဝေမတိကော မုတံ နောကပ္ပေတိ, မုတံ နဿရတိ, မုတံ ပမုဋ္ဌော ဟောတိ။ပေ.။ ဝိညာတေ ဝေမတိကော ဝိညာတံ နောကပ္ပေတိ, ဝိညာတံ နဿရတိ, ဝိညာတံ ပမုဋ္ဌော ဟောတိ။ ဝိညာတဉ္စ မေ ဒိဋ္ဌဉ္စာတိ။ပေ.။ ဝိညာတံ ပမုဋ္ဌော ဟောတိ ဝိညာတဉ္စ မေ သုတဉ္စာတိ။ပေ.။ ဝိညာတံ ပမုဋ္ဌော ဟောတိ; ဝိညာတဉ္စ မေ မုတဉ္စာတိ။ပေ.။ ဝိညာတံ ပမုဋ္ဌော ဟောတိ; ဝိညာတဉ္စ မေ ဒိဋ္ဌဉ္စ သုတဉ္စာတိ။ပေ.။ ဝိညာတံ ပမုဋ္ဌော ဟောတိ; ဝိညာတဉ္စ မေ ဒိဋ္ဌဉ္စ မုတဉ္စာတိ။ပေ.။ ဝိညာတံ ပမုဋ္ဌော ဟောတိ; ဝိညာတဉ္စ မေ ဒိဋ္ဌဉ္စ သုတဉ္စ မုတဉ္စာတိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၁၀. စတူဟာကာရေဟိ။ပေ.။ ပဉ္စဟာကာရေဟိ။ပေ.။ ဆဟာကာရေဟိ။ပေ.။ သတ္တဟာကာရေဟိ။ပေ.။ ဝိညာတံ ပမုဋ္ဌော ဟောတိ, ဝိညာတဉ္စ မေ ဒိဋ္ဌဉ္စ သုတဉ္စ မုတဉ္စာတိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ – ပုဗ္ဗေဝဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ ဘဏိဿ’’န္တိ, ဘဏန္တဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ ဘဏာမီ’’တိ, ဘဏိတဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ မယာ ဘဏိတ’’န္တိ, ဝိနိဓါယ ဒိဋ္ဌိံ, ဝိနိဓါယ ခန္တိံ, ဝိနိဓါယ ရုစိံ, ဝိနိဓါယ ဘာဝံ။

၁၁. အနာပတ္တိ ဒဝါ ဘဏတိ, ရဝါ ဘဏတိ [ဒဝါယ ဘဏတိ, ရဝါယ ဘဏတိ (သျာ.)]။ ‘‘ဒဝါ ဘဏတိ နာမ သဟသာ ဘဏတိ။ ရဝါ ဘဏတိ နာမ ‘အညံ ဘဏိဿာမီ’တိ အညံ ဘဏတိ’’။ ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

မုသာဝါဒသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ပဌမံ။

၂. ဩမသဝါဒသိက္ခါပဒံ

၁၂. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ပေသလေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ဘဏ္ဍန္တာ [ဘဏ္ဍေန္တာ (ဣတိပိ)] ပေသလေ ဘိက္ခူ ဩမသန္တိ – ဇာတိယာပိ, နာမေနပိ, ဂေါတ္တေနပိ, ကမ္မေနပိ, သိပ္ပေနပိ, အာဗာဓေနပိ, လိင်္ဂေနပိ, ကိလေသေနပိ, အာပတ္တိယာပိ; ဟီနေနပိ အက္ကောသေန ခုံသေန္တိ ဝမ္ဘေန္တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ပေသလေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ဘဏ္ဍန္တာ ပေသလေ ဘိက္ခူ ဩမသိဿန္တိ – ဇာတိယာပိ, နာမေနပိ, ဂေါတ္တေနပိ, ကမ္မေနပိ, သိပ္ပေနပိ, အာဗာဓေနပိ, လိင်္ဂေနပိ, ကိလေသေနပိ, အာပတ္တိယာပိ; ဟီနေနပိ အက္ကောသေန ခုံသေဿန္တိ ဝမ္ဘေဿန္တီ’’တိ!

အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ပေသလေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ဘဏ္ဍန္တာ ပေသလေ ဘိက္ခူ ဩမသထ – ဇာတိယာပိ။ပေ.။ ဟီနေနပိ အက္ကောသေန ခုံသေထ ဝမ္ဘေထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ပေသလေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ဘဏ္ဍန္တာ ပေသလေ ဘိက္ခူ ဩမသိဿထ – ဇာတိယာပိ။ပေ.။ ဟီနေနပိ အက္ကောသေန ခုံသေဿထ ဝမ္ဘေဿထ ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဝိဂရဟိတွာ။ပေ.။ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ –

၁၃. ‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, တက္ကသိလာယံ [တက္ကသီလာယံ (က.)] အညတရဿ ဗြာဟ္မဏဿ နန္ဒိဝိသာလော နာမ ဗလီဗဒ္ဒေါ [ဗလိဝဒ္ဒေါ (သီ.), ဗလိဗဒ္ဒေါ (သျာ.)] အဟောသိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, နန္ဒိဝိသာလော ဗလီဗဒ္ဒေါ တံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဂစ္ဆ တွံ, ဗြာဟ္မဏ, သေဋ္ဌိနာ သဒ္ဓိံ သဟဿေန အဗ္ဘုတံ ကရောဟိ – မယှံ ဗလီဗဒ္ဒေါ သကဋသတံ အတိဗဒ္ဓံ ပဝဋ္ဋေဿတီ’’တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သော ဗြာဟ္မဏော သေဋ္ဌိနာ သဒ္ဓိံ သဟဿေန အဗ္ဘုတံ အကာသိ – မယှံ ဗလီဗဒ္ဒေါ သကဋသတံ အတိဗဒ္ဓံ ပဝဋ္ဋေဿတီတိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သော ဗြာဟ္မဏော သကဋသတံ အတိဗန္ဓိတွာ နန္ဒိဝိသာလံ ဗလီဗဒ္ဒံ ယုဉ္ဇိတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဂစ္ဆ, ကူဋ [အဉ္ဆ ကူဋ (သီ. သျာ.)], ဝဟဿု, ကူဋာ’တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, နန္ဒိဝိသာလော ဗလီဗဒ္ဒေါ တတ္ထေဝ အဋ္ဌာသိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သော ဗြာဟ္မဏော သဟဿေန ပရာဇိတော ပဇ္ဈာယိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, နန္ဒိဝိသာလော ဗလီဗဒ္ဒေါ တံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိဿ တွံ, ဗြာဟ္မဏ, ပဇ္ဈာယသီ’’တိ? ‘တထာ ဟိ ပနာဟံ, ဘော, တယာ သဟဿေန ပရာဇိတော’’တိ။ ‘ကိဿ ပန မံ တွံ, ဗြာဟ္မဏ, အကူဋံ ကူဋဝါဒေန ပါပေသိ? ဂစ္ဆ တွံ, ဗြာဟ္မဏ, သေဋ္ဌိနာ သဒ္ဓိံ ဒွီဟိ သဟဿေဟိ အဗ္ဘုတံ ကရောဟိ – ‘‘မယှံ ဗလီဗဒ္ဒေါ သကဋသတံ အတိဗဒ္ဓံ ပဝဋ္ဋေဿတီ’’တိ။ ‘‘မာ စ မံ အကူဋံ ကူဋဝါဒေန ပါပေသီ’’တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သော ဗြာဟ္မဏော သေဋ္ဌိနာ သဒ္ဓိံ ဒွီဟိ သဟဿေဟိ အဗ္ဘုတံ အကာသိ – ‘‘မယှံ ဗလီဗဒ္ဒေါ သကဋသတံ အတိဗဒ္ဓံ ပဝဋ္ဋေဿတီ’’တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သော ဗြာဟ္မဏော သကဋသတံ အတိဗန္ဓိတွာ နန္ဒိဝိသာလံ ဗလီဗဒ္ဒံ ယုဉ္ဇိတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အစ္ဆ, ဘဒြ, ဝဟဿု, ဘဒြာ’’တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, နန္ဒိဝိသာလော ဗလီဗဒ္ဒေါ သကဋသတံ အတိဗဒ္ဓံ ပဝဋ္ဋေသိ။

[ဇာ. ၁.၁.၂၈ နန္ဒိဝိသာလဇာတကေပိ၊ တတ္ထ ပန မနုညသဒ္ဒေါ ဒိဿတိ] ‘‘မနာပမေဝ ဘာသေယျ၊ နာ၊ မနာပံ ကုဒါစနံ။

မနာပံ ဘာသမာနဿ၊ ဂရုံ ဘာရံ ဥဒဗ္ဗဟိ။

ဓနဉ္စ နံ အလာဘေသိ၊ တေန စ၊ တ္တမနော အဟူတိ။

‘‘တဒါပိ မေ, ဘိက္ခဝေ, အမနာပါ ခုံသနာ ဝမ္ဘနာ။ ကိမင်္ဂံ ပန ဧတရဟိ မနာပါ ဘဝိဿတိ ခုံသနာ ဝမ္ဘနာ? နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။။ ‘‘ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၁၄. ‘‘ဩမသဝါဒေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၁၅. ဩမသဝါဒေါ နာမ ဒသဟိ အာကာရေဟိ ဩမသတိ – ဇာတိယာပိ, နာမေနပိ, ဂေါတ္တေနပိ, ကမ္မေနပိ, သိပ္ပေနပိ, အာဗာဓေနပိ, လိင်္ဂေနပိ, ကိလေသေနပိ, အာပတ္တိယာပိ, အက္ကောသေနပိ။

ဇာတိ နာမ ဒွေ ဇာတိယော – ဟီနာ စ ဇာတိ ဥက္ကဋ္ဌာ စ ဇာတိ။ ဟီနာ နာမ ဇာတိ – စဏ္ဍာလဇာတိ, ဝေနဇာတိ, နေသာဒဇာတိ, ရထကာရဇာတိ, ပုက္ကုသဇာတိ။ ဧသာ ဟီနာ နာမ ဇာတိ။ ဥက္ကဋ္ဌာ နာမ ဇာတိ – ခတ္တိယဇာတိ, ဗြာဟ္မဏဇာတိ။ ဧသာ ဥက္ကဋ္ဌာ နာမ ဇာတိ။

နာမံ နာမ ဒွေ နာမာနိ – ဟီနဉ္စ နာမံ ဥက္ကဋ္ဌဉ္စ နာမံ ။ ဟီနံ နာမ နာမံ – အဝကဏ္ဏကံ, ဇဝကဏ္ဏကံ, ဓနိဋ္ဌကံ, သဝိဋ္ဌကံ, ကုလဝဍ္ဎကံ, တေသု တေသု ဝါ ပန ဇနပဒေသု ဩညာတံ အဝညာတံ ဟီဠိတံ ပရိဘူတံ အစိတ္တီကတံ, ဧတံ ဟီနံ နာမ နာမံ။ ဥက္ကဋ္ဌံ နာမ နာမံ – ဗုဒ္ဓပ္ပဋိသံယုတ္တံ, ဓမ္မပ္ပဋိသံယုတ္တံ, သင်္ဃပ္ပဋိသံယုတ္တံ, တေသု တေသု ဝါ ပန ဇနပဒေသု အနောညာတံ အနဝညာတံ အဟီဠိတံ အပရိဘူတံ စိတ္တီကတံ, ဧတံ ဥက္ကဋ္ဌံ နာမ နာမံ။

ဂေါတ္တံ နာမ ဒွေ ဂေါတ္တာနိ – ဟီနဉ္စ ဂေါတ္တံ ဥက္ကဋ္ဌဉ္စ ဂေါတ္တံ။ ဟီနံ နာမ ဂေါတ္တံ – ကောသိယဂေါတ္တံ, ဘာရဒွါဇဂေါတ္တံ, တေသု တေသု ဝါ ပန ဇနပဒေသု ဩညာတံ အဝညာတံ ဟီဠိတံ ပရိဘူတံ အစိတ္တီကတံ, ဧတံ ဟီနံ နာမ ဂေါတ္တံ။ ဥက္ကဋ္ဌံ နာမ ဂေါတ္တံ – ဂေါတမဂေါတ္တံ, မောဂ္ဂလ္လာနဂေါတ္တံ, ကစ္စာနဂေါတ္တံ, ဝါသိဋ္ဌဂေါတ္တံ, တေသု တေသု ဝါ ပန ဇနပဒေသု အနောညာတံ အနဝညာတံ အဟီဠိတံ အပရိဘူတံ စိတ္တီကတံ, ဧတံ ဥက္ကဋ္ဌံ နာမ ဂေါတ္တံ။

ကမ္မံ နာမ ဒွေ ကမ္မာနိ – ဟီနဉ္စ ကမ္မံ ဥက္ကဋ္ဌဉ္စ ကမ္မံ။ ဟီနံ နာမ ကမ္မံ – ကောဋ္ဌကကမ္မံ, ပုပ္ဖဆဍ္ဍကကမ္မံ, တေသု တေသု ဝါ ပန ဇနပဒေသု ဩညာတံ အဝညာတံ ဟီဠိတံ ပရိဘူတံ အစိတ္တီကတံ, ဧတံ ဟီနံ နာမ ကမ္မံ။ ဥက္ကဋ္ဌံ နာမ ကမ္မံ – ကသိ, ဝဏိဇ္ဇာ, ဂေါရက္ခါ, တေသု တေသု ဝါ ပန ဇနပဒေသု အနောညာတံ အနဝညာတံ အဟီဠိတံ အပရိဘူတံ စိတ္တီကတံ။ ဧတံ ဥက္ကဋ္ဌံ နာမ ကမ္မံ။

သိပ္ပံ နာမ ဒွေ သိပ္ပါနိ – ဟီနဉ္စ သိပ္ပံ ဥက္ကဋ္ဌဉ္စ သိပ္ပံ ။ ဟီနံ နာမ သိပ္ပံ – နဠကာရသိပ္ပံ, ကုမ္ဘကာရသိပ္ပံ, ပေသကာရသိပ္ပံ, စမ္မကာရသိပ္ပံ, နဟာပိတသိပ္ပံ, တေသု တေသု ဝါ ပန ဇနပဒေသု ဩညာတံ အဝညာတံ ဟီဠိတံ ပရိဘူတံ အစိတ္တီကတံ။ ဧတံ ဟီနံ နာမ သိပ္ပံ။ ဥက္ကဋ္ဌံ နာမ သိပ္ပံ – မုဒ္ဒါ, ဂဏနာ, လေခါ, တေသု တေသု ဝါ ပန ဇနပဒေသု အနောညာတံ အနဝညာတံ အဟီဠိတံ အပရိဘူတံ စိတ္တီကတံ, ဧတံ ဥက္ကဋ္ဌံ နာမ သိပ္ပံ။

သဗ္ဗေပိ အာဗာဓါ ဟီနာ, အပိစ မဓုမေဟော အာဗာဓေါ ဥက္ကဋ္ဌော။

လိင်္ဂံ နာမ ဒွေ လိင်္ဂါနိ – ဟီနဉ္စ လိင်္ဂံ ဥက္ကဋ္ဌဉ္စ လိင်္ဂံ။ ဟီနံ နာမ လိင်္ဂံ – အတိဒီဃံ, အတိရဿံ, အတိကဏှံ, အစ္စောဒါတံ, ဧတံ ဟီနံ နာမ လိင်္ဂံ။ ဥက္ကဋ္ဌံ နာမ လိင်္ဂံ – နာတိဒီဃံ, နာတိရဿံ, နာတိကဏှံ, နာစ္စောဒါတံ။ ဧတံ ဥက္ကဋ္ဌံ နာမ လိင်္ဂံ။

သဗ္ဗေပိ ကိလေသာ ဟီနာ။

သဗ္ဗာပိ အာပတ္တိယော ဟီနာ။ အပိစ, သောတာပတ္တိသမာပတ္တိ ဥက္ကဋ္ဌာ။

အက္ကောသော နာမ ဒွေ အက္ကောသာ – ဟီနော စ အက္ကောသော ဥက္ကဋ္ဌော စ အက္ကောသော။ ဟီနော နာမ အက္ကောသော – ဩဋ္ဌောသိ, မေဏ္ဍောသိ, ဂေါဏောသိ, ဂဒြဘောသိ, တိရစ္ဆာနဂတောသိ, နေရယိကောသိ; နတ္ထိ တုယှံ သုဂတိ, ဒုဂ္ဂတိ ယေဝ တုယှံ ပါဋိကင်္ခါတိ, ယကာရေန ဝါ ဘကာရေန ဝါ, ကာဋကောဋစိကာယ ဝါ, ဧသော ဟီနော နာမ အက္ကောသော။ ဥက္ကဋ္ဌော နာမ အက္ကောသော – ပဏ္ဍိတောသိ, ဗျတ္တောသိ , မေဓါဝီသိ, ဗဟုဿုတောသိ, ဓမ္မကထိကောသိ, နတ္ထိ တုယှံ ဒုဂ္ဂတိ, သုဂတိယေဝ တုယှံ ပါဋိကင်္ခါတိ, ဧသော ဥက္ကဋ္ဌော နာမ အက္ကောသော။

၁၆. ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဟီနံ ဝဒေတိ, စဏ္ဍာလံ ဝေနံ နေသာဒံ ရထကာရံ ပုက္ကုသံ – ‘‘စဏ္ဍာလောသိ, ဝေနောသိ, နေသာဒေါသိ, ရထကာရောသိ, ပုက္ကုသောသီ’’တိ ဘဏတိ [ဝဒေတီတိ ဥဒ္ဒေသော။ ဘဏတီတိ ဝိတ္ထာရော (ဝဇိရဗုဒ္ဓိ)], အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, ခတ္တိယံ ဗြာဟ္မဏံ – ‘‘စဏ္ဍာလောသိ, ဝေနောသိ, နေသာဒေါသိ, ရထကာရောသိ, ပုက္ကုသောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဟီနံ ဝဒေတိ, စဏ္ဍာလံ ဝေနံ နေသာဒံ ရထကာရံ ပုက္ကုသံ – ‘‘ခတ္တိယောသိ, ဗြာဟ္မဏောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, ခတ္တိယံ ဗြာဟ္မဏံ – ‘‘ခတ္တိယောသိ, ဗြာဟ္မဏောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

၁၇. ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဟီနံ ဝဒေတိ, အဝကဏ္ဏကံ ဇဝကဏ္ဏကံ ဓနိဋ္ဌကံ သဝိဋ္ဌကံ ကုလဝဍ္ဎကံ – ‘‘အဝကဏ္ဏကောသိ, ဇဝကဏ္ဏကောသိ, ဓနိဋ္ဌကောသိ, သဝိဋ္ဌကောသိ, ကုလဝဍ္ဎကောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, ဗုဒ္ဓရက္ခိတံ ဓမ္မရက္ခိတံ သင်္ဃရက္ခိတံ – ‘‘အဝကဏ္ဏကောသိ, ဇဝကဏ္ဏကောသိ, ဓနိဋ္ဌကောသိ, သဝိဋ္ဌကောသိ, ကုလဝဍ္ဎကောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဟီနံ ဝဒေတိ, အဝကဏ္ဏကံ ဇဝကဏ္ဏကံ ဓနိဋ္ဌကံ သဝိဋ္ဌကံ ကုလဝဍ္ဎကံ – ‘‘ဗုဒ္ဓရက္ခိတောသိ, ဓမ္မရက္ခိတောသိ, သင်္ဃရက္ခိတောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဥကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, ဗုဒ္ဓရက္ခိတံ ဓမ္မရက္ခိတံ သင်္ဃရက္ခိတံ – ‘‘ဗုဒ္ဓရက္ခိတောသိ, ဓမ္မရက္ခိတောသိ, သင်္ဃရက္ခိတောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

၁၈. ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဟီနံ ဝဒေတိ, ကောသိယံ ဘာရဒွါဇံ – ‘‘ကောသိယောသိ, ဘာရဒွါဇောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, ဂေါတမံ မောဂ္ဂလ္လာနံ ကစ္စာနံ ဝါသိဋ္ဌံ – ‘‘ကောသိယောသိ, ဘာရဒွါဇောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဟီနံ ဝဒေတိ, ကောသိယံ ဘာရဒွါဇံ – ‘‘ဂေါတမောသိ, မောဂ္ဂလ္လာနောသိ, ကစ္စာနောသိ, ဝါသိဋ္ဌောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, ဂေါတမံ မောဂ္ဂလ္လာနံ ကစ္စာနံ ဝါသိဋ္ဌံ – ‘‘ဂေါတမောသိ, မောဂ္ဂလ္လာနောသိ, ကစ္စာနောသိ, ဝါသိဋ္ဌောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

၁၉. ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဟီနံ ဝဒေတိ, ကောဋ္ဌကံ ပုပ္ဖဆဍ္ဍကံ – ‘‘ကောဋ္ဌကောသိ, ပုပ္ဖဆဍ္ဍကောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, ကဿကံ ဝါဏိဇံ ဂေါရက္ခံ – ‘‘ကောဋ္ဌကောသိ, ပုပ္ဖဆဍ္ဍကောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဟီနံ ဝဒေတိ, ကောဋ္ဌကံ ပုပ္ဖဆဍ္ဍကံ – ‘‘ကဿကောသိ, ဝါဏိဇောသိ, ဂေါရက္ခေါသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, ကဿကံ ဝါဏိဇံ ဂေါရက္ခံ – ‘‘ကဿကောသိ, ဝါဏိဇောသိ, ဂေါရက္ခေါသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

၂၀. ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဟီနံ ဝဒေတိ, နဠကာရံ ကုမ္ဘကာရံ ပေသကာရံ စမ္မကာရံ နဟာပိတံ – ‘‘နဠကာရောသိ, ကုမ္ဘကာရောသိ, ပေသကာရောသိ, စမ္မကာရောသိ, နဟာပိတောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, မုဒ္ဒိကံ ဂဏကံ လေခကံ – ‘‘နဠကာရောသိ, ကုမ္ဘကာရောသိ, ပေသကာရောသိ, စမ္မကာရောသိ, နဟာပိတောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဟီနံ ဝဒေတိ, နဠကာရံ ကုမ္ဘကာရံ ပေသကာရံ စမ္မကာရံ နဟာပိတံ – ‘‘မုဒ္ဒိကောသိ, ဂဏကောသိ, လေခကောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, မုဒ္ဒိကံ ဂဏကံ လေခကံ – ‘‘မုဒ္ဒိကောသိ, ဂဏကောသိ, လေခကောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

၂၁. ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဟီနံ ဝဒေတိ, ကုဋ္ဌိကံ ဂဏ္ဍိကံ ကိလာသိကံ သောသိကံ အပမာရိကံ – ‘‘ကုဋ္ဌိကောသိ, ဂဏ္ဍိကောသိ, ကိလာသိကောသိ, သောသိကောသိ, အပမာရိကောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, မဓုမေဟိကံ – ‘‘ကုဋ္ဌိကောသိ, ဂဏ္ဍိကောသိ, ကိလာသိကောသိ, သောသိကောသိ, အပမာရိကောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဟီနံ ဝဒေတိ, ကုဋ္ဌိကံ ဂဏ္ဍိကံ ကိလာသိကံ သောသိကံ အပမာရိကံ – ‘‘မဓုမေဟိကောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, မဓုမေဟိကံ – ‘‘မဓုမေဟိကောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

၂၂. ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဟီနံ ဝဒေတိ, အတိဒီဃံ အတိရဿံ အတိကဏှံ အစ္စောဒါတံ – ‘‘အတိဒီဃောသိ, အတိရဿောသိ, အတိကဏှောသိ, အစ္စောဒါတောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, နာတိဒီဃံ နာတိရဿံ နာတိကဏှံ နာစ္စောဒါတံ – ‘‘အတိဒီဃောသိ, အတိရဿောသိ, အတိကဏှောသိ, အစ္စောဒါတောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဟီနံ ဝဒေတိ, အတိဒီဃံ အတိရဿံ အတိကဏှံ အစ္စောဒါတံ – ‘‘နာတိဒီဃောသိ, နာတိရဿောသိ, နာတိကဏှောသိ, နာစ္စောဒါတောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, နာတိဒီဃံ နာတိရဿံ နာတိကဏှံ နာစ္စောဒါတံ – ‘‘နာတိဒီဃောသိ, နာတိရဿောသိ, နာတိကဏှောသိ, နာစ္စောဒါတောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

၂၃. ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဟီနံ ဝဒေတိ, ရာဂပရိယုဋ္ဌိတံ ဒေါသပရိယုဋ္ဌိတံ မောဟပရိယုဋ္ဌိတံ – ‘‘ရာဂပရိယုဋ္ဌိတောသိ, ဒေါသပရိယုဋ္ဌိတောသိ, မောဟပရိယုဋ္ဌိတောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, ဝီတရာဂံ ဝီတဒေါသံ ဝီတမောဟံ – ‘‘ရာဂပရိယုဋ္ဌိတောသိ , ဒေါသပရိယုဋ္ဌိတောသိ, မောဟပရိယုဋ္ဌိတောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဟီနံ ဝဒေတိ, ရာဂပရိယုဋ္ဌိတံ ဒေါသပရိယုဋ္ဌိတံ မောဟပရိယုဋ္ဌိတံ – ‘‘ဝီတရာဂေါသိ, ဝီတဒေါသောသိ, ဝီတမောဟောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, ဝီတရာဂံ ဝီတဒေါသံ ဝီတမောဟံ – ‘‘ဝီတရာဂေါသိ, ဝီတဒေါသောသိ, ဝီတမောဟောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

၂၄. ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဟီနံ ဝဒေတိ, ပါရာဇိကံ အဇ္ဈာပန္နံ သံဃာဒိသေသံ အဇ္ဈာပန္နံ ထုလ္လစ္စယံ အဇ္ဈာပန္နံ ပါစိတ္တိယံ အဇ္ဈာပန္နံ ပါဋိဒေသနီယံ အဇ္ဈာပန္နံ ဒုက္ကဋံ အဇ္ဈာပန္နံ ဒုဗ္ဘာသိတံ အဇ္ဈာပန္နံ – ‘‘ပါရာဇိကံ အဇ္ဈာပန္နောသိ, သံဃာဒိသေသံ အဇ္ဈာပန္နောသိ, ထုလ္လစ္စယံ အဇ္ဈာပန္နောသိ, ပါစိတ္တိယံ အဇ္ဈာပန္နောသိ, ပါဋိဒေသနီယံ အဇ္ဈာပန္နောသိ, ဒုက္ကဋံ အဇ္ဈာပန္နောသိ, ဒုဗ္ဘာသိတံ အဇ္ဈာပန္နောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, သောတာပန္နံ – ‘‘ပါရာဇိကံ အဇ္ဈာပန္နောသိ။ပေ.။ ဒုဗ္ဘာသိတံ အဇ္ဈာပန္နောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဟီနံ ဝဒေတိ, ပါရာဇိကံ အဇ္ဈာပန္နံ။ပေ.။ ဒုဗ္ဘာသိတံ အဇ္ဈာပန္နံ – ‘‘သောတာပန္နောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, သောတာပန္နံ – ‘‘သောတာပန္နောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

၂၅. ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဟီနံ ဝဒေတိ, ဩဋ္ဌံ မေဏ္ဍံ ဂေါဏံ ဂဒြဘံ တိရစ္ဆာနဂတံ နေရယိကံ – ‘‘ဩဋ္ဌောသိ, မေဏ္ဍောသိ, ဂေါဏောသိ, ဂဒြဘောသိ, တိရစ္ဆာနဂတောသိ, နေရယိကောသိ, နတ္ထိ တုယှံ သုဂတိ, ဒုဂ္ဂတိ ယေဝ တုယှံ ပါဋိကင်္ခါ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, ပဏ္ဍိတံ ဗျတ္တံ မေဓါဝိ ဗဟုဿုတံ ဓမ္မကထိကံ – ‘‘ဩဋ္ဌောသိ, မေဏ္ဍောသိ, ဂေါဏောသိ, ဂဒြဘောသိ, တိရစ္ဆာနဂတောသိ, နေရယိကောသိ; နတ္ထိ တုယှံ သုဂတိ, ဒုဂ္ဂတိ ယေဝ တုယှံ ပါဋိကင်္ခါ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဟီနံ ဝဒေတိ, ဩဋ္ဌံ မေဏ္ဍံ ဂေါဏံ ဂဒြဘံ တိရစ္ဆာနဂတံ နေရယိကံ – ‘‘ပဏ္ဍိတောသိ, ဗျတ္တောသိ, မေဓါဝီသိ, ဗဟုဿုတောသိ, ဓမ္မကထိကောသိ, နတ္ထိ တုယှံ ဒုဂ္ဂတိ, သုဂတိ ယေဝ တုယှံ ပါဋိကင်္ခါ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, ပဏ္ဍိတံ ဗျတ္တံ မေဓါဝိံ ဗဟုဿုတံ ဓမ္မကထိကံ – ‘‘ပဏ္ဍိတောသိ, ဗျတ္တောသိ, မေဓါဝီသိ, ဗဟုဿုတောသိ, ဓမ္မကထိကောသိ, နတ္ထိ တုယှံ ဒုဂ္ဂတိ, သုဂတိ ယေဝ တုယှံ ပါဋိကင်္ခါ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

၂၆. ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဧဝံ ဝဒေတိ, ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ စဏ္ဍာလာ ဝေနာ နေသာဒါ ရထကာရာ ပုက္ကုသာ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုက္ကဋဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဧဝံ ဝဒေတိ, ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ ခတ္တိယာ, ဗြာဟ္မဏာ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုက္ကဋဿ။

၂၇. ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဧဝံ ဝဒေတိ, ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ အဝကဏ္ဏကာ ဇဝကဏ္ဏကာ ဓနိဋ္ဌကာ သဝိဋ္ဌကာ ကုလဝဍ္ဎကာ’’တိ ဘဏတိ။ပေ.။။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ ဗုဒ္ဓရက္ခိတာ ဓမ္မရက္ခိတာ သင်္ဃရက္ခိတာ’’တိ ဘဏတိ ။ပေ.။။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ ကောသိယာ ဘာရဒွါဇာ’’တိ ဘဏတိ။ပေ.။။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ ဂေါတမာ မောဂ္ဂလ္လာနာ ကစ္စာနာ ဝါသိဋ္ဌာ’’တိ ဘဏတိ။ပေ.။။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ ကောဋ္ဌကာ ပုပ္ဖဆဍ္ဍကာ’’တိ ဘဏတိ။ပေ.။။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ ကဿကာ ဝါဏိဇာ ဂေါရက္ခါ’’တိ ဘဏတိ။ပေ.။။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ နဠကာရာ ကုမ္ဘကာရာ ပေသကာရာ စမ္မကာရာ နဟာပိတာ’’တိ ဘဏတိ။ပေ.။။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ မုဒ္ဒိကာ ဂဏကာ လေခကာ’’တိ ဘဏတိ။ပေ.။။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ ကုဋ္ဌိကာ ဂဏ္ဍိကာ ကိလာသိကာ သောသိကာ အပမာရိကာ’’တိ ဘဏတိ။ပေ.။။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ မဓုမေဟိကာ’’တိ ဘဏတိ။ပေ.။။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ အတိဒီဃာ အတိရဿာ အတိကဏှာ အစ္စောဒါတာ’’တိ ဘဏတိ။ပေ.။။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ နာတိဒီဃာ နာတိရဿာ နာတိကဏှာ နာစ္စောဒါတာ’’တိ ဘဏတိ။ပေ.။။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ ရာဂပရိယုဋ္ဌိတာ ဒေါသပရိယုဋ္ဌိတာ မောဟပရိယုဋ္ဌိတာ’’တိ ဘဏတိ။ပေ.။။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ ဝီတရာဂါ ဝီတဒေါသာ ဝီတမောဟာ’’တိ ဘဏတိ။ပေ.။။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ ပါရာဇိကံ အဇ္ဈာပန္နာ။ပေ.။ ဒုဗ္ဘာသိတံ အဇ္ဈာပန္နာ’’တိ ဘဏတိ။ပေ.။။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ သောတာပန္နာ’’တိ ဘဏတိ။ပေ.။။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ ဩဋ္ဌာ မေဏ္ဍာ ဂေါဏာ ဂဒြဘာ တိရစ္ဆာနဂတာ နေရယိကာ, နတ္ထိ တေသံ သုဂတိ, ဒုဂ္ဂတိယေဝ တေသံ ပါဋိကင်္ခါ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုက္ကဋဿ။

၂၈. ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဧဝံ ဝဒေတိ, ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ ပဏ္ဍိတာ ဗျတ္တာ, မေဓါဝီ ဗဟုဿုတာ ဓမ္မကထိကာ, နတ္ထိ တေသံ ဒုဂ္ဂတိ, သုဂတိယေဝ တေသံ ပါဋိကင်္ခါ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုက္ကဋဿ။

၂၉. ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဧဝံ ဝဒေတိ, ‘‘ယေ နူန စဏ္ဍာလာ ဝေနာ နေသာဒါ ရထကာရာ ပုက္ကုသာ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုက္ကဋဿ။ပေ.။။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဧဝံ ဝဒေတိ, ‘‘ယေ နူန ပဏ္ဍိတာ ဗျတ္တာ မေဓါဝီ ဗဟုဿုတာ ဓမ္မကထိကာ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုက္ကဋဿ။

၃၀. ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဧဝံ ဝဒေတိ, ‘‘န မယံ စဏ္ဍာလာ ဝေနာ နေသာဒါ ရထကာရာ ပုက္ကုသာ’’တိ ဘဏတိ။ပေ.။။ ‘‘န မယံ ပဏ္ဍိတာ ဗျတ္တာ မေဓါဝီ ဗဟုဿုတာ ဓမ္မကထိကာ, နတ္ထမှာကံ ဒုဂ္ဂတိ, သုဂတိယေဝ အမှာကံ ပါဋိကင်္ခါ’’တိ ဘဏတိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုက္ကဋဿ။

၃၁. ဥပသမ္ပန္နော အနုပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဟီနံ ဝဒေတိ,။ပေ.။ ဟီနေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ။ပေ.။ ဥက္ကဋ္ဌေန ဟီနံ ဝဒေတိ။ပေ.။ ဥက္ကဋ္ဌေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, ပဏ္ဍိတံ ဗျတ္တံ မေဓါဝိံ ဗဟုဿုတံ ဓမ္မကထိကံ – ‘‘ပဏ္ဍိတောသိ, ဗျတ္တောသိ, မေဓါဝီသိ, ဗဟုဿုတောသိ, ဓမ္မကထိကောသိ, နတ္ထိ တုယှံ ဒုဂ္ဂတိ, သုဂတိယေဝ တုယှံ ပါဋိကင်္ခါ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုက္ကဋဿ။

ဥပသမ္ပန္နော အနုပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဧဝံ ဝဒေတိ, ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ စဏ္ဍာလာ ဝေနာ နေသာဒါ ရထကာရာ ပုက္ကုသာ’’တိ ဘဏတိ။ပေ.။။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ ပဏ္ဍိတာ ဗျတ္တာ မေဓါဝီ ဗဟုဿုတာ ဓမ္မကထိကာ, နတ္ထိ တေသံ ဒုဂ္ဂတိ, သုဂတိယေဝ တေသံ ပါဋိကင်္ခါ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုက္ကဋဿ။

ဥပသမ္ပန္နော အနုပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဧဝံ ဝဒေတိ, ‘‘ယေ နူန စဏ္ဍာလာ ဝေနာ နေသာဒါ ရထကာရာ ပုက္ကုသာ’’တိ ဘဏတိ။ပေ.။။ ‘‘ယေ နူန ပဏ္ဍိတာ ဗျတ္တာ မေဓါဝီ ဗဟုဿုတာ ဓမ္မကထိကာ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုက္ကဋဿ။

ဥပသမ္ပန္နော အနုပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဧဝံ ဝဒေတိ, ‘‘န မယံ စဏ္ဍာလာ ဝေနာ နေသာဒါ ရထကာရာ ပုက္ကုသာ’’တိ ဘဏတိ။ပေ.။။ ‘‘န မယံ ပဏ္ဍိတာ ဗျတ္တာ မေဓါဝီ ဗဟုဿုတာ ဓမ္မကထိကာ, နတ္ထမှာကံ ဒုဂ္ဂတိ, သုဂတိယေဝ အမှာကံ ပါဋိကင်္ခါ’’တိ ဘဏတိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုက္ကဋဿ။

၃၂. ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ န ခုံသေတုကာမော န ဝမ္ဘေတုကာမော န မင်္ကုကတ္တုကာမော, ဒဝကမျတာ ဟီနေန ဟီနံ ဝဒေတိ, စဏ္ဍာလံ ဝေနံ နေသာဒံ ရထကာရံ ပုက္ကုသံ – ‘‘စဏ္ဍာလောသိ, ဝေနောသိ, နေသာဒေါသိ, ရထကာရောသိ , ပုက္ကုသောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုဗ္ဘာသိတဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ န ခုံသေတုကာမော န ဝမ္ဘေတုကာမော န မင်္ကုကတ္တုကာမော, ဒဝကမျတာ ဟီနေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, ခတ္တိယံ ဗြာဟ္မဏံ – ‘‘စဏ္ဍာလောသိ, ဝေနောသိ, နေသာဒေါသိ, ရထကာရောသိ, ပုက္ကုသောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုဗ္ဘာသိတဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ န ခုံသေတုကာမော န ဝမ္ဘေတုကာမော န မင်္ကုကတ္တုကာမော, ဒဝကမျတာ ဥက္ကဋ္ဌေန ဟီနံ ဝဒေတိ, စဏ္ဍာလံ ဝေနံ နေသာဒံ ရထကာရံ ပုက္ကုသံ – ‘‘ခတ္တိယောသိ, ဗြာဟ္မဏောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုဗ္ဘာသိတဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ န ခုံသေတုကာမော န ဝမ္ဘေတုကာမော န မင်္ကုကတ္တုကာမော, ဒဝကမျတာ ဥက္ကဋ္ဌေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, ခတ္တိယံ ဗြာဟ္မဏံ – ‘‘ခတ္တိယောသိ, ဗြာဟ္မဏောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုဗ္ဘာသိတဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ န ခုံသေတုကာမော န ဝမ္ဘေတုကာမော န မင်္ကုကတ္တုကာမော, ဒဝကမျတာ ဟီနေန ဟီနံ ဝဒေတိ။ပေ.။ ဟီနေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ။ပေ.။ ဥက္ကဋ္ဌေန ဟီနံ ဝဒေတိ။ပေ.။ ဥက္ကဋ္ဌေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, ပဏ္ဍိတံ ဗျတ္တံ မေဓါဝိံ ဗဟုဿုတံ ဓမ္မကထိကံ – ‘‘ပဏ္ဍိတောသိ, ဗျတ္တောသိ, မေဓါဝီသိ, ဗဟုဿုတောသိ, ဓမ္မကထိကောသိ, နတ္ထိ တုယှံ ဒုဂ္ဂတိ, သုဂတိ ယေဝ တုယှံ ပါဋိကင်္ခါ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုဗ္ဘာသိတဿ။

၃၃. ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ န ခုံသေတုကာမော န ဝမ္ဘေတုကာမော န မင်္ကုကတ္တုကာမော, ဒဝကမျတာ ဧဝံ ဝဒေတိ, ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ စဏ္ဍာလာ ဝေနာ နေသာဒါ ရထကာရာ ပုက္ကုသာ’’တိ ဘဏတိ။ပေ.။။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ ပဏ္ဍိတာ ဗျတ္တာ မေဓါဝီ ဗဟုဿုတာ ဓမ္မကထိကာ, နတ္ထိ တေသံ ဒုဂ္ဂတိ, သုဂတိ ယေဝ တေသံ ပါဋိကင်္ခါ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုဗ္ဘာသိတဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ န ခုံသေတုကာမော န ဝမ္ဘေတုကာမော န မင်္ကုကတ္တုကာမော, ဒဝကမျတာ ဧဝံ ဝဒေတိ, ‘‘ယေ နူန စဏ္ဍာလာ ဝေနာ နေသာဒါ ရထကာရာ ပုက္ကုသာ’’တိ ဘဏတိ။ပေ.။။ ‘‘ယေ နူန ပဏ္ဍိတာ ဗျတ္တာ မေဓါဝီ ဗဟုဿုတာ ဓမ္မကထိကာ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုဗ္ဘာသိတဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ န ခုံသေတုကာမော န ဝမ္ဘေတုကာမော န မင်္ကုကတ္တုကာမော, ဒဝကမျတာ ဧဝံ ဝဒေတိ, ‘‘န မယံ စဏ္ဍာလာ ဝေနာ နေသာဒါ ရထကာရာ ပုက္ကုသာ’’တိ ဘဏတိ။ပေ.။။ ‘‘န မယံ ပဏ္ဍိတာ ဗျတ္တာ မေဓါဝီ ဗဟုဿုတာ ဓမ္မကထိကာ, နတ္ထမှာကံ ဒုဂ္ဂတိ, သုဂတိယေဝ အမှာကံ ပါဋိကင်္ခါ’’တိ ဘဏတိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုဗ္ဘာသိတဿ။

၃၄. ဥပသမ္ပန္နော အနုပသမ္ပန္နံ န ခုံသေတုကာမော န ဝမ္ဘေတုကာမော န မင်္ကုကတ္တုကာမော, ဒဝကမျတာ ဟီနေန ဟီနံ ဝဒေတိ။ပေ.။ ဟီနေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ။ပေ.။ ဥက္ကဋ္ဌေန ဟီနံ ဝဒေတိ။ပေ.။ ဥက္ကဋ္ဌေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, ပဏ္ဍိတံ ဗျတ္တံ မေဓါဝိံ ဗဟုဿုတံ ဓမ္မကထိကံ – ‘‘ပဏ္ဍိတောသိ , ဗျတ္တောသိ, မေဓါဝီသိ, ဗဟုဿုတောသိ ဓမ္မကထိကောသိ, နတ္ထိ တုယှံ ဒုဂ္ဂတိ; သုဂတိ ယေဝ တုယှံ ပါဋိကင်္ခါ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုဗ္ဘာသိတဿ။

ဥပသမ္ပန္နော အနုပသမ္ပန္နံ န ခုံသေတုကာမော န ဝမ္ဘေတုကာမော န မင်္ကုကတ္တုကာမော, ဒဝကမျတာ ဧဝံ ဝဒေတိ, ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ စဏ္ဍာလာ ဝေနာ နေသာဒါ ရထကာရာ ပုက္ကုသာ’’တိ ဘဏတိ။ပေ.။။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ ပဏ္ဍိတာ ဗျတ္တာ မေဓါဝီ ဗဟုဿုတာ ဓမ္မကထိကာ, နတ္ထိ တေသံ ဒုဂ္ဂတိ, သုဂတိ ယေဝ တေသံ ပါဋိကင်္ခါ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုဗ္ဘာသိတဿ။

ဥပသမ္ပန္နော အနုပသမ္ပန္နံ န ခုံသေတုကာမော န ဝမ္ဘေတုကာမော န မင်္ကုကတ္တုကာမော, ဒဝကမျတာ ဧဝံ ဝဒေတိ, ‘‘ယေ နူန စဏ္ဍာလာ ဝေနာ နေသာဒါ ရထကာရာ ပုက္ကုသာ’’တိ ဘဏတိ။ပေ.။။ ‘‘ယေ နူန ပဏ္ဍိတာ ဗျတ္တာ မေဓါဝီ ဗဟုဿုတာ ဓမ္မကထိကာ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုဗ္ဘာသိတဿ။

ဥပသမ္ပန္နော အနုပသမ္ပန္နံ န ခုံသေတုကာမော န ဝမ္ဘေတုကာမော န မင်္ကုကတ္တုကာမော, ဒဝကမျတာ ဧဝံ ဝဒေတိ, ‘‘န မယံ စဏ္ဍာလာ ဝေနာ နေသာဒါ ရထကာရာ ပုက္ကုသာ’’တိ ဘဏတိ။ပေ.။။ ‘‘န မယံ ပဏ္ဍိတာ ဗျတ္တာ မေဓါဝီ ဗဟုဿုတာ ဓမ္မကထိကာ, နတ္ထမှာကံ ဒုဂ္ဂတိ, သုဂတိ ယေဝ အမှာကံ ပါဋိကင်္ခါ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုဗ္ဘာသိတဿ။

၃၅. အနာပတ္တိ အတ္ထပုရေက္ခါရဿ, ဓမ္မပုရေက္ခါရဿ, အနုသာသနိပုရေက္ခါရဿ, ဥမ္မတ္တကဿ, ခိတ္တစိတ္တဿ, ဝေဒနာဋ္ဋဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ဩမသဝါဒသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒုတိယံ။

၃. ပေသုညသိက္ခါပဒံ

၃၆. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခူနံ ဘဏ္ဍနဇာတာနံ ကလဟဇာတာနံ ဝိဝါဒါပန္နာနံ ပေသုညံ ဥပသံဟရန္တိ; ဣမဿ သုတွာ အမုဿ အက္ခါယန္တိ, ဣမဿ ဘေဒါယ; အမုဿ သုတွာ ဣမဿ အက္ခါယန္တိ, အမုဿ ဘေဒါယ။ တေန အနုပ္ပန္နာနိ စေဝ ဘဏ္ဍနာနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဥပ္ပန္နာနိ စ ဘဏ္ဍနာနိ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ သံဝတ္တန္တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခူနံ ဘဏ္ဍနဇာတာနံ ကလဟဇာတာနံ ဝိဝါဒါပန္နာနံ ပေသုညံ ဥပသံဟရိဿန္တိ, ဣမဿ သုတွာ အမုဿ အက္ခါယိဿန္တိ, ဣမဿ ဘေဒါယ; အမုဿ သုတွာ ဣမဿ အက္ခါယိဿန္တိ, အမုဿ ဘေဒါယ! တေန အနုပ္ပန္နာနိ စေဝ ဘဏ္ဍနာနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဥပ္ပန္နာနိ စ ဘဏ္ဍနာနိ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ သံဝတ္တန္တီ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူနံ ဘဏ္ဍနဇာတာနံ ကလဟဇာတာနံ ဝိဝါဒါပန္နာနံ ပေသုညံ ဥပသံဟရထ, ဣမဿ သုတွာ အမုဿ အက္ခါယထ, ဣမဿ ဘေဒါယ, အမုဿ သုတွာ ဣမဿ အက္ခါယထ, အမုဿ ဘေဒါယ? တေန အနုပ္ပန္နာနိ စေဝ ဘဏ္ဍနာနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဥပ္ပန္နာနိ စ ဘဏ္ဍနာနိ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ သံဝတ္တန္တီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ , ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဘိက္ခူနံ ဘဏ္ဍနဇာတာနံ ကလဟဇာတာနံ ဝိဝါဒါပန္နာနံ ပေသုညံ ဥပသံဟရိဿထ! ဣမဿ သုတွာ အမုဿ အက္ခါယိဿထ, ဣမဿ ဘေဒါယ! အမုဿ သုတွာ ဣမဿ အက္ခါယိဿထ, အမုဿ ဘေဒါယ! တေန အနုပ္ပန္နာနိ စေဝ ဘဏ္ဍနာနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဥပ္ပန္နာနိ စ ဘဏ္ဍနာနိ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ သံဝတ္တန္တိ။ နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ ပသန္နာနံ ဝါ ဘိယျောဘာဝါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၃၇. ‘‘ဘိက္ခုပေသုညေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၃၈. ပေသုညံ နာမ ဒွီဟာကာရေဟိ ပေသုညံ ဟောတိ – ပိယကမျဿ ဝါ ဘေဒါဓိပ္ပါယဿ ဝါ။ ဒသဟာကာရေဟိ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ဇာတိတောပိ, နာမတောပိ, ဂေါတ္တတောပိ, ကမ္မတောပိ, သိပ္ပတောပိ, အာဗာဓတောပိ, လိင်္ဂတောပိ, ကိလေသတောပိ, အာပတ္တိတောပိ, အက္ကောသတောပိ။

ဇာတိ နာမ ဒွေ ဇာတိယော – ဟီနာ စ ဇာတိ ဥက္ကဋ္ဌာ စ ဇာတိ။ ဟီနာ နာမ ဇာတိ – စဏ္ဍာလဇာတိ ဝေနဇာတိ နေသာဒဇာတိ ရထကာရဇာတိ ပုက္ကုသဇာတိ ။ ဧသာ ဟီနာ နာမ ဇာတိ။ ဥက္ကဋ္ဌာ နာမ ဇာတိ – ခတ္တိယဇာတိ ဗြာဟ္မဏဇာတိ။ ဧသာ ဥက္ကဋ္ဌာ နာမ ဇာတိ။ပေ.။။

အက္ကောသော နာမ ဒွေ အက္ကောသာ – ဟီနော စ အက္ကောသော ဥက္ကဋ္ဌော စ အက္ကောသော။ ဟီနော နာမ အက္ကောသော – ဩဋ္ဌောသိ, မေဏ္ဍောသိ, ဂေါဏောသိ, ဂဒြဘောသိ, တိရစ္ဆာနဂတောသိ, နေရယိကောသိ; နတ္ထိ တုယှံ သုဂတိ; ဒုဂ္ဂတိ ယေဝ တုယှံ ပါဋိကင်္ခါတိ, ယကာရေန ဝါ ဘကာရေန ဝါ ကာဋကောဋစိကာယ ဝါ။ ဧသော ဟီနော နာမ အက္ကောသော။ ဥက္ကဋ္ဌော နာမ အက္ကောသော – ပဏ္ဍိတောသိ, ဗျတ္တောသိ, မေဓါဝီသိ, ဗဟုဿုတောသိ, ဓမ္မကထိကောသိ; နတ္ထိ တုယှံ ဒုဂ္ဂတိ; သုဂတိ ယေဝ တုယှံ ပါဋိကင်္ခါတိ။ ဧသော ဥက္ကဋ္ဌော နာမ အက္ကောသော။

၃၉. ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘စဏ္ဍာလော ဝေနော နေသာဒေါ ရထကာရော ပုက္ကုသော’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘ခတ္တိယော ဗြာဟ္မဏော’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘အဝကဏ္ဏကော ဇဝကဏ္ဏကော ဓနိဋ္ဌကော သဝိဋ္ဌကော ကုလဝဍ္ဎကော’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘ဗုဒ္ဓရက္ခိတော ဓမ္မရက္ခိတော သင်္ဃရက္ခိတော’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘ကောသိယော ဘာရဒွါဇော’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘ဂေါတမော မောဂ္ဂလ္လာနော ကစ္စာနော ဝါသိဋ္ဌော’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘ကောဋ္ဌကော ပုပ္ဖဆဍ္ဍကော’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘ကဿကော ဝါဏိဇော ဂေါရက္ခေါ’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘နဠကာရော ကုမ္ဘကာရော ပေသကာရော စမ္မကာရော နဟာပိတော’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘မုဒ္ဒိကော ဂဏကော လေခကော’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

၄၀. ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘ကုဋ္ဌိကော ဂဏ္ဍိကော ကိလာသိကော သောသိကော အပမာရိကော’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘မဓုမေဟိကော’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘အတိဒီဃော အတိရဿော အတိကဏှော အစ္စောဒါတော’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘နာတိဒီဃော နာတိရဿော နာတိကဏှော နာစ္စောဒါတော’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘ရာဂပရိယုဋ္ဌိတော ဒေါသပရိယုဋ္ဌိတော မောဟပရိယုဋ္ဌိတော’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘ဝီတရာဂေါ ဝီတဒေါသော ဝီတမောဟော’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘ပါရာဇိကံ အဇ္ဈာပန္နော, သံဃာဒိသေသံ အဇ္ဈာပန္နော, ထုလ္လစ္စယံ အဇ္ဈာပန္နော, ပါစိတ္တိယံ အဇ္ဈာပန္နော , ပါဋိဒေသနီယံ အဇ္ဈာပန္နော, ဒုက္ကဋံ အဇ္ဈာပန္နော, ဒုဗ္ဘာသိတံ အဇ္ဈာပန္နော’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘သောတာပန္နော’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘ဩဋ္ဌော မေဏ္ဍော ဂေါဏော ဂဒြဘော တိရစ္ဆာနဂတော နေရယိကော, နတ္ထိ တဿ သုဂတိ, ဒုဂ္ဂတိယေဝ တဿ ပါဋိကင်္ခါ’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘ပဏ္ဍိတော ဗျတ္တော မေဓါဝီ ဗဟုဿုတော ဓမ္မကထိကော, နတ္ထိ တဿ ဒုဂ္ဂတိ, သုဂတိ ယေဝ တဿ ပါဋိကင်္ခါ’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

၄၁. ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော ‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ စဏ္ဍာလာ ဝေနာ နေသာဒါ ရထကာရာ, ပုက္ကုသာ’တိ ဘဏတိ, န သော အညံ ဘဏတိ, တညေဝ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုက္ကဋဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော ‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ ခတ္တိယာ ဗြာဟ္မဏာ’တိ ဘဏတိ, န သော အညံ ဘဏတိ, တညေဝ ဘဏတီ’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုက္ကဋဿ။ပေ.။။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော ‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ ပဏ္ဍိတာ ဗျတ္တာ မေဓါဝီ ဗဟုဿုတာ ဓမ္မကထိကာ, နတ္ထိ တေသံ ဒုဂ္ဂတိ, သုဂတိ ယေဝ တေသံ ပါဋိကင်္ခါ’တိ ဘဏတိ, န သော အညံ ဘဏတိ, တညေဝ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုက္ကဋဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော ‘ယေ နူန စဏ္ဍာလာ ဝေနာ နေသာဒါ ရထကာရာ ပုက္ကုသာ’တိ ဘဏတိ, န သော အညံ ဘဏတိ, တညေဝ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုက္ကဋဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော ‘ယေ နူန ပဏ္ဍိတာ ဗျတ္တာ မေဓါဝီ ဗဟုဿုတာ ဓမ္မကထိကာ’တိ ဘဏတိ, န သော အညံ ဘဏတိ, တညေဝ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုက္ကဋဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော ‘န မယံ စဏ္ဍာလာ ဝေနာ နေသာဒါ ရထကာရာ ပုက္ကုသာ’တိ ဘဏတိ, န သော အညံ ဘဏတိ, တညေဝ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုက္ကဋဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော ‘န မယံ ပဏ္ဍိတာ ဗျတ္တာ မေဓါဝီ ဗဟုဿုတာ ဓမ္မကထိကာ, နတ္ထမှာကံ ဒုဂ္ဂတိ, သုဂတိ ယေဝ အမှာကံ ပါဋိကင်္ခါ’တိ ဘဏတိ, န သော အညံ ဘဏတိ, တညေဝ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုက္ကဋဿ။

၄၂. ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ; အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ အနုပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

ဥပသမ္ပန္နော အနုပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

ဥပသမ္ပန္နော အနုပသမ္ပန္နဿ သုတွာ အနုပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

၄၃. အနာပတ္တိ နပိယကမျဿ, နဘေဒါဓိပ္ပါယဿ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ပေသုညသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ တတိယံ။

၄. ပဒသောဓမ္မသိက္ခါပဒံ

၄၄. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဥပါသကေ ပဒသော ဓမ္မံ ဝါစေန္တိ။ ဥပါသကာ ဘိက္ခူသု အဂါရဝါ အပ္ပတိဿာ အသဘာဂဝုတ္တိကာ ဝိဟရန္တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဥပါသကေ ပဒသော ဓမ္မံ ဝါစေဿန္တိ! ဥပါသကာ ဘိက္ခူသု အဂါရဝါ အပ္ပတိဿာ အသဘာဂဝုတ္တိကာ ဝိဟရန္တီ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဥပါသကေ ပဒသော ဓမ္မံ ဝါစေထ; ဥပါသကာ ဘိက္ခူသု အဂါရဝါ အပ္ပတိဿာ အသဘာဂဝုတ္တိကာ ဝိဟရန္တီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဥပါသကေ ပဒသော ဓမ္မံ ဝါစေဿထ! ဥပါသကာ ဘိက္ခူသု အဂါရဝါ အပ္ပတိဿာ အသဘာဂဝုတ္တိကာ ဝိဟရန္တိ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ ပသန္နာနံ ဝါ ဘိယျောဘာဝါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၄၅. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု အနုပသမ္ပန္နံ ပဒသော ဓမ္မံ ဝါစေယျ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၄၆. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

အနုပသမ္ပန္နော နာမ ဘိက္ခုဉ္စ ဘိက္ခုနိဉ္စ ဌပေတွာ အဝသေသော အနုပသမ္ပန္နော နာမ။

ပဒသော နာမ ပဒံ, အနုပဒံ, အနွက္ခရံ, အနုဗျဉ္ဇနံ။

ပဒံ နာမ ဧကတော ပဋ္ဌပေတွာ ဧကတော ဩသာပေန္တိ။ အနုပဒံ နာမ ပါဋေက္ကံ ပဋ္ဌပေတွာ ဧကတော ဩသာပေန္တိ။ အနွက္ခရံ နာမ ‘‘ရူပံ အနိစ္စ’’န္တိ ဝုစ္စမာနော, ‘‘ရု’’န္တိ ဩပါတေတိ။ အနုဗျဉ္ဇနံ နာမ ‘‘ရူပံ အနိစ္စ’’န္တိ ဝုစ္စမာနော, ‘‘ဝေဒနာ အနိစ္စာ’’တိ သဒ္ဒံ နိစ္ဆာရေတိ။

ယဉ္စ ပဒံ, ယဉ္စ အနုပဒံ, ယဉ္စ အနွက္ခရံ, ယဉ္စ အနုဗျဉ္ဇနံ – သဗ္ဗမေတံ ပဒသော [ပဒသော ဓမ္မော (ဣတိပိ)] နာမ။

ဓမ္မော နာမ ဗုဒ္ဓဘာသိတော, သာဝကဘာသိတော, ဣသိဘာသိတော, ဒေဝတာဘာသိတော, အတ္ထူပသဉှိတော, ဓမ္မူပသဉှိတော။

ဝါစေယျာတိ ပဒေန ဝါစေတိ, ပဒေ ပဒေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အက္ခရာယ ဝါစေတိ, အက္ခရက္ခရာယ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၄၇. အနုပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ ပဒသော ဓမ္မံ ဝါစေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော ပဒသော ဓမ္မံ ဝါစေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ ပဒသော ဓမ္မံ ဝါစေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ, အနာပတ္တိ။

၄၈. အနာပတ္တိ ဧကတော ဥဒ္ဒိသာပေန္တော, ဧကတော သဇ္ဈာယံ ကရောန္တော , ယေဘုယျေန ပဂုဏံ ဂန္ထံ ဘဏန္တံ ဩပါတေတိ, ဩသာရေန္တံ ဩပါတေတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ပဒသောဓမ္မသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ စတုတ္ထံ။

၅. သဟသေယျသိက္ခါပဒံ

၄၉. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ အာဠဝိယံ ဝိဟရတိ အဂ္ဂါဠဝေ စေတိယေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဥပါသကာ အာရာမံ အာဂစ္ဆန္တိ ဓမ္မဿဝနာယ။ ဓမ္မေ ဘာသိတေ ထေရာ ဘိက္ခူ ယထာဝိဟာရံ ဂစ္ဆန္တိ။ နဝကာ ဘိက္ခူ တတ္ထေဝ ဥပဋ္ဌာနသာလာယံ ဥပါသကေဟိ သဒ္ဓိံ မုဋ္ဌဿတီ, အသမ္ပဇာနာ, နဂ္ဂါ, ဝိကူဇမာနာ, ကာကစ္ဆမာနာ သေယျံ ကပ္ပေန္တိ။ ဥပါသကာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘဒန္တာ မုဋ္ဌဿတီ အသမ္ပဇာနာ နဂ္ဂါ ဝိကူဇမာနာ ကာကစ္ဆမာနာ သေယျံ ကပ္ပေဿန္တီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ ဥပါသကာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခူ အနုပသမ္ပန္နေန သဟသေယျံ ကပ္ပေဿန္တီ’’တိ! အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ တေ နဝကေ ဘိက္ခူ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ ‘‘သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ အနုပသမ္ပန္နေန သဟသေယျံ ကပ္ပေန္တီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တေ, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသာ အနုပသမ္ပန္နေန သဟသေယျံ ကပ္ပေဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ယော ပန ဘိက္ခု အနုပသမ္ပန္နေန သဟသေယျံ ကပ္ပေယျ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၅၀. အထ ခေါ ဘဂဝါ အာဠဝိယံ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန ကောသမ္ဗီ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ကောသမ္ဗီ တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ ကောသမ္ဗိယံ ဝိဟရတိ ဗဒရိကာရာမေ။ ဘိက္ခူ အာယသ္မန္တံ ရာဟုလံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဘဂဝတာ, အာဝုသော ရာဟုလ, သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ – ‘န အနုပသမ္ပန္နေန သဟသေယျာ ကပ္ပေတဗ္ဗာ’တိ။ သေယျံ, အာဝုသော ရာဟုလ, ဇာနာဟီ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ရာဟုလော သေယျံ အလဘမာနော ဝစ္စကုဋိယာ သေယျံ ကပ္ပေသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ပစ္စုဋ္ဌာယ ယေန ဝစ္စကုဋိ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဥက္ကာသိ။ အာယသ္မာပိ ရာဟုလော ဥက္ကာသိ။ ‘‘ကော ဧတ္ထာ’’တိ? ‘‘အဟံ, ဘဂဝါ, ရာဟုလော’’တိ။ ‘‘ကိဿ တွံ, ရာဟုလ, ဣဓ နိသိန္နောသီ’’တိ? အထ ခေါ အာယသ္မာ ရာဟုလော ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အနုပသမ္ပန္နေန ဒိရတ္တတိရတ္တံ သဟသေယျံ ကပ္ပေတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၅၁. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု အနုပသမ္ပန္နေန ဥတ္တရိဒိရတ္တတိရတ္တံ သဟသေယျံ ကပ္ပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၅၂. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

အနုပသမ္ပန္နော နာမ ဘိက္ခုံ ဌပေတွာ အဝသေသော အနုပသမ္ပန္နော နာမ။

ဥတ္တရိဒိရတ္တတိရတ္တန္တိ အတိရေကဒိရတ္တတိရတ္တံ။

သဟာတိ ဧကတော။

သေယျာ နာမ သဗ္ဗစ္ဆန္နာ, သဗ္ဗပရိစ္ဆန္နာ, ယေဘုယျေနစ္ဆန္နာ, ယေဘုယျေန ပရိစ္ဆန္နာ။

သေယျံ ကပ္ပေယျာတိ စတုတ္ထေ ဒိဝသေ အတ္ထင်္ဂတေ သူရိယေ, အနုပသမ္ပန္နေ နိပန္နေ, ဘိက္ခု နိပဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဘိက္ခု နိပန္နေ, အနုပသမ္ပန္နော နိပဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥဘော ဝါ နိပဇ္ဇန္တိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥဋ္ဌဟိတွာ ပုနပ္ပုနံ နိပဇ္ဇန္တိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၅၃. အနုပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ ဥတ္တရိဒိရတ္တတိရတ္တံ သဟသေယျံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော ဥတ္တရိဒိရတ္တတိရတ္တံ သဟသေယျံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ ဥတ္တရိဒိရတ္တတိရတ္တံ သဟသေယျံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပဍ္ဎစ္ဆန္နေ ဥပဍ္ဎပရိစ္ဆန္နေ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ, အနာပတ္တိ။

၅၄. အနာပတ္တိ ဒွေတိဿော ရတ္တိယော ဝသတိ, ဦနကဒွေတိဿော ရတ္တိယော ဝသတိ, ဒွေ ရတ္တိယော ဝသိတွာ တတိယာယ ရတ္တိယာ ပုရာရုဏာ နိက္ခမိတွာ ပုန ဝသတိ, သဗ္ဗစ္ဆန္နေ, သဗ္ဗအပရိစ္ဆန္နေ, သဗ္ဗပရိစ္ဆန္နေ သဗ္ဗအစ္ဆန္နေ [ဝသတိ, သဗ္ဗအစ္ဆန္နေ သဗ္ဗအပရိစ္ဆန္နေ, (သီ.)], ယေဘုယျေန အစ္ဆန္နေ, ယေဘုယျေန အပရိစ္ဆန္နေ, အနုပသမ္ပန္နေ နိပန္နေ ဘိက္ခု နိသီဒတိ, ဘိက္ခု နိပန္နေ အနုပသမ္ပန္နော နိသီဒတိ, ဥဘော ဝါ နိသီဒန္တိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

သဟသေယျသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ပဉ္စမံ။

၆. ဒုတိယသဟသေယျသိက္ခါပဒံ

၅၅. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓေါ ကောသလေသု ဇနပဒေ [ဧတ္ထ အမ္ဗဋ္ဌသုတ္တာဒိဋီကာ ဩလောကေတဗ္ဗာ] သာဝတ္ထိံ ဂစ္ဆန္တော သာယံ အညတရံ ဂါမံ ဥပဂစ္ဆိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန တသ္မိံ ဂါမေ အညတရိဿာ ဣတ္ထိယာ အာဝသထာဂါရံ ပညတ္တံ ဟောတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓေါ ယေန သာ ဣတ္ထီ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဣတ္ထိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သစေ တေ, ဘဂိနိ, အဂရု, ဝသေယျာမ ဧကရတ္တံ အာဝသထာဂါရေ’’တိ။ ‘‘ဝသေယျာထ, ဘန္တေ’’တိ။ အညေပိ အဒ္ဓိကာ ယေန သာ ဣတ္ထီ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဣတ္ထိံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘သစေ တေ, အယျေ, အဂရု ဝသေယျာမ ဧကရတ္တံ အာဝသထာဂါရေ’’တိ ။ ‘‘ဧသော ခေါ အယျော သမဏော ပဌမံ ဥပဂတော; သစေ သော အနုဇာနာတိ, ဝသေယျာထာ’’တိ။ အထ ခေါ တေ အဒ္ဓိကာ ယေနာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓေါ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ အနုရုဒ္ဓံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘သစေ တေ, ဘန္တေ, အဂရု, ဝသေယျာမ ဧကရတ္တံ အာဝသထာဂါရေ’’တိ။ ‘‘ဝသေယျာထ, အာဝုသော’’တိ။ အထ ခေါ သာ ဣတ္ထီ အာယသ္မန္တေ အနုရုဒ္ဓေ သဟ ဒဿနေန ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တာ အဟောသိ။ အထ ခေါ သာ ဣတ္ထီ ယေနာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓေါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ အနုရုဒ္ဓံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အယျော, ဘန္တေ, ဣမေဟိ မနုဿေဟိ အာကိဏ္ဏော န ဖာသု ဝိဟရိဿတိ။ သာဓါဟံ, ဘန္တေ, အယျဿ မဉ္စကံ အဗ္ဘန္တရံ ပညပေယျ’’န္တိ။ အဓိဝါသေသိ ခေါ အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓေါ တုဏှီဘာဝေန။ အထ ခေါ သာ ဣတ္ထီ အာယသ္မတော အနုရုဒ္ဓဿ မဉ္စကံ အဗ္ဘန္တရံ ပညပေတွာ အလင်္ကတပ္ပဋိယတ္တာ ဂန္ဓဂန္ဓိနီ ယေနာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓေါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ အနုရုဒ္ဓံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အယျော, ဘန္တေ, အဘိရူပေါ ဒဿနီယော ပါသာဒိကော, အဟံ စမှိ အဘိရူပါ ဒဿနီယာ ပါသာဒိကာ။ သာဓါဟံ, ဘန္တေ, အယျဿ ပဇာပတိ ဘဝေယျ’’န္တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓေါ တုဏှီ အဟောသိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ။ပေ.။ တတိယမ္ပိ ခေါ သာ ဣတ္ထီ အာယသ္မန္တံ အနုရုဒ္ဓံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အယျော, ဘန္တေ, အဘိရူပေါ ဒဿနီယော ပါသာဒိကော, အဟဉ္စမှိ အဘိရူပါ ဒဿနီယာ ပါသာဒိကာ။ သာဓု, ဘန္တေ, အယျော မဉ္စေဝ ပဋိစ္ဆတု [သမ္ပဋိစ္ဆတု (သျာ.)] သဗ္ဗဉ္စ သာပတေယျ’’န္တိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓေါ တုဏှီ အဟောသိ။ အထ ခေါ သာ ဣတ္ထီ သာဋကံ နိက္ခိပိတွာ အာယသ္မတော အနုရုဒ္ဓဿ ပုရတော စင်္ကမတိပိ တိဋ္ဌတိပိ နိသီဒတိပိ သေယျမ္ပိ ကပ္ပေတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓေါ ဣန္ဒြိယာနိ ဩက္ခိပိတွာ တံ ဣတ္ထိံ နေဝ ဩလောကေသိ နပိ အာလပိ။ အထ ခေါ သာ ဣတ္ထီ – ‘‘အစ္ဆရိယံ ဝတ ဘော, အဗ္ဘုတံ ဝတ ဘော! ဗဟူ မေ မနုဿာ သတေနပိ သဟဿေနပိ ပဟိဏန္တိ။ အယံ ပန သမဏော – မယာ သာမံ ယာစိယမာနော – န ဣစ္ဆတိ မဉ္စေဝ ပဋိစ္ဆိတုံ သဗ္ဗဉ္စ သာပတေယျ’’န္တိ သာဋကံ နိဝါသေတွာ အာယသ္မတော အနုရုဒ္ဓဿ ပါဒေသု သိရသာ နိပတိတွာ အာယသ္မန္တံ အနုရုဒ္ဓံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အစ္စယော မံ, ဘန္တေ, အစ္စဂမာ ယထာဗာလံ ယထာမူဠှံ ယထာအကုသလံ ယာဟံ ဧဝမကာသိံ။ တဿာ မေ, ဘန္တေ, အယျော အစ္စယံ အစ္စယတော ပဋိဂ္ဂဏှာတု အာယတိံ သံဝရာယာ’’တိ။ ‘‘တဂ္ဃ တွံ, ဘဂိနိ, အစ္စယော အစ္စဂမာ ယထာဗာလံ ယထာမူဠှံ ယထာအကုသလံ ယာ တွံ ဧဝမကာသိ။ ယတော စ ခေါ တွံ, ဘဂိနိ, အစ္စယံ အစ္စယတော ဒိသွာ ယထာဓမ္မံ ပဋိကရောသိ, တံ တေ မယံ ပဋိဂ္ဂဏှာမ။ ဝုဒ္ဓိ ဟေသာ, ဘဂိနိ, အရိယဿ ဝိနယေ ယော အစ္စယံ အစ္စယတော ဒိသွာ ယထာဓမ္မံ ပဋိကရောတိ အာယတိဉ္စ သံဝရံ အာပဇ္ဇတီ’’တိ။

အထ ခေါ သာ ဣတ္ထီ တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန အာယသ္မန္တံ အနုရုဒ္ဓံ ပဏီတေန ခါဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေတွာ သမ္ပဝါရေတွာ, အာယသ္မန္တံ အနုရုဒ္ဓံ ဘုတ္တာဝိံ ဩနီတပတ္တပါဏိံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ တံ ဣတ္ထိံ အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓေါ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ။ အထ ခေါ သာ ဣတ္ထီ – အာယသ္မတာ အနုရုဒ္ဓေန ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတာ သမာဒပိတာ သမုတ္တေဇိတာ သမ္ပဟံသိတာ – အာယသ္မန္တံ အနုရုဒ္ဓံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ, အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ! သေယျထာပိ, ဘန္တေ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓါရေယျ – စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီတိ, ဧဝမေဝံ အယျေန အနုရုဒ္ဓေန အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ, ဘန္တေ, တံ ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသင်္ဃဉ္စ။ ဥပါသိကံ မံ အယျော ဓါရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓေါ သာဝတ္ထိယံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓေါ မာတုဂါမေန သဟသေယျံ ကပ္ပေဿတီ’’တိ! အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မန္တံ အနုရုဒ္ဓံ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ, အနုရုဒ္ဓ, မာတုဂါမေန သဟသေယျံ ကပ္ပေသီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တွံ, အနုရုဒ္ဓ, မာတုဂါမေန သဟသေယျံ ကပ္ပေဿသိ! နေတံ, အနုရုဒ္ဓ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၅၆. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု မာတုဂါမေန သဟသေယျံ ကပ္ပေယျ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၅၇. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

မာတုဂါမော နာမ မနုဿိတ္ထီ, န ယက္ခီ [ယက္ခိနီ (က.)], န ပေတီ, န တိရစ္ဆာနဂတာ; အန္တမသော တဒဟုဇာတာပိ ဒါရိကာ, ပဂေဝ မဟတ္တရီ။

သဟာတိ ဧကတော။

သေယျာ နာမ သဗ္ဗစ္ဆန္နာ, သဗ္ဗပရိစ္ဆန္နာ, ယေဘုယျေနစ္ဆန္နာ, ယေဘုယျေန ပရိစ္ဆန္နာ။

သေယျံ ကပ္ပေယျာတိ အတ္ထင်္ဂတေ သူရိယေ, မာတုဂါမေ နိပန္နေ ဘိက္ခု နိပဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဘိက္ခု နိပန္နေ မာတုဂါမော နိပဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥဘော ဝါ နိပဇ္ဇန္တိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥဋ္ဌဟိတွာ ပုနပ္ပုနံ နိပဇ္ဇန္တိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၅၈. မာတုဂါမေ မာတုဂါမသညီ သဟသေယျံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ မာတုဂါမေ ဝေမတိကော သဟသေယျံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ မာတုဂါမေ အမာတုဂါမသညီ သဟသေယျံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပဍ္ဎစ္ဆန္နေ ဥပဍ္ဎပရိစ္ဆန္နေ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ယက္ခိယာ ဝါ ပေတိယာ ဝါ ပဏ္ဍကေန ဝါ တိရစ္ဆာနဂတိတ္ထိယာ ဝါ သဟသေယျံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အမာတုဂါမေ မာတုဂါမသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အမာတုဂါမေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အမာတုဂါမေ အမာတုဂါမသညီ, အနာပတ္တိ။

၅၉. အနာပတ္တိ သဗ္ဗစ္ဆန္နေ သဗ္ဗအပရိစ္ဆန္နေ, သဗ္ဗပရိစ္ဆန္နေ သဗ္ဗအစ္ဆန္နေ [အနာပတ္တိ သဗ္ဗအစ္ဆန္နေ သဗ္ဗအပရိစ္ဆန္နေ, (သီ.)], ယေဘုယျေန အစ္ဆန္နေ, ယေဘုယျေန အပရိစ္ဆန္နေ, မာတုဂါမေ နိပန္နေ ဘိက္ခု နိသီဒတိ , ဘိက္ခု နိပန္နေ မာတုဂါမော နိသီဒတိ, ဥဘော ဝါ နိသီဒန္တိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ဒုတိယသဟသေယျသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဆဋ္ဌံ။

၇. ဓမ္မဒေသနာသိက္ခါပဒံ

၆၀. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥဒါယီ သာဝတ္ထိယံ ကုလူပကော ဟောတိ, ဗဟုကာနိ ကုလာနိ ဥပသင်္ကမတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဥဒါယီ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန အညတရံ ကုလံ တေနုပသင်္ကမိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဃရဏီ နိဝေသနဒွါရေ နိသိန္နာ ဟောတိ, ဃရသုဏှာ အာဝသထဒွါရေ နိသိန္နာ ဟောတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဥဒါယီ ယေန ဃရဏီ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဃရဏိယာ ဥပကဏ္ဏကေ ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ အထ ခေါ ဃရသုဏှာယ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကိ နု ခေါ သော သမဏော သဿုယာ ဇာရော ဥဒါဟု ဩဘာသတီ’’တိ?

အထ ခေါ အာယသ္မာ ဥဒါယီ ဃရဏိယာ ဥပကဏ္ဏကေ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ ယေန ဃရသုဏှာ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဃရသုဏှာယ ဥပကဏ္ဏကေ ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ အထ ခေါ ဃရဏိယာ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကိံ နု ခေါ သော သမဏော ဃရသုဏှာယ ဇာရော ဥဒါဟု ဩဘာသတီ’’တိ ? အထ ခေါ အာယသ္မာ ဥဒါယီ ဃရသုဏှာယ ဥပကဏ္ဏကေ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဃရဏီ ဃရသုဏှံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဟေ ဇေ, ကိံ တေ ဧသော သမဏော အဝေါစာ’’တိ? ‘‘ဓမ္မံ မေ, အယျေ, ဒေသေသိ’’။ ‘‘အယျာယ ပန ကိံ အဝေါစာ’’တိ? ‘‘မယှမ္ပိ ဓမ္မံ ဒေသေသီ’’တိ။ တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျော ဥဒါယီ မာတုဂါမဿ ဥပကဏ္ဏကေ ဓမ္မံ ဒေသေဿတိ! နနု နာမ ဝိဿဋ္ဌေန ဝိဝဋေန ဓမ္မော ဒေသေတဗ္ဗော’’တိ?

အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တာသံ ဣတ္ထီနံ ဥဇ္ဈာယန္တီနံ ခိယျန္တီနံ ဝိပါစေန္တီနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ ဥဒါယီ မာတုဂါမဿ ဓမ္မံ ဒေသေဿတီ’’တိ! အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မန္တံ ဥဒါယိံ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ, ဥဒါယိ, မာတုဂါမဿ ဓမ္မံ ဒေသေသီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, မာတုဂါမဿ ဓမ္မံ ဒေသေဿသိ။ နေတံ မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ယော ပန ဘိက္ခု မာတုဂါမဿ ဓမ္မံ ဒေသေယျ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၆၁. တေန ခေါ ပန သမယေန ဥပါသိကာ ဘိက္ခူ ပဿိတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဣင်္ဃာယျာ ဓမ္မံ ဒေသေထာ’’တိ။ ‘‘န, ဘဂိနီ, ကပ္ပတိ မာတုဂါမဿ ဓမ္မံ ဒေသေတု’’န္တိ။ ‘‘ဣင်္ဃာယျာ ဆပ္ပဉ္စဝါစာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေထ, သက္ကာ ဧတ္တကေနပိ ဓမ္မော အညာတု’’န္တိ။ ‘‘န, ဘဂိနီ, ကပ္ပတိ မာတုဂါမဿ ဓမ္မံ ဒေသေတု’’န္တိ။ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န ဒေသေသုံ။ ဥပါသိကာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ အမှေဟိ ယာစိယမာနာ ဓမ္မံ န ဒေသေဿန္တီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တာသံ ဥပါသိကာနံ ဥဇ္ဈာယန္တီနံ ခိယျန္တီနံ ဝိပါစေန္တီနံ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, မာတုဂါမဿ ဆပ္ပဉ္စဝါစာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ယော ပန ဘိက္ခူ မာတုဂါမဿ ဥတ္တရိဆပ္ပဉ္စဝါစာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၆၂. တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ – ‘‘ဘဂဝတာ အနုညာတံ မာတုဂါမဿ ဆပ္ပဉ္စဝါစာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေတု’’န္တိ တေ အဝိညုံ ပုရိသဝိဂ္ဂဟံ ဥပနိသီဒါပေတွာ မာတုဂါမဿ ဥတ္တရိဆပ္ပဉ္စဝါစာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေန္တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အဝိညုံ ပုရိသဝိဂ္ဂဟံ ဥပနိသီဒါပေတွာ မာတုဂါမဿ ဥတ္တရိဆပ္ပဉ္စဝါစာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေဿန္တီ’’တိ!

အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, အဝိညုံ ပုရိသဝိဂ္ဂဟံ ဥပနိသီဒါပေတွာ မာတုဂါမဿ ဥတ္တရိဆပ္ပဉ္စဝါစာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေထာ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, အဝိညုံ ပုရိသဝိဂ္ဂဟံ ဥပနိသီဒါပေတွာ မာတုဂါမဿ ဥတ္တရိဆပ္ပဉ္စဝါစာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၆၃. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု မာတုဂါမဿ ဥတ္တရိဆပ္ပဉ္စဝါစာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေယျ, အညတြ ဝိညုနာ ပုရိသဝိဂ္ဂဟေန, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၆၄. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

မာတုဂါမော နာမ မနုဿိတ္ထီ; န ယက္ခီ န ပေတီ န တိရစ္ဆာနဂတာ; ဝိညူ, ပဋိဗလာ သုဘာသိတဒုဗ္ဘာသိတံ ဒုဋ္ဌုလ္လာဒုဋ္ဌုလ္လံ အာဇာနိတုံ။

ဥတ္တရိဆပ္ပဉ္စဝါစာဟီတိ အတိရေကဆပ္ပဉ္စဝါစာဟိ။

ဓမ္မော နာမ ဗုဒ္ဓဘာသိတော, သာဝကဘာသိတော, ဣသိဘာသိတော, ဒေဝတာဘာသိတော, အတ္ထူပသဉှိတော, ဓမ္မူပသဉှိတော။

ဒေသေယျာတိ ပဒေန ဒေသေတိ, ပဒေ ပဒေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အက္ခရာယ ဒေသေတိ, အက္ခရက္ခရာယ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အညတြ ဝိညုနာ ပုရိသဝိဂ္ဂဟေနာတိ ဌပေတွာ ဝိညုံ ပုရိသဝိဂ္ဂဟံ။ ဝိညူ နာမ ပုရိသဝိဂ္ဂဟော, ပဋိဗလော ဟောတိ သုဘာသိတဒုဗ္ဘာသိတံ ဒုဋ္ဌုလ္လာဒုဋ္ဌုလ္လံ အာဇာနိတုံ။

၆၅. မာတုဂါမေ မာတုဂါမသညီ ဥတ္တရိဆပ္ပဉ္စဝါစာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အညတြ ဝိညုနာ ပုရိသဝိဂ္ဂဟေန, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ မာတုဂါမေ ဝေမတိကော ဥတ္တရိဆပ္ပဉ္စဝါစာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အညတြ ဝိညုနာ ပုရိသဝိဂ္ဂဟေန, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ မာတုဂါမေ အမာတုဂါမသညီ ဥတ္တရိဆပ္ပဉ္စဝါစာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အညတြ ဝိညုနာ ပုရိသဝိဂ္ဂဟေန, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ယက္ခိယာ ဝါ ပေတိယာ ဝါ ပဏ္ဍကဿ ဝါ တိရစ္ဆာနဂတမနုဿဝိဂ္ဂဟိတ္ထိယာ ဝါ ဥတ္တရိဆပ္ပဉ္စဝါစာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အညတြ ဝိညုနာ ပုရိသဝိဂ္ဂဟေန, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အမာတုဂါမေ မာတုဂါမသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အမာတုဂါမေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အမာတုဂါမေ အမာတုဂါမသညီ, အနာပတ္တိ။

၆၆. အနာပတ္တိ ဝိညုနာ ပုရိသဝိဂ္ဂဟေန, ဆပ္ပဉ္စဝါစာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, ဦနကဆပ္ပဉ္စဝါစာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, ဥဋ္ဌဟိတွာ ပုန နိသီဒိတွာ ဒေသေတိ, မာတုဂါမော ဥဋ္ဌဟိတွာ ပုန နိသီဒတိ တသ္မိံ ဒေသေတိ, အညဿ မာတုဂါမဿ ဒေသေတိ, ပဉှံ ပုစ္ဆတိ, ပဉှံ ပုဋ္ဌော ကထေတိ, အညဿတ္ထာယ ဘဏန္တံ မာတုဂါမော သုဏာတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ဓမ္မဒေသနာသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ သတ္တမံ။

၈. ဘူတာရောစနသိက္ခါပဒံ

၆၇. [ပါရာ. ၁၉၃] တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ မဟာဝနေ ကူဋာဂါရသာလာယံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ သန္ဒိဋ္ဌာ သမ္ဘတ္တာ ဘိက္ခူ ဝဂ္ဂုမုဒါယ နဒိယာ တီရေ ဝဿံ ဥပဂစ္ဆိံသု။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဝဇ္ဇီ ဒုဗ္ဘိက္ခါ ဟောတိ – ဒွီဟိတိကာ သေတဋ္ဌိကာ သလာကာဝုတ္တာ, န သုကရာ ဥဉ္ဆေန ပဂ္ဂဟေန ယာပေတုံ။ အထ ခေါ တေသံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဧတရဟိ ခေါ ဝဇ္ဇီ ဒုဗ္ဘိက္ခါ – ဒွီဟိတိကာ သေတဋ္ဌိကာ သလာကာဝုတ္တာ, န သုကရာ ဥဉ္ဆေန ပဂ္ဂဟေန ယာပေတုံ။ ကေန နု ခေါ မယံ ဥပါယေန သမဂ္ဂါ သမ္မောဒမာနာ အဝိဝဒမာနာ ဖာသုကံ ဝဿံ ဝသေယျာမ, န စ ပိဏ္ဍကေန ကိလမေယျာမာ’’တိ? ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဟန္ဒ မယံ, အာဝုသော, ဂိဟီနံ ကမ္မန္တံ အဓိဋ္ဌေမ။ ဧဝံ တေ အမှာကံ ဒါတုံ မညိဿန္တိ။ ဧဝံ မယံ သမဂ္ဂါ သမ္မောဒမာနာ အဝိဝဒမာနာ ဖာသုကံ ဝဿံ ဝသိဿာမ, န စ ပိဏ္ဍကေန ကိလမိဿာမာ’’တိ။ ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အလံ, အာဝုသော, ကိံ ဂိဟီနံ ကမ္မန္တံ အဓိဋ္ဌိတေန? ဟန္ဒ မယံ, အာဝုသော, ဂိဟီနံ ဒူတေယျံ ဟရာမ။ ဧဝံ တေ အမှာကံ ဒါတုံ မညိဿန္တိ။ ဧဝံ မယံ သမဂ္ဂါ သမ္မောဒမာနာ အဝိဝဒမာနာ ဖာသုကံ ဝဿံ ဝသိဿာမ, န စ ပိဏ္ဍကေန ကိလမိဿာမာ’’တိ။ ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အလံ, အာဝုသော; ကိံ ဂိဟီနံ ကမ္မန္တံ အဓိဋ္ဌိတေန! ကိံ ဂိဟီနံ ဒူတေယျံ ဟဋေန! ဟန္ဒ မယံ, အာဝုသော, ဂိဟီနံ အညမညဿ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသိဿာမ – ‘အသုကော ဘိက္ခု ပဌမဿ ဈာနဿ လာဘီ, အသုကော ဘိက္ခု ဒုတိယဿ ဈာနဿ လာဘီ, အသုကော ဘိက္ခု တတိယဿ ဈာနဿ လာဘီ, အသုကော ဘိက္ခု စတုတ္ထဿ ဈာနဿ လာဘီ, အသုကော ဘိက္ခု သောတာပန္နော, အသုကော ဘိက္ခု သကဒါဂါမီ, အသုကော ဘိက္ခု အနာဂါမီ, အသုကော ဘိက္ခု အရဟာ, အသုကော ဘိက္ခု တေဝိဇ္ဇော, အသုကော ဘိက္ခု ဆဠဘိညောတိ။ ဧဝံ တေ အမှာကံ ဒါတုံ မညိဿန္တိ။ ဧဝံ မယံ သမဂ္ဂါ သမ္မောဒမာနာ အဝိဝဒမာနာ ဖာသုကံ ဝဿံ ဝသိဿာမ, န စ ပိဏ္ဍကေန ကိလမိဿာမာ’’တိ။ ဧသော ယေဝ ခေါ, အာဝုသော, သေယျော, ယော အမှာကံ ဂိဟီနံ အညမညဿ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မဿ ဝဏ္ဏော ဘာသိတော’’တိ။

အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဂိဟီနံ အညမညဿ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသိံသု – ‘‘အသုကော ဘိက္ခု ပဌမဿ ဈာနဿ လာဘီ။ပေ.။ အသုကော ဘိက္ခု ဆဠဘိညော’’တိ။ အထ ခေါ တေ မနုဿာ – ‘‘လာဘာ ဝတ နော, သုလဒ္ဓံ ဝတ နော, ယေသံ နော ဧဝရူပါ ဘိက္ခူ ဝဿံ ဥပဂတာ, န ဝတ နော ဣတော ပုဗ္ဗေ ဧဝရူပါ ဘိက္ခူ ဝဿံ ဥပဂတာ, ယထယိမေ ဘိက္ခူ သီလဝန္တော ကလျာဏဓမ္မာ’’တိ။ တေ န တာဒိသာနိ ဘောဇနာနိ အတ္တနာ ဘုဉ္ဇန္တိ, မာတာပိတူနံ ဒေန္တိ ပုတ္တဒါရဿ ဒေန္တိ ဒါသကမ္မကရပေါရိသဿ ဒေန္တိ မိတ္တာမစ္စာနံ ဒေန္တိ ဉာတိသာလောဟိတာနံ ဒေန္တိ ယာဒိသာနိ ဘိက္ခူနံ ဒေန္တိ။ န တာဒိသာနိ ခါဒနီယာနိ သာယနီယာနိ ပါနာနိ အတ္တနာ ခါဒန္တိ သာယန္တိ ပိဝန္တိ [အတ္တနာ ပိဝန္တိ (သျာ. က.)] မာတာပိတူနံ ဒေန္တိ ပုတ္တဒါရဿ ဒေန္တိ ဒါသကမ္မကရပေါရိသဿ ဒေန္တိ မိတ္တာမစ္စာနံ ဒေန္တိ ဉာတိသာလောဟိတာနံ ဒေန္တိ , ယာဒိသာနိ ဘိက္ခူနံ ဒေန္တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဝဏ္ဏဝါ အဟေသုံ ဣဏိန္ဒြိယာ ပသန္နမုခဝဏ္ဏာ ဝိပ္ပသန္နဆဝိဝဏ္ဏာ။

၆၈. အာစိဏ္ဏံ ခေါ ပနေတံ ဝဿံဝုဋ္ဌာနံ ဘိက္ခူနံ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဝဿံဝုဋ္ဌာ တေမာသစ္စယေန သေနာသနံ သံသာမေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန ဝေသာလီ တေန ပက္ကမိံသု။ အနုပုဗ္ဗေန ယေန ဝေသာလီ မဟာဝနံ ကူဋာဂါရသာလာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဒိသာသု ဝဿံဝုဋ္ဌာ ဘိက္ခူ ကိသာ ဟောန္တိ လူခါ ဒုဗ္ဗဏ္ဏာ ဥပ္ပဏ္ဍုပ္ပဏ္ဍုကဇာတာ ဓမနိသန္ထတဂတ္တာ။ ဝဂ္ဂုမုဒါတီရိယာ ပန ဘိက္ခူ ဝဏ္ဏဝါ ဟောန္တိ ဣဏိန္ဒြိယာ ပသန္နမုခဝဏ္ဏာ ဝိပ္ပသန္နဆဝိဝဏ္ဏာ။ အာစိဏ္ဏံ ခေါ ပနေတံ ဗုဒ္ဓါနံ ဘဂဝန္တာနံ အာဂန္တုကေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ပဋိသမ္မောဒိတုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဝဂ္ဂုမုဒါတီရိယေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကစ္စိ, ဘိက္ခဝေ, ခမနီယံ, ကစ္စိ ယာပနီယံ, ကစ္စိ သမဂ္ဂါ သမ္မောဒမာနာ အဝိဝဒမာနာ ဖာသုကံ ဝဿံ ဝသိတ္ထ, န စ ပိဏ္ဍကေန ကိလမိတ္ထာ’’တိ? ‘‘ခမနီယံ ဘဂဝါ, ယာပနီယံ ဘဂဝါ။ သမဂ္ဂါ စ မယံ, ဘန္တေ, သမ္မောဒမာနာ အဝိဝဒမာနာ ဖာသုကံ ဝဿံ ဝသိမှာ, န စ ပိဏ္ဍကေန ကိလမိမှာ’’တိ။ ဇာနန္တာပိ တထာဂတာ ပုစ္ဆန္တိ, ဇာနန္တာပိ န ပုစ္ဆန္တိ။ ကာလံ ဝိဒိတွာ ပုစ္ဆန္တိ , ကာလံ ဝိဒိတွာ န ပုစ္ဆန္တိ။ အတ္ထသဉှိတံ တထာဂတာ ပုစ္ဆန္တိ, နော အနတ္ထသဉှိတံ။ အနတ္ထသဉှိတေ သေတုဃာတော တထာဂတာနံ။ ဒွီဟာကာရေဟိ ဗုဒ္ဓါ ဘဂဝန္တော ဘိက္ခူ ပဋိပုစ္ဆန္တိ – ဓမ္မံ ဝါ ဒေသေဿာမ, သာဝကာနံ ဝါ သိက္ခါပဒံ ပညပေဿာမာတိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ဝဂ္ဂုမုဒါတီရိယေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယထာ ကထံ ပန တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, သမဂ္ဂါ သမ္မောဒမာနာ အဝိဝဒမာနာ ဖာသုကံ ဝဿံ ဝသိတ္ထ, န စ ပိဏ္ဍကေန ကိလမိတ္ထာ’’တိ? အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘ကစ္စိ ပန ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘူတ’’န္တိ? ‘‘ဘူတံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဥဒရဿ ကာရဏာ ဂိဟီနံ အညမညဿ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသိဿထ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၆၉. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု အနုပသမ္ပန္နဿ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မံ အာရောစေယျ ဘူတသ္မိံ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၇၀. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

အနုပသမ္ပန္နော နာမ ဘိက္ခုဉ္စ ဘိက္ခုနိဉ္စ ဌပေတွာ, အဝသေသော အနုပသမ္ပန္နော နာမ။

[ပါရာ. ၁၉၈] ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မော နာမ ဈာနံ, ဝိမောက္ခေါ, သမာဓိ, သမာပတ္တိ, ဉာဏဒဿနံ, မဂ္ဂဘာဝနာ, ဖလသစ္ဆိကိရိယာ, ကိလေသပ္ပဟာနံ, ဝိနီဝရဏတာ စိတ္တဿ, သုညာဂါရေ အဘိရတိ။

[ပါရာ. ၁၉၉] ဈာနန္တိ ပဌမံ ဈာနံ, ဒုတိယံ ဈာနံ, တတိယံ ဈာနံ, စတုတ္ထံ ဈာနံ။

[ပါရာ. ၁၉၉] ဝိမောက္ခေါတိ သုညတော ဝိမောက္ခေါ, အနိမိတ္တော ဝိမောက္ခေါ, အပ္ပဏိဟိတော ဝိမောက္ခေါ။

[ပါရာ. ၁၉၉] သမာဓီတိ သုညတော သမာဓိ, အနိမိတ္တော သမာဓိ, အပ္ပဏိဟိတော သမာဓိ။

[ပါရာ. ၁၉၉] သမာပတ္တီတိ သုညတာ သမာပတ္တိ, အနိမိတ္တာ သမာပတ္တိ, အပ္ပဏိဟိတာ သမာပတ္တိ။

[ပါရာ. ၁၉၉] ဉာဏဒဿနန္တိ တိဿော ဝိဇ္ဇာ။

[ပါရာ. ၁၉၉] မဂ္ဂဘာဝနာတိ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ, စတ္တာရော သမ္မပ္ပဓါနာ, စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒါ, ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ, ပဉ္စ ဗလာနိ, သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ, အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ။

[ပါရာ. ၁၉၉] ဖလသစ္ဆိကိရိယာတိ သောတာပတ္တိဖလဿ သစ္ဆိကိရိယာ, သကဒါဂါမိဖလဿ သစ္ဆိကိရိယာ, အနာဂါမိဖလဿ သစ္ဆိကိရိယာ, အရဟတ္တဿ [အရဟတ္တဖလဿ (သျာ.)] သစ္ဆိကိရိယာ။

[ပါရာ. ၁၉၉] ကိလေသပ္ပဟာနန္တိ ရာဂဿ ပဟာနံ, ဒေါသဿ ပဟာနံ, မောဟဿ ပဟာနံ။

[ပါရာ. ၁၉၉] ဝိနီဝရဏတာ စိတ္တဿာတိ ရာဂါ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏတာ, ဒေါသာ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏတာ, မောဟာ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏတာ။

[ပါရာ. ၁၉၉] သုညာဂါရေ အဘိရတီတိ ပဌမေန ဈာနေန သုညာဂါရေ အဘိရတိ, ဒုတိယေန ဈာနေန သုညာဂါရေ အဘိရတိ, တတိယေန ဈာနေန သုညာဂါရေ အဘိရတိ, စတုတ္ထေန ဈာနေန သုညာဂါရေ အဘိရတိ။

၇၁. အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ’’န္တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမီ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နော’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမဿ ဈာနဿ လာဘိမှီ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမဿ ဈာနဿ ဝသိမှီ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမံ ဈာနံ သစ္ဆိကတံ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ဒုတိယံ ဈာနံ။ တတိယံ ဈာနံ။ စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော; စတုတ္ထဿ ဈာနဿ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ; စတုတ္ထံ ဈာနံ သစ္ဆိကတံ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘သုညတံ ဝိမောက္ခံ။ အနိမိတ္တံ ဝိမောက္ခံ။ အပ္ပဏိဟိတံ ဝိမောက္ခံ။ သုညတံ သမာဓိံ။ အနိမိတ္တံ သမာဓိံ။ အပ္ပဏိဟိတံ သမာဓိံ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော; အပ္ပဏိဟိတဿ သမာဓိဿ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ; အပ္ပဏိဟိတော သမာဓိ သစ္ဆိကတော မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘သုညတံ သမာပတ္တိံ။ အနိမိတ္တံ သမာပတ္တိံ။ အပ္ပဏိဟိတံ သမာပတ္တိံ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော; အပ္ပဏိဟိတာယ သမာပတ္တိယာ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ; အပ္ပဏိဟိတာ သမာပတ္တိ သစ္ဆိကတာ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘တိဿော ဝိဇ္ဇာ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော; တိဿန္နံ ဝိဇ္ဇာနံ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ; တိဿော ဝိဇ္ဇာ သစ္ဆိကတာ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနေ။ စတ္တာရော သမ္မပ္ပဓါနေ။ စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒေ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော; စတုန္နံ ဣဒ္ဓိပါဒါနံ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ; စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒါ သစ္ဆိကတာ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ။ ပဉ္စ ဗလာနိ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ , သမာပန္နော; ပဉ္စန္နံ ဗလာနံ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ; ပဉ္စ ဗလာနိ သစ္ဆိကတာနိ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂေ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော; သတ္တန္နံ ဗောဇ္ဈင်္ဂါနံ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ; သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ သစ္ဆိကတာ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘အရိယံ အဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော; အရိယဿ အဋ္ဌင်္ဂိကဿ မဂ္ဂဿ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ; အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ သစ္ဆိကတော မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘သောတာပတ္တိဖလံ။ သကဒါဂါမိဖလံ။ အနာဂါမိဖလံ။ အရဟတ္တံ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော; အရဟတ္တဿ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ; အရဟတ္တံ [အရဟတ္တဖလံ (သျာ.)] သစ္ဆိကတံ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ရာဂေါ မေ စတ္တော။ ဒေါသော မေ စတ္တော။ မောဟော မေ စတ္တော, ဝန္တော, မုတ္တော, ပဟီနော, ပဋိနိဿဋ္ဌော, ဥက္ခေဋိတော , သမုက္ခေဋိတော’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ရာဂါ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏံ။ ဒေါသာ မေ စိတ္တ ဝိနီဝရဏံ။ မောဟာ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏ’’န္တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘သုညာဂါရေ ပဌမံ ဈာနံ။ ဒုတိယံ ဈာနံ။ တတိယံ ဈာနံ။ စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော; သုညာဂါရေ စတုတ္ထဿ ဈာနဿ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ; သုညာဂါရေ စတုတ္ထံ ဈာနံ သစ္ဆိကတံ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၇၂. အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမဉ္စ ဈာနံ ဒုတိယဉ္စ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော; ပဌမဿ စ ဈာနဿ ဒုတိယဿ စ ဈာနဿ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ; ပဌမဉ္စ ဈာနံ ဒုတိယဉ္စ ဈာနံ သစ္ဆိကတံ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမဉ္စ ဈာနံ တတိယဉ္စ ဈာနံ။ ပဌမဉ္စ ဈာနံ စတုတ္ထဉ္စ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော; ပဌမဿ စ ဈာနဿ စတုတ္ထဿ စ ဈာနဿ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ; ပဌမဉ္စ ဈာနံ စတုတ္ထဉ္စ ဈာနံ သစ္ဆိကတံ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမဉ္စ ဈာနံ သုညတဉ္စ ဝိမောက္ခံ။ အနိမိတ္တဉ္စ ဝိမောက္ခံ။ အပ္ပဏိဟိတဉ္စ ဝိမောက္ခံ။ သုညတဉ္စ သမာဓိံ။ အနိမိတ္တဉ္စ သမာဓိံ။ အပ္ပဏိဟိတဉ္စ သမာဓိံ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော; ပဌမဿ စ ဈာနဿ အပ္ပဏိဟိတဿ စ သမာဓိဿ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ; ပဌမဉ္စ ဈာနံ အပ္ပဏိဟိတော စ သမာဓိ သစ္ဆိကတော မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမဉ္စ ဈာနံ သုညတဉ္စ သမာပတ္တိံ။ အနိမိတ္တဉ္စ သမာပတ္တိံ။ အပ္ပဏိဟိတဉ္စ သမာပတ္တိံ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော; ပဌမဿ စ ဈာနဿ အပ္ပဏိဟိတာယ စ သမာပတ္တိယာ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ; ပဌမဉ္စ ဈာနံ အပ္ပဏိဟိတာ စ သမာပတ္တိ သစ္ဆိကတာ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမဉ္စ ဈာနံ တိဿော စ ဝိဇ္ဇာ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော; ပဌမဿ စ ဈာနဿ တိဿန္နဉ္စ ဝိဇ္ဇာနံ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ; ပဌမဉ္စ ဈာနံ တိဿော စ ဝိဇ္ဇာ သစ္ဆိကတာ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမဉ္စ ဈာနံ စတ္တာရော စ သတိပဋ္ဌာနေ။ပေ.။ စတ္တာရော စ သမ္မပ္ပဓါနေ။ စတ္တာရော စ ဣဒ္ဓိပါဒေ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော; ပဌမဿ စ ဈာနဿ စတုန္နဉ္စ ဣဒ္ဓိပါဒါနံ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ; ပဌမဉ္စ ဈာနံ စတ္တာရော စ ဣဒ္ဓိပါဒါ သစ္ဆိကတာ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမဉ္စ ဈာနံ, ပဉ္စ စ ဣန္ဒြိယာနိ။ ပဉ္စ စ ဗလာနိ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော; ပဌမဿ စ ဈာနဿ ပဉ္စန္နဉ္စ ဗလာနံ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ; ပဌမဉ္စ ဈာနံ ပဉ္စ စ ဗလာနိ သစ္ဆိကတာနိ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမဉ္စ ဈာနံ သတ္တ စ ဗောဇ္ဈင်္ဂေ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော; ပဌမဿ စ ဈာနဿ သတ္တန္နဉ္စ ဗောဇ္ဈင်္ဂါနံ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ; ပဌမဉ္စ ဈာနံ သတ္တ စ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ သစ္ဆိကတာ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမဉ္စ ဈာနံ အရိယဉ္စ အဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော; ပဌမဿ စ ဈာနဿ အရိယဿ စ အဋ္ဌင်္ဂိကဿ မဂ္ဂဿ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ; ပဌမဉ္စ ဈာနံ အရိယော စ အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ သစ္ဆိကတော မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမဉ္စ ဈာနံ သောတာပတ္တိဖလဉ္စ။ သကဒါဂါမိဖလဉ္စ။ အနာဂါမိဖလဉ္စ။ အရဟတ္တဉ္စ [အရဟတ္တဖလဉ္စ (သျာ.)] သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော; ပဌမဿ စ ဈာနဿ အရဟတ္တဿ [အရဟတ္တဖလဿ (သျာ.)] စ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ; ပဌမဉ္စ ဈာနံ အရဟတ္တဉ္စ သစ္ဆိကတံ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမဉ္စ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော။ ရာဂေါ စ မေ စတ္တော။ ဒေါသော စ မေ စတ္တော။ မောဟော စ မေ စတ္တော, ဝန္တော, မုတ္တော, ပဟီနော, ပဋိနိဿဋ္ဌော, ဥက္ခေဋိတော, သမုက္ခေဋိတော’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမဉ္စ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော။ ရာဂါ စ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏံ။ ဒေါသာ စ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏံ။ မောဟာ စ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏ’’န္တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၇၃. အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ဒုတိယဉ္စ ဈာနံ တတိယဉ္စ ဈာနံ။ ဒုတိယဉ္စ ဈာနံ စတုတ္ထဉ္စ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော; ဒုတိယဿ စ ဈာနဿ စတုတ္ထဿ စ ဈာနဿ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ; ဒုတိယဉ္စ ဈာနံ စတုတ္ထဉ္စ ဈာနံ သစ္ဆိကတံ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ဒုတိယဉ္စ ဈာနံ သုညတဉ္စ ဝိမောက္ခံ။ပေ.။ မောဟာ စ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏ’’န္တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ဒုတိယဉ္စ ဈာနံ ပဌမဉ္စ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော; ဒုတိယဿ စ ဈာနဿ ပဌမဿ စ ဈာနဿ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ; ဒုတိယဉ္စ ဈာနံ ပဌမဉ္စ ဈာနံ သစ္ဆိကတံ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ပေ.။။

မူလံ သံခိတ္တံ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘မောဟာ စ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏံ, ပဌမဉ္စ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော; မောဟာ စ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏံ, ပဌမဿ စ ဈာနဿ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ; မောဟာ စ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏံ, ပဌမဉ္စ ဈာနံ သစ္ဆိကတံ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ပေ.။။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘မောဟာ စ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏံ, ဒေါသာ စ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏ’’န္တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ပေ.။။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမဉ္စ ဈာနံ ဒုတိယဉ္စ ဈာနံ တတိယဉ္စ ဈာနံ စတုတ္ထဉ္စ ဈာနံ သုညတဉ္စ ဝိမောက္ခံ အနိမိတ္တဉ္စ ဝိမောက္ခံ အပ္ပဏိဟိတဉ္စ ဝိမောက္ခံ သုညတဉ္စ သမာဓိံ အနိမိတ္တဉ္စ သမာဓိံ အပ္ပဏိဟိတဉ္စ သမာဓိံ သုညတဉ္စ သမာပတ္တိံ အနိမိတ္တဉ္စ သမာပတ္တိံ အပ္ပဏိဟိတဉ္စ သမာပတ္တိံ တိဿော စ ဝိဇ္ဇာ စတ္တာရော စ သတိပဋ္ဌာနေ စတ္တာရော စ သမ္မပ္ပဓါနေ စတ္တာရော စ ဣဒ္ဓိပါဒေ ပဉ္စ စ ဣန္ဒြိယာနိ ပဉ္စ စ ဗလာနိ သတ္တ စ ဗောဇ္ဈင်္ဂေ အရိယဉ္စ အဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ သောတာပတ္တိဖလဉ္စ သကဒါဂါမိဖလဉ္စ အနာဂါမိဖလဉ္စ အရဟတ္တဉ္စ [အရဟတ္တဖလဉ္စ (သျာ.)] သမာပဇ္ဇိံ။ပေ.။ ရာဂေါ စ မေ စတ္တော, ဒေါသော စ မေ စတ္တော, မောဟော စ မေ စတ္တော, ဝန္တော, မုတ္တော, ပဟီနော, ပဋိနိဿဋ္ဌော, ဥက္ခေဋိတော သမုက္ခေဋိတော, ရာဂါ စ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏံ, ဒေါသာ စ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏံ, မောဟာ စ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏ’’န္တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၇၄. အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ’’န္တိ ဝတ္တုကာမော ‘‘ဒုတိယံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ’’န္တိ ဘဏန္တဿ ပဋိဝိဇာနန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ, န ပဋိဝိဇာနန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ’’န္တိ ဝတ္တုကာမော ‘‘တတိယံ ဈာနံ။ပေ.။ စတုတ္ထံ ဈာနံ, သုညတံ ဝိမောက္ခံ, အနိမိတ္တံ ဝိမောက္ခံ, အပ္ပဏိဟိတံ ဝိမောက္ခံ, သုညတံ သမာဓိံ, အနိမိတ္တံ သမာဓိံ, အပ္ပဏိဟိတံ သမာဓိံ, သုညတံ သမာပတ္တိံ, အနိမိတ္တံ သမာပတ္တိံ, အပ္ပဏိဟိတံ သမာပတ္တိံ, တိဿော ဝိဇ္ဇာ, စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနေ, စတ္တာရော သမ္မပ္ပဓါနေ, စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒေ, ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ, ပဉ္စ ဗလာနိ, သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂေ, အရိယံ အဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ, သောတာပတ္တိဖလံ, သကဒါဂါမိဖလံ, အနာဂါမိဖလံ, အရဟတ္တံ [အရဟတ္တဖလံ (သျာ.)] သမာပဇ္ဇိံ။ပေ.။ ရာဂေါ မေ စတ္တော, ဒေါသော မေ စတ္တော, မောဟော မေ စတ္တော, ဝန္တော, မုတ္တော, ပဟီနော; ပဋိနိဿဋ္ဌော, ဥက္ခေဋိတော, သမုက္ခေဋိတော; ရာဂါ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏံ, ဒေါသာ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏံ, မောဟာ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏ’’န္တိ ဘဏန္တဿ ပဋိဝိဇာနန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ, န ပဋိဝိဇာနန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ဒုတိယံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ’’န္တိ ဝတ္တုကာမော။ပေ.။ ‘‘မောဟာ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏ’’န္တိ ဘဏန္တဿ ပဋိဝိဇာနန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ, န ပဋိဝိဇာနန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ပေ.။။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ဒုတိယံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ’’န္တိ ဝတ္တုကာမော – ‘‘ပဌမံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ’’န္တိ ဘဏန္တဿ ပဋိဝိဇာနန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ, န ပဋိဝိဇာနန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ပေ.။။

မူလံ သံခိတ္တံ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘မောဟာ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏ’’န္တိ ဝတ္တုကာမော – ‘‘ပဌမံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ’’န္တိ ဘဏန္တဿ ပဋိဝိဇာနန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ, န ပဋိဝိဇာနန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ပေ.။။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘မောဟာ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏ’’န္တိ ဝတ္တုကာမော – ‘‘ဒေါသာ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏ’’န္တိ ဘဏန္တဿ ပဋိဝိဇာနန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ, န ပဋိဝိဇာနန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ပေ.။။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမဉ္စ ဈာနံ ဒုတိယဉ္စ ဈာနံ တတိယဉ္စ ဈာနံ စတုတ္ထဉ္စ ဈာနံ ။ပေ.။ ဒေါသာ စ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏ’’န္တိ ဝတ္တုကာမော – ‘‘မောဟာ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏ’’န္တိ ဘဏန္တဿ ပဋိဝိဇာနန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ, န ပဋိဝိဇာနန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ဒုတိယဉ္စ ဈာနံ တတိယဉ္စ ဈာနံ စတုတ္ထဉ္စ ဈာနံ။ပေ.။ မောဟာ စ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏ’’န္တိ ဝတ္တုကာမော – ‘‘ပဌမံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ’’န္တိ ဘဏန္တဿ ပဋိဝိဇာနန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ, န ပဋိဝိဇာနန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ပေ.။။

၇၅. အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ယော တေ ဝိဟာရေ ဝသိ သော ဘိက္ခု ပဌမံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ, သမာပဇ္ဇတိ, သမာပန္နော; သော ဘိက္ခု ပဌမဿ ဈာနဿ လာဘီ, ဝသီ; တေန ဘိက္ခုနာ ပဌမံ ဈာနံ သစ္ဆိကတ’’န္တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ယော တေ ဝိဟာရေ ဝသိ သော ဘိက္ခု ဒုတိယံ ဈာနံ။ပေ.။ တတိယံ ဈာနံ စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ, သမာပဇ္ဇတိ, သမာပန္နော; သော ဘိက္ခု စတုတ္ထဿ ဈာနဿ လာဘီ, ဝသီ; တေန ဘိက္ခုနာ စတုတ္ထံ ဈာနံ သစ္ဆိကတ’’န္တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ယော တေ ဝိဟာရေ ဝသိ သော ဘိက္ခု သုညတံ ဝိမောက္ခံ။ပေ.။ အနိမိတ္တံ ဝိမောက္ခံ အပ္ပဏိဟိတံ ဝိမောက္ခံ သုညတံ သမာဓိံ အနိမိတ္တံ သမာဓိံ အပ္ပဏိဟိတံ သမာဓိံ သမာပဇ္ဇိ, သမာပဇ္ဇတိ, သမာပန္နော; သော ဘိက္ခု အပ္ပဏိဟိတဿ သမာဓိဿ လာဘီ, ဝသီ; တေန ဘိက္ခုနာ အပ္ပဏိဟိတော သမာဓိ သစ္ဆိကတော’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ယော တေ ဝိဟာရေ ဝသိ သော ဘိက္ခု သုညတံ သမာပတ္တိံ။ပေ.။ အနိမိတ္တံ သမာပတ္တိံ အပ္ပဏိဟိတံ သမာပတ္တိံ သမာပဇ္ဇိ, သမာပဇ္ဇတိ, သမာပန္နော; အပ္ပဏိဟိတာယ သမာပတ္တိယာ လာဘီ, ဝသီ; တေန ဘိက္ခုနာ အပ္ပဏိဟိတာ သမာပတ္တိ သစ္ဆိကတာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ယော တေ ဝိဟာရေ ဝသိ သော ဘိက္ခု တိဿော ဝိဇ္ဇာ ။ပေ.။ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနေ, စတ္တာရော သမ္မပ္ပဓါနေ, စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒေ, ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ, ပဉ္စ ဗလာနိ, သတ္တ ဗောဈင်္ဂေ, အရိယံ အဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ, သောတာပတ္တိဖလံ, သကဒါဂါမိဖလံ, အနာဂါမိဖလံ, အရဟတ္တံ [အရဟတ္တဖလံ (သျာ.)] သမာပဇ္ဇိ။ပေ.။ သမာပဇ္ဇတိ, သမာပန္နော။ပေ.။ တဿ ဘိက္ခုနော ရာဂေါ စတ္တော, ဒေါသော စတ္တော, မောဟော စတ္တော, ဝန္တော, မုတ္တော, ပဟီနော, ပဋိနိဿဋ္ဌော, ဥက္ခေဋိတော, သမုက္ခေဋိတော; တဿ ဘိက္ခုနော ရာဂါ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏံ, ဒေါသာ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏံ, မောဟာ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏ’’န္တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ယော တေ ဝိဟာရေ ဝသိ သော ဘိက္ခု သုညာဂါရေ ပဌမံ ဈာနံ။ပေ.။ ဒုတိယံ ဈာနံ တတိယံ ဈာနံ စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ, သမာပဇ္ဇတိ, သမာပန္နော; သော ဘိက္ခု သုညာဂါရေ စတုတ္ထဿ ဈာနဿ လာဘီ, ဝသီ; တေန ဘိက္ခုနာ သုညာဂါရေ စတုတ္ထံ ဈာနံ သစ္ဆိကတ’’န္တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ယော တေ စီဝရံ ပရိဘုဉ္ဇိ, ယော တေ ပိဏ္ဍပါတံ ပရိဘုဉ္ဇိ, ယော တေ သေနာသနံ ပရိဘုဉ္ဇိ, ယော တေ ဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခါရံ ပရိဘုဉ္ဇိ သော ဘိက္ခု သုညာဂါရေ စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ, သမာပဇ္ဇတိ, သမာပန္နော; သော ဘိက္ခု သုညာဂါရေ စတုတ္ထဿ ဈာနဿ လာဘီ, ဝသီ; တေန ဘိက္ခုနာ သုညာဂါရေ စတုတ္ထံ ဈာနံ သစ္ဆိကတ’’န္တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

၇၆. အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ယေန တေ ဝိဟာရော ပရိဘုတ္တော။ပေ.။ ယေန တေ စီဝရံ ပရိဘုတ္တံ, ယေန တေ ပိဏ္ဍပါတော ပရိဘုတ္တော, ယေန တေ သေနာသနံ ပရိဘုတ္တံ, ယေန တေ ဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခါရော ပရိဘုတ္တော သော ဘိက္ခု သုညာဂါရေ စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ, သမာပဇ္ဇတိ, သမာပန္နော; သော ဘိက္ခု သုညာဂါရေ စတုတ္ထဿ ဈာနဿ လာဘီ, ဝသီ; တေန ဘိက္ခုနာ သုညာဂါရေ စတုတ္ထံ ဈာနံ သစ္ဆိကတ’’န္တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ယံ တွံ အာဂမ္မ ဝိဟာရံ အဒါသိ။ပေ.။ စီဝရံ အဒါသိ, ပိဏ္ဍပါတံ အဒါသိ, သေနာသနံ အဒါသိ, ဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခါရံ အဒါသိ သော ဘိက္ခု သုညာဂါရေ စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ, သမာပဇ္ဇတိ, သမာပန္နော; သော ဘိက္ခု သုညာဂါရေ စတုတ္ထဿ ဈာနဿ လာဘီ, ဝသီ; တေန ဘိက္ခုနာ သုညာဂါရေ စတုတ္ထံ ဈာနံ သစ္ဆိကတ’’န္တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

၇၇. အနာပတ္တိ ဥပသမ္ပန္နဿ, ဘူတံ အာရောစေတိ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ဘူတာရောစနသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ အဋ္ဌမံ။

၉. ဒုဋ္ဌုလ္လာရောစနသိက္ခါပဒံ

၇၈. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥပနန္ဒေါ သကျပုတ္တော ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ဘဏ္ဍနကတော ဟောတိ။ သော သဉ္စေတနိကံ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိံ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတွာ သံဃံ တဿာ အာပတ္တိယာ ပရိဝါသံ ယာစိ။ တဿ သံဃော တဿာ အာပတ္တိယာ ပရိဝါသံ အဒါသိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သာဝတ္ထိယံ အညတရဿ ပူဂဿ သင်္ဃဘတ္တံ ဟောတိ။ သော ပရိဝသန္တော ဘတ္တဂ္ဂေ အာသနပရိယန္တေ နိသီဒိ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ တေ ဥပါသကေ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဧသော, အာဝုသော, အာယသ္မာ ဥပနန္ဒေါ သကျပုတ္တော တုမှာကံ သမ္ဘာဝိတော ကုလူပကော; ယေနေဝ ဟတ္ထေန သဒ္ဓါဒေယျံ ဘုဉ္ဇတိ တေနေဝ ဟတ္ထေန ဥပက္ကမိတွာ အသုစိံ မောစေသိ။ သော သဉ္စေတနိကံ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိံ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတွာ သံဃံ တဿာ အာပတ္တိယာ ပရိဝါသံ ယာစိ။ တဿ သံဃော တဿာ အာပတ္တိယာ ပရိဝါသံ အဒါသိ ။ သော ပရိဝသန္တော အာသနပရိယန္တေ နိသိန္နော’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုဿ ဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ အနုပသမ္ပန္နဿ အာရောစေဿန္တီ’’တိ။ပေ.။ ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုဿ ဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ အနုပသမ္ပန္နဿ အာရောစေထာ’’တိ? ‘‘သစ္စံ , ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဘိက္ခုဿ ဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ အနုပသမ္ပန္နဿ အာရောစေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၇၉. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ ဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ အနုပသမ္ပန္နဿ အာရောစေယျ, အညတြ ဘိက္ခုသမ္မုတိယာ [ဘိက္ခုသမ္မတိယာ (သျာ.)], ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၈၀. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ဘိက္ခုဿာတိ အညဿ ဘိက္ခုဿ။

ဒုဋ္ဌုလ္လာ နာမ အာပတ္တိ – စတ္တာရိ စ ပါရာဇိကာနိ, တေရသ စ သံဃာဒိသေသာ။

အနုပသမ္ပန္နော နာမ ဘိက္ခုဉ္စ ဘိက္ခုနိဉ္စ ဌပေတွာ အဝသေသော အနုပသမ္ပန္နော နာမ။

အာရောစေယျာတိ အာရောစေယျ ဣတ္ထိယာ ဝါ ပုရိသဿ ဝါ ဂဟဋ္ဌဿ ဝါ ပဗ္ဗဇိတဿ ဝါ။

အညတြ ဘိက္ခုသမ္မုတိယာတိ ဌပေတွာ ဘိက္ခုသမ္မုတိံ။

အတ္ထိ ဘိက္ခုသမ္မုတိ အာပတ္တိပရိယန္တာ, န ကုလပရိယန္တာ။ အတ္ထိ ဘိက္ခုသမ္မုတိ ကုလပရိယန္တာ, န အာပတ္တိပရိယန္တာ, အတ္ထိ ဘိက္ခုသမ္မုတိ အာပတ္တိပရိယန္တာ စ ကုလပရိယန္တာ စ, အတ္ထိ ဘိက္ခုသမ္မုတိ နေဝ အာပတ္တိပရိယန္တာ န ကုလပရိယန္တာ။

အာပတ္တိပရိယန္တာ နာမ အာပတ္တိယော ပရိဂ္ဂဟိတာယော ဟောန္တိ – ‘‘ဧတ္တကာဟိ အာပတ္တီဟိ အာရောစေတဗ္ဗော’’တိ။

ကုလပရိယန္တာ နာမ ကုလာနိ ပရိဂ္ဂဟိတာနိ ဟောန္တိ – ‘‘ဧတ္တကေသု ကုလေသု အာရောစေတဗ္ဗော’’တိ။ အာပတ္တိပရိယန္တာ စ ကုလပရိယန္တာ စ နာမ အာပတ္တိယော စ ပရိဂ္ဂဟိတာယော ဟောန္တိ, ကုလာနိ စ ပရိဂ္ဂဟိတာနိ ဟောန္တိ – ‘‘ဧတ္တကာဟိ အာပတ္တီဟိ ဧတ္တကေသု ကုလေသု အာရောစေတဗ္ဗော’’တိ။ နေဝ အာပတ္တိပရိယန္တာ န ကုလပရိယန္တာ နာမ အာပတ္တိယော စ အပရိဂ္ဂဟိတာယော ဟောန္တိ, ကုလာနိ စ အပရိဂ္ဂဟိတာနိ ဟောန္တိ – ‘‘ဧတ္တကာဟိ အာပတ္တီဟိ ဧတ္တကေသု ကုလေသု အာရောစေတဗ္ဗော’’တိ။

၈၁. အာပတ္တိပရိယန္တေ ယာ အာပတ္တိယော ပရိဂ္ဂဟိတာယော ဟောန္တိ, တာ အာပတ္တိယော ဌပေတွာ အညာဟိ အာပတ္တီဟိ အာရောစေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ကုလပရိယန္တေ ယာနိ ကုလာနိ ပရိဂ္ဂဟိတာနိ ဟောန္တိ, တာနိ ကုလာနိ ဌပေတွာ အညေသု ကုလေသု အာရောစေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အာပတ္တိပရိယန္တေ စ ကုလပရိယန္တေ စ ယာ အာပတ္တိယော ပရိဂ္ဂဟိတာယော ဟောန္တိ, တာ အာပတ္တိယော ဌပေတွာ ယာနိ ကုလာနိ ပရိဂ္ဂဟိတာနိ ဟောန္တိ, တာနိ ကုလာနိ ဌပေတွာ အညာဟိ အာပတ္တီဟိ အညေသု ကုလေသု အာရောစေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

နေဝ အာပတ္တိပရိယန္တေ န ကုလပရိယန္တေ, အနာပတ္တိ။

၈၂. ဒုဋ္ဌုလ္လာယ အာပတ္တိယာ ဒုဋ္ဌုလ္လာပတ္တိသညီ အနုပသမ္ပန္နဿ အာရောစေတိ, အညတြ ဘိက္ခုသမ္မုတိယာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ဒုဋ္ဌုလ္လာယ အာပတ္တိယာ ဝေမတိကော အနုပသမ္ပန္နဿ အာရောစေတိ, အညတြ ဘိက္ခုသမ္မုတိယာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ဒုဋ္ဌုလ္လာယ အာပတ္တိယာ အဒုဋ္ဌုလ္လာပတ္တိသညီ အနုပသမ္ပန္နဿ အာရောစေတိ, အညတြ ဘိက္ခုသမ္မုတိယာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ အာရောစေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

အနုပသမ္ပန္နဿ ဒုဋ္ဌုလ္လံ ဝါ အဒုဋ္ဌုလ္လံ ဝါ အဇ္ဈာစာရံ အာရောစေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

အဒုဋ္ဌုလ္လာယ အာပတ္တိယာ ဒုဋ္ဌုလ္လာပတ္တိသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

အဒုဋ္ဌုလ္လာယ အာပတ္တိယာ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

အဒုဋ္ဌုလ္လာယ အာပတ္တိယာ အဒုဋ္ဌုလ္လာပတ္တိသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

၈၃. အနာပတ္တိ ဝတ္ထုံ အာရောစေတိ နော အာပတ္တိံ, အာပတ္တိံ အာရောစေတိ နော ဝတ္ထုံ, ဘိက္ခုသမ္မုတိယာ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ဒုဋ္ဌုလ္လာရောစနသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ နဝမံ။

၁၀. ပထဝီခဏနသိက္ခါပဒံ

၈၄. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ အာဠဝိယံ ဝိဟရတိ အဂ္ဂါဠဝေ စေတိယေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာဠဝကာ [အာဠဝိကာ (သျာ.)] ဘိက္ခူ နဝကမ္မံ ကရောန္တာ ပထဝိံ ခဏန္တိပိ ခဏာပေန္တိပိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ပထဝိံ ခဏိဿန္တိပိ ခဏာပေဿန္တိပိ! ဧကိန္ဒြိယံ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဇီဝံ ဝိဟေဌေန္တီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာဠဝကာ ဘိက္ခူ ပထဝိံ ခဏိဿန္တိပိ ခဏာပေဿန္တိဣ’’တိ။ပေ.။ ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ပထဝိံ ခဏထပိ ခဏာပေထဣ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ပထဝိံ ခဏိဿထပိ ခဏာပေဿထပိ! ဇီဝသညိနော ဟိ, မောဃပုရိသာ, မနုဿာ ပထဝိယာ။ နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၈၅. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ပထဝိံ ခဏေယျ ဝါ ခဏာပေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၈၆. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ပထဝီ နာမ ဒွေ ပထဝိယော – ဇာတာ စ ပထဝီ အဇာတာ စ ပထဝီ။

ဇာတာ နာမ ပထဝီ – သုဒ္ဓပံသု သုဒ္ဓမတ္တိကာ အပ္ပပါသာဏာ အပ္ပသက္ခရာ အပ္ပကဌလာ အပ္ပမရုမ္ဗာ အပ္ပဝါလိကာ, ယေဘုယျေနပံသုကာ, ယေဘုယျေနမတ္တိကာ။ အဒဍ္ဎာပိ ဝုစ္စတိ ဇာတာ ပထဝီ။ ယောပိ ပံသုပုဉ္ဇော ဝါ မတ္တိကာပုဉ္ဇော ဝါ အတိရေကစာတုမာသံ ဩဝဋ္ဌော, အယမ္ပိ ဝုစ္စတိ ဇာတာ ပထဝီ။

အဇာတာ နာမ ပထဝီ – သုဒ္ဓပါသာဏာ သုဒ္ဓသက္ခရာ သုဒ္ဓကဌလာ သုဒ္ဓမရုမ္ဗာ သုဒ္ဓဝါလိကာ အပ္ပပံသုကာ အပ္ပမတ္တိကာ, ယေဘုယျေနပါသာဏာ, ယေဘုယျေနသက္ခရာ, ယေဘုယျေနကဌလာ, ယေဘုယျေနမရုမ္ဗာ, ယေဘုယျေနဝါလိကာ။ ဒဍ္ဎာပိ ဝုစ္စတိ အဇာတာ ပထဝီ။ ယောပိ ပံသုပုဉ္ဇော ဝါ မတ္တိကာပုဉ္ဇော ဝါ ဩမကစာတုမာသံ ဩဝဋ္ဌော, အယမ္ပိ ဝုစ္စတိ အဇာတာ ပထဝီ။

ခဏေယျာတိ သယံ ခဏတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ခဏာပေယျာတိ အညံ အာဏာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သကိံ အာဏတ္တော ဗဟုကမ္ပိ ခဏတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၈၇. ပထဝိယာ ပထဝိသညီ ခဏတိ ဝါ ခဏာပေတိ ဝါ, ဘိန္ဒတိ ဝါ ဘေဒါပေတိ ဝါ, ဒဟတိ ဝါ ဒဟာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ပထဝိယာ ဝေမတိကော ခဏတိ ဝါ ခဏာပေတိ ဝါ, ဘိန္ဒတိ ဝါ ဘေဒါပေတိ ဝါ, ဒဟတိ ဝါ ဒဟာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

ပထဝိယာ အပထဝိသညီ ခဏတိ ဝါ ခဏာပေတိ ဝါ, ဘိန္ဒတိ ဝါ ဘေဒါပေတိ ဝါ, ဒဟတိ ဝါ ဒဟာပေတိ ဝါ, အနာပတ္တိ။

အပထဝိယာ ပထဝိသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အပထဝိယာ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အပထဝိယာ အပထဝိသညီ, အနာပတ္တိ။

၈၈. အနာပတ္တိ – ‘‘ဣမံ ဇာန, ဣမံ ဒေဟိ, ဣမံ အာဟရ, ဣမိနာ အတ္ထော, ဣမံ ကပ္ပိယံ ကရောဟီ’’တိ ဘဏတိ, အသဉ္စိစ္စ, အသတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ပထဝီခဏနသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒသမံ။

မုသာဝါဒဝဂ္ဂေါ ပဌမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

မုသာ ဩမသပေသုညံ၊ ပဒသေယျာယ ဝေ ဒုဝေ။

အညတြ ဝိညုနာ ဘူတာ၊ ဒုဋ္ဌုလ္လာပတ္တိ ခဏနာတိ။

၂. ဘူတဂါမဝဂ္ဂေါ

၁. ဘူတဂါမသိက္ခါပဒံ

၈၉. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ အာဠဝိယံ ဝိဟရတိ အဂ္ဂါဠဝေ စေတိယေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာဠဝကာ ဘိက္ခူ နဝကမ္မံ ကရောန္တာ ရုက္ခံ ဆိန္ဒန္တိပိ ဆေဒါပေန္တိပိ။ အညတရောပိ အာဠဝကော ဘိက္ခု ရုက္ခံ ဆိန္ဒတိ။ တသ္မိံ ရုက္ခေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝတာ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မာ, ဘန္တေ, အတ္တနော ဘဝနံ ကတ္တုကာမော မယှံ ဘဝနံ ဆိန္ဒီ’’တိ။ သော ဘိက္ခု အနာဒိယန္တော ဆိန္ဒိ ယေဝ, တဿာ စ ဒေဝတာယ ဒါရကဿ ဗာဟုံ အာကောဋေသိ။ အထ ခေါ တဿာ ဒေဝတာယ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယံန္နူနာဟံ ဣမံ ဘိက္ခုံ ဣဓေဝ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ တဿာ ဒေဝတာယ ဧတဒဟောသိ – ‘‘န ခေါ မေတံ ပတိရူပံ ယာဟံ ဣမံ ဘိက္ခုံ ဣဓေဝ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေယျံ။ ယန္နူနာဟံ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ သာ ဒေဝတာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ‘‘သာဓု သာဓု ဒေဝတေ! သာဓု ခေါ တွံ, ဒေဝတေ, တံ ဘိက္ခုံ ဇီဝိတာ န ဝေါရောပေသိ။ သစဇ္ဇ တွံ, ဒေဝတေ, တံ ဘိက္ခုံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေယျာသိ, ဗဟုဉ္စ တွံ, ဒေဝတေ, အပုညံ ပသဝေယျာသိ။ ဂစ္ဆ တွံ, ဒေဝတေ, အမုကသ္မိံ ဩကာသေ ရုက္ခေါ ဝိဝိတ္တော တသ္မိံ ဥပဂစ္ဆာ’’တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ရုက္ခံ ဆိန္ဒိဿန္တိပိ ဆေဒါပေဿန္တိပိ ဧကိန္ဒြိယံ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဇီဝံ ဝိဟေဌေဿန္တီ’’တိ!

အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာဠဝကာ ဘိက္ခူ ရုက္ခံ ဆိန္ဒိဿန္တိပိ ဆေဒါပေဿန္တိဣ’’တိ။ပေ.။ ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ရုက္ခံ ဆိန္ဒထာပိ ဆေဒါပေထာဣ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ရုက္ခံ ဆိန္ဒိဿထာပိ, ဆေဒါပေဿထာပိ! ဇီဝသညိနော ဟိ, မောဃပုရိသာ, မနုဿာ ရုက္ခသ္မိံ, နေတံ မောဃပုရိသာ အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၉၀. ‘‘ဘူတဂါမပါတဗျတာယ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၉၁. ဘူတဂါမော နာမ ပဉ္စ ဗီဇဇာတာနိ – မူလဗီဇံ, ခန္ဓဗီဇံ, ဖဠုဗီဇံ, အဂ္ဂဗီဇံ, ဗီဇဗီဇမေဝ [ဗီဇဗီဇဉ္စေဝ (ဣတိပိ)] ပဉ္စမံ။

မူလဗီဇံ နာမ – ဟလိဒ္ဒိ, သိင်္ဂိဝေရံ, ဝစာ, ဝစတ္တံ, အတိဝိသာ, ကဋုကရောဟိဏီ, ဥသီရံ, ဘဒ္ဒမူတ္တကံ, ယာနိ ဝါ ပနညာနိပိ အတ္ထိ မူလေ ဇာယန္တိ, မူလေ သဉ္ဇာယန္တိ, ဧတံ မူလဗီဇံ နာမ။

ခန္ဓဗီဇံ နာမ – အဿတ္ထော, နိဂြောဓေါ, ပိလက္ခေါ, ဥဒုမ္ဗရော, ကစ္ဆကော, ကပိတ္ထနော, ယာနိ ဝါ ပနညာနိပိ အတ္ထိ ခန္ဓေ ဇာယန္တိ, ခန္ဓေ သဉ္ဇာယန္တိ, ဧတံ ခန္ဓဗီဇံ နာမ။

ဖဠုဗီဇံ နာမ – ဥစ္ဆု, ဝေဠု, နဠော, ယာနိ ဝါ ပနညာနိပိ အတ္ထိ ပဗ္ဗေ ဇာယန္တိ, ပဗ္ဗေ သဉ္ဇာယန္တိ, ဧတံ ဖဠုဗီဇံ နာမ။

အဂ္ဂဗီဇံ နာမ – အဇ္ဇုကံ, ဖဏိဇ္ဇကံ, ဟိရိဝေရံ, ယာနိ ဝါ ပနညာနိပိ အတ္ထိ အဂ္ဂေ ဇာယန္တိ, အဂ္ဂေ သဉ္ဇာယန္တိ, ဧတံ အဂ္ဂဗီဇံ နာမ။

ဗီဇဗီဇံ နာမ – ပုဗ္ဗဏ္ဏံ, အပရဏ္ဏံ, ယာနိ ဝါ ပနညာနိပိ အတ္ထိ ဗီဇေ ဇာယန္တိ, ဗီဇေ သဉ္ဇာယန္တိ, ဧတံ ဗီဇဗီဇံ နာမ။

၉၂. ဗီဇေ ဗီဇသညီ ဆိန္ဒတိ ဝါ ဆေဒါပေတိ ဝါ, ဘိန္ဒတိ ဝါ ဘေဒါပေတိ ဝါ, ပစတိ ဝါ ပစာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဗီဇေ ဝေမတိကော ဆိန္ဒတိ ဝါ ဆေဒါပေတိ ဝါ, ဘိန္ဒတိ ဝါ ဘေဒါပေတိ ဝါ, ပစတိ ဝါ ပစာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဗီဇေ အဗီဇသညီ ဆိန္ဒတိ ဝါ ဆေဒါပေတိ ဝါ, ဘိန္ဒတိ ဝါ ဘေဒါပေတိ ဝါ, ပစတိ ဝါ ပစာပေတိ ဝါ, အနာပတ္တိ။ အဗီဇေ ဗီဇသညီ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဗီဇေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဗီဇေ အဗီဇသညီ, အနာပတ္တိ။

၉၃. အနာပတ္တိ – ‘‘ဣမံ ဇာန, ဣမံ ဒေဟိ, ဣမံ အာဟရ, ဣမိနာ အတ္ထော, ဣမံ ကပ္ပိယံ ကရောဟီ’’တိ ဘဏတိ, အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ဘူတဂါမသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ပဌမံ။

၂. အညဝါဒကသိက္ခါပဒံ

၉၄. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ကောသမ္ဗိယံ ဝိဟရတိ ဃောသိတာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဆန္နော အနာစာရံ အာစရိတွာ သင်္ဃမဇ္ဈေ အာပတ္တိယာ အနုယုဉ္ဇီယမာနော အညေနညံ ပဋိစရတိ – ‘‘ကော အာပန္နော, ကိံ အာပန္နော, ကိသ္မိံ အာပန္နော, ကထံ အာပန္နော, ကံ ဘဏထ, ကိံ ဘဏထာ’’တိ? ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ ဆန္နော သင်္ဃမဇ္ဈေ အာပတ္တိယာ အနုယုဉ္ဇီယမာနော အညေနညံ ပဋိစရိဿတိ – ကော အာပန္နော, ကိံ အာပန္နော, ကိသ္မိံ အာပန္နော, ကထံ အာပန္နော, ကံ ဘဏထ, ကိံ ဘဏထာ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တွံ, ဆန္န, သင်္ဃမဇ္ဈေ အာပတ္တိယာ အနုယုဉ္ဇီယမာနော အညေနညံ ပဋိစရသိ – ကော အာပန္နော, ကိံ အာပန္နော, ကိသ္မိံ အာပန္နော, ကထံ အာပန္နော, ကံ ဘဏထ, ကိံ ဘဏထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, သင်္ဃမဇ္ဈေ အာပတ္တိယာ အနုယုဉ္ဇီယမာနော အညေနညံ ပဋိစရိဿသိ – ကော အာပန္နော, ကိံ အာပန္နော, ကိသ္မိံ အာပန္နော, ကထံ အာပန္နော, ကံ ဘဏထ, ကိံ ဘဏထာတိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဝိဂရဟိတွာ။ပေ.။ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, သံဃော ဆန္နဿ ဘိက္ခုနော အညဝါဒကံ ရောပေတု။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ , ရောပေတဗ္ဗံ။ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –

၉၅. ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အယံ ဆန္နော ဘိက္ခု သင်္ဃမဇ္ဈေ အာပတ္တိယာ အနုယုဉ္ဇီယမာနော အညေနညံ ပဋိစရတိ။ ယဒိ သင်္ဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဆန္နဿ ဘိက္ခုနော အညဝါဒကံ ရောပေယျ။ ဧသာ ဉတ္တိ။

‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အယံ ဆန္နော ဘိက္ခု သင်္ဃမဇ္ဈေ အာပတ္တိယာ အနုယုဉ္ဇီယမာနော အညေနညံ ပဋိစရတိ။ သံဃော ဆန္နဿ ဘိက္ခုနော အညဝါဒကံ ရောပေတိ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဆန္နဿ ဘိက္ခုနော အညဝါဒကဿ ရောပနာ, သော တုဏှဿ; ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။

‘‘ရောပိတံ သံဃေန ဆန္နဿ ဘိက္ခုနော အညဝါဒကံ။ ခမတိ သင်္ဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓါရယာမီ’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ ဆန္နံ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဒုဗ္ဘရတာယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘အညဝါဒကေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၉၆. တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဆန္နော သင်္ဃမဇ္ဈေ အာပတ္တိယာ အနုယုဉ္ဇီယမာနော ‘‘အညေနညံ ပဋိစရန္တော – ‘‘အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိဿာမီ’’တိ တုဏှီဘူတော သံဃံ ဝိဟေသေတိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ ဆန္နော သင်္ဃမဇ္ဈေ အာပတ္တိယာ အနုယုဉ္ဇီယမာနော တုဏှီဘူတော သံဃံ ဝိဟေသေဿတီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တွံ, ဆန္န, သင်္ဃမဇ္ဈေ အာပတ္တိယာ အနုယုဉ္ဇီယမာနော တုဏှီဘူတော သံဃံ ဝိဟေသေသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, သင်္ဃမဇ္ဈေ အာပတ္တိယာ အနုယုဉ္ဇီယမာနော တုဏှီဘူတော သံဃံ ဝိဟေသေဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဝိဂရဟိတွာ။ပေ.။ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, သံဃော ဆန္နဿ ဘိက္ခုနော ဝိဟေသကံ ရောပေတု။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ရောပေတဗ္ဗံ။ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –

၉၇. ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အယံ ဆန္နော ဘိက္ခု သင်္ဃမဇ္ဈေ အာပတ္တိယာ အနုယုဉ္ဇီယမာနော တုဏှီဘူတော သံဃံ ဝိဟေသေတိ။ ယဒိ သင်္ဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဆန္နဿ ဘိက္ခုနော ဝိဟေသကံ ရောပေယျ။ ဧသာ ဉတ္တိ။

‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အယံ ဆန္နော ဘိက္ခု သင်္ဃမဇ္ဈေ အာပတ္တိယာ အနုယုဉ္ဇီယမာနော တုဏှီဘူတော သံဃံ ဝိဟေသေတိ။ သံဃော ဆန္နဿ ဘိက္ခုနော ဝိဟေသကံ ရောပေတိ။ ယဿာယသ္မာတော ခမတိ ဆန္နဿ ဘိက္ခုနော ဝိဟေသကဿ ရောပနာ, သော တုဏှဿ; ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။

‘‘ရောပိတံ သံဃေန ဆန္နဿ ဘိက္ခုနော ဝိဟေသကံ။ ခမတိ သင်္ဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓါရယာမီ’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ ဆန္နံ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဒုဗ္ဘရတာယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၉၈. ‘‘အညဝါဒကေ ဝိဟေသကေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၉၉. အညဝါဒကော နာမ သင်္ဃမဇ္ဈေ ဝတ္ထုသ္မိံ ဝါ အာပတ္တိယာ ဝါ အနုယုဉ္ဇီယမာနော တံ န ကထေတုကာမော တံ န ဥဂ္ဃါဋေတုကာမော အညေနညံ ပဋိစရတိ – ‘‘ကော အာပန္နော, ကိံ အာပန္နော, ကိသ္မိံ အာပန္နော, ကထံ အာပန္နော, ကံ ဘဏထ, ကိံ ဘဏထာ’’တိ။ ဧသော အညဝါဒကော နာမ။

ဝိဟေသကော နာမ သင်္ဃမဇ္ဈေ ဝတ္ထုသ္မိံ ဝါ အာပတ္တိယာ ဝါ အနုယုဉ္ဇီယမာနော တံ န ကထေတုကာမော တံ န ဥဂ္ဃါဋေတုကာမော တုဏှီဘူတော သံဃံ ဝိဟေသေတိ။ ဧသော ဝိဟေသကော နာမ။

၁၀၀. အာရောပိတေ အညဝါဒကေ သင်္ဃမဇ္ဈေ ဝတ္ထုသ္မိံ ဝါ အာပတ္တိယာ ဝါ အနုယုဉ္ဇီယမာနော တံ န ကထေတုကာမော တံ န ဥဂ္ဃါဋေတုကာမော အညေနညံ ပဋိစရတိ – ‘‘ကော အာပန္နော, ကိံ အာပန္နော, ကိသ္မိံ အာပန္နော, ကထံ အာပန္နော, ကံ ဘဏထ, ကိံ ဘဏထာ’’တိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အာရောပိတေ ဝိဟေသကေ သင်္ဃမဇ္ဈေ ဝတ္ထုသ္မိံ ဝါ အာပတ္တိယာ ဝါ အနုယုဉ္ဇီယမာနော တံ န ကထေတုကာမော တံ န ဥဂ္ဃါဋေတုကာမော တုဏှီဘူတော သံဃံ ဝိဟေသေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ရောပိတေ အညဝါဒကေ သင်္ဃမဇ္ဈေ ဝတ္ထုသ္မိံ ဝါ အာပတ္တိယာ ဝါ အနုယုဉ္ဇီယမာနော တံ န ကထေတုကာမော တံ န ဥဂ္ဃါဋေတုကာမော အညေနညံ ပဋိစရတိ – ‘‘ကော အာပန္နော, ကိံ အာပန္နော, ကိသ္မိံ အာပန္နော, ကထံ အာပန္နော, ကံ ဘဏထ, ကိံ ဘဏထာ’’တိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ ။ ရောပိတေ ဝိဟေသကေ သင်္ဃမဇ္ဈေ ဝတ္ထုသ္မိံ ဝါ အာပတ္တိယာ ဝါ အနုယုဉ္ဇီယမာနော တံ န ကထေတုကာမော တံ န ဥဂ္ဃါဋေတုကာမော တုဏှီဘူတော သံဃံ ဝိဟေသေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၁၀၁. ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ အညဝါဒကေ ဝိဟေသကေ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော အညဝါဒကေ ဝိဟေသကေ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ အညဝါဒကေ ဝိဟေသကေ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

၁၀၂. အနာပတ္တိ အဇာနန္တော ပုစ္ဆတိ, ဂိလာနော ဝါ န ကထေတိ; ‘‘သင်္ဃဿ ဘဏ္ဍနံ ဝါ ကလဟော ဝါ ဝိဂ္ဂဟော ဝါ ဝိဝါဒေါ ဝါ ဘဝိဿတီ’’တိ န ကထေတိ; ‘‘သင်္ဃဘေဒေါ ဝါ သင်္ဃရာဇိ ဝါ ဘဝိဿတီ’’တိ န ကထေတိ; ‘‘အဓမ္မေန ဝါ ဝဂ္ဂေန ဝါ နကမ္မာရဟဿ ဝါ ကမ္မံ ကရိဿတီ’’တိ န ကထေတိ; ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

အညဝါဒကသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒုတိယံ။

၃. ဥဇ္ဈာပနကသိက္ခါပဒံ

၁၀၃. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဒဗ္ဗော မလ္လပုတ္တော သင်္ဃဿ သေနာသနဉ္စ ပညပေတိ ဘတ္တာနိ စ ဥဒ္ဒိသတိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန မေတ္တိယဘူမဇကာ [မေတ္တိယဘူမ္မဇကာ (သီ. သျာ.)] ဘိက္ခူ နဝကာ စေဝ ဟောန္တိ အပ္ပပုညာ စ ။ ယာနိ သင်္ဃဿ လာမကာနိ သေနာသနာနိ တာနိ တေသံ ပါပုဏန္တိ လာမကာနိ စ ဘတ္တာနိ။ တေ အာယသ္မန္တံ ဒဗ္ဗံ မလ္လပုတ္တံ ဘိက္ခူ ဥဇ္ဈာပေန္တိ – ‘‘ဆန္ဒါယ ဒဗ္ဗော မလ္လပုတ္တော သေနာသနံ ပညပေတိ, ဆန္ဒါယ စ ဘတ္တာနိ ဥဒ္ဒိသတီ’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ မေတ္တိယဘူမဇကာ ဘိက္ခူ အာယသ္မန္တံ ဒဗ္ဗံ မလ္လပုတ္တံ ဘိက္ခူ ဥဇ္ဈာပေဿန္တီ’’တိ။ပေ.။ ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဒဗ္ဗံ မလ္လပုတ္တံ ဘိက္ခူ ဥဇ္ဈာပေထာ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဒဗ္ဗံ မလ္လပုတ္တံ ဘိက္ခူ ဥဇ္ဈာပေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ဥဇ္ဈာပနကေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၁၀၄. တေန ခေါ ပန သမယေန မေတ္တိယဘူမဇကာ ဘိက္ခူ – ‘‘ဘဂဝတာ ဥဇ္ဈာပနကံ ပဋိက္ခိတ္တ’’န္တိ, ‘‘ဧတ္တာဝတာ ဘိက္ခူ သောဿန္တီ’’တိ [ဝိဟေသိဿန္တီတိ (ဣတိပိ)] ဘိက္ခူနံ သာမန္တာ အာယသ္မန္တံ ဒဗ္ဗံ မလ္လပုတ္တံ ခိယျန္တိ – ‘‘ဆန္ဒါယ ဒဗ္ဗော မလ္လပုတ္တော သေနာသနံ ပညပေတိ, ဆန္ဒါယ စ ဘတ္တာနိ ဥဒ္ဒိသတီ’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ မေတ္တိယဘူမဇကာ ဘိက္ခူ အာယသ္မန္တံ ဒဗ္ဗံ မလ္လပုတ္တံ ခိယျိဿန္တီ’’တိ။ပေ.။ ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဒဗ္ဗံ မလ္လပုတ္တံ ခိယျထာ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဒဗ္ဗံ မလ္လပုတ္တံ ခိယျိဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၁၀၅. ‘‘ဥဇ္ဈာပနကေ ခိယျနကေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၁၀၆. ဥဇ္ဈာပနကံ နာမ ဥပသမ္ပန္နံ သံဃေန သမ္မတံ သေနာသနပညာပကံ ဝါ ဘတ္တုဒ္ဒေသကံ ဝါ ယာဂုဘာဇကံ ဝါ ဖလဘာဇကံ ဝါ ခဇ္ဇဘာဇကံ ဝါ အပ္ပမတ္တကဝိဿဇ္ဇကံ ဝါ အဝဏ္ဏံ ကတ္တုကာမော, အယသံ ကတ္တုကာမော, မင်္ကုကတ္တုကာမော, ဥပသမ္ပန္နံ ဥဇ္ဈာပေတိ ဝါ ခိယျတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ ဥဇ္ဈာပနကေ ခိယျနကေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော ဥဇ္ဈာပနကေ ခိယျနကေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ ဥဇ္ဈာပနကေ ခိယျနကေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အနုပသမ္ပန္နံ ဥဇ္ဈာပေတိ ဝါ ခိယျတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဥပသမ္ပန္နံ သံဃေန အသမ္မတံ သေနာသနပညာပကံ ဝါ ဘတ္တုဒ္ဒေသကံ ဝါ ယာဂုဘာဇကံ ဝါ ဖလဘာဇကံ ဝါ ခဇ္ဇဘာဇကံ ဝါ အပ္ပမတ္တကဝိဿဇ္ဇကံ ဝါ အဝဏ္ဏံ ကတ္တုကာမော, အယသံ ကတ္တုကာမော, မင်္ကုကတ္တုကာမော, ဥပသမ္ပန္နံ ဝါ အနုပသမ္ပန္နံ ဝါ ဥဇ္ဈာပေတိ ဝါ ခိယျတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နံ သံဃေန သမ္မတံ ဝါ အသမ္မတံ ဝါ သေနာသနပညာပကံ ဝါ ဘတ္တုဒ္ဒေသကံ ဝါ ယာဂုဘာဇကံ ဝါ ဖလဘာဇကံ ဝါ ခဇ္ဇဘာဇကံ ဝါ အပ္ပမတ္တကဝိဿဇ္ဇကံ ဝါ အဝဏ္ဏံ ကတ္တုကာမော, အယသံ ကတ္တုကာမော, မင်္ကုကတ္တုကာမော, ဥပသမ္ပန္နံ ဝါ အနုပသမ္ပန္နံ ဝါ ဥဇ္ဈာပေတိ ဝါ ခိယျတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

၁၀၇. အနာပတ္တိ ပကတိယာ ဆန္ဒါ ဒေါသာ မောဟာ ဘယာ ကရောန္တံ ဥဇ္ဈာပေတိ ဝါ ခိယျတိ ဝါ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ဥဇ္ဈာပနကသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ တတိယံ။

၄. ပဌမသေနာသနသိက္ခါပဒံ

၁၀၈. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဟေမန္တိကေ ကာလေ အဇ္ဈောကာသေ သေနာသနံ ပညပေတွာ ကာယံ ဩတာပေန္တာ ကာလေ အာရောစိတေ တံ ပက္ကမန္တာ နေဝ ဥဒ္ဓရိံသု န ဥဒ္ဓရာပေသုံ, အနာပုစ္ဆာ ပက္ကမိံသု။ သေနာသနံ ဩဝဋ္ဌံ ဟောတိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထံ ဟိ နာမ ဘိက္ခူ အဇ္ဈောကာသေ သေနာသနံ ပညပေတွာ တံ ပက္ကမန္တာ နေဝ ဥဒ္ဓရိဿန္တိ န ဥဒ္ဓရာပေဿန္တိ, အနာပုစ္ဆာ ပက္ကမိဿန္တိ, သေနာသနံ ဩဝဋ္ဌ’’န္တိ! အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ တေ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ အဇ္ဈောကာသေ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၁၀၉. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု သင်္ဃိကံ မဉ္စံ ဝါ ဣဌံ ဝါ ဘိသိံ ဝါ ကောစ္ဆံ ဝါ အဇ္ဈောကာသေ သန္ထရိတွာ ဝါ သန္ထရာပေတွာ ဝါ တံ ပက္ကမန္တော နေဝ ဥဒ္ဓရေယျ န ဥဒ္ဓရာပေယျ, အနာပုစ္ဆံ ဝါ ဂစ္ဆေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၁၁၀. တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ အဇ္ဈောကာသေ ဝသိတွာ ကာလဿေဝ သေနာသနံ အဘိဟရန္တိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ တေ ဘိက္ခူ ကာလဿေဝ သေနာသနံ အဘိဟရန္တေ။ ဒိသွာန ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အဋ္ဌ မာသေ အဝဿိကသင်္ကေတေ [ဝသိတုံ အဝဿိကသံကေတေ (ဣတိပိ)] မဏ္ဍပေ ဝါ ရုက္ခမူလေ ဝါ ယတ္ထ ကာကာ ဝါ ကုလလာ ဝါ န ဦဟဒန္တိ တတ္ထ သေနာသနံ နိက္ခိပိတု’’န္တိ။

၁၁၁. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

သင်္ဃိကံ နာမ သင်္ဃဿ ဒိန္နံ ဟောတိ ပရိစ္စတ္တံ။

မဉ္စော နာမ စတ္တာရော မဉ္စာ – မသာရကော, ဗုန္ဒိကာဗဒ္ဓေါ, ကုဠီရပါဒကော, အာဟစ္စပါဒကော။

ဣဌံ နာမ စတ္တာရိ ဣဌာနိ – မသာရကံ, ဗုန္ဒိကာဗဒ္ဓံ, ကုဠီရပါဒကံ, အာဟစ္စပါဒကံ။

ဘိသိ နာမ ပဉ္စ ဘိသိယော – ဥဏ္ဏဘိသိ, စောဠဘိတိ, ဝါကဘိသိ, တိဏဘိသိ, ပဏ္ဏဘိသိ။

ကောစ္ဆံ နာမ – ဝါကမယံ ဝါ ဥသီရမယံ ဝါ မုဉ္ဇမယံ ဝါ ပဗ္ဗဇမယံ [ဗဗ္ဗဇမယံ (သီ.)] ဝါ အန္တော သံဝေဌေတွာ ဗဒ္ဓံ ဟောတိ။

သန္ထရိတွာတိ သယံ သန္ထရိတွာ။

သန္ထရာပေတွာတိ အညံ သန္ထရာပေတွာ။ အနုပသမ္ပန္နံ သန္ထရာပေတိ, တဿ ပလိဗောဓေါ။ ဥပသမ္ပန္နံ သန္ထရာပေတိ, သန္ထာရကဿ [သန္ထတဿ (ဣတိပိ)] ပလိဗောဓေါ။

တံ ပက္ကမန္တော နေဝ ဥဒ္ဓရေယျာတိ န သယံ ဥဒ္ဓရေယျ။

န ဥဒ္ဓရာပေယျာတိ န အညံ ဥဒ္ဓရာပေယျ။

အနာပုစ္ဆံ ဝါ ဂစ္ဆေယျာတိ ဘိက္ခုံ ဝါ သာမဏေရံ ဝါ အာရာမိကံ ဝါ အနာပုစ္ဆာ မဇ္ဈိမဿ ပုရိသဿ လေဍ္ဍုပါတံ အတိက္ကမန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၁၁၂. သင်္ဃိကေ သင်္ဃိကသညီ အဇ္ဈောကာသေ သန္ထရိတွာ ဝါ သန္ထရာပေတွာ ဝါ တံ ပက္ကမန္တော နေဝ ဥဒ္ဓရေယျ န ဥဒ္ဓရာပေယျ အနာပုစ္ဆံ ဝါ ဂစ္ဆေယျ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သင်္ဃိကေ ဝေမတိကော။ပေ.။ သင်္ဃိကေ ပုဂ္ဂလိကသညီ အဇ္ဈောကာသေ သန္ထရိတွာ ဝါ သန္ထရာပေတွာ ဝါ တံ ပက္ကမန္တော နေဝ ဥဒ္ဓရေယျ န ဥဒ္ဓရာပေယျ, အနာပုစ္ဆံ ဝါ ဂစ္ဆေယျ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

စိမိလိကံ ဝါ ဥတ္တရတ္ထရဏံ ဝါ ဘူမတ္ထရဏံ ဝါ တဋ္ဋိကံ ဝါ စမ္မခဏ္ဍံ ဝါ ပါဒပုဉ္ဆနိံ ဝါ ဖလကဣဌံ ဝါ အဇ္ဈောကာသေ သန္ထရိတွာ ဝါ သန္ထရာပေတွာ ဝါ တံ ပက္ကမန္တော နေဝ ဥဒ္ဓရေယျ န ဥဒ္ဓရာပေယျ, အနာပုစ္ဆံ ဝါ ဂစ္ဆေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပုဂ္ဂလိကေ သင်္ဃိကသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပုဂ္ဂလိကေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပုဂ္ဂလိကေ ပုဂ္ဂလိကသညီ အညဿ ပုဂ္ဂလိကေ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အတ္တနော ပုဂ္ဂလိကေ အနာပတ္တိ။

၁၁၃. အနာပတ္တိ ဥဒ္ဓရိတွာ ဂစ္ဆတိ, ဥဒ္ဓရာပေတွာ ဂစ္ဆတိ, အာပုစ္ဆံ ဂစ္ဆတိ, ဩတာပေန္တော ဂစ္ဆတိ, ကေနစိ ပလိဗုဒ္ဓံ ဟောတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ပဌမသေနာသနသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ စတုတ္ထံ။

၅. ဒုတိယသေနာသနသိက္ခါပဒံ

၁၁၄. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သတ္တရသဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သဟာယကာ ဟောန္တိ။ တေ ဝသန္တာပိ ဧကတောဝ ဝသန္တိ, ပက္ကမန္တာပိ ဧကတောဝ ပက္ကမန္တိ။ တေ အညတရသ္မိံ သင်္ဃိကေ ဝိဟာရေ သေယျံ သန္ထရိတွာ တံ ပက္ကမန္တာ နေဝ ဥဒ္ဓရိံသု န ဥဒ္ဓရာပေသုံ, အနာပုစ္ဆာ ပက္ကမိံသု။ သေနာသနံ ဥပစိကာဟိ ခါယိတံ ဟောတိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သတ္တရသဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သင်္ဃိကေ ဝိဟာရေ သေယျံ သန္ထရိတွာ တံ ပက္ကမန္တာ နေဝ ဥဒ္ဓရိဿန္တိ န ဥဒ္ဓရာပေဿန္တိ, အနာပုစ္ဆာ ပက္ကမိဿန္တိ, သေနာသနံ ဥပစိကာဟိ ခါယိတ’’န္တိ! အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ သတ္တရသဝဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ ‘‘သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တရသဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သင်္ဃိကေ ဝိဟာရေ သေယျံ သန္ထရိတွာ တံ ပက္ကမန္တာ နေဝ ဥဒ္ဓရိံသု န ဥဒ္ဓရာပေသုံ, အနာပုစ္ဆာ ပက္ကမိံသု, သေနာသနံ ဥပစိကာဟိ ခါယိတ’’န္တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တေ, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသာ သင်္ဃိကေ ဝိဟာရေ သေယျံ သန္ထရိတွာ တံ ပက္ကမန္တာ နေဝ ဥဒ္ဓရိဿန္တိ န ဥဒ္ဓရာပေဿန္တိ, အနာပုစ္ဆာ ပက္ကမိဿန္တိ, သေနာသနံ ဥပစိကာဟိ ခါယိတံ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန , ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၁၁၅. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု သင်္ဃိကေ ဝိဟာရေ သေယျံ သန္ထရိတွာ ဝါ သန္ထရာပေတွာ ဝါ တံ ပက္ကမန္တော နေဝ ဥဒ္ဓရေယျ န ဥဒ္ဓရာပေယျ, အနာပုစ္ဆံ ဝါ ဂစ္ဆေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၁၁၆. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

သင်္ဃိကော နာမ ဝိဟာရော သင်္ဃဿ ဒိန္နော ဟောတိ ပရိစ္စတ္တော။

သေယျံ နာမ ဘိသိ, စိမိလိကာ ဥတ္တရတ္ထရဏံ, ဘူမတ္ထရဏံ, တဋ္ဋိကာ, စမ္မခဏ္ဍော, နိသီဒနံ, ပစ္စတ္ထရဏံ, တိဏသန္ထာရော, ပဏ္ဏသန္ထာရော။

သန္ထရိတွာတိ သယံ သန္ထရိတွာ။

သန္ထရာပေတွာတိ အညံ သန္ထရာပေတွာ။

တံ ပက္ကမန္တော နေဝ ဥဒ္ဓရေယျာတိ န သယံ ဥဒ္ဓရေယျ။

န ဥဒ္ဓရာပေယျာတိ န အညံ ဥဒ္ဓရာပေယျ။

အနာပုစ္ဆံ ဝါ ဂစ္ဆေယျာတိ ဘိက္ခုံ ဝါ သာမဏေရံ ဝါ အာရာမိကံ ဝါ အနာပုစ္ဆာ ပရိက္ခိတ္တဿ အာရာမဿ ပရိက္ခေပံ အတိက္ကမန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အပရိက္ခိတ္တဿ အာရာမဿ ဥပစာရံ အတိက္ကမန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သင်္ဃိကေ သင်္ဃိကသညီ သေယျံ သန္ထရိတွာ ဝါ သန္ထရာပေတွာ ဝါ တံ ပက္ကမန္တော နေဝ ဥဒ္ဓရေယျ န ဥဒ္ဓရာပေယျ, အနာပုစ္ဆံ ဝါ ဂစ္ဆေယျ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သင်္ဃိကေ ဝေမတိကော သေယျံ သန္ထရိတွာ ဝါ သန္ထရာပေတွာ ဝါ တံ ပက္ကမန္တော နေဝ ဥဒ္ဓရေယျ န ဥဒ္ဓရာပေယျ, အနာပုစ္ဆံ ဝါ ဂစ္ဆေယျ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သင်္ဃိကေ ပုဂ္ဂလိကသညီ သေယျံ သန္ထရိတွာ ဝါ သန္ထရာပေတွာ ဝါ တံ ပက္ကမန္တော နေဝ ဥဒ္ဓရေယျ န ဥဒ္ဓရာပေယျ, အနာပုစ္ဆံ ဝါ ဂစ္ဆေယျ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၁၁၇. ဝိဟာရဿ ဥပစာရေ ဝါ ဥပဋ္ဌာနသာလာယံ ဝါ မဏ္ဍပေ ဝါ ရုက္ခမူလေ ဝါ သေယျံ သန္ထရိတွာ ဝါ သန္ထရာပေတွာ ဝါ တံ ပက္ကမန္တော နေဝ ဥဒ္ဓရေယျ န ဥဒ္ဓရာပေယျ, အနာပုစ္ဆံ ဝါ ဂစ္ဆေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ မဉ္စံ ဝါ ဣဌံ ဝါ ဝိဟာရေ ဝါ ဝိဟာရဿူပစာရေ ဝါ ဥပဋ္ဌာနသာလာယံ ဝါ မဏ္ဍပေ ဝါ ရုက္ခမူလေ ဝါ သန္ထရိတွာ ဝါ သန္ထရာပေတွာ ဝါ တံ ပက္ကမန္တော နေဝ ဥဒ္ဓရေယျ န ဥဒ္ဓရာပေယျ, အနာပုစ္ဆံ ဝါ ဂစ္ဆေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

ပုဂ္ဂလိကေ သင်္ဃိကသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပုဂ္ဂလိကေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပုဂ္ဂလိကေ ပုဂ္ဂလိကသညီ အညဿ ပုဂ္ဂလိကေ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အတ္တနော ပုဂ္ဂလိကေ အနာပတ္တိ။

၁၁၈. အနာပတ္တိ ဥဒ္ဓရိတွာ ဂစ္ဆတိ, ဥဒ္ဓရာပေတွာ ဂစ္ဆတိ, အာပုစ္ဆံ ဂစ္ဆတိ, ကေနစိ ပလိဗုဒ္ဓံ ဟောတိ, သာပေက္ခေါ ဂန္တွာ တတ္ထ ဌိတော အာပုစ္ဆတိ, ကေနစိ ပလိဗုဒ္ဓေါ ဟောတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ဒုတိယသေနာသနသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ပဉ္စမံ။

၆. အနုပခဇ္ဇသိက္ခါပဒံ

၁၁၉. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဝရသေယျာယော ပလိဗုန္ဓေန္တိ, ထေရာ ဘိက္ခူ ဝုဋ္ဌာပေန္တိ [ဧတ္ထ တေ ဣတိ ကမ္မပဒံ ဦနံ ဝိယ ဒိဿတိ]။ အထ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကေန နု ခေါ မယံ ဥပါယေန ဣဓေဝ ဝဿံ ဝသေယျာမာ’’တိ? အထ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ထေရေ ဘိက္ခူ အနုပခဇ္ဇ သေယျံ ကပ္ပေန္တိ – ယဿ သမ္ဗာဓေါ ဘဝိဿတိ သော ပက္ကမိဿတီတိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ထေရေ ဘိက္ခူ အနုပခဇ္ဇ သေယျံ ကပ္ပေဿန္တီ’’တိ! အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ ။ပေ.။ ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ထေရေ ဘိက္ခူ အနုပခဇ္ဇ သေယျံ ကပ္ပေထာ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ထေရေ ဘိက္ခူ အနုပခဇ္ဇ သေယျံ ကပ္ပေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၁၂၀. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု သင်္ဃိကေ ဝိဟာရေ ဇာနံ ပုဗ္ဗုပဂတံ ဘိက္ခုံ အနုပခဇ္ဇ သေယျံ ကပ္ပေယျ – ယဿ သမ္ဗာဓေါ ဘဝိဿတိ သော ပက္ကမိဿတီ’တိ, ဧတဒေဝ ပစ္စယံ ကရိတွာ အနညံ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၁၂၁. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ ၂.၀၂၅၁ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

သင်္ဃိကော နာမ ဝိဟာရော သင်္ဃဿ ဒိန္နော ဟောတိ ပရိစ္စတ္တော။

ဇာနာတိ နာမ ဝုဍ္ဎောတိ ဇာနာတိ, ဂိလာနောတိ ဇာနာတိ, သံဃေန ဒိန္နောတိ ဇာနာတိ။

အနုပခဇ္ဇာတိ အနုပဝိသိတွာ။

သေယျံ ကပ္ပေယျာတိ မဉ္စဿ ဝါ ဣဌဿ ဝါ ပဝိသန္တဿ ဝါ နိက္ခမန္တဿ ဝါ ဥပစာရေ သေယျံ သန္ထရတိ ဝါ သန္ထရာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဘိနိသီဒတိ ဝါ အဘိနိပဇ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ဧတဒေဝ ပစ္စယံ ကရိတွာ အနညန္တိ န အညော ကောစိ ပစ္စယော ဟောတိ အနုပခဇ္ဇ သေယျံ ကပ္ပေတုံ။

၁၂၂. သင်္ဃိကေ သင်္ဃိကသညီ အနုပခဇ္ဇ သေယျံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သင်္ဃိကေ ဝေမတိကော အနုပခဇ္ဇ သေယျံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သင်္ဃိကေ ပုဂ္ဂလိကသညီ အနုပခဇ္ဇ သေယျံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

မဉ္စဿ ဝါ ဣဌဿ ဝါ ပဝိသန္တဿ ဝါ နိက္ခမန္တဿ ဝါ ဥပစာရံ ဌပေတွာ သေယျံ သန္ထရတိ ဝါ သန္ထရာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဘိနိသီဒတိ ဝါ အဘိနိပဇ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဝိဟာရဿ ဥပစာရေ ဝါ ဥပဋ္ဌာနသာလာယံ ဝါ မဏ္ဍပေ ဝါ ရုက္ခမူလေ ဝါ အဇ္ဈောကာသေ ဝါ သေယျံ သန္ထရတိ ဝါ သန္ထရာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဘိနိသီဒတိ ဝါ အဘိနိပ္ပဇ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပုဂ္ဂလိကေ သင်္ဃိကသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပုဂ္ဂလိကေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပုဂ္ဂလိကေ ပုဂ္ဂလိကသညီ အညဿ ပုဂ္ဂလိကေ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ ။ အတ္တနော ပုဂ္ဂလိကေ အနာပတ္တိ။

၁၂၃. အနာပတ္တိ ဂိလာနော ပဝိသတိ, သီတေန ဝါ ဥဏှေန ဝါ ဣဠိတော ပဝိသတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

အနုပခဇ္ဇသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဆဋ္ဌံ။

၇. နိက္ကဍ္ဎနသိက္ခါပဒံ

၁၂၄. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သတ္တရသဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အညတရံ ပစ္စန္တိမံ မဟာဝိဟာရံ ပဋိသင်္ခရောန္တိ – ‘‘ဣဓ မယံ ဝဿံ ဝသိဿာမာ’’တိ ။ အဒ္ဒသံသု ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သတ္တရသဝဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ဝိဟာရံ ပဋိသင်္ခရောန္တေ။ ဒိသွာန ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဣမေ, အာဝုသော, သတ္တရသဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဝိဟာရံ ပဋိသင်္ခရောန္တိ။ ဟန္ဒ နေ ဝုဋ္ဌာပေဿာမာ’’တိ! ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အာဂမေထာဝုသော, ယာဝ ပဋိသင်္ခရောန္တိ; ပဋိသင်္ခတေ ဝုဋ္ဌာပေဿာမာ’’တိ။

အထ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သတ္တရသဝဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဥဋ္ဌေထာဝုသော, အမှာကံ ဝိဟာရော ပါပုဏာတီ’’တိ။ ‘‘နနု, အာဝုသော, ပဋိကစ္စေဝ [ပဋိဂစ္စေဝ (သီ.)] အာစိက္ခိတဗ္ဗံ, မယဉ္စညံ ပဋိသင်္ခရေယျာမာ’’တိ။ ‘‘နနု, အာဝုသော, သင်္ဃိကော ဝိဟာရော’’တိ? ‘‘အာမာဝုသော, သင်္ဃိကော ဝိဟာရော’’တိ။ ‘‘ဥဋ္ဌေထာဝုသော, အမှာကံ ဝိဟာရော ပါပုဏာတီ’’တိ။ ‘‘မဟလ္လကော, အာဝုသော, ဝိဟာရော။ တုမှေပိ ဝသထ, မယမ္ပိ ဝသိဿာမာ’’တိ။ ‘‘ဥဋ္ဌေထာဝုသော, အမှာကံ ဝိဟာရော ပါပုဏာတီ’’တိ ကုပိတာ အနတ္တမနာ ဂီဝါယံ ဂဟေတွာ နိက္ကဍ္ဎန္တိ။ တေ နိက္ကဍ္ဎီယမာနာ ရောဒန္တိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ကိဿ တုမှေ, အာဝုသော, ရောဒထာ’’တိ? ‘‘ဣမေ, အာဝုသော, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ကုပိတာ အနတ္တမနာ အမှေ သင်္ဃိကာ ဝိဟာရာ နိက္ကဍ္ဎန္တီ’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ကုပိတာ အနတ္တမနာ ဘိက္ခူ သင်္ဃိကာ ဝိဟာရာ နိက္ကဍ္ဎိဿန္တီ’’တိ! အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ကုပိတာ အနတ္တမနာ ဘိက္ခူ သင်္ဃိကာ ဝိဟာရာ နိက္ကဍ္ဎထာ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ကုပိတာ အနတ္တမနာ ဘိက္ခူ သင်္ဃိကာ ဝိဟာရာ နိက္ကဍ္ဎိဿထ? နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၁၂၅. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခုံ ကုပိတော အနတ္တမနော သင်္ဃိကာ ဝိဟာရာ နိက္ကဍ္ဎေယျ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၁၂၆. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ဘိက္ခုန္တိ အညံ ဘိက္ခုံ။

ကုပိတော အနတ္တမနောတိ အနဘိရဒ္ဓေါ အာဟတစိတ္တော ခိလဇာတော။

သင်္ဃိကော နာမ ဝိဟာရော သင်္ဃဿ ဒိန္နော ဟောတိ ပရိစ္စတ္တော။

နိက္ကဍ္ဎေယျာတိ ဂဗ္ဘေ ဂဟေတွာ ပမုခံ နိက္ကဍ္ဎတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပမုခေ ဂဟေတွာ ဗဟိ နိက္ကဍ္ဎတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဧကေန ပယောဂေန ဗဟုကေပိ ဒွါရေ အတိက္ကာမေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

နိက္ကဍ္ဎာပေယျာတိ အညံ အာဏာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ [ဒုက္ကဋဿ (ကတ္ထစိ)]။ သကိံ အာဏတ္တော ဗဟုကေပိ ဒွါရေ အတိက္ကာမေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၁၂၇. သင်္ဃိကေ သင်္ဃိကသညီ ကုပိတော အနတ္တမနော နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သင်္ဃိကေ ဝေမတိကော ကုပိတော အနတ္တမနော နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သင်္ဃိကေ ပုဂ္ဂလိကသညီ ကုပိတော အနတ္တမနော နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

တဿ ပရိက္ခါရံ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဝိဟာရဿ ဥပစာရာ ဝါ ဥပဋ္ဌာနသာလာယ ဝါ မဏ္ဍပါ ဝါ ရုက္ခမူလာ ဝါ အဇ္ဈောကာသာ ဝါ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တဿ ပရိက္ခါရံ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နံ ဝိဟာရာ ဝါ ဝိဟာရဿ ဥပစာရာ ဝါ ဥပဋ္ဌာနသာလာယ ဝါ မဏ္ဍပါ ဝါ ရုက္ခမူလာ ဝါ အဇ္ဈောကာသာ ဝါ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တဿ ပရိက္ခါရံ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

ပုဂ္ဂလိကေ သင်္ဃိကသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပုဂ္ဂလိကေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပုဂ္ဂလိကေ ပုဂ္ဂလိကသညီ အညဿ ပုဂ္ဂလိကေ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အတ္တနော ပုဂ္ဂလိကေ အနာပတ္တိ။

၁၂၈. အနာပတ္တိ အလဇ္ဇိံ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, တဿ ပရိက္ခါရံ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, ဥမ္မတ္တကံ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, တဿ ပရိက္ခါရံ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, ဘဏ္ဍနကာရကံ ကလဟကာရကံ ဝိဝါဒကာရကံ ဘဿကာရကံ သံဃေ အဓိကရဏကာရကံ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, တဿ ပရိက္ခါရံ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, အန္တေဝါသိကံ ဝါ သဒ္ဓိဝိဟာရိကံ ဝါ န သမ္မာ ဝတ္တန္တံ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, တဿ ပရိက္ခါရံ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

နိက္ကဍ္ဎနသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ သတ္တမံ။

၈. ဝေဟာသကုဋိသိက္ခါပဒံ

၁၂၉. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဒွေ ဘိက္ခူ သင်္ဃိကေ ဝိဟာရေ ဥပရိဝေဟာသကုဋိယာ ဝိဟရန္တိ?။ ဧကော ဟေဋ္ဌာ ဝိဟရတိ [ဝိဟရန္တိ, ဧကော ဟေဋ္ဌာ (?)], ဧကော ဥပရိ။ ဥပရိမော ဘိက္ခု အာဟစ္စပါဒကံ မဉ္စံ သဟသာ အဘိနိသီဒိ။ မဉ္စပါဒေါ နိပ္ပတိတွာ [ပတိတွာ (သျာ.)] ဟေဋ္ဌိမဿ ဘိက္ခုနော မတ္ထကေ အဝတ္ထာသိ။ သော ဘိက္ခု ဝိဿရမကာသိ။ ဘိက္ခူ ဥပဓါဝိတွာ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကိဿ တွံ, အာဝုသော, ဝိဿရမကာသီ’’တိ? အထ ခေါ သော ဘိက္ခု ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခု သင်္ဃိကေ ဝိဟာရေ ဥပရိဝေဟာသကုဋိယာ အာဟစ္စပါဒကံ မဉ္စံ သဟသာ အဘိနိသီဒိဿတီ’’တိ! အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ တံ ဘိက္ခုံ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ, ဘိက္ခု, သင်္ဃိကေ ဝိဟာရေ ဥပရိဝေဟာသကုဋိယာ အာဟစ္စပါဒကံ မဉ္စံ သဟသာ အဘိနိသီဒသီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, သင်္ဃိကေ ဝိဟာရေ ဥပရိဝေဟာသကုဋိယာ အာဟစ္စပါဒကံ မဉ္စံ သဟသာ အဘိနိသီဒိဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၁၃၀. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု သင်္ဃိကေ ဝိဟာရေ ဥပရိဝေဟာသကုဋိယာ အာဟစ္စပါဒကံ မဉ္စံ ဝါ ဣဌံ ဝါ အဘိနိသီဒေယျ ဝါ အဘိနိပဇ္ဇေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၁၃၁. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

သင်္ဃိကော နာမ ဝိဟာရော သင်္ဃဿ ဒိန္နော ဟောတိ ပရိစ္စတ္တော။

ဝေဟာသကုဋိ နာမ မဇ္ဈိမဿ ပုရိသဿ အသီသဃဋ္ဋာ။

အာဟစ္စပါဒကော နာမ မဉ္စော အင်္ဂေ ဝိဇ္ဈိတွာ ဌိတော ဟောတိ။ အာဟစ္စပါဒကံ နာမ ဣဌံ အင်္ဂေ ဝိဇ္ဈိတွာ ဌိတံ ဟောတိ။

အဘိနိသီဒေယျာတိ တသ္မိံ အဘိနိသီဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အဘိနိပဇ္ဇေယျာတိ တသ္မိံ အဘိနိပဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၁၃၂. သင်္ဃိကေ သင်္ဃိကသညီ ဥပရိဝေဟာသကုဋိယာ အာဟစ္စပါဒကံ မဉ္စံ ဝါ ဣဌံ ဝါ အဘိနိသီဒတိ ဝါ အဘိနိပဇ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သင်္ဃိကေ ဝေမတိကော။ပေ.။ သင်္ဃိကေ ပုဂ္ဂလိကသညီ ဥပရိဝေဟာသကုဋိယာ အာဟစ္စပါဒကံ မဉ္စံ ဝါ ဣဌံ ဝါ အဘိနိသီဒတိ ဝါ အဘိနိပဇ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ပုဂ္ဂလိကေ သင်္ဃိကသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပုဂ္ဂလိကေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပုဂ္ဂလိကေ ပုဂ္ဂလိကသညီ အညဿ ပုဂ္ဂလိကေ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အတ္တနော ပုဂ္ဂလိကေ, အနာပတ္တိ။

၁၃၃. အနာပတ္တိ – အဝေဟာသကုဋိယာ သီသဃဋ္ဋာယ ဟေဋ္ဌာ အပရိဘောဂံ ဟောတိ, ပဒရသဉ္စိတံ ဟောတိ, ပဋာဏိ ဒိန္နာ ဟောတိ, တသ္မိံ ဌိတော ဂဏှတိ ဝါ လဂ္ဂေတိ ဝါ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ဝေဟာသကုဋိသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ အဋ္ဌမံ။

၉. မဟလ္လကဝိဟာရသိက္ခါပဒံ

၁၃၄. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ကောသမ္ဗိယံ ဝိဟရတိ ဃောသိတာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော ဆန္နဿ ဥပဋ္ဌာကော မဟာမတ္တော အာယသ္မတော ဆန္နဿ ဝိဟာရံ ကာရာပေတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဆန္နော ကတပရိယောသိတံ ဝိဟာရံ ပုနပ္ပုနံ ဆာဒါပေတိ, ပုနပ္ပုနံ လေပါပေတိ။ အတိဘာရိတော ဝိဟာရော ပရိပတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဆန္နော တိဏဉ္စ ကဋ္ဌဉ္စ သံကဍ္ဎန္တော အညတရဿ ဗြာဟ္မဏဿ ယဝခေတ္တံ ဒူသေသိ။ အထ ခေါ သော ဗြာဟ္မဏော ဥဇ္ဈာယတိ ခိယျတိ ဝိပါစေတိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘဒန္တာ အမှာကံ ယဝခေတ္တံ ဒူသေဿန္တီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဥဇ္ဈာယန္တဿ ခိယျန္တဿ ဝိပါစေန္တဿ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ ဆန္နော ကတပရိယောသိတံ ဝိဟာရံ ပုနပ္ပုနံ ဆာဒါပေဿတိ, ပုနပ္ပုနံ လေပါပေဿတိ, အတိဘာရိတော ဝိဟာရော ပရိပတီ’’တိ! အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မန္တံ ဆန္နံ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ, ဆန္န, ကတပရိယောသိတံ ဝိဟာရံ ပုနပ္ပုနံ ဆာဒါပေသိ, ပုနပ္ပုနံ လေပါပေသိ, အတိဘာရိတော ဝိဟာရော ပရိပတီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, ကတပရိယောသိတံ ဝိဟာရံ ပုနပ္ပုနံ ဆာဒါပေဿသိ, ပုနပ္ပုနံ လေပါပေဿသိ , အတိဘာရိတော ဝိဟာရော ပရိပတိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၁၃၅. ‘‘မဟလ္လကံ ပန ဘိက္ခုနာ ဝိဟာရံ ကာရယမာနေန ယာဝဒွါရကောသာ အဂ္ဂဠဋ္ဌပနာယ အာလောကသန္ဓိပရိကမ္မာယ ဒွတ္တိစ္ဆဒနဿ ပရိယာယ အပ္ပဟရိတေ ဌိတေန အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗံ။ တတော စေ ဥတ္တရိံ အပ္ပဟရိတေပိ ဌိတော အဓိဋ္ဌဟေယျ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၁၃၆. မဟလ္လကော နာမ ဝိဟာရော သဿာမိကော ဝုစ္စတိ။

ဝိဟာရော နာမ ဥလ္လိတ္တော ဝါ ဟောတိ အဝလိတ္တော ဝါ ဥလ္လိတ္တာဝလိတ္တော ဝါ။

ကာရယမာနေနာတိ ကရောန္တော ဝါ ကာရာပေန္တော ဝါ။

ယာဝ ဒွါရကောသာတိ ပိဋ္ဌသံဃာဋဿ [ဣဌသံဃာဋဿ (ဣတိပိ), ပိဋ္ဌိသံဃာဋဿ (သျာ.)] သမန္တာ ဟတ္ထပါသာ။

အဂ္ဂဠဋ္ဌပနာယာတိ ဒွါရဋ္ဌပနာယ။

အာလောကသန္ဓိပရိကမ္မာယာတိ ဝါတပါနပရိကမ္မာယ သေတဝဏ္ဏံ ကာဠဝဏ္ဏံ ဂေရုကပရိကမ္မံ မာလာကမ္မံ လတာကမ္မံ မကရဒန္တကံ ပဉ္စပဋိကံ။

ဒွတ္တိစ္ဆဒနဿ ပရိယာယံ အပ္ပဟရိတေ ဌိတေန အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗန္တိ – ဟရိတံ နာမ ပုဗ္ဗဏ္ဏံ အပရဏ္ဏံ။ သစေ ဟရိတေ ဌိတော အဓိဋ္ဌာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ မဂ္ဂေန ဆာဒေန္တဿ ဒွေ မဂ္ဂေ အဓိဋ္ဌဟိတွာ တတိယံ မဂ္ဂံ အာဏာပေတွာ ပက္ကမိတဗ္ဗံ။ ပရိယာယေန ဆာဒေန္တဿ ဒွေ ပရိယာယေ အဓိဋ္ဌဟိတွာ တတိယံ ပရိယာယံ အာဏာပေတွာ ပက္ကမိတဗ္ဗံ။

၁၃၇. တတော စေ ဥတ္တရိ အပ္ပဟရိတေပိ ဌိတော အဓိဋ္ဌဟေယျာတိ ဣဋ္ဌကာယ ၂.၀၂၆၂ ဆာဒေန္တဿ ဣဋ္ဌကိဋ္ဌကာယ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သိလာယ ဆာဒေန္တဿ သိလာယ သိလာယ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သုဓါယ ဆာဒေန္တဿ ပိဏ္ဍေ ပိဏ္ဍေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ တိဏေန ဆာဒေန္တဿ ကရဠေ ကရဠေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပဏ္ဏေန ဆာဒေန္တဿ ပဏ္ဏေ ပဏ္ဏေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အတိရေကဒွတ္တိပရိယာယေ အတိရေကသညီ အဓိဋ္ဌာတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အတိရေကဒွတ္တိပရိယာယေ ဝေမတိကော အဓိဋ္ဌာတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အတိရေကဒွတ္တိပရိယာယေ ဦနကသညီ အဓိဋ္ဌာတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ဦနကဒွတ္တိပရိယာယေ အတိရေကသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဦနကဒွတ္တိပရိယာယေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဦနကဒွတ္တိပရိယာယေ ဦနကသညီ, အနာပတ္တိ။

၁၃၈. အနာပတ္တိ ဒွတ္တိပရိယာယေ, ဦနကဒွတ္တိပရိယာယေ, လေဏေ, ဂုဟာယ, တိဏကုဋိကာယ, အညဿတ္ထာယ, အတ္တနော ဓနေန, ဝါသာဂါရံ ဌပေတွာ သဗ္ဗတ္ထ အနာပတ္တိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

မဟလ္လကဝိဟာရသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ နဝမံ။

၁၀. သပ္ပါဏကသိက္ခါပဒံ

၁၃၉. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ အာဠဝိယံ ဝိဟရတိ အဂ္ဂါဠဝေ စေတိယေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာဠဝကာ ဘိက္ခူ နဝကမ္မံ ကရောန္တာ ဇာနံ သပ္ပါဏကံ ဥဒကံ တိဏမ္ပိ မတ္တိကမ္ပိ သိဉ္စန္တိပိ သိဉ္စာပေန္တိပိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာဠဝကာ ဘိက္ခူ ဇာနံ သပ္ပါဏကံ ဥဒကံ တိဏမ္ပိ မတ္တိကမ္ပိ သိဉ္စိဿန္တိပိ သိဉ္စာပေဿန္တိဣ’’တိ! အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာဠဝကေ ဘိက္ခူ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနံ သပ္ပါဏကံ ဥဒကံ တိဏမ္ပိ မတ္တိကမ္ပိ သိဉ္စထပိ သိဉ္စာပေထဣ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဇာနံ သပ္ပါဏကံ ဥဒကံ တိဏမ္ပိ မတ္တိကမ္ပိ သိဉ္စိဿထပိ သိဉ္စာပေဿထပိ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၁၄၀. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဇာနံ သပ္ပါဏကံ ဥဒကံ တိဏံ ဝါ မတ္တိကံ ဝါ သိဉ္စေယျ ဝါ သိဉ္စာပေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၁၄၁. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ဇာနာတိ နာမ [ဇာနံ နာမ (သျာ.)] သာမံ ဝါ ဇာနာတိ အညေ ဝါ တဿ အာရောစေန္တိ။

သိဉ္စေယျာတိ သယံ သိဉ္စတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

သိဉ္စာပေယျာတိ အညံ အာဏာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ [အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ (ကတ္ထစိ)]။ သကိံ အာဏတ္တော ဗဟုကမ္ပိ သိဉ္စတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၁၄၂. သပ္ပါဏကေ သပ္ပါဏကသညီ တိဏံ ဝါ မတ္တိကံ ဝါ သိဉ္စတိ ဝါ သိဉ္စာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သပ္ပါဏကေ ဝေမတိကော တိဏံ ဝါ မတ္တိကံ ဝါ သိဉ္စတိ ဝါ သိဉ္စာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ သပ္ပါဏကေ အပ္ပါဏကသညီ တိဏံ ဝါ မတ္တိကံ ဝါ သိဉ္စတိ ဝါ သိဉ္စာပေတိ ဝါ, အနာပတ္တိ။ အပ္ပါဏကေ သပ္ပါဏကသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အပ္ပါဏကေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အပ္ပါဏကေ အပ္ပါဏကသညီ, အနာပတ္တိ။

၁၄၃. အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

သပ္ပါဏကသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒသမံ။

ဘူတဂါမဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဘူတံ အညာယ ဥဇ္ဈာယံ၊ ပက္ကမန္တေန တေ ဒုဝေ။

ပုဗ္ဗေ နိက္ကဍ္ဎနာဟစ္စ၊ ဒွါရံ သပ္ပါဏကေန စာတိ။

၃. ဩဝါဒဝဂ္ဂေါ

၁. ဩဝါဒသိက္ခါပဒံ

၁၄၄. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထေရာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒန္တာ လာဘိနော ဟောန္တိ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခါရာနံ။ အထ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဧတရဟိ ခေါ, အာဝုသော, ထေရာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒန္တာ လာဘိနော ဟောန္တိ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခါရာနံ။ ဟန္ဒါဝုသော, မယမ္ပိ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒါမာ’’တိ။ အထ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အမှေပိ, ဘဂိနိယော, ဥပသင်္ကမထ; မယမ္ပိ ဩဝဒိဿာမာ’’တိ။

အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ အထ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနီနံ ပရိတ္တညေဝ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဒိဝသံ တိရစ္ဆာနကထာယ ဝီတိနာမေတွာ ဥယျောဇေသုံ – ‘‘ဂစ္ဆထ, ဘဂိနိယော’’တိ။ အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကစ္စိ, ဘိက္ခုနိယော, ဩဝါဒေါ ဣဒ္ဓေါ အဟောသီ’’တိ? ‘‘ကုတော, ဘန္တေ, ဩဝါဒေါ ဣဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ! အယျာ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ပရိတ္တညေဝ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဒိဝသံ တိရစ္ဆာနကထာယ ဝီတိနာမေတွာ ဥယျောဇေသု’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တာ ဘိက္ခုနိယော ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ ။ အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတာ သမာဒပိတာ သမုတ္တေဇိတာ သမ္ပဟံသိတာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကမိံသု။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဘိက္ခုသံဃံ သန္နိပါတာပေတွာ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ပဋိပုစ္ဆိ – ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီနံ ပရိတ္တညေဝ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဒိဝသံ တိရစ္ဆာနကထာယ ဝီတိနာမေတွာ ဥယျောဇေထာ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဘိက္ခုနီနံ ပရိတ္တညေဝ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဒိဝသံ တိရစ္ဆာနကထာယ ဝီတိနာမေတွာ ဥယျောဇေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဝိဂရဟိတွာ။ပေ.။ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနောဝါဒကံ သမ္မန္နိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမ္မန္နိတဗ္ဗော။ ပဌမံ ဘိက္ခု ယာစိတဗ္ဗော။ ယာစိတွာ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –

၁၄၅. ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ယဒိ သင်္ဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုံ ဘိက္ခုနောဝါဒကံ သမ္မန္နေယျ။ ဧသာ ဉတ္တိ။

‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုံ ဘိက္ခုနောဝါဒကံ သမ္မန္နတိ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဣတ္ထန္နာမဿ ဘိက္ခုနော ဘိက္ခုနောဝါဒကဿ သမ္မုတိ, သော တုဏှဿ; ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။

‘‘ဒုတိယမ္ပိ ဧတမတ္ထံ ဝဒါမိ။ပေ.။ တတိယမ္ပိ ဧတမတ္ထံ ဝဒါမိ – သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုံ ဘိက္ခုနောဝါဒကံ သမ္မန္နတိ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဣတ္ထန္နာမဿ ဘိက္ခုနော ဘိက္ခုနောဝါဒကဿ သမ္မုတိ, သော တုဏှဿ; ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။

‘‘သမ္မတော သံဃေန ဣတ္ထန္နာမော ဘိက္ခု ဘိက္ခုနောဝါဒကော။ ခမတိ သင်္ဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓါရယာမီ’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဒုဗ္ဘရတာယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၁၄၆. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု အသမ္မတော ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒေယျ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၁၄၇. တေန ခေါ ပန သမယေန ထေရာ ဘိက္ခူ သမ္မတာ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒန္တာ တထေဝ လာဘိနော ဟောန္တိ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခါရာနံ။ အထ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဧတရဟိ ခေါ, အာဝုသော, ထေရာ ဘိက္ခူ သမ္မတာ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒန္တာ တထေဝ လာဘိနော ဟောန္တိ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခါရာနံ။ ဟန္ဒါဝုသော, မယမ္ပိ နိဿီမံ ဂန္တွာ အညမညံ ဘိက္ခုနောဝါဒကံ သမ္မန္နိတွာ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒါမာ’’တိ။ အထ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ နိဿီမံ ဂန္တွာ အညမညံ ဘိက္ခုနောဝါဒကံ သမ္မန္နိတွာ ဘိက္ခုနိယော ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘မယမ္ပိ, ဘဂိနိယော, သမ္မတာ။ အမှေပိ ဥပသင်္ကမထ။ မယမ္ပိ ဩဝဒိဿာမာ’’တိ။

အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ အထ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနီနံ ပရိတ္တညေဝ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဒိဝသံ တိရစ္ဆာနကထာယ ဝီတိနာမေတွာ ဥယျောဇေသုံ – ‘‘ဂစ္ဆထ ဘဂိနိယော’’တိ။ အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကစ္စိ, ဘိက္ခုနိယော, ဩဝါဒေါ ဣဒ္ဓေါ အဟောသီ’’တိ? ‘‘ကုတော, ဘန္တေ, ဩဝါဒေါ ဣဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ! အယျာ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ပရိတ္တညေဝ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဒိဝသံ တိရစ္ဆာနကထာယ ဝီတိနာမေတွာ ဥယျောဇေသု’’န္တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ တာ ဘိက္ခုနိယော ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ။ပေ.။ အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတာ သမာဒပိတာ သမုတ္တေဇိတာ သမ္ပဟံသိတာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကမိံသု။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဘိက္ခုသံဃံ သန္နိပါတာပေတွာ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ပဋိပုစ္ဆိ – ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီနံ ပရိတ္တညေဝ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဒိဝသံ တိရစ္ဆာနကထာယ ဝီတိနာမေတွာ ဥယျောဇေထာ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဘိက္ခုနီနံ ပရိတ္တညေဝ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဒိဝသံ တိရစ္ဆာနကထာယ ဝီတိနာမေတွာ ဥယျောဇေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဝိဂရဟိတွာ။ပေ.။ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အဋ္ဌဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ဘိက္ခုံ ဘိက္ခုနောဝါဒကံ သမ္မန္နိတုံ။ သီလဝါ ဟောတိ , ပါတိမောက္ခသံဝရသံဝုတော ဝိဟရတိ အာစာရဂေါစရသမ္ပန္နော အဏုမတ္တေသု ဝဇ္ဇေသု ဘယဒဿာဝီ, သမာဒါယ သိက္ခတိ သိက္ခါပဒေသု; ဗဟုဿုတော ဟောတိ သုတဓရော သုတသန္နိစယော, ယေ တေ ဓမ္မာ အာဒိကလျာဏာ မဇ္ဈေကလျာဏာ ပရိယောသာနကလျာဏာ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ အဘိဝဒန္တိ တထာရူပါဿ ဓမ္မာ ဗဟုဿုတာ ဟောန္တိ ဓါတာ ဝစသာ ပရိစိတာ မနသာ အနုပေက္ခိတာ ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါ; ဥဘယာနိ ခေါ ပနဿ ပါတိမောက္ခါနိ ဝိတ္ထာရေန သွာဂတာနိ ဟောန္တိ သုဝိဘတ္တာနိ သုပ္ပဝတ္တီနိ သုဝိနိစ္ဆိတာနိ သုတ္တသော အနုဗျဉ္ဇနသော; ကလျာဏဝါစော ဟောတိ ကလျာဏဝါက္ကရဏော; ယေဘုယျေန ဘိက္ခုနီနံ ပိယော ဟောတိ မနာပေါ; ပဋိဗလော ဟောတိ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒိတုံ; န ခေါ ပနေတံ [ပန တံ (?)] ဘဂဝန္တံ ဥဒ္ဒိဿ ပဗ္ဗဇိတာယ ကာသာယဝတ္ထဝသနာယ ဂရုဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နပုဗ္ဗော ဟောတိ; ဝီသတိဝဿော ဝါ ဟောတိ အတိရေကဝီသတိဝဿော ဝါ – အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဣမေဟိ အဋ္ဌဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ဘိက္ခုံ ဘိက္ခုနောဝါဒကံ သမ္မန္နိတု’’န္တိ။

၁၄၈. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

အသမ္မတော နာမ ဉတ္တိစတုတ္ထေန ကမ္မေန အသမ္မတော။

ဘိက္ခုနိယော နာမ ဥဘတောသံဃေ ဥပသမ္ပန္နာ။

ဩဝဒေယျာတိ အဋ္ဌဟိ ဂရုဓမ္မေဟိ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အညေန ဓမ္မေန ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဧကတောဥပသမ္ပန္နံ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

၁၄၉. တေန သမ္မတေန ဘိက္ခုနာ ပရိဝေဏံ သမ္မဇ္ဇိတွာ ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတွာ အာသနံ ပညပေတွာ ဒုတိယံ ဂဟေတွာ နိသီဒိတဗ္ဗံ။ ဘိက္ခုနီဟိ တတ္ထ ဂန္တွာ တံ ဘိက္ခုံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိတဗ္ဗံ။ တေန ဘိက္ခုနာ ပုစ္ဆိတဗ္ဗာ – ‘‘သမဂ္ဂါတ္ထ, ဘဂိနိယော’’တိ? သစေ ‘‘သမဂ္ဂါမှာယျာ’’တိ ဘဏန္တိ, ‘‘ဝတ္တန္တိ, ဘဂိနိယော, အဋ္ဌ ဂရုဓမ္မာ’’တိ? သစေ ‘‘ဝတ္တန္တာယျာ’’တိ ဘဏန္တိ, ‘‘ဧသော, ဘဂိနိယော, ဩဝါဒေါ’’တိ နိယျာဒေတဗ္ဗော [နိယျာတေတဗ္ဗော (ဣတိပိ)]။ သစေ ‘‘န ဝတ္တန္တာယျာ’’တိ ဘဏန္တိ, ဩသာရေတဗ္ဗာ။ ‘‘ဝဿသတူပသမ္ပန္နာယ ဘိက္ခုနိယာ တဒဟုပသမ္ပန္နဿ ဘိက္ခုနော အဘိဝါဒနံ ပစ္စုဋ္ဌာနံ အဉ္ဇလိကမ္မံ သာမီစိကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ; အယမ္ပိ ဓမ္မော သက္ကတွာ ဂရုကတွာ မာနေတွာ ပူဇေတွာ ယာဝဇီဝံ အနတိက္ကမနီယော။ န ဘိက္ခုနိယာ အဘိက္ခုကေ အာဝါသေ ဝဿံ ဝသိတဗ္ဗံ; အယမ္ပိ ဓမ္မော သက္ကတွာ ဂရုကတွာ မာနေတွာ ပူဇေတွာ ယာဝဇီဝံ အနတိက္ကမနီယော။ အနွဒ္ဓမာသံ ဘိက္ခုနိယာ ဘိက္ခုသင်္ဃတော ဒွေ ဓမ္မာ ပစ္စာသီသိတဗ္ဗာ [ပစ္စာသိံသိတဗ္ဗာ (ဣတိပိ)] ဥပေါသထပုစ္ဆကဉ္စ ဩဝါဒုပသင်္ကမနဉ္စ, အယမ္ပိ ဓမ္မော။ပေ.။ ဝဿံ ဝုဋ္ဌာယ ဘိက္ခုနိယာ ဥဘတောသံဃေ တီဟိ ဌာနေဟိ ပဝါရေတဗ္ဗံ ဒိဋ္ဌေန ဝါ သုတေန ဝါ ပရိသင်္ကာယ ဝါ; အယမ္ပိ ဓမ္မော။ပေ.။ ဂရုဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နာယ ဘိက္ခုနိယာ ဥဘတောသံဃေ ပက္ခမာနတ္တံ စရိတဗ္ဗံ; အယမ္ပိ ဓမ္မော။ပေ.။ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခါယ သိက္ခမာနာယ ဥဘတောသံဃေ ဥပသမ္ပဒါ ပရိယေသိတဗ္ဗာ; အယမ္ပိ ဓမ္မော။ပေ.။ န ဘိက္ခုနိယာ ကေန စိ ပရိယာယေန ဘိက္ခု အက္ကောသိတဗ္ဗော ပရိဘာသိတဗ္ဗော; အယမ္ပိ ဓမ္မော။ပေ.။ အဇ္ဇတဂ္ဂေ ဩဝဋော ဘိက္ခုနီနံ ဘိက္ခူသု ဝစနပထော, အနောဝဋော ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီသု ဝစနပထော; အယမ္ပိ ဓမ္မော သက္ကတွာ ဂရုကတွာ မာနေတွာ ပူဇေတွာ ယာဝဇီဝံ အနတိက္ကမနီယော’’တိ။

သစေ ‘‘သမဂ္ဂါမှာယျာ’’တိ ဘဏန္တံ အညံ ဓမ္မံ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ သစေ ‘‘ဝဂ္ဂါမှာယျာ’’တိ ဘဏန္တံ အဋ္ဌ ဂရုဓမ္မေ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဩဝါဒံ အနိယျာဒေတွာ အညံ ဓမ္မံ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

၁၅၀. အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ ဝဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ ဝဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ ဝဂ္ဂံ ဘိက္ခုနီသံဃံ ဝေမတိကော ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ ဝဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ သမဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော ဝဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ ဝဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော ဝဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ ဝေမတိကော ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ ။ အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော ဝဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ သမဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ ဝဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ ဝဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ ဝဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ ဝေမတိကော ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ ဝဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ သမဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ သမဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ ဝဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ သမဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ ဝေမတိကော ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ သမဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ သမဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော သမဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ ဝဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ။ပေ.။ ဝေမတိကော ဩဝဒတိ။ပေ.။ သမဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ သမဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ ဝဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ။ပေ.။ ဝေမတိကော ဩဝဒတိ။ပေ.။ သမဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၁၅၁. ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ ဝဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ ဝဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ ဝဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ ဝေမတိကော ဩဝဒတိ။ပေ.။ သမဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော ဝဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ ဝဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ။ပေ.။ ဝေမတိကော ဩဝဒတိ။ပေ.။ သမဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ ဝဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ ဝဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ။ပေ.။ ဝေမတိကော ဩဝဒတိ။ပေ.။ သမဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ သမဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ ဝဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ။ပေ.။ ဝေမတိကော ဩဝဒတိ။ပေ.။ သမဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော သမဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ ဝဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ။ပေ.။ ဝေမတိကော ဩဝဒတိ။ပေ.။ သမဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ သမဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ ဝဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ သမဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ ဝေမတိကော ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ သမဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ သမဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ, အနာပတ္တိ။

၁၅၂. အနာပတ္တိ ဥဒ္ဒေသံ ဒေန္တော, ပရိပုစ္ဆံ ဒေန္တော, ‘‘ဩသာရေဟိ အယျာ’’တိ ဝုစ္စမာနော, ဩသာရေတိ, ပဉှံ ပုစ္ဆတိ, ပဉှံ ပုဋ္ဌော ကထေတိ, အညဿတ္ထာယ ဘဏန္တံ ဘိက္ခုနိယော သုဏန္တိ, သိက္ခမာနာယ, သာမဏေရိယာ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ဩဝါဒသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ပဌမံ။

၂. အတ္ထင်္ဂတသိက္ခါပဒံ

၁၅၃. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထေရာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒန္တိ ပရိယာယေန။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော စူဠပန္ထကဿ ပရိယာယော ဟောတိ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒိတုံ။ ဘိက္ခုနိယော ဧဝမာဟံသု – ‘‘န ဒါနိ အဇ္ဇ ဩဝါဒေါ ဣဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ, တညေဝ ဒါနိ ဥဒါနံ အယျော စူဠပန္ထကော ပုနပ္ပုနံ ဘဏိဿတီ’’တိ။ အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ယေနာယသ္မာ စူဠပန္ထကော တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ စူဠပန္ထကံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော အာယသ္မာ စူဠပန္ထကော ဧတဒဝေါစ – ‘‘သမဂ္ဂါတ္ထ, ဘဂိနိယော’’တိ? ‘‘သမဂ္ဂါမှာယျာ’’တိ။ ‘‘ဝတ္တန္တိ, ဘဂိနိယော, အဋ္ဌ ဂရုဓမ္မာ’’တိ? ‘‘ဝတ္တန္တာယျာ’’တိ။ ‘‘ဧသော, ဘဂိနိယော, ဩဝါဒေါ’’တိ နိယျာဒေတွာ ဣမံ ဥဒါနံ ပုနပ္ပုနံ အဘာသိ –

[ဥဒါ. ၃၇] ‘‘အဓိစေတသော အပ္ပမဇ္ဇတော၊ မုနိနော မောနပထေသု သိက္ခတော။

သောကာ န ဘဝန္တိ တာဒိနော၊ ဥပသန္တဿ သဒါ သတီမတော’’တိ။

ဘိက္ခုနိယော ဧဝမာဟံသု – ‘‘နနု အဝေါစုမှာ – န ဒါနိ အဇ္ဇ ဩဝါဒေါ ဣဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ, တညေဝ ဒါနိ ဥဒါနံ အယျော စူဠပန္ထကော ပုနပ္ပုနံ ဘဏိဿတီ’’တိ! အဿောသိ ခေါ အာယသ္မာ စူဠပန္ထကော တာသံ ဘိက္ခုနီနံ ဣမံ ကထာသလ္လာပံ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ စူဠပန္ထကော ဝေဟာသံ အဗ္ဘုဂ္ဂန္တွာ အာကာသေ အန္တလိက္ခေ စင်္ကမတိပိ တိဋ္ဌတိပိ နိသီဒတိပိ သေယျမ္ပိ ကပ္ပေတိ ဓူမာယတိပိ ပဇ္ဇလတိပိ အန္တရဓါယတိပိ, တဉ္စေဝ [တညေဝ (ဣတိပိ)] ဥဒါနံ ဘဏတိ အညဉ္စ ဗဟုံ ဗုဒ္ဓဝစနံ။ ဘိက္ခုနိယော ဧဝမာဟံသု – ‘‘အစ္ဆရိယံ ဝတ ဘော, အဗ္ဘုတံ ဝတ ဘော, န ဝတ နော ဣတော ပုဗ္ဗေ ဩဝါဒေါ ဧဝံ ဣဒ္ဓေါ ဘူတပုဗ္ဗော ယထာ အယျဿ စူဠပန္ထကဿာ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ စူဠပန္ထကော တာ ဘိက္ခုနိယော ယာဝ သမန္ဓကာရာ ဩဝဒိတွာ ဥယျောဇေသိ – ဂစ္ဆထ ဘဂိနိယောတိ။

အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော နဂရဒွါရေ ထကိတေ ဗဟိနဂရေ ဝသိတွာ ကာလဿေဝ နဂရံ ပဝိသန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘အဗြဟ္မစာရိနိယော ဣမာ ဘိက္ခုနိယော; အာရာမေ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ဝသိတွာ ဣဒါနိ နဂရံ ပဝိသန္တီ’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ စူဠပန္ထကော အတ္ထင်္ဂတေ သူရိယေ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒိဿတီ’’တိ။ပေ.။ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ, စူဠပန္ထက, အတ္ထင်္ဂတေ သူရိယေ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒသီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တွံ, စူဠပန္ထက, အတ္ထင်္ဂတေ သူရိယေ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒိဿသိ! နေတံ, စူဠပန္ထက, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၁၅၄. ‘‘သမ္မတောပိ စေ ဘိက္ခု အတ္ထင်္ဂတေ သူရိယေ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၁၅၅. သမ္မတော နာမ ဉတ္တိစတုတ္ထေန ကမ္မေန သမ္မတော။

အတ္ထင်္ဂတေ သူရိယေတိ ဩဂ္ဂတေ သူရိယေ။

ဘိက္ခုနီ နာမ ဥဘတောသံဃေ ဥပသမ္ပန္နာ။

ဩဝဒေယျာတိ အဋ္ဌဟိ ဝါ ဂရုဓမ္မေဟိ အညေန ဝါ ဓမ္မေန ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၁၅၆. အတ္ထင်္ဂတေ အတ္ထင်္ဂတသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အတ္ထင်္ဂတေ ဝေမတိကော ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အတ္ထင်္ဂတေ အနတ္ထင်္ဂတသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ဧကတောဥပသမ္ပန္နာယ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနတ္ထင်္ဂတေ အတ္ထင်္ဂတသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနတ္ထင်္ဂတေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနတ္ထင်္ဂတေ အနတ္ထင်္ဂတသညီ, အနာပတ္တိ။

၁၅၇. အနာပတ္တိ ဥဒ္ဒေသံ ဒေန္တော, ပရိပုစ္ဆံ ဒေန္တော, ‘‘ဩသာရေဟိ အယျာ’’တိ ဝုစ္စမာနော, ဩသာရေတိ, ပဉှံ ပုစ္ဆတိ, ပဉှံ ပုဋ္ဌော ကထေတိ, အညဿတ္ထာယ ဘဏန္တံ ဘိက္ခုနိယော သုဏန္တိ, သိက္ခမာနာယ သာမဏေရိယာ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

အတ္ထင်္ဂတသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒုတိယံ။

၃. ဘိက္ခုနုပဿယသိက္ခါပဒံ

၁၅၈. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သက္ကေသု ဝိဟရတိ ကပိလဝတ္ထုသ္မိံ နိဂြောဓါရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနုပဿယံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒန္တိ။ ဘိက္ခုနိယော ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဧထာယျေ, ဩဝါဒံ ဂမိဿာမာ’’တိ။ ‘‘ယမ္ပိ [ယံ ဟိ (က.)] မယံ, အယျေ, ဂစ္ဆေယျာမ ဩဝါဒဿ ကာရဏာ, အယျာ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဣဓေဝ အာဂန္တွာ အမှေ ဩဝဒန္တီ’’တိ။ ဘိက္ခုနိယော ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနုပဿယံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒိဿန္တီ’’တိ [ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဩဝါဒံ န ဂစ္ဆိဿန္တီတိ (သီ.)]! အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနုပဿယံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒိဿန္တီ’’တိ။ပေ.။ ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ , ဘိက္ခုနုပဿယံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒထာ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဘိက္ခုနုပဿယံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒိဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခုနုပဿယံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၁၅၉. တေန ခေါ ပန သမယေန မဟာပဇာပတိ ဂေါတမီ ဂိလာနာ ဟောတိ။ ထေရာ ဘိက္ခူ ယေန မဟာပဇာပတိ ဂေါတမီ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ မဟာပဇာပတိံ ဂေါတမိံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကစ္စိ တေ, ဂေါတမိ, ခမနီယံ ကစ္စိ ယာပနီယ’’န္တိ? ‘‘န မေ, အယျာ, ခမနီယံ န ယာပနီယံ’’။ ‘‘ဣင်္ဃယျာ, ဓမ္မံ ဒေသေထာ’’တိ။ ‘‘န, ဘဂိနိ, ကပ္ပတိ ဘိက္ခုနုပဿယံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘိက္ခုနိယော ဓမ္မံ ဒေသေတု’’န္တိ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န ဒေသေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန မဟာပဇာပတိ ဂေါတမီ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ နိသဇ္ဇ ခေါ ဘဂဝါ မဟာပဇာပတိံ ဂေါတမိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကစ္စိ တေ, ဂေါတမိ, ခမနီယံ ကစ္စိ ယာပနီယ’’န္တိ ? ‘‘ပုဗ္ဗေ မေ, ဘန္တေ, ထေရာ ဘိက္ခူ အာဂန္တွာ ဓမ္မံ ဒေသေန္တိ။ တေန မေ ဖာသု ဟောတိ။ ဣဒါနိ ပန – ‘‘ဘဂဝတာ ပဋိက္ခိတ္တ’’န္တိ, ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န ဒေသေန္တိ။ တေန မေ န ဖာသု ဟောတီ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ မဟာပဇာပတိံ ဂေါတမိံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတွာ သမာဒပေတွာ သမုတ္တေဇေတွာ သမ္ပဟံသေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနုပဿယံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဂိလာနံ ဘိက္ခုနိံ ဩဝဒိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၁၆၀. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခုနုပဿယံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒေယျ, အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ ။ တတ္ထာယံ သမယော။ ဂိလာနာ ဟောတိ ဘိက္ခုနီ – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။

၁၆၁. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ဘိက္ခုနုပဿယော နာမ ယတ္ထ ဘိက္ခုနိယော ဧကရတ္တမ္ပိ ဝသန္တိ။

ဥပသင်္ကမိတွာတိ တတ္ထ ဂန္တွာ။

ဘိက္ခုနီ နာမ ဥဘတောသံဃေ ဥပသမ္ပန္နာ။

ဩဝဒေယျာတိ အဋ္ဌဟိ ဂရုဓမ္မေဟိ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အညတြ သမယာတိ ဌပေတွာ သမယံ။

ဂိလာနာ နာမ ဘိက္ခုနီ န သက္ကောတိ ဩဝါဒါယ ဝါ သံဝါသာယ ဝါ ဂန္တုံ။

၁၆၂. ဥပသမ္ပန္နာယ ဥပသမ္ပန္နသညီ ဘိက္ခုနုပဿယံ ဥပသင်္ကမိတွာ အညတြ သမယာ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နာယ ဝေမတိကော ဘိက္ခုနုပဿယံ ဥပသင်္ကမိတွာ အညတြ သမယာ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နာယ အနုပသမ္ပန္နသညီ ဘိက္ခုနုပဿယံ ဥပသင်္ကမိတွာ အညတြ သမယာ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အညေန ဓမ္မေန ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဧကတောဥပသမ္ပန္နာယ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နာယ ဥပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ ။ အနုပသမ္ပန္နာယ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နာယ အနုပသမ္ပန္နသညီ, အနာပတ္တိ။

၁၆၃. အနာပတ္တိ သမယေ, ဥဒ္ဒေသံ ဒေန္တော, ပရိပုစ္ဆံ ဒေန္တော, ‘‘ဩသာရေဟိ အယျာ’’တိ ဝုစ္စမာနော ဩသာရေတိ, ပဉှံ ပုစ္ဆတိ, ပဉှံ ပုဋ္ဌော ကထေတိ, အညဿတ္ထာယ ဘဏန္တံ ဘိက္ခုနိယော သုဏန္တိ, သိက္ခမာနာယ သာမဏေရိယာ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ဘိက္ခုနုပဿယသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ တတိယံ။

၄. အာမိသသိက္ခါပဒံ

၁၆၄. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထေရာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒန္တာ လာဘိနော ဟောန္တိ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခါရာနံ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဧဝံ ဝဒန္တိ – ‘‘န ဗဟုကတာ ထေရာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒိတုံ; အာမိသဟေတု ထေရာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒန္တီ’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဧဝံ ဝက္ခန္တိ – ‘န ဗဟုကတာ ထေရာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒိတုံ; အာမိသဟေတု ထေရာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒန္တီ’’’တိ။ပေ.။ ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဧဝံ ဝဒေထ – ‘န ဗဟုကတာ ထေရာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒိတုံ; အာမိသဟေတု ထေရာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒန္တီ’’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဧဝံ ဝက္ခထ – န ဗဟုကတာ ထေရာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒိတုံ; အာမိသဟေတု ထေရာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒန္တီတိ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၁၆၅. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘အာမိသဟေတု ထေရာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဩဝန္ဒတီ’တိ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၁၆၆. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

အာမိသဟေတူတိ စီဝရဟေတု ပိဏ္ဍပါတဟေတု သေနာသနဟေတု ဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခါရဟေတု သက္ကာရဟေတု ဂရုကာရဟေတု မာနနဟေတု ဝန္ဒနဟေတု ပူဇနဟေတု။

ဧဝံ ဝဒေယျာတိ ဥပသမ္ပန္နံ သံဃေန သမ္မတံ ဘိက္ခုနောဝါဒကံ အဝဏ္ဏံ ကတ္တုကာမော အယသံ ကတ္တုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘စီဝရဟေတု ပိဏ္ဍပါတဟေတု သေနာသနဟေတု ဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခါရဟေတု သက္ကာရဟေတု ဂရုကာရဟေတု မာနနဟေတု ဝန္ဒနဟေတု ပူဇနဟေတု ဩဝဒတီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၁၆၇. ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ ဧဝံ ဝဒေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော ဧဝံ ဝဒေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ ဧဝံ ဝဒေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပသမ္ပန္နံ သံဃေန အသမ္မတံ ဘိက္ခုနောဝါဒကံ အဝဏ္ဏံ ကတ္တုကာမော အယသံ ကတ္တုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘စီဝရဟေတု။ပေ.။ ပူဇနဟေတု ဩဝဒတီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နံ သံဃေန သမ္မတံ ဝါ အသမ္မတံ ဝါ ဘိက္ခုနောဝါဒကံ အဝဏ္ဏံ ကတ္တုကာမော အယသံ ကတ္တုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘စီဝရဟေတု ပိဏ္ဍပါတဟေတု သေနာသနဟေတု ဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခါရဟေတု သက္ကာရဟေတု ဂရုကာရဟေတု မာနနဟေတု ဝန္ဒနဟေတု ပူဇနဟေတု ဩဝဒတီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

၁၆၈. အနာပတ္တိ ပကတိယာ စီဝရဟေတု ပိဏ္ဍပါတဟေတု သေနာသနဟေတု ဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခါရဟေတု သက္ကာရဟေတု ဂရုကာရဟေတု မာနနဟေတု ဝန္ဒနဟေတု ပူဇနဟေတု ဩဝဒန္တံ ဘဏတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

အာမိသသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ စတုတ္ထံ။

၅. စီဝရဒါနသိက္ခါပဒံ

၁၆၉. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု သာဝတ္ထိယံ အညတရိဿာ ဝိသိခါယ ပိဏ္ဍာယ စရတိ။ အညတရာပိ ဘိက္ခုနီ တဿာ ဝိသိခါယ ပိဏ္ဍာယ စရတိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု တံ ဘိက္ခုနိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဂစ္ဆ, ဘဂိနိ, အမုကသ္မိံ ဩကာသေ ဘိက္ခါ ဒိယျတီ’’တိ။ သာပိ ခေါ ဧဝမာဟ – ‘‘ဂစ္ဆာယျ, အမုကသ္မိံ ဩကာသေ ဘိက္ခါ ဒိယျတီ’’တိ။ တေ အဘိဏှဒဿနေန သန္ဒိဋ္ဌာ အဟေသုံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သင်္ဃဿ စီဝရံ ဘာဇီယတိ။ အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ ဩဝါဒံ ဂန္တွာ ယေန သော ဘိက္ခု တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဘိက္ခုံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတံ ခေါ တံ ဘိက္ခုနိံ သော ဘိက္ခု ဧတဒဝေါစ – ‘‘အယံ မေ, ဘဂိနိ, စီဝရပဋိဝီသော [ပဋိဝိံသော (သီ.), ပဋိဝိသော (ဣတိပိ)]; သာဒိယိဿသီ’’တိ? ‘‘အာမာယျ, ဒုဗ္ဗလစီဝရာမှီ’’တိ။

အထ ခေါ သော ဘိက္ခု တဿာ ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ အဒါသိ။ သောပိ ခေါ ဘိက္ခု ဒုဗ္ဗလစီဝရော ဟောတိ။ ဘိက္ခူ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကရောဟိ ဒါနိ တေ, အာဝုသော, စီဝရ’’န္တိ ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခု ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ ဒဿတီ’’တိ။ပေ.။ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ, ဘိက္ခု, ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ အဒါသီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ‘‘ဉာတိကာ တေ , ဘိက္ခု, အညာတိကာ’’တိ? ‘‘အညာတိကာ, ဘဂဝါ’’တိ။ ‘‘အညာတကော, မောဃပုရိသ, အညာတိကာယ န ဇာနာတိ ပတိရူပံ ဝါ အပ္ပတိရူပံ ဝါ သန္တံ ဝါ အသန္တံ ဝါ။ ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, အညာတိကာယ ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ ဒဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ယော ပန ဘိက္ခု အညာတိကာယ ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ ဒဒေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၁၇၀. တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ ဘိက္ခုနီနံ ပါရိဝတ္တကံ [ပါရိဝဋ္ဋကံ (ဣတိပိ)] စီဝရံ န ဒေန္တိ။ ဘိက္ခုနိယော ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ အမှာကံ ပါရိဝတ္တကံ စီဝရံ န ဒဿန္တီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တာသံ ဘိက္ခုနီနံ ဥဇ္ဈာယန္တီနံ ခိယျန္တီနံ ဝိပါစေန္တီနံ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စန္နံ ပါရိဝတ္တကံ ဒါတုံ။ ဘိက္ခုဿ, ဘိက္ခုနိယာ, သိက္ခမာနာယ, သာမဏေရဿ, သာမဏေရိယာ – အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဣမေသံ ပဉ္စန္နံ ပါရိဝတ္တကံ ဒါတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၁၇၁. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု အညာတိကာယ ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ ဒဒေယျ, အညတြ ပါရိဝတ္တကာ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၁၇၂. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

အညာတိကာ နာမ မာတိတော ဝါ ပိတိတော ဝါ ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ အသမ္ဗဒ္ဓါ။

ဘိက္ခုနီ နာမ ဥဘတောသံဃေ ဥပသမ္ပန္နာ။

စီဝရံ နာမ ဆန္နံ စီဝရာနံ အညတရံ စီဝရံ ဝိကပ္ပနုပဂံ ပစ္ဆိမံ [ဝိကပ္ပနုပဂပစ္ဆိမံ (သီ.)]။

အညတြ ပါရိဝတ္တကာတိ ဌပေတွာ ပါရိဝတ္တကံ ဒေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၁၇၃. အညာတိကာယ အညာတိကသညီ စီဝရံ ဒေတိ, အညတြ ပါရိဝတ္တကာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အညာတိကာယ ဝေမတိကော စီဝရံ ဒေတိ, အညတြ ပါရိဝတ္တကာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အညာတိကာယ ဉာတိကသညီ စီဝရံ ဒေတိ, အညတြ ပါရိဝတ္တကာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ဧကတော ဥပသမ္ပန္နာယ စီဝရံ ဒေတိ, အညတြ ပါရိဝတ္တကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဉာတိကာယ အညာတိကသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဉာတိကာယ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဉာတိကာယ ဉာတိကသညီ, အနာပတ္တိ။

၁၇၄. အနာပတ္တိ ဉာတိကာယ, ပါရိဝတ္တကံ ပရိတ္တေန ဝါ ဝိပုလံ, ဝိပုလေန ဝါ ပရိတ္တံ, ဘိက္ခုနီ ဝိဿာသံ ဂဏှာတိ, တာဝကာလိကံ ဂဏှာတိ, စီဝရံ ဌပေတွာ အညံ ပရိက္ခါရံ ဒေတိ, သိက္ခမာနာယ, သာမဏေရိယာ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

စီဝရဒါနသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ပဉ္စမံ။

၆. စီဝရသိဗ္ဗနသိက္ခါပဒံ

၁၇၅. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥဒါယီ ပဋ္ဋော [ပဋ္ဌော (သီ. သျာ.)] ဟောတိ စီဝရကမ္မံ ကာတုံ။ အညတရာ ဘိက္ခုနီ ယေနာယသ္မာ ဥဒါယီ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ ဥဒါယိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သာဓု မေ, ဘန္တေ, အယျော စီဝရံ သိဗ္ဗတူ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဥဒါယီ တဿာ ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ သိဗ္ဗိတွာ သုရတ္တံ သုပရိကမ္မကတံ ကတွာ မဇ္ဈေ ပဋိဘာနစိတ္တံ ဝုဋ္ဌာပေတွာ သံဟရိတွာ နိက္ခိပိ။ အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ ယေနာယသ္မာ ဥဒါယီ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ ဥဒါယိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကဟံ တံ, ဘန္တေ, စီဝရ’’န္တိ? ‘‘ဟန္ဒ, ဘဂိနိ , ဣမံ စီဝရံ ယထာသံဟဋံ ဟရိတွာ နိက္ခိပိတွာ ယဒါ ဘိက္ခုနိသံဃော ဩဝါဒံ အာဂစ္ဆတိ တဒါ ဣမံ စီဝရံ ပါရုပိတွာ ဘိက္ခုနိသင်္ဃဿ ပိဋ္ဌိတော ပိဋ္ဌိတော အာဂစ္ဆာ’’တိ။ အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ တံ စီဝရံ ယထာသံဟဋံ ဟရိတွာ နိက္ခိပိတွာ ယဒါ ဘိက္ခုနိသံဃော ဩဝါဒံ အာဂစ္ဆတိ တဒါ တံ စီဝရံ ပါရုပိတွာ ဘိက္ခုနိသင်္ဃဿ ပိဋ္ဌိတော ပိဋ္ဌိတော အာဂစ္ဆတိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ယာဝ ဆိန္နိကာ ဣမာ ဘိက္ခုနိယော ဓုတ္တိကာ အဟိရိကာယော, ယတြ ဟိ နာမ စီဝရေ ပဋိဘာနစိတ္တံ ဝုဋ္ဌာပေဿန္တီ’’တိ!

ဘိက္ခုနိယော ဧဝမာဟံသု – ‘‘ကဿိဒံ ကမ္မ’’န္တိ? ‘‘အယျဿ ဥဒါယိဿာ’’တိ။ ‘‘ယေပိ တေ ဆိန္နကာ ဓုတ္တကာ အဟိရိကာ တေသမ္ပိ ဧဝရူပံ န သောဘေယျ, ကိံ ပန အယျဿ ဥဒါယိဿာ’’တိ! အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ ဥဒါယီ ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ သိဗ္ဗိဿတီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တွံ, ဥဒါယိ, ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ သိဗ္ဗသီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ‘‘ဉာတိကာ တေ, ဥဒါယိ, အညာတိကာ’’တိ? ‘‘အညာတိကာ, ဘဂဝါ’’တိ။ ‘‘အညာတကော, မောဃပုရိသ, အညာတိကာယ န ဇာနာတိ ပတိရူပံ ဝါ အပ္ပတိရူပံ ဝါ ပါသာဒိကံ ဝါ အပါသာဒိကံ ဝါ။ ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, အညာတိကာယ ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ သိဗ္ဗိဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၁၇၆. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု အညာတိကာယ ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ သိဗ္ဗေယျ ဝါ သိဗ္ဗာပေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၁၇၇. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

အညာတိကာ နာမ မာတိတော ဝါ ပိတိတော ဝါ ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ အသမ္ဗဒ္ဓါ။

ဘိက္ခုနီ နာမ ဥဘတောသံဃေ ဥပသမ္ပန္နာ။

စီဝရံ နာမ ဆန္နံ စီဝရာနံ အညတရံ စီဝရံ။

သိဗ္ဗေယျာတိ သယံ သိဗ္ဗတိ အာရာပထေ အာရာပထေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

သိဗ္ဗာပေယျာတိ အညံ အာဏာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သကိံ အာဏတ္တော ဗဟုကမ္ပိ သိဗ္ဗတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၁၇၈. အညာတိကာယ အညာတိကသညီ စီဝရံ သိဗ္ဗတိ ဝါ သိဗ္ဗာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အညာတိကာယ ဝေမတိကော စီဝရံ သိဗ္ဗတိ ဝါ သိဗ္ဗာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အညာတိကာယ ဉာတိကသညီ စီဝရံ သိဗ္ဗတိ ဝါ သိဗ္ဗာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ဧကတောဥပသမ္ပန္နာယ စီဝရံ သိဗ္ဗတိ ဝါ သိဗ္ဗာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဉာတိကာယ အညာတိကသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဉာတိကာယ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဉာတိကာယ ဉာတိကသညီ, အနာပတ္တိ။

၁၇၉. အနာပတ္တိ ဉာတိကာယ, စီဝရံ ဌပေတွာ အညံ ပရိက္ခါရံ သိဗ္ဗတိ ဝါ သိဗ္ဗာပေတိ ဝါ, သိက္ခမာနာယ, သာမဏေရိယာ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

စီဝရသိဗ္ဗနသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဆဋ္ဌံ။

၇. သံဝိဓါနသိက္ခါပဒံ

၁၈၀. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနီဟိ သဒ္ဓိံ သံဝိဓါယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ယထေဝ မယံ သပဇာပတိကာ အာဟိဏ္ဍာမ, ဧဝမေဝိမေ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဘိက္ခုနီဟိ သဒ္ဓိံ သံဝိဓါယ အာဟိဏ္ဍန္တီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနီဟိ သဒ္ဓိံ သံဝိဓါယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇိဿန္တီ’’တိ။ပေ.။ ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီဟိ သဒ္ဓိံ သံဝိဓါယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇထာ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဘိက္ခုနီဟိ သဒ္ဓိံ သံဝိဓါယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇိဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ။

‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ သံဝိဓါယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇေယျ, အန္တမသော ဂါမန္တရမ္ပိ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၁၈၁. တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ စ ဘိက္ခုနိယော စ သာကေတာ သာဝတ္ထိံ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နာ ဟောန္တိ။ အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော တေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘မယမ္ပိ အယျေဟိ သဒ္ဓိံ ဂမိဿာမာ’’တိ။ ‘‘န, ဘဂိနီ, ကပ္ပတိ ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ သံဝိဓါယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇိတုံ။ တုမှေ ဝါ ပဌမံ ဂစ္ဆထ မယံ ဝါ ဂမိဿာမာ’’တိ။ ‘‘အယျာ, ဘန္တေ, အဂ္ဂပုရိသာ။ အယျာဝ ပဌမံ ဂစ္ဆန္တူ’’တိ။ အထ ခေါ တာသံ ဘိက္ခုနီနံ ပစ္ဆာ ဂစ္ဆန္တီနံ အန္တရာမဂ္ဂေ စောရာ အစ္ဆိန္ဒိံသု စ ဒူသေသုဉ္စ။ အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော သာဝတ္ထိံ ဂန္တွာ ဘိက္ခုနီနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သတ္ထဂမနီယေ မဂ္ဂေ သာသင်္ကသမ္မတေ သပ္ပဋိဘယေ ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ သံဝိဓါယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၁၈၂. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ သံဝိဓါယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇေယျ, အန္တမသော ဂါမန္တရမ္ပိ, အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ သမယော ။ သတ္ထဂမနီယော ဟောတိ မဂ္ဂေါ သာသင်္ကသမ္မတော သပ္ပဋိဘယော – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။

၁၈၃. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ဘိက္ခုနီ နာမ ဥဘတောသံဃေ ဥပသမ္ပန္နာ။

သဒ္ဓိန္တိ ဧကတော။

သံဝိဓါယာတိ – ‘‘ဂစ္ဆာမ, ဘဂိနိ, ဂစ္ဆာမာယျ; ဂစ္ဆာမာယျ, ဂစ္ဆာမ, ဘဂိနိ; အဇ္ဇ ဝါ ဟိယျော ဝါ ပရေ ဝါ ဂစ္ဆာမာ’’တိ သံဝိဒဟတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

အန္တမသော ဂါမန္တရမ္ပီတိ ကုက္ကုဋသမ္ပါတေ ဂါမေ, ဂါမန္တရေ ဂါမန္တရေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဂါမကေ အရညေ, အဒ္ဓယောဇနေ အဒ္ဓယောဇနေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အညတြ သမယာတိ ဌပေတွာ သမယံ။

သတ္ထဂမနီယော နာမ မဂ္ဂေါ န သက္ကာ ဟောတိ ဝိနာ သတ္ထေန ဂန္တုံ။

သာသင်္ကံ နာမ တသ္မိံ မဂ္ဂေ [ယသ္မိံ မဂ္ဂေ (?)] စောရာနံ နိဝိဋ္ဌောကာသော ဒိဿတိ, ဘုတ္တောကာသော ဒိဿတိ, ဌိတောကာသော ဒိဿတိ, နိသိန္နောကာသော ဒိဿတိ, နိပန္နောကာသော ဒိဿတိ။

သပ္ပဋိဘယံ နာမ တသ္မိံ မဂ္ဂေ စောရေဟိ မနုဿာ ဟတာ ဒိဿန္တိ, ဝိလုတ္တာ ဒိဿန္တိ, အာကောဋိတာ ဒိဿန္တိ, သပ္ပဋိဘယံ ဂန္တွာ အပ္ပဋိဘယံ ဒဿေတွာ ဥယျောဇေတဗ္ဗာ – ‘‘ဂစ္ဆထ ဘဂိနိယော’’တိ။

၁၈၄. သံဝိဒဟိတေ သံဝိဒဟိတသညီ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇတိ, အန္တမသော ဂါမန္တရမ္ပိ, အညတြ သမယာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သံဝိဒဟိတေ ဝေမတိကော ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇတိ, အန္တမသော ဂါမန္တရမ္ပိ, အညတြ သမယာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သံဝိဒဟိတေ, အသံဝိဒဟိတသညီ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇတိ, အန္တမသော ဂါမန္တရမ္ပိ, အညတြ သမယာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ဘိက္ခု သံဝိဒဟတိ ဘိက္ခုနီ န သံဝိဒဟတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အသံဝိဒဟိတေ သံဝိဒဟိတသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အသံဝိဒဟိတေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အသံဝိဒဟိတေ အသံဝိဒဟိတသညီ, အနာပတ္တိ။

၁၈၅. အနာပတ္တိ သမယေ, အသံဝိဒဟိတွာ ဂစ္ဆတိ, ဘိက္ခုနီ သံဝိဒဟတိ , ဘိက္ခု န သံဝိဒဟတိ, ဝိသင်္ကေတေန ဂစ္ဆန္တိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

သံဝိဓါနသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ သတ္တမံ။

၈. နာဝါဘိရုဟနသိက္ခါပဒံ

၁၈၆. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနီဟိ သဒ္ဓိံ သံဝိဓါယ ဧကံ နာဝံ [ဧကနာဝံ (သျာ.)] အဘိရုဟန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ယထေဝ မယံ သပဇာပတိကာ နာဝါယ [ဧကနာဝါယ (သျာ.)] ကီဠာမ, ဧဝမေဝိမေ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဘိက္ခုနီဟိ သဒ္ဓိံ သံဝိဓါယ နာဝါယ ကီဠန္တီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနီဟိ သဒ္ဓိံ သံဝိဓါယ ဧကံ နာဝံ အဘိရုဟိဿန္တီ’’တိ။ပေ.။ ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီဟိ သဒ္ဓိံ သံဝိဓါယ ဧကံ နာဝံ အဘိရုဟထာ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဘိက္ခုနီဟိ သဒ္ဓိံ သံဝိဓါယ ဧကံ နာဝံ အဘိရုဟိဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ သံဝိဓါယ ဧကံ နာဝံ [ဧကနာဝံ (သျာ.)] အဘိရုဟေယျ, ဥဒ္ဓံဂါမိနိံ ဝါ အဓေါဂါမိနိံ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၁၈၇. တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ စ ဘိက္ခုနိယော စ သာကေတာ သာဝတ္ထိံ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နာ ဟောန္တိ။ အန္တရာမဂ္ဂေ နဒီ တရိတဗ္ဗာ [ဥတ္တရိတဗ္ဗာ (သျာ.)] ဟောတိ။ အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော တေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘မယမ္ပိ အယျေဟိ သဒ္ဓိံ ဥတ္တရိဿာမာ’’တိ။ ‘‘န, ဘဂိနီ, ကပ္ပတိ ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ သံဝိဓါယ ဧကံ နာဝံ အဘိရုဟိတုံ; တုမှေ ဝါ ပဌမံ ဥတ္တရထ မယံ ဝါ ဥတ္တရိဿာမာ’’တိ ။ ‘‘အယျာ, ဘန္တေ, အဂ္ဂပုရိသာ။ အယျာဝ ပဌမံ ဥတ္တရန္တူ’’တိ။ အထ ခေါ တာသံ ဘိက္ခုနီနံ ပစ္ဆာ ဥတ္တရန္တီနံ စောရာ အစ္ဆိန္ဒိံသု စ ဒူသေသုဉ္စ ။ အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော သာဝတ္ထိံ ဂန္တွာ ဘိက္ခုနီနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တိရိယံ တရဏာယ ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ သံဝိဓါယ ဧကံ နာဝံ အဘိရုဟိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၁၈၈. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ သံဝိဓါယ ဧကံ နာဝံ အဘိရုဟေယျ ဥဒ္ဓံဂါမိနိံ ဝါ အဓေါဂါမိနိံ ဝါ, အညတြ တိရိယံ တရဏာယ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၁၈၉. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ဘိက္ခုနီ နာမ ဥဘတောသံဃေ ဥပသမ္ပန္နာ ။

သဒ္ဓိန္တိ ဧကတော။

သံဝိဓါယာတိ ‘‘အဘိရုဟာမ, ဘဂိနိ, အဘိရုဟာမာယျ; အဘိရုဟာမာယျ, အဘိရုဟာမ, ဘဂိနိ; အဇ္ဇ ဝါ ဟိယျော ဝါ ပရေ ဝါ အဘိရုဟာမာ’’တိ သံဝိဒဟတိ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

ဘိက္ခုနိယာ အဘိရုဠှေ ဘိက္ခု အဘိရုဟတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဘိက္ခုမှိ အဘိရုဠှေ ဘိက္ခုနီ အဘိရုဟတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥဘော ဝါ အဘိရုဟန္တိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥဒ္ဓံဂါမိနိန္တိ ဥဇ္ဇဝနိကာယ။

အဓေါဂါမိနိန္တိ ဩဇဝနိကာယ။

အညတြ တိရိယံ တရဏာယာတိ ဌပေတွာ တိရိယံ တရဏံ။

ကုက္ကုဋသမ္ပါတေ ဂါမေ, ဂါမန္တရေ ဂါမန္တရေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဂါမကေ အရညေ, အဍ္ဎယောဇနေ အဍ္ဎယောဇနေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၁၉၀. သံဝိဒဟိတေ သံဝိဒဟိတသညီ ဧကံ နာဝံ အဘိရုဟတိ ဥဒ္ဓံဂါမိနိံ ဝါ အဓေါဂါမိနိံ ဝါ, အညတြ တိရိယံ တရဏာယ , အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သံဝိဒဟိတေ ဝေမတိကော ဧကံ နာဝံ အဘိရုဟတိ ဥဒ္ဓံဂါမိနိံ ဝါ အဓေါဂါမိနိံ ဝါ, အညတြ တိရိယံ တရဏာယ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သံဝိဒဟိတေ အသံဝိဒဟိတသညီ ဧကံ နာဝံ အဘိရုဟတိ ဥဒ္ဓံဂါမိနိံ ဝါ အဓေါဂါမိနိံ ဝါ, အညတြ တိရိယံ တရဏာယ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ဘိက္ခု သံဝိဒဟတိ, ဘိက္ခုနီ န သံဝိဒဟတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အသံဝိဒဟိတေ သံဝိဒဟိတသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အသံဝိဒဟိတေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အသံဝိဒဟိတေ, အသံဝိဒဟိတသညီ, အနာပတ္တိ။

၁၉၁. အနာပတ္တိ တိရိယံ တရဏာယ, အသံဝိဒဟိတွာ အဘိရုဟန္တိ, ဘိက္ခုနီ သံဝိဒဟတိ, ဘိက္ခု န သံဝိဒဟတိ, ဝိသင်္ကေတေန အဘိရုဟန္တိ, အာပဒါသု ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိဿာတိ။

နာဝါဘိရုဟနသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ အဋ္ဌမံ။

၉. ပရိပါစိတသိက္ခါပဒံ

၁၉၂. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထုလ္လနန္ဒါ ဘိက္ခုနီ အညတရဿ ကုလဿ ကုလူပိကာ ဟောတိ နိစ္စဘတ္တိကာ။ တေန စ ဂဟပတိနာ ထေရာ ဘိက္ခူ နိမန္တိတာ ဟောန္တိ။ အထ ခေါ ထုလ္လနန္ဒါ ဘိက္ခုနီ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန တံ ကုလံ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဂဟပတိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိမိဒံ, ဂဟပတိ, ပဟူတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယတ္တ’’န္တိ? ‘‘ထေရာ မယာ, အယျေ, နိမန္တိတာ’’တိ။ ‘‘ကေ ပန တေ, ဂဟပတိ, ထေရာ’’တိ? ‘‘အယျော သာရိပုတ္တော အယျော မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော အယျော မဟာကစ္စာနော အယျော မဟာကောဋ္ဌိကော အယျော မဟာကပ္ပိနော အယျော မဟာစုန္ဒေါ အယျော အနုရုဒ္ဓေါ အယျော ရေဝတော အယျော ဥပါလိ အယျော အာနန္ဒေါ အယျော ရာဟုလော’’တိ။ ‘‘ကိံ ပန တွံ, ဂဟပတိ, မဟာနာဂေ တိဋ္ဌမာနေ စေဋကေ နိမန္တေသီ’’တိ?

‘‘ကေ ပန တေ, အယျေ, မဟာနာဂါ’’တိ? ‘‘အယျော ဒေဝဒတ္တော အယျော ကောကာလိကော အယျော ကဋမောဒကတိဿကော [ကဋမောရကတိဿကော (သီ.) ကတမောရကတိဿကော (သျာ.)] အယျော ခဏ္ဍဒေဝိယာ ပုတ္တော အယျော သမုဒ္ဒဒတ္တော’’တိ။ အယံ စရဟိ ထုလ္လနန္ဒါယ ဘိက္ခုနိယာ အန္တရာ ကထာ ဝိပ္ပကတာ, အထ တေ ထေရာ ဘိက္ခူ ပဝိသိံသု။ ‘‘သစ္စံ မဟာနာဂါ ခေါ တယာ, ဂဟပတိ, နိမန္တိတာ’’တိ။ ‘‘ဣဒါနေဝ ခေါ တွံ, အယျေ, စေဋကေ အကာသိ; ဣဒါနိ မဟာနာဂေ’’တိ။ ဃရတော စ နိက္ကဍ္ဎိ, နိစ္စဘတ္တဉ္စ ပစ္ဆိန္ဒိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဒေဝဒတ္တော ဇာနံ ဘိက္ခုနိပရိပါစိတံ ပိဏ္ဍပါတံ ဘုဉ္ဇိဿတီ’’တိ။ပေ.။ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ, ဒေဝဒတ္တ, ဇာနံ ဘိက္ခုနိပရိပါစိတံ ပိဏ္ဍပါတံ ဘုဉ္ဇသီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, ဇာနံ ဘိက္ခုနိပရိပါစိတံ ပိဏ္ဍပါတံ ဘုဉ္ဇိဿသိ။ နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဇာနံ ဘိက္ခုနိပရိပါစိတံ ပိဏ္ဍပါတံ ဘုဉ္ဇေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၁၉၃. တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု ရာဇဂဟာ ပဗ္ဗဇိတော ဉာတိကုလံ အဂမာသိ။ မနုဿာ – ‘‘စိရဿမ္ပိ ဘဒန္တော အာဂတော’’တိ သက္ကစ္စံ ဘတ္တံ အကံသု။ တဿ ကုလဿ ကုလူပိကာ ဘိက္ခုနီ တေ မနုဿေ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဒေထယျဿ, အာဝုသော, ဘတ္တ’’န္တိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု – ‘‘ဘဂဝတာ ပဋိက္ခိတ္တံ ဇာနံ ဘိက္ခုနိပရိပါစိတံ ပိဏ္ဍပါတံ ဘုဉ္ဇိတု’’န္တိ ကုက္ကုစ္စာယန္တော န ပဋိဂ္ဂဟေသိ။ နာသက္ခိ ပိဏ္ဍာယ စရိတုံ, ဆိန္နဘတ္တော အဟောသိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု အာရာမံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပုဗ္ဗေ ဂိဟိသမာရမ္ဘေ ဇာနံ ဘိက္ခုနိပရိပါစိတံ ပိဏ္ဍပါတံ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၁၉၄. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဇာနံ ဘိက္ခုနိပရိပါစိတံ ပိဏ္ဍပါတံ ဘုဉ္ဇေယျ, အညတြ ပုဗ္ဗေ ဂိဟိသမာရမ္ဘာ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၁၉၅. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ဇာနာတိ နာမ သာမံ ဝါ ဇာနာတိ အညေ ဝါ တဿ အာရောစေန္တိ သာ ဝါ အာရောစေတိ။

ဘိက္ခုနီ နာမ ဥဘတောသံဃေ ဥပသမ္ပန္နာ။

ပရိပါစေတိ နာမ ပုဗ္ဗေ အဒါတုကာမာနံ အကတ္တုကာမာနံ – ‘‘အယျော ဘာဏကော, အယျော ဗဟုဿုတော, အယျော သုတ္တန္တိကော, အယျော ဝိနယဓရော, အယျော ဓမ္မကထိကော, ဒေထ အယျဿ, ကရောထ အယျဿာ’’တိ ဧသာ ပရိပါစေတိ နာမ။

ပိဏ္ဍပါတော နာမ ပဉ္စန္နံ ဘောဇနာနံ အညတရံ ဘောဇနံ။

အညတြ ပုဗ္ဗေ ဂိဟိသမာရမ္ဘာတိ ဌပေတွာ ဂိဟိသမာရမ္ဘံ။

ဂိဟိသမာရမ္ဘော နာမ ဉာတကာ ဝါ ဟောန္တိ ပဝါရိတာ ဝါ ပကတိပဋိယတ္တံ ဝါ။

အညတြ ပုဗ္ဗေ ဂိဟိသမာရမ္ဘာ ဘုဉ္ဇိဿာမီတိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၁၉၆. ပရိပါစိတေ ပရိပါစိတသညီ ဘုဉ္ဇတိ, အညတြ ပုဗ္ဗေ ဂိဟိသမာရမ္ဘာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပရိပါစိတေ ဝေမတိကော ဘုဉ္ဇတိ, အညတြ ပုဗ္ဗေ ဂိဟိသမာရမ္ဘာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပရိပါစိတေ အပရိပါစိတသညီ ဘုဉ္ဇတိ, အညတြ ပုဗ္ဗေ ဂိဟိသမာရမ္ဘာ, အနာပတ္တိ။ ဧကတောဥပသမ္ပန္နာယ ပရိပါစိတံ ဘုဉ္ဇတိ, အညတြ ပုဗ္ဗေ ဂိဟိသမာရမ္ဘာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အပရိပါစိတေ ပရိပါစိတသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အပရိပါစိတ္တေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အပရိပါစိတေ အပရိပါစိတသညီ, အနာပတ္တိ။

၁၉၇. အနာပတ္တိ ပုဗ္ဗေ ဂိဟိသမာရမ္ဘေ, သိက္ခမာနာ ပရိပါစေတိ, သာမဏေရီ ပရိပါစေတိ, ပဉ္စ ဘောဇနာနိ ဌပေတွာ သဗ္ဗတ္ထ အနာပတ္တိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ပရိပါစိတသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ နဝမံ။

၁၀. ရဟောနိသဇ္ဇသိက္ခါပဒံ

၁၉၈. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော ဥဒါယိဿ ပုရာဏဒုတိယိကာ ဘိက္ခုနီသု ပဗ္ဗဇိတာ ဟောတိ။ သာ အာယသ္မတော ဥဒါယိဿ သန္တိကေ အဘိက္ခဏံ အာဂစ္ဆတိ, အာယသ္မာပိ ဥဒါယီ တဿာ ဘိက္ခုနိယာ သန္တိကေ အဘိက္ခဏံ ဂစ္ဆတိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥဒါယီ တဿာ ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ ဧကော ဧကာယ ရဟော နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေသိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ ဥဒါယီ ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ ဧကော ဧကာယ ရဟော နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေဿတီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တွံ, ဥဒါယိ, ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ ဧကော ဧကာယ ရဟော နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ ဧကော ဧကာယ ရဟော နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၁၉၉. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ ဧကော ဧကာယ ရဟော နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၂၀၀. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ဘိက္ခုနီ နာမ ဥဘတောသံဃေ ဥပသမ္ပန္နာ ။

သဒ္ဓိန္တိ ဧကတော။

ဧကော ဧကာယာတိ ဘိက္ခု စေဝ ဟောတိ ဘိက္ခုနီ စ။

[ပါစိ. ၂၈၆, ၂၉၁; ပါရာ. ၄၄၅,၄၅၄] ရဟော နာမ စက္ခုဿ ရဟော သောတဿ ရဟော။ စက္ခုဿ ရဟော နာမ န သက္ကာ ဟောတိ အက္ခိံ ဝါ နိခဏီယမာနေ ဘမုကံ ဝါ ဥက္ခိဣယမာနေ သီသံ ဝါ ဥက္ခိဣယမာနေ ပဿိတုံ။ သောတဿ ရဟော နာမ န သက္ကာ ဟောတိ ပကတိကထာ သောတုံ။

နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေယျာတိ ဘိက္ခုနိယာ နိသိန္နာယ ဘိက္ခု ဥပနိသိန္နော ဝါ ဟောတိ ဥပနိပန္နော ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ဘိက္ခု နိသိန္နေ ဘိက္ခုနီ ဥပနိသိန္နာ ဝါ ဟောတိ ဥပနိပန္နာ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥဘော ဝါ နိသိန္နာ ဟောန္တိ ဥဘော ဝါ နိပန္နာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၂၀၁. ရဟော ရဟောသညီ ဧကော ဧကာယ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ရဟော ဝေမတိကော ဧကော ဧကာယ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ရဟော အရဟောသညီ ဧကော ဧကာယ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အရဟော ရဟောသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အရဟော ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အရဟော အရဟောသညီ, အနာပတ္တိ။

၂၀၂. အနာပတ္တိ ယော ကောစိ ဝိညူ ဒုတိယော ဟောတိ, တိဋ္ဌတိ န နိသီဒတိ, အရဟောပေက္ခေါ, အညဝိဟိတော နိသီဒတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ရဟောနိသဇ္ဇသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒသမံ။

ဩဝါဒဝဂ္ဂေါ တတိယော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

အသမ္မတအတ္ထင်္ဂတူ ၊ ပဿယာမိသဒါနေန။

သိဗ္ဗတိ အဒ္ဓါနံ နာဝံ ဘုဉ္ဇေယျ၊ ဧကော ဧကာယ တေ ဒသာတိ။

၄. ဘောဇနဝဂ္ဂေါ

၁. အာဝသထပိဏ္ဍသိက္ခါပဒံ

၂၀၃. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သာဝတ္ထိယာ အဝိဒူရေ အညတရဿ ပူဂဿ အာဝသထပိဏ္ဍော ပညတ္တော ဟောတိ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသိတွာ ပိဏ္ဍံ အလဘမာနာ အာဝသထံ အဂမံသု။ မနုဿာ – ‘‘စိရဿမ္ပိ ဘဒန္တာ အာဂတာ’’တိ တေ သက္ကစ္စံ ပရိဝိသိံသု။ အထ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဒုတိယမ္ပိ ဒိဝသံ။ပေ.။ တတိယမ္ပိ ဒိဝသံ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသိတွာ ပိဏ္ဍံ အလဘမာနာ အာဝသထံ ဂန္တွာ ဘုဉ္ဇိံသု။ အထ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကိံ မယံ ကရိဿာမ အာရာမံ ဂန္တွာ! ဟိယျောပိ ဣဓေဝ အာဂန္တဗ္ဗံ ဘဝိဿတီ’’တိ, တတ္ထေဝ အနုဝသိတွာ အနုဝသိတွာ အာဝသထပိဏ္ဍံ ဘုဉ္ဇန္တိ။ တိတ္ထိယာ အပသက္ကန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ အနုဝသိတွာ အနုဝသိတွာ အာဝသထပိဏ္ဍံ ဘုဉ္ဇိဿန္တိ! နယိမေသညေဝ အာဝသထပိဏ္ဍော ပညတ္တော; သဗ္ဗေသညေဝ အာဝသထပိဏ္ဍော ပညတ္တော’’တိ။

အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အနုဝသိတွာ အနုဝသိတွာ အာဝသထပိဏ္ဍံ ဘုဉ္ဇိဿန္တီတိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, အနုဝသိတွာ အနုဝသိတွာ အာဝသထပိဏ္ဍံ ဘုဉ္ဇထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, အနုဝသိတွာ အနုဝသိတွာ အာဝသထပိဏ္ဍံ ဘုဉ္ဇိဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ဧကော အာဝသထပိဏ္ဍော ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗော။ တတော စေ ဥတ္တရိံ ဘုဉ္ဇေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၂၀၄. တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ကောသလေသု ဇနပဒေ သာဝတ္ထိံ ဂစ္ဆန္တော ယေန အညတရော အာဝသထော တေနုပသင်္ကမိ။ မနုဿာ – ‘‘စိရဿမ္ပိ ထေရော အာဂတော’’တိ သက္ကစ္စံ ပရိဝိသိံသု။ အထ ခေါ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဘုတ္တာဝိဿ ခရော အာဗာဓေါ ဥပ္ပဇ္ဇိ, နာသက္ခိ တမှာ အာဝသထာ ပက္ကမိတုံ။ အထ ခေါ တေ မနုဿာ ဒုတိယမ္ပိ ဒိဝသံ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဘုဉ္ဇထ, ဘန္တေ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော – ‘‘ဘဂဝတာ ပဋိက္ခိတ္တံ အနုဝသိတွာ အနုဝသိတွာ အာဝသထပိဏ္ဍံ ဘုဉ္ဇိတု’’န္တိ ကုက္ကုစ္စာယန္တော န ပဋိဂ္ဂဟေသိ; ဆိန္နဘတ္တော အဟောသိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော သာဝတ္ထိံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနေန ဘိက္ခုနာ အနုဝသိတွာ အနုဝသိတွာ အာဝသထပိဏ္ဍံ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၂၀၅. ‘‘အဂိလာနေန ဘိက္ခုနာ ဧကော အာဝသထပိဏ္ဍော ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗော။ တတော စေ ဥတ္တရိ ဘုဉ္ဇေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၂၀၆. အဂိလာနော နာမ သက္ကောတိ တမှာ အာဝသထာ ပက္ကမိတုံ။

ဂိလာနော နာမ န သက္ကောတိ တမှာ အာဝသထာ ပက္ကမိတုံ။

အာဝသထပိဏ္ဍော နာမ ပဉ္စန္နံ ဘောဇနာနံ အညတရံ ဘောဇနံ – သာလာယ ဝါ မဏ္ဍပေ ဝါ ရုက္ခမူလေ ဝါ အဇ္ဈောကာသေ ဝါ အနောဒိဿ ယာဝဒတ္ထော ပညတ္တော ဟောတိ။ အဂိလာနေန ဘိက္ခုနာ သကိံ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗော။ တတော စေ ဥတ္တရိ ‘ဘုဉ္ဇိဿာမီ’တိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၂၀၇. အဂိလာနော အဂိလာနသညီ တတုတ္တရိ အာဝသထပိဏ္ဍံ ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဂိလာနော ဝေမတိကော တတုတ္တရိ အာဝသထပိဏ္ဍံ ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဂိလာနော ဂိလာနသညီ တတုတ္တရိံ အာဝသထပိဏ္ဍံ ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ဂိလာနော အဂိလာနသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဂိလာနော ဝေမတိကော အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဂိလာနော ဂိလာနသညီ, အနာပတ္တိ။

၂၀၈. အနာပတ္တိ ဂိလာနဿ, အဂိလာနော သကိံ ဘုဉ္ဇတိ, ဂစ္ဆန္တော, ဝါ အာဂစ္ဆန္တော ဝါ ဘုဉ္ဇတိ, သာမိကာ နိမန္တေတွာ ဘောဇေန္တိ, ဩဒိဿ ပညတ္တော ဟောတိ, န ယာဝဒတ္ထော ပညတ္တော ဟောတိ, ပဉ္စ ဘောဇနာနိ ဌပေတွာ သဗ္ဗတ္ထ အနာပတ္တိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

အာဝသထပိဏ္ဍသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ပဌမံ။

၂. ဂဏဘောဇနသိက္ခါပဒံ

၂၀၉. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဒေဝဒတ္တော ပရိဟီနလာဘသက္ကာရော သပရိသော ကုလေသု ဝိညာပေတွာ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇတိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ကုလေသု ဝိညာပေတွာ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇိဿန္တိ! ကဿ သမ္ပန္နံ န မနာပံ, ကဿ သာဒုံ န ရုစ္စတီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဒေဝဒတ္တော သပရိသော ကုလေသု ဝိညာပေတွာ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇိဿတီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တွံ, ဒေဝဒတ္တ, သပရိသော ကုလေသု ဝိညာပေတွာ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, သပရိသော ကုလေသု ဝိညာပေတွာ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇိဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ဂဏဘောဇနေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၂၁၀. တေန ခေါ ပန သမယေန မနုဿာ ဂိလာနေ ဘိက္ခူ ဘတ္တေန နိမန္တေန္တိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ နာဓိဝါသေန္တိ – ‘‘ပဋိက္ခိတ္တံ ဘဂဝတာ ဂဏဘောဇန’’န္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနေန ဘိက္ခုနာ ဂဏဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ဂဏဘောဇနေ, အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ သမယော။ ဂိလာနသမယော – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၂၁၁. တေန ခေါ ပန သမယေန မနုဿာ စီဝရဒါနသမယေ သစီဝရဘတ္တံ ပဋိယာဒေတွာ ဘိက္ခူ နိမန္တေန္တိ – ‘‘ဘောဇေတွာ စီဝရေန အစ္ဆာဒေဿာမာ’’တိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ နာဓိဝါသေန္တိ – ‘‘ပဋိက္ခိတ္တံ ဘဂဝတာ ဂဏဘောဇန’’န္တိ။ စီဝရံ ပရိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, စီဝရဒါနသမယေ ဂဏဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ဂဏဘောဇနေ, အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ သမယော။ ဂိလာနသမယော, စီဝရဒါနသမယော – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၂၁၂. တေန ခေါ ပန သမယေန မနုဿာ စီဝရကာရကေ ဘိက္ခူ ဘတ္တေန နိမန္တေန္တိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ နာဓိဝါသေန္တိ – ‘‘ပဋိက္ခိတ္တံ ဘဂဝတာ ဂဏဘောဇန’’န္တိ ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, စီဝရကာရသမယေ ဂဏဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ဂဏဘောဇနေ, အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ သမယော။ ဂိလာနသမယော, စီဝရဒါနသမယော, စီဝရကာရသမယော – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၂၁၃. တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ မနုဿေဟိ သဒ္ဓိံ အဒ္ဓါနံ ဂစ္ဆန္တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ တေ မနုဿေ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘မုဟုတ္တံ, အာဝုသော, အာဂမေထ; ပိဏ္ဍာယ စရိဿာမာ’’တိ။ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဣဓေဝ, ဘန္တေ, ဘုဉ္ဇထာ’’တိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န ပဋိဂ္ဂဏှန္တိ – ‘‘ပဋိက္ခိတ္တံ ဘဂဝတာ ဂဏဘောဇန’’န္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အဒ္ဓါနဂမနသမယေ ဂဏဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ဂဏဘောဇနေ, အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ သမယော။ ဂိလာနသမယော, စီဝရဒါနသမယော, စီဝရကာရသမယော, အဒ္ဓါနဂမနသမယော – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၂၁၄. တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ မနုဿေဟိ သဒ္ဓိံ နာဝါယ ဂစ္ဆန္တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ တေ မနုဿေ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘မုဟုတ္တံ, အာဝုသော, တီရံ ဥပနေထ; ပိဏ္ဍာယ စရိဿာမာ’’တိ။ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဣဓေဝ, ဘန္တေ, ဘုဉ္ဇထာ’’တိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န ပဋိဂ္ဂဏှန္တိ – ‘‘ပဋိက္ခိတ္တံ ဘဂဝတာ ဂဏဘောဇန’’န္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, နာဝါဘိရုဟနသမယေ ဂဏဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ဂဏဘောဇနေ, အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ သမယော။ ဂိလာနသမယော, စီဝရဒါနသမယော, စီဝရကာရသမယော, အဒ္ဓါနဂမနသမယော, နာဝါဘိရုဟနသမယော – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၂၁၅. တေန ၀ ခေါ ပန သမယေန ဒိသာသု ဝဿံဝုဋ္ဌာ ဘိက္ခူ ရာဇဂဟံ အာဂစ္ဆန္တိ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ။ မနုဿာ နာနာဝေရဇ္ဇကေ ဘိက္ခူ ပဿိတွာ ဘတ္တေန နိမန္တေန္တိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ နာဓိဝါသေန္တိ – ‘‘ပဋိက္ခိတ္တံ ဘဂဝတာ ဂဏဘောဇန’’န္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, မဟာသမယေ ဂဏဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ဂဏဘောဇနေ , အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ သမယော။ ဂိလာနသမယော, စီဝရဒါနသမယော, စီဝရကာရသမယော, အဒ္ဓါနဂမနသမယော, နာဝါဘိရုဟနသမယော, မဟာသမယော – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၂၁၆. တေန ခေါ ပန သမယေန ရညော မာဂဓဿ သေနိယဿ ဗိမ္ဗိသာရဿ ဉာတိသာလောဟိတော အာဇီဝကေသု ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ။ အထ ခေါ သော အာဇီဝကော ယေန ရာဇာ မာဂဓေါ သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ရာဇာနံ မာဂဓံ သေနိယံ ဗိမ္ဗိသာရံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣစ္ဆာမဟံ, မဟာရာဇ, သဗ္ဗပါသဏ္ဍိကဘတ္တံ ကာတု’’န္တိ။ ‘‘သစေ တွံ, ဘန္တေ, ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသံဃံ ပဌမံ ဘောဇေယျာသိ’’။ ‘‘ဧဝံ ကရေယျာမီ’’တိ။ အထ ခေါ သော အာဇီဝကော ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပါဟေသိ – ‘‘အဓိဝါသေန္တု မေ ဘိက္ခူ သွာတနာယ ဘတ္တ’’န္တိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ နာဓိဝါသေန္တိ – ‘‘ပဋိက္ခိတ္တံ ဘဂဝတာ ဂဏဘောဇန’’န္တိ။ အထ ခေါ သော အာဇီဝကော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ, သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ သော အာဇီဝကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဘဝမ္ပိ ဂေါတမော ပဗ္ဗဇိတော, အဟမ္ပိ ပဗ္ဗဇိတော; အရဟတိ ပဗ္ဗဇိတော ပဗ္ဗဇိတဿ ပိဏ္ဍံ ပဋိဂ္ဂဟေတုံ။ အဓိဝါသေတု မေ ဘဝံ ဂေါတမော သွာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေနာ’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ဘဂဝါ တုဏှီဘာဝေန။ အထ ခေါ သော အာဇီဝကော ဘဂဝတော အဓိဝါသနံ ဝိဒိတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သမဏဘတ္တသမယေ ဂဏဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၂၁၇. ဂဏဘောဇနေ , အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ သမယော။ ဂိလာနသမယော, စီဝရဒါနသမယော, စီဝရကာရသမယော, အဒ္ဓါနဂမနသမယော, နာဝါဘိရုဟနသမယော, မဟာသမယော, သမဏဘတ္တသမယော – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။

၂၁၈. ဂဏဘောဇနံ နာမ ယတ္ထ စတ္တာရော ဘိက္ခူ ပဉ္စန္နံ ဘောဇနာနံ အညတရေန ဘောဇနေန နိမန္တိတာ ဘုဉ္ဇန္တိ။ ဧတံ ဂဏဘောဇနံ နာမ။

အညတြ သမယာတိ ဌပေတွာ သမယံ။

ဂိလာနသမယော နာမ အန္တမသော ပါဒါပိ ဖလိတာ [ဖာလိတာ (သျာ. က.)] ဟောန္တိ။ ‘‘ဂိလာနသမယော’’တိ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။

စီဝရဒါနသမယော နာမ အနတ္ထတေ ကထိနေ ဝဿာနဿ ပစ္ဆိမော မာသော, အတ္ထတေ ကထိနေ ပဉ္စမာသာ။ ‘‘စီဝရဒါနသမယော’’တိ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။

စီဝရကာရသမယော နာမ စီဝရေ ကယိရမာနေ။ ‘‘စီဝရကာရသမယော’’တိ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။

အဒ္ဓါနဂမနသမယော နာမ ‘‘အဒ္ဓယောဇနံ ဂစ္ဆိဿာမီ’’တိ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ, ဂစ္ဆန္တေန ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ, ဂတေန ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။

နာဝါဘိရုဟနသမယော နာမ ‘‘နာဝံ အဘိရုဟိဿာမီ’’တိ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ, အာရုဠှေန ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ, ဩရုဠှေန ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။

မဟာသမယော နာမ ယတ္ထ ဒွေ တယော ဘိက္ခူ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ယာပေန္တိ, စတုတ္ထေ အာဂတေ န ယာပေန္တိ။ ‘‘မဟာသမယော’’တိ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။

သမဏဘတ္တသမယော နာမ ယော ကောစိ ပရိဗ္ဗာဇကသမာပန္နော ဘတ္တံ ကရောတိ။ ‘‘သမဏဘတ္တသမယော’’တိ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။

‘‘အညတြ သမယာ ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၂၁၉. ဂဏဘောဇနေ ဂဏဘောဇနသညီ, အညတြ သမယာ, ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဂဏဘောဇနေ ဝေမတိကော, အညတြ သမယာ, ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဂဏဘောဇနေ နဂဏဘောဇနသညီ, အညတြ သမယာ, ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

နဂဏဘောဇနေ ဂဏဘောဇနသညီ , အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နဂဏဘောဇနေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နဂဏဘောဇနေ နဂဏဘောဇနသညီ, အနာပတ္တိ။

၂၂၀. အနာပတ္တိ သမယေ, ဒွေ တယော ဧကတော ဘုဉ္ဇန္တိ, ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ဧကတော သန္နိပတိတွာ ဘုဉ္ဇန္တိ, နိစ္စဘတ္တံ, သလာကဘတ္တံ, ပက္ခိကံ, ဥပေါသထိကံ, ပါဋိပဒိကံ, ပဉ္စ ဘောဇနာနိ ဌပေတွာ သဗ္ဗတ္ထ အနာပတ္တိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ဂဏဘောဇနသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒုတိယံ။

၃. ပရမ္ပရဘောဇနသိက္ခါပဒံ

၂၂၁. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ မဟာဝနေ ကူဋာဂါရသာလာယံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဝေသာလိယံ ပဏီတာနံ ဘတ္တာနံ ဘတ္တပဋိပါဋိ အဓိဋ္ဌိတာ ဟောတိ။ အထ ခေါ အညတရဿ ဒလိဒ္ဒဿ ကမ္မကာရဿ [ကမ္မကရဿ (သီ.)] ဧတဒဟောသိ – ‘‘န ခေါ ဣဒံ ဩရကံ ဘဝိဿတိ ယထယိမေ မနုဿာ သက္ကစ္စံ ဘတ္တံ ကရောန္တိ; ယံနူနာဟမ္ပိ ဘတ္တံ ကရေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ သော ဒလိဒ္ဒေါ ကမ္မကာရော ယေန ကိရပတိကော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ကိရပတိကံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣစ္ဆာမဟံ, အယျပုတ္တ, ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ ဘတ္တံ ကာတုံ။ ဒေဟိ မေ ဝေတန’’န္တိ။ သောပိ ခေါ ကိရပတိကော သဒ္ဓေါ ဟောတိ ပသန္နော။ အထ ခေါ သော ကိရပတိကော တဿ ဒလိဒ္ဒဿ ကမ္မကာရဿ အဗ္ဘာတိရေကံ [အတိရေကံ (သျာ.)] ဝေတနံ အဒါသိ။ အထ ခေါ သော ဒလိဒ္ဒေါ ကမ္မကာရော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဒလိဒ္ဒေါ ကမ္မကာရော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဓိဝါသေတု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သွာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေနာ’’တိ။ ‘‘မဟာ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုသံဃော။ ဇာနာဟီ’’တိ။ ‘‘ဟောတု [ဟောတု မေ (က.)] ဘန္တေ, မဟာ ဘိက္ခုသံဃော။ ဗဟူ မေ ဗဒရာ ပဋိယတ္တာ ဗဒရမိဿေန ပေယျာ ပရိပူရိဿန္တီ’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ဘဂဝါ တုဏှီဘာဝေန။

အထ ခေါ သော ဒလိဒ္ဒေါ ကမ္မကာရော ဘဂဝတော အဓိဝါသနံ ဝိဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ – ‘‘ဒလိဒ္ဒေန ကိရ ကမ္မကာရေန သွာတနာယ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခေါ ဘိက္ခုသံဃော နိမန္တိတော, ဗဒရမိဿေန ပေယျာ ပရိပူရိဿန္တီ’’တိ။ တေ ကာလဿေဝ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ဘုဉ္ဇိံသု။ အဿောသုံ ခေါ မနုဿာ – ‘‘ဒလိဒ္ဒေန ကိရ ကမ္မကာရေန ဗုဒ္ဓပ္ပမုခေါ ဘိက္ခုသံဃော နိမန္တိတော’’တိ။ တေ ဒလိဒ္ဒဿ ကမ္မကာရဿ ပဟူတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ အဘိဟရိံသု။ အထ ခေါ သော ဒလိဒ္ဒေါ ကမ္မကာရော တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ပဏီတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယာဒါပေတွာ ဘဂဝတော ကာလံ အာရောစာပေသိ – ‘‘ကာလော, ဘန္တေ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’န္တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန တဿ ဒလိဒ္ဒဿ ကမ္မကာရဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေန။ အထ ခေါ သော ဒလိဒ္ဒေါ ကမ္မကာရော ဘတ္တဂ္ဂေ ဘိက္ခူ ပရိဝိသတိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ထောကံ, အာဝုသော, ဒေဟိ။ ထောကံ, အာဝုသော, ဒေဟီ’’တိ။ ‘‘မာ ခေါ တုမှေ, ဘန္တေ, ‘အယံ ဒလိဒ္ဒေါ ကမ္မကာရော’တိ ထောကံ ထောကံ ပဋိဂ္ဂဏှိတ္ထ။ ပဟူတံ မေ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယတ္တံ။

ပဋိဂ္ဂဏှထ, ဘန္တေ, ယာဝဒတ္ထ’’န္တိ။ ‘‘န ခေါ မယံ, အာဝုသော, ဧတံကာရဏာ ထောကံ ထောကံ ပဋိဂ္ဂဏှာမ။ အပိစ, မယံ ကာလဿေဝ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ဘုဉ္ဇိမှာ; တေန မယံ ထောကံ ထောကံ ပဋိဂ္ဂဏှာမာ’’တိ။

အထ ခေါ သော ဒလိဒ္ဒေါ ကမ္မကာရော ဥဇ္ဈာယတိ ခိယျတိ ဝိပါစေတိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘဒန္တာ မယာ နိမန္တိတာ အညတြ ဘုဉ္ဇိဿန္တိ! န စာဟံ ပဋိဗလော ယာဝဒတ္ထံ ဒါတု’’န္တိ? အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တဿ ဒလိဒ္ဒဿ ကမ္မကာရဿ ဥဇ္ဈာယန္တဿ ခိယျန္တဿ ဝိပါစေန္တဿ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခူ အညတြ နိမန္တိတာ အညတြ ဘုဉ္ဇိဿန္တီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ အညတြ နိမန္တိတာ အညတြ ဘုဉ္ဇန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တေ, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသာ အညတြ နိမန္တိတာ အညတြ ဘုဉ္ဇိဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ပရမ္ပရဘောဇနေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၂၂၂. တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု ဂိလာနော ဟောတိ။ အညတရော ဘိက္ခု ပိဏ္ဍပါတံ အာဒါယ ယေန သော ဘိက္ခု တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဘုဉ္ဇာဟိ, အာဝုသော’’တိ။ ‘‘အလံ, အာဝုသော, အတ္ထိ မေ ဘတ္တပစ္စာသာ’’တိ။ တဿ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍပါတော ဥဿူရေ [ဥဿူရေန (က.)] အာဟရီယိတ္ထ။ သော ဘိက္ခု န စိတ္တရူပံ ဘုဉ္ဇိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနေန ဘိက္ခုနာ ပရမ္ပရဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန , ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ပရမ္ပရဘောဇနေ, အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ သမယော။ ဂိလာနသမယော – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၂၂၃. တေန ခေါ ပန သမယေန မနုဿာ စီဝရဒါနသမယေ သစီဝရဘတ္တံ ပဋိယာဒေတွာ [ပဋိယာဒါပေတွာ (ဣတိပိ)] ဘိက္ခူ နိမန္တေန္တိ – ‘‘ဘောဇေတွာ စီဝရေန အစ္ဆာဒေဿာမာ’’တိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ နာဓိဝါသေန္တိ – ‘‘ပဋိက္ခိတ္တံ ဘဂဝတာ ပရမ္ပရဘောဇန’’န္တိ။ စီဝရံ ပရိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, စီဝရဒါနသမယေ ပရမ္ပရဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ပရမ္ပရဘောဇနေ, အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ သမယော။ ဂိလာနသမယော, စီဝရဒါနသမယော – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၂၂၄. တေန ခေါ ပန သမယေန မနုဿာ စီဝရကာရကေ ဘိက္ခူ ဘတ္တေန နိမန္တေန္တိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ နာဓိဝါသေန္တိ – ‘‘ပဋိက္ခိတ္တံ ဘဂဝတာ ပရမ္ပရဘောဇန’’န္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, စီဝရကာရသမယေ ပရမ္ပရဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၂၂၅. ‘‘ပရမ္ပရဘောဇနေ, အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ သမယော။ ဂိလာနသမယော, စီဝရဒါနသမယော, စီဝရကာရသမယော – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၂၂၆. အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ အာယသ္မတာ အာနန္ဒေန ပစ္ဆာသမဏေန ယေန အညတရံ ကုလံ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ အထ ခေါ တေ မနုဿာ ဘဂဝတော စ အာယသ္မတော စ အာနန္ဒဿ ဘောဇနံ အဒံသု။ အာယသ္မာ အာနန္ဒေါ ကုက္ကုစ္စာယန္တော န ပဋိဂ္ဂဏှာတိ။ ‘‘ဂဏှာဟိ [ပတိဂဏှာဟိ (သီ.)], အာနန္ဒါ’’တိ။ ‘‘အလံ, ဘဂဝါ , အတ္ထိ မေ ဘတ္တပစ္စာသာ’’တိ။ ‘‘တေနဟာနန္ဒ, ဝိကပ္ပေတွာ ဂဏှာဟီ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဝိကပ္ပေတွာ [ဘတ္တပစ္စာသံ ဝိကပ္ပေတွာ (သျာ.)] ပရမ္ပရဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝိကပ္ပေတဗ္ဗံ – ‘မယှံ ဘတ္တပစ္စာသံ ဣတ္ထန္နာမဿ ဒမ္မီ’’’တိ။

၂၂၇. ပရမ္ပရဘောဇနံ နာမ ပဉ္စန္နံ ဘောဇနာနံ အညတရေန ဘောဇနေန နိမန္တိတော, တံ ဌပေတွာ အညံ ပဉ္စန္နံ ဘောဇနာနံ အညတရံ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇတိ, ဧတံ ပရမ္ပရဘောဇနံ နာမ။

အညတြ သမယာတိ ဌပေတွာ သမယံ။

ဂိလာနသမယော နာမ န သက္ကောတိ ဧကာသနေ နိသိန္နော ယာဝဒတ္ထံ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ‘‘ဂိလာနသမယော’’တိ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။

စီဝရဒါနသမယော နာမ အနတ္ထတေ ကထိနေ ဝဿာနဿ ပစ္ဆိမော မာသော, အတ္ထတေ ကထိနေ ပဉ္စ မာသာ။ ‘‘စီဝရဒါနသမယော’’တိ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။

စီဝရကာရသမယော နာမ စီဝရေ ကယိရမာနေ။ ‘‘စီဝရကာရသမယော’’တိ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။

‘‘အညတြ သမယာ ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၂၂၈. ပရမ္ပရဘောဇနေ ပရမ္ပရဘောဇနသညီ, အညတြ သမယာ, ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပရမ္ပရဘောဇနေ ဝေမတိကော, အညတြ သမယာ, ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပရမ္ပရဘောဇနေ နပရမ္ပရဘောဇနသညီ, အညတြ သမယာ, ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

နပရမ္ပရဘောဇနေ ပရမ္ပရဘောဇနသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နပရမ္ပရဘောဇနေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နပရမ္ပရဘောဇနေ နပရမ္ပရဘောဇနသညီ, အနာပတ္တိ။

၂၂၉. အနာပတ္တိ သမယေ, ဝိကပ္ပေတွာ ဘုဉ္ဇတိ, ဒွေ တယော နိမန္တနေ ဧကတော ဘုဉ္ဇတိ, နိမန္တနပဋိပါဋိယာ ဘုဉ္ဇတိ, သကလေန ဂါမေန နိမန္တိတော တသ္မိံ ဂါမေ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဘုဉ္ဇတိ , သကလေန ပူဂေန နိမန္တိတော တသ္မိံ ပူဂေ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဘုဉ္ဇတိ, နိမန္တိယမာနော ဘိက္ခံ ဂဟေဿာမီတိ ဘဏတိ, နိစ္စဘတ္တေ, သလာကဘတ္တေ, ပက္ခိကေ, ဥပေါသထိကေ, ပါဋိပဒိကေ, ပဉ္စ ဘောဇနာနိ ဌပေတွာ သဗ္ဗတ္ထ အနာပတ္တိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ပရမ္ပရဘောဇနသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ တတိယံ။

၄. ကာဏမာတုသိက္ခါပဒံ

၂၃၀. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ကာဏမာတာ ဥပါသိကာ သဒ္ဓါ ဟောတိ ပသန္နာ။ ကာဏာ ဂါမကေ အညတရဿ ပုရိသဿ ဒိန္နာ ဟောတိ။ အထ ခေါ ကာဏာ မာတုဃရံ အဂမာသိ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန။ အထ ခေါ ကာဏာယ သာမိကော ကာဏာယ သန္တိကေ ဒူတံ ပါဟေသိ – ‘‘အာဂစ္ဆတု ကာဏာ, ဣစ္ဆာမိ ကာဏာယ အာဂတ’’န္တိ။ အထ ခေါ ကာဏမာတာ ဥပါသိကာ ‘‘ကိသ္မိံ ဝိယ ရိတ္တဟတ္ထံ ဂန္တု’’န္တိ ပူဝံ [ပူပံ (ဏွာဒိမောဂ္ဂလ္လာနေ)] ပစိ။ ပက္ကေ ပူဝေ အညတရော ပိဏ္ဍစာရိကော ဘိက္ခု ကာဏမာတာယ ဥပါသိကာယ နိဝေသနံ ပါဝိသိ။ အထ ခေါ ကာဏမာတာ ဥပါသိကာ တဿ ဘိက္ခုနော ပူဝံ ဒါပေသိ။ သော နိက္ခမိတွာ အညဿ အာစိက္ခိ။ တဿပိ ပူဝံ ဒါပေသိ။ သောပိ နိက္ခမိတွာ အညဿ အာစိက္ခိ။ တဿပိ ပူဝံ ဒါပေသိ။ ယထာပဋိယတ္တံ ပူဝံ ပရိက္ခယံ အဂမာသိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ကာဏာယ သာမိကော ကာဏာယ သန္တိကေ ဒူတံ ပါဟေသိ – ‘‘အာဂစ္ဆတု ကာဏာ, ဣစ္ဆာမိ ကာဏာယ အာဂတ’’န္တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ကာဏမာတာ ဥပါသိကာ ‘‘ကိသ္မိံ ဝိယ ရိတ္တဟတ္တံ ဂန္တု’’န္တိ ပူဝံ ပစိ။ ပက္ကေ ပူဝေ အညတရော ပိဏ္ဍစာရိကော ဘိက္ခု ကာဏမာတာယ ဥပါသိကာယ နိဝေသနံ ပါဝိသိ။ အထ ခေါ ကာဏမာတာ ဥပါသိကာ တဿ ဘိက္ခုနော ပူဝံ ဒါပေသိ။ သော နိက္ခမိတွာ အညဿ အာစိက္ခိ။ တဿပိ ပူဝံ ဒါပေသိ။ သောပိ နိက္ခမိတွာ အညဿ အာစိက္ခိ။ တဿပိ ပူဝံ ဒါပေသိ။ ယထာပဋိယတ္တံ ပူဝံ ပရိက္ခယံ အဂမာသိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ ကာဏာယ သာမိကော ကာဏာယ သန္တိကေ ဒူတံ ပါဟေသိ – ‘‘အာဂစ္ဆတု ကာဏာ, ဣစ္ဆာမိ ကာဏာယ အာဂတံ။ သစေ ကာဏာ နာဂစ္ဆိဿတိ, အဟံ အညံ ပဇာပတိံ အာနေဿာမီ’’တိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ ကာဏမာတာ ဥပါသိကာ ကိသ္မိံ ဝိယ ရိတ္တဟတ္ထံ ဂန္တုန္တိ ပူဝံ ပစိ။ ပက္ကေ ပူဝေ အညတရော ပိဏ္ဍစာရိကော ဘိက္ခု ကာဏမာတာယ ဥပါသိကာယ နိဝေသနံ ပါဝိသိ။ အထ ခေါ ကာဏမာတာ ဥပါသိကာ တဿ ဘိက္ခုနော ပူဝံ ဒါပေသိ။ သော နိက္ခမိတွာ အညဿ အာစိက္ခိ။ တဿပိ ပူဝံ ဒါပေသိ။ သောပိ နိက္ခမိတွာ အညဿ အာစိက္ခိ။ တဿပိ ပူဝံ ဒါပေသိ။ ယထာပဋိယတ္တံ ပူဝံ ပရိက္ခယံ အဂမာသိ။ အထ ခေါ ကာဏာယ သာမိကော အညံ ပဇာပတိံ အာနေသိ။

အဿောသိ ခေါ ကာဏာ – ‘‘တေန ကိရ ပုရိသေန အညာ ပဇာပတိ အာနီတာ’’တိ။ သာ ရောဒန္တီ အဋ္ဌာသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန ကာဏမာတာယ ဥပါသိကာယ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ အထ ခေါ ကာဏမာတာ ဥပါသိကာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ကာဏမာတရံ ဥပါသိကံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိဿာယံ ကာဏာ ရောဒတီ’’တိ? အထ ခေါ ကာဏမာတာ ဥပါသိကာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ကာဏမာတရံ ဥပါသိကံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတွာ သမာဒပေတွာ သမုတ္တေဇေတွာ သမ္ပဟံသေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။

၂၃၁. တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော သတ္ထော ရာဇဂဟာ ပဋိယာလောကံ ဂန္တုကာမော ဟောတိ။ အညတရော ပိဏ္ဍစာရိကော ဘိက္ခု တံ သတ္ထံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ အညတရော ဥပါသကော တဿ ဘိက္ခုနော သတ္တုံ ဒါပေသိ။ သော နိက္ခမိတွာ အညဿ အာစိက္ခိ။ တဿပိ သတ္တုံ ဒါပေသိ။ သော နိက္ခမိတွာ အညဿ အာစိက္ခိ။ တဿပိ သတ္တုံ ဒါပေသိ။ ယထာပဋိယတ္တံ ပါထေယျံ ပရိက္ခယံ အဂမာသိ ။ အထ ခေါ သော ဥပါသကော တေ မနုဿေ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဇ္ဇဏှော, အယျာ, အာဂမေထ, ယထာပဋိယတ္တံ ပါထေယျံ အယျာနံ ဒိန္နံ။ ပါထေယျံ ပဋိယာဒေဿာမီ’’တိ။ ‘‘နာယျော [နာယျ (သျာ.)] သက္ကာ အာဂမေတုံ, ပယာတော သတ္ထော’’တိ အဂမံသု။ အထ ခေါ တဿ ဥပါသကဿ ပါထေယျံ ပဋိယာဒေတွာ ပစ္ဆာ ဂစ္ဆန္တဿ စောရာ အစ္ဆိန္ဒိံသု။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ န မတ္တံ ဇာနိတွာ ပဋိဂ္ဂဟေဿန္တိ! အယံ ဣမေသံ ဒတွာ ပစ္ဆာ ဂစ္ဆန္တော စောရေဟိ အစ္ဆိန္နော’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညပေဿာမိ ဒသ အတ္ထဝသေ ပဋိစ္စ – သင်္ဃသုဋ္ဌုတာယ, သင်္ဃဖာသုတာယ။ပေ.။ ဝိနယာနုဂ္ဂဟာယ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၂၃၂. ‘‘ဘိက္ခုံ ပနေဝ ကုလံ ဥပဂတံ ပူဝေဟိ ဝါ မန္ထေဟိ ဝါ အဘိဟဋ္ဌုံ ပဝါရေယျ, အာကင်္ခမာနေန ဘိက္ခုနာ ဒွတ္တိပတ္တပူရာ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗာ တတော စေ ဥတ္တရိ ပဋိဂ္ဂဏှေယျ ပါစိတ္တိယံ။ ဒွတ္တိပတ္တပူရေ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ တတော နီဟရိတွာ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ သံဝိဘဇိတဗ္ဗံ။ အယံ တတ္ထ သာမီစီ’’တိ။

၂၃၃. ဘိက္ခုံ ပနေဝ ကုလံ ဥပဂတန္တိ ကုလံ နာမ စတ္တာရိ ကုလာနိ – ခတ္တိယကုလံ, ဗြာဟ္မဏကုလံ, ဝေဿကုလံ, သုဒ္ဒကုလံ။

ဥပဂတန္တိ တတ္ထ ဂတံ။

ပူဝံ နာမ ယံကိဉ္စိ ပဟေဏကတ္ထာယ ပဋိယတ္တံ။

မန္ထံ နာမ ယံကိဉ္စိ ပါထေယျတ္ထာယ ပဋိယတ္တံ။

အဘိဟဋ္ဌုံ ပဝါရေယျာတိ ယာဝတကံ ဣစ္ဆသိ တာဝတကံ ဂဏှာဟီတိ။

အာကင်္ခမာနေနာတိ ဣစ္ဆမာနေန။

ဒွတ္တိပတ္တပူရာ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗာတိ ဒွေတယော ပတ္တပူရာ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗာ။

တတော စေ ဥတ္တရိ ပဋိဂဏှေယျာတိ တတုတ္တရိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ဒွတ္တိပတ္တပူရေ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ တတော နိက္ခမန္တေန ဘိက္ခုံ ပဿိတွာ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘‘အမုတြ မယာ ဒွတ္တိပတ္တပူရာ ပဋိဂ္ဂဟိတာ, မာ ခေါ တတ္ထ ပဋိဂ္ဂဏှီ’’တိ။ သစေ ပဿိတွာ န အာစိက္ခတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ သစေ အာစိက္ခိတေ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

တတော နီဟရိတွာ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ သံဝိဘဇိတဗ္ဗန္တိ ပဋိက္ကမနံ နီဟရိတွာ သံဝိဘဇိတဗ္ဗံ။

အယံ တတ္ထ သာမီစီတိ အယံ တတ္ထ အနုဓမ္မတာ။

၂၃၄. အတိရေကဒွတ္တိပတ္တပူရေ အတိရေကသညီ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အတိရေကဒွတ္တိပတ္တပူရေ ဝေမတိကော ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အတိရေကဒွတ္တိပတ္တပူရေ ဦနကသညီ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ဦနကဒွတ္တိပတ္တပူရေ အတိရေကသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဦနကဒွတ္တိပတ္တပူရေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဦနကဒွတ္တိပတ္တပူရေ ဦနကသညီ, အနာပတ္တိ။

၂၃၅. အနာပတ္တိ ဒွတ္တိပတ္တပူရေ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, ဦနကဒွတ္တိပတ္တပူရေ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, န ပဟေဏကတ္ထာယ န ပါထေယျတ္ထာယ ပဋိယတ္တံ ဒေန္တိ, ပဟေဏကတ္ထာယ ဝါ ပါထေယျတ္ထာယ ဝါ ပဋိယတ္တသေသကံ ဒေန္တိ, ဂမနေ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓေ ဒေန္တိ, ဉာတကာနံ ပဝါရိတာနံ, အညဿတ္ထာယ, အတ္တနော ဓနေန, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ကာဏမာတုသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ စတုတ္ထံ။

၅. ပဌမပဝါရဏာသိက္ခါပဒံ

၂၃၆. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဗြာဟ္မဏော ဘိက္ခူ နိမန္တေတွာ ဘောဇေသိ။ ဘိက္ခူ ဘုတ္တာဝီ ပဝါရိတာ ဉာတိကုလာနိ ဂန္တွာ ဧကစ္စေ ဘုဉ္ဇိံသု ဧကစ္စေ ပိဏ္ဍပါတံ အာဒါယ အဂမံသု။ အထ ခေါ သော ဗြာဟ္မဏော ပဋိဝိဿကေ [ပဋိဝိသကေ (ယောဇနာ)] ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဘိက္ခူ မယာ အယျာ သန္တပ္ပိတာ။ ဧထ, တုမှေပိ သန္တပ္ပေဿာမီ’’တိ။ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ကိံ တွံ, အယျော [အယျ (သျာ.)], အမှေ သန္တပ္ပေဿသိ? ယေပိ တယာ နိမန္တိတာ တေပိ အမှာကံ ဃရာနိ အာဂန္တွာ ဧကစ္စေ ဘုဉ္ဇိံသု ဧကစ္စေ ပိဏ္ဍပါတံ အာဒါယ အဂမံသူ’’တိ!

အထ ခေါ သော ဗြာဟ္မဏော ဥဇ္ဈာယတိ ခိယျတိ ဝိပါစေတိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘဒန္တာ အမှာကံ ဃရေ ဘုဉ္ဇိတွာ အညတြ ဘုဉ္ဇိဿန္တိ! န စာဟံ ပဋိဗလော ယာဝဒတ္ထံ ဒါတု’’န္တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဥဇ္ဈာယန္တဿ ခိယျန္တဿ ဝိပါစေန္တဿ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခူ ဘုတ္တာဝီ ပဝါရိတာ အညတြ ဘုဉ္ဇိဿန္တီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဘုတ္တာဝီ ပဝါရိတာ အညတြ ဘုဉ္ဇန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တေ, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသာ ဘုတ္တာဝီ ပဝါရိတာ အညတြ ဘုဉ္ဇိဿန္တိ ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘုတ္တာဝီ ပဝါရိတော ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ခါဒေယျ ဝါ ဘုဉ္ဇေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၂၃၇. တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဂိလာနာနံ ဘိက္ခူနံ ပဏီတေ ပိဏ္ဍပါတေ နီဟရန္တိ။ ဂိလာနာ န စိတ္တရူပံ ဘုဉ္ဇန္တိ။ တာနိ ဘိက္ခူ ဆဋ္ဋေန္တိ။ အဿောသိ ခေါ ဘဂဝါ ဥစ္စာသဒ္ဒံ မဟာသဒ္ဒံ ကာကောရဝသဒ္ဒံ။ သုတွာန အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘ကိံ နု ခေါ သော, အာနန္ဒ, ဥစ္စာသဒ္ဒေါ မဟာသဒ္ဒေါ ကာကောရဝသဒ္ဒေါ’’တိ? အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒေါ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ‘‘ဘုဉ္ဇေယျုံ ပနာနန္ဒ, ဘိက္ခူ ဂိလာနာတိရိတ္တ’’န္တိ။ ‘‘န ဘုဉ္ဇေယျုံ, ဘဂဝါ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနဿ စ အဂိလာနဿ စ အတိရိတ္တံ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, အတိရိတ္တံ ကာတဗ္ဗံ – ‘‘အလမေတံ သဗ္ဗ’’န္တိ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၂၃၈. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘုတ္တာဝီ ပဝါရိတော အနတိရိတ္တံ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ခါဒေယျ ဝါ ဘုဉ္ဇေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၂၃၉. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ဘုတ္တာဝီ နာမ ပဉ္စန္နံ ဘောဇနာနံ အညတရံ ဘောဇနံ အန္တမသော ကုသဂ္ဂေနပိ ဘုတ္တံ ဟောတိ။

ပဝါရိတော နာမ အသနံ ပညာယတိ, ဘောဇနံ ပညာယတိ, ဟတ္ထပါသေ ဌိတော အဘိဟရတိ, ပဋိက္ခေပေါ ပညာယတိ။

အနတိရိတ္တံ နာမ အကပ္ပိယကတံ ဟောတိ, အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတကတံ ဟောတိ, အနုစ္စာရိတကတံ ဟောတိ , အဟတ္ထပါသေ ကတံ ဟောတိ, အဘုတ္တာဝိနာ ကတံ ဟောတိ, ဘုတ္တာဝိနာ ပဝါရိတေန အာသနာ ဝုဋ္ဌိတေန ကတံ ဟောတိ, ‘‘အလမေတံ သဗ္ဗန္တိ အဝုတ္တံ ဟောတိ, န ဂိလာနာတိရိတ္တံ ဟောတိ’’ – ဧတံ အနတိရိတ္တံ နာမ။

အတိရိတ္တံ နာမ ကပ္ပိယကတံ ဟောတိ, ပဋိဂ္ဂဟိတကတံ ဟောတိ, ဥစ္စာရိတကတံ ဟောတိ, ဟတ္ထပါသေ ကတံ ဟောတိ, ဘုတ္တာဝိနာ ကတံ ဟောတိ, ဘုတ္တာဝိနာ ပဝါရိတေန အာသနာ အဝုဋ္ဌိတေန ကတံ ဟောတိ, ‘‘အလမေတံ သဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ, ဂိလာနာတိရိတ္တံ ဟောတိ – ဧတံ အတိရိတ္တံ နာမ။

ခါဒနီယံ နာမ ပဉ္စ ဘောဇနာနိ – ယာမကာလိကံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ ဌပေတွာ အဝသေသံ ခါဒနီယံ နာမ။

ဘောဇနီယံ နာမ ပဉ္စ ဘောဇနာနိ – ဩဒနော, ကုမ္မာသော, သတ္တု, မစ္ဆော, မံသံ။

‘‘ခါဒိဿာမိ ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၂၄၀. အနတိရိတ္တေ အနတိရိတ္တသညီ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ခါဒတိ ဝါ ဘုဉ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အနတိရိတ္တေ ဝေမတိကော ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ခါဒတိ ဝါ ဘုဉ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အနတိရိတ္တေ အတိရိတ္တသညီ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ခါဒတိ ဝါ ဘုဉ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ယာမကာလိကံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ အာဟာရတ္ထာယ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အတိရိတ္တေ အနတိရိတ္တသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အတိရိတ္တေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အတိရိတ္တေ အတိရိတ္တသညီ, အနာပတ္တိ။

၂၄၁. အနာပတ္တိ အတိရိတ္တံ ကာရာပေတွာ ဘုဉ္ဇတိ, ‘‘အတိရိတ္တံ ကာရာပေတွာ ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အညဿတ္ထာယ ဟရန္တော ဂစ္ဆတိ, ဂိလာနဿ သေသကံ ဘုဉ္ဇတိ, ယာမကာလိကံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ သတိ ပစ္စယေ ပရိဘုဉ္ဇတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ပဌမပဝါရဏာသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ပဉ္စမံ။

၆. ဒုတိယပဝါရဏာသိက္ခါပဒံ

၂၄၂. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဒွေ ဘိက္ခူ ကောသလေသု ဇနပဒေ သာဝတ္ထိံ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နာ ဟောန္တိ။ ဧကော ဘိက္ခု အနာစာရံ အာစရတိ။ ဒုတိယော ဘိက္ခု တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မာဝုသော, ဧဝရူပမကာသိ, နေတံ ကပ္ပတီ’’တိ။ သော တသ္မိံ ဥပနန္ဓိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ သာဝတ္ထိံ အဂမံသု။ တေန ခေါ ပန သမယေန သာဝတ္ထိယံ အညတရဿ ပူဂဿ သင်္ဃဘတ္တံ ဟောတိ။ ဒုတိယော ဘိက္ခု ဘုတ္တာဝီ ပဝါရိတော ဟောတိ။ ဥပနဒ္ဓေါ [ဥပနန္ဓေါ (က.)] ဘိက္ခု ဉာတိကုလံ ဂန္တွာ ပိဏ္ဍပါတံ အာဒါယ ယေန သော ဘိက္ခု တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဘုဉ္ဇာဟိ, အာဝုသော’’တိ။ ‘‘အလံ, အာဝုသော, ပရိပုဏ္ဏောမှီ’’တိ။ ‘‘သုန္ဒရော, အာဝုသော, ပိဏ္ဍပါတော, ဘုဉ္ဇာဟီ’’တိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု တေန ဘိက္ခုနာ နိပ္ပီဠိယမာနော တံ ပိဏ္ဍပါတံ ဘုဉ္ဇိ။ ဥပနဒ္ဓေါ ဘိက္ခု တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘တွမ္ပိ [တွံ ဟိ (သျာ.)] နာမ, အာဝုသော, မံ ဝတ္တဗ္ဗံ မညသိ ယံ တွံ ဘုတ္တာဝီ ပဝါရိတော အနတိရိတ္တံ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇသီ’’တိ။ ‘‘နနု, အာဝုသော, အာစိက္ခိတဗ္ဗ’’န္တိ။ ‘‘နနု, အာဝုသော, ပုစ္ဆိတဗ္ဗ’’န္တိ။

အထ ခေါ သော ဘိက္ခု ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခု ဘိက္ခုံ ဘုတ္တာဝိံ ပဝါရိတံ အနတိရိတ္တေန ဘောဇနေန အဘိဟဋ္ဌုံ ပဝါရေဿတီ’’ တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တွံ, ဘိက္ခု, ဘိက္ခုံ ဘုတ္တာဝိံ ပဝါရိတံ အနတိရိတ္တေန ဘောဇနေန အဘိဟဋ္ဌုံ ပဝါရေသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, ဘိက္ခုံ ဘုတ္တာဝိံ ပဝါရိတံ အနတိရိတ္တေန ဘောဇနေန အဘိဟဋ္ဌုံ ပဝါရေဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန ဘိက္ခဝေ ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၂၄၃. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခုံ ဘုတ္တာဝိံ ပဝါရိတံ အနတိရိတ္တေန ခါဒနီယေန ဝါ ဘောဇနီယေန ဝါ အဘိဟဋ္ဌုံ ပဝါရေယျ – ‘ဟန္ဒ, ဘိက္ခု, ခါဒ ဝါ ဘုဉ္ဇ ဝါ’တိ, ဇာနံ အာသာဒနာပေက္ခေါ, ဘုတ္တသ္မိံ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၂၄၄. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ဘိက္ခုန္တိ အညံ ဘိက္ခုံ။

ဘုတ္တာဝီ နာမ ပဉ္စန္နံ ဘောဇနာနံ အညတရံ ဘောဇနံ, အန္တမသော ကုသဂ္ဂေနပိ ဘုတ္တံ ဟောတိ။

ပဝါရိတော နာမ အသနံ ပညာယတိ, ဘောဇနံ ပညာယတိ, ဟတ္ထပါသေ ဌိတော အဘိဟရတိ, ပဋိက္ခေပေါ ပညာယတိ။

အနတိရိတ္တံ နာမ အကပ္ပိယကတံ ဟောတိ, အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတကတံ ဟောတိ, အနုစ္စာရိတကတံ ဟောတိ, အဟတ္ထပါသေ ကတံ ဟောတိ, အဘုတ္တာဝိနာ ကတံ ဟောတိ, ဘုတ္တာဝိနာ ပဝါရိတေန အာသနာ ဝုဋ္ဌိတေန ကတံ ဟောတိ, ‘‘အလမေတံ သဗ္ဗ’’န္တိ အဝုတ္တံ ဟောတိ, န ဂိလာနာတိရိတ္တံ ဟောတိ – ဧတံ အနတိရိတ္တံ နာမ။

ခါဒနီယံ နာမ ပဉ္စ ဘောဇနာနိ – ယာမကာလိကံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ ဌပေတွာ အဝသေသံ ခါဒနီယံ နာမ။

ဘောဇနီယံ နာမ ပဉ္စ ဘောဇနာနိ – ဩဒနော, ကုမ္မာသော, သတ္တု, မစ္ဆော, မံသံ။

အဘိဟဋ္ဌုံ ပဝါရေယျာတိ ယာဝတကံ ဣစ္ဆသိ တာဝတကံ ဂဏှာဟီတိ။

ဇာနာတိ နာမ သာမံ ဝါ ဇာနာတိ, အညေ ဝါ တဿ အာရောစေန္တိ, သော ဝါ အာရောစေတိ။

အာသာဒနာပေက္ခေါတိ ‘‘ဣမိနာ ဣမံ စောဒေဿာမိ သာရေဿာမိ ပဋိစောဒေဿာမိ ပဋိသာရေဿာမိ မင်္ကု ကရိဿာမီ’’တိ အဘိဟရတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တဿ ဝစနေန ‘‘ခါဒိဿာမိ ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဘောဇနပရိယောသာနေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၂၄၅. ပဝါရိတေ ပဝါရိတသညီ အနတိရိတ္တေန ခါဒနီယေန ဝါ ဘောဇနီယေန ဝါ အဘိဟဋ္ဌုံ ပဝါရေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပဝါရိတေ ဝေမတိကော အနတိရိတ္တေန ခါဒနီယေန ဝါ ဘောဇနီယေန ဝါ အဘိဟဋ္ဌုံ ပဝါရေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပဝါရိတေ အပ္ပဝါရိတသညီ အနတိရိတ္တေန ခါဒနီယေန ဝါ ဘောဇနီယေန ဝါ အဘိဟဋ္ဌုံ ပဝါရေတိ, အနာပတ္တိ။ ယာမကာလိကံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ အာဟာရတ္ထာယ အဘိဟရတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တဿ ဝစနေန ‘‘ခါဒိဿာမိ ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အပ္ပဝါရိတေ ပဝါရိတသညီ , အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အပ္ပဝါရိတေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အပ္ပဝါရိတေ အပ္ပဝါရိတသညီ, အနာပတ္တိ။

၂၄၆. အနာပတ္တိ အတိရိတ္တံ ကာရာပေတွာ ဒေတိ, ‘‘အတိရိတ္တံ ကာရာပေတွာ ဘုဉ္ဇာဟီ’’တိ ဒေတိ, အညဿတ္ထာယ ဟရန္တော ဂစ္ဆာဟီတိ ဒေတိ, ဂိလာနဿ သေသကံ ဒေတိ, ‘‘ယာမကာလိကံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ သတိ ပစ္စယေ ပရိဘုဉ္ဇာ’’တိ ဒေတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ဒုတိယပဝါရဏာသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဆဋ္ဌံ။

၇. ဝိကာလဘောဇနသိက္ခါပဒံ

၂၄၇. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရာဇဂဟေ ဂိရဂ္ဂသမဇ္ဇော ဟောတိ။ သတ္တရသဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဂိရဂ္ဂသမဇ္ဇံ ဒဿနာယ အဂမံသု။ မနုဿာ သတ္တရသဝဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ပဿိတွာ နဟာပေတွာ ဝိလိမ္ပေတွာ ဘောဇေတွာ ခါဒနီယံ အဒံသု။ သတ္တရသဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ခါဒနီယံ အာဒါယ အာရာမံ ဂန္တွာ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဂဏှာထာဝုသော, ခါဒနီယံ ခါဒထာ’’တိ။ ‘‘ကုတော တုမှေဟိ, အာဝုသော, ခါဒနီယံ လဒ္ဓ’’န္တိ? သတ္တရသဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘ကိံ ပန တုမှေ, အာဝုသော, ဝိကာလေ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇထာ’’တိ? ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သတ္တရသဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဝိကာလေ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိဿန္တီ’’တိ! အထ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သတ္တရသဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဝိကာလေ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိဿန္တီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဝိကာလေ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဝိကာလေ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၂၄၈. ယော ပန ဘိက္ခု ဝိကာလေ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ခါဒေယျ ဝါ ဘုဉ္ဇေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၂၄၉. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ဝိကာလော နာမ မဇ္ဈနှိကေ ဝီတိဝတ္တေ ယာဝ အရုဏုဂ္ဂမနာ။

ခါဒနီယံ နာမ ပဉ္စ ဘောဇနာနိ – ယာမကာလိကံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ ဌပေတွာ အဝသေသံ ခါဒနီယံ နာမ။

ဘောဇနီယံ နာမ ပဉ္စ ဘောဇနာနိ – ဩဒနော, ကုမ္မာသော, သတ္တု, မစ္ဆော, မံသံ။

‘‘ခါဒိဿာမိ ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၂၅၀. ဝိကာလေ ဝိကာလသညီ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ခါဒတိ ဝါ ဘုဉ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဝိကာလေ ဝေမတိကော ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ခါဒတိ ဝါ ဘုဉ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဝိကာလေ ကာလသညီ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ခါဒတိ ဝါ ဘုဉ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ယာမကာလိကံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ အာဟာရတ္ထာယ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာလေ ဝိကာလသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာလေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာလေ ကာလသညီ, အနာပတ္တိ။

၂၅၁. အနာပတ္တိ ယာမကာလိကံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ သတိ ပစ္စယေ ပရိဘုဉ္ဇတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ဝိကာလဘောဇနသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ သတ္တမံ။

၈. သန္နိဓိကာရကသိက္ခါပဒံ

၂၅၂. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ဥပဇ္ဈာယော အာယသ္မာ ဗေလဋ္ဌသီသော [ဗေလဋ္ဌိသီသော (သီ.) ဝေဠဋ္ဌသီသော (သျာ.)] အရညေ ဝိဟရတိ။ သော ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ သုက္ခကုရံ အာရာမံ ဟရိတွာ သုက္ခါပေတွာ နိက္ခိပတိ။ ယဒါ အာဟာရေန အတ္ထော ဟောတိ, တဒါ ဥဒကေန တေမေတွာ တေမေတွာ ဘုဉ္ဇတိ, စိရေန ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသတိ။ ဘိက္ခူ အာယသ္မန္တံ ဗေလဋ္ဌသီသံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကိဿ တွံ, အာဝုသော, စိရေန ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသသီ’’တိ? အထ ခေါ အာယသ္မာ ဗေလဋ္ဌသီသော ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ‘‘ကိံ ပန တွံ, အာဝုသော, သန္နိဓိကာရကံ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇသီ’’တိ? ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ ဗေလဋ္ဌသီသော သန္နိဓိကာရကံ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိဿတီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တွံ, ဗေလဋ္ဌသီသ, သန္နိဓိကာရကံ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တွံ, ဗေလဋ္ဌသီသ, သန္နိဓိကာရကံ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိဿသိ! နေတံ, ဗေလဋ္ဌသီသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၂၅၃. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု သန္နိဓိကာရကံ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ခါဒေယျ ဝါ ဘုဉ္ဇေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၂၅၄. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

သန္နိဓိကာရကံ နာမ အဇ္ဇ ပဋိဂ္ဂဟိတံ အပရဇ္ဇု ခါဒိတံ ဟောတိ။

ခါဒနီယံ နာမ ပဉ္စ ဘောဇနာနိ – ယာမကာလိကံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ ဌပေတွာ အဝသေသံ ခါဒနီယံ နာမ။

ဘောဇနီယံ နာမ ပဉ္စ ဘောဇနာနိ – ဩဒနော, ကုမ္မာသော, သတ္တု, မစ္ဆော, မံသံ။

‘‘ခါဒိဿာမိ ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၂၅၅. သန္နိဓိကာရကေ သန္နိဓိကာရကသညီ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ခါဒတိ ဝါ ဘုဉ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သန္နိဓိကာရကေ ဝေမတိကော ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ခါဒတိ ဝါ ဘုဉ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သန္နိဓိကာရကေ အသန္နိဓိကာရကသညီ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ခါဒတိ ဝါ ဘုဉ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ယာမကာလိကံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ အာဟာရတ္ထာယ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အသန္နိဓိကာရကေ သန္နိဓိကာရကသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အသန္နိဓိကာရကေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အသန္နိဓိကာရကေ အသန္နိဓိကာရကသညီ, အနာပတ္တိ။

၂၅၆. အနာပတ္တိ ယာဝကာလိကံ ယာဝကာလေ နိဒဟိတွာ ဘုဉ္ဇတိ, ယာမကာလိကံ ယာမေ နိဒဟိတွာ ဘုဉ္ဇတိ, သတ္တာဟကာလိကံ သတ္တာဟံ နိဒဟိတွာ ဘုဉ္ဇတိ, ယာဝဇီဝိကံ သတိ ပစ္စယေ ပရိဘုဉ္ဇတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

သန္နိဓိကာရကသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ အဋ္ဌမံ။

၉. ပဏီတဘောဇနသိက္ခါပဒံ

၂၅၇. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ပဏီတဘောဇနာနိ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ပဏီတဘောဇနာနိ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇိဿန္တိ! ကဿ သမ္ပန္နံ န မနာပံ, ကဿ သာဒုံ န ရုစ္စတီ’’တိ!! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ပဏီတဘောဇနာနိ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇိဿန္တီ’’တိ ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ပဏီတဘောဇနာနိ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ပဏီတဘောဇနာနိ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇိဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ယာနိ ခေါ ပန တာနိ ပဏီတဘောဇနာနိ, သေယျထိဒံ – သပ္ပိ နဝနီတံ တေလံ မဓု ဖာဏိတံ မစ္ဆော မံသံ ခီရံ ဒဓိ။ ယော ပန ဘိက္ခု ဧဝရူပါနိ ပဏီတဘောဇနာနိ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၂၅၈. တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဂိလာနာ ဟောန္တိ။ ဂိလာနပုစ္ဆကာ ဘိက္ခူ ဂိလာနေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကစ္စာဝုသော ခမနီယံ, ကစ္စိ ယာပနီယ’’န္တိ? ‘‘ပုဗ္ဗေ မယံ, အာဝုသော, ပဏီတဘောဇနာနိ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇာမ, တေန နော ဖာသု ဟောတိ; ဣဒါနိ ပန ‘‘ဘဂဝတာ ပဋိက္ခိတ္တ’’န္တိ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န ဝိညာပေမ, တေန နော န ဖာသု ဟောတီ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနေန ဘိက္ခုနာ ပဏီတဘောဇနာနိ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၂၅၉. ‘‘ယာနိ ခေါ ပန တာနိ ပဏီတဘောဇနာနိ, သေယျထိဒံ – သပ္ပိ နဝနီတံ တေလံ မဓု ဖာဏိတံ မစ္ဆော မံသံ ခီရံ ဒဓိ။ ယော ပန ဘိက္ခု ဧဝရူပါနိ ပဏီတဘောဇနာနိ အဂိလာနော အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၂၆၀. ယာနိ ခေါ ပန တာနိ ပဏီတဘောဇနာနီတိ သပ္ပိ နာမ ဂေါသပ္ပိ ဝါ အဇိကာသပ္ပိ ဝါ မဟိံသသပ္ပိ ဝါ, ယေသံ မံသံ ကပ္ပတိ တေသံ သပ္ပိ။

နဝနီတံ နာမ တေသညေဝ နဝနီတံ။

တေလံ နာမ တိလတေလံ သာသပတေလံ မဓုကတေလံ ဧရဏ္ဍတေလံ ဝသာတေလံ။

မဓု နာမ မက္ခိကာမဓု ။

ဖာဏိတံ နာမ ဥစ္ဆုမှာ နိဗ္ဗတ္တံ။

မစ္ဆော နာမ ဥဒကော [ဥဒကစရော (သျာ. က.)] ဝုစ္စတိ။

မံသံ နာမ ယေသံ မံသံ ကပ္ပတိ, တေသံ မံသံ။

ခီရံ နာမ ဂေါခီရံ ဝါ အဇိကာခီရံ ဝါ မဟိံသခီရံ ဝါ, ယေသံ မံသံ ကပ္ပတိ, တေသံ ခီရံ။

ဒဓိ နာမ တေသညေဝ ဒဓိ။

ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ဧဝရူပါနိ ပဏီတဘောဇနာနီတိ တထာရူပါနိ ပဏီတဘောဇနာနိ။

အဂိလာနော နာမ ယဿ ဝိနာ ပဏီတဘောဇနာနိ ဖာသု ဟောတိ။

ဂိလာနော နာမ ယဿ ဝိနာ ပဏီတဘောဇနာနိ န ဖာသု ဟောတိ။

အဂိလာနော အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတိ, ပယောဂေ [ပယောဂေ ပယောဂေ (က.)] ဒုက္ကဋံ။ ပဋိလာဘေန ‘‘ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၂၆၁. အဂိလာနော အဂိလာနသညီ ပဏီတဘောဇနာနိ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဂိလာနော ဝေမတိကော ပဏီတဘောဇနာနိ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဂိလာနော ဂိလာနသညီ ပဏီတဘောဇနာနိ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ဂိလာနော အဂိလာနသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဂိလာနော ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဂိလာနော ဂိလာနသညီ အနာပတ္တိ။

၂၆၂. အနာပတ္တိ ဂိလာနဿ, ဂိလာနော ဟုတွာ ဝိညာပေတွာ အဂိလာနော ဘုဉ္ဇတိ, ဂိလာနဿ သေသကံ ဘုဉ္ဇတိ, ဉာတကာနံ ပဝါရိတာနံ အညဿတ္ထာယ အတ္တနော ဓနေန, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ပဏီတဘောဇနသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ နဝမံ။

၁၀. ဒန္တပေါနသိက္ခါပဒံ

၂၆၃. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ မဟာဝနေ ကူဋာဂါရသာလာယံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု သဗ္ဗပံသုကူလိကော သုသာနေ ဝိဟရတိ။ သော မနုဿေဟိ ဒိယျမာနံ န ဣစ္ဆတိ ပဋိဂ္ဂဟေတုံ, သုသာနေပိ ရုက္ခမူလေပိ ဥမ္မာရေပိ အယျဝေါသာဋိတကာနိ သာမံ ဂဟေတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ [ဘုဉ္ဇတိ (သျာ.)]။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယံ ဘိက္ခု အမှာကံ အယျဝေါသာဋိတကာနိ သာမံ ဂဟေတွာ ပရိဘုဉ္ဇိဿတိ! ထေရောယံ ဘိက္ခု ဝဌရော မနုဿမံသံ မညေ ခါဒတီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခု အဒိန္နံ မုခဒွါရံ အာဟာရံ အာဟရိဿတီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တွံ, ဘိက္ခု, အဒိန္နံ မုခဒွါရံ အာဟာရံ အာဟရသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, အဒိန္နံ မုခဒွါရံ အာဟာရံ အာဟရိဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ယော ပန ဘိက္ခု အဒိန္နံ မုခဒွါရံ အာဟာရံ အာဟရေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၂၆၄. တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဥဒကဒန္တပေါနေ [ဥဒကဒန္တပေါဏေ (သျာ. က.)] ကုက္ကုစ္စာယန္တိ ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဥဒကဒန္တပေါနံ သာမံ ဂဟေတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၂၆၅. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု အဒိန္နံ မုခဒွါရံ အာဟာရံ အာဟရေယျ, အညတြ ဥဒကဒန္တပေါနာ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၂၆၆. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

အဒိန္နံ နာမ အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတကံ ဝုစ္စတိ။

ဒိန္နံ နာမ ကာယေန ဝါ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ဝါ နိဿဂ္ဂိယေန ဝါ ဒေန္တေ ဟတ္ထပါသေ ဌိတော ကာယေန ဝါ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ဝါ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, ဧတံ ဒိန္နံ နာမ။

အာဟာရော နာမ ဥဒကဒန္တပေါနံ ဌပေတွာ ယံကိဉ္စိ အဇ္ဈောဟရဏီယံ, ဧသော အာဟာရော နာမ။

အညတြ ဥဒကဒန္တပေါနာတိ ဌပေတွာ ဥဒကဒန္တပေါနံ။

‘‘ခါဒိဿာမိ ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၂၆၇. အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတကေ အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတကသညီ အဒိန္နံ မုခဒွါရံ အာဟာရံ အာဟာရေတိ, အညတြ ဥဒကဒန္တပေါနာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတကေ ဝေမတိကော အဒိန္နံ မုခဒွါရံ အာဟာရံ အာဟာရေတိ, အညတြ ဥဒကဒန္တပေါနာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတကေ ပဋိဂ္ဂဟိတကသညီ အဒိန္နံ မုခဒွါရံ အာဟာရံ အာဟာရေတိ, အညတြ ဥဒကဒန္တပေါနာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ပဋိဂ္ဂဟိတကေ အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတကသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပဋိဂ္ဂဟိတကေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပဋိဂ္ဂဟိတကေ ပဋိဂ္ဂဟိတကသညီ, အနာပတ္တိ။

၂၆၈. အနာပတ္တိ ဥဒကဒန္တပေါနေ, စတ္တာရိ မဟာဝိကတာနိ သတိ ပစ္စယေ အသတိ ကပ္ပိယကာရကေ သာမံ ဂဟေတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ဒန္တပေါနသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒသမံ။

ဘောဇနဝဂ္ဂေါ စတုတ္ထော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ပိဏ္ဍော ဂဏံ ပရံ ပူဝံ၊ ဒွေ စ ဝုတ္တာ ပဝါရဏာ။

ဝိကာလေ သန္နိဓီ ခီရံ၊ ဒန္တပေါနေန တေ ဒသာတိ။

၅. အစေလကဝဂ္ဂေါ

၁. အစေလကသိက္ခါပဒံ

၂၆၉. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ မဟာဝနေ ကူဋာဂါရသာလာယံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သင်္ဃဿ ခါဒနီယံ ဥဿန္နံ ဟောတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒေါ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ‘‘တေနဟာနန္ဒ, ဝိဃာသာဒါနံ ပူဝံ ဒေဟီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒေါ ဘဂဝတော ပဋိဿုဏိတွာ ဝိဃာသာဒေ ပဋိပါဋိယာ နိသီဒါပေတွာ ဧကေကံ ပူဝံ ဒေန္တော အညတရိဿာ ပရိဗ္ဗာဇိကာယ ဧကံ မညမာနော ဒွေ ပူဝေ အဒါသိ။ သာမန္တာ ပရိဗ္ဗာဇိကာယော တံ ပရိဗ္ဗာဇိကံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဇာရော တေ ဧသော သမဏော’’တိ။ ‘‘န မေ သော သမဏော ဇာရော, ဧကံ မညမာနော ဒွေ ပူဝေ အဒါသီ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ။ပေ.။ တတိယမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒေါ ဧကေကံ ပူဝံ ဒေန္တော တဿာယေဝ ပရိဗ္ဗာဇိကာယ ဧကံ မညမာနော ဒွေ ပူဝေ အဒါသိ။ သာမန္တာ ပရိဗ္ဗာဇိကာယော တံ ပရိဗ္ဗာဇိကံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဇာရော တေ ဧသော သမဏော’’တိ။ ‘‘န မေ သော သမဏော ဇာရော, ဧကံ မညမာနော ဒွေ ပူဝေ အဒါသီ’’တိ။ ‘‘ဇာရော န ဇာရော’’တိ ဘဏ္ဍိံသု။ အညတရောပိ အာဇီဝကော ပရိဝေသနံ အဂမာသိ။ အညတရော ဘိက္ခု ပဟူတေန သပ္ပိနာ ဩဒနံ မဒ္ဒိတွာ တဿ အာဇီဝကဿ မဟန္တံ ပိဏ္ဍံ အဒါသိ။ အထ ခေါ သော အာဇီဝကော တံ ပိဏ္ဍံ အာဒါယ အဂမာသိ။ အညတရော အာဇီဝကော တံ အာဇီဝကံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကုတော တယာ, အာဝုသော, ပိဏ္ဍော လဒ္ဓေါ’’တိ? ‘‘တဿာဝုသော, သမဏဿ ဂေါတမဿ မုဏ္ဍဂဟပတိကဿ ပရိဝေသနာယ လဒ္ဓေါ’’တိ။

အဿောသုံ ခေါ ဥပါသကာ တေသံ အာဇီဝကာနံ ဣမံ ကထာသလ္လာပံ။ အထ ခေါ တေ ဥပါသကာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ ဥပါသကာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဣမေ, ဘန္တေ, တိတ္ထိယာ အဝဏ္ဏကာမာ ဗုဒ္ဓဿ အဝဏ္ဏကာမာ ဓမ္မဿ အဝဏ္ဏကာမာ သင်္ဃဿ။ သာဓု, ဘန္တေ, အယျာ တိတ္ထိယာနံ သဟတ္ထာ န ဒဒေယျု’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တေ ဥပါသကေ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ။ အထ ခေါ တေ ဥပါသကာ ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတာ သမာဒပိတာ သမုတ္တေဇိတာ သမ္ပဟံသိတာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကမိံသု။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညပေဿာမိ ဒသ အတ္ထဝသေ ပဋိစ္စ – သင်္ဃသုဋ္ဌုတာယ, သင်္ဃဖာသုတာယ ။ပေ.။ သဒ္ဓမ္မဋ္ဌိတိယာ, ဝိနယာနုဂ္ဂဟာယ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၂၇၀. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု အစေလကဿ ဝါ ပရိဗ္ဗာဇကဿ ဝါ ပရိဗ္ဗာဇိကာယ ဝါ သဟတ္ထာ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ဒဒေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၂၇၁. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

အစေလကော နာမ ယော ကောစိ ပရိဗ္ဗာဇကသမာပန္နော နဂ္ဂေါ။

ပရိဗ္ဗာဇကော နာမ ဘိက္ခုဉ္စ သာမဏေရဉ္စ ဌပေတွာ ယော ကောစိ ပရိဗ္ဗာဇကသမာပန္နော။

ပရိဗ္ဗာဇိကာ နာမ ဘိက္ခုနိဉ္စ သိက္ခမာနဉ္စ သာမဏေရိဉ္စ ဌပေတွာ ယာ ကာစိ ပရိဗ္ဗာဇိကသမာပန္နာ။

ခါဒနီယံ နာမ ပဉ္စ ဘောဇနာနိ – ဥဒကဒန္တပေါနံ ဌပေတွာ အဝသေသံ ခါဒနီယံ နာမ။

ဘောဇနီယံ နာမ ပဉ္စ ဘောဇနာနိ – ဩဒနော, ကုမ္မာသော, သတ္တု, မစ္ဆော, မံသံ။

ဒဒေယျာတိ ကာယေန ဝါ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ဝါ နိဿဂ္ဂိယေန ဝါ ဒေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၂၇၂. တိတ္ထိယေ တိတ္ထိယသညီ သဟတ္ထာ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ဒေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ တိတ္ထိယေ ဝေမတိကော သဟတ္ထာ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ဒေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ တိတ္ထိယေ အတိတ္ထိယသညီ သဟတ္ထာ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ဒေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥဒကဒန္တပေါနံ ဒေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အတိတ္ထိယေ တိတ္ထိယသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အတိတ္ထိယေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အတိတ္ထိယေ အတိတ္ထိယသညီ, အနာပတ္တိ။

၂၇၃. အနာပတ္တိ ဒါပေတိ န ဒေတိ, ဥပနိက္ခိပိတွာ ဒေတိ, ဗာဟိရာလေပံ ဒေတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

အစေလကသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ပဌမံ။

၂. ဥယျောဇနသိက္ခါပဒံ

၂၇၄. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥပနန္ဒေါ သကျပုတ္တော ဘာတုနော သဒ္ဓိဝိဟာရိကံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧဟာဝုသော, ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသိဿာမာ’’တိ။ တဿ အဒါပေတွာ ဥယျောဇေသိ – ‘‘ဂစ္ဆာဝုသော, န မေ တယာ သဒ္ဓိံ ကထာ ဝါ နိသဇ္ဇာ ဝါ ဖာသု ဟောတိ, ဧကကဿ မေ ကထာ ဝါ နိသဇ္ဇာ ဝါ ဖာသု ဟောတီ’’တိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု ဥပကဋ္ဌေ ကာလေ နာသက္ခိ ပိဏ္ဍာယ စရိတုံ, ပဋိက္ကမနေပိ ဘတ္တဝိဿဂ္ဂံ န သမ္ဘာဝေသိ, ဆိန္နဘတ္တော အဟောသိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု အာရာမံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ ဥပနန္ဒေါ သကျပုတ္တော ဘိက္ခုံ – ‘ဧဟာဝုသော, ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသိဿာမာ’တိ တဿ အဒါပေတွာ ဥယျောဇေဿတီ’’တိ ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တွံ, ဥပနန္ဒ, ဘိက္ခုံ – ‘‘ဧဟာဝုသော, ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသိဿာမာ’’တိ တဿ အဒါပေတွာ ဥယျောဇေသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, ဘိက္ခုံ – ‘‘ဧဟာဝုသော, ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသိဿာမာ’’တိ တဿ အဒါပေတွာ ဥယျောဇေဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ , ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၂၇၅. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခုံ – ‘‘ဧဟာဝုသော, ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသိဿာမာ’တိ တဿ ဒါပေတွာ ဝါ အဒါပေတွာ ဝါ ဥယျောဇေယျ – ‘ဂစ္ဆာဝုသော, န မေ တယာ သဒ္ဓိံ ကထာ ဝါ နိသဇ္ဇာ ဝါ ဖာသု ဟောတိ, ဧကကဿ မေ ကထာ ဝါ နိသဇ္ဇာ ဝါ ဖာသု ဟောတီ’တိ, ဧတဒေဝ ပစ္စယံ ကရိတွာ အနညံ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၂၇၆. ယော ပနာတိ ယော, ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ဘိက္ခုန္တိ အညံ ဘိက္ခုံ။

ဧဟာဝုသော, ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါတိ ဂါမောပိ နိဂမောပိ နဂရမ္ပိ, ဂါမော စေဝ နိဂမော စ။

တဿ ဒါပေတွာတိ ယာဂုံ ဝါ ဘတ္တံ ဝါ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ဒါပေတွာ။

အဒါပေတွာတိ န ကိဉ္စိ ဒါပေတွာ။

ဥယျောဇေယျာတိ မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ ဟသိတုကာမော ကီဠိတုကာမော ရဟော နိသီဒိတုကာမော အနာစာရံ အာစရိတုကာမော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘ဂစ္ဆာဝုသော, န မေ တယာ သဒ္ဓိံ ကထာ ဝါ နိသဇ္ဇာ ဝါ ဖာသု ဟောတိ, ဧကကဿ မေ ကထာ ဝါ နိသဇ္ဇာ ဝါ ဖာသု ဟောတီ’’တိ ဥယျောဇေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဒဿနူပစာရံ ဝါ သဝနူပစာရံ ဝါ ဝိဇဟန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဝိဇဟိတေ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ဧတဒေဝ ပစ္စယံ ကရိတွာ အနညန္တိ န အညော ကောစိ ပစ္စယော ဟောတိ ဥယျောဇေတုံ။

၂၇၇. ဥပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ ဥယျောဇေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ ။ ဥပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော ဥယျောဇေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ ဥယျောဇေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ကလိသာသနံ အာရောပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နံ ဥယျောဇေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကလိသာသနံ အာရောပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

၂၇၈. အနာပတ္တိ ‘‘ဥဘော ဧကတော န ယာပေဿာမာ’’တိ ဥယျောဇေတိ, ‘‘မဟဂ္ဃံ ဘဏ္ဍံ ပဿိတွာ လောဘဓမ္မံ ဥပ္ပါဒေဿတီ’’တိ ဥယျောဇေတိ, ‘‘မာတုဂါမံ ပဿိတွာ အနဘိရတိံ ဥပ္ပါဒေဿတီ’’တိ ဥယျောဇေတိ, ‘‘ဂိလာနဿ ဝါ ဩဟိယျကဿ ဝါ ဝိဟာရပါလဿ ဝါ ယာဂုံ ဝါ ဘတ္တံ ဝါ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ နီဟရာ’’တိ ဥယျောဇေတိ, န အနာစာရံ အာစရိတုကာမော, သတိ ကရဏီယေ ဥယျောဇေတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ဥယျောဇနသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒုတိယံ။

၃. သဘောဇနသိက္ခါပဒံ

၂၇၉. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥပနန္ဒေါ သကျပုတ္တော သဟာယကဿ ဃရံ ဂန္တွာ တဿ ပဇာပတိယာ သဒ္ဓိံ သယနိဃရေ [သယနီဃရေ (သျာ.)] နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေသိ။ အထ ခေါ သော ပုရိသော ယေနာယသ္မာ ဥပနန္ဒေါ သကျပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ ဥပနန္ဒံ သကျပုတ္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ပုရိသော ပဇာပတိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဒဒေဟာယျဿ ဘိက္ခ’’န္တိ။ အထ ခေါ သာ ဣတ္ထီ အာယသ္မတော ဥပနန္ဒဿ သကျပုတ္တဿ ဘိက္ခံ အဒါသိ။ အထ ခေါ သော ပုရိသော အာယသ္မန္တံ ဥပနန္ဒံ သကျပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဂစ္ဆထ, ဘန္တေ, ယတော အယျဿ ဘိက္ခါ ဒိန္နာ’’တိ။ အထ ခေါ သာ ဣတ္ထီ သလ္လက္ခေတွာ – ‘‘ပရိယုဋ္ဌိတော အယံ ပုရိသော’’တိ, အာယသ္မန္တံ ဥပနန္ဒံ သကျပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘နိသီဒထ, ဘန္တေ, မာ အဂမိတ္ထာ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ သော ပုရိသော။ပေ.။ တတိယမ္ပိ ခေါ သော ပုရိသော အာယသ္မန္တံ ဥပနန္ဒံ သကျပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဂစ္ဆထ, ဘန္တေ, ယတော အယျဿ ဘိက္ခါ ဒိန္နာ’’တိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ သာ ဣတ္ထီ အာယသ္မန္တံ ဥပနန္ဒံ သကျပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘နိသီဒထ, ဘန္တေ, မာ အဂမိတ္ထာ’’တိ။

အထ ခေါ သော ပုရိသော နိက္ခမိတွာ ဘိက္ခူ ဥဇ္ဈာပေသိ – ‘‘အယံ, ဘန္တေ, အယျော ဥပနန္ဒေါ မယှံ ပဇာပတိယာ သဒ္ဓိံ သယနိဃရေ နိသိန္နော။ သော မယာ ဥယျောဇီယမာနော န ဣစ္ဆတိ ဂန္တုံ။ ဗဟုကိစ္စာ မယံ ဗဟုကရဏီယာ’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ ဥပနန္ဒေါ သကျပုတ္တော သဘောဇနေ ကုလေ အနုပခဇ္ဇ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေဿတီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တွံ, ဥပနန္ဒ, သဘောဇနေ ကုလေ အနုပခဇ္ဇ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, သဘောဇနေ ကုလေ အနုပခဇ္ဇ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၂၈၀. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု သဘောဇနေ ကုလေ အနုပခဇ္ဇ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၂၈၁. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

သဘောဇနံ နာမ ကုလံ ဣတ္ထီ စေဝ ဟောတိ ပုရိသော စ, ဣတ္ထီ စ ပုရိသော စ ဥဘော အနိက္ခန္တာ ဟောန္တိ, ဥဘော အဝီတရာဂါ။

အနုပခဇ္ဇာတိ အနုပဝိသိတွာ။

နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေယျာတိ မဟလ္လကေ ဃရေ ပိဋ္ဌသံဃာဋဿ [ပိဋ္ဌိသံဃာဋဿ (သျာ.)] ဟတ္ထပါသံ ဝိဇဟိတွာ နိသီဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ခုဒ္ဒကေ ဃရေ ပိဋ္ဌိဝံသံ အတိက္ကမိတွာ နိသီဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၂၈၂. သယနိဃရေ သယနိဃရသညီ သဘောဇနေ ကုလေ အနုပခဇ္ဇ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သယနိဃရေ ဝေမတိကော သဘောဇနေ ကုလေ အနုပခဇ္ဇ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သယနိဃရေ နသယနိဃရသညီ သဘောဇနေ ကုလေ အနုပခဇ္ဇ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

နသယနိဃရေ သယနိဃရသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နသယနိဃရေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နသယနိဃရေ နသယနိဃရသညီ, အနာပတ္တိ။

၂၈၃. အနာပတ္တိ မဟလ္လကေ ဃရေ ပိဋ္ဌသံဃာဋဿ ဟတ္ထပါသံ အဝိဇဟိတွာ နိသီဒတိ, ခုဒ္ဒကေ ဃရေ ပိဋ္ဌိဝံသံ အနတိက္ကမိတွာ နိသီဒတိ, ဘိက္ခု ဒုတိယော ဟောတိ, ဥဘော နိက္ခန္တာ ဟောန္တိ, ဥဘော ဝီတရာဂါ, နသယနိဃရေ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

သဘောဇနသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ တတိယံ။

၄. ရဟောပဋိစ္ဆန္နသိက္ခါပဒံ

၂၈၄. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥပနန္ဒေါ သကျပုတ္တော သဟာယကဿ ဃရံ ဂန္တွာ တဿ ပဇာပတိယာ သဒ္ဓိံ ရဟော ပဋိစ္ဆန္နေ အာသနေ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေသိ။ အထ ခေါ သော ပုရိသော ဥဇ္ဈာယတိ ခိယျတိ ဝိပါစေတိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျော ဥပနန္ဒေါ မယှံ ပဇာပတိယာ သဒ္ဓိံ ရဟော ပဋိစ္ဆန္နေ အာသနေ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေဿတီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တဿ ပုရိသဿ ဥဇ္ဈာယန္တဿ ခိယျန္တဿ ဝိပါစေန္တဿ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ ဥပနန္ဒေါ သကျပုတ္တော မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ ရဟော ပဋိစ္ဆန္နေ အာသနေ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေဿတီတိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တွံ, ဥပနန္ဒ, မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ ရဟော ပဋိစ္ဆန္နေ အာသနေ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ ရဟော ပဋိစ္ဆန္နေ အာသနေ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၂၈၅. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ ရဟော ပဋိစ္ဆန္နေ အာသနေ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၂၈၆. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

မာတုဂါမော နာမ မနုဿိတ္ထီ, န ယက္ခီ န ပေတီ န တိရစ္ဆာနဂတာ, အန္တမသော တဒဟုဇာတာပိ ဒါရိကာ, ပဂေဝ မဟတ္တရီ။

သဒ္ဓိန္တိ ဧကတော။

[ပါစိ. ၂၀၀,၂၉၁; ပါရာ. ၄၄၅,၄၅၄] ရဟော နာမ စက္ခုဿ ရဟော သောတဿ ရဟော။ စက္ခုဿ ရဟော နာမ န သက္ကာ ဟောတိ အက္ခိံ ဝါ နိခဏီယမာနေ ဘမုကံ ဝါ ဥက္ခိဣယမာနေ သီသံ ဝါ ဥက္ခိဣယမာနေ ပဿိတုံ။ သောတဿ ရဟော နာမ န သက္ကာ ဟောတိ ပကတိကထာ သောတုံ။

[ပါရာ. ၄၄၅] ပဋိစ္ဆန္နံ နာမ အာသနံ ကုဋ္ဋေန [ကုဍ္ဍေန (သီ. သျာ.)] ဝါ ကဝါဋေန ဝါ ကိလဉ္ဇေန ဝါ သာဏိပါကာရေန ဝါ ရုက္ခေန ဝါ ထမ္ဘေန ဝါ ကောတ္ထဠိယာ [ကောဋ္ဌဠိယာ (သီ. သျာ.) ကောတ္ထဠိကာယ (က.)] ဝါ, ယေန ကေနစိ ပဋိစ္ဆန္နံ ဟောတိ။

နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေယျာတိ မာတုဂါမေ နိသိန္နေ ဘိက္ခု ဥပနိသိန္နော ဝါ ဟောတိ ဥပနိပန္နော ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဘိက္ခု နိသိန္နေ မာတုဂါမော ဥပနိသိန္နော ဝါ ဟောတိ ဥပနိပန္နော ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥဘော ဝါ နိသိန္နာ ဟောန္တိ ဥဘော ဝါ နိပန္နာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၂၈၇. မာတုဂါမေ မာတုဂါမသညီ ရဟော ပဋိစ္ဆန္နေ အာသနေ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ မာတုဂါမေ ဝေမတိကော ရဟော ပဋိစ္ဆန္နေ အာသနေ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ မာတုဂါမေ အမာတုဂါမသညီ ရဟော ပဋိစ္ဆန္နေ အာသနေ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ယက္ခိယာ ဝါ ပေတိယာ ဝါ ပဏ္ဍကေန ဝါ တိရစ္ဆာနဂတာယ ဝါ မနုဿဝိဂ္ဂဟိတ္ထိယာ ဝါ သဒ္ဓိံ ရဟော ပဋိစ္ဆန္နေ အာသနေ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အမာတုဂါမေ မာတုဂါမသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အမာတုဂါမေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အမာတုဂါမေ အမာတုဂါမသညီ, အနာပတ္တိ။

၂၈၈. အနာပတ္တိ ယော ကောစိ ဝိညူ ပုရိသော ဒုတိယော ဟောတိ, တိဋ္ဌတိ န နိသီဒတိ, အရဟောပေက္ခေါ, အညဝိဟိတော နိသီဒတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ရဟောပဋိစ္ဆန္နသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ စတုတ္ထံ။

၅. ရဟောနိသဇ္ဇသိက္ခါပဒံ

၂၈၉. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥပနန္ဒေါ သကျပုတ္တော သဟာယကဿ ဃရံ ဂန္တွာ တဿ ပဇာပတိယာ သဒ္ဓိံ ဧကော ဧကာယ ရဟော နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေသိ။ အထ ခေါ သော ပုရိသော ဥဇ္ဈာယတိ ခိယျတိ ဝိပါစေတိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျော ဥပနန္ဒေါ မယှံ ပဇာပတိယာ သဒ္ဓိံ ဧကော ဧကာယ ရဟော နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေဿတီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တဿ ပုရိသဿ ဥဇ္ဈာယန္တဿ ခိယျန္တဿ ဝိပါစေန္တဿ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ ဥပနန္ဒေါ သကျပုတ္တော မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ ဧကော ဧကာယ ရဟော နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေဿတီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တွံ, ဥပနန္ဒ, မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ ဧကော ဧကာယ ရဟော နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ ဧကော ဧကာယ ရဟော နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပါသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၂၉၀. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ ဧကော ဧကာယ ရဟော နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၂၉၁. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

မာတုဂါမော နာမ မနုဿိတ္ထီ, န ယက္ခီ န ပေတီ န တိရစ္ဆာနဂတာ, ဝိညူ ပဋိဗလာ သုဘာသိတဒုဗ္ဘာသိတံ ဒုဋ္ဌုလ္လာဒုဋ္ဌုလ္လံ အာဇာနိတုံ။

သဒ္ဓိန္တိ ဧကတော။

ဧကော ဧကာယာတိ ဘိက္ခု စေဝ ဟောတိ မာတုဂါမော စ။

[ပါစိ. ၂၀၀,၂၈၆; ပါရာ. ၄၄၅,၄၅၄] ရဟော နာမ စက္ခုဿ ရဟော, သောတဿ ရဟော။ စက္ခုဿ ရဟော နာမ န သက္ကာ ဟောတိ အက္ခိံ ဝါ နိခဏီယမာနေ ဘမုကံ ဝါ ဥက္ခိဣယမာနေ သီသံ ဝါ ဥက္ခိဣယမာနေ ပဿိတုံ။ သောတဿ ရဟော နာမ န သက္ကာ ဟောတိ ပကတိကထာ သောတုံ။

နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေယျာတိ မာတုဂါမေ နိသိန္နေ ဘိက္ခု ဥပနိသိန္နော ဝါ ဟောတိ ဥပနိပန္နော ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဘိက္ခု နိသိန္နေ မာတုဂါမော ဥပနိသိန္နော ဝါ ဟောတိ ဥပနိပန္နော ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥဘော ဝါ နိသိန္နာ ဟောန္တိ ဥဘော ဝါ နိပန္နာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၂၉၂. မာတုဂါမေ မာတုဂါမသညီ ဧကော ဧကာယ ရဟော နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ မာတုဂါမေ ဝေမတိကော ဧကော ဧကာယ ရဟော နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ မာတုဂါမေ အမာတုဂါမသညီ ဧကော ဧကာယ ရဟော နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ယက္ခိယာ ဝါ ပေတိယာ ဝါ ပဏ္ဍကေန ဝါ တိရစ္ဆာနဂတမနုဿဝိဂ္ဂဟိတ္ထိယာ ဝါ [တိရစ္ဆာနဂတာယ ဝါ မနုဿဝိဂ္ဂဟိတ္ထိယာ ဝါ (က.)] သဒ္ဓိံ ဧကော ဧကာယ ရဟော နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အမာတုဂါမေ မာတုဂါမသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အမာတုဂါမေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အမာတုဂါမေ အမာတုဂါမသညီ, အနာပတ္တိ။

၂၉၃. အနာပတ္တိ ယော ကောစိ ဝိညူ ပုရိသော ဒုတိယော ဟောတိ, တိဋ္ဌတိ န နိသီဒတိ, အရဟောပေက္ခေါ အညဝိဟိတော နိသီဒတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ရဟောနိသဇ္ဇသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ပဉ္စမံ။

၆. စာရိတ္တသိက္ခါပဒံ

၂၉၄. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော ဥပနန္ဒဿ သကျပုတ္တဿ ဥပဋ္ဌာကကုလံ အာယသ္မန္တံ ဥပနန္ဒံ သကျပုတ္တံ ဘတ္တေန နိမန္တေသိ။ အညေပိ ဘိက္ခူ ဘတ္တေန နိမန္တေသိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥပနန္ဒေါ သကျပုတ္တော ပုရေဘတ္တံ, ကုလာနိ ပယိရုပါသတိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ တေ မနုဿေ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဒေထာဝုသော ဘတ္တ’’န္တိ။ ‘‘အာဂမေထ, ဘန္တေ, ယာဝါယျော ဥပနန္ဒေါ အာဂစ္ဆတီ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ။ပေ.။ တတိယမ္ပိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ တေ မနုဿေ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဒေထာဝုသော, ဘတ္တံ; ပုရေ ကာလော အတိက္ကမတီ’’တိ။ ‘‘ယမ္ပိ မယံ, ဘန္တေ, ဘတ္တံ ကရိမှာ အယျဿ ဥပနန္ဒဿ ကာရဏာ။ အာဂမေထ, ဘန္တေ, ယာဝါယျော ဥပနန္ဒေါ အာဂစ္ဆတီ’’တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ ဥပနန္ဒေါ သကျပုတ္တော ပုရေဘတ္တံ ကုလာနိ ပယိရုပါသိတွာ ဒိဝါ အာဂစ္ဆတိ။ ဘိက္ခူ န စိတ္တရူပံ ဘုဉ္ဇိံသု။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ ဥပနန္ဒေါ သကျပုတ္တော နိမန္တိတော သဘတ္တော သမာနော ပုရေဘတ္တံ ကုလေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇိဿတီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တွံ, ဥပနန္ဒ, နိမန္တိတော သဘတ္တော သမာနော ပုရေဘတ္တံ ကုလေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, နိမန္တိတော သဘတ္တော သမာနော ပုရေဘတ္တံ ကုလေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇိဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ယော ပန ဘိက္ခု နိမန္တိတော သဘတ္တော သမာနော ပုရေဘတ္တံ ကုလေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၂၉၅. [မဟာဝ. ၂၇၇] တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော ဥပနန္ဒဿ သကျပုတ္တဿ ဥပဋ္ဌာကကုလံ သင်္ဃဿတ္ထာယ ခါဒနီယံ ပါဟေသိ – ‘‘အယျဿ ဥပနန္ဒဿ ဒဿေတွာ သင်္ဃဿ ဒါတဗ္ဗ’’န္တိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥပနန္ဒေါ သကျပုတ္တော ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိဋ္ဌော ဟောတိ။ အထ ခေါ တေ မနုဿာ အာရာမံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူ ပုစ္ဆိံသု – ‘‘ကဟံ, ဘန္တေ, အယျော ဥပနန္ဒေါ’’တိ ? ‘‘ဧသာဝုသော, အာယသ္မာ ဥပနန္ဒေါ သကျပုတ္တော ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိဋ္ဌော’’တိ။ ‘‘ဣဒံ, ဘန္တေ, ခါဒနီယံ အယျဿ ဥပနန္ဒဿ ဒဿေတွာ သင်္ဃဿ ဒါတဗ္ဗ’’န္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, ပဋိဂ္ဂဟေတွာ နိက္ခိပထ ယာဝ ဥပနန္ဒေါ အာဂစ္ဆတီ’’တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ ဥပနန္ဒေါ သကျပုတ္တော – ‘‘ဘဂဝတာ ပဋိက္ခိတ္တံ ပုရေဘတ္တံ ကုလေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇိတု’’န္တိ ပစ္ဆာဘတ္တံ ကုလာနိ ပယိရုပါသိတွာ ဒိဝါ ပဋိက္ကမိ, ခါဒနီယံ ဥဿာရိယိတ္ထ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ ဥပနန္ဒေါ သကျပုတ္တော ပစ္ဆာဘတ္တံ ကုလေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇိဿတီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တွံ, ဥပနန္ဒ, ပစ္ဆာဘတ္တံ ကုလေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, ပစ္ဆာဘတ္တံ ကုလေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇိဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန ဘိက္ခဝေ ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ယော ပန ဘိက္ခု နိမန္တိတော သဘတ္တော သမာနော ပုရေဘတ္တံ ဝါ ပစ္ဆာဘတ္တံ ဝါ ကုလေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၂၉၆. တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ စီဝရဒါနသမယေ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ ကုလာနိ န ပယိရုပါသန္တိ။ စီဝရံ ပရိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, စီဝရဒါနသမယေ ကုလာနိ ပယိရုပါသိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ယော ပန ဘိက္ခု နိမန္တိတော သဘတ္တော သမာနော ပုရေဘတ္တံ ဝါ ပစ္ဆာဘတ္တံ ဝါ ကုလေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇေယျ, အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ သမယော။ စီဝရဒါနသမယော – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၂၉၇. တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ စီဝရကမ္မံ ကရောန္တိ, အတ္ထော စ ဟောတိ သူစိယာပိ သုတ္တေနပိ သတ္ထကေနပိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ ကုလာနိ န ပယိရုပါသန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, စီဝရကာရသမယေ ကုလာနိ ပယိရုပါသိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ယော ပန ဘိက္ခု နိမန္တိတော သဘတ္တော သမာနော ပုရေဘတ္တံ ဝါ ပစ္ဆာဘတ္တံ ဝါ ကုလေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇေယျ , အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ ။ တတ္ထာယံ သမယော။ စီဝရဒါနသမယော, စီဝရကာရသမယော – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၂၉၈. တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဂိလာနာ ဟောန္တိ, အတ္ထော စ ဟောတိ ဘေသဇ္ဇေဟိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ ကုလာနိ န ပယိရုပါသန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သန္တံ ဘိက္ခုံ အာပုစ္ဆာ ကုလာနိ ပယိရုပါသိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၂၉၉. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု နိမန္တိတော သဘတ္တော သမာနော သန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ ပုရေဘတ္တံ ဝါ ပစ္ဆာဘတ္တံ ဝါ ကုလေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇေယျ, အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ သမယော။ စီဝရဒါနသမယော, စီဝရကာရသမယော – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။

၃၀၀. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

နိမန္တိတော နာမ ပဉ္စန္နံ ဘောဇနာနံ အညတရေန ဘောဇနေန နိမန္တိတော။

သဘတ္တော နာမ ယေန နိမန္တိတော တေန သဘတ္တော။

သန္တံ နာမ ဘိက္ခုံ သက္ကာ ဟောတိ အာပုစ္ဆာ ပဝိသိတုံ။

အသန္တံ နာမ ဘိက္ခုံ န သက္ကာ ဟောတိ အာပုစ္ဆာ ပဝိသိတုံ။

ပုရေဘတ္တံ နာမ ယေန နိမန္တိတော တံ အဘုတ္တာဝီ။

ပစ္ဆာဘတ္တံ နာမ ယေန နိမန္တိတော တံ အန္တမသော ကုသဂ္ဂေနပိ [အရုဏုဂ္ဂမနေပိ (သီ.)] ဘုတ္တံ ဟောတိ။

ကုလံ နာမ စတ္တာရိ ကုလာနိ – ခတ္တိယကုလံ, ဗြာဟ္မဏကုလံ, ဝေဿကုလံ, သုဒ္ဒကုလံ။

ကုလေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇေယျာတိ အညဿ ဃရူပစာရံ ဩက္ကမန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပဌမံ ပါဒံ ဥမ္မာရံ အတိက္ကာမေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဒုတိယံ ပါဒံ အတိက္ကာမေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အညတြ သမယာတိ ဌပေတွာ သမယံ။

စီဝရဒါနသမယော နာမ အနတ္ထတေ ကထိနေ ဝဿာနဿ ပစ္ဆိမော မာသော, အတ္ထတေ ကထိနေ ပဉ္စ မာသာ။

စီဝရကာရသမယော နာမ စီဝရေ ကယိရမာနေ။

၃၀၁. နိမန္တိတေ နိမန္တိတသညီ သန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ ပုရေဘတ္တံ ဝါ ပစ္ဆာဘတ္တံ ဝါ ကုလေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇတိ, အညတြ သမယာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ နိမန္တိတေ ဝေမတိကော သန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ ပုရေဘတ္တံ ဝါ ပစ္ဆာဘတ္တံ ဝါ ကုလေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇတိ, အညတြ သမယာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ နိမန္တိတေ အနိမန္တိတသညီ သန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ ပုရေဘတ္တံ ဝါ ပစ္ဆာဘတ္တံ ဝါ ကုလေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇတိ, အညတြ သမယာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အနိမန္တိတေ နိမန္တိတသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနိမန္တိတေ ဝေမတိကော , အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနိမန္တိတေ အနိမန္တိတသညီ, အနာပတ္တိ။

၃၀၂. အနာပတ္တိ သမယေ, သန္တံ ဘိက္ခုံ အာပုစ္ဆာ ပဝိသတိ, အသန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ ပဝိသတိ, အညဿ ဃရေန မဂ္ဂေါ ဟောတိ, ဃရူပစာရေန မဂ္ဂေါ ဟောတိ, အန္တရာရာမံ ဂစ္ဆတိ, ဘိက္ခုနုပဿယံ ဂစ္ဆတိ, တိတ္ထိယသေယျံ ဂစ္ဆတိ, ပဋိက္ကမနံ ဂစ္ဆတိ, ဘတ္တိယဃရံ ဂစ္ဆတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

စာရိတ္တသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဆဋ္ဌံ။

၇. မဟာနာမသိက္ခါပဒံ

၃၀၃. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သက္ကေသု ဝိဟရတိ ကပိလဝတ္ထုသ္မိံ နိဂြောဓါရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန မဟာနာမဿ သက္ကဿ ဘေသဇ္ဇံ ဥဿန္နံ ဟောတိ။ အထ ခေါ မဟာနာမော သက္ကော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ မဟာနာမော သက္ကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣစ္ဆာမဟံ, ဘန္တေ, သံဃံ စတုမာသံ [စတုမ္မာသံ (သီ.) စာတုမာသံ (သျာ.)] ဘေသဇ္ဇေန ပဝါရေတု’’န္တိ။ ‘‘သာဓု သာဓု , မဟာနာမ! တေန ဟိ တွံ, မဟာနာမ, သံဃံ စတုမာသံ ဘေသဇ္ဇေန ပဝါရေဟီ’’တိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ နာဓိဝါသေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, စတုမာသံ ဘေသဇ္ဇပ္ပစ္စယပဝါရဏံ သာဒိတုန္တိ။

၃၀၄. တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ မဟာနာမံ သက္ကံ ပရိတ္တံ ဘေသဇ္ဇံ ဝိညာပေန္တိ။ တထေဝ မဟာနာမဿ သက္ကဿ ဘေသဇ္ဇံ ဥဿန္နံ ဟောတိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ မဟာနာမော သက္ကော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ မဟာနာမော သက္ကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣစ္ဆာမဟံ, ဘန္တေ, သံဃံ အပရမ္ပိ စတုမာသံ ဘေသဇ္ဇေန ပဝါရေတု’’န္တိ။ ‘‘သာဓု သာဓု, မဟာနာမ! တေန ဟိ တွံ, မဟာနာမ, သံဃံ အပရမ္ပိ စတုမာသံ ဘေသဇ္ဇေန ပဝါရေဟီ’’တိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ နာဓိဝါသေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပုန ပဝါရဏမ္ပိ သာဒိတုန္တိ။

၃၀၅. တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ မဟာနာမံ သက္ကံ ပရိတ္တံယေဝ ဘေသဇ္ဇံ ဝိညာပေန္တိ။ တထေဝ မဟာနာမဿ သက္ကဿ ဘေသဇ္ဇံ ဥဿန္နံ ဟောတိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ မဟာနာမော သက္ကော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ မဟာနာမော သက္ကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣစ္ဆာမဟံ, ဘန္တေ, သံဃံ ယာဝဇီဝံ ဘေသဇ္ဇေန ပဝါရေတု’’န္တိ။ ‘‘သာဓု သာဓု, မဟာနာမ! တေန ဟိ တွံ, မဟာနာမ, သံဃံ ယာဝဇီဝံ ဘေသဇ္ဇေန ပဝါရေဟီ’’တိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ နာဓိဝါသေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, နိစ္စပဝါရဏမ္ပိ သာဒိတုန္တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဒုန္နိဝတ္ထာ ဟောန္တိ ဒုပ္ပါရုတာ အနာကပ္ပသမ္ပန္နာ။ မဟာနာမော သက္ကော ဝတ္တာ ဟောတိ – ‘‘ကိဿ တုမှေ, ဘန္တေ, ဒုန္နိဝတ္ထာ ဒုပ္ပါရုတာ အနာကပ္ပသမ္ပန္နာ? နနု နာမ ပဗ္ဗဇိတေန သုနိဝတ္ထေန ဘဝိတဗ္ဗံ သုပါရုတေန အာကပ္ပသမ္ပန္နေနာ’’တိ? ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ မဟာနာမေ သက္ကေ ဥပနန္ဓိံသု။ အထ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကေန နု ခေါ မယံ ဥပါယေန မဟာနာမံ သက္ကံ မင်္ကု ကရေယျာမာ’’တိ? အထ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မဟာနာမေန ခေါ, အာဝုသော, သက္ကေန သံဃော ဘေသဇ္ဇေန ပဝါရိတော။ ဟန္ဒ မယံ, အာဝုသော, မဟာနာမံ သက္ကံ သပ္ပိံ ဝိညာပေမာ’’တိ။ အထ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ယေန မဟာနာမော သက္ကော တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ မဟာနာမံ သက္ကံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဒေါဏေန, အာဝုသော, သပ္ပိနာ အတ္ထော’’တိ။ ‘‘အဇ္ဇဏှော, ဘန္တေ, အာဂမေထ။ မနုဿာ ဝဇံ ဂတာ သပ္ပိံ အာဟရိတုံ။ ကာလံ အာဟရိဿထာ’’တိ [ကာလေ ဟရိဿထာတိ (သျာ.)]။

ဒုတိယမ္ပိ ခေါ။ပေ.။ တတိယမ္ပိ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ မဟာနာမံ သက္ကံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဒေါဏေန, အာဝုသော, သပ္ပိနာ အတ္ထော’’တိ။ ‘‘အဇ္ဇဏှော, ဘန္တေ, အာဂမေထ။ မနုဿာ ဝဇံ ဂတာ သပ္ပိံ အာဟရိတုံ။ ကာလံ အာဟရိဿထာ’’တိ။ ‘‘ကိံ ပန တယာ, အာဝုသော, အဒါတုကာမေန ပဝါရိတေန, ယံ တွံ ပဝါရေတွာ န ဒေသီ’’တိ! အထ ခေါ မဟာနာမော သက္ကော ဥဇ္ဈာယတိ ခိယျတိ ဝိပါစေတိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘဒန္တာ – ‘အဇ္ဇဏှော, ဘန္တေ, အာဂမေထာ’တိ ဝုစ္စမာနာ နာဂမေဿန္တီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ မဟာနာမဿ သက္ကဿ ဥဇ္ဈာယန္တဿ ခိယျန္တဿ ဝိပါစေန္တဿ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ မဟာနာမေန သက္ကေန – ‘အဇ္ဇဏှော, ဘန္တေ, အာဂမေထာ’တိ ဝုစ္စမာနာ နာဂမေဿန္တီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, မဟာနာမေန သက္ကေန – ‘‘အဇ္ဇဏှော, ဘန္တေ, အာဂမေထာ’’တိ ဝုစ္စမာနာ နာဂမေထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, မဟာနာမေန သက္ကေန – ‘‘အဇ္ဇဏှော, ဘန္တေ အာဂမေထာ’’တိ ဝုစ္စမာနာ နာဂမေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၃၀၆. ‘‘အဂိလာနေန ဘိက္ခုနာ စတုမာသပ္ပစ္စယပဝါရဏာ သာဒိတဗ္ဗာ , အညတြ ပုနပဝါရဏာယ, အညတြ နိစ္စပဝါရဏာယ; တတော စေ ဥတ္တရိ သာဒိယေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၃၀၇. အဂိလာနေန ဘိက္ခုနာ စတုမာသပ္ပစ္စယပဝါရဏာ သာဒိတဗ္ဗာတိ ဂိလာနပ္ပစ္စယပဝါရဏာ သာဒိတဗ္ဗာ။

ပုနပဝါရဏာပိ သာဒိတဗ္ဗာတိ ယဒါ ဂိလာနော ဘဝိဿာမိ တဒါ ဝိညာပေဿာမီတိ။

နိစ္စပဝါရဏာပိ သာဒိတဗ္ဗာတိ ယဒါ ဂိလာနော ဘဝိဿာမိ တဒါ ဝိညာပေဿာမီတိ။

တတော စေ ဥတ္တရိ သာဒိယေယျာတိ အတ္ထိ ပဝါရဏာ ဘေသဇ္ဇပရိယန္တာ န ရတ္တိပရိယန္တာ, အတ္ထိ ပဝါရဏာ ရတ္တိပရိယန္တာ န ဘေသဇ္ဇပရိယန္တာ, အတ္ထိ ပဝါရဏာ ဘေသဇ္ဇပရိယန္တာ စ ရတ္တိပရိယန္တာ စ, အတ္ထိ ပဝါရဏာ နေဝ ဘေသဇ္ဇပရိယန္တာ န ရတ္တိပရိယန္တာ။

ဘေသဇ္ဇပရိယန္တာ နာမ ဘေသဇ္ဇာနိ ပရိဂ္ဂဟိတာနိ ဟောန္တိ – ‘‘ဧတ္တကေဟိ ဘေသဇ္ဇေဟိ ပဝါရေမီ’’တိ။ ရတ္တိပရိယန္တာ နာမ ရတ္တိယော ပရိဂ္ဂဟိတာယော ဟောန္တိ – ‘‘ဧတ္တကာသု ရတ္တီသု ပဝါရေမီ’’တိ။ ဘေသဇ္ဇပရိယန္တာ စ ရတ္တိပရိယန္တာ စ နာမ ဘေသဇ္ဇာနိ စ ပရိဂ္ဂဟိတာနိ ဟောန္တိ ရတ္တိယော စ ပရိဂ္ဂဟိတာယော ဟောန္တိ – ‘‘ဧတ္တကေဟိ ဘေသဇ္ဇေဟိ ဧတ္တကာသု ရတ္တီသု ပဝါရေမီ’’တိ။ နေဝ ဘေသဇ္ဇပရိယန္တာ န ရတ္တိပရိယန္တာ နာမ ဘေသဇ္ဇာနိ စ အပရိဂ္ဂဟိတာနိ ဟောန္တိ ရတ္တိယော စ အပရိဂ္ဂဟိတာယော ဟောန္တိ။

၃၀၈. ဘေသဇ္ဇပရိယန္တေ – ယေဟိ ဘေသဇ္ဇေဟိ ပဝါရိတော ဟောတိ တာနိ ဘေသဇ္ဇာနိ ဌပေတွာ အညာနိ ဘေသဇ္ဇာနိ ဝိညာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ရတ္တိပရိယန္တေ – ယာသု ရတ္တီသု ပဝါရိတော ဟောတိ, တာ ရတ္တိယော ဌပေတွာ အညာသု ရတ္တီသု ဝိညာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဘေသဇ္ဇပရိယန္တေ စ ရတ္တိပရိယန္တေ စ – ယေဟိ ဘေသဇ္ဇေဟိ ပဝါရိတော ဟောတိ, တာနိ ဘေသဇ္ဇာနိ ဌပေတွာ ယာသု ရတ္တီသု ပဝါရိတော ဟောတိ, တာ ရတ္တိယော ဌပေတွာ အညာနိ ဘေသဇ္ဇာနိ အညာသု ရတ္တီသု ဝိညာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ နေဝ ဘေသဇ္ဇပရိယန္တေ န ရတ္တိပရိယန္တေ, အနာပတ္တိ။

၃၀၉. န ဘေသဇ္ဇေန ကရဏီယေန [ကရဏီယေ (သီ. သျာ.)] ဘေသဇ္ဇံ ဝိညာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အညေန ဘေသဇ္ဇေန ကရဏီယေန အညံ ဘေသဇ္ဇံ ဝိညာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ တတုတ္တရိ တတုတ္တရိသညီ ဘေသဇ္ဇံ ဝိညာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ တတုတ္တရိ ဝေမတိကော ဘေသဇ္ဇံ ဝိညာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ တတုတ္တရိ နတတုတ္တရိသညီ ဘေသဇ္ဇံ ဝိညာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

နတတုတ္တရိ တတုတ္တရိသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နတတုတ္တရိ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နတတုတ္တရိ နတတုတ္တရိသညီ, အနာပတ္တိ။

၃၁၀. အနာပတ္တိ ယေဟိ ဘေသဇ္ဇေဟိ ပဝါရိတော ဟောတိ တာနိ ဘေသဇ္ဇာနိ ဝိညာပေတိ, ယာသု ရတ္တီသု ပဝါရိတော ဟောတိ တာသု ရတ္တီသု ဝိညာပေတိ , ‘‘ဣမေဟိ တယာ ဘေသဇ္ဇေဟိ ပဝါရိတာမှ , အမှာကဉ္စ ဣမိနာ စ ဣမိနာ စ ဘေသဇ္ဇေန အတ္ထော’’တိ အာစိက္ခိတွာ ဝိညာပေတိ, ‘‘ယာသု တယာ ရတ္တီသု ပဝါရိတာမှ တာယော စ ရတ္တိယော ဝီတိဝတ္တာ အမှာကဉ္စ ဘေသဇ္ဇေန အတ္ထော’’တိ အာစိက္ခိတွာ ဝိညာပေတိ, ဉာတကာနံ ပဝါရိတာနံ, အညဿတ္ထာယ, အတ္တနော ဓနေန, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

မဟာနာမသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ သတ္တမံ။

၈. ဥယျုတ္တသေနာသိက္ခါပဒံ

၃၁၁. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော သေနာယ အဗ္ဘုယျာတော ဟောတိ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဥယျုတ္တံ သေနံ ဒဿနာယ အဂမံသု။ အဒ္ဒသာ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တေ။ ဒိသွာန ပက္ကောသာပေတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိဿ တုမှေ, ဘန္တေ, အာဂတတ္ထာ’’တိ? ‘‘မဟာရာဇာနံ မယံ ဒဋ္ဌုကာမာ’’ [မဟာရာဇ မဟာရာဇာနံ မယံ ဒဋ္ဌုကာမာ (က.)] တိ။ ‘‘ကိံ, ဘန္တေ, မံ ဒိဋ္ဌေန ယုဒ္ဓါဘိနန္ဒိနံ [ယုဒ္ဓါဘိနန္ဒိနာ (က.)]; နနု ဘဂဝါ ပဿိတဗ္ဗော’’တိ? မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဥယျုတ္တံ သေနံ ဒဿနာယ အာဂစ္ဆိဿန္တိ! အမှာကမ္ပိ အလာဘာ, အမှာကမ္ပိ ဒုလ္လဒ္ဓံ, ယေ မယံ အာဇီဝဿ ဟေတု ပုတ္တဒါရဿ ကာရဏာ သေနာယ အာဂစ္ဆာမာ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဥယျုတ္တံ သေနံ ဒဿနာယ ဂစ္ဆိဿန္တီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဥယျုတ္တံ သေနံ ဒဿနာယ ဂစ္ဆထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဥယျုတ္တံ သေနံ ဒဿနာယ ဂစ္ဆိဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဥယျုတ္တံ သေနံ ဒဿနာယ ဂစ္ဆေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၃၁၂. တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရဿ ဘိက္ခုနော မာတုလော သေနာယ ဂိလာနော ဟောတိ ။ သော တဿ ဘိက္ခုနော သန္တိကေ ဒူတံ ပါဟေသိ – ‘‘အဟဉှိ သေနာယ ဂိလာနော။ အာဂစ္ဆတု ဘဒန္တော။ ဣစ္ဆာမိ ဘဒန္တဿ အာဂတ’’န္တိ။ အထ ခေါ တဿ ဘိက္ခုနော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဘဂဝတာ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ – ‘န ဥယျုတ္တံ သေနံ ဒဿနာယ ဂန္တဗ္ဗ’န္တိ။ အယဉ္စ မေ မာတုလော သေနာယ ဂိလာနော။ ကထံ နု ခေါ မယာ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တထာရူပပ္ပစ္စယာ သေနာယ ဂန္တုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၃၁၃. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဥယျုတ္တံ သေနံ ဒဿနာယ ဂစ္ဆေယျ, အညတြ တထာရူပပ္ပစ္စယာ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၃၁၄. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ဥယျုတ္တာ နာမ သေနာ ဂါမတော နိက္ခမိတွာ နိဝိဋ္ဌာ ဝါ ဟောတိ ပယာတာ ဝါ။

သေနာ နာမ ဟတ္ထီ အဿာ ရထာ ပတ္တီ။ ဒွါဒသပုရိသော ဟတ္ထီ, တိပုရိသော အဿော, စတုပုရိသော ရထော, စတ္တာရော ပုရိသာ သရဟတ္ထာ ပတ္တိ။ ဒဿနာယ ဂစ္ဆတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ယတ္ထ ဌိတော ပဿတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဒဿနူပစာရံ ဝိဇဟိတွာ ပုနပ္ပုနံ ပဿတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အညတြ တထာရူပပ္ပစ္စယာတိ ဌပေတွာ တထာရူပပ္ပစ္စယံ။

၃၁၅. ဥယျုတ္တေ ဥယျုတ္တသညီ ဒဿနာယ ဂစ္ဆတိ, အညတြ တထာရူပပ္ပစ္စယာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥယျုတ္တေ ဝေမတိကော ဒဿနာယ ဂစ္ဆတိ, အညတြ တထာရူပပ္ပစ္စယာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥယျုတ္တေ အနုယျုတ္တသညီ ဒဿနာယ ဂစ္ဆတိ, အညတြ တထာရူပပ္ပစ္စယာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ဧကမေကံ ဒဿနာယ ဂစ္ဆတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ယတ္ထ ဌိတော ပဿတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဒဿနူပစာရံ ဝိဇဟိတွာ ပုနပ္ပုနံ ပဿတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုယျုတ္တေ ဥယျုတ္တသညီ , အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုယျုတ္တေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုယျုတ္တေ အနုယျုတ္တသညီ, အနာပတ္တိ။

၃၁၆. အနာပတ္တိ အာရာမေ ဌိတော ပဿတိ, ဘိက္ခုဿ ဌိတောကာသံ ဝါ နိသိန္နောကာသံ ဝါ နိပန္နောကာသံ ဝါ အာဂစ္ဆတိ, ပဋိပထံ ဂစ္ဆန္တော ပဿတိ, တထာရူပပ္ပစ္စယာ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ဥယျုတ္တသေနာသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ အဋ္ဌမံ။

၉. သေနာဝါသသိက္ခါပဒံ

၃၁၇. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သတိ ကရဏီယေ သေနံ ဂန္တွာ အတိရေကတိရတ္တံ သေနာယ ဝသန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ သေနာယ ဝသိဿန္တိ! အမှာကမ္ပိ အလာဘာ, အမှာကမ္ပိ ဒုလ္လဒ္ဓံ, ယေ မယံ အာဇီဝဿ ဟေတု ပုတ္တဒါရဿ ကာရဏာ သေနာယ ပဋိဝသာမာ’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အတိရေကတိရတ္တံ သေနာယ ဝသိဿန္တီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, အတိရေကတိရတ္တံ သေနာယ ဝသထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, အတိရေကတိရတ္တံ သေနာယ ဝသိဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၃၁၈. ‘‘သိယာ စ တဿ ဘိက္ခုနော ကောစိဒေဝ ပစ္စယော သေနံ ဂမနာယ, ဒိရတ္တတိရတ္တံ တေန ဘိက္ခုနာ သေနာယ ဝသိတဗ္ဗံ။ တတော စေ ဥတ္တရိံ ဝသေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၃၁၉. သိယာ စ တဿ ဘိက္ခုနော ကောစိဒေဝ ပစ္စယော သေနံ ဂမနာယာတိ သိယာ ပစ္စယော သိယာ ကရဏီယံ။

ဒိရတ္တတိရတ္တံ တေန ဘိက္ခုနာ သေနာယ ဝသိတဗ္ဗန္တိ ဒွေတိဿော ရတ္တိယော ဝသိတဗ္ဗံ။

တတော စေ ဥတ္တရိ ဝသေယျာတိ စတုတ္ထေ ဒိဝသေ အတ္ထင်္ဂတေ သူရိယေ သေနာယ ဝသတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၃၂၀. အတိရေကတိရတ္တေ အတိရေကသညီ သေနာယ ဝသတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အတိရေကတိရတ္တေ ဝေမတိကော သေနာယ ဝသတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အတိရေကတိရတ္တေ ဦနကသညီ သေနာယ ဝသတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ဦနကတိရတ္တေ အတိရေကသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဦနကတိရတ္တေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဦနကတိရတ္တေ ဦနကသညီ, အနာပတ္တိ။

၃၂၁. အနာပတ္တိ ဒွေတိဿော ရတ္တိယော ဝသတိ, ဦနကဒွေတိဿော ရတ္တိယော ဝသတိ, ဒွေ ရတ္တိယော ဝသိတွာ တတိယာယ ရတ္တိယာ ပုရာရုဏာ နိက္ခမိတွာ ပုန ဝသတိ, ဂိလာနော ဝသတိ, ဂိလာနဿ ကရဏီယေန ဝသတိ, သေနာ ဝါ ပဋိသေနာယ ရုဒ္ဓါ ဟောတိ, ကေနစိ ပလိဗုဒ္ဓေါ ဟောတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

သေနာဝါသသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ နဝမံ။

၁၀. ဥယျောဓိကသိက္ခါပဒံ

၃၂၂. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဒိရတ္တတိရတ္တံ သေနာယ ဝသမာနာ ဥယျောဓိကမ္ပိ ဗလဂ္ဂမ္ပိ သေနာဗျူဟမ္ပိ အနီကဒဿနမ္ပိ ဂစ္ဆန္တိ။ အညတရောပိ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယော ဘိက္ခု ဥယျောဓိကံ ဂန္တွာ ကဏ္ဍေန ပဋိဝိဒ္ဓေါ ဟောတိ။ မနုဿာ တံ ဘိက္ခုံ ဥပ္ပဏ္ဍေသုံ – ‘‘ကစ္စိ, ဘန္တေ, သုယုဒ္ဓံ အဟောသိ, ကတိ တေ လက္ခါနိ လဒ္ဓါနီ’’တိ? သော ဘိက္ခု တေဟိ မနုဿေဟိ ဥပ္ပဏ္ဍီယမာနော မင်္ကု အဟောသိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဥယျောဓိကံ ဒဿနာယ အာဂစ္ဆိဿန္တိ! အမှာကမ္ပိ အလာဘာ, အမှာကမ္ပိ ဒုလ္လဒ္ဓံ, ယေ မယံ အာဇီဝဿ ဟေတု ပုတ္တဒါရဿ ကာရဏာ ဥယျောဓိကံ အာဂစ္ဆာမာ’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဥယျောဓိကံ ဒဿနာယ ဂစ္ဆိဿန္တီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဥယျောဓိကံ ဒဿနာယ ဂစ္ဆထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဥယျောဓိကံ ဒဿနာယ ဂစ္ဆိဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ , ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၃၂၃. ‘‘ဒိရတ္တတိရတ္တံ စေ ဘိက္ခု သေနာယ ဝသမာနော ဥယျောဓိကံ ဝါ ဗလဂ္ဂံ ဝါ သေနာဗျူဟံ ဝါ အနီကဒဿနံ ဝါ ဂစ္ဆေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၃၂၄. ဒိရတ္တတိရတ္တံ စေ ဘိက္ခု သေနာယ ဝသမာနောတိ ဒွေတိဿော ရတ္တိယော ဝသမာနော။

ဥယျောဓိကံ နာမ ယတ္ထ သမ္ပဟာရော ဒိဿတိ။

ဗလဂ္ဂံ နာမ ဧတ္တကာ ဟတ္ထီ, ဧတ္တကာ အဿာ, ဧတ္တကာ ရထာ, ဧတ္တကာ ပတ္တီ။

သေနာဗျူဟံ နာမ ဣတော ဟတ္ထီ ဟောန္တု, ဣတော အဿာ ဟောန္တု, ဣတော ရထာ ဟောန္တု, ဣတော ပတ္တိကာ ဟောန္တု။

အနီကံ နာမ ဟတ္ထာနီကံ, အဿာနီကံ , ရထာနီကံ, ပတ္တာနီကံ။ တယော ဟတ္ထီ ပစ္ဆိမံ ဟတ္ထာနီကံ, တယော အဿာ ပစ္ဆိမံ အဿာနီကံ, တယော ရထာ ပစ္ဆိမံ ရထာနီကံ, စတ္တာရော ပုရိသာ သရဟတ္ထာ ပတ္တီ ပစ္ဆိမံ ပတ္တာနီကံ။ ဒဿနာယ ဂစ္ဆတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ယတ္ထ ဌိတော ပဿတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဒဿနူပစာရံ ဝိဇဟိတွာ ပုနပ္ပုနံ ပဿတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ဧကမေကံ ဒဿနာယ ဂစ္ဆတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ယတ္ထ ဌိတော ပဿတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဒဿနူပစာရံ ဝိဇဟိတွာ ပုနပ္ပုနံ ပဿတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

၃၂၅. အနာပတ္တိ အာရာမေ ဌိတော ပဿတိ, ဘိက္ခုဿ ဌိတောကာသံ ဝါ နိသိန္နောကာသံ ဝါ နိပန္နောကာသံ ဝါ အာဂန္တွာ သမ္ပဟာရော ဒိဿတိ, ပဋိပထံ ဂစ္ဆန္တော ပဿတိ, သတိ ကရဏီယေ ဂန္တွာ ပဿတိ , အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ဥယျောဓိကသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒသမံ။

အစေလကဝဂ္ဂေါ ပဉ္စမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ပူဝံ ကထောပနန္ဒဿ၊ တယံပဋ္ဌာကမေဝ စ။

မဟာနာမော ပသေနဒိ၊ သေနာဝိဒ္ဓေါ ဣမေ ဒသာတိ [အစေလကံ ဥယျောဇဉ္စ၊ သဘောဇနံ ဒုဝေ ရဟော။ သဘတ္တကဉ္စ ဘေသဇ္ဇံ၊ ဥယျုတ္တံ သေနုယျောဓိကံ]။

၆. သုရာပါနဝဂ္ဂေါ

၁. သုရာပါနသိက္ခါပဒံ

၃၂၆. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ စေတိယေသု စာရိကံ စရမာနော ယေန ဘဒ္ဒဝတိကာ တေန ပါယာသိ။ အဒ္ဒသံသု ခေါ ဂေါပါလကာ ပသုပါလကာ ကဿကာ ပထာဝိနော ဘဂဝန္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘မာ ခေါ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အမ္ဗတိတ္ထံ အဂမာသိ။ အမ္ဗတိတ္ထေ, ဘန္တေ, ဇဋိလဿ အဿမေ နာဂေါ ပဋိဝသတိ ဣဒ္ဓိမာ အာသိဝိသော [အာသီဝိသော (သီ. သျာ.)] ဃောရဝိသော။ သော ဘဂဝန္တံ မာ ဝိဟေဌေသီ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ ဘဂဝါ တုဏှီ အဟောသိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ။ပေ.။ တတိယမ္ပိ ခေါ ဂေါပါလကာ ပသုပါလကာ ကဿကာ ပထာဝိနော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘မာ ခေါ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အမ္ဗတိတ္ထံ အဂမာသိ။ အမ္ဗတိတ္ထေ, ဘန္တေ, ဇဋိလဿ အဿမေ နာဂေါ ပဋိဝသတိ ဣဒ္ဓိမာ အာသိဝိသော ဃောရဝိသော။ သော ဘဂဝန္တံ မာ ဝိဟေဌေသီ’’တိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ ဘဂဝါ တုဏှီ အဟောသိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ဘဒ္ဒဝတိကာ တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ ဘဒ္ဒဝတိကာယံ ဝိဟရတိ ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာဂတော ယေန အမ္ဗတိတ္ထဿ [အမ္ဗတိတ္ထကဿ (သီ.), အမ္ဗတိတ္ထံ (သျာ.)] ဇဋိလဿ အဿမော တေနုပသင်္ကမိ ; ဥပသင်္ကမိတွာ အဂျာဂါရံ ပဝိသိတွာ တိဏသန္ထာရကံ ပညပေတွာ နိသီဒိ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓါယ ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ။ အဒ္ဒသာ ခေါ သော နာဂေါ အာယသ္မန္တံ သာဂတံ ပဝိဋ္ဌံ ။ ဒိသွာန ဒုမ္မနော [ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော (သီ. သျာ.)] ပဓူပါယိ [ပဓူပါသိ (သျာ. က.)]။ အာယသ္မာပိ သာဂတော ပဓူပါယိ [ပဓူပါသိ (သျာ. က.)]။ အထ ခေါ သော နာဂေါ မက္ခံ အသဟမာနော ပဇ္ဇလိ။ အာယသ္မာပိ သာဂတော တေဇောဓါတုံ သမာပဇ္ဇိတွာ ပဇ္ဇလိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာဂတော တဿ နာဂဿ တေဇသာ တေဇံ ပရိယာဒိယိတွာ ယေန ဘဒ္ဒဝတိကာ တေနုပသင်္ကမိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဘဒ္ဒဝတိကာယံ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန ကောသမ္ဗီ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အဿောသုံ ခေါ ကောသမ္ဗိကာ ဥပါသကာ – ‘‘အယျော ကိရ သာဂတော အမ္ဗတိတ္ထိကေန နာဂေန သဒ္ဓိံ သင်္ဂါမေသီ’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ကောသမ္ဗီ တဒဝသရိ။ အထ ခေါ ကောသမ္ဗိကာ ဥပါသကာ ဘဂဝတော ပစ္စုဂ္ဂမနံ ကရိတွာ ယေနာယသ္မာ သာဂတော တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ သာဂတံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ ကောသမ္ဗိကာ ဥပါသကာ အာယသ္မန္တံ သာဂတံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကိံ, ဘန္တေ, အယျာနံ ဒုလ္လဘဉ္စ မနာပဉ္စ, ကိံ ပဋိယာဒေမာ’’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ကောသမ္ဗိကေ ဥပါသကေ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အတ္ထာဝုသော, ကာပေါတိကာ နာမ ပသန္နာ ဘိက္ခူနံ ဒုလ္လဘာ စ မနာပါ စ, တံ ပဋိယာဒေထာ’’တိ။ အထ ခေါ ကောသမ္ဗိကာ ဥပါသကာ ဃရေ ဃရေ ကာပေါတိကံ ပသန္နံ ပဋိယာဒေတွာ အာယသ္မန္တံ သာဂတံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိဋ္ဌံ ဒိသွာန အာယသ္မန္တံ သာဂတံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ပိဝတု, ဘန္တေ, အယျော သာဂတော ကာပေါတိကံ ပသန္နံ, ပိဝတု , ဘန္တေ, အယျော သာဂတော ကာပေါတိကံ ပသန္န’’န္တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာဂတော ဃရေ ဃရေ ကာပေါတိကံ ပသန္နံ ပိဝိတွာ နဂရမှာ နိက္ခမန္တော နဂရဒွါရေ ပရိပတိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ သမ္ဗဟုလေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ နဂရမှာ နိက္ခမန္တော အဒ္ဒသ အာယသ္မန္တံ သာဂတံ နဂရဒွါရေ ပရိပတန္တံ။ ဒိသွာန ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဂဏှထ, ဘိက္ခဝေ, သာဂတ’’န္တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပဋိဿုဏိတွာ အာယသ္မန္တံ သာဂတံ အာရာမံ နေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေန သီသံ ကတွာ နိပါတေသုံ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာဂတော ပရိဝတ္တိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေန ပါဒေ ကရိတွာ သေယျံ ကပ္ပေသိ ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘နနု, ဘိက္ခဝေ, ပုဗ္ဗေ သာဂတော တထာဂတေ သဂါရဝေါ အဟောသိ သပ္ပတိဿော’’တိ ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘အပိ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သာဂတော ဧတရဟိ တထာဂတေ သဂါရဝေါ သပ္ပတိဿော’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘နနု, ဘိက္ခဝေ, သာဂတော အမ္ဗတိတ္ထိကေန နာဂေန [ဍေဍ္ဍုဘေနာပိ (သီ. သျာ.)] သဒ္ဓိံ သင်္ဂါမေသီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘အပိ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သာဂတော ဧတရဟိ ပဟောတိ နာဂေန သဒ္ဓိံ သင်္ဂါမေတု’’န္တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘အပိ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တံ ပါတဗ္ဗံ ယံ ပိဝိတွာ ဝိသညီ အဿာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘အနနုစ္ဆဝိကံ, ဘိက္ခဝေ, သာဂတဿ အနနုလောမိကံ အပ္ပတိရူပံ အဿာမဏကံ အကပ္ပိယံ အကရဏီယံ။ ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, သာဂတော မဇ္ဇံ ပိဝိဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၃၂၇. ‘‘သုရာမေရယပါနေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၃၂၈. သုရာ နာမ ပိဋ္ဌသုရာ ပူဝသုရာ ဩဒနသုရာ ကိဏ္ဏပက္ခိတ္တာ သမ္ဘာရသံယုတ္တာ။

မေရယော နာမ ပုပ္ဖာသဝေါ ဖလာသဝေါ မဓွာသဝေါ ဂုဠာသဝေါ သမ္ဘာရသံယုတ္တော။

ပိဝေယျာတိ အန္တမသော ကုသဂ္ဂေနပိ ပိဝတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

မဇ္ဇေ မဇ္ဇသညီ ပိဝတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ မဇ္ဇေ ဝေမတိကော ပိဝတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ မဇ္ဇေ အမဇ္ဇသညီ ပိဝတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အမဇ္ဇေ မဇ္ဇသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အမဇ္ဇေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အမဇ္ဇေ အမဇ္ဇသညီ, အနာပတ္တိ။

၃၂၉. အနာပတ္တိ အမဇ္ဇဉ္စ ဟောတိ မဇ္ဇဝဏ္ဏံ မဇ္ဇဂန္ဓံ မဇ္ဇရသံ တံ ပိဝတိ, သူပသမ္ပါကေ, မံသသမ္ပါကေ, တေလသမ္ပါကေ, အာမလကဖာဏိတေ, အမဇ္ဇံ အရိဋ္ဌံ ပိဝတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

သုရာပါနသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ပဌမံ။

၂. အင်္ဂုလိပတောဒကသိက္ခါပဒံ

၃၃၀. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သတ္တရသဝဂ္ဂိယံ ဘိက္ခုံ အင်္ဂုလိပတောဒကေန ဟာသေသုံ။ သော ဘိက္ခု ဥတ္တန္တော အနဿာသကော ကာလမကာသိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုံ အင်္ဂုလိပတောဒကေန ဟာသေဿန္တီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုံ အင်္ဂုလိပတောဒကေန ဟာသေထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဘိက္ခုံ အင်္ဂုလိပတောဒကေန ဟာသေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၃၃၁. ‘‘အင်္ဂုလိပတောဒကေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၃၃၂. အင်္ဂုလိပတောဒကော နာမ [အင်္ဂုလိပတောဒကော နာမ အင်္ဂုလိယာပိ တုဒန္တိ (သျာ.)] ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ဟသာဓိပ္ပါယော [ဟဿာဓိပ္ပါယော (သီ. သျာ.)] ကာယေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ အင်္ဂုလိပတောဒကေန ဟာသေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော အင်္ဂုလိပတောဒကေန ဟာသေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ ။ ဥပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ အင်္ဂုလိပတောဒကေန ဟာသေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ကာယေန ကာယပဋိဗဒ္ဓံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ကာယပဋိဗဒ္ဓံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နိဿဂ္ဂိယေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နိဿဂ္ဂိယေန ကာယပဋိဗဒ္ဓံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နိဿဂ္ဂိယေန နိဿဂ္ဂိယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

၃၃၃. အနုပသမ္ပန္နံ ကာယေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာယေန ကာယပဋိဗဒ္ဓံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ကာယပဋိဗဒ္ဓံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နိဿဂ္ဂိယေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ ။ နိဿဂ္ဂိယေန ကာယပဋိဗဒ္ဓံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နိဿဂ္ဂိယေန နိဿဂ္ဂိယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

၃၃၄. အနာပတ္တိ န ဟသာဓိပ္ပါယော, သတိ ကရဏီယေ အာမသတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

အင်္ဂုလိပတောဒကသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒုတိယံ။

၃. ဟသဓမ္မသိက္ခါပဒံ

၃၃၅. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သတ္တရသဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အစိရဝတိယာ နဒိယာ ဥဒကေ ကီဠန္တိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော မလ္လိကာယ ဒေဝိယာ သဒ္ဓိံ ဥပရိပါသာဒဝရဂတော ဟောတိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော သတ္တရသဝဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ အစိရဝတိယာ နဒိယာ ဥဒကေ ကီဠန္တေ။ ဒိသွာန မလ္လိကံ ဒေဝိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧတေ တေ, မလ္လိကေ, အရဟန္တော ဥဒကေ ကီဠန္တီ’’တိ။ ‘‘နိဿံသယံ ခေါ, မဟာရာဇ, ဘဂဝတာ သိက္ခါပဒံ အပညတ္တံ။ တေ ဝါ ဘိက္ခူ အပ္ပကတညုနော’’တိ။ အထ ခေါ ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကေန နု ခေါ အဟံ ဥပါယေန ဘဂဝတော စ န အာရောစေယျံ, ဘဂဝါ စ ဇာနေယျ ဣမေ ဘိက္ခူ ဥဒကေ ကီဠိတာ’’တိ? အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော သတ္တရသဝဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ပက္ကောသာပေတွာ မဟန္တံ ဂုဠပိဏ္ဍံ အဒါသိ – ‘‘ဣမံ, ဘန္တေ, ဂုဠပိဏ္ဍံ ဘဂဝတော ဒေထာ’’တိ။ သတ္တရသဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ တံ ဂုဠပိဏ္ဍံ အာဒါယ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဣမံ, ဘန္တေ, ဂုဠပိဏ္ဍံ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဘဂဝတော ဒေတီ’’တိ။ ‘‘ကဟံ ပန တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ အဒ္ဒသာ’’တိ။ ‘‘အစိရဝတိယာ နဒိယာ, ဘဂဝါ, ဥဒကေ ကီဠန္တေ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဥဒကေ ကီဠိဿထ! နေတံ , မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၃၃၆. ‘‘ဥဒကေ ဟသဓမ္မေ [ဟဿဓမ္မေ (သီ. သျာ.)] ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၃၃၇. ဥဒကေ ဟသဓမ္မော နာမ ဥပရိဂေါပ္ဖကေ ဥဒကေ ဟသာဓိပ္ပါယော နိမုဇ္ဇတိ ဝါ ဥမ္မုဇ္ဇတိ ဝါ ပလဝတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၃၃၈. ဥဒကေ ဟသဓမ္မေ ဟသဓမ္မသညီ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥဒကေ ဟသဓမ္မေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥဒကေ ဟသဓမ္မေ အဟသဓမ္မသညီ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ဟေဋ္ဌာဂေါပ္ဖကေ ဥဒကေ ကီဠတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဥဒကေ နာဝါယ ကီဠတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဟတ္ထေန ဝါ ပါဒေန ဝါ ကဋ္ဌေန ဝါ ကဌလာယ ဝါ ဥဒကံ ပဟရတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဘာဇနဂတံ ဥဒကံ ဝါ ကဉ္ဇိကံ ဝါ ခီရံ ဝါ တက္ကံ ဝါ ရဇနံ ဝါ ပဿာဝံ ဝါ စိက္ခလ္လံ ဝါ ကီဠတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

ဥဒကေ အဟသဓမ္မေ ဟသဓမ္မသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဥဒကေ အဟသဓမ္မေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဥဒကေ အဟသဓမ္မေ အဟသဓမ္မသညီ, အနာပတ္တိ။

၃၃၉. အနာပတ္တိ န ဟသာဓိပ္ပါယော, သတိ ကရဏီယေ ဥဒကံ ဩတရိတွာ နိမုဇ္ဇတိ ဝါ ဥမ္မုဇ္ဇတိ ဝါ ပလဝတိ ဝါ, ပါရံ ဂစ္ဆန္တော နိမုဇ္ဇတိ ဝါ ဥမ္မုဇ္ဇတိ ဝါ ပလဝတိ ဝါ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ဟသဓမ္မသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ တတိယံ။

၄. အနာဒရိယသိက္ခါပဒံ

၃၄၀. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ကောသမ္ဗိယံ ဝိဟရတိ ဃောသိတာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဆန္နော အနာစာရံ အာစရတိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘မာဝုသော ဆန္န, ဧဝရူပံ အကာသိ။ နေတံ ကပ္ပတီ’’တိ။ သော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ကရောတိယေဝ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ ဆန္နော အနာဒရိယံ ကရိဿတီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တွံ, ဆန္န, အနာဒရိယံ ကရောသီတိ ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, အနာဒရိယံ ကရိဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၃၄၁. ‘‘အနာဒရိယေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၃၄၂. အနာဒရိယံ နာမ ဒွေ အနာဒရိယာနိ – ပုဂ္ဂလာနာဒရိယဉ္စ ဓမ္မာနာဒရိယဉ္စ။

ပုဂ္ဂလာနာဒရိယံ နာမ ဥပသမ္ပန္နေန ပညတ္တေန ဝုစ္စမာနော – ‘‘အယံ ဥက္ခိတ္တကော ဝါ ဝမ္ဘိတော ဝါ ဂရဟိတော ဝါ, ဣမဿ ဝစနံ အကတံ ဘဝိဿတီ’’တိ အနာဒရိယံ ကရောတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ဓမ္မာနာဒရိယံ နာမ ဥပသမ္ပန္နေန ပညတ္တေန ဝုစ္စမာနော ‘‘ကထာယံ နဿေယျ ဝါ ဝိနဿေယျ ဝါ အန္တရဓါယေယျ ဝါ’’, တံ ဝါ န သိက္ခိတုကာမော အနာဒရိယံ ကရောတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၃၄၃. ဥပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ အနာဒရိယံ ကရောတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော အနာဒရိယံ ကရောတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ အနာဒရိယံ ကရောတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အပညတ္တေန ဝုစ္စမာနော – ‘‘ဣဒံ န သလ္လေခါယ န ဓုတတ္ထာယ န ပါသာဒိကတာယ န အပစယာယ န ဝီရိယာရမ္ဘာယ သံဝတ္တတီ’’တိ အနာဒရိယံ ကရောတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေန ပညတ္တေန ဝါ အပညတ္တေန ဝါ ဝုစ္စမာနော – ‘‘ဣဒံ န သလ္လေခါယ န ဓုတတ္ထာယ န ပါသာဒိကတာယ န အပစယာယ န ဝီရိယာရမ္ဘာယ သံဝတ္တတီ’’တိ အနာဒရိယံ ကရောတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

အနုပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

၃၄၄. အနာပတ္တိ – ‘‘ဧဝံ အမှာကံ အာစရိယာနံ ဥဂ္ဂဟော ပရိပုစ္ဆာ’’တိ ဘဏတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

အနာဒရိယသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ စတုတ္ထံ။

၅. ဘိံသာပနသိက္ခါပဒံ

၃၄၅. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သတ္တရသဝဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ဘိံသာပေန္တိ။ တေ ဘိံသာဣယမာနာ ရောဒန္တိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ကိဿ တုမှေ, အာဝုသော, ရောဒထာ’’တိ? ‘‘ဣမေ, အာဝုသော, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အမှေ ဘိံသာပေန္တီ’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုံ ဘိံသာပေဿန္တီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုံ ဘိံသာပေထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဘိက္ခုံ ဘိံသာပေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၃၄၆. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခုံ ဘိံသာပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၃၄၇. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ဘိက္ခုန္တိ အညံ ဘိက္ခုံ။

ဘိံသာပေယျာတိ ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ဘိံသာပေတုကာမော ရူပံ ဝါ သဒ္ဒံ ဝါ ဂန္ဓံ ဝါ ရသံ ဝါ ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဝါ ဥပသံဟရတိ။ ဘာယေယျ ဝါ သော န ဝါ ဘာယေယျ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ စောရကန္တာရံ ဝါ ဝါဠကန္တာရံ ဝါ ပိသာစကန္တာရံ ဝါ အာစိက္ခတိ။ ဘာယေယျ ဝါ သော န ဝါ ဘာယေယျ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၃၄၈. ဥပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ ဘိံသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော ဘိံသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ‘ဥပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ ဘိံသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အနုပသမ္ပန္နံ ဘိံသာပေတုကာမော ရူပံ ဝါ သဒ္ဒံ ဝါ ဂန္ဓံ ဝါ ရသံ ဝါ ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဝါ ဥပသံဟရတိ။ ဘာယေယျ ဝါ သော န ဝါ ဘာယေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ စောရကန္တာရံ ဝါ ဝါဠကန္တာရံ ဝါ ပိသာစကန္တာရံ ဝါ အာစိက္ခတိ။ ဘာယေယျ ဝါ သော န ဝါ ဘာယေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

၃၄၉. အနာပတ္တိ န ဘိံသာပေတုကာမော ရူပံ ဝါ သဒ္ဒံ ဝါ ဂန္ဓံ ဝါ ရသံ ဝါ ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဝါ ဥပသံဟရတိ, စောရကန္တာရံ ဝါ ဝါဠကန္တာရံ ဝါ ပိသာစကန္တာရံ ဝါ အာစိက္ခတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ဘိံသာပနသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ပဉ္စမံ။

၆. ဇောတိကသိက္ခါပဒံ

၃၅၀. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ဘဂ္ဂေသု ဝိဟရတိ သုံသုမာရဂိရေ [သုံသုမာရဂိရေ (သီ. သျာ.) သံသုမာရဂိရေ (က.)] ဘေသကဠာဝနေ မိဂဒါယေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဟေမန္တိကေ ကာလေ အညတရံ မဟန္တံ သုသိရကဋ္ဌံ ဇောတိံ သမာဒဟိတွာ ဝိသိဗ္ဗေသုံ။ တသ္မိဉ္စ သုသိရေ ကဏှသပ္ပေါ အဂ္ဂိနာ သန္တတ္တော နိက္ခမိတွာ ဘိက္ခူ ပရိပါတေသိ။ ဘိက္ခူ တဟံ တဟံ ဥပဓါဝိံသု။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခူ ဇောတိံ သမာဒဟိတွာ ဝိသိဗ္ဗေဿန္တီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဇောတိံ သမာဒဟိတွာ ဝိသိဗ္ဗေန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တေ, ဘိက္ခဝေ , မောဃပုရိသာ ဇောတိံ သမာဒဟိတွာ ဝိသိဗ္ဗေဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဝိသိဗ္ဗနာပေက္ခေါ ဇောတိံ သမာဒဟေယျ ဝါ သမာဒဟာပေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၃၅၁. တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဂိလာနာ ဟောန္တိ။ ဂိလာနပုစ္ဆကာ ဘိက္ခူ ဂိလာနေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကစ္စာဝုသော, ခမနီယံ, ကစ္စိ ယာပနီယ’’န္တိ? ‘‘ပုဗ္ဗေ မယံ, အာဝုသော, ဇောတိံ သမာဒဟိတွာ ဝိသိဗ္ဗေမ; တေန နော ဖာသု ဟောတိ။ ဣဒါနိ ပန ‘‘ဘဂဝတာ ပဋိက္ခိတ္တ’’န္တိ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န ဝိသိဗ္ဗေမ, တေန နော န ဖာသု ဟောတီ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနေန ဘိက္ခုနာ ဇောတိံ သမာဒဟိတွာ ဝါ သမာဒဟာပေတွာ ဝါ ဝိသိဗ္ဗေတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ယော ပန ဘိက္ခု အဂိလာနော ဝိသိဗ္ဗနာပေက္ခေါ ဇောတိံ သမာဒဟေယျ ဝါ သမာဒဟာပေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၃၅၂. တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ပဒီပေပိ ဇောတိကေပိ ဇန္တာဃရေပိ ကုက္ကုစ္စာယန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တထာရူပပ္ပစ္စယာ ဇောတိံ သမာဒဟိတုံ သမာဒဟာပေတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၃၅၃. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု အဂိလာနော ဝိသိဗ္ဗနာပေက္ခေါ ဇောတိံ သမာဒဟေယျ ဝါ သမာဒဟာပေယျ ဝါ, အညတြ တထာရူပပ္ပစ္စယာ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၃၅၄. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

အဂိလာနော နာမ ယဿ ဝိနာ အဂ္ဂိနာ ဖာသု ဟောတိ။

ဂိလာနော နာမ ယဿ ဝိနာ အဂ္ဂိနာ န ဖာသု ဟောတိ။

ဝိသိဗ္ဗနာပေက္ခေါတိ တပ္ပိတုကာမော။

ဇောတိ နာမ အဂ္ဂိ ဝုစ္စတိ။

သမာဒဟေယျာတိ သယံ သမာဒဟတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

သမာဒဟာပေယျာတိ အညံ အာဏာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သကိံ အာဏတ္တော ဗဟုကမ္ပိ သမာဒဟတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အညတြ တထာ ရူပပ္ပစ္စယာတိ ဌပေတွာ တထာရူပပ္ပစ္စယံ။

၃၅၅. အဂိလာနော အဂိလာနသညီ ဝိသိဗ္ဗနာပေက္ခေါ ဇောတိံ သမာဒဟတိ ဝါ သမာဒဟာပေတိ ဝါ, အညတြ တထာရူပပ္ပစ္စယာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဂိလာနော ဝေမတိကော ဝိသိဗ္ဗနာပေက္ခေါ ဇောတိံ သမာဒဟတိ ဝါ သမာဒဟာပေတိ ဝါ, အညတြ တထာရူပပ္ပစ္စယာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဂိလာနော ဂိလာနသညီ ဝိသိဗ္ဗနာပေက္ခေါ ဇောတိံ သမာဒဟတိ ဝါ သမာဒဟာပေတိ ဝါ, အညတြ တထာရူပပ္ပစ္စယာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ပဋိလာတံ ဥက္ခိပတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဂိလာနော အဂိလာနသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဂိလာနော ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဂိလာနော ဂိလာနသညီ, အနာပတ္တိ။

၃၅၆. အနာပတ္တိ ဂိလာနဿ, အညေန ကတံ ဝိသိဗ္ဗေတိ, ဝီတစ္စိတင်္ဂါရံ ဝိသိဗ္ဗေတိ, ပဒီပေ ဇောတိကေ ဇန္တာဃရေ တထာရူပပ္ပစ္စယာ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ဇောတိကသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဆဋ္ဌံ။

၇. နဟာနသိက္ခါပဒံ

၃၅၇. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ တပေါဒေ နဟာယန္တိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန [အထ ခေါ (သီ. သျာ.)] ရာဇာ မာဂဓေါ သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော ‘‘သီသံ နဟာယိဿာမီ’’တိ တပေါဒံ ဂန္တွာ – ‘‘ယာဝါယျာ နဟာယန္တီ’’တိ ဧကမန္တံ ပဋိမာနေသိ။ ဘိက္ခူ ယာဝ သမန္ဓကာရာ နဟာယိံသု။ အထ ခေါ ရာဇာ မာဂဓေါ သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော ဝိကာလေ သီသံ နဟာယိတွာ, နဂရဒွါရေ ထကိတေ ဗဟိနဂရေ ဝသိတွာ, ကာလဿေဝ အသမ္ဘိန္နေန ဝိလေပနေန ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ရာဇာနံ မာဂဓံ သေနိယံ ဗိမ္ဗိသာရံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိဿ တွံ, မဟာရာဇ, ကာလဿေဝ အာဂတော အသမ္ဘိန္နေန ဝိလေပနေနာ’’တိ? အထ ခေါ ရာဇာ မာဂဓေါ သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ရာဇာနံ မာဂဓံ သေနိယံ ဗိမ္ဗိသာရံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ။ အထ ခေါ ရာဇာ မာဂဓေါ သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတော သမာဒပိတော သမုတ္တေဇိတော သမ္ပဟံသိတော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဘိက္ခုသံဃံ သန္နိပါတာပေတွာ ဘိက္ခူ ပဋိပုစ္ဆိ – ‘‘သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ရာဇာနမ္ပိ ပဿိတွာ န မတ္တံ ဇာနိတွာ နဟာယန္တီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တေ, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသာ ရာဇာနမ္ပိ ပဿိတွာ န မတ္တံ ဇာနိတွာ နဟာယိဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဩရေနဒ္ဓမာသံ နဟာယေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၃၅၈. တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဥဏှသမယေ ပရိဠာဟသမယေ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န နဟာယန္တိ, သေဒဂတေန ဂတ္တေန သယန္တိ။ စီဝရမ္ပိ သေနာသနမ္ပိ ဒုဿတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဥဏှသမယေ ပရိဠာဟသမယေ ဩရေနဒ္ဓမာသံ နဟာယိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဩရေနဒ္ဓမာသံ နဟာယေယျ, အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ သမယော။ ဒိယဍ္ဎော မာသော သေသော ဂိမှာနန္တိ [ဂိမှာနံ (ဣတိပိ)] ဝဿာနဿ ပဌမော မာသော ဣစ္စေတေ အဍ္ဎတေယျမာသာ ဥဏှသမယော ပရိဠာဟသမယော – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၃၅၉. တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဂိလာနာ ဟောန္တိ။ ဂိလာနပုစ္ဆကာ ဘိက္ခူ ဂိလာနေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကစ္စာဝုသော, ခမနီယံ, ကစ္စိ ယာပနီယ’’န္တိ? ‘‘ပုဗ္ဗေ မယံ, အာဝုသော, ဩရေနဒ္ဓမာသံ နဟာယာမ, တေန နော ဖာသု ဟောတိ; ဣဒါနိ ပန ‘‘ဘဂဝတာ ပဋိက္ခိတ္တ’’န္တိ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န နဟာယာမ, တေန နော န ဖာသု ဟောတီ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနေန ဘိက္ခုနာ ဩရေနဒ္ဓမာသံ နဟာယိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဩရေနဒ္ဓမာသံ နဟာယေယျ, အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ သမယော။ ဒိယဍ္ဎော မာသော သေသော ဂိမှာနန္တိ [ဂိမှာနံ (ဣတိပိ)] ဝဿာနဿ ပဌမော မာသော ဣစ္စေတေ အဍ္ဎတေယျမာသာ ဥဏှသမယော, ပရိဠာဟသမယော, ဂိလာနသမယော – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၃၆၀. တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ နဝကမ္မံ ကတွာ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န နဟာယန္တိ။ တေ သေဒဂတေန ဂတ္တေန သယန္တိ။ စီဝရမ္ပိ သေနာသနမ္ပိ ဒုဿတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မသမယေ ဩရေနဒ္ဓမာသံ နဟာယိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဩရေနဒ္ဓမာသံ နဟာယေယျ, အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ သမယော။ ဒိယဍ္ဎော မာသော သေသော ဂိမှာနန္တိ ဝဿာနဿ ပဌမော မာသော ဣစ္စေတေ အဍ္ဎတေယျမာသာ ဥဏှသမယော, ပရိဠာဟသမယော, ဂိလာနသမယော, ကမ္မသမယော – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၃၆၁. တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ အဒ္ဓါနံ ဂန္တွာ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န နဟာယန္တိ။ တေ သေဒဂတေန ဂတ္တေန သယန္တိ။ စီဝရမ္ပိ သေနာသနမ္ပိ ဒုဿတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အဒ္ဓါနဂမနသမယေ ဩရေနဒ္ဓမာသံ နဟာယိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဩရေနဒ္ဓမာသံ နဟာယေယျ, အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ သမယော။ ဒိယဍ္ဎော မာသော သေသော ဂိမှာနန္တိ ဝဿာနဿ ပဌမော မာသော ဣစ္စေတေ အဍ္ဎတေယျမာသာ ဥဏှသမယော, ပရိဠာဟသမယော, ဂိလာနသမယော, ကမ္မသမယော, အဒ္ဓါနဂမနသမယော – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၃၆၂. တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ အဇ္ဈောကာသေ စီဝရကမ္မံ ကရောန္တာ သရဇေန ဝါတေန ဩကိဏ္ဏာ ဟောန္တိ။ ဒေဝေါ စ ထောကံ ထောကံ ဖုသာယတိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န နဟာယန္တိ, ကိလိန္နေန ဂတ္တေန သယန္တိ။ စီဝရမ္ပိ သေနာသနမ္ပိ ဒုဿတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဝါတဝုဋ္ဌိသမယေ ဩရေနဒ္ဓမာသံ နဟာယိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၃၆၃. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဩရေနဒ္ဓမာသံ နဟာယေယျ, အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ သမယော။ ဒိယဍ္ဎော မာသော သေသော ဂိမှာနန္တိ ဝဿာနဿ ပဌမော မာသော ဣစ္စေတေ အဍ္ဎတေယျမာသာ ဥဏှသမယော, ပရိဠာဟသမယော, ဂိလာနသမယော, ကမ္မသမယော, အဒ္ဓါနဂမနသမယော, ဝါတဝုဋ္ဌိသမယော – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။

၃၆၄. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ဩရေနဒ္ဓမာသန္တိ ဦနကဒ္ဓမာသံ။

နဟာယေယျာတိ စုဏ္ဏေန ဝါ မတ္တိကာယ ဝါ နဟာယတိ, ပယောဂေ ပယောဂေ ဒုက္ကဋံ။ နဟာနပရိယောသာနေ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အညတြ သမယာတိ ဌပေတွာ သမယံ။

ဥဏှသမယော နာမ ဒိယဍ္ဎော မာသော သေသော ဂိမှာနံ။ ပရိဠာဟသမယော နာမ ဝဿာနဿ ပဌမော မာသော ‘‘ဣစ္စေတေ အဍ္ဎတေယျမာသာ ဥဏှသမယော ပရိဠာဟသမယော’’တိ နဟာယိတဗ္ဗံ။

ဂိလာနသမယော နာမ ယဿ ဝိနာ နဟာနေန န ဖာသု ဟောတိ။ ဂိလာနသမယောတိ နဟာယိတဗ္ဗံ။

ကမ္မသမယော နာမ အန္တမသော ပရိဝေဏမ္ပိ သမ္မဋ္ဌံ ဟောတိ။ ‘‘ကမ္မသမယော’’တိ နဟာယိတဗ္ဗံ။

အဒ္ဓါနဂမနသမယော နာမ ‘‘အဒ္ဓယောဇနံ ဂစ္ဆိဿာမီ’’တိ နဟာယိတဗ္ဗံ, ဂစ္ဆန္တေန နဟာယိတဗ္ဗံ, ဂတေန နဟာယိတဗ္ဗံ။

ဝါတဝုဋ္ဌိသမယော နာမ ဘိက္ခူ သရဇေန ဝါတေန ဩကိဏ္ဏာ ဟောန္တိ, ဒွေ ဝါ တီဏိ ဝါ ဥဒကဖုသိတာနိ ကာယေ ပတိတာနိ ဟောန္တိ။ ‘‘ဝါတဝုဋ္ဌိသမယော’’တိ နဟာယိတဗ္ဗံ။

၃၆၅. ဦနကဒ္ဓမာသေ ဦနကသညီ, အညတြ သမယာ, နဟာယတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဦနကဒ္ဓမာသေ ဝေမတိကော, အညတြ သမယာ, နဟာယတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဦနကဒ္ဓမာသေ အတိရေကသညီ, အညတြ သမယာ, နဟာယတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အတိရေကဒ္ဓမာသေ ဦနကသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အတိရေကဒ္ဓမာသေ ဝေမတိကော , အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အတိရေကဒ္ဓမာသေ အတိရေကသညီ, အနာပတ္တိ။

၃၆၆. အနာပတ္တိ သမယေ, အဒ္ဓမာသံ နဟာယတိ, အတိရေကဒ္ဓမာသံ နဟာယတိ, ပါရံ ဂစ္ဆန္တော နဟာယတိ, သဗ္ဗပစ္စန္တိမေသု ဇနပဒေသု, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

နဟာနသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ သတ္တမံ။

၈. ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏသိက္ခါပဒံ

၃၆၇. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ စ ပရိဗ္ဗာဇကာ စ သာကေတာ သာဝတ္ထိံ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နာ ဟောန္တိ။ အန္တရာမဂ္ဂေ စောရာ နိက္ခမိတွာ တေ အစ္ဆိန္ဒိံသု။ သာဝတ္ထိယာ ရာဇဘဋာ နိက္ခမိတွာ တေ စောရေ သဘဏ္ဍေ ဂဟေတွာ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပါဟေသုံ – ‘‘အာဂစ္ဆန္တု, ဘဒန္တာ, သကံ သကံ စီဝရံ သဉ္ဇာနိတွာ ဂဏှန္တူ’’တိ။ ဘိက္ခူ န သဉ္ဇာနန္တိ။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘဒန္တာ အတ္တနော အတ္တနော စီဝရံ န သဉ္ဇာနိဿန္တီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဘိက္ခုသံဃံ သန္နိပါတာပေတွာ ဘိက္ခူနံ တဒနုစ္ဆဝိကံ တဒနုလောမိကံ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညပေဿာမိ ဒသ အတ္ထဝသေ ပဋိစ္စ – သင်္ဃသုဋ္ဌုတာယ, သင်္ဃဖာသုတာယ။ပေ.။ သဒ္ဓမ္မဋ္ဌိတိယာ, ဝိနယာနုဂ္ဂဟာယ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၃၆၈. ‘‘နဝံ ပန ဘိက္ခုနာ စီဝရလာဘေန တိဏ္ဏံ ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏာနံ အညတရံ ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏံ အာဒါတဗ္ဗံ – နီလံ ဝါ ကဒ္ဒမံ ဝါ ကာဠသာမံ ဝါ။ အနာဒါ စေ ဘိက္ခု တိဏ္ဏံ ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏာနံ အညတရံ ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏံ နဝံ စီဝရံ ပရိဘုဉ္ဇေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၃၆၉. နဝံ နာမ အကတကပ္ပံ ဝုစ္စတိ။

စီဝရံ နာမ ဆန္နံ စီဝရာနံ အညတရံ စီဝရံ။

တိဏ္ဏံ ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏာနံ အညတရံ ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏံ အာဒါတဗ္ဗန္တိ အန္တမသော ကုသဂ္ဂေနပိ အာဒါတဗ္ဗံ။

နီလံ နာမ ဒွေ နီလာနိ – ကံသနီလံ, ပလာသနီလံ။

ကဒ္ဒမော နာမ ဩဒကော ဝုစ္စတိ။

ကာဠသာမံ နာမ ယံကိဉ္စိ ကာဠသာမကံ [ကာဠကံ (သီ. သျာ.)]။

အနာဒါ စေ ဘိက္ခု တိဏ္ဏံ ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏာနံ အညတရံ ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏန္တိ အန္တမသော ကုသဂ္ဂေနပိ အနာဒိယိတွာ တိဏ္ဏံ ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏာနံ အညတရံ ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏံ နဝံ စီဝရံ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၃၇၀. အနာဒိန္နေ အနာဒိန္နသညီ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အနာဒိန္နေ ဝေမတိကော ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အနာဒိန္နေ အာဒိန္နသညီ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အာဒိန္နေ အနာဒိန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အာဒိန္နေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အာဒိန္နေ အာဒိန္နသညီ, အနာပတ္တိ။

၃၇၁. အနာပတ္တိအာဒိယိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, ကပ္ပေါ နဋ္ဌော ဟောတိ, ကပ္ပကတောကာသော ဇိဏ္ဏော ဟောတိ, ကပ္ပကတေန အကပ္ပကတံ သံသိဗ္ဗိတံ ဟောတိ, အဂ္ဂဠေ အနုဝါတေ ပရိဘဏ္ဍေ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ အဋ္ဌမံ။

၉. ဝိကပ္ပနသိက္ခါပဒံ

၃၇၂. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥပနန္ဒေါ သကျပုတ္တော ဘာတုနော သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ ဘိက္ခုနော သာမံ စီဝရံ ဝိကပ္ပေတွာ အပ္ပစ္စုဒ္ဓါရဏံ [အပစ္စုဒ္ဓါရကံ (သီ. သျာ.)] ပရိဘုဉ္ဇတိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ – ‘‘အယံ, အာဝုသော, အာယသ္မာ ဥပနန္ဒေါ သကျပုတ္တော မယှံ စီဝရံ သာမံ ဝိကပ္ပေတွာ အပ္ပစ္စုဒ္ဓါရဏံ ပရိဘုဉ္ဇတီ’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ ဥပနန္ဒေါ သကျပုတ္တော ဘိက္ခုဿ သာမံ စီဝရံ ဝိကပ္ပေတွာ အပ္ပစ္စုဒ္ဓါရဏံ ပရိဘုဉ္ဇိဿတီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တွံ, ဥပနန္ဒ, ဘိက္ခုဿ သာမံ စီဝရံ ဝိကပ္ပေတွာ အပ္ပစ္စုဒ္ဓါရဏံ ပရိဘုဉ္ဇသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, ဘိက္ခုဿ သာမံ စီဝရံ ဝိကပ္ပေတွာ အပ္ပစ္စုဒ္ဓါရဏံ ပရိဘုဉ္ဇိဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၃၇၃. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ ဝါ ဘိက္ခုနိယာ ဝါ သိက္ခမာနာယ ဝါ သာမဏေရဿ ဝါ သာမဏေရိယာ ဝါ သာမံ စီဝရံ ဝိကပ္ပေတွာ အပ္ပစ္စုဒ္ဓါရဏံ [အပစ္စုဒ္ဓါရကံ (သီ. သျာ.)] ပရိဘုဉ္ဇေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၃၇၄. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ဘိက္ခုဿာတိ အညဿ ဘိက္ခုဿ။

ဘိက္ခုနီ နာမ ဥဘတောသံဃေ ဥပသမ္ပန္နာ။

သိက္ခမာနာ နာမ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခါ။

သာမဏေရော နာမ ဒသသိက္ခါပဒိကော။

သာမဏေရီ နာမ ဒသသိက္ခါပဒိကာ။

သာမန္တိ သယံ ဝိကပ္ပေတွာ။

စီဝရံ နာမ ဆန္နံ စီဝရာနံ အညတရံ စီဝရံ ဝိကပ္ပနုပဂံ ပစ္ဆိမံ။

ဝိကပ္ပနာ နာမ ဒွေ ဝိကပ္ပနာ – သမ္မုခါဝိကပ္ပနာ စ ပရမ္မုခါဝိကပ္ပနာ စ။

သမ္မုခါဝိကပ္ပနာ နာမ ‘‘ဣမံ စီဝရံ တုယှံ ဝိကပ္ပေမိ ဣတ္ထန္နာမဿ ဝါ’’တိ။

ပရမ္မုခါဝိကပ္ပနာ နာမ ‘‘ဣမံ စီဝရံ ဝိကပ္ပနတ္ထာယ တုယှံ ဒမ္မီ’’တိ။ တေန ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ကော တေ မိတ္တော ဝါ သန္ဒိဋ္ဌော ဝါ’’တိ? ‘‘ဣတ္ထန္နာမော စ ဣတ္ထန္နာမော စာ’’တိ။ တေန ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘အဟံ တေသံ ဒမ္မိ, တေသံ သန္တကံ ပရိဘုဉ္ဇ ဝါ ဝိဿဇ္ဇေဟိ ဝါ ယထာပစ္စယံ ဝါ ကရောဟီ’’တိ။

အပ္ပစ္စုဒ္ဓါရဏံ နာမ တဿ ဝါ အဒိန္နံ, တဿ ဝါ အဝိဿသန္တော ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၃၇၅. အပ္ပစ္စုဒ္ဓါရဏေ အပ္ပစ္စုဒ္ဓါရဏသညီ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အပ္ပစ္စုဒ္ဓါရဏေ ဝေမတိကော ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အပ္ပစ္စုဒ္ဓါရဏေ အပ္ပစ္စုဒ္ဓါရဏသညီ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အဓိဋ္ဌေတိ ဝါ ဝိဿဇ္ဇေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပစ္စုဒ္ဓါရဏေ အပ္ပစ္စုဒ္ဓါရဏသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ ။ ပစ္စုဒ္ဓါရဏေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပစ္စုဒ္ဓါရဏေ ပစ္စုဒ္ဓါရဏသညီ, အနာပတ္တိ။

၃၇၆. အနာပတ္တိ သော ဝါ ဒေတိ, တဿ ဝါ ဝိဿသန္တော ပရိဘုဉ္ဇတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ဝိကပ္ပနသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ နဝမံ။

၁၀. စီဝရအပနိဓါနသိက္ခါပဒံ

၃၇၇. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သတ္တရသဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အသန္နိဟိတပရိက္ခါရာ ဟောန္တိ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သတ္တရသဝဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ ပတ္တမ္ပိ စီဝရမ္ပိ အပနိဓေန္တိ။ သတ္တရသဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဒေထာဝုသော, အမှာကံ ပတ္တမ္ပိ စီဝရမ္ပီ’’တိ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဟသန္တိ, တေ ရောဒန္တိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ကိဿ တုမှေ, အာဝုသော, ရောဒထာ’’တိ? ‘‘ဣမေ, အာဝုသော, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အမှာကံ ပတ္တမ္ပိ စီဝရမ္ပိ အပနိဓေန္တီ’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခူနံ ပတ္တမ္ပိ စီဝရမ္ပိ အပနိဓေဿန္တီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူနံ ပတ္တမ္ပိ စီဝရမ္ပိ အပနိဓေထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဘိက္ခူနံ ပတ္တမ္ပိ စီဝရမ္ပိ အပနိဓေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၃၇၈. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ ပတ္တံ ဝါ စီဝရံ ဝါ နိသီဒနံ ဝါ သူစိဃရံ ဝါ ကာယဗန္ဓနံ ဝါ အပနိဓေယျ ဝါ အပနိဓါပေယျ ဝါ, အန္တမသော ဟသာပေက္ခေါပိ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၃၇၉. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ဘိက္ခုဿာတိ အညဿ ဘိက္ခုဿ။

ပတ္တော နာမ ဒွေ ပတ္တာ – အယောပတ္တော, မတ္တိကာပတ္တော။

စီဝရံ နာမ ဆန္နံ စီဝရာနံ အညတရံ စီဝရံ, ဝိကပ္ပနုပဂံ ပစ္ဆိမံ။

နိသီဒနံ နာမ သဒသံ ဝုစ္စတိ။

သူစိဃရံ နာမ သသူစိကံ ဝါ အသူစိကံ ဝါ။

ကာယဗန္ဓနံ နာမ ဒွေ ကာယဗန္ဓနာနိ – ပဋ္ဋိကာ, သူကရန္တကံ။

အပနိဓေယျ ဝါတိ သယံ အပနိဓေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အပနိဓါပေယျ ဝါတိ အညံ အာဏာပေသိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အပနိဓါပေယျ ဝါ တိ အယျံ အာဏာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သကိံ အာဏတ္တော ဗဟုကမ္ပိ အပနိဓေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အန္တမသော ဟသာပေက္ခေါဣတိ ကီဠာဓိပ္ပါယော။

၃၈၀. ဥပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ ပတ္တံ ဝါ စီဝရံ ဝါ နိသီဒနံ ဝါ သူစိဃရံ ဝါ ကာယဗန္ဓနံ ဝါ အပနိဓေတိ ဝါ အပနိဓါပေတိ ဝါ, အန္တမသော ဟသာပေက္ခေါပိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော။ပေ.။ ဥပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ ပတ္တံ ဝါ စီဝရံ ဝါ နိသီဒနံ ဝါ သူစိဃရံ ဝါ ကာယဗန္ဓနံ ဝါ အပနိဓေတိ ဝါ အပနိဓါပေတိ ဝါ, အန္တမသော ဟသာပေက္ခေါပိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အညံ ပရိက္ခါရံ အပနိဓေတိ ဝါ အပနိဓါပေတိ ဝါ, အန္တမသော ဟသာပေက္ခေါပိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နဿ ပတ္တံ ဝါ စီဝရံ ဝါ အညံ ဝါ ပရိက္ခါရံ အပနိဓေတိ ဝါ အပနိဓါပေတိ ဝါ, အန္တမသော ဟသာပေက္ခေါပိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

၃၈၁. အနာပတ္တိ နဟသာဓိပ္ပါယော, ဒုန္နိက္ခိတ္တံ ပဋိသာမေတိ, ‘‘ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဒဿာမီ’’တိ ပဋိသာမေတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

စီဝရအပနိဓါနသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒသမံ။

သုရာပါနဝဂ္ဂေါ ဆဋ္ဌော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

သုရာ အင်္ဂုလိ ဟာသော စ [တောယဉ္စ (ဣတိပိ)]၊ အနာဒရိယဉ္စ ဘိံသနံ။

ဇောတိနဟာနဒုဗ္ဗဏ္ဏံ၊ သာမံ အပနိဓေန စာတိ။

၇. သပ္ပါဏကဝဂ္ဂေါ

၁. သဉ္စိစ္စသိက္ခါပဒံ

၃၈၂. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥဒါယီ ဣဿာသော ဟောတိ, ကာကာ စဿ အမနာပါ ဟောန္တိ။ သော ကာကေ ဝိဇ္ဈိတွာ ဝိဇ္ဈိတွာ သီသံ ဆိန္ဒိတွာ သူလေ ပဋိပါဋိယာ ဌပေသိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ကေနိမေ, အာဝုသော, ကာကာ ဇီဝိတာ ဝေါရောပိတာ’’တိ? ‘‘မယာ, အာဝုသော။ အမနာပါ မေ ကာကာ’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ ဥဒါယီ သဉ္စိစ္စ ပါဏံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေဿတီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တွံ, ဥဒါယိ, သဉ္စိစ္စ ပါဏံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေသီတိ? ‘‘သစ္စံ , ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, သဉ္စိစ္စ ပါဏံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၃၈၃. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု သဉ္စိစ္စ ပါဏံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၃၈၄. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

သဉ္စိစ္စာတိ ဇာနန္တော သဉ္ဇာနန္တော စေစ္စ အဘိဝိတရိတွာ ဝီတိက္ကမော။

ပါဏော နာမ တိရစ္ဆာနဂတပါဏော ဝုစ္စတိ။

ဇီဝိတာ ဝေါရောပေယျာတိ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ ဥပစ္ဆိန္ဒတိ ဥပရောဓေတိ သန္တတိံ ဝိကောပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၃၈၅. ပါဏေ ပါဏသညီ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပါဏေ ဝေမတိကော ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပါဏေ အပ္ပါဏသညီ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတိ, အနာပတ္တိ။ အပ္ပါဏေ ပါဏသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အပ္ပါဏေ ဝေမိတကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အပ္ပါဏေ အပ္ပါဏသညီ, အနာပတ္တိ။

၃၈၆. အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, နမရဏာဓိပ္ပါယဿ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

သဉ္စိစ္စသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ပဌမံ။

၂. သပ္ပါဏကသိက္ခါပဒံ

၃၈၇. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဇာနံ သပ္ပါဏကံ ဥဒကံ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဇာနံ သပ္ပါဏကံ ဥဒကံ ပရိဘုဉ္ဇိဿန္တီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနံ သပ္ပါဏကံ ဥဒကံ ပရိဘုဉ္ဇထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဇာနံ သပ္ပါဏကံ ဥဒကံ ပရိဘုဉ္ဇိဿထ! နေတံ , မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၃၈၈. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဇာနံ သပ္ပါဏကံ ဥဒကံ ပရိဘုဉ္ဇေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၃၈၉. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ဇာနာတိ နာမ သာမံ ဝါ ဇာနာတိ, အညေ ဝါ တဿ အာရောစေန္တိ။ ‘‘သပ္ပါဏက’’န္တိ ဇာနန္တော, ‘‘ပရိဘောဂေန မရိဿန္တီ’’တိ ဇာနန္တော ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၃၉၀. သပ္ပါဏကေ သပ္ပါဏကသညီ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သပ္ပါဏကေ ဝေမတိကော ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ ။ သပ္ပါဏကေ အပ္ပါဏကသညီ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အနာပတ္တိ။ အပ္ပါဏကေ သပ္ပါဏကသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အပ္ပါဏကေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အပ္ပါဏကေ အပ္ပါဏကသညီ, အနာပတ္တိ။

၃၉၁. အနာပတ္တိ ‘‘သပ္ပါဏက’’န္တိ အဇာနန္တော, ‘‘အပ္ပါဏက’’န္တိ ဇာနန္တော, ‘‘ပရိဘောဂေန န မရိဿန္တီ’’တိ ဇာနန္တော ပရိဘုဉ္ဇတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

သပ္ပါဏကသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒုတိယံ။

၃. ဥက္ကောဋနသိက္ခါပဒံ

၃၉၂. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဇာနံ ယထာဓမ္မံ နိဟတာဓိကရဏံ ပုနကမ္မာယ ဥက္ကောဋေန္တိ – ‘‘အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မံ အနိဟတံ ဒုန္နိဟတံ ပုန နိဟနိတဗ္ဗ’’န္တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဇာနံ ယထာဓမ္မံ နိဟတာဓိကရဏံ ပုနကမ္မာယ ဥက္ကောဋေဿန္တီ’’တိ ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနံ ယထာဓမ္မံ နိဟတာဓိကရဏံ ပုနကမ္မာယ ဥက္ကောဋေထာ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဇာနံ ယထာဓမ္မံ နိဟတာဓိကရဏံ ပုနကမ္မာယ ဥက္ကောဋေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၃၉၃. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဇာနံ ယထာဓမ္မံ နိဟတာဓိကရဏံ ပုနကမ္မာယ ဥက္ကောဋေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၃၉၄. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ဇာနာတိ နာမ သာမံ ဝါ ဇာနာတိ, အညေ ဝါ တဿ အာရောစေန္တိ, သော ဝါ အာရောစေတိ။

ယထာဓမ္မံ နာမ ဓမ္မေန ဝိနယေန သတ္ထုသာသနေန ကတံ, ဧတံ ယထာဓမ္မံ နာမ။

အဓိကရဏံ နာမ စတ္တာရိ အဓိကရဏာနိ – ဝိဝါဒါဓိကရဏံ, အနုဝါဒါဓိကရဏံ, အာပတ္တာဓိကရဏံ, ကိစ္စာဓိကရဏံ။

ပုနကမ္မာယ ဥက္ကောဋေယျာတိ ‘‘အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုနကာတဗ္ဗံ ကမ္မံ အနိဟတံ ဒုန္နိဟတံ ပုန နိဟနိတဗ္ဗံ’’တိ ဥက္ကောဋေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၃၉၅. ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ ဥက္ကောဋေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော ဥက္ကောဋေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ ဥက္ကောဋေတိ, အနာပတ္တိ။ အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ, အနာပတ္တိ။

၃၉၆. အနာပတ္တိ ‘‘အဓမ္မေန ဝါ ဝဂ္ဂေန ဝါ န ကမ္မာရဟဿ ဝါ ကမ္မံ ကတ’’န္တိ ဇာနန္တော ဥက္ကောဋေတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ဥက္ကောဋနသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ တတိယံ။

၄. ဒုဋ္ဌုလ္လသိက္ခါပဒံ

၃၉၇. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥပနန္ဒေါ သကျပုတ္တော သဉ္စေတနိကံ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိံ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတွာ ဘာတုနော သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ ဘိက္ခုနော အာရောစေသိ – ‘‘အဟံ, အာဝုသော, သဉ္စေတနိကံ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိံ အာပတ္တိံ အာပန္နော။ မာ ကဿစိ အာရောစေဟီ’’တိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု သဉ္စေတနိကံ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိံ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတွာ သံဃံ တဿာ အာပတ္တိယာ ပရိဝါသံ ယာစိ။ တဿ သံဃော တဿာ အာပတ္တိယာ ပရိဝါသံ အဒါသိ။ သော ပရိဝသန္တော တံ ဘိက္ခုံ ပဿိတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဟံ, အာဝုသော, သဉ္စေတနိကံ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိံ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတွာ သံဃံ တဿာ အာပတ္တိယာ ပရိဝါသံ ယာစိံ, တဿ မေ သံဃော တဿာ အာပတ္တိယာ ပရိဝါသံ အဒါသိ, သောဟံ ပရိဝသာမိ, ဝေဒိယာမဟံ [ဝေဒယာမဟံ (သျာ.)], အာဝုသော, ဝေဒိယတီ’’တိ မံ အာယသ္မာ ဓါရေတူ’’တိ။

‘‘ကိံ နု ခေါ, အာဝုသော, ယော အညောပိ ဣမံ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ သောပိ ဧဝံ ကရောတီ’’တိ? ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ။ ‘‘အယံ, အာဝုသော, အာယသ္မာ ဥပနန္ဒေါ သကျပုတ္တော သဉ္စေတနိကံ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိံ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတွာ [အာပဇ္ဇိ (?)] သော မေ အာရောစေတိ မာ ကဿစိ အာရောစေဟီ’’တိ။ ‘‘ကိံ ပန တွံ, အာဝုသော, ပဋိစ္ဆာဒေသီ’’တိ? ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ ဇာနံ ဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ ပဋိစ္ဆာဒေဿတီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တွံ, ဘိက္ခု, ဘိက္ခုဿ ဇာနံ ဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ ပဋိစ္ဆာဒေသီတိ။ ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, ဘိက္ခုဿ ဇာနံ ဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ ပဋိစ္ဆာဒေဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၃၉၈. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ ဇာနံ ဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ ပဋိစ္ဆာဒေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၃၉၉. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ဘိက္ခုဿာတိ အညဿ ဘိက္ခုဿ။

ဇာနာတိ နာမ သာမံ ဝါ ဇာနာတိ အညေ ဝါ တဿ အာရောစေန္တိ, သော ဝါ အာရောစေတိ။

ဒုဋ္ဌုလ္လာ နာမ အာပတ္တိ စတ္တာရိ စ ပါရာဇိကာနိ တေရသ စ သံဃာဒိသေသာ။

ပဋိစ္ဆာဒေယျာတိ ‘‘ဣမံ ဇာနိတွာ စောဒေဿန္တိ, သာရေဿန္တိ ခုံသေဿန္တိ, ဝမ္ဘေဿန္တိ, မင်္ကုံ ကရိဿန္တိ နာရောစေဿာမီ’’တိ ဓုရံ နိက္ခိတ္တမတ္တေ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၄၀၀. ဒုဋ္ဌုလ္လာယ အာပတ္တိယာ ဒုဋ္ဌုလ္လာပတ္တိသညီ ပဋိစ္ဆာဒေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဒုဋ္ဌုလ္လာယ အာပတ္တိယာ ဝေမတိကော ပဋိစ္ဆာဒေတိ , အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဒုဋ္ဌုလ္လာယ အာပတ္တိယာ အဒုဋ္ဌုလ္လာပတ္တိသညီ ပဋိစ္ဆာဒေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ ပဋိစ္ဆာဒေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နဿ ဒုဋ္ဌုလ္လံ ဝါ အဒုဋ္ဌုလ္လံ ဝါ အဇ္ဈာစာရံ ပဋိစ္ဆာဒေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဒုဋ္ဌုလ္လာယ အာပတ္တိယာ ဒုဋ္ဌုလ္လာပတ္တိသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဒုဋ္ဌုလ္လာယ အာပတ္တိယာ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဒုဋ္ဌုလ္လာယ အာပတ္တိယာ အဒုဋ္ဌုလ္လာပတ္တိသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

၄၀၁. အနာပတ္တိ – ‘‘သင်္ဃဿ ဘဏ္ဍနံ ဝါ ကလဟော ဝါ ဝိဂ္ဂဟော ဝါ ဝိဝါဒေါ ဝါ ဘဝိဿတီ’’တိ နာရောစေတိ, ‘‘သင်္ဃဘေဒေါ ဝါ သင်္ဃရာဇိ ဝါ ဘဝိဿတီ’’တိ နာရောစေတိ, ‘‘အယံ ကက္ခဠော ဖရုသော ဇီဝိတန္တရာယံ ဝါ ဗြဟ္မစရိယန္တရာယံ ဝါ ကရိဿတီ’’တိ နာရောစေတိ, အညေ ပတိရူပေ ဘိက္ခူ အပဿန္တော နာရောစေတိ, နဆာဒေတုကာမော နာရောစေတိ, ‘‘ပညာယိဿတိ သကေန ကမ္မေနာ’’တိ နာရောစေတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ဒုဋ္ဌုလ္လသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ စတုတ္ထံ။

၅. ဦနဝီသတိဝဿသိက္ခါပဒံ

၄၀၂. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ [ဣဒံ ဝတ္ထု မဟာဝ. ၉၉] တေန ခေါ ပန သမယေန ရာဇဂဟေ သတ္တရသဝဂ္ဂိယာ ဒါရကာ သဟာယကာ ဟောန္တိ။ ဥပါလိဒါရကော တေသံ ပါမောက္ခေါ ဟောတိ။ အထ ခေါ ဥပါလိဿ မာတာပိတူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကေန နု ခေါ ဥပါယေန ဥပါလိ အမှာကံ အစ္စယေန သုခဉ္စ ဇီဝေယျ န စ ကိလမေယျာ’’တိ? အထ ခေါ ဥပါလိဿ မာတာပိတူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘သစေ ခေါ ဥပါလိ လေခံ သိက္ခေယျ, ဧဝံ ခေါ ဥပါလိ အမှာကံ အစ္စယေန သုခဉ္စ ဇီဝေယျ, န စ ကိလမေယျာ’’တိ။ အထ ခေါ ဥပါလိဿ မာတာပိတူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘သစေ ခေါ ဥပါလိ လေခံ သိက္ခိဿတိ, အင်္ဂုလိယော ဒုက္ခါ ဘဝိဿန္တိ။ သစေ ခေါ ဥပါလိ ဂဏနံ သိက္ခေယျ, ဧဝံ ခေါ ဥပါလိ အမှာကံ အစ္စယေန သုခဉ္စ ဇီဝေယျ န စ ကိလမေယျာ’’တိ။ အထ ခေါ ဥပါလိဿ မာတာပိတူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘သစေ ခေါ ဥပါလိ ဂဏနံ သိက္ခိဿတိ, ဥရဿ ဒုက္ခေါ ဘဝိဿတိ။ သစေ ခေါ ဥပါလိ ရူပံ သိက္ခေယျ, ဧဝံ ခေါ ဥပါလိ အမှာကံ အစ္စယေန သုခဉ္စ ဇီဝေယျ န စ ကိလမေယျာ’’တိ။ အထ ခေါ ဥပါလိဿ မာတာပိတူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘သစေ ခေါ ဥပါလိ ရူပံ သိက္ခိဿတိ, အက္ခီနိ ဒုက္ခါ ဘဝိဿန္တိ။ ဣမေ ခေါ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ သုခသီလာ သုခသမာစာရာ သုဘောဇနာနိ ဘုဉ္ဇိတွာ နိဝါတေသု သယနေသု သယန္တိ။ သစေ ခေါ ဥပါလိ သမဏေသု သကျပုတ္တိယေသု ပဗ္ဗဇေယျ, ဧဝံ ခေါ ဥပါလိ အမှာကံ အစ္စယေန သုခဉ္စ ဇီဝေယျ, န စ ကိလမေယျာ’’တိ။

အဿောသိ ခေါ ဥပါလိဒါရကော မာတာပိတူနံ ဣမံ ကထာသလ္လာပံ။ အထ ခေါ ဥပါလိဒါရကော ယေန တေ ဒါရကာ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ တေ ဒါရကေ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧထ မယံ, အယျာ, သမဏေသု သကျပုတ္တိယေသု ပဗ္ဗဇိဿာမာ’’တိ။ ‘‘သစေ ခေါ တွံ, အယျ, ပဗ္ဗဇိဿသိ, ဧဝံ မယမ္ပိ ပဗ္ဗဇိဿာမာ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ဒါရကာ ဧကမေကဿ မာတာပိတရော ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အနုဇာနာထ မံ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယာ’’တိ။ အထ ခေါ တေသံ ဒါရကာနံ မာတာပိတရော – ‘‘သဗ္ဗေပိမေ ဒါရကာ သမာနစ္ဆန္ဒါ ကလျာဏာဓိပ္ပါယာ’’တိ အနုဇာနိံသု။ တေ ဘိက္ခူ ဥပသင်္ကမိတွာ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ယာစိံသု။ တေ ဘိက္ခူ ပဗ္ဗာဇေသုံ ဥပသမ္ပါဒေသုံ။ တေ ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ပစ္စုဋ္ဌာယ ရောဒန္တိ – ‘‘ယာဂုံ ဒေထ , ဘတ္တံ ဒေထ, ခါဒနီယံ ဒေထာ’’တိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အာဂမေထ, အာဝုသော, ယာဝ ရတ္တိ ဝိဘာယတိ။ သစေ ယာဂု ဘဝိဿတိ, ပိဝိဿထ။ သစေ ဘတ္တံ ဘဝိဿတိ, ဘုဉ္ဇိဿထ။ သစေ ခါဒနီယံ ဘဝိဿတိ, ခါဒိဿထ။ နော စေ ဘဝိဿတိ ယာဂု ဝါ ဘတ္တံ ဝါ ခါဒနီယံ ဝါ, ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ဘုဉ္ဇိဿထာ’’တိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘိက္ခူဟိ ဝုစ္စမာနာ ရောဒန္တိယေဝ – ‘‘ယာဂုံ ဒေထ, ဘတ္တံ ဒေထ, ခါဒနီယံ ဒေထာ’’တိ။ သေနာသနံ ဦဟဒန္တိပိ ဥမ္မိဟန္တိပိ။

အဿောသိ ခေါ ဘဂဝါ ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ပစ္စုဋ္ဌာယ ဒါရကသဒ္ဒံ။ သုတွာန အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘ကိံ နု ခေါ သော, အာနန္ဒ, ဒါရကသဒ္ဒေါ’’တိ? အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒေါ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဘိက္ခုသံဃံ သန္နိပါတာပေတွာ ဘိက္ခူ ပဋိပုစ္ဆိ – ‘‘သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဇာနံ ဦနဝီသတိဝဿံ ပုဂ္ဂလံ ဥပသမ္ပါဒေန္တီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တေ, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသာ ဇာနံ ဦနဝီသတိဝဿံ ပုဂ္ဂလံ ဥပသမ္ပါဒေဿန္တိ! ဦနကဝီသတိဝဿော, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော အက္ခမော ဟောတိ သီတဿ ဥဏှဿ ဇိဃစ္ဆာယ ပိပါသာယ ဍံသမကသဝါတာတပသရီသပသမ္ဖဿာနံ ဒုရုတ္တာနံ ဒုရာဂတာနံ ဝစနပထာနံ ဥပ္ပန္နာနံ သာရီရိကာနံ ဝေဒနာနံ ဒုက္ခါနံ တိဗ္ဗာနံ ခရာနံ ကဋုကာနံ အသာတာနံ အမနာပါနံ ပါဏဟရာနံ အနဓိဝါသကဇာတိကော ဟောတိ။ ဝီသတိဝဿောဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော ခမော ဟောတိ သီတဿ ဥဏှဿ။ပေ.။ ပါဏဟရာနံ အဓိဝါသကဇာတိကော ဟောတိ။ နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၄၀၃. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဇာနံ ဦနဝီသတိဝဿံ ပုဂ္ဂလံ ဥပသမ္ပါဒေယျ, သော စ ပုဂ္ဂလော အနုပသမ္ပန္နော , တေ စ ဘိက္ခူ ဂါရယှာ, ဣဒံ တသ္မိံ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၄၀၄. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ဇာနာတိ နာမ သာမံ ဝါ ဇာနာတိ, အညေ ဝါ တဿ အာရောစေန္တိ, သော ဝါ အာရောစေတိ။

ဦနဝီသတိဝဿော နာမ အပ္ပတ္တဝီသတိဝဿော။

‘‘ဥပသမ္ပါဒေဿာမီ’’တိ ဂဏံ ဝါ အာစရိယံ ဝါ ပတ္တံ ဝါ စီဝရံ ဝါ ပရိယေသတိ, သီမံ ဝါ သမ္မန္နတိ [သမ္မနတိ (က.)], အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဉတ္တိယာ ဒုက္ကဋံ။ ဒွီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ဒုက္ကဋာ။ ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ ဥပဇ္ဈာယဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဂဏဿ စ အာစရိယဿ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

၄၀၅. ဦနဝီသတိဝဿေ ဦနဝီသတိဝဿသညီ ဥပသမ္ပါဒေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဦနဝီသတိဝဿေ ဝေမတိကော ဥပသမ္ပါဒေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဦနဝီသတိဝဿေ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿသညီ ဥပသမ္ပါဒေတိ, အနာပတ္တိ။ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿေ ဦနဝီသတိဝဿသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿေ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿသညီ, အနာပတ္တိ။

၄၀၆. အနာပတ္တိ ဦနဝီသတိဝဿံ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿသညီ ဥပသမ္ပါဒေတိ, ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿံ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿသညီ ဥပသမ္ပါဒေတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ဦနဝီသတိဝဿသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ပဉ္စမံ။

၆. ထေယျသတ္ထသိက္ခါပဒံ

၄၀၇. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော သတ္ထော ရာဇဂဟာ ပဋိယာလောကံ ဂန္တုကာမော ဟောတိ။ အညတရော ဘိက္ခု တေ မနုဿေ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဟမ္ပါယသ္မန္တေဟိ သဒ္ဓိံ ဂမိဿာမီ’’တိ။ ‘‘မယံ ခေါ, ဘန္တေ, သုင်္ကံ ပရိဟရိဿာမာ’’တိ။ ‘‘ပဇာနာထာဝုသော’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ ကမ္မိယာ [ကမ္မိကာ (သီ. သျာ.)] – ‘‘သတ္ထော ကိရ သုင်္ကံ ပရိဟရိဿတီ’’တိ။ တေ မဂ္ဂေ ပရိယုဋ္ဌိံသု။ အထ ခေါ တေ ကမ္မိကာ တံ သတ္ထံ ဂဟေတွာ အစ္ဆိန္ဒိတွာ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကိဿ တွံ, ဘန္တေ, ဇာနံ ထေယျသတ္ထေန သဒ္ဓိံ ဂစ္ဆသီ’’တိ? ပလိဗုန္ဓေတွာ မုဉ္စိံသု။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု သာဝတ္ထိံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခု ဇာနံ ထေယျသတ္ထေန သဒ္ဓိံ သံဝိဓါယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇိဿတီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တွံ, ဘိက္ခု, ဇာနံ ထေယျသတ္ထေန သဒ္ဓိံ သံဝိဓါယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, ဇာနံ ထေယျသတ္ထေန သဒ္ဓိံ သံဝိဓါယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇိဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၄၀၈. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဇာနံ ထေယျသတ္ထေန သဒ္ဓိံ သံဝိဓါယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇေယျ, အန္တမသော ဂါမန္တရမ္ပိ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၄၀၉. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ဇာနာတိ နာမ သာမံ ဝါ ဇာနာတိ, အညေ ဝါ တဿ အာရောစေန္တိ, သော ဝါ အာရောစေတိ။

ထေယျသတ္ထော နာမ စောရာ ကတကမ္မာ ဝါ ဟောန္တိ အကတကမ္မာ ဝါ, ရာဇာနံ ဝါ ထေယျံ ဂစ္ဆန္တိ သုင်္ကံ ဝါ ပရိဟရန္တိ။

သဒ္ဓိန္တိ ဧကတော။

သံဝိဓါယာတိ – ‘‘ဂစ္ဆာမာဝုသော, ဂစ္ဆာမ ဘန္တေ; ဂစ္ဆာမ ဘန္တေ, ဂစ္ဆာမာဝုသော, အဇ္ဇ ဝါ ဟိယျော ဝါ ပရေ ဝါ ဂစ္ဆာမာ’’တိ သံဝိဒဟတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

အန္တမသော ဂါမန္တရမ္ပီတိ ကုက္ကုဋသမ္ပါတေ ဂါမေ ဂါမန္တရေ ဂါမန္တရေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဂါမကေ အရညေ အဒ္ဓယောဇနေ အဒ္ဓယောဇနေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၄၁၀. ထေယျသတ္ထေ ထေယျသတ္ထသညီ သံဝိဓါယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇတိ, အန္တမသော ဂါမန္တရမ္ပိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ထေယျသတ္ထေ ဝေမတိကော သံဝိဓါယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇတိ, အန္တမသော ဂါမန္တရမ္ပိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ထေယျသတ္ထေ အထေယျသတ္ထသညီ သံဝိဓါယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇတိ, အန္တမသော ဂါမန္တရမ္ပိ, အနာပတ္တိ။ ဘိက္ခု သံဝိဒဟတိ, မနုဿာ န သံဝိဒဟန္တိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အထေယျသတ္ထေ ထေယျသတ္ထသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အထေယျသတ္ထေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အထေယျသတ္ထေ အထေယျသတ္ထသညီ အနာပတ္တိ။

၄၁၁. အနာပတ္တိ အသံဝိဒဟိတွာ ဂစ္ဆတိ, မနုဿာ သံဝိဒဟန္တိ ဘိက္ခု န သံဝိဒဟတိ, ဝိသင်္ကေတေန ဂစ္ဆတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ထေယျသတ္ထသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဆဋ္ဌံ။

၇. သံဝိဓါနသိက္ခါပဒံ

၄၁၂. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု ကောသလေသု ဇနပဒေ သာဝတ္ထိံ ဂစ္ဆန္တော အညတရေန ဂါမဒွါရေန အတိက္ကမတိ။ အညတရာ ဣတ္ထီ သာမိကေန သဟ ဘဏ္ဍိတွာ ဂါမတော နိက္ခမိတွာ တံ ဘိက္ခုံ ပဿိတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကဟံ, ဘန္တေ, အယျော ဂမိဿတီ’’တိ? ‘‘သာဝတ္ထိံ ခေါ အဟံ, ဘဂိနိ, ဂမိဿာမီ’’တိ။ ‘‘အဟံ အယျေန သဒ္ဓိံ ဂမိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧယျာသိ, ဘဂိနီ’’တိ။ အထ ခေါ တဿာ ဣတ္ထိယာ သာမိကော ဂါမတော နိက္ခမိတွာ မနုဿေ ပုစ္ဆိ – ‘‘အပါယျော [အပယျာ (သီ. သျာ.)] ဧဝရူပိံ ဣတ္ထိံ ပဿေယျာထာ’’တိ? ‘‘ဧသာယျော, ပဗ္ဗဇိတေန သဟ ဂစ္ဆတီ’’တိ။ အထ ခေါ သော ပုရိသော အနုဗန္ဓိတွာ တံ ဘိက္ခုံ ဂဟေတွာ အာကောဋေတွာ မုဉ္စိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ ပဓူပေန္တော နိသီဒိ။ အထ ခေါ သာ ဣတ္ထီ တံ ပုရိသံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘နာယျော သော ဘိက္ခု မံ နိပ္ပါတေသိ; အပိစ, အဟမေဝ တေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ဂစ္ဆာမိ; အကာရကော သော ဘိက္ခု; ဂစ္ဆ, နံ ခမာပေဟီ’’တိ။ အထ ခေါ သော ပုရိသော တံ ဘိက္ခုံ ခမာပေသိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု သာဝတ္ထိံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခု မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ သံဝိဓါယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇိဿတီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တွံ, ဘိက္ခု, မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ သံဝိဓါယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ သံဝိဓါယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇိဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ, ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၄၁၃. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ သံဝိဓါယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇေယျ, အန္တမသော ဂါမန္တရမ္ပိ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၄၁၄. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

မာတုဂါမော နာမ မနုဿိတ္ထီ, န ယက္ခီ န ပေတီ န တိရစ္ဆာနဂတာ ဝိညူ ပဋိဗလာ သုဘာသိတဒုဗ္ဘာသိတံ ဒုဋ္ဌုလ္လာဒုဋ္ဌုလ္လံ အာဇာနိတုံ။

သဒ္ဓိန္တိ ဧကတော။

သံဝိဓါယာတိ – ‘‘ဂစ္ဆာမ ဘဂိနိ, ဂစ္ဆာမာယျ, ဂစ္ဆာမာယျ, ဂစ္ဆာမ ဘဂိနိ, အဇ္ဇ ဝါ ဟိယျော ဝါ ပရေ ဝါ ဂစ္ဆာမာ’’တိ သံဝိဒဟတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

အန္တမသော ဂါမန္တရမ္ပီတိ ကုက္ကုဋသမ္ပါတေ ဂါမေ ဂါမန္တရေ ဂါမန္တရေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဂါမကေ အရညေ အဒ္ဓယောဇနေ အဒ္ဓယောဇနေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၄၁၅. မာတုဂါမေ မာတုဂါမသညီ သံဝိဓါယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇတိ, အန္တမသော ဂါမန္တရမ္ပိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ မာတုဂါမေ ဝေမတိကော သံဝိဓါယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇတိ, အန္တမသော ဂါမန္တရမ္ပိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ မာတုဂါမေ အမာတုဂါမသညီ သံဝိဓါယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇတိ, အန္တမသော ဂါမန္တရမ္ပိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ဘိက္ခု သံဝိဒဟတိ မာတုဂါမော န သံဝိဒဟတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ယက္ခိယာ ဝါ ပေတိယာ ပဏ္ဍကေန ဝါ တိရစ္ဆာနဂတမနုဿဝိဂ္ဂဟိတ္ထိယာ ဝါ သဒ္ဓိံ သံဝိဓါယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇတိ, အန္တမသော ဂါမန္တရမ္ပိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အမာတုဂါမေ မာတုဂါမသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အမာတုဂါမေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အမာတုဂါမေ အမာတုဂါမသညီ, အနာပတ္တိ။

၄၁၆. အနာပတ္တိ အသံဝိဒဟိတွာ ဂစ္ဆတိ, မာတုဂါမော သံဝိဒဟတိ ဘိက္ခု န သံဝိဒဟတိ, ဝိသင်္ကေတေန ဂစ္ဆတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

သံဝိဓါနသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ သတ္တမံ။

၈. အရိဋ္ဌသိက္ခါပဒံ

၄၁၇. [ဣဒံ ဝတ္ထု စူဠဝ. ၆၅; မ. နိ. ၁.၂၃၄] တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အရိဋ္ဌဿ နာမ ဘိက္ခုနော ဂဒ္ဓဗာဓိပုဗ္ဗဿ [ဂန္ဓဗာဓိပုဗ္ဗဿ (သျာ. က.)] ဧဝရူပံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ – ‘‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ – ‘‘အရိဋ္ဌဿ ကိရ နာမ ဘိက္ခုနော ဂဒ္ဓဗာဓိပုဗ္ဗဿ ဧဝရူပံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ – ‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ, တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’’’တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ယေန အရိဋ္ဌော ဘိက္ခု ဂဒ္ဓဗာဓိပုဗ္ဗော တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ အရိဋ္ဌံ ဘိက္ခုံ ဂဒ္ဓဗာဓိပုဗ္ဗံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘သစ္စံ ကိရ တေ, အာဝုသော အရိဋ္ဌ, ဧဝရူပံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ – ‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ, တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’’တိ? ‘‘ဧဝံဗျာခေါ အဟံ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ – ‘ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’’’တိ။

‘‘မာ, အာဝုသော အရိဋ္ဌ, ဧဝံ အဝစ။ မာ ဘဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခိ။ န ဟိ သာဓု ဘဂဝတော အဗ္ဘက္ခါနံ [အဗ္ဘာစိက္ခနံ (ဣတိပိ)]။ န ဟိ ဘဂဝါ ဧဝံ ဝဒေယျ ။ အနေကပရိယာယေနာဝုသော အရိဋ္ဌ, အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ အန္တရာယိကာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ။ အလဉ္စ ပန တေ ပဋိသေဝတော အန္တရာယာယ။ အပ္ပဿာဒါ ကာမာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ ဗဟုဒုက္ခါ ဗဟုပါယာသာ, အာဒီနဝေါ ဧတ္ထ ဘိယျော။ အဋ္ဌိကင်္ကလူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ ဗဟုဒုက္ခါ ဗဟုပါယာသာ, အာဒီနဝေါ ဧတ္ထ ဘိယျော။ မံသပေသူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ။ပေ.။ တိဏုက္ကူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ။ အင်္ဂါရကာသူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ။ သုပိနကူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ။ ယာစိတကူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ။ ရုက္ခဖလူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ။ အသိသူနူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ။ သတ္တိသူလူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ။ သပ္ပသိရူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ ဗဟုဒုက္ခါ ဗဟုပါယာသာ, အာဒီနဝေါ ဧတ္ထ ဘိယျော’’တိ။

ဧဝမ္ပိ ခေါ အရိဋ္ဌော ဘိက္ခု ဂဒ္ဓဗာဓိပုဗ္ဗော တေဟိ ဘိက္ခူဟိ ဝုစ္စမာနော တထေဝ တံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ထာမသာ ပရာမာသာ အဘိနိဝိဿ ဝေါဟရတိ – ‘‘ဧဝံဗျာခေါ အဟံ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, – ‘ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ, တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’’’တိ။ ယတော စ ခေါ တေ ဘိက္ခူ နာသက္ခိံသု အရိဋ္ဌံ ဘိက္ခုံ ဂဒ္ဓဗာဓိပုဗ္ဗံ ဧတသ္မာ ပါပကာ ဒိဋ္ဌိဂတာ ဝိဝေစေတုံ, အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဘိက္ခုသံဃံ သန္နိပါတာပေတွာ အရိဋ္ဌံ ဘိက္ခုံ ဂဒ္ဓဗာဓိပုဗ္ဗံ ပဋိပုစ္ဆိ – ‘‘သစ္စံ ကိရ တေ, အရိဋ္ဌ, ဧဝရူပံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ – ‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’’’တိ ? ‘‘ဧဝံဗျာခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ – ‘ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’’’တိ။

ကဿ နု ခေါ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, မယာ ဧဝံ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာသိ? နနု မယာ, မောဃပုရိသ, အနေကပရိယာယေန အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ အန္တရာယိကာ ဝုတ္တာ။ အလဉ္စ ပန တေ ပဋိသေဝတော အန္တရာယာယ။ အပ္ပဿာဒါ ကာမာ ဝုတ္တာ မယာ ဗဟုဒုက္ခါ ဗဟုပါယာသာ, အာဒီနဝေါ ဧတ္ထ ဘိယျော။ အဋ္ဌိကင်္ကလူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ မယာ။ပေ.။ မံသပေသူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ မယာ။ တိဏုက္ကူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ မယာ။ အင်္ဂါရကာသူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ မယာ။ သုပိနကူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ မယာ။ ယာစိတကူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ မယာ။ ရုက္ခဖလူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ မယာ။ အသိသူနူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ မယာ။ သတ္တိသူလူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ မယာ။ သပ္ပသိရူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ မယာ ဗဟုဒုက္ခါ ဗဟုပါယာသာ, အာဒီနဝေါ ဧတ္ထ ဘိယျော။ အထ စ ပန တွံ, မောဃပုရိသ, အတ္တနာ ဒုဂ္ဂဟိတေန အမှေ စေဝ အဗ္ဘာစိက္ခသိ, အတ္တာနဉ္စ ခဏသိ, ဗဟုဉ္စ အပုညံ ပသဝသိ။ တဉှိ တေ, မောဃပုရိသ, ဘဝိဿတိ ဒီဃရတ္တံ အဟိတာယ ဒုက္ခါယ။ နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၄၁၈. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ, တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’တိ သော ဘိက္ခု ဘိက္ခူဟိ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘မာယသ္မာ ဧဝံ အဝစ, မာ ဘဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခိ, န ဟိ သာဓု ဘဂဝတော အဗ္ဘက္ခါနံ, န ဟိ ဘဂဝါ ဧဝံ ဝဒေယျ, အနေကပရိယာယေနာဝုသော, အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ အန္တရာယိကာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ, အလဉ္စ ပန တေ ပဋိသေဝတော အန္တရာယာယာ’တိ။ ဧဝဉ္စ [ဧဝဉ္စ ပန (က.)] သော ဘိက္ခု ဘိက္ခူဟိ ဝုစ္စမာနော တထေဝ ပဂ္ဂဏှေယျ, သော ဘိက္ခု ဘိက္ခူဟိ ယာဝတတိယံ သမနုဘာသိတဗ္ဗော တဿ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ။ ယာဝတတိယဉ္စေ သမနုဘာသိယမာနော တံ ပဋိနိဿဇ္ဇေယျ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ, နော စေ ပဋိနိဿဇ္ဇေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၄၁၉. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ဧဝံ ဝဒေယျာတိ – ‘‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’’တိ။

သော ဘိက္ခူတိ ယော သော ဧဝံဝါဒီ ဘိက္ခု။

ဘိက္ခူဟီတိ အညေဟိ ဘိက္ခူဟိ။ ယေ ပဿန္တိ ယေ သုဏန္တိ တေဟိ ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘မာယသ္မာ ဧဝံ အဝစ, မာ ဘဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခိ, န ဟိ သာဓု ဘဂဝတော အဗ္ဘက္ခါနံ, န ဟိ ဘဂဝါ ဧဝံ ဝဒေယျ, အနေကပရိယာယေနာဝုသော အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ အန္တရာယိကာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ။ အလဉ္စ ပန တေ ပဋိသေဝတော အန္တရာယာယာ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗော။ တတိယမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗော။ သစေ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ , ဣစ္စေတံ ကုသလံ; နော စေ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ သုတွာ န ဝဒန္တိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ သော ဘိက္ခု သင်္ဃမဇ္ဈမ္ပိ အာကဍ္ဎိတွာ ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘မာယသ္မာ ဧဝံ အဝစ, မာ ဘဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခိ, န ဟိ သာဓု ဘဂဝတော အဗ္ဘက္ခါနံ, န ဟိ ဘဂဝါ ဧဝံ ဝဒေယျ, အနေကပရိယာယေနာဝုသော အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ အန္တရာယိကာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ။ အလဉ္စ ပန တေ ပဋိသေဝတော အန္တရာယာယာ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗော။ တတိယမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗော။ သစေ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ သော ဘိက္ခု သမနုဘာသိတဗ္ဗော။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမနုဘာသိတဗ္ဗော။ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –

၄၂၀. ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမဿ ဘိက္ခုနော ဧဝရူပံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ – ‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ, တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’တိ။ သော တံ ဒိဋ္ဌိံ န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ။ ယဒိ သင်္ဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုံ သမနုဘာသေယျ – တဿာ ဒိဋ္ဌိယာ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ။ ဧသာ ဉတ္တိ။

‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမဿ ဘိက္ခုနော ဧဝရူပံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ – ‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ, တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’တိ။ သော တံ ဒိဋ္ဌိံ န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုံ သမနုဘာသတိ တဿာ ဒိဋ္ဌိယာ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဣတ္ထန္နာမဿ ဘိက္ခုနော သမနုဘာသနာ, တဿာ ဒိဋ္ဌိယာ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ, သော တုဏှဿ; ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။

‘‘ဒုတိယမ္ပိ ဧတမတ္ထံ ဝဒါမိ။ပေ.။ တတိယမ္ပိ ဧတမတ္ထံ ဝဒါမိ – ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမဿ ဘိက္ခုနော ဧဝရူပံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ – ‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’တိ ။ သော တံ ဒိဋ္ဌိံ န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုံ သမနုဘာသတိ တဿာ ဒိဋ္ဌိယာ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဣတ္ထန္နာမဿ ဘိက္ခုနော သမနုဘာသနာ, တဿာ ဒိဋ္ဌိယာ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ, သော တုဏှဿ; ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။

‘‘သမနုဘဋ္ဌော သံဃေန ဣတ္ထန္နာမော ဘိက္ခု, တဿာ ဒိဋ္ဌိယာ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ။ ခမတိ သင်္ဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓါရယာမီ’’တိ။

ဉတ္တိယာ ဒုက္ကဋံ။ ဒွီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ဒုက္ကဋာ။ ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၄၂၁. ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

၄၂၂. အနာပတ္တိ အသမနုဘာသန္တဿ, ပဋိနိဿဇ္ဇန္တဿ, ဥမ္မတ္တကဿာတိ။

အရိဋ္ဌသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ အဋ္ဌမံ။

၉. ဥက္ခိတ္တသမ္ဘောဂသိက္ခါပဒံ

၄၂၃. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဇာနံ တထာဝါဒိနာ အရိဋ္ဌေန ဘိက္ခုနာ [ဘိက္ခုနာ ဂဒ္ဓဗာဓိပုဗ္ဗေန (?)] အကဋာနုဓမ္မေန တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဋ္ဌေန သဒ္ဓိံ သမ္ဘုဉ္ဇန္တိပိ သံဝသန္တိပိ သဟာပိ သေယျံ ကပ္ပေန္တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဇာနံ တထာဝါဒိနာ အရိဋ္ဌေန ဘိက္ခုနာ [ဘိက္ခုနာ ဂဒ္ဓဗာဓိပုဗ္ဗေန (?)] အကဋာနုဓမ္မေန တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဋ္ဌေန သဒ္ဓိံ သမ္ဘုဉ္ဇိဿန္တိပိ သံဝသိဿန္တိပိ သဟာပိ သေယျံ ကပ္ပေဿန္တီတိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနံ တထာဝါဒိနာ အရိဋ္ဌေန ဘိက္ခုနာ [ဘိက္ခုနာ ဂဒ္ဓဗာဓိပုဗ္ဗေန (?)] အကဋာနုဓမ္မေန တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဋ္ဌေန သဒ္ဓိံ သမ္ဘုဉ္ဇထာပိ သံဝသထာပိ သဟာပိ သေယျံ ကပ္ပေထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဇာနံ တထာဝါဒိနာ အရိဋ္ဌေန ဘိက္ခုနာ [ဘိက္ခုနာ ဂဒ္ဓဗာဓိပုဗ္ဗနေ (?)] အကဋာနုဓမ္မေန တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဋ္ဌေန သဒ္ဓိံ သမ္ဘုဉ္ဇိဿထာပိ သံဝသိဿထာပိ သဟာပိ သေယျံ ကပ္ပေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၄၂၄. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဇာနံ တထာဝါဒိနာ ဘိက္ခုနာ အကဋာနုဓမ္မေန တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဋ္ဌေန သဒ္ဓိံ သမ္ဘုဉ္ဇေယျ ဝါ သံဝသေယျ ဝါ သဟ ဝါ သေယျံ ကပ္ပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၄၂၅. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ဇာနာတိ နာမ သာမံ ဝါ ဇာနာတိ, အညေ ဝါ တဿ အာရောစေန္တိ, သော ဝါ အာရောစေတိ။

တထာဝါဒိနာတိ – ‘‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ, တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’’တိ ဧဝံ ဝါဒိနာ။

အကဋာနုဓမ္မော နာမ ဥက္ခိတ္တော အနောသာရိတော။

တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဋ္ဌေန သဒ္ဓိန္တိ ဧတံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဋ္ဌေန သဒ္ဓိံ။

သမ္ဘုဉ္ဇေယျ ဝါတိ သမ္ဘောဂေါ နာမ ဒွေ သမ္ဘောဂါ – အာမိသသမ္ဘောဂေါ စ ဓမ္မသမ္ဘောဂေါ စ။ အာမိသသမ္ဘောဂေါ နာမ အာမိသံ ဒေတိ ဝါ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မသမ္ဘောဂေါ နာမ ဥဒ္ဒိသတိ ဝါ ဥဒ္ဒိသာပေတိ ဝါ, ပဒေန ဥဒ္ဒိသတိ ဝါ ဥဒ္ဒိသာပေတိ ဝါ, ပဒေ ပဒေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အက္ခရာယ ဥဒ္ဒိသတိ ဝါ ဥဒ္ဒိသာပေတိ ဝါ, အက္ခရက္ခရာယ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

သံဝသေယျ ဝါတိ ဥက္ခိတ္တကေန သဒ္ဓိံ ဥပေါသထံ ဝါ ပဝါရဏံ ဝါ သင်္ဃကမ္မံ ဝါ ကရောတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

သဟ ဝါ သေယျံ ကပ္ပေယျာတိ ဧကစ္ဆန္နေ ဥက္ခိတ္တကေ နိပန္နေ ဘိက္ခု နိပဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဘိက္ခု နိပန္နေ ဥက္ခိတ္တကော နိပဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥဘော ဝါ နိပဇ္ဇန္တိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥဋ္ဌဟိတွာ ပုနပ္ပုနံ နိပဇ္ဇန္တိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၄၂၆. ဥက္ခိတ္တကေ ဥက္ခိတ္တကသညီ သမ္ဘုဉ္ဇတိ ဝါ သံဝသတိ ဝါ သဟ ဝါ သေယျံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥက္ခိတ္တကေ ဝေမတိကော သမ္ဘုဉ္ဇတိ ဝါ သံဝသတိ ဝါ သဟ ဝါ သေယျံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဥက္ခိတ္တကေ အနုက္ခိတ္တကသညီ သမ္ဘုဉ္ဇတိ ဝါ သံဝသတိ ဝါ သဟ ဝါ သေယျံ ကပ္ပေတိ, အနာပတ္တိ ။ အနုက္ခိတ္တကေ ဥက္ခိတ္တကသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုက္ခိတ္တကေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုက္ခိတ္တကေ အနုက္ခိတ္တကသညီ, အနာပတ္တိ။

၄၂၇. အနာပတ္တိ အနုက္ခိတ္တောတိ ဇာနာတိ, ဥက္ခိတ္တော ဩသာရိတောတိ ဇာနာတိ, ဥက္ခိတ္တော တံ ဒိဋ္ဌိံ ပဋိနိဿဋ္ဌောတိ ဇာနာတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ဥက္ခိတ္တသမ္ဘောဂသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ နဝမံ။

၁၀. ကဏ္ဋကသိက္ခါပဒံ

၄၂၈. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ကဏ္ဋကဿ [ကဏ္ဍကဿ (သျာ. က.)] နာမ သမဏုဒ္ဒေသဿ ဧဝရူပံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ – ‘‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ကဏ္ဋကဿ နာမ ကိရ သမဏုဒ္ဒေသဿ ဧဝရူပံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ – ‘‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ, တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ယေန ကဏ္ဋကော သမဏုဒ္ဒေသော တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ ကဏ္ဋကံ သမဏုဒ္ဒေသံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘သစ္စံ ကိရ တေ, အာဝုသော ကဏ္ဋက, ဧဝရူပံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ – ‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, ယထာ ယေ’မေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’’’တိ? ‘‘ဧဝံဗျာခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ – ‘ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’’’တိ။

မာ , အာဝုသော ကဏ္ဋက, ဧဝံ အဝစ။ မာ ဘဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခိ။ န ဟိ သာဓု ဘဂဝတော အဗ္ဘက္ခါနံ။ န ဟိ ဘဂဝါ ဧဝံ ဝဒေယျ။ အနေကပရိယာယေန, အာဝုသော ကဏ္ဋက, အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ အန္တရာယိကာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ။ အလဉ္စ ပန တေ ပဋိသေဝတော အန္တရာယာယ။ အပ္ပဿာဒါ ကာမာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ ဗဟုဒုက္ခါ ဗဟုပါယာသာ, အာဒီနဝေါ ဧတ္ထ ဘိယျော။ပေ.။ ဧဝမ္ပိ ခေါ ကဏ္ဋကော သမဏုဒ္ဒေသော တေဟိ ဘိက္ခူဟိ ဝုစ္စမာနော တထေဝ တံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ထာမသာ ပရာမာသာ အဘိနိဝိဿ ဝေါဟရတိ – ‘‘ဧဝံဗျာခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ – ‘ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’’’တိ။

ယတော စ ခေါ တေ ဘိက္ခူ နာသက္ခိံသု ကဏ္ဋကံ သမဏုဒ္ဒေသံ ဧတသ္မာ ပါပကာ ဒိဋ္ဌိဂတာ ဝိဝေစေတုံ, အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဘိက္ခုသံဃံ သန္နိပါတာပေတွာ ကဏ္ဋကံ သမဏုဒ္ဒေသံ ပဋိပုစ္ဆိ – ‘‘သစ္စံ ကိရ တေ, ကဏ္ဋက, ဧဝရူပံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ – ‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’’’တိ? ‘‘ဧဝံဗျာခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ – ‘ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’’’တိ။

‘‘ကဿ နု ခေါ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, မယာ ဧဝံ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာသိ? နနု မယာ, မောဃပုရိသ, အနေကပရိယာယေန အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ အန္တရာယိကာ ဝုတ္တာ, အလဉ္စ ပန တေ ပဋိသေဝတော အန္တရာယာယ? အပ္ပဿာဒါ ကာမာ ဝုတ္တာ မယာ ဗဟုဒုက္ခါ ဗဟုပါယာသာ, အာဒီနဝေါ ဧတ္ထ ဘိယျော။ အဋ္ဌိကင်္ကလူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ မယာ။ပေ.။ သပ္ပသိရူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ မယာ ဗဟုဒုက္ခါ ဗဟုပါယာသာ, အာဒီနဝေါ ဧတ္ထ ဘိယျော။ အထ စ ပန တွံ, မောဃပုရိသ, အတ္တနာ ဒုဂ္ဂဟိတေန အမှေ စေဝ အဗ္ဘာစိက္ခသိ အတ္တာနဉ္စ ခဏသိ ဗဟုဉ္စ အပုညံ ပသဝသိ။ တဉှိ တေ, မောဃပုရိသ, ဘဝိဿတိ ဒီဃရတ္တံ အဟိတာယ ဒုက္ခါယ။ နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ပသန္နာနဉ္စ ဧကစ္စာနံ အညထတ္တာယာ’’တိ။ ဝိဂရဟိတွာ။ပေ.။ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, သံဃော ကဏ္ဋကံ သမဏုဒ္ဒေသံ နာသေတု။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, နာသေတဗ္ဗော – အဇ္ဇတဂ္ဂေ တေ, အာဝုသော ကဏ္ဋက, န စေဝ သော ဘဂဝါ သတ္ထာ အပဒိသိတဗ္ဗော။ ယမ္ပိ စညေ သမဏုဒ္ဒေသာ လဘန္တိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ဒိရတ္တတိရတ္တံ သဟသေယျံ သာပိ တေ နတ္ထိ။ စရ ပိရေ ဝိနဿာ’’တိ။ အထ ခေါ သံဃော ကဏ္ဋကံ သမဏုဒ္ဒေသံ နာသေသိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဇာနံ တထာနာသိတံ ကဏ္ဋကံ သမဏုဒ္ဒေသံ ဥပလာပေန္တိပိ ဥပဋ္ဌာပေန္တိပိ သမ္ဘုဉ္ဇန္တိပိ သဟာပိ သေယျံ ကပ္ပေန္တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဇာနံ တထာနာသိတံ ကဏ္ဋကံ သမဏုဒ္ဒေသံ ဥပလာပေဿန္တိပိ ဥပဋ္ဌာပေဿန္တိပိ သမ္ဘုဉ္ဇိဿန္တိပိ သဟာပိ သေယျံ ကပ္ပေဿန္တီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနံ တထာနာသိတံ ကဏ္ဋကံ သမဏုဒ္ဒေသံ ဥပလာပေထာပိ ဥပဋ္ဌာပေထာပိ သမ္ဘုဉ္ဇထာပိ သဟာပိ သေယျံ ကပ္ပေထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဇာနံ တထာနာသိတံ ကဏ္ဋကံ သမဏုဒ္ဒေသံ ဥပလာပေဿထာပိ ဥပဋ္ဌာပေဿထာပိ သမ္ဘုဉ္ဇိဿထာပိ သဟာပိ သေယျံ ကပ္ပေဿထ ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၄၂၉. ‘‘သမဏုဒ္ဒေသောပိ စေ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’တိ, သော သမဏုဒ္ဒေသော ဘိက္ခူဟိ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘မာဝုသော သမဏုဒ္ဒေသ, ဧဝံ အဝစ, မာ ဘဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခိ, န ဟိ သာဓု ဘဂဝတော အဗ္ဘက္ခါနံ, န ဟိ ဘဂဝါ ဧဝံ ဝဒေယျ။ အနေကပရိယာယေနာဝုသော သမဏုဒ္ဒေသ, အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ အန္တရာယိကာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ။ အလဉ္စ ပန တေ ပဋိသေဝတော အန္တရာယာယာ’တိ။ ဧဝဉ္စ [ဧဝဉ္စ ပန (က.)] သော သမဏုဒ္ဒေသော ဘိက္ခူဟိ ဝုစ္စမာနော တထေဝ ပဂ္ဂဏှေယျ, သော သမဏုဒ္ဒေသော ဘိက္ခူဟိ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘အဇ္ဇတဂ္ဂေ တေ, အာဝုသော သမဏုဒ္ဒေသ, န စေဝ သော ဘဂဝါ သတ္ထာ အပဒိသိတဗ္ဗော။ ယမ္ပိ စညေ သမဏုဒ္ဒေသာ လဘန္တိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ဒိရတ္တတိရတ္တံ သဟသေယျံ သာပိ တေ နတ္ထိ။ စရ ပိရေ ဝိနဿာ’တိ။ ယော ပန ဘိက္ခု ဇာနံ တထာနာသိတံ သမဏုဒ္ဒေသံ ဥပလာပေယျ ဝါ ဥပဋ္ဌာပေယျ ဝါ သမ္ဘုဉ္ဇေယျ ဝါ သဟ ဝါ သေယျံ ကပ္ပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၄၃၀. သမဏုဒ္ဒေသော နာမ သာမဏေရော ဝုစ္စတိ။

ဧဝံ ဝဒေယျာတိ – ‘‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, ယထာယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ, တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’’တိ။

သော သမဏုဒ္ဒေသောတိ ယော သော ဧဝံဝါဒီ သမဏုဒ္ဒေသော။

ဘိက္ခူဟီတိ အညေဟိ ဘိက္ခူဟိ, ယေ ပဿန္တိ ယေ သုဏန္တိ တေဟိ ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘မာ, အာဝုသော သမဏုဒ္ဒေသ, ဧဝံ အဝစ။ မာ ဘဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခိ။ န ဟိ သာဓု ဘဂဝတော အဗ္ဘက္ခါနံ။ န ဟိ ဘဂဝါ ဧဝံ ဝဒေယျ။ အနေကပရိယာယေနာဝုသော သမဏုဒ္ဒေသ, အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ အန္တရာယိကာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ။ အလဉ္စ ပန တေ ပဋိသေဝတော အန္တရာယာယာ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗော။ တတိယမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗော။ပေ.။ သစေ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ ဣစ္စေတံ ကုသလံ, နော စေ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ သော သမဏုဒ္ဒေသော ဘိက္ခူဟိ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘အဇ္ဇတဂ္ဂေ တေ, အာဝုသော သမဏုဒ္ဒေသ, န စေဝ သော ဘဂဝါ သတ္ထာ အပဒိသိတဗ္ဗော။ ယမ္ပိ စညေ သမဏုဒ္ဒေသာ လဘန္တိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ဒိရတ္တတိရတ္တံ သဟသေယျံ သာပိ တေ နတ္ထိ။ စရ ပိရေ ဝိနဿာ’’တိ။

ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ဇာနာတိ နာမ သာမံ ဝါ ဇာနာတိ, အညေ ဝါ တဿ အာရောစေန္တိ, သော ဝါ အာရောစေတိ။

တထာနာသိတန္တိ ဧဝံ နာသိတံ။

သမဏုဒ္ဒေသော နာမ သာမဏေရော ဝုစ္စတိ။

ဥပလာပေယျ ဝါတိ တဿ ပတ္တံ ဝါ စီဝရံ ဝါ ဥဒ္ဒေသံ ဝါ ပရိပုစ္ဆံ ဝါ ဒဿာမီတိ ဥပလာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥပဋ္ဌာပေယျ ဝါတိ တဿ စုဏ္ဏံ ဝါ မတ္တိကံ ဝါ ဒန္တကဋ္ဌံ ဝါ မုခေါဒကံ ဝါ သာဒိယတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

သမ္ဘုဉ္ဇေယျ ဝါတိ သမ္ဘောဂေါ နာမ ဒွေ သမ္ဘောဂါ – အာမိသသမ္ဘောဂေါ စ ဓမ္မသမ္ဘောဂေါ စ။ အာမိသသမ္ဘောဂေါ နာမ အာမိသံ ဒေတိ ဝါ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မသမ္ဘောဂေါ နာမ ဥဒ္ဒိသတိ ဝါ ဥဒ္ဒိသာပေတိ ဝါ, ပဒေန ဥဒ္ဒိသတိ ဝါ ဥဒ္ဒိသာပေတိ ဝါ, ပဒေ ပဒေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အက္ခရာယ ဥဒ္ဒိသတိ ဝါ ဥဒ္ဒိသာပေတိ ဝါ, အက္ခရက္ခရာယ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

သဟ ဝါ သေယျံ ကပ္ပေယျာတိ ဧကစ္ဆန္နေ နာသိတကေ သမဏုဒ္ဒေသေ နိပန္နေ ဘိက္ခု နိပဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဘိက္ခု နိပန္နေ နာသိတကော သမဏုဒ္ဒေသော နိပဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥဘော ဝါ နိပဇ္ဇန္တိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥဋ္ဌဟိတွာ ပုနပ္ပုနံ နိပဇ္ဇန္တိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၄၃၁. နာသိတကေ နာသိတကသညီ ဥပလာပေတိ ဝါ ဥပဋ္ဌာပေတိ ဝါ သမ္ဘုဉ္ဇတိ ဝါ သဟ ဝါ သေယျံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ နာသိတကေ ဝေမတိကော ဥပလာပေတိ ဝါ ဥပဋ္ဌာပေတိ ဝါ သမ္ဘုဉ္ဇတိ ဝါ သဟ ဝါ သေယျံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နာသိတကေ အနာသိတကသညီ ဥပလာပေတိ ဝါ ဥပဋ္ဌာပေတိ ဝါ သမ္ဘုဉ္ဇတိ ဝါ သဟ ဝါ သေယျံ ကပ္ပေတိ, အနာပတ္တိ။ အနာသိတကေ နာသိတကသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနာသိတကေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနာသိတကေ အနာသိတကသညီ, အနာပတ္တိ။

၄၃၂. အနာပတ္တိ အနာသိတကောတိ ဇာနာတိ, တံ ဒိဋ္ဌိံ ပဋိနိဿဋ္ဌောတိ ဇာနာတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ကဏ္ဋကသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒသမံ။

သပ္ပါဏကဝဂ္ဂေါ သတ္တမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

သဉ္စိစ္စဝဓသပ္ပါဏံ၊ ဥက္ကောဋံ ဒုဋ္ဌုလ္လဆာဒနံ။

ဦနဝီသတိ သတ္ထဉ္စ၊ သံဝိဓါနံ အရိဋ္ဌကံ။

ဥက္ခိတ္တံ ကဏ္ဋကဉ္စေဝ၊ ဒသ သိက္ခါပဒါ ဣမေတိ။

၈. သဟဓမ္မိကဝဂ္ဂေါ

၁. သဟဓမ္မိကသိက္ခါပဒံ

၄၃၃. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ကောသမ္ဗိယံ ဝိဟရတိ ဃောသိတာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဆန္နော အနာစာရံ အာစရတိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘မာဝုသော ဆန္န, ဧဝရူပံ အကာသိ။ နေတံ ကပ္ပတီ’’တိ။ သော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘န တာဝါဟံ, အာဝုသော, ဧတသ္မိံ သိက္ခါပဒေ သိက္ခိဿာမိ ယာဝ န အညံ ဘိက္ခုံ ဗျတ္တံ ဝိနယဓရံ ပရိပုစ္ဆာမီ’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ ဆန္နော ဘိက္ခူဟိ သဟဓမ္မိကံ ဝုစ္စမာနော ဧဝံ ဝက္ခတိ – န တာဝါဟံ, အာဝုသော, ဧတသ္မိံ သိက္ခါပဒေ သိက္ခိဿာမိ ယာဝ န အညံ ဘိက္ခုံ ဗျတ္တံ ဝိနယဓရံ ပရိပုစ္ဆာမီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တွံ, ဆန္န, ဘိက္ခူဟိ သဟဓမ္မိကံ ဝုစ္စမာနော ဧဝံ ဝဒေသိ – ‘‘န တာဝါဟံ, အာဝုသော, ဧတသ္မိံ သိက္ခါပဒေ သိက္ခိဿာမိ ယာဝ န အညံ ဘိက္ခုံ ဗျတ္တံ ဝိနယဓရံ ပရိပုစ္ဆာမီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, ဘိက္ခူဟိ သဟဓမ္မိကံ ဝုစ္စမာနော ဧဝံ ဝက္ခသိ – ‘‘န တာဝါဟံ, အာဝုသော, ဧတသ္မိံ သိက္ခါပဒေ သိက္ခိဿာမိ ယာဝ န အညံ ဘိက္ခုံ ဗျတ္တံ ဝိနယဓရံ ပရိပုစ္ဆာမီ’’တိ။ နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၄၃၄. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခူဟိ သဟဓမ္မိကံ ဝုစ္စမာနော ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘န တာဝါဟံ, အာဝုသော, ဧတသ္မိံ သိက္ခါပဒေ သိက္ခိဿာမိ ယာဝ န အညံ ဘိက္ခုံ ဗျတ္တံ ဝိနယဓရံ ပရိပုစ္ဆာမီ’တိ, ပါစိတ္တိယံ။ သိက္ခမာနေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ အညာတဗ္ဗံ ပရိပုစ္ဆိတဗ္ဗံ ပရိပဉှိတဗ္ဗံ။ အယံ တတ္ထ သာမီစီ’’တိ။

၄၃၅. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ဘိက္ခူဟီတိ အညေဟိ ဘိက္ခူဟိ။

သဟဓမ္မိကံ နာမ ယံ ဘဂဝတာ ပညတ္တံ သိက္ခါပဒံ ဧတံ သဟဓမ္မိကံ နာမ။ တေန ဝုစ္စမာနော ဧဝံ ဝဒေတိ [ဝဒေယျ (က.)] – ‘‘န တာဝါဟံ, အာဝုသော, ဧတသ္မိံ သိက္ခါပဒေ သိက္ခိဿာမိ ယာဝ န အညံ ဘိက္ခုံ ဗျတ္တံ ဝိနယဓရံ ပရိပုစ္ဆာမီ’’တိ [ဣမာနိ ပဒါနိ သျာ. ပေါတ္ထကေ န ဒိဿန္တိ]။ ပဏ္ဍိတံ ဗျတ္တံ [ဣမာနိ ပဒါနိ သျာ. ပေါတ္ထကေ န ဒိဿန္တိ] မေဓါဝိံ ဗဟုဿုတံ ဓမ္မကထိကံ ပရိပုစ္ဆာမီတိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၄၃၆. ဥပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ ဧဝံ ဝဒေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော ဧဝံ ဝဒေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ ဧဝံ ဝဒေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အပညတ္တေန ဝုစ္စမာနော – ‘‘ဣဒံ န သလ္လေခါယ န ဓုတတ္ထာယ န ပါသာဒိကတာယ န အပစယာယ န ဝီရိယာရမ္ဘာယ သံဝတ္တတီ’’တိ ဧဝံ ဝဒေတိ, ‘‘န တာဝါဟံ, အာဝုသော, ဧတသ္မိံ သိက္ခါပဒေ သိက္ခိဿာမိ ယာဝ န အညံ ဘိက္ခုံ ဗျတ္တံ ဝိနယဓရံ ပဏ္ဍိတံ မေဓါဝိံ ဗဟုဿုတံ ဓမ္မကထိကံ ပရိပုစ္ဆာမီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

အနုပသမ္ပန္နေန ပညတ္တေန ဝါ အပညတ္တေန ဝါ ဝုစ္စမာနော – ‘‘ဣဒံ န သလ္လေခါယ န ဓုတတ္ထာယ န ပါသာဒိကတာယ န အပစယာယ န ဝီရိယာရမ္ဘာယ သံဝတ္တတီ’’တိ ဧဝံ ဝဒေတိ, ‘‘န တာဝါဟံ, အာဝုသော, ဧတသ္မိံ သိက္ခါပဒေ သိက္ခိဿာမိ ယာဝ န အညံ ဘိက္ခုံ ဗျတ္တံ ဝိနယဓရံ ပဏ္ဍိတံ မေဓါဝိံ ဗဟုဿုတံ ဓမ္မကထိကံ ပရိပုစ္ဆာမီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

သိက္ခမာနေနာတိ သိက္ခိတုကာမေန။

အညာတဗ္ဗန္တိ ဇာနိတဗ္ဗံ။

ပရိပုစ္ဆိတဗ္ဗန္တိ ‘‘ဣဒံ, ဘန္တေ, ကထံ; ဣမဿ ဝါ ကွတ္ထော’’တိ?

ပရိပဉှိတဗ္ဗန္တိ စိန္တေတဗ္ဗံ တုလယိတဗ္ဗံ။

အယံ တတ္ထ သာမီစီတိ အယံ တတ္ထ အနုဓမ္မတာ။

၄၃၇. အနာပတ္တိ ‘‘ဇာနိဿာမိ သိက္ခိဿာမီ’’တိ ဘဏတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

သဟဓမ္မိကသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ပဌမံ။

၂. ဝိလေခနသိက္ခါပဒံ

၄၃၈. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ [ဣဒံ ဝတ္ထု စူဠဝ. ၃၂၀] တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ ဘိက္ခူနံ အနေကပရိယာယေန ဝိနယကထံ ကထေတိ, ဝိနယဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသတိ, ဝိနယပရိယတ္တိယာ ဝဏ္ဏံ ဘာသတိ, အာဒိဿ အာဒိဿ အာယသ္မတော ဥပါလိဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသတိ။ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ [ဘိက္ခူ ဘဂဝါ (သျာ. က.)] – ‘‘ဘဂဝါ ခေါ အနေကပရိယာယေန ဝိနယကထံ ကထေတိ, ဝိနယဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသတိ, ဝိနယပရိယတ္တိယာ ဝဏ္ဏံ ဘာသတိ, အာဒိဿ အာဒိဿ အာယသ္မတော ဥပါလိဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသတိ။ ဟန္ဒ မယံ, အာဝုသော, အာယသ္မတော ဥပါလိဿ သန္တိကေ ဝိနယံ ပရိယာပုဏာမာ’’တိ, တေ စ ဗဟူ ဘိက္ခူ ထေရာ စ နဝါ စ မဇ္ဈိမာ စ အာယသ္မတော ဥပါလိဿ သန္တိကေ ဝိနယံ ပရိယာပုဏန္တိ။

အထ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဧတရဟိ ခေါ, အာဝုသော, ဗဟူ ဘိက္ခူ ထေရာ စ နဝါ စ မဇ္ဈိမာ စ အာယသ္မတော ဥပါလိဿ သန္တိကေ ဝိနယံ ပရိယာပုဏန္တိ။ သစေ ဣမေ ဝိနယေ ပကတညုနော ဘဝိဿန္တိ အမှေ ယေနိစ္ဆကံ ယဒိစ္ဆကံ ယာဝဒိစ္ဆကံ အာကဍ္ဎိဿန္တိ ပရိကဍ္ဎိဿန္တိ။ ဟန္ဒ မယံ, အာဝုသော, ဝိနယံ ဝိဝဏ္ဏေမာ’’တိ။ အထ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခူ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝံ ဝဒန္တိ – ‘‘ကိံ ပနိမေဟိ ခုဒ္ဒါနုခုဒ္ဒကေဟိ သိက္ခါပဒေဟိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌေဟိ, ယာဝဒေဝ ကုက္ကုစ္စာယ ဝိဟေသာယ ဝိလေခါယ သံဝတ္တန္တီ’’တိ! ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဝိနယံ ဝိဝဏ္ဏေဿန္တီတိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဝိနယံ ဝိဝဏ္ဏေထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဝိနယံ ဝိဝဏ္ဏေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၄၃၉. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ပါတိမောက္ခေ ဥဒ္ဒိဿမာနေ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ကိံ ပနိမေဟိ ခုဒ္ဒါနုခုဒ္ဒကေဟိ သိက္ခါပဒေဟိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌေဟိ, ယာဝဒေဝ ကုက္ကုစ္စာယ ဝိဟေသာယ ဝိလေခါယ သံဝတ္တန္တီ’တိ, သိက္ခါပဒဝိဝဏ္ဏကေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၄၄၀. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ပါတိမောက္ခေ ဥဒ္ဒိဿမာနေတိ ဥဒ္ဒိသန္တေ ဝါ ဥဒ္ဒိသာပေန္တေ ဝါ သဇ္ဈာယံ ဝါ ကရောန္တေ။

ဧဝံ ဝဒေယျာတိ – ‘‘ကိံ ပနိမေဟိ ခုဒ္ဒါနုခုဒ္ဒကေဟိ သိက္ခါပဒေဟိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌေဟိ, ယာဝဒေဝ ကုက္ကုစ္စာယ ဝိဟေသာယ ဝိလေခါယ သံဝတ္တန္တီတိ။ ‘‘ယေ ဣမံ ပရိယာပုဏန္တိ တေသံ ကုက္ကုစ္စံ ဟောတိ, ဝိဟေသာ ဟောတိ, ဝိလေခါ ဟောတိ, ယေ ဣမံ န ပရိယာပုဏန္တိ တေသံ ကုက္ကုစ္စံ န ဟောတိ ဝိဟေသာ န ဟောတိ ဝိလေခါ န ဟောတိ။ အနုဒ္ဒိဋ္ဌံ ဣဒံ ဝရံ, အနုဂ္ဂဟိတံ ဣဒံ ဝရံ, အပရိယာပုဋံ ဣဒံ ဝရံ, အဓါရိတံ ဣဒံ ဝရံ, ဝိနယော ဝါ အန္တရဓါယတု, ဣမေ ဝါ ဘိက္ခူ အပကတညုနော ဟောန္တူ’’တိ ဥပသမ္ပန္နဿ ဝိနယံ ဝိဝဏ္ဏေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၄၄၁. ဥပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ ဝိနယံ ဝိဝဏ္ဏေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ ။ ဥပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော ဝိနယံ ဝိဝဏ္ဏေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ ဝိနယံ ဝိဝဏ္ဏေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အညံ ဓမ္မံ ဝိဝဏ္ဏေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နဿ ဝိနယံ ဝါ အညံ ဝါ ဓမ္မံ ဝိဝဏ္ဏေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

၄၄၂. အနာပတ္တိ န ဝိဝဏ္ဏေတုကာမော, ‘‘ဣင်္ဃ တွံ သုတ္တန္တေ ဝါ ဂါထာယော ဝါ အဘိဓမ္မံ ဝါ ပရိယာပုဏဿု, ပစ္ဆာ ဝိနယံ ပရိယာပုဏိဿသီ’’တိ ဘဏတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ဝိလေခနသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒုတိယံ။

၃. မောဟနသိက္ခါပဒံ

၄၄၃. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အနာစာရံ အာစရိတွာ ‘‘အညာဏကေန အာပန္နာတိ ဇာနန္တူ’’တိ ပါတိမောက္ခေ ဥဒ္ဒိဿမာနေ ဧဝံ ဝဒန္တိ – ‘‘ဣဒါနေဝ ခေါ မယံ ဇာနာမ, အယမ္ပိ ကိရ ဓမ္မော သုတ္တာဂတော သုတ္တပရိယာပန္နော အနွဒ္ဓမာသံ ဥဒ္ဒေသံ အာဂစ္ဆတီ’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ပါတိမောက္ခေ ဥဒ္ဒိဿမာနေ ဧဝံ ဝက္ခန္တိ – ဣဒါနေဝ ခေါ မယံ ဇာနာမ , အယမ္ပိ ကိရ ဓမ္မော သုတ္တာဂတော သုတ္တပရိယာပန္နော အနွဒ္ဓမာသံ ဥဒ္ဒေသံ အာဂစ္ဆတီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ပါတိမောက္ခေ ဥဒ္ဒိဿမာနေ ဧဝံ ဝဒေထ – ‘‘ဣဒါနေဝ ခေါ မယံ ဇာနာမ, အယမ္ပိ ကိရ ဓမ္မော သုတ္တာဂတော သုတ္တပရိယာပန္နော အနွဒ္ဓမာသံ ဥဒ္ဒေသံ အာဂစ္ဆတီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ပါတိမောက္ခေ ဥဒ္ဒိဿမာနေ ဧဝံ ဝက္ခထ – ‘‘ဣဒါနေဝ ခေါ မယံ ဇာနာမ, အယမ္ပိ ကိရ ဓမ္မော သုတ္တာဂတော သုတ္တပရိယာပန္နော အနွဒ္ဓမာသံ ဥဒ္ဒေသံ အာဂစ္ဆတီ’’တိ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၄၄၄. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု အနွဒ္ဓမာသံ ပါတိမောက္ခေ ဥဒ္ဒိဿမာနေ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ဣဒါနေဝ ခေါ အဟံ ဇာနာမိ, အယမ္ပိ ကိရ ဓမ္မော သုတ္တာဂတော သုတ္တပရိယာပန္နော အနွဒ္ဓမာသံ ဥဒ္ဒေသံ အာဂစ္ဆတီ’တိ။ တဉ္စေ ဘိက္ခုံ အညေ ဘိက္ခူ ဇာနေယျုံ နိသိန္နပုဗ္ဗံ ဣမိနာ ဘိက္ခုနာ ဒွတ္တိက္ခတ္တုံ ပါတိမောက္ခေ ဥဒ္ဒိဿမာနေ, ကော ပန ဝါဒေါ ဘိယျော [ဘိယျောတိ (သျာ.)], န စ တဿ ဘိက္ခုနော အညာဏကေန မုတ္တိ အတ္ထိ, ယဉ္စ တတ္ထ အာပတ္တိံ အာပန္နော တဉ္စ ယထာဓမ္မော ကာရေတဗ္ဗော, ဥတ္တရိ စဿ မောဟော အာရောပေတဗ္ဗော – ‘တဿ တေ, အာဝုသော, အလာဘာ, တဿ တေ ဒုလ္လဒ္ဓံ, ယံ တွံ ပါတိမောက္ခေ ဥဒ္ဒိဿမာနေ န သာဓုကံ အဋ္ဌိံ ကတွာ [အဋ္ဌိကတွာ (သျာ. က.)] မနသိ ကရောသီ’တိ။ ဣဒံ တသ္မိံ မောဟနကေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၄၄၅. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

အနွဒ္ဓမာသန္တိ အနုပေါသထိကံ။

ပါတိမောက္ခေ ဥဒ္ဒိဿမာနေတိ ဥဒ္ဒိသန္တေ။

ဧဝံ ဝဒေယျာတိ အနာစာရံ အာစရိတွာ – ‘‘အညာဏကေန အာပန္နောတိ ဇာနန္တူ’’တိ ပါတိမောက္ခေ ဥဒ္ဒိဿမာနေ ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘ဣဒါနေဝ ခေါ အဟံ ဇာနာမိ, အယမ္ပိ ကိရ ဓမ္မော သုတ္တာဂတော သုတ္တပရိယာပန္နော အနွဒ္ဓမာသံ ဥဒ္ဒေသံ အာဂစ္ဆတီ’’တိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

တဉ္စေ မောဟေတုကာမံ ဘိက္ခုံ အညေ ဘိက္ခူ ဇာနေယျုံ နိသိန္နပုဗ္ဗံ ဣမိနာ ဘိက္ခုနာ ဒွတ္တိက္ခတ္တုံ ပါတိမောက္ခေ ဥဒ္ဒိဿမာနေ, ကော ပန ဝါဒေါ ဘိယျော, န စ တဿ ဘိက္ခုနော အညာဏကေန မုတ္တိ အတ္ထိ, ယဉ္စ တတ္ထ အာပတ္တိံ အာပန္နော, တဉ္စ ယထာဓမ္မော ကာရေတဗ္ဗော, ဥတ္တရိ စဿ မောဟော အာရောပေတဗ္ဗော။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, အာရောပေတဗ္ဗော။ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –

၄၄၆. ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမော ဘိက္ခု ပါတိမောက္ခေ ဥဒ္ဒိဿမာနေ န သာဓုကံ အဋ္ဌိံ ကတွာ မနသိ ကရောတိ။ ယဒိ သင်္ဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဣတ္ထန္နာမဿ ဘိက္ခုနော မောဟံ အာရောပေယျ။ ဧသာ ဉတ္တိ။

‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမော ဘိက္ခု ပါတိမောက္ခေ ဥဒ္ဒိဿမာနေ န သာဓုကံ အဋ္ဌိံ ကတွာ မနသိ ကရောတိ။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမဿ ဘိက္ခုနော မောဟံ အာရောပေတိ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဣတ္ထန္နာမဿ ဘိက္ခုနော မောဟဿ အာရောပနာ, သော တုဏှဿ; ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။

‘‘အာရောပိတော သံဃေန ဣတ္ထန္နာမဿ ဘိက္ခုနော မောဟော။ ခမတိ သင်္ဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓါရယာမီ’’တိ။

အနာရောပိတေ မောဟေ မောဟေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အာရောပိတေ မောဟေ မောဟေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၄၄၇. ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ မောဟေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော , အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

၄၄၈. အနာပတ္တိ န ဝိတ္ထာရေန သုတံ ဟောတိ, ဦနကဒွတ္တိက္ခတ္တုံ ဝိတ္ထာရေန သုတံ ဟောတိ, န မောဟေတုကာမဿ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

မောဟနသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ တတိယံ။

၄. ပဟာရသိက္ခါပဒံ

၄၄၉. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ကုပိတာ အနတ္တမနာ သတ္တရသဝဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ ပဟာရံ ဒေန္တိ။ တေ ရောဒန္တိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ကိဿ တုမှေ, အာဝုသော, ရောဒထာ’’တိ? ‘‘ဣမေ, အာဝုသော, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ကုပိတာ အနတ္တမနာ အမှာကံ ပဟာရံ ဒေန္တီ’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ကုပိတာ အနတ္တမနာ ဘိက္ခူနံ ပဟာရံ ဒဿန္တီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ကုပိတာ အနတ္တမနာ ဘိက္ခူနံ ပဟာရံ ဒေထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ကုပိတာ အနတ္တမနာ ဘိက္ခူနံ ပဟာရံ ဒဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၄၅၀. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ ကုပိတော အနတ္တမနော ပဟာရံ ဒဒေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၄၅၁. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ဘိက္ခုဿာတိ အညဿ ဘိက္ခုဿ။

ကုပိတော အနတ္တမနောတိ အနဘိရဒ္ဓေါ အာဟတစိတ္တော ခိလဇာတော။

ပဟာရံ ဒဒေယျာတိ ကာယေန ဝါ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ဝါ နိဿဂ္ဂိယေန ဝါ အန္တမသော ဥပ္ပလပတ္တေနပိ ပဟာရံ ဒေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၄၅၂. ဥပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ ကုပိတော အနတ္တမနော ပဟာရံ ဒေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော ကုပိတော အနတ္တမနော ပဟာရံ ဒေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ ကုပိတော အနတ္တမနော ပဟာရံ ဒေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အနုပသမ္ပန္နဿ ကုပိတော အနတ္တမနော ပဟာရံ ဒေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော , အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

၄၅၃. အနာပတ္တိ ကေနစိ ဝိဟေဌီယမာနော မောက္ခါဓိပ္ပါယော ပဟာရံ ဒေတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ပဟာရသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ စတုတ္ထံ။

၅. တလသတ္တိကသိက္ခါပဒံ

၄၅၄. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ကုပိတာ အနတ္တမနာ သတ္တရသဝဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ တလသတ္တိကံ ဥဂ္ဂိရန္တိ။ တေ ပဟာရသမုစ္စိတာ ရောဒန္တိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ကိဿ တုမှေ, အာဝုသော, ရောဒထာ’’တိ? ‘‘ဣမေ, အာဝုသော, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ကုပိတာ အနတ္တမနာ အမှာကံ တလသတ္တိကံ ဥဂ္ဂိရန္တီ’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ကုပိတာ အနတ္တမနာ သတ္တရသဝဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ တလသတ္တိကံ ဥဂ္ဂိရိဿန္တီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ကုပိတာ အနတ္တမနာ သတ္တရသဝဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ တလသတ္တိကံ ဥဂ္ဂိရထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ကုပိတာ အနတ္တမနာ သတ္တရသဝဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ တလသတ္တိကံ ဥဂ္ဂိရိဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၄၅၅. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ ကုပိတော အနတ္တမနော တလသတ္တိကံ ဥဂ္ဂိရေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၄၅၆. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ဘိက္ခုဿာတိ အညဿ ဘိက္ခုဿ။

ကုပိတော အနတ္တမနောတိ အနဘိရဒ္ဓေါ အာဟတစိတ္တော ခိလဇာတော။

တလသတ္တိကံ ဥဂ္ဂိရေယျာတိ ကာယံ ဝါ ကာယပဋိဗဒ္ဓံ ဝါ အန္တမသော ဥပ္ပလပတ္တမ္ပိ ဥစ္စာရေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၄၅၇. ဥပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ ကုပိတော အနတ္တမနော တလသတ္တိကံ ဥဂ္ဂိရတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော ကုပိတော အနတ္တမနော တလသတ္တိကံ ဥဂ္ဂိရတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ ကုပိတော အနတ္တမနော တလသတ္တိကံ ဥဂ္ဂိရတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အနုပသမ္ပန္နဿ ကုပိတော အနတ္တမနော တလသတ္တိကံ ဥဂ္ဂိရတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

၄၅၈. အနာပတ္တိ ကေနစိ ဝိဟေဌီယမာနော မောက္ခါဓိပ္ပါယော တလသတ္တိကံ ဥဂ္ဂိရတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

တလသတ္တိကသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ပဉ္စမံ။

၆. အမူလကသိက္ခါပဒံ

၄၅၉. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုံ အမူလကေန သံဃာဒိသေသေန အနုဒ္ဓံသေန္တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုံ အမူလကေန သံဃာဒိသေသေန အနုဒ္ဓံသေဿန္တီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုံ အမူလကေန သံဃာဒိသေသေန အနုဒ္ဓံသေထာတိ ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဘိက္ခုံ အမူလကေန သံဃာဒိသေသေန အနုဒ္ဓံသေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၄၆၀. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခုံ အမူလကေန သံဃာဒိသေသေန အနုဒ္ဓံသေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၄၆၁. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ဘိက္ခုန္တိ အညံ ဘိက္ခုံ။

အမူလကံ နာမ အဒိဋ္ဌံ အဿုတံ အပရိသင်္ကိတံ။

သံဃာဒိသေသေနာတိ တေရသန္နံ အညတရေန။

အနုဒ္ဓံသေယျာတိ စောဒေတိ ဝါ စောဒါပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၄၆၂. ဥပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ အမူလကေန သံဃာဒိသေသေန အနုဒ္ဓံသေတိ , အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော အမူလကေန သံဃာဒိသေသေန အနုဒ္ဓံသေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ အမူလကေန သံဃာဒိသေသေန အနုဒ္ဓံသေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အာစာရဝိပတ္တိယာ ဝါ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိယာ ဝါ အနုဒ္ဓံသေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နံ အနုဒ္ဓံသေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

၄၆၃. အနာပတ္တိ တထာသညီ စောဒေတိ, ဝါ စောဒါပေတိ ဝါ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

အမူလကသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဆဋ္ဌံ။

၇. သဉ္စိစ္စသိက္ခါပဒံ

၄၆၄. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သတ္တရသဝဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ သဉ္စိစ္စ ကုက္ကုစ္စံ ဥပဒဟန္တိ – ‘‘ဘဂဝတာ, အာဝုသော, သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ – ‘န ဦနဝီသတိဝဿော ပုဂ္ဂလော ဥပသမ္ပါဒေတဗ္ဗော’တိ။ တုမှေ စ ဦနဝီသတိဝဿာ ဥပသမ္ပန္နာ။ ကစ္စိ နော တုမှေ အနုပသမ္ပန္နာ’’တိ? တေ ရောဒန္တိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ကိဿ တုမှေ, အာဝုသော, ရောဒထာ’’တိ? ‘‘ဣမေ , အာဝုသော, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အမှာကံ သဉ္စိစ္စ ကုက္ကုစ္စံ ဥပဒဟန္တီ’’တိ ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခူနံ သဉ္စိစ္စ ကုက္ကုစ္စံ ဥပဒဟိဿန္တီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူနံ သဉ္စိစ္စ ကုက္ကုစ္စံ ဥပဒဟထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဘိက္ခူနံ သဉ္စိစ္စ ကုက္ကုစ္စံ ဥပဒဟိဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၄၆၅. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ သဉ္စိစ္စ ကုက္ကုစ္စံ ဥပဒဟေယျ [ဥပ္ပါဒေယျ (ဣတိပိ)] – ‘ဣတိဿ မုဟုတ္တမ္ပိ အဖာသု ဘဝိဿတီ’တိ ဧတဒေဝ ပစ္စယံ ကရိတွာ အနညံ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၄၆၆. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ဘိက္ခုဿာတိ အညဿ ဘိက္ခုဿ။

သဉ္စိစ္စာတိ ဇာနန္တော သဉ္ဇာနန္တော စေစ္စ အဘိဝိတရိတွာ ဝီတိက္ကမော။

ကုက္ကုစ္စံ ဥပဒဟေယျာတိ ‘‘ဦနဝီသတိဝဿော မညေ တွံ ဥပသမ္ပန္နော, ဝိကာလေ မညေ တယာ ဘုတ္တံ, မဇ္ဇံ မညေ တယာ ဣတံ, မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ ရဟော မညေ တယာ နိသိန္န’’န္တိ ကုက္ကုစ္စံ ဥပဒဟတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ဧတဒေဝ ပစ္စယံ ကရိတွာ, အနညန္တိ န အညော ကောစိ ပစ္စယော ဟောတိ ကုက္ကုစ္စံ ဥပဒဟိတုံ။

၄၆၇. ဥပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ သဉ္စိစ္စ ကုက္ကုစ္စံ ဥပဒဟတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော သဉ္စိစ္စ ကုက္ကုစ္စံ ဥပဒဟတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ သဉ္စိစ္စ ကုက္ကုစ္စံ ဥပဒဟတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အနုပသမ္ပန္နဿ သဉ္စိစ္စ ကုက္ကုစ္စံ ဥပဒဟတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

၄၆၈. အနာပတ္တိ န ကုက္ကုစ္စံ ဥပဒဟိတုကာမော ‘‘ဦနဝီသတိဝဿော မညေ တွံ ဥပသမ္ပန္နော, ဝိကာလေ မညေ တယာ ဘုတ္တံ, မဇ္ဇံ မညေ တယာ ဣတံ, မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ ရဟော မညေ တယာ နိသိန္နံ, ဣင်္ဃ ဇာနာဟိ, မာ တေ ပစ္ဆာ ကုက္ကုစ္စံ အဟောသီ’’တိ ဘဏတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

သဉ္စိစ္စသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ သတ္တမံ။

၈. ဥပဿုတိသိက္ခါပဒံ

၄၆၉. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ပေသလေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ဘဏ္ဍန္တိ။ ပေသလာ ဘိက္ခူ ဧဝံ ဝဒန္တိ – ‘‘အလဇ္ဇိနော ဣမေ, အာဝုသော, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ။ န သက္ကာ ဣမေဟိ သဟ ဘဏ္ဍိတု’’န္တိ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဧဝံ ဝဒန္တိ – ‘‘ကိဿ တုမှေ, အာဝုသော, အမှေ အလဇ္ဇိဝါဒေန ပါပေထာ’’တိ? ‘‘ကဟံ ပန တုမှေ, အာဝုသော, အဿုတ္ထာ’’တိ? ‘‘မယံ အာယသ္မန္တာနံ ဥပဿုတိံ [ဥပဿုတိ (?)] တိဋ္ဌမှာ’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခူနံ ဘဏ္ဍနဇာတာနံ ကလဟဇာတာနံ ဝိဝါဒါပန္နာနံ ဥပဿုတိံ [ဥပဿုတိ (?)] တိဋ္ဌိဿန္တီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူနံ ဘဏ္ဍနဇာတာနံ ကလဟဇာတာနံ ဝိဝါဒါပန္နာနံ ဥပဿုတိံ [ဥပဿုတိ (?)] တိဋ္ဌထာတိ? ‘‘သစ္စ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဘိက္ခူနံ ဘဏ္ဍနဇာတာနံ ကလဟဇာတာနံ ဝိဝါဒါပန္နာနံ ဥပဿုတိံ [ဥပဿုတိ (?)] တိဋ္ဌိဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၄၇၀. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခူနံ ဘဏ္ဍနဇာတာနံ ကလဟဇာတာနံ ဝိဝါဒါပန္နာနံ ဥပဿုတိံ တိဋ္ဌေယျ – ‘ယံ ဣမေ ဘဏိဿန္တိ တံ သောဿာမီ’တိ ဧတဒေဝ ပစ္စယံ ကရိတွာ အနညံ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၄၇၁. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ဘိက္ခူနန္တိ အညေသံ ဘိက္ခူနံ။

ဘဏ္ဍနဇာတာနံ ကလဟဇာတာနံ ဝိဝါဒါပန္နာနန္တိ အဓိကရဏဇာတာနံ။

ဥပဿုတိံ တိဋ္ဌေယျာတိ ‘‘ဣမေသံ သုတွာ စောဒေဿာမိ သာရေဿာမိ ပဋိစောဒေဿာမိ ပဋိသာရေဿာမိ မင်္ကူ ကရိဿာမီ’’တိ ဂစ္ဆတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ယတ္ထ ဌိတော သုဏာတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပစ္ဆတော ဂစ္ဆန္တော တုရိတော ဂစ္ဆတိ သောဿာမီတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ယတ္ထ ဌိတော သုဏာတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပုရတော ဂစ္ဆန္တော ဩဟိယျတိ သောဿာမီတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ယတ္ထ ဌိတော သုဏာတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဘိက္ခုဿ ဌိတောကာသံ ဝါ နိသိန္နောကာသံ ဝါ နိပန္နောကာသံ ဝါ အာဂန္တွာ မန္တေန္တံ ဥက္ကာသိတဗ္ဗံ , ဝိဇာနာပေတဗ္ဗံ, နော စေ ဥက္ကာသေယျ ဝါ ဝိဇာနာပေယျ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ဧတဒေဝ ပစ္စယံ ကရိတွာ အနညန္တိ န အညော ကောစိ ပစ္စယော ဟောတိ ဥပဿုတိံ တိဋ္ဌိတုံ။

၄၇၂. ဥပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ ဥပဿုတိံ တိဋ္ဌတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော ဥပဿုတိံ တိဋ္ဌတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ ဥပဿုတိံ တိဋ္ဌတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အနုပသမ္ပန္နဿ ဥပဿုတိံ တိဋ္ဌတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

၄၇၃. အနာပတ္တိ – ‘‘ဣမေသံ သုတွာ ဩရမိဿာမိ ဝိရမိဿာမိ ဝူပသမိဿာမိ [ဝူပသမေဿာမိ (သီ.)] အတ္တာနံ ပရိမောစေဿာမီ’’တိ ဂစ္ဆတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ဥပဿုတိသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ အဋ္ဌမံ။

၉. ကမ္မပဋိဗာဟနသိက္ခါပဒံ

၄၇၄. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အနာစာရံ အာစရိတွာ ဧကမေကဿ ကမ္မေ ကယိရမာနေ ပဋိက္ကောသန္တိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သံဃော သန္နိပတိတော ဟောတိ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ စီဝရကမ္မံ ကရောန္တာ ဧကဿ ဆန္ဒံ အဒံသု။ အထ ခေါ သံဃော – ‘‘အယံ, အာဝုသော, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယော ဘိက္ခု ဧကကော အာဂတော, ဟန္ဒဿ မယံ ကမ္မံ ကရောမာ’’တိ တဿ ကမ္မံ အကာသိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု ယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကိံ, အာဝုသော, သံဃော အကာသီ’’တိ? ‘‘သံဃော မေ, အာဝုသော, ကမ္မံ အကာသီ’’တိ။ ‘‘န မယံ, အာဝုသော, ဧတဒတ္ထာယ ဆန္ဒံ အဒမှာ – ‘‘တုယှံ ကမ္မံ ကရိဿတီ’’တိ။ သစေ စ မယံ ဇာနေယျာမ ‘‘တုယှံ ကမ္မံ ကရိဿတီ’’တိ, န မယံ ဆန္ဒံ ဒဒေယျာမာ’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဓမ္မိကာနံ ကမ္မာနံ ဆန္ဒံ ဒတွာ ပစ္ဆာ ခီယနဓမ္မံ [ခိယျဓမ္မံ (ဣတိပိ)] အာပဇ္ဇိဿန္တီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မိကာနံ ကမ္မာနံ ဆန္ဒံ ဒတွာ ပစ္ဆာ ခီယနဓမ္မံ [ခိယျဓမ္မံ (ဣတိပိ)] အာပဇ္ဇထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဓမ္မိကာနံ ကမ္မာနံ ဆန္ဒံ ဒတွာ ပစ္ဆာ ခီယနဓမ္မံ [ခိယျဓမ္မံ (ဣတိပိ)] အာပဇ္ဇိဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၄၇၅. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဓမ္မိကာနံ ကမ္မာနံ ဆန္ဒံ ဒတွာ ပစ္ဆာ ခီယနဓမ္မံ အာပဇ္ဇေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၄၇၆. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ဓမ္မိကံ နာမ ကမ္မံ အပလောကနကမ္မံ ဉတ္တိကမ္မံ ဉတ္တိဒုတိယကမ္မံ ဉတ္တိစတုတ္ထကမ္မံ ဓမ္မေန ဝိနယေန သတ္ထုသာသနေန ကတံ, ဧတံ ဓမ္မိကံ နာမ ကမ္မံ။ ဆန္ဒံ ဒတွာ ခိယျတိ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၄၇၇. ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ ဆန္ဒံ ဒတွာ ခိယျတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော ဆန္ဒံ ဒတွာ ခိယျတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ ဆန္ဒံ ဒတွာ ခိယျတိ, အနာပတ္တိ။ အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ, အနာပတ္တိ။

၄၇၈. အနာပတ္တိ – ‘‘အဓမ္မေန ဝါ ဝဂ္ဂေန ဝါ န ကမ္မာရဟဿ ဝါ ကမ္မံ ကတ’’န္တိ ဇာနန္တော ခိယျတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ကမ္မပဋိဗာဟနသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ နဝမံ။

၁၀. ဆန္ဒံအဒတွာဂမနသိက္ခါပဒံ

၄၇၉. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သံဃော သန္နိပတိတော ဟောတိ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ စီဝရကမ္မံ ကရောန္တာ ဧကဿ ဆန္ဒံ အဒံသု။ အထ ခေါ သံဃော ‘‘ယဿတ္ထာယ သန္နိပတိတော တံ ကမ္မံ ကရိဿာမီ’’တိ ဉတ္တိံ ဌပေသိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု – ‘‘ဧဝမေဝိမေ ဧကမေကဿ ကမ္မံ ကရောန္တိ, ကဿ တုမှေ ကမ္မံ ကရိဿထာ’’တိ ဆန္ဒံ အဒတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခု သံဃေ ဝိနိစ္ဆယကထာယ ဝတ္တမာနာယ ဆန္ဒံ အဒတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကမိဿတီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တွံ, ဘိက္ခု, သံဃေ ဝိနိစ္ဆယကထာယ ဝတ္တမာနာယ ဆန္ဒံ အဒတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကမသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, သံဃေ ဝိနိစ္ဆယကထာယ ဝတ္တမာနာယ ဆန္ဒံ အဒတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကမိဿသိ ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၄၈၀. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု သံဃေ ဝိနိစ္ဆယကထာယ ဝတ္တမာနာယ ဆန္ဒံ အဒတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကမေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၄၈၁. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

သံဃေ ဝိနိစ္ဆယကထာ နာမ ဝတ္ထု ဝါ အာရောစိတံ ဟောတိ အဝိနိစ္ဆိတံ, ဉတ္တိ ဝါ ဌပိတာ ဟောတိ, ကမ္မဝါစာ ဝါ ဝိပ္ပကတာ ဟောတိ။

ဆန္ဒံ အဒတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကမေယျာတိ – ‘‘ကထံ ဣဒံ ကမ္မံ ကုပ္ပံ အဿ ဝဂ္ဂံ အဿ န ကရေယျာ’’တိ ဂစ္ဆတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပရိသာယ ဟတ္ထပါသံ ဝိဇဟန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဝိဇဟိတေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၄၈၂. ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ ဆန္ဒံ အဒတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကမတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော ဆန္ဒံ အဒတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကမတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ ဆန္ဒံ အဒတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကမတိ, အနာပတ္တိ။ အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ, အနာပတ္တိ။

၄၈၃. အနာပတ္တိ – ‘‘သင်္ဃဿ ဘဏ္ဍနံ ဝါ ကလဟော ဝါ ဝိဂ္ဂဟော ဝါ ဝိဝါဒေါ ဝါ ဘဝိဿတီ’’တိ ဂစ္ဆတိ, ‘‘သင်္ဃဘေဒေါ ဝါ သင်္ဃရာဇိ ဝါ ဘဝိဿတီ’’တိ ဂစ္ဆတိ, ‘‘အဓမ္မေန ဝါ ဝဂ္ဂေန ဝါ န ကမ္မာရဟဿ ဝါ ကမ္မံ ကရိဿတီ’’တိ ဂစ္ဆတိ, ဂိလာနော ဂစ္ဆတိ, ဂိလာနဿ ကရဏီယေန ဂစ္ဆတိ, ဥစ္စာရေန ဝါ ပဿာဝေန ဝါ ဣဠိတော ဂစ္ဆတိ, ‘‘န ကမ္မံ ကောပေတုကာမော ပုန ပစ္စာဂမိဿာမီ’’တိ ဂစ္ဆတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ဆန္ဒံ အဒတွာ ဂမနသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒသမံ။

၁၁. ဒုဗ္ဗလသိက္ခါပဒံ

၄၈၄. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဒဗ္ဗော မလ္လပုတ္တော သင်္ဃဿ သေနာသနဉ္စ ပညပေတိ ဘတ္တာနိ စ ဥဒ္ဒိသတိ။ သော စာယသ္မာ ဒုဗ္ဗလစီဝရော ဟောတိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သင်္ဃဿ ဧကံ စီဝရံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ။ အထ ခေါ သံဃော တံ စီဝရံ အာယသ္မတော ဒဗ္ဗဿ မလ္လပုတ္တဿ အဒါသိ ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ယထာသန္ထုတံ ဘိက္ခူ သင်္ဃိကံ လာဘံ ပရိဏာမေန္တီ’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သမဂ္ဂေန သံဃေန စီဝရံ ဒတွာ ပစ္ဆာ ခီယနဓမ္မံ အာပဇ္ဇိဿန္တီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, သမဂ္ဂေန သံဃေန စီဝရံ ဒတွာ ပစ္ဆာ ခီယနဓမ္မံ အာပဇ္ဇထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, သမဂ္ဂေန သံဃေန စီဝရံ ဒတွာ ပစ္ဆာ ခီယနဓမ္မံ အာပဇ္ဇိဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ, ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၄၈၅. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု သမဂ္ဂေန သံဃေန စီဝရံ ဒတွာ ပစ္ဆာ ခီယနဓမ္မံ အာပဇ္ဇေယျ ‘ယထာသန္ထုတံ ဘိက္ခူ သင်္ဃိကံ လာဘံ ပရိဏာမေန္တီ’တိ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၄၈၆. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

သမဂ္ဂေါ နာမ သံဃော သမာနသံဝါသကော သမာနသီမာယံ ဌိတော။

စီဝရံ နာမ ဆန္နံ စီဝရာနံ အညတရံ စီဝရံ ဝိကပ္ပနုပဂံ ပစ္ဆိမံ။

ဒတွာတိ သယံ ဒတွာ။

ယထာသန္ထုတံ နာမ ယထာမိတ္တတာ ယထာသန္ဒိဋ္ဌတာ ယထာသမ္ဘတ္တတာ ယထာသမာနုပဇ္ဈာယကတာ ယထာသမာနာစရိယကတာ။

သင်္ဃိကံ နာမ သင်္ဃဿ ဒိန္နံ ဟောတိ ပရိစ္စတ္တံ။

လာဘော နာမ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခါရာ, အန္တမသော စုဏ္ဏပိဏ္ဍောပိ, ဒန္တကဋ္ဌမ္ပိ, ဒသိကသုတ္တမ္ပိ။

ပစ္ဆာ ခီယနဓမ္မံ အာပဇ္ဇေယျာတိ ဥပသမ္ပန္နဿ သံဃေန သမ္မတဿ သေနာသနပညာပကဿ ဝါ ဘတ္တုဒ္ဒေသကဿ ဝါ ယာဂုဘာဇကဿ ဝါ ဖလဘာဇကဿ ဝါ ခဇ္ဇဘာဇကဿ ဝါ အပ္ပမတ္တကဝိဿဇ္ဇကဿ ဝါ စီဝရံ ဒိန္နေ ခိယျတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၄၈၇. ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ စီဝရံ ဒိန္နေ ခိယျတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော စီဝရံ ဒိန္နေ ခိယျတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ စီဝရံ ဒိန္နေ ခိယျတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အညံ ပရိက္ခါရံ ဒိန္နေ ခိယျတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဥပသမ္ပန္နဿ သံဃေန အသမ္မတဿ သေနာသနပညာပကဿ ဝါ ဘတ္တုဒ္ဒေသကဿ ဝါ ယာဂုဘာဇကဿ ဝါ ဖလဘာဇကဿ ဝါ ခဇ္ဇဘာဇကဿ ဝါ အပ္ပမတ္တကဝိဿဇ္ဇကဿ ဝါ စီဝရံ ဝါ အညံ ဝါ ပရိက္ခါရံ ဒိန္နေ ခိယျတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နဿ သံဃေန သမ္မတဿ ဝါ အသမ္မတဿ ဝါ သေနာသနပညာပကဿ ဝါ ဘတ္တုဒ္ဒေသကဿ ဝါ ယာဂုဘာဇကဿ ဝါ ဖလဘာဇကဿ ဝါ ခဇ္ဇဘာဇကဿ ဝါ အပ္ပမတ္တကဝိဿဇ္ဇကဿ ဝါ စီဝရံ ဝါ အညံ ဝါ ပရိက္ခါရံ ဒိန္နေ ခိယျတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ, အနာပတ္တိ။

၄၈၈. အနာပတ္တိ – ပကတိယာ ဆန္ဒါ ဒေါသာ မောဟာ ဘယာ ကရောန္တံ ‘‘ကွတ္ထော တဿ ဒိန္နေန လဒ္ဓါပိ ဝိနိပါတေဿတိ န သမ္မာ ဥပနေဿတီ’’တိ ခိယျတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ဒုဗ္ဗလသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဧကာဒသမံ။

၁၂. ပရိဏာမနသိက္ခါပဒံ

၄၈၉. [ဣဒံ ဝတ္ထု ပါရာ. ၆၅၇] တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သာဝတ္ထိယံ အညတရဿ ပူဂဿ သင်္ဃဿ သစီဝရဘတ္တံ ပဋိယတ္တံ ဟောတိ – ‘‘ဘောဇေတွာ စီဝရေန အစ္ဆာဒေဿာမာ’’တိ။ အထ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ယေန သော ပူဂေါ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ပူဂံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဒေထာဝုသော, ဣမာနိ စီဝရာနိ ဣမေသံ ဘိက္ခူန’’န္တိ။ ‘‘န မယံ, ဘန္တေ, ဒဿာမ။ အမှာကံ သင်္ဃဿ အနုဝဿံ သစီဝရဘိက္ခါ ပညတ္တာ’’တိ။ ‘‘ဗဟူ, အာဝုသော, သင်္ဃဿ ဒါယကာ, ဗဟူ သင်္ဃဿ ဘတ္တာ [ဘဒ္ဒါ (က.)]။ ဣမေ တုမှေ နိဿာယ တုမှေ သမ္ပဿန္တာ ဣဓ ဝိဟရန္တိ။ တုမှေ စေ ဣမေသံ န ဒဿထ, အထ ကော စရဟိ ဣမေသံ ဒဿတိ? ဒေထာဝုသော, ဣမာနိ စီဝရာနိ ဣမေသံ ဘိက္ခူန’’န္တိ။ အထ ခေါ သော ပူဂေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေဟိ ဘိက္ခူဟိ နိပ္ပီဠိယမာနော ယထာပဋိယတ္တံ စီဝရံ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ ဒတွာ သံဃံ ဘတ္တေန ပရိဝိသိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ ဇာနန္တိ သင်္ဃဿ သစီဝရဘတ္တံ ပဋိယတ္တံ ‘‘န စ ဇာနန္တိ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ ဒိန္န’’န္တိ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဩဏောဇေထာဝုသော, သင်္ဃဿ စီဝရ’’န္တိ။ ‘‘နတ္ထိ, ဘန္တေ။ ယထာပဋိယတ္တံ စီဝရံ အယျာ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ အယျာနံ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာနံ ပရိဏာမေသု’’န္တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဇာနံ သင်္ဃိကံ လာဘံ ပရိဏတံ ပုဂ္ဂလဿ ပရိဏာမေဿန္တီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနံ သင်္ဃိကံ လာဘံ ပရိဏတံ ပုဂ္ဂလဿ ပရိဏာမေထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဇာနံ သင်္ဃိကံ လာဘံ ပရိဏတံ ပုဂ္ဂလဿ ပရိဏာမေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၄၉၀. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဇာနံ သင်္ဃိကံ လာဘံ ပရိဏတံ ပုဂ္ဂလဿ ပရိဏာမေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၄၉၁. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ဇာနာတိ နာမ သာမံ ဝါ ဇာနာတိ, အညေ ဝါ တဿ အာရောစေန္တိ, သော ဝါ အာရောစေတိ။

သင်္ဃိကံ နာမ သင်္ဃဿ ဒိန္နံ ဟောတိ ပရိစ္စတ္တံ။

လာဘော နာမ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခါရာ, အန္တမသော စုဏ္ဏပိဏ္ဍောပိ, ဒန္တကဋ္ဌမ္ပိ, ဒသိကသုတ္တမ္ပိ။

ပရိဏတံ နာမ ‘‘ဒဿာမ ကရိဿာမာ’’တိ ဝါစာ ဘိန္နာ ဟောတိ, တံ ပုဂ္ဂလဿ ပရိဏာမေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၄၉၂. ပရိဏတေ ပရိဏတသညီ ပုဂ္ဂလဿ ပရိဏာမေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပရိဏတေ ဝေမတိကော ပုဂ္ဂလဿ ပရိဏာမေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပရိဏတေ အပရိဏတသညီ ပုဂ္ဂလဿ ပရိဏာမေတိ, အနာပတ္တိ။ သင်္ဃဿ ပရိဏတံ အညသင်္ဃဿ ဝါ စေတိယဿ ဝါ ပရိဏာမေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ စေတိယဿ ပရိဏတံ အညစေတိယဿ ဝါ သင်္ဃဿ ဝါ ပုဂ္ဂလဿ ဝါ ပရိဏာမေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပုဂ္ဂလဿ ပရိဏတံ အညပုဂ္ဂလဿ ဝါ သင်္ဃဿ ဝါ စေတိယဿ ဝါ ပရိဏာမေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ ။ အပရိဏတေ ပရိဏတသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အပရိဏတေ ဝေမတိကော , အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အပရိဏတေ အပရိဏတသညီ, အနာပတ္တိ။

၄၉၃. အနာပတ္တိ – ‘‘ကတ္ထ ဒေမာ’’တိ ပုစ္ဆီယမာနော – ‘‘ယတ္ထ တုမှာကံ ဒေယျဓမ္မော ပရိဘောဂံ ဝါ လဘေယျ ပဋိသင်္ခါရံ ဝါ လဘေယျ စိရဋ္ဌိတိကော ဝါ အဿ ယတ္ထ ဝါ ပန တုမှာကံ စိတ္တံ ပသီဒတိ တတ္ထ ဒေထာ’’တိ ဘဏတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ပရိဏာမနသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒွါဒသမံ။

သဟဓမ္မိကဝဂ္ဂေါ အဋ္ဌမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

သဟဓမ္မ-ဝိဝဏ္ဏဉ္စ၊ မောဟာပနံ ပဟာရကံ။

တလသတ္တိ အမူလဉ္စ၊ သဉ္စိစ္စ စ ဥပဿုတိ။

ပဋိဗာဟနဆန္ဒဉ္စ၊ ဒဗ္ဗဉ္စ ပရိဏာမနန္တိ။

၉. ရတနဝဂ္ဂေါ

၁. အန္တေပုရသိက္ခါပဒံ

၄၉၄. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဥယျာနပါလံ အာဏာပေသိ – ‘‘ဂစ္ဆ, ဘဏေ, ဥယျာနံ သောဓေဟိ။ ဥယျာနံ ဂမိဿာမာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဒေဝါ’’တိ ခေါ သော ဥယျာနပါလော ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ပဋိဿုတွာ ဥယျာနံ သောဓေန္တော အဒ္ဒသ ဘဂဝန္တံ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ နိသိန္နံ။ ဒိသွာန ယေန ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ရာဇာနံ ပသေနဒိံ ကောသလံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သုဒ္ဓံ, ဒေဝ, ဥယျာနံ။ အပိစ, ဘဂဝါ တတ္ထ နိသိန္နော’’တိ။ ‘‘ဟောတု, ဘဏေ! မယံ ဘဂဝန္တံ ပယိရုပါသိဿာမာ’’တိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဥယျာနံ ဂန္တွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဥပါသကော ဘဂဝန္တံ ပယိရုပါသန္တော နိသိန္နော ဟောတိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော တံ ဥပါသကံ ဘဂဝန္တံ ပယိရုပါသန္တံ နိသိန္နံ။ ဒိသွာန ဘီတော အဋ္ဌာသိ။ အထ ခေါ ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘နာရဟတာယံ ပုရိသော ပါပေါ ဟောတုံ , ယထာ ဘဂဝန္တံ ပယိရုပါသတီ’’တိ။ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ အထ ခေါ သော ဥပါသကော ဘဂဝတော ဂါရဝေန ရာဇာနံ ပသေနဒိံ ကောသလံ နေဝ အဘိဝါဒေသိ န ပစ္စုဋ္ဌာသိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော အနတ္တမနော အဟောသိ – ‘‘ကထဉှိ နာမာယံ ပုရိသော မယိ အာဂတေ နေဝ အဘိဝါဒေဿတိ န ပစ္စုဋ္ဌေဿတီ’’တိ! အထ ခေါ ဘဂဝါ ရာဇာနံ ပသေနဒိံ ကောသလံ အနတ္တမနံ ဝိဒိတွာ ရာဇာနံ ပသေနဒိံ ကောသလံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧသော ခေါ, မဟာရာဇ, ဥပါသကော ဗဟုဿုတော အာဂတာဂမော ကာမေသု ဝီတရာဂေါ’’တိ။ အထ ခေါ ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘နာရဟတာယံ ဥပါသကော ဩရကော ဟောတုံ, ဘဂဝါပိ ဣမဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသတီ’’တိ။ တံ ဥပါသကံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဝဒေယျာသိ, ဥပါသက, ယေန အတ္ထော’’တိ။ ‘‘သုဋ္ဌု, ဒေဝါ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ရာဇာနံ ပသေနဒိံ ကောသလံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတော သမာဒပိတော သမုတ္တေဇိတော သမ္ပဟံသိတော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။

၄၉၅. တေန ခေါ ပန သမယေန ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဥပရိပါသာဒဝရဂတော ဟောတိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော တံ ဥပါသကံ ရထိကာယ [ရထိယာယ (ဣတိပိ)] ဆတ္တပါဏိံ ဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန ပက္ကောသာပေတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘‘တွံ ကိရ, ဥပါသက, ဗဟုဿုတော အာဂတာဂမော။ သာဓု, ဥပါသက, အမှာကံ ဣတ္ထာဂါရံ ဓမ္မံ ဝါစေဟီ’’တိ။ ‘‘ယမဟံ [ယမ္ပါဟံ (သီ.)], ဒေဝ, ဇာနာမိ အယျာနံ ဝါဟသာ, အယျာဝ ဒေဝဿ ဣတ္ထာဂါရံ ဓမ္မံ ဝါစေဿန္တီ’’တိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော – ‘‘သစ္စံ ခေါ ဥပါသကော အာဟာ’’တိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သာဓု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဧကံ ဘိက္ခုံ အာဏာပေတု ယော အမှာကံ ဣတ္ထာဂါရံ ဓမ္မံ ဝါစေဿတီ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ရာဇာနံ ပသေနဒိံ ကောသလံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ။ပေ.။ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘တေနဟာနန္ဒ, ရညော ဣတ္ထာဂါရံ ဓမ္မံ ဝါစေဟီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒေါ ဘဂဝတော ပဋိဿုတွာ ကာလေန ကာလံ ပဝိသိတွာ ရညော ဣတ္ထာဂါရံ ဓမ္မံ ဝါစေတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒေါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ။

၄၉၆. တေန ခေါ ပန သမယေန ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော မလ္လိကာယ ဒေဝိယာ သဒ္ဓိံ သယနဂတော ဟောတိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ မလ္လိကာ ဒေဝီ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန သဟသာ ဝုဋ္ဌာသိ; ဣတကမဋ္ဌံ ဒုဿံ ပဘဿိတ္ထ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒေါ တတောဝ ပဋိနိဝတ္တိတွာ အာရာမံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ အာနန္ဒေါ ပုဗ္ဗေ အပ္ပဋိသံဝိဒိတော ရညော အန္တေပုရံ ပဝိသိဿတီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တွံ, အာနန္ဒ, ပုဗ္ဗေ အပ္ပဋိသံဝိဒိတော ရညော အန္တေပုရံ ပဝိသသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တွံ, အာနန္ဒ, ပုဗ္ဗေ အပ္ပဋိသံဝိဒိတော ရညော အန္တေပုရံ ပဝိသိဿသိ! နေတံ, အာနန္ဒ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဝိဂရဟိတွာ။ပေ.။ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ –

၄၉၇. [အ. နိ. ၁၀.၄၅] ‘‘ဒသယိမေ, ဘိက္ခဝေ, အာဒီနဝါ ရာဇန္တေပုရပ္ပဝေသနေ။ ကတမေ ဒသ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ မဟေသိယာ သဒ္ဓိံ နိသိန္နော ဟောတိ, တတ္ထ ဘိက္ခု ပဝိသတိ။ မဟေသီ ဝါ ဘိက္ခုံ ဒိသွာ သိတံ ပါတုကရောတိ။ ဘိက္ခု ဝါ မဟေသိံ ဒိသွာ သိတံ ပါတုကရောတိ။ တတ္ထ ရညော ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အဒ္ဓါ ဣမေသံ ကတံ ဝါ ကရိဿန္တိ ဝါ’’တိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, ပဌမော အာဒီနဝေါ ရာဇန္တေပုရပ္ပဝေသနေ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ဗဟုကိစ္စော ဗဟုကရဏီယော။ အညတရံ ဣတ္ထိံ ဂန္တွာ နဿရတိ။ သာ တေန ဂဗ္ဘံ ဂဏှိ။ တတ္ထ ရညော ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘န ခေါ ဣဓ အညော ကောစိ ပဝိသတိ အညတြ ပဗ္ဗဇိတေန။ သိယာ နု ခေါ ပဗ္ဗဇိတဿ ကမ္မ’’န္တိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, ဒုတိယော အာဒီနဝေါ ရာဇန္တေပုရပ္ပဝေသနေ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ရညော အန္တေပုရေ အညတရံ ရတနံ နဿတိ။ တတ္ထ ရညော ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘န ခေါ ဣဓ အညော ကောစိ ပဝိသတိ အညတြ ပဗ္ဗဇိတေန။ သိယာ နု ခေါ ပဗ္ဗဇိတဿ ကမ္မ’’န္တိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, တတိယော အာဒီနဝေါ ရာဇန္တေပုရပ္ပဝေသနေ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ရညော အန္တေပုရေ အဗ္ဘန္တရာ ဂုယှမန္တာ ဗဟိဒ္ဓါ သမ္ဘေဒံ ဂစ္ဆန္တိ။ တတ္ထ ရညော ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘န ခေါ ဣဓ အညော ကောစိ ပဝိသတိ အညတြ ပဗ္ဗဇိတေန။ သိယာ နု ခေါ ပဗ္ဗဇိတဿ ကမ္မ’’န္တိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, စတုတ္ထော အာဒီနဝေါ ရာဇန္တေပုရပ္ပဝေသနေ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ရညော အန္တေပုရေ ပုတ္တော ဝါ ပိတရံ ပတ္ထေတိ ပိတာ ဝါ ပုတ္တံ ပတ္ထေတိ။ တေသံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘န ခေါ ဣဓ အညော ကောစိ ပဝိသတိ အညတြ ပဗ္ဗဇိတေန။ သိယာ နု ခေါ ပဗ္ဗဇိတဿ ကမ္မ’’န္တိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စမော အာဒီနဝေါ ရာဇန္တေပုရပ္ပဝေသနေ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ နီစဋ္ဌာနိယံ ဥစ္စေ ဌာနေ ဌပေတိ။ ယေသံ တံ အမနာပံ တေသံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ရာဇာ ခေါ ပဗ္ဗဇိတေန သံသဋ္ဌော။ သိယာ နု ခေါ ပဗ္ဗဇိတဿ ကမ္မ’’န္တိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, ဆဋ္ဌော အာဒီနဝေါ, ရာဇန္တေပုရပ္ပဝေသနေ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ဥစ္စဋ္ဌာနိယံ နီစေ ဌာနေ ဌပေတိ။ ယေသံ တံ အမနာပံ တေသံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ရာဇာ ခေါ ပဗ္ဗဇိတေန သံသဋ္ဌော။ သိယာ နု ခေါ ပဗ္ဗဇိတဿ ကမ္မ’’န္တိ။ အယံ , ဘိက္ခဝေ, သတ္တမော အာဒီနဝေါ ရာဇန္တေပုရပ္ပဝေသနေ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ အကာလေ သေနံ ဥယျောဇေတိ။ ယေသံ တံ အမနာပံ တေသံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ရာဇာ ခေါ ပဗ္ဗဇိတေန သံသဋ္ဌော။ သိယာ နု ခေါ ပဗ္ဗဇိတဿ ကမ္မ’’န္တိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, အဋ္ဌမော အာဒီနဝေါ ရာဇန္တေပုရပ္ပဝေသနေ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ကာလေ သေနံ ဥယျောဇေတွာ အန္တရာမဂ္ဂတော နိဝတ္တာပေတိ။ ယေသံ တံ အမနာပံ တေသံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘‘ရာဇာ ခေါ ပဗ္ဗဇိတေန သံသဋ္ဌော။ သိယာ နု ခေါ ပဗ္ဗဇိတဿ ကမ္မ’’န္တိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, နဝမော အာဒီနဝေါ ရာဇန္တေပုရပ္ပဝေသနေ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ရညော ရာဇန္တေပုရံ ဟတ္ထိသမ္မဒ္ဒံ အဿသမ္မဒ္ဒံ ရထသမ္မဒ္ဒံ ရဇ္ဇနီယာနိ [ရဇ္ဇနီယာနိ (က.)] ရူပသဒ္ဒဂန္ဓရသဖောဋ္ဌဗ္ဗာနိ, ယာနိ န ပဗ္ဗဇိတဿ သာရုပ္ပါနိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, ဒသမော အာဒီနဝေါ ရာဇန္တေပုရပ္ပဝေသနေ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒသ အာဒီနဝါ ရာဇန္တေပုရပ္ပဝေသနေ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဒုဗ္ဘရတာယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၄၉၈. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ရညော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဝသိတ္တဿ [မုဒ္ဓါဘိသိတ္တဿ (သျာ.)] အနိက္ခန္တရာဇကေ အနိဂ္ဂတရတနကေ ပုဗ္ဗေ အပ္ပဋိသံဝိဒိတော ဣန္ဒခီလံ အတိက္ကာမေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၄၉၉. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ခတ္တိယော နာမ ဥဘတော သုဇာတော ဟောတိ, မာတိတော စ ပိတိတော စ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော, ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ အက္ခိတ္တော အနုပကုဋ္ဌော ဇာတိဝါဒေန။

မုဒ္ဓါဝသိတ္တော နာမ ခတ္တိယာဘိသေကေန အဘိသိတ္တော ဟောတိ။

အနိက္ခန္တရာဇကေတိ ရာဇာ သယနိဃရာ အနိက္ခန္တော ဟောတိ။

အနိဂ္ဂတရတနကေတိ မဟေသီ သယနိဃရာ အနိက္ခန္တာ ဟောတိ, ဥဘော ဝါ အနိက္ခန္တာ ဟောန္တိ။

ပုဗ္ဗေ အပ္ပဋိသံဝိဒိတောတိ ပုဗ္ဗေ အနာမန္တေတွာ။

ဣန္ဒခီလော နာမ သယနိဃရဿ ဥမ္မာရော ဝုစ္စတိ။

သယနိဃရံ နာမ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ရညော သယနံ ပညတ္တံ ဟောတိ, အန္တမသော သာဏိပါကာရပရိက္ခိတ္တမ္ပိ။

ဣန္ဒခီလံ အတိက္ကာမေယျာတိ ပဌမံ ပါဒံ ဥမ္မာရံ အတိက္ကာမေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဒုတိယံ ပါဒံ အတိက္ကာမေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

၅၀၀. အပ္ပဋိသံဝိဒိတေ အပ္ပဋိသံဝိဒိတသညီ ဣန္ဒခီလံ အတိက္ကာမေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အပ္ပဋိသံဝိဒိတေ ဝေမတိကော ဣန္ဒခီလံ အတိက္ကာမေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အပ္ပဋိသံဝိဒိတေ ပဋိသံဝိဒိတသညီ ဣန္ဒခီလံ အတိက္ကာမေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ပဋိသံဝိဒိတေ အပ္ပဋိသံဝိဒိတသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပဋိသံဝိဒိတေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပဋိသံဝိဒိတေ ပဋိသံဝိဒိတသညီ, အနာပတ္တိ။

၅၀၁. အနာပတ္တိ ပဋိသံဝိဒိတေ, န ခတ္တိယော ဟောတိ, န ခတ္တိယာဘိသေကေန အဘိသိတ္တော ဟောတိ, ရာဇာ သယနိဃရာ နိက္ခန္တော ဟောတိ, မဟေသီ သယနိဃရာ နိက္ခန္တာ ဟောတိ, ဥဘော ဝါ နိက္ခန္တာ ဟောန္တိ, န သယနိဃရေ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

အန္တေပုရသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ပဌမံ။

၂. ရတနသိက္ခါပဒံ

၅၀၂. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု အစိရဝတိယာ နဒိယာ နဟာယတိ။ အညတရောပိ ဗြာဟ္မဏော ပဉ္စသတာနံ ထဝိကံ ထလေ နိက္ခိပိတွာ အစိရဝတိယာ နဒိယာ နဟာယန္တော ဝိဿရိတွာ အဂမာသိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု – ‘‘တဿာယံ ဗြာဟ္မဏဿ ထဝိကာ, မာ ဣဓ နဿီ’’တိ အဂ္ဂဟေသိ။ အထ ခေါ သော ဗြာဟ္မဏော သရိတွာ တုရိတော အာဓါဝိတွာ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အပိ မေ, ဘော, ထဝိကံ ပဿေယျာသီ’’တိ? ‘‘ဟန္ဒ, ဗြာဟ္မဏာ’’တိ အဒါသိ။ အထ ခေါ တဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကေန နု ခေါ အဟံ ဥပါယေန ဣမဿ ဘိက္ခုနော ပုဏ္ဏပတ္တံ န ဒဒေယျ’’န္တိ! ‘‘န မေ, ဘော, ပဉ္စသတာနိ, သဟဿံ မေ’’တိ ပလိဗုန္ဓေတွာ မုဉ္စိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု အာရာမံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခု ရတနံ ဥဂ္ဂဟေဿတီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တွံ, ဘိက္ခု, ရတနံ ဥဂ္ဂဟေသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, ရတနံ ဥဂ္ဂဟေဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ရတနံ ဝါ ရတနသမ္မတံ ဝါ ဥဂ္ဂဏှေယျ ဝါ ဥဂ္ဂဏှာပေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၅၀၃. တေန ခေါ ပန သမယေန သာဝတ္ထိယာ ဥဿဝေါ ဟောတိ။ မနုဿာ အလင်္ကတပ္ပဋိယတ္တာ ဥယျာနံ ဂစ္ဆန္တိ။ ဝိသာခါပိ မိဂါရမာတာ အလင်္ကတပ္ပဋိယတ္တာ ‘‘ဥယျာနံ ဂမိဿာမီ’’တိ ဂါမတော နိက္ခမိတွာ – ‘‘ကျာဟံ ကရိဿာမိ ဥယျာနံ ဂန္တွာ, ယံနူနာဟံ ဘဂဝန္တံ ပယိရုပါသေယျ’’န္တိ အာဘရဏံ ဩမုဉ္စိတွာ ဥတ္တရာသင်္ဂေန ဘဏ္ဍိကံ ဗန္ဓိတွာ ဒါသိယာ အဒါသိ – ‘‘ဟန္ဒ, ဇေ, ဣမံ ဘဏ္ဍိကံ ဂဏှာဟီ’’တိ။ အထ ခေါ ဝိသာခါ မိဂါရမာတာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ဝိသာခံ မိဂါရမာတရံ ဘဂဝါ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ။ အထ ခေါ ဝိသာခါ မိဂါရမာတာ ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတာ သမာဒပိတာ သမုတ္တေဇိတာ သမ္ပဟံသိတာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ သာ ဒါသီ တံ ဘဏ္ဍိကံ ဝိဿရိတွာ အဂမာသိ။ ဘိက္ခူ ပဿိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဥဂ္ဂဟေတွာ နိက္ခိပထာ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ရတနံ ဝါ ရတနသမ္မတံ ဝါ အဇ္ဈာရာမေ ဥဂ္ဂဟေတွာ ဝါ ဥဂ္ဂဟာပေတွာ ဝါ နိက္ခိပိတုံ – ‘‘ယဿ ဘဝိဿတိ သော ဟရိဿတီ’’တိ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ရတနံ ဝါ ရတနသမ္မတံ ဝါ, အညတြ အဇ္ဈာရာမာ, ဥဂ္ဂဏှေယျ ဝါ ဥဂ္ဂဏှာပေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၅၀၄. တေန ခေါ ပန သမယေန ကာသီသု ဇနပဒေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ ဂဟပတိဿ ကမ္မန္တဂါမော ဟောတိ။ တေန စ ဂဟပတိနာ အန္တေဝါသီ အာဏတ္တော ဟောတိ – ‘‘သစေ ဘဒန္တာ အာဂစ္ဆန္တိ ဘတ္တံ ကရေယျာသီ’’တိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ကာသီသု ဇနပဒေ စာရိကံ စရမာနာ ယေန အနာထပိဏ္ဍိကဿ ဂဟပတိဿ ကမ္မန္တဂါမော တေနုပသင်္ကမိံသု။ အဒ္ဒသာ ခေါ သော ပုရိသော တေ ဘိက္ခူ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တေ။ ဒိသွာန ယေန တေ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ တေ ဘိက္ခူ အဘိဝါဒေတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဓိဝါသေန္တု, ဘန္တေ, အယျာ သွာတနာယ ဂဟပတိနော ဘတ္တ’’န္တိ။ အဓိဝါသေသုံ ခေါ တေ ဘိက္ခူ တုဏှီဘာဝေန။ အထ ခေါ သော ပုရိသော တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ပဏီတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယာဒါပေတွာ ကာလံ အာရောစာပေတွာ အင်္ဂုလိမုဒ္ဒိကံ ဩမုဉ္စိတွာ တေ ဘိက္ခူ ဘတ္တေန ပရိဝိသိတွာ – ‘‘အယျာ ဘုဉ္ဇိတွာ ဂစ္ဆန္တု, အဟမ္ပိ ကမ္မန္တံ ဂမိဿာမီ’’တိ အင်္ဂုလိမုဒ္ဒိကံ ဝိဿရိတွာ အဂမာသိ။ ဘိက္ခူ ပဿိတွာ – ‘‘သစေ မယံ ဂမိဿာမ နဿိဿတာယံ အင်္ဂုလိမုဒ္ဒိကာ’’တိ တတ္ထေဝ အစ္ဆိံသု။ အထ ခေါ သော ပုရိသော ကမ္မန္တာ အာဂစ္ဆန္တော တေ ဘိက္ခူ ပဿိတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိဿ, ဘန္တေ, အယျာ ဣဓေဝ အစ္ဆန္တီ’’တိ? အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ တဿ ပုရိသဿ ဧတမတ္ထံ အာရောစေတွာ သာဝတ္ထိံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ရတနံ ဝါ ရတနသမ္မတံ ဝါ အဇ္ဈာရာမေ ဝါ အဇ္ဈာဝသထေ ဝါ ဥဂ္ဂဟေတွာ ဝါ ဥဂ္ဂဟာပေတွာ ဝါ နိက္ခိပိတုံ – ယဿ ဘဝိဿတိ သော ဟရိဿတီ’’တိ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၅၀၅. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ရတနံ ဝါ ရတနသမ္မတံ ဝါ, အညတြ အဇ္ဈာရာမာ ဝါ အဇ္ဈာဝသထာ ဝါ, ဥဂ္ဂဏှေယျ ဝါ ဥဂ္ဂဏှာပေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယံ။ ရတနံ ဝါ ပန ဘိက္ခုနာ ရတနသမ္မတံ ဝါ အဇ္ဈာရာမေ ဝါ အဇ္ဈာဝသထေ ဝါ ဥဂ္ဂဟေတွာ ဝါ ဥဂ္ဂဟာပေတွာ ဝါ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ – ‘ယဿ ဘဝိဿတိ သော ဟရိဿတီ’တိ။ အယံ တတ္ထ သာမီစီ’’တိ။

၅၀၆. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

ရတနံ နာမ မုတ္တာ မဏိ ဝေဠုရိယော သင်္ခေါ သိလာ ပဝါလံ ရဇတံ ဇာတရူပံ လောဟိတင်္ကော [လောဟိတကော (?)] မသာရဂလ္လံ။

ရတနသမ္မတံ နာမ ယံ မနုဿာနံ ဥပဘောဂပရိဘောဂံ, ဧတံ ရတနသမ္မတံ နာမ။

အညတြ အဇ္ဈာရာမာ ဝါ အဇ္ဈာဝသထာ ဝါတိ ဌပေတွာ အဇ္ဈာရာမံ အဇ္ဈာဝသထံ။

အဇ္ဈာရာမော နာမ ပရိက္ခိတ္တဿ အာရာမဿ အန္တော အာရာမော, အပရိက္ခိတ္တဿ ဥပစာရော။

အဇ္ဈာဝသထော နာမ ပရိက္ခိတ္တဿ အာဝသထဿ အန္တော အာဝသထော, အပရိက္ခိတ္တဿ ဥပစာရော။

ဥဂ္ဂဏှေယျာတိ သယံ ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ဥဂ္ဂဏှာပေယျာတိ အညံ ဂါဟာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ရတနံ ဝါ ပန ဘိက္ခုနာ ရတနသမ္မတံ ဝါ အဇ္ဈာရာမေ ဝါ အဇ္ဈာဝသထေ ဝါ ဥဂ္ဂဟေတွာ ဝါ ဥဂ္ဂဟာပေတွာ ဝါ နိက္ခိပိတဗ္ဗန္တိ ရူပေန ဝါ နိမိတ္တေန ဝါ သညာဏံ ကတွာ နိက္ခိပိတွာ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘‘ယဿ ဘဏ္ဍံ နဋ္ဌံ သော အာဂစ္ဆတူ’’တိ။ သစေ တတ္ထ အာဂစ္ဆတိ သော ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘အာဝုသော, ကီဒိသံ တေ ဘဏ္ဍ’’န္တိ? သစေ ရူပေန ဝါ နိမိတ္တေန ဝါ သမ္ပါဒေတိ ဒါတဗ္ဗံ, နော စေ သမ္ပါဒေတိ ‘‘ဝိစိနာဟိ အာဝုသော’’တိ ဝတ္တဗ္ဗော။ တမှာ အာဝါသာ ပက္ကမန္တေန ယေ တတ္ထ ဟောန္တိ ဘိက္ခူ ပတိရူပါ, တေသံ ဟတ္ထေ နိက္ခိပိတွာ ပက္ကမိတဗ္ဗံ။ နော စေ ဟောန္တိ ဘိက္ခူ ပတိရူပါ, ယေ တတ္ထ ဟောန္တိ ဂဟပတိကာ ပတိရူပါ, တေသံ ဟတ္ထေ နိက္ခိပိတွာ ပက္ကမိတဗ္ဗံ။

အယံ တတ္ထ သာမီစီတိ အယံ တတ္ထ အနုဓမ္မတာ။

၅၀၇. အနာပတ္တိ ရတနံ ဝါ ရတနသမ္မတံ ဝါ အဇ္ဈာရာမေ ဝါ အဇ္ဈာဝသထေ ဝါ ဥဂ္ဂဟေတွာ ဝါ ဥဂ္ဂဟာပေတွာ ဝါ နိက္ခိပတိ – ‘‘ယဿ ဘဝိဿတိ သော ဟရိဿတီ’’တိ, ရတနသမ္မတံ ဝိဿာသံ ဂဏှာတိ, တာဝကာလိကံ ဂဏှာတိ, ပံသုကူလသညိဿ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ရတနသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒုတိယံ။

၃. ဝိကာလဂါမပ္ပဝိသနသိက္ခါပဒံ

၅၀၈. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဝိကာလေ ဂါမံ ပဝိသိတွာ သဘာယံ နိသီဒိတွာ အနေကဝိဟိတံ တိရစ္ဆာနကထံ ကထေန္တိ, သေယျထိဒံ – [ဣမာ တိရစ္ဆာနကထာယော ဒီ. ၁.၁၇; မ. နိ. ၂.၂၂၃; သံ. နိ. ; အ. နိ. ၁၀.၆၉] ရာဇကထံ စောရကထံ မဟာမတ္တကထံ သေနာကထံ ဘယကထံ ယုဒ္ဓကထံ အန္နကထံ ပါနကထံ ဝတ္ထကထံ သယနကထံ မာလာကထံ ဂန္ဓကထံ ဉာတိကထံ ယာနကထံ ဂါမကထံ နိဂမကထံ နဂရကထံ ဇနပဒကထံ ဣတ္ထိကထံ [ဣတ္ထိကထံ ပုရိသကထံ (က.) မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသဋ္ဌကထာ ၁၅၆ ပိဋ္ဌေ ဩလောကေတဗ္ဗာ] သူရကထံ ဝိသိခါကထံ ကုမ္ဘဋ္ဌာနကထံ ပုဗ္ဗပေတကထံ နာနတ္တကထံ လောကက္ခါယိကံ သမုဒ္ဒက္ခါယိကံ ဣတိဘဝါဘဝကထံ ဣတိ ဝါ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဝိကာလေ ဂါမံ ပဝိသိတွာ သဘာယံ နိသီဒိတွာ အနေကဝိဟိတံ တိရစ္ဆာနကထံ ကထေဿန္တိ, သေယျထိဒံ – ရာဇကထံ စောရကထံ။ပေ.။ ဣတိဘဝါဘဝကထံ ဣတိ ဝါ, သေယျထာပိ ဂိဟီ ကာမဘောဂိနော’’တိ!

အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဝိကာလေ ဂါမံ ပဝိသိတွာ သဘာယံ နိသီဒိတွာ အနေကဝိဟိတံ တိရစ္ဆာနကထံ ကထေဿန္တိ, သေယျထိဒံ – ရာဇကထံ စောရကထံ။ပေ.။ ဣတိဘဝါဘဝကထံ ဣတိ ဝါ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဝိကာလေ ဂါမံ ပဝိသိတွာ သဘာယံ နိသီဒိတွာ အနေကဝိဟိတံ တိရစ္ဆာနကထံ ကထေထ, သေယျထိဒံ – ရာဇကထံ စောရကထံ။ပေ.။ ဣတိဘဝါဘဝကထံ ဣတိ ဝါတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဝိကာလေ ဂါမံ ပဝိသိတွာ သဘာယံ နိသီဒိတွာ အနေကဝိဟိတံ တိရစ္ဆာနကထံ ကထေဿထ, သေယျထိဒံ – ရာဇကထံ စောရကထံ။ပေ.။ ဣတိဘဝါဘဝကထံ ဣတိ ဝါ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဝိကာလေ ဂါမံ ပဝိသေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၅၀၉. တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ကောသလေသု ဇနပဒေ သာဝတ္ထိံ ဂစ္ဆန္တာ သာယံ အညတရံ ဂါမံ ဥပဂစ္ဆိံသု။ မနုဿာ တေ ဘိက္ခူ ပဿိတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ပဝိသထ, ဘန္တေ’’တိ ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ – ‘‘ဘဂဝတာ ပဋိက္ခိတ္တံ ဝိကာလေ ဂါမံ ပဝိသိတု’’န္တိ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န ပဝိသိံသု။ စောရာ တေ ဘိက္ခူ အစ္ဆိန္ဒိံသု။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ သာဝတ္ထိံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အာပုစ္ဆာ ဝိကာလေ ဂါမံ ပဝိသိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ယော ပန ဘိက္ခု အနာပုစ္ဆာ ဝိကာလေ ဂါမံ ပဝိသေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၅၁၀. တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု ကောသလေသု ဇနပဒေ သာဝတ္ထိံ ဂစ္ဆန္တော သာယံ အညတရံ ဂါမံ ဥပဂစ္ဆိ။ မနုဿာ တံ ဘိက္ခုံ ပဿိတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ပဝိသထ, ဘန္တေ’’တိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု – ‘‘ဘဂဝတာ ပဋိက္ခိတ္တံ အနာပုစ္ဆာ ဝိကာလေ ဂါမံ ပဝိသိတု’’န္တိ ကုက္ကုစ္စာယန္တော န ပါဝိသိ။ စောရာ တံ ဘိက္ခုံ အစ္ဆိန္ဒိံသု။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု သာဝတ္ထိံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သန္တံ ဘိက္ခုံ အာပုစ္ဆာ ဝိကာလေ ဂါမံ ပဝိသိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘ယော ပန ဘိက္ခု သန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ ဝိကာလေ ဂါမံ ပဝိသေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၅၁၁. တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု အဟိနာ ဒဋ္ဌော ဟောတိ။ အညတရော ဘိက္ခု ‘‘အဂ္ဂိံ အာဟရိဿာမီ’’တိ ဂါမံ ဂစ္ဆတိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု – ‘‘ဘဂဝတာ ပဋိက္ခိတ္တံ သန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ ဝိကာလေ ဂါမံ ပဝိသိတု’’န္တိ ကုက္ကုစ္စာယန္တော န ပါဝိသိ။ပေ.။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တထာရူပေ အစ္စာယိကေ ကရဏီယေ သန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ ဝိကာလေ ဂါမံ ပဝိသိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၅၁၂. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု သန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ ဝိကာလေ ဂါမံ ပဝိသေယျ, အညတြ တထာရူပါ အစ္စာယိကာ ကရဏီယာ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၅၁၃. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

သန္တော နာမ ဘိက္ခု သက္ကာ ဟောတိ အာပုစ္ဆာ ပဝိသိတုံ။

အသန္တော နာမ ဘိက္ခု န သက္ကာ ဟောတိ အာပုစ္ဆာ ပဝိသိတုံ။

ဝိကာလော နာမ မဇ္ဈနှိကေ ဝီတိဝတ္တေ ယာဝ အရုဏုဂ္ဂမနာ။

ဂါမံ ပဝိသေယျာတိ ပရိက္ခိတ္တဿ ဂါမဿ ပရိက္ခေပံ အတိက္ကမန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အပရိက္ခိတ္တဿ ဂါမဿ ဥပစာရံ ဩက္ကမန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အညတြ တထာရူပါ အစ္စာယိကာ ကရဏီယာတိ ဌပေတွာ တထာရူပံ အစ္စာယိကံ ကရဏီယံ။

၅၁၄. ဝိကာလေ ဝိကာလသညီ သန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ ဂါမံ ပဝိသတိ, အညတြ တထာရူပါ အစ္စာယိကာ ကရဏီယာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဝိကာလေ ဝေမတိကော သန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ ဂါမံ ပဝိသတိ, အညတြ တထာရူပါ အစ္စာယိကာ ကရဏီယာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဝိကာလေ ကာလသညီ သန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ ဂါမံ ပဝိသတိ, အညတြ တထာရူပါ အစ္စာယိကာ ကရဏီယာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

ကာလေ ဝိကာလသညီ , အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာလေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာလေ ကာလသညီ, အနာပတ္တိ။

၅၁၅. အနာပတ္တိ တထာရူပေ အစ္စာယိကေ ကရဏီယေ, သန္တံ ဘိက္ခုံ အာပုစ္ဆာ ပဝိသတိ, အသန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ ပဝိသတိ, အန္တရာရာမံ ဂစ္ဆတိ, ဘိက္ခုနုပဿယံ ဂစ္ဆတိ, တိတ္ထိယသေယျံ ဂစ္ဆတိ, ပဋိက္ကမနံ ဂစ္ဆတိ, ဂါမေန မဂ္ဂေါ ဟောတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ဝိကာလဂါမပ္ပဝိသနသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ တတိယံ။

၄. သူစိဃရသိက္ခါပဒံ

၅၁၆. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သက္ကေသု ဝိဟရတိ ကပိလဝတ္ထုသ္မိံ နိဂြောဓါရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရေန ဒန္တကာရေန ဘိက္ခူ ပဝါရိတာ ဟောန္တိ – ‘‘ယေသံ အယျာနံ သူစိဃရေန အတ္ထော အဟံ သူစိဃရေနာ’’တိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဗဟူ သူစိဃရေ ဝိညာပေန္တိ။ ယေသံ ခုဒ္ဒကာ သူစိဃရာ တေ မဟန္တေ သူစိဃရေ ဝိညာပေန္တိ။ ယေသံ မဟန္တာ သူစိဃရာ တေ ခုဒ္ဒကေ သူစိဃရေ ဝိညာပေန္တိ။ အထ ခေါ သော ဒန္တကာရော ဘိက္ခူနံ ဗဟူ သူစိဃရေ ကရောန္တော န သက္ကောတိ အညံ ဝိက္ကာယိကံ ဘဏ္ဍံ ကာတုံ, အတ္တနာပိ န ယာပေတိ, ပုတ္တဒါရောပိဿ ကိလမတိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ န မတ္တံ ဇာနိတွာ ဗဟူ သူစိဃရေ ဝိညာပေဿန္တိ! အယံ ဣမေသံ ဗဟူ သူစိဃရေ ကရောန္တော န သက္ကောတိ အညံ ဝိက္ကာယိကံ ဘဏ္ဍံ ကာတုံ, အတ္တနာပိ န ယာပေတိ, ပုတ္တဒါရောပိဿ ကိလမတီ’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခူ န မတ္တံ ဇာနိတွာ ဗဟူ သူစိဃရေ ဝိညာပေဿန္တီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ န မတ္တံ ဇာနိတွာ ဗဟူ သူစိဃရေ ဝိညာပေန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တေ, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသာ န မတ္တံ ဇာနိတွာ ဗဟူ သူစိဃရေ ဝိညာပေဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၅၁၇. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု အဋ္ဌိမယံ ဝါ ဒန္တမယံ ဝါ ဝိသာဏမယံ ဝါ သူစိဃရံ ကာရာပေယျ ဘေဒနကံ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၅၁၈. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

အဋ္ဌိ နာမ ယံ ကိဉ္စိ အဋ္ဌိ။

ဒန္တော နာမ ဟတ္ထိဒန္တော ဝုစ္စတိ။

ဝိသာဏံ နာမ ယံ ကိဉ္စိ ဝိသာဏံ။

ကာရာပေယျာတိ ကရောတိ ဝါ ကာရာပေတိ ဝါ, ပယောဂေ ဒုက္ကဋံ။ ပဋိလာဘေန ဘိန္ဒိတွာ ပါစိတ္တိယံ ဒေသေတဗ္ဗံ။

၅၁၉. အတ္တနာ ဝိပ္ပကတံ အတ္တနာ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အတ္တနာ ဝိပ္ပကတံ ပရေဟိ ပရိယောသာပေတိ [ပရိယောသာဝါပေတိ (က.)], အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ ။ ပရေဟိ ဝိပ္ပကတံ အတ္တနာ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပရေဟိ ဝိပ္ပကတံ ပရေဟိ ပရိယောသာပေတိ [ပရိယောသာဝါပေတိ (က.)], အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အညဿတ္ထာယ ကရောတိ ဝါ ကာရာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အညေန ကတံ ပဋိလဘိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

၅၂၀. အနာပတ္တိ ဂဏ္ဌိကာယ [ဂဏ္ဍိကာယ (သျာ.)], အရဏိကေ, ဝိဓေ [ဝီဌေ (သီ.), ဝီထေ (သျာ.)], အဉ္ဇနိယာ, အဉ္ဇနိသလာကာယ, ဝါသိဇဋေ, ဥဒကပုဉ္ဆနိယာ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

သူစိဃရသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ စတုတ္ထံ။

၅. မဉ္စဣဌသိက္ခါပဒံ

၅၂၁. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥပနန္ဒေါ သကျပုတ္တော ဥစ္စေ မဉ္စေ သယတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ သမ္ဗဟုလေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ သေနာသနစာရိကံ အာဟိဏ္ဍန္တော ယေနာယသ္မတော ဥပနန္ဒဿ သကျပုတ္တဿ ဝိဟာရော တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မာ ဥပနန္ဒေါ သကျပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အာဂစ္ဆတု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သယနံ ပဿတူ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တတောဝ ပဋိနိဝတ္တိတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အာသယတော, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသော ဝေဒိတဗ္ဗော’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ ဥပနန္ဒံ သကျပုတ္တံ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဒုဗ္ဘရတာယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၅၂၂. ‘‘နဝံ ပန ဘိက္ခုနာ မဉ္စံ ဝါ ဣဌံ ဝါ ကာရယမာနေန အဋ္ဌင်္ဂုလပါဒကံ ကာရေတဗ္ဗံ သုဂတင်္ဂုလေန, အညတြ ဟေဋ္ဌိမာယ အဋနိယာ; တံ အတိက္ကာမယတော ဆေဒနကံ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၅၂၃. နဝံ နာမ ကရဏံ ဥပါဒါယ ဝုစ္စတိ။

မဉ္စော နာမ စတ္တာရော မဉ္စာ – မသာရကော, ဗုန္ဒိကာဗဒ္ဓေါ, ကုဠီရပါဒကော, အာဟစ္စပါဒကော။

ဣဌံ နာမ စတ္တာရိ ဣဌာနိ – မသာရကံ, ဗုန္ဒိကာဗဒ္ဓံ, ကုဠီရပါဒကံ, အာဟစ္စပါဒကံ။

ကာရယမာနေနာတိ ကရောန္တော ဝါ ကာရာပေန္တော ဝါ။

အဋ္ဌင်္ဂုလပါဒကံ ကာရေတဗ္ဗံ သုဂတင်္ဂုလေန, အညတြ ဟေဋ္ဌိမာယ အဋနိယာတိ ဌပေတွာ ဟေဋ္ဌိမံ အဋနိံ; တံ အတိက္ကာမေတွာ ကရောတိ ဝါ ကာရာပေတိ ဝါ, ပယောဂေ ဒုက္ကဋံ, ပဋိလာဘေန ဆိန္ဒိတွာ ပါစိတ္တိယံ ဒေသေတဗ္ဗံ။

၅၂၄. အတ္တနာ ဝိပ္ပကတံ အတ္တနာ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အတ္တနာ ဝိပ္ပကတံ ပရေဟိ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပရေဟိ ဝိပ္ပကတံ အတ္တနာ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပရေဟိ ဝိပ္ပကတံ ပရေဟိ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အညဿတ္ထာယ ကရောတိ ဝါ ကာရာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အညေန ကတံ ပဋိလဘိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

၅၂၅. အနာပတ္တိ ပမာဏိကံ ကရောတိ, ဦနကံ ကရောတိ, အညေန ကတံ ပမာဏာတိက္ကန္တံ ပဋိလဘိတွာ ဆိန္ဒိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

မဉ္စဣဌသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ပဉ္စမံ။

၆. တူလောနဒ္ဓသိက္ခါပဒံ

၅၂၆. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ မဉ္စမ္ပိ ဣဌမ္ပိ တူလောနဒ္ဓံ ကာရာပေန္တိ။ မနုဿာ ဝိဟာရစာရိကံ အာဟိဏ္ဍန္တာ ပဿိတွာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ မဉ္စမ္ပိ ဣဌမ္ပိ တူလောနဒ္ဓံ ကာရာပေဿန္တိ, သေယျထာပိ ဂိဟီ ကာမဘောဂိနော’’တိ ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ မဉ္စမ္ပိ ဣဌမ္ပိ တူလောနဒ္ဓံ ကာရာပေဿန္တီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, မဉ္စမ္ပိ ဣဌမ္ပိ တူလောနဒ္ဓံ ကာရာပေထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, မဉ္စမ္ပိ ဣဌမ္ပိ တူလောနဒ္ဓံ ကာရာပေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၅၂၇. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု မဉ္စံ ဝါ ဣဌံ ဝါ တူလောနဒ္ဓံ ကာရာပေယျ, ဥဒ္ဒါလနကံ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၅၂၈. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

မဉ္စော နာမ စတ္တာရော မဉ္စာ – မသာရကော, ဗုန္ဒိကာဗဒ္ဓေါ, ကုဠီရပါဒကော, အာဟစ္စပါဒကော။

ဣဌံ နာမ စတ္တာရိ ဣဌာနိ – မသာရကံ, ဗုန္ဒိကာဗဒ္ဓံ, ကုဠီရပါဒကံ, အာဟစ္စပါဒကံ။

တူလံ နာမ တီဏိ တူလာနိ – ရုက္ခတူလံ, လတာတူလံ, ပေါဋကိတူလံ။

ကာရာပေယျာတိ ကရောတိ ဝါ ကာရာပေတိ ဝါ, ပယောဂေ ဒုက္ကဋံ။ ပဋိလာဘေန ဥဒ္ဒါလေတွာ ပါစိတ္တိယံ ဒေသေတဗ္ဗံ။

၅၂၉. အတ္တနာ ဝိပ္ပကတံ အတ္တနာ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အတ္တနာ ဝိပ္ပကတံ ပရေဟိ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပရေဟိ ဝိပ္ပကတံ အတ္တနာ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပရေဟိ ဝိပ္ပကတံ ပရေဟိ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အညဿတ္ထာယ ကရောတိ ဝါ ကာရာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အညေန ကတံ ပဋိလဘိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

၅၃၀. အနာပတ္တိ အာယောဂေ, ကာယဗန္ဓနေ, အံသဗဒ္ဓကေ, ပတ္တထဝိကာယ, ပရိဿာဝနေ, ဗိဗ္ဗောဟနံ ကရောတိ, အညေန ကတံ ပဋိလဘိတွာ ဥဒ္ဒါလေတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

တူလောနဒ္ဓသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဆဋ္ဌံ။

၇. နိသီဒနသိက္ခါပဒံ

၅၃၁. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ နိသီဒနံ အနုညာတံ ဟောတိ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ – ‘‘ဘဂဝတာ နိသီဒနံ အနုညာတ’’န္တိ အပ္ပမာဏိကာနိ နိသီဒနာနိ ဓါရေန္တိ။ မဉ္စဿပိ ဣဌဿပိ ပုရတောပိ ပစ္ဆတောပိ ဩလမ္ဗေန္တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အပ္ပမာဏိကာနိ နိသီဒနာနိ ဓါရေဿန္တီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပမာဏိကာနိ နိသီဒနာနိ ဓါရေထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပမာဏိကာနိ နိသီဒနာနိ ဓါရေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

‘‘နိသီဒနံ ပန ဘိက္ခုနာ ကာရယမာနေန ပမာဏိကံ ကာရေတဗ္ဗံ။ တတြိဒံ ပမာဏံ – ဒီဃသော ဒွေ ဝိဒတ္ထိယော, သုဂတဝိဒတ္ထိယာ; တိရိယံ ဒိယဍ္ဎံ။ တံ အတိက္ကာမယတော ဆေဒနကံ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခါပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။

၅၃၂. တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥဒါယီ မဟာကာယော ဟောတိ။ သော ဘဂဝတော ပုရတော နိသီဒနံ ပညပေတွာ သမန္တတော သမဉ္ဆမာနော နိသီဒတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ ဥဒါယိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိဿ တွံ, ဥဒါယိ, နိသီဒနံ သမန္တတော သမဉ္ဆသိ; သေယျထာပိ ပုရာဏာသိကောဋ္ဌော’’တိ? ‘‘တထာ ဟိ ပန, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ အတိခုဒ္ဒကံ နိသီဒနံ အနုညာတ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, နိသီဒနဿ ဒသံ ဝိဒတ္ထိံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၅၃၃. ‘‘နိသီဒနံ ပန ဘိက္ခုနာ ကာရယမာနေန ပမာဏိကံ ကာရေတဗ္ဗံ။ တတြိဒံ ပမာဏံ – ဒီဃသော ဒွေ ဝိဒတ္ထိယော, သုဂတဝိဒတ္ထိယာ; တိရိယံ ဒိယဍ္ဎံ။ ဒသာ ဝိဒတ္ထိ။ တံ အတိက္ကာမယတော ဆေဒနကံ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၅၃၄. နိသီဒနံ နာမ သဒသံ ဝုစ္စတိ။

ကာရယမာနေနာတိ ကရောန္တော ဝါ ကာရာပေန္တော ဝါ ပမာဏိကံ ကာရေတဗ္ဗံ။ တတြိဒံ ပမာဏံ – ဒီဃသော ဒွေ ဝိဒတ္ထိယော, သုဂတဝိဒတ္ထိယာ; တိရိယံ ဒိယဍ္ဎံ။ ဒသာ ဝိဒတ္ထိ။ တံ အတိက္ကာမေတွာ ကရောတိ ဝါ ကာရာပေတိ ဝါ, ပယောဂေ ဒုက္ကဋံ။ ပဋိလာဘေန ဆိန္ဒိတွာ ပါစိတ္တိယံ ဒေသေတဗ္ဗံ။

၅၃၅. အတ္တနာ ဝိပ္ပကတံ အတ္တနာ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အတ္တနာ ဝိပ္ပကတံ ပရေဟိ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပရေဟိ ဝိပ္ပကတံ အတ္တနာ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပရေဟိ ဝိပ္ပကတံ ပရေဟိ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အညဿတ္ထာယ ကရောတိ ဝါ ကာရာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အညေန ကတံ ပဋိလဘိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

၅၃၆. အနာပတ္တိ ပမာဏိကံ ကရောတိ, ဦနကံ ကရောတိ, အညေန ကတံ ပမာဏာတိက္ကန္တံ ပဋိလဘိတွာ ဆိန္ဒိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, ဝိတာနံ ဝါ ဘူမတ္ထရဏံ ဝါ သာဏိပါကာရံ ဝါ ဘိသိံ ဝါ ဗိဗ္ဗောဟနံ ဝါ ကရောတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

နိသီဒနသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ သတ္တမံ။

၈. ကဏ္ဍုပ္ပဋိစ္ဆာဒိသိက္ခါပဒံ

၅၃၇. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ ကဏ္ဍုပ္ပဋိစ္ဆာဒိ အနုညာတာ ဟောတိ ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ – ‘‘ဘဂဝတာ ကဏ္ဍုပ္ပဋိစ္ဆာဒိ အနုညာတာ’’တိ အပ္ပမာဏိကာယော ကဏ္ဍုပ္ပဋိစ္ဆာဒိယော ဓါရေန္တိ; ပုရတောပိ ပစ္ဆတောပိ အာကဍ္ဎန္တာ အာဟိဏ္ဍန္တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အပ္ပမာဏိကာယော ကဏ္ဍုပ္ပဋိစ္ဆာဒိယော ဓါရေဿန္တီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပမာဏိကာယော ကဏ္ဍုပ္ပဋိစ္ဆာဒိယော ဓါရေထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပမာဏိကာယော ကဏ္ဍုပ္ပဋိစ္ဆာဒိယော ဓါရေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၅၃၈. ‘‘ကဏ္ဍုပ္ပဋိစ္ဆာဒိံ ပန ဘိက္ခုနာ ကာရယမာနေန ပမာဏိကာ ကာရေတဗ္ဗာ။ တတြိဒံ ပမာဏံ – ဒီဃသော စတဿော ဝိဒတ္ထိယော, သုဂတဝိဒတ္ထိယာ; တိရိယံ ဒွေ ဝိဒတ္ထိယော။ တံ အတိက္ကာမယတော ဆေဒနကံ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၅၃၉. ကဏ္ဍုပ္ပဋိစ္ဆာဒိ နာမ ယဿ အဓေါနာဘိ ဥဗ္ဘဇာဏုမဏ္ဍလံ ကဏ္ဍု ဝါ ဣဠကာ ဝါ အဿာဝေါ ဝါ ထုလ္လကစ္ဆု ဝါ အာဗာဓေါ, တဿ ပဋိစ္ဆာဒနတ္ထာယ။

ကာရယမာနေနာတိ ကရောန္တော ဝါ ကာရာပေန္တော ဝါ ။ ပမာဏိကာ ကာရေတဗ္ဗာ။ တတြိဒံ ပမာဏံ – ဒီဃသော စတဿော ဝိဒတ္ထိယော, သုဂတဝိဒတ္ထိယာ; တိရိယံ ဒွေ ဝိဒတ္ထိယော။ တံ အတိက္ကာမေတွာ ကရောတိ ဝါ ကာရာပေတိ ဝါ, ပယောဂေ ဒုက္ကဋံ။ ပဋိလာဘေန ဆိန္ဒိတွာ ပါစိတ္တိယံ ဒေသေတဗ္ဗံ။

၅၄၀. အတ္တနာ ဝိပ္ပကတံ အတ္တနာ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အတ္တနာ ဝိပ္ပကတံ ပရေဟိ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပရေဟိ ဝိပ္ပကတံ အတ္တနာ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပရေဟိ ဝိပ္ပကတံ ပရေဟိ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အညဿတ္ထာယ ကရောတိ ဝါ ကာရာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အညေန ကတံ ပဋိလဘိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

၅၄၁. အနာပတ္တိ ပမာဏိကံ ကရောတိ, ဦနကံ ကရောတိ, အညေန ကတံ ပမာဏာတိက္ကန္တံ ပဋိလဘိတွာ ဆိန္ဒိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, ဝိတာနံ ဝါ ဘူမတ္ထရဏံ ဝါ သာဏိပါကာရံ ဝါ ဘိသိံ ဝါ ဗိဗ္ဗောဟနံ ဝါ ကရောတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ကဏ္ဍုပ္ပဋိစ္ဆာဒိသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ အဋ္ဌမံ။

၉. ဝဿိကသာဋိကာသိက္ခါပဒံ

၅၄၂. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ ဝဿိကသာဋိကာ အနုညာတာ ဟောတိ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ – ‘‘ဘဂဝတာ ဝဿိကသာဋိကာ အနုညာတာ’’တိ အပ္ပမာဏိကာယော ဝဿိကသာဋိကာယော ဓါရေန္တိ။ ပုရတောပိ ပစ္ဆတောပိ အာကဍ္ဎန္တာ အာဟိဏ္ဍန္တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အပ္ပမာဏိကာယော ဝဿိကသာဋိကာယော ဓါရေဿန္တီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပမာဏိကာယော ဝဿိကသာဋိကာယော ဓါရေထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပမာဏိကာယော ဝဿိကသာဋိကာယော ဓါရေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၅၄၃. ‘‘ဝဿိကသာဋိကံ ပန ဘိက္ခုနာ ကာရယမာနေန ပမာဏိကာ ကာရေတဗ္ဗာ။ တတြိဒံ ပမာဏံ – ဒီဃသော ဆ ဝိဒတ္ထိယော, သုဂတဝိဒတ္ထိယာ; တိရိယံ အဍ္ဎတေယျာ။ တံ အတိက္ကာမယတော ဆေဒနကံ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

၅၄၄. ဝဿိကသာဋိကာ နာမ ဝဿာနဿ စတုမာသတ္ထာယ။

ကာရယမာနေနာတိ ကရောန္တော ဝါ ကာရာပေန္တော ဝါ။ ပမာဏိကာ ကာရေတဗ္ဗာ ။ တတြိဒံ ပမာဏံ – ဒီဃသော ဆ ဝိဒတ္ထိယော, သုဂတဝိဒတ္ထိယာ; တိရိယံ အဍ္ဎတေယျာ။ တံ အတိက္ကာမေတွာ ကရောတိ ဝါ ကာရာပေတိ ဝါ, ပယောဂေ ဒုက္ကဋံ။ ပဋိလာဘေန ဆိန္ဒိတွာ ပါစိတ္တိယံ ဒေသေတဗ္ဗံ။

၅၄၅. အတ္တနာ ဝိပ္ပကတံ အတ္တနာ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အတ္တနာ ဝိပ္ပကတံ ပရေဟိ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပရေဟိ ဝိပ္ပကတံ အတ္တနာ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပရေဟိ ဝိပ္ပကတံ ပရေဟိ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အညဿတ္ထာယ ကရောတိ ဝါ ကာရာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အညေန ကတံ ပဋိလဘိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

၅၄၆. အနာပတ္တိ ပမာဏိကံ ကရောတိ, ဦနကံ ကရောတိ, အညေန ကတံ ပမာဏာတိက္ကန္တံ ပဋိလဘိတွာ ဆိန္ဒိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, ဝိတာနံ ဝါ ဘူမတ္ထရဏံ ဝါ သာဏိပါကာရံ ဝါ ဘိသိံ ဝါ ဗိဗ္ဗောဟနံ ဝါ ကရောတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

ဝဿိကသာဋိကာသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ နဝမံ။

၁၀. နန္ဒသိက္ခါပဒံ

၅၄၇. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ နန္ဒေါ ဘဂဝတော မာတုစ္ဆာပုတ္တော အဘိရူပေါ ဟောတိ ဒဿနီယော ပါသာဒိကော စတုရင်္ဂုလောမကော ဘဂဝတာ [ဘဂဝတော (က.)]။ သော သုဂတစီဝရပ္ပမာဏံ စီဝရံ ဓါရေတိ။ အဒ္ဒသံသု ခေါ ထေရာ ဘိက္ခူ အာယသ္မန္တံ နန္ဒံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန – ‘‘ဘဂဝါ အာဂစ္ဆတီ’’တိ အာသနာ ဝုဋ္ဌဟန္တိ။ တေ ဥပဂတေ ဇာနိတွာ [ဥပဂတံ သဉ္ဇာနိတွာ (သျာ.), ဥပဂတေ သဉ္ဇာနိတွာ (သီ.)] ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ နန္ဒေါ သုဂတစီဝရပ္ပမာဏံ စီဝရံ ဓါရေဿတီ’’တိ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ တွံ, နန္ဒ, သုဂတစီဝရပ္ပမာဏံ စီဝရံ ဓါရေသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ ကထဉှိ နာမ တွံ, နန္ဒ, သုဂတစီဝရပ္ပမာဏံ စီဝရံ ဓါရေဿသိ! နေတံ, နန္ဒ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခါပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –

၅၄၈. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု သုဂတစီဝရပ္ပမာဏံ စီဝရံ ကာရာပေယျ အတိရေကံ ဝါ, ဆေဒနကံ ပါစိတ္တိယံ ။ တတြိဒံ သုဂတဿ သုဂတစီဝရပ္ပမာဏံ – ဒီဃသော နဝ ဝိဒတ္ထိယော, သုဂတဝိဒတ္ထိယာ; တိရိယံ ဆ ဝိဒတ္ထိယော။ ဣဒံ သုဂတဿ သုဂတစီဝရပ္ပမာဏ’’န္တိ။

၅၄၉. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။

သုဂတစီဝရပ္ပမာဏံ [သုဂတစီဝရံ (က.)] နာမ ဒီဃသော နဝ ဝိဒတ္ထိယော, သုဂတဝိဒတ္ထိယာ; တိရိယံ ဆ ဝိဒတ္ထိယော။

ကာရာပေယျာတိ ကရောတိ ဝါ ကာရာပေတိ ဝါ, ပယောဂေ ဒုက္ကဋံ။ ပဋိလာဘေန ဆိန္ဒိတွာ ပါစိတ္တိယံ ဒေသေတဗ္ဗံ။

၅၅၀. အတ္တနာ ဝိပ္ပကတံ အတ္တနာ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အတ္တနာ ဝိပ္ပကတံ ပရေဟိ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပရေဟိ ဝိပ္ပကတံ အတ္တနာ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပရေဟိ ဝိပ္ပကတံ ပရေဟိ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။

အညဿတ္ထာယ ကရောတိ ဝါ ကာရာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အညေန ကတံ ပဋိလဘိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။

၅၅၁. အနာပတ္တိ ဦနကံ ကရောတိ, အညေန ကတံ ပဋိလဘိတွာ ဆိန္ဒိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, ဝိတာနံ ဝါ ဘူမတ္ထရဏံ ဝါ သာဏိပါကာရံ ဝါ ဘိသိံ ဝါ ဗိဗ္ဗောဟနံ ဝါ ကရောတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။

နန္ဒသိက္ခါပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒသမံ။

ရတနဝဂ္ဂေါ [ရာဇဝဂ္ဂေါ (သီ.)] နဝမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ရညော စ ရတနံ သန္တံ၊ သူစိ မဉ္စဉ္စ တူလိကံ။

နိသီဒနဉ္စ ကဏ္ဍုဉ္စ၊ ဝဿိကာ သုဂတေန စာတိ။

ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ ခေါ, အာယသ္မန္တော, ဒွေနဝုတိ ပါစိတ္တိယာ ဓမ္မာ။ တတ္ထာယသ္မန္တေ ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ’’? ဒုတိယမ္ပိ ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ’’? တတိယမ္ပိ ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ’’? ပရိသုဒ္ဓေတ္ထာယသ္မန္တော, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓါရယာမီတိ။

ခုဒ္ဒကံ သမတ္တံ။

ပါစိတ္တိယကဏ္ဍံ နိဋ္ဌိတံ။