ဗာဟိရကထာ

ခုဒ္ဒကနိကာယေ

မိလိန္ဒပဥှပါဠိ

နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ

၁။

မိလိန္ဒော နာမ သော ရာဇာ၊ သာဂလာယံ ပုရုတ္တမေ။

ဥပဂဉ္ဆိ နာဂသေနံ၊ ဂင်္ဂါ စ [ဂင်္ဂါဝ (သီ။ ဣ။)] ယထာ သာဂရံ။

အာသဇ္ဇ ရာဇာ စိတြကထိံ၊ ဥက္ကာဓါရံ တမောနုဒံ။

အပုစ္ဆိ နိပုဏေ ပဉ္ဟေ၊ ဌာနာဋ္ဌာနဂတေ ပုထူ။

ပုစ္ဆာ ဝိသဇ္ဇနာ [ဝိဿဇ္ဇနာ (သီ။ ဣ။)] စေဝ၊ ဂမ္ဘီရတ္ထူပနိဿိတာ။

ဟဒယင်္ဂမာ ကဏ္ဏသုခါ၊ အဗ္ဘုတာ လောမဟံသနာ။

အဘိဓမ္မဝိနယောဂါဠှာ၊ သုတ္တဇာလသမတ္တိတာ။

နာဂသေနကထာ စိတြာ၊ ဩပမ္မေဟိ နယေဟိ စ။

တတ္ထ ဉာဏံ ပဏိဓါယ၊ ဟာသယိတွာန မာနသံ။

သုဏာထ နိပုဏေ ပဉ္ဟေ၊ ကင်္ခါဋ္ဌာနဝိဒါလနေတိ။

၂။ တံ ယထာနုသူယတေ – အတ္ထိ ယောနကာနံ နာနာပုဋဘေဒနံ သာဂလံ နာမ နဂရံ နဒီပဗ္ဗတသောဘိတံ ရမဏီယဘူမိပ္ပဒေသဘာဂံ အာရာမုယျာနောပဝနတဠာကပေါက္ခရဏိသမ္ပန္နံ နဒီပဗ္ဗတဝနရာမဏေယျကံ သုတဝန္တနိမ္မိတံ နိဟတပစ္စတ္ထိကံ [နိပ္ပစ္စတ္ထိကံ (က။)] ပစ္စာမိတ္တာနုပဣဠိတံ ဝိဝိဓဝိစိတြဒဠှမဋ္ဋာလကောဋ္ဌကံ ဝရပဝရဂေါပုရ [ပဝရပစုရဂေါပုရ (သီ။)] တောရဏံ ဂမ္ဘီရပရိခါပဏ္ဍရပါကာရပရိက္ခိတ္တန္တေပုရံ။ သုဝိဘတ္တဝီထိစစ္စရစတုက္ကသိင်္ဃာဋကံ သုပ္ပသာရိတာနေကဝိဓဝရဘဏ္ဍပရိပူရိတန္တရာပဏံ ဝိဝိဓဒါနဂ္ဂသတသမုပသောဘိတံ [သတသမုပသောဘိတံ (သီ။ ဣ။)] ဟိမဂိရိသိခရသင်္ကာသဝရဘဝနသတသဟဿပ္ပဋိမဏ္ဍိတံ ဂဇဟယရထပတ္တိသမာကုလံ အဘိရူပနရနာရိဂဏာနုစရိတံ အာကိဏ္ဏဇနမနုဿံ ပုထုခတ္တိယဗြာဟ္မဏဝေဿသုဒ္ဒံ ဝိဝိဓသမဏဗြာဟ္မဏသဘာဇန [သဘာဇန (သီ။ ဣ။), သမ္မာဘာဇန (က။)] သံဃဋိတံ ဗဟုဝိဓဝိဇ္ဇာဝန္တ [ဝိဇ္ဇာဓရ (က။)] နရစိရ [နရဝိရ (သီ။ ဣ။)] နိသေဝိတံ ကာသိကကောဋုမ္ဗရိကာဒိနာနာဝိဓဝတ္ထာပဏသမ္ပန္နံ သုပ္ပသာရိတရုစိရဗဟုဝိဓပုပ္ဖဂန္ဓာပဏံ ဂန္ဓဂန္ဓိတံ အာသီသနီယဗဟုရတနပရိပူရိတံ ဒိသာမုခသုပ္ပသာရိတာပဏံ သိင်္ဂါရဝါဏိဇဂဏာနုစရိတံ ကဟာပဏရဇတသုဝဏ္ဏကံသပတ္ထရပရိပူရံ ပဇ္ဇောတမာနနိဓိနိကေတံ ပဟူတဓနဓညဝိတ္တူပကရဏံ ပရိပုဏ္ဏကောသကောဋ္ဌာဂါရံ ဗဟ္ဝန္နပါနံ ဗဟုဝိဓခဇ္ဇဘောဇ္ဇလေယျပေယျသာယနီယံ ဥတ္တရကုရုသင်္ကာသံ သမ္ပန္နသဿံ အာဠကမန္ဒာ ဝိယ ဒေဝပုရံ။

ဧတ္ထ ဌတွာ တေသံ ပုဗ္ဗကမ္မံ ကထေတဗ္ဗံ, ကထေန္တေန စ ဆဓါ ဝိဘဇိတွာ ကထေတဗ္ဗံ။ သေယျထီဒံ – ပုဗ္ဗယောဂေါ မိလိန္ဒပဉ္ဟံ လက္ခဏပဉ္ဟံ မေဏ္ဍကပဉ္ဟံ အနုမာနပဉ္ဟံ ဩပမ္မကထာပဉ္ဟန္တိ။

တတ္ထ မိလိန္ဒပဉ္ဟော လက္ခဏပဉ္ဟော, ဝိမတိစ္ဆေဒနပဉ္ဟောတိ ဒုဝိဓေါ။ မေဏ္ဍကပဉ္ဟောပိ မဟာဝဂ္ဂေါ, ယောဂိကထာပဉ္ဟောတိ ဒုဝိဓေါ။

ပုဗ္ဗယောဂေါတိ တေသံ ပုဗ္ဗကမ္မံ။

၁။ ဗာဟိရကထာ

ပုဗ္ဗယောဂါဒိ

၃။ အတီတေ ကိရ ကဿပဿ ဘဂဝတော သာသနေ ဝတ္တမာနေ ဂင်္ဂါယ သမီပေ ဧကသ္မိံ အာဝါသေ မဟာဘိက္ခုသံဃော ပဋိဝသတိ, တတ္ထ ဝတ္တသီလသမ္ပန္နာ ဘိက္ခူ ပါတောဝ ဥဋ္ဌာယ ယဋ္ဌိသမ္မဇ္ဇနိယော [ယဋ္ဌိသမ္မုဉ္ဇနိယော (သီ။ ဣ။)] အာဒါယ ဗုဒ္ဓဂုဏေ အာဝဇ္ဇေန္တာ အင်္ဂဏံ သမ္မဇ္ဇိတွာ ကစဝရဗ္ယူဟံ ကရောန္တိ။ အထေကော ဘိက္ခု ဧကံ သာမဏေရံ ‘‘ဧဟိ သာမဏေရ, ဣမံ ကစဝရံ ဆဍ္ဍေဟီ’’တိ အာဟ, သော အသုဏန္တော ဝိယ ဂစ္ဆတိ, သော ဒုတိယမ္ပိ။ပေ။။ တတိယမ္ပိ အာမန္တိယမာနော အသုဏန္တော ဝိယ ဂစ္ဆတေဝ။ တတော သော ဘိက္ခု ‘‘ဒုဗ္ဗစော ဝတာယံ သာမဏေရော’’တိ ကုဒ္ဓေါ သမ္မဇ္ဇနိဒဏ္ဍေန ပဟာရံ အဒါသိ။ တတော သော ရောဒန္တော ဘယေန ကစဝရံ ဆဍ္ဍေန္တော ‘‘ဣမိနာ ကစဝရဆဍ္ဍနပုညကမ္မေန ယာဝါဟံ နိဗ္ဗာနံ ပါပုဏာမိ [န ပါပုဏာမိ (သျာ။)], ဧတ္ထန္တရေ နိဗ္ဗတ္တနိဗ္ဗတ္တဋ္ဌာနေ မဇ္ဈန္ဟိကသူရိယော [သုရိယော (သီ။ ဣ။)] ဝိယ မဟေသက္ခော မဟာတေဇော ဘဝေယျ’’န္တိ ပဌမံ ပတ္ထနံ ပဋ္ဌပေသိ။ ကစဝရံ ဆဍ္ဍေတွာ နဟာနတ္ထာယ ဂင်္ဂါတိတ္ထံ ဂတော ဂင်္ဂါယ ဦမိဝေဂံ ဂဂ္ဂရာယမာနံ ဒိသွာ ‘‘ယာဝါဟံ နိဗ္ဗာနံ ပါပုဏာမိ [န ပါပုဏာမိ (သျာ။)], ဧတ္ထန္တရေ နိဗ္ဗတ္တနိဗ္ဗတ္တဋ္ဌာနေ အယံ ဦမိဝေဂေါ ဝိယ ဌာနုပ္ပတ္တိကပဋိဘာနော ဘဝေယျံ အက္ခယပဋိဘာနော’’တိ ဒုတိယမ္ပိ ပတ္ထနံ ပဋ္ဌပေသိ။

သောပိ ဘိက္ခု သမ္မဇ္ဇနိသာလာယ သမ္မဇ္ဇနိံ ဌပေတွာ နဟာနတ္ထာယ ဂင်္ဂါတိတ္ထံ ဂစ္ဆန္တော သာမဏေရဿ ပတ္ထနံ သုတွာ ‘‘ဧသ မယာ ပယောဇိတောပိ တာဝ ဧဝံ ပတ္ထေတိ, မယှံ ကိံ န သမိဇ္ဈိဿတီ’’တိ စိန္တေတွာ ‘‘ယာဝါဟံ နိဗ္ဗာနံ ပါပုဏာမိ [န ပါပုဏာမိ (သျာ။)], ဧတ္ထန္တရေ နိဗ္ဗတ္တနိဗ္ဗတ္တဋ္ဌာနေ အယံ ဂင်္ဂါဦမိဝေဂေါ ဝိယ အက္ခယပဋိဘာနော ဘဝေယျံ, ဣမိနာ ပုစ္ဆိတပုစ္ဆိတံ သဗ္ဗံ ပဉ္ဟပဋိဘာနံ ဝိဇဋေတုံ နိဗ္ဗေဌေတုံ သမတ္ထော ဘဝေယျ’’န္တိ ပတ္ထနံ ပဋ္ဌပေသိ။

တေ ဥဘောပိ ဒေဝေသု စ မနုဿေသု စ သံသရန္တာ ဧကံ ဗုဒ္ဓန္တရံ ခေပေသုံ။ အထ အမှာကံ ဘဂဝတာပိ ယထာ မောဂ္ဂလိပုတ္တတိဿတ္ထေရော ဒိဿတိ, ဧဝမေတေပိ ဒိဿန္တိ မမ ပရိနိဗ္ဗာနတော ပဉ္စဝဿသတေ အတိက္ကန္တေ ဧတေ ဥပ္ပဇ္ဇိဿန္တိ, ယံ မယာ သုခုမံ ကတွာ ဒေသိတံ ဓမ္မဝိနယံ, တံ ဧတေ ပဉ္ဟပုစ္ဆနဩပမ္မယုတ္တိဝသေန နိဇ္ဇဋံ နိဂ္ဂုမ္ဗံ ကတွာ ဝိဘဇိဿန္တီတိ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ။

၄။ တေသု သာမဏေရော ဇမ္ဗုဒီပေ သာဂလနဂရေ မိလိန္ဒော နာမ ရာဇာ အဟောသိ ပဏ္ဍိတော ဗျတ္တော မေဓါဝီ ပဋိဗလော အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာနံ မန္တယောဂဝိဓါနကိရိယာနံ [သမန္တယောဂ ။ (သီ။ ဣ။)], ကရဏကာလေ နိသမ္မကာရီ ဟောတိ, ဗဟူနိ စဿ သတ္ထာနိ ဥဂ္ဂဟိတာနိ ဟောန္တိ။ သေယျထိဒံ, သုတိ သမ္မုတိ သင်္ချာ ယောဂါ နီတိ ဝိသေသိကာ ဂဏိကာ ဂန္ဓဗ္ဗာ တိကိစ္ဆာ ဓနုဗ္ဗေဒါ [စတုဗ္ဗေဒါ (သီ။ ဣ။)] ပုရာဏာ ဣတိဟာသာ ဇောတိသာ မာယာ ကေတု [ဟေတု (သီ။ ဣ။)] မန္တနာ ယုဒ္ဓါ ဆန္ဒသာ ဗုဒ္ဓဝစနေန [ဆန္ဒသာမုဒ္ဒဝစနေန (သီ။ ဣ။)] ဧကူနဝီသတိ, ဝိတဏ္ဍဝါဒီ [ဝါဒီ (သီ။ ဣ။)] ဒုရာသဒေါ ဒုပ္ပသဟော ပုထုတိတ္ထကရာနံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ, သကလဇမ္ဗုဒီပေ မိလိန္ဒေန ရညာ သမော ကောစိ နာဟောသိ ယဒိဒံ ထာမေန ဇဝေန သူရေန ပညာယ, အဍ္ဎော မဟဒ္ဓနော မဟာဘောဂေါ အနန္တဗလဝါဟနော။

၅။ အထေကဒိဝသံ မိလိန္ဒော ရာဇာ အနန္တဗလဝါဟနံ စတုရင်္ဂိနိံ ဗလဂ္ဂသေနာဗ္ယူဟံ ဒဿနကမ္ယတာယ နဂရာ နိက္ခမိတွာ ဗဟိနဂရေ သေနင်္ဂဒဿနံ ကတွာ [သေနာဂဏနံ ကာရေတွာ (သီ။ ဣ။)] သာရေတွာ သော ရာဇာ ဘဿပ္ပဝါဒကော လောကာယတဝိတဏ္ဍ [ပဝတ္တ (သီ။ ဣ။)] ဇနသလ္လာပပ္လဝ စိတ္တကောတူဟလော ဝိသာရဒေါ ဝိဇမ္ဘကော သူရိယံ ဩလောကေတွာ အမစ္စေ အာမန္တေသိ ‘‘ဗဟု ဘဏေ တာဝ ဒိဝသာဝသေသော ကိံ ကရိဿာမ, ဣဒါနေဝ နဂရံ ပဝိသိတွာ အတ္ထိ ကောစိ ပဏ္ဍိတော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ သင်္ဃီ ဂဏီ ဂဏာစရိယော အပိ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ပဋိဇာနမာနော, ယော မယာ သဒ္ဓိံ သလ္လပိတုံ သက္ကောတိ ကင်္ခံ ပဋိဝိနေတုံ, တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆိဿာမ, ကင်္ခံ ပဋိဝိနယိဿာမာ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ ပဉ္စသတာ ယောနကာ ရာဇာနံ မိလိန္ဒံ ဧတဒဝေါစုံ ‘‘အတ္ထိ, မဟာရာဇ, ဆ သတ္ထာရော ပူရဏော ကဿပေါ မက္ခလိဂေါသာလော နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော [နာထပုတ္တော (သီ။ ဣ။)] သဉ္ဇယော ဗေလဋ္ဌပုတ္တော အဇိတော ကေသကမ္ဗလော ပကုဓေါ ကစ္စာယနော, တေ သံဃိနော ဂဏိနော ဂဏာစရိယကာ ဉာတာ ယသဿိနော တိတ္ထကရာ သာဓုသမ္မတာ ဗဟုဇနဿ, ဂစ္ဆ တွံ မဟာရာဇ, တေ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆဿု, ကင်္ခံ ပဋိဝိနယဿူ’’တိ။

၆။ အထ ခေါ မိလိန္ဒော ရာဇာ ပဉ္စဟိ ယောနကသတေဟိ ပရိဝုတော ဘဒြဝါဟနံ ရထဝရမာရုယှ ယေန ပူရဏော ကဿပေါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ပူရဏေန ကဿပေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ, သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ, ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ မိလိန္ဒော ရာဇာ ပူရဏံ ကဿပံ ဧတဒဝေါစ ‘‘ကော, ဘန္တေ ကဿပ, လောကံ ပါလေတီ’’တိ? ‘‘ပထဝီ, မဟာရာဇ , လောကံ ပါလေတီ’’တိ။ ‘‘ယဒိ, ဘန္တေ ကဿပ, ပထဝီ [ပဌဝီ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] လောကံ ပါလေတိ, အထ ကသ္မာ အဝီစိနိရယံ ဂစ္ဆန္တာ သတ္တာ ပထဝိံ အတိက္ကမိတွာ ဂစ္ဆန္တီ’’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ ပူရဏော ကဿပေါ နေဝ သက္ခိ ဩဂိလိတုံ, နော သက္ခိ ဥဂ္ဂိလိတုံ, အဓေါမုခေါ ပတ္တက္ခန္ဓော တုဏှီဘူတော ပဇ္ဈာယန္တော နိသီဒိ။

၇။ အထ ခေါ မိလိန္ဒော ရာဇာ မက္ခလိံ ဂေါသာလံ ဧတဒဝေါစ ‘‘အတ္ထိ, ဘန္တေ ဂေါသာလ, ကုသလာကုသလာနိ ကမ္မာနိ, အတ္ထိ သုကတဒုက္ကဋာနံ ကမ္မာနံ ဖလံ ဝိပါကော’’တိ? ‘‘နတ္ထိ, မဟာရာဇ, ကုသလာကုသလာနိ ကမ္မာနိ, နတ္ထိ သုကတဒုက္ကဋာနံ ကမ္မာနံ ဖလံ ဝိပါကော။ ယေ တေ, မဟာရာဇ, ဣဓ လောကေ ခတ္တိယာ, တေ ပရလောကံ ဂန္တွာပိ ပုန ခတ္တိယာဝ ဘဝိဿန္တိ, ယေ တေ ဗြာဟ္မဏာ ဝေဿာ သုဒ္ဒါ စဏ္ဍာလာ ပုက္ကုသာ, တေ ပရလောကံ ဂန္တွာပိ ပုန ဗြာဟ္မဏာ ဝေဿာ သုဒ္ဒါ စဏ္ဍာလာ ပုက္ကုသာဝ ဘဝိဿန္တိ။ ကိံ ကုသလာကုသလေဟိ ကမ္မေဟီ’’တိ? ‘‘ယဒိ, ဘန္တေ ဂေါသာလ, ဣဓ လောကေ ခတ္တိယာ ဗြာဟ္မဏာ ဝေဿာ သုဒ္ဒါ စဏ္ဍာလာ ပုက္ကုသာ, တေ ပရလောကံ ဂန္တွာပိ ပုန ခတ္တိယာ ဗြာဟ္မဏာ ဝေဿာ သုဒ္ဒါ စဏ္ဍာလာ ပုက္ကုသာဝ ဘဝိဿန္တိ, နတ္ထိ ကုသလာကုသလေဟိ ကမ္မေဟိ ကရဏီယံ။ တေန ဟိ, ဘန္တေ ဂေါသာလ, ယေ တေ ဣဓ လောကေ ဟတ္ထစ္ဆိန္နာ, တေ ပရလောကံ ဂန္တွာပိ ပုန ဟတ္ထစ္ဆိန္နာဝ ဘဝိဿန္တိ။ ယေ ပါဒစ္ဆိန္နာ, တေ ပါဒစ္ဆိန္နာဝ ဘဝိဿန္တိ။ ယေ ဟတ္ထပါဒစ္ဆိန္နာ, တေ ဟတ္ထပါဒစ္ဆိန္နာဝ ဘဝိဿန္တိ။ ယေ ကဏ္ဏစ္ဆိန္နာ, တေ ကဏ္ဏစ္ဆိန္နာဝ ဘဝိဿန္တိ။ ယေ နာသစ္ဆိန္နာ, တေ နာသစ္ဆိန္နာဝ ဘဝိဿန္တိ။ ယေ ကဏ္ဏနာသစ္ဆိန္နာ, တေ ကဏ္ဏနာသစ္ဆိန္နာဝ ဘဝိဿန္တီ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ ဂေါသာလော တုဏှီ အဟောသိ။

အထ ခေါ မိလိန္ဒဿ ရညော ဧတဒဟောသိ ‘‘တုစ္ဆော ဝတ ဘော ဇမ္ဗုဒီပေါ, ပလာပေါ ဝတ ဘော ဇမ္ဗုဒီပေါ, နတ္ထိ ကောစိ သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ, ယော မယာ သဒ္ဓိံ သလ္လပိတုံ သက္ကောတိ ကင်္ခံ ပဋိဝိနေတု’’န္တိ။

အထ ခေါ မိလိန္ဒော ရာဇာ အမစ္စေ အာမန္တေသိ ‘‘ရမဏီယာ ဝတ ဘော ဒေါသိနာ ရတ္တိ, ကံ နု ခွဇ္ဇ သမဏံ ဝါ ဗြာဟ္မဏံ ဝါ ဥပသင်္ကမေယျာမ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆိတုံ, ကော မယာ သဒ္ဓိံ သလ္လပိတုံ သက္ကောတိ ကင်္ခံ ပဋိဝိနေတု’’န္တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ အမစ္စာ တုဏှီဘူတာ ရညော မုခံ ဩလောကယမာနာ အဋ္ဌံသု။

တေန ခေါ ပန သမယေန သာဂလနဂရံ ဒွါဒသ ဝဿာနိ သုညံ အဟောသိ သမဏဗြာဟ္မဏဂဟပတိပဏ္ဍိတေဟိ, ယတ္ထ သမဏဗြာဟ္မဏဂဟပတိပဏ္ဍိတာ ပဋိဝသန္တီတိ သုဏာတိ, တတ္ထ ဂန္တွာ ရာဇာ တေ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆတိ, တေ သဗ္ဗေပိ ပဉ္ဟဝိသဇ္ဇနေန ရာဇာနံ အာရာဓေတုံ အသက္ကောန္တာ ယေန ဝါ တေန ဝါ ပက္ကမန္တိ။ ယေ အညံ ဒိသံ န ပက္ကမန္တိ, တေ သဗ္ဗေ တုဏှီဘူတာ အစ္ဆန္တိ။ ဘိက္ခူ ပန ယေဘုယျေန ဟိမဝန္တမေဝ ဂစ္ဆန္တိ။

၈။ တေန ခေါ ပန သမယေန ကောဋိသတာ အရဟန္တော ဟိမဝန္တေ ပဗ္ဗတေ ရက္ခိတတလေ ပဋိဝသန္တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အဿဂုတ္တော ဒိဗ္ဗာယ သောတဓါတုယာ မိလိန္ဒဿ ရညော ဝစနံ သုတွာ ယုဂန္ဓရမတ္ထကေ ဘိက္ခုသသံဃံ သန္နိပါတေတွာ ဘိက္ခူ ပုစ္ဆိ ‘‘အတ္ထာဝုသော ကောစိ ဘိက္ခု ပဋိဗလော မိလိန္ဒေန ရညာ သဒ္ဓိံ သလ္လပိတုံ ကင်္ခံ ပဋိဝိနေတု’’န္တိ?

ဧဝံ ဝုတ္တေ ကောဋိသတာ အရဟန္တော တုဏှီ အဟေသုံ။ ဒုတိယမ္ပိ တတိယမ္ပိ ပုဋ္ဌာ တုဏှီ အဟေသုံ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အဿဂုတ္တော ဘိက္ခုသသံဃံ ဧတဒဝေါစ ‘‘အတ္ထာဝုသော တာဝတိံသဘဝနေ ဝေဇယန္တဿ ပါစီနတော ကေတုမတီ နာမ ဝိမာနံ, တတ္ထ မဟာသေနော နာမ ဒေဝပုတ္တော ပဋိဝသတိ, သော ပဋိဗလော တေန မိလိန္ဒေန ရညာ သဒ္ဓိံ သလ္လပိတုံ ကင်္ခံ ပဋိဝိနေတု’’န္တိ။

အထ ခေါ ကောဋိသတာ အရဟန္တော ယုဂန္ဓရပဗ္ဗတေ အန္တရဟိတာ တာဝတိံသဘဝနေ ပါတုရဟေသုံ။ အဒ္ဒသာ ခေါ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော တေ ဘိက္ခူ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တေ, ဒိသွာန ယေနာယသ္မာ အဿဂုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ အဿဂုတ္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ, ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော အာယသ္မန္တံ အဿဂုတ္တံ ဧတဒဝေါစ ‘‘မဟာ ခေါ, ဘန္တေ, ဘိက္ခုသံဃော အနုပ္ပတ္တော, အဟံ သံဃဿ အာရာမိကော, ကေနတ္ထော, ကိံ မယာ ကရဏီယ’’န္တိ?

အထ ခေါ အာယသ္မာ အဿဂုတ္တော သက္ကံ ဒေဝါနမိန္ဒံ ဧတဒဝေါစ ‘‘အယံ ခေါ, မဟာရာဇ, ဇမ္ဗုဒီပေ သာဂလနဂရေ မိလိန္ဒော နာမ ရာဇာ ဝိတဏ္ဍဝါဒီ ဒုရာသဒေါ ဒုပ္ပသဟော ပုထုတိတ္ထကရာနံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ, သော ဘိက္ခုသသံဃံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဒိဋ္ဌိဝါဒေန ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆိတွာ ဘိက္ခုသသံဃံ ဝိဟေဌေတီ’’တိ။

အထ ခေါ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော အာယသ္မန္တံ အဿဂုတ္တံ ဧတဒဝေါစ ‘‘အယံ ခေါ, ဘန္တေ, မိလိန္ဒော ရာဇာ ဣတော စုတော မနုဿေသု ဥပ္ပန္နော, ဧသော ခေါ, ဘန္တေ, ကေတုမတိဝိမာနေ မဟာသေနော နာမ ဒေဝပုတ္တော ပဋိဝသတိ, သော ပဋိဗလော တေန မိလိန္ဒေန ရညာ သဒ္ဓိံ သလ္လပိတုံ ကင်္ခံ ပဋိဝိနေတုံ, တံ ဒေဝပုတ္တံ ယာစိဿာမ မနုဿလောကူပပတ္တိယာ’’တိ။

အထ ခေါ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဘိက္ခုသသံဃံ ပုရက္ခတွာ ကေတုမတိဝိမာနံ ပဝိသိတွာ မဟာသေနံ ဒေဝပုတ္တံ အာလိင်္ဂိတွာ ဧတဒဝေါစ ‘‘ယာစတိ တံ, မာရိသ, ဘိက္ခုသံဃော မနုဿလောကူပပတ္တိယာ’’တိ။ ‘‘န မေ, ဘန္တေ, မနုဿလောကေနတ္ထော ကမ္မဗဟုလေန, တိဗ္ဗော မနုဿလောကော, ဣဓေဝါဟံ, ဘန္တေ, ဒေဝလောကေ ဥပရူပရူပပတ္တိကော ဟုတွာ ပရိနိဗ္ဗာယိဿာမီ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ။ပေ။။ တတိယမ္ပိ ခေါ သက္ကေန ဒေဝါနမိန္ဒေန ယာစိတော မဟာသေနော ဒေဝပုတ္တော ဧဝမာဟ ‘‘န မေ, ဘန္တေ, မနုဿလောကေနတ္ထော ကမ္မဗဟုလေန, တိဗ္ဗော မနုဿလောကော, ဣဓေဝါဟံ, ဘန္တေ, ဒေဝလောကေ ဥပရူပရူပပတ္တိကော ဟုတွာ ပရိနိဗ္ဗာယိဿာမီ’’တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ အဿဂုတ္တော မဟာသေနံ ဒေဝပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ ‘‘ဣဓ မယံ, မာရိသ, သဒေဝကံ လောကံ အနုဝိလောကယမာနာ အညတြ တယာ မိလိန္ဒဿ ရညော ဝါဒံ ဘိန္ဒိတွာ သာသနံ ပဂ္ဂဟေတုံ သမတ္ထံ အညံ ကဉ္စိ န ပဿာမ, ယာစတိ တံ, မာရိသ, ဘိက္ခုသံဃော, သာဓု သပ္ပုရိသ မနုဿလောကေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဒသဗလဿ သာသနံ ပဂ္ဂဏှာဟီ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ မဟာသေနော ဒေဝပုတ္တော ‘‘အဟံ ကိရ မိလိန္ဒဿ ရညော ဝါဒံ ဘိန္ဒိတွာ ဗုဒ္ဓသာသနံ ပဂ္ဂဟေတုံ သမတ္ထော ဘဝိဿာမီ’’တိ ဟဋ္ဌပဟဋ္ဌော ဥဒဂ္ဂုဒဂ္ဂေါ ဟုတွာ ‘‘သာဓု, ဘန္တေ, မနုဿလောကေ ဥပ္ပဇ္ဇိဿာမီ’’တိ ပဋိညံ အဒါသိ။

၉။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဒေဝလောကေ တံ ကရဏီယံ တီရေတွာ ဒေဝေသု တာဝတိံသေသု အန္တရဟိတာ ဟိမဝန္တေ ပဗ္ဗတေ ရက္ခိတတလေ ပါတုရဟေသုံ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ အဿဂုတ္တော ဘိက္ခုသသံဃံ ဧတဒဝေါစ ‘‘အတ္ထာဝုသော, ဣမသ္မိံ ဘိက္ခုသံဃေ ကောစိ ဘိက္ခု သန္နိပါတံ အနာဂတော’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ အညတရော ဘိက္ခု အာယသ္မန္တံ အဿဂုတ္တံ ဧတဒဝေါစ ‘‘အတ္ထိ, ဘန္တေ , အာယသ္မာ ရောဟဏော ဣတော သတ္တမေ ဒိဝသေ ဟိမဝန္တံ ပဗ္ဗတံ ပဝိသိတွာ နိရောဓံ သမာပန္နော, တဿ သန္တိကေ ဒူတံ ပါဟေထာ’’တိ။ အာယသ္မာပိ ရောဟဏော တင်္ခဏညေဝ နိရောဓါ ဝုဋ္ဌာယ ‘‘သံဃော မံ ပဋိမာနေတီ’’တိ ဟိမဝန္တေ ပဗ္ဗတေ အန္တရဟိတော ရက္ခိတတလေ ကောဋိသတာနံ အရဟန္တာနံ ပုရတော ပါတုရဟောသိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ အဿဂုတ္တော အာယသ္မန္တံ ရောဟဏံ ဧတဒဝေါစ ‘‘ကိံ နု ခေါ, အာဝုသော, ရောဟဏ ဗုဒ္ဓသာသနေ ဘိဇ္ဇန္တေ [ပလုဇ္ဇန္တေ (သီ။ ဣ။)] န ပဿသိ သံဃဿ ကရဏီယာနီ’’တိ။ ‘‘အမနသိကာရော မေ, ဘန္တေ, အဟောသီ’’တိ။

‘‘တေန , ဟာဝုသော ရောဟဏ, ဒဏ္ဍကမ္မံ ကရောဟီ’’တိ။ ‘‘ကိံ, ဘန္တေ, ကရောမီ’’တိ? ‘‘အတ္ထာဝုသော ရောဟဏ, ဟိမဝန္တပဗ္ဗတပဿေ ဂဇင်္ဂလံ [ကဇင်္ဂလံ (သီ။ ဣ။)] နာမ ဗြာဟ္မဏဂါမော, တတ္ထ သောဏုတ္တရော နာမ ဗြာဟ္မဏော ပဋိဝသတိ, တဿ ပုတ္တော ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ နာဂသေနောတိ နာမ ဒါရကော, တေန ဟိ တွံ, အာဝုသော ရောဟဏ, ဒသမာသာဓိကာနိ သတ္တ ဝဿာနိ တံ ကုလံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသိတွာ နာဂသေနံ ဒါရကံ နီဟရိတွာ ပဗ္ဗာဇေဟိ, ပဗ္ဗဇိတေဝ တသ္မိံ ဒဏ္ဍကမ္မတော မုစ္စိဿသီ’’တိ။ အာယသ္မာပိ ခေါ ရောဟဏော ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိ။

၁၀။ မဟာသေနောပိ ခေါ ဒေဝပုတ္တော ဒေဝလောကာ စဝိတွာ သောဏုတ္တရဗြာဟ္မဏဿ ဘရိယာယ ကုစ္ဆိသ္မိံ ပဋိသန္ဓိံ အဂ္ဂဟေသိ, သဟ ပဋိသန္ဓိဂ္ဂဟဏာ တယော အစ္ဆရိယာ အဗ္ဘုတာ ဓမ္မာ ပါတုရဟေသုံ, အာဝုဓဘဏ္ဍာနိ ပဇ္ဇလိံသု, အဂ္ဂသဿံ အဘိနိပ္ဖန္နံ, မဟာမေဃော အဘိပ္ပဝဿိ။ အာယသ္မာပိ ခေါ ရောဟဏော တဿ ပဋိသန္ဓိဂ္ဂဟဏတော ပဋ္ဌာယ ဒသမာသာဓိကာနိ သတ္တ ဝဿာနိ တံ ကုလံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသန္တော ဧကဒိဝသမ္ပိ ကဋစ္ဆုမတ္တံ ဘတ္တံ ဝါ ဥဠုင်္ကမတ္တံ ယာဂုံ ဝါ အဘိဝါဒနံ ဝါ အဉ္ဇလိကမ္မံ ဝါ သာမီစိကမ္မံ ဝါ နာလတ္ထ, အထ ခေါ အက္ကောသညေဝ ပရိဘာသညေဝ ပဋိလဘတိ ‘‘အတိစ္ဆထ ဘန္တေ’’တိ ဝစနမတ္တမ္ပိ ဝတ္တာ နာမ နာဟောသိ, ဒသမာသာဓိကာနံ ပန သတ္တန္နံ ဝဿာနံ အစ္စယေန ဧကဒိဝသံ ‘‘အတိစ္ဆထ ဘန္တေ’’တိ ဝစနမတ္တံ အလတ္ထ။ တံ ဒိဝသမေဝ ဗြာဟ္မဏောပိ ဗဟိ ကမ္မန္တာ အာဂစ္ဆန္တော ပဋိပထေ ထေရံ ဒိသွာ ‘‘ကိံ, ဘော ပဗ္ဗဇိတ, အမှာကံ ဂေဟံ အဂမိတ္ထာ’’တိ အာဟ။ ‘‘အာမ, ဗြာဟ္မဏ, အဂမမှာ’’တိ။ ‘‘အပိ ကိဉ္စိ လဘိတ္ထာ’’တိ။ ‘‘အာမ, ဗြာဟ္မဏ, လဘိမှာ’’တိ။ သော အနတ္တမနော ဂေဟံ ဂန္တွာ ပုစ္ဆိ ‘‘တဿ ပဗ္ဗဇိတဿ ကိဉ္စိ အဒတ္ထာ’’တိ။ ‘‘န ကိဉ္စိ အဒမှာ’’တိ။ ဗြာဟ္မဏော ဒုတိယဒိဝသေ ဃရဒွါရေ ယေဝ နိသီဒိ ‘‘အဇ္ဇ ပဗ္ဗဇိတံ မုသာဝါဒေန နိဂ္ဂဟေဿာမီ’’တိ။ ထေရော ဒုတိယဒိဝသေ ဗြာဟ္မဏဿ ဃရဒွါရံ သမ္ပတ္တော။

ဗြာဟ္မဏော ထေရံ ဒိသွာဝ ဧဝမာဟ ‘‘တုမှေ ဟိယျော အမှာကံ ဂေဟေ ကိဉ္စိ အလဘိတွာဝ ‘‘လဘိမှာ’’တိ အဝေါစုတ္ထ, ဝဋ္ဋတိ နု ခေါ တုမှာကံ မုသာဝါဒေါ’’တိ။ ထေရော အာဟ ‘‘မယံ, ဗြာဟ္မဏ, တုမှာကံ ဂေဟေ ( ) [(ပဝိသန္တာ) (က။)] ဒသမာသာဓိကာနိ သတ္တ ဝဿာနိ ‘အတိစ္ဆထာ’တိ ဝစနမတ္တမ္ပိ အလဘိတွာ ဟိယျော ‘အတိစ္ဆထာ’တိ ဝစနမတ္တံ လဘိမှာ, အထေတံ ဝါစာပဋိသန္ဓာရံ [ပဋိသန္တာရံ (သီ။ ဣ။)] ဥပါဒါယ ဧဝမဝေါစုမှာ’’တိ။

ဗြာဟ္မဏော စိန္တေသိ ‘‘ဣမေ ဝါစာပဋိသန္ဓာရမတ္တမ္ပိ လဘိတွာ ဇနမဇ္ဈေ ‘လဘိမှာ’တိ ပသံသန္တိ, အညံ ကိဉ္စိ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ လဘိတွာ ကသ္မာ နပ္ပသံသန္တီ’’တိ ပသီဒိတွာ အတ္တနော အတ္ထာယ ပဋိယာဒိတဘတ္တတော ကဋစ္ဆုဘိက္ခံ, တဒုပိယဉ္စ ဗျဉ္ဇနံ ဒါပေတွာ ‘‘ဣမံ ဘိက္ခံ သဗ္ဗကာလံ တုမှေ လဘိဿထာ’’တိ အာဟ။

သော ပုနဒိဝသတော ပဘုတိ ဥပသင်္ကမန္တဿ ထေရဿ ဥပသမံ ဒိသွာ ဘိယျောသော မတ္တာယ ပသီဒိတွာ ထေရံ နိစ္စကာလံ အတ္တနော ဃရေ ဘတ္တဝိဿဂ္ဂကရဏတ္ထာယ ယာစိ။ ထေရော တုဏှီဘာဝေန အဓိဝါသေတွာ ဒိဝသေ ဒိဝသေ ဘတ္တကိစ္စံ ကတွာ ဂစ္ဆန္တော ထောကံ ထောကံ ဗုဒ္ဓဝစနံ ကထေတွာ ဂစ္ဆတိ။ သာပိ ခေါ ဗြာဟ္မဏီ ဒသမာသစ္စယေန ပုတ္တံ ဝိဇာယိ, ‘‘နာဂသေနော’’တိဿ နာမမကံသု, သော အနုက္ကမေန ဝဍ္ဎန္တော သတ္တဝဿိကော ဇာတော။

၁၁။ အထ ခေါ နာဂသေနဿ ဒါရကဿ ပိတာ နာဂသေနံ ဒါရကံ ဧတဒဝေါစ ‘‘ဣမသ္မိံ ခေါ , တာတ နာဂသေန, ဗြာဟ္မဏကုလေ သိက္ခာနိ သိက္ခေယျာသီ’’တိ။ ‘‘ကတမာနိ, တာတ, ဣမသ္မိံ ဗြာဟ္မဏကုလေ သိက္ခာနိ နာမာ’’တိ? ‘‘တယော ခေါ, တာတ နာဂသေန, ဝေဒါ သိက္ခာနိ နာမ, အဝသေသာနိ သိပ္ပါနိ သိပ္ပံ နာမာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, တာတ, သိက္ခိဿာမီ’’တိ။

အထ ခေါ သောဏုတ္တရော ဗြာဟ္မဏော အာစရိယဗြာဟ္မဏဿ အာစရိယဘာဂံ သဟဿံ ဒတွာ အန္တောပါသာဒေ ဧကသ္မိံ ဂဗ္ဘေ ဧကတော မဉ္စကံ ပညပေတွာ အာစရိယဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစ ‘‘သဇ္ဈာပေဟိ ခေါ, တွံ ဗြာဟ္မဏ, ဣမံ ဒါရကံ မန္တာနီတိ။ တေန ဟိ ‘တာတ ဒါရက’ ဥဂ္ဂဏှာဟိ မန္တာနီ’’တိ။ အာစရိယဗြာဟ္မဏော သဇ္ဈာယတိ နာဂသေနဿ ဒါရကဿ ဧကေနေဝ ဥဒ္ဒေသေန တယော ဝေဒါ ဟဒယင်္ဂတာ ဝါစုဂ္ဂတာ သူပဓါရိတာ သုဝဝတ္ထာပိတာ သုမနသိကတာ အဟေသုံ, သကိမေဝ စက္ခုံ ဥဒပါဒိ တီသု ဝေဒေသု သနိဃဏ္ဍုကေဋုဘေသု [သနိဃဏ္ဋုကေဋုဘေသု (က။)] သာက္ခရပ္ပဘေဒေသု ဣတိဟာသပဉ္စမေသု ပဒကော ဝေယျာကရဏော လောကာယတမဟာပုရိသလက္ခဏေသု အနဝယော အဟောသိ။

အထ ခေါ နာဂသေနော ဒါရကော ပိတရံ ဧတဒဝေါစ ‘‘အတ္ထိ နု ခေါ, တာတ, ဣမသ္မိံ ဗြာဟ္မဏကုလေ ဣတော ဥတ္တရိမ္ပိ သိက္ခိတဗ္ဗာနိ, ဥဒါဟု ဧတ္တကာနေဝါ’’တိ။ ‘‘နတ္ထိ, တာတ နာဂသေန, ဣမသ္မိံ ဗြာဟ္မဏကုလေ ဣတော ဥတ္တရိံ သိက္ခိတဗ္ဗာနိ, ဧတ္တကာနေဝ သိက္ခိတဗ္ဗာနီ’’တိ။

အထ ခေါ နာဂသေနော ဒါရကော အာစရိယဿ အနုယောဂံ ဒတွာ ပါသာဒါ ဩရုယှ ပုဗ္ဗဝါသနာယ စောဒိတဟဒယော ရဟောဂတော ပဋိသလ္လီနော အတ္တနော သိပ္ပဿ အာဒိမဇ္ဈပရိယောသာနံ ဩလောကေန္တော အာဒိမှိ ဝါ မဇ္ဈေ ဝါ ပရိယောသာနေ ဝါ အပ္ပမတ္တကမ္ပိ သာရံ အဒိသွာ ‘‘တုစ္ဆာ ဝတ ဘော ဣမေ ဝေဒါ, ပလာပါ ဝတ ဘော ဣမေ ဝေဒါ အသာရာ နိဿာရာ’’တိ ဝိပ္ပဋိသာရီ အနတ္တမနော အဟောသိ။

၁၂။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ရောဟဏော ဝတ္တနိယေ သေနာသနေ နိသိန္နော နာဂသေနဿ ဒါရကဿ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ဝတ္တနိယေ သေနာသနေ အန္တရဟိတော ဂဇင်္ဂလဗြာဟ္မဏဂါမဿ ပုရတော ပါတုရဟောသိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ နာဂသေနော ဒါရကော အတ္တနော ဒွါရကောဋ္ဌကေ ဌိတော အာယသ္မန္တံ ရောဟဏံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ, ဒိသွာန အတ္တမနော ဥဒဂ္ဂေါ ပမုဒိတော ဣတိသောမနဿဇာတော ‘‘အပ္ပေဝ နာမာယံ ပဗ္ဗဇိတော ကဉ္စိ သာရံ ဇာနေယျာ’’တိ ယေနာယသ္မာ ရောဟဏော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ ရောဟဏံ ဧတဒဝေါစ ‘‘ကော နု ခေါ, တွံ မာရိသ, ဧဒိသော ဘဏ္ဍုကာသာဝဝသနော’’တိ။ ‘‘ပဗ္ဗဇိတော [ပါပကာနံ မလာနံ ပဗ္ဗာဇေတုံ ပဗ္ဗဇိတော (သီ။ ဣ။)] နာမာဟံ ဒါရကာ’’တိ။ ‘‘ကေန, တွံ မာရိသ, ပဗ္ဗဇိတော နာမာသီ’’တိ? ‘‘ပါပကာနိ မလာနိ ပဗ္ဗာဇေတိ, တသ္မာဟံ, ဒါရက, ပဗ္ဗဇိတော နာမာ’’တိ။ ‘‘ကိံကာရဏာ, မာရိသ, ကေသာ တေ န ယထာ အညေသ’’န္တိ ? ‘‘သောဠသိမေ, ဒါရက, ပလိဗောဓေ ဒိသွာ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ပဗ္ဗဇိတော။ ‘‘ကတမေ သောဠသ’’? ‘‘အလင်္ကာရပလိဗောဓေါ မဏ္ဍနပလိဗောဓေါ တေလမက္ခနပလိဗောဓေါ ဓေါဝနပလိဗောဓေါ မာလာပလိဗောဓေါ ဂန္ဓပလိဗောဓေါ ဝါသနပလိဗောဓေါ ဟရီဋကပလိဗောဓေါ အာမလကပလိဗောဓေါ ရင်္ဂပလိဗောဓေါ ဗန္ဓနပလိဗောဓေါ ကောစ္ဆပလိဗောဓေါ ကပ္ပကပလိဗောဓေါ ဝိဇဋနပလိဗောဓေါ ဦကာပလိဗောဓေါ, ကေသေသု ဝိလူနေသု သောစန္တိ ကိလမန္တိ ပရိဒေဝန္တိ ဥရတ္တာဠိံ ကန္ဒန္တိ သမ္မောဟံ အာပဇ္ဇန္တိ, ဣမေသု ခေါ, ဒါရက, သောဠသသု ပလိဗောဓေသု ပလိဂုဏ္ဌိတာ မနုဿာ သဗ္ဗာနိ အတိသုခုမာနိ သိပ္ပါနိ နာသေန္တီ’’တိ။ ‘‘ကိံကာရဏာ, မာရိသ, ဝတ္ထာနိပိ တေ န ယထာ အညေသ’’န္တိ? ‘‘ကာမနိဿိတာနိ ခေါ, ဒါရက, ဝတ္ထာနိ, ကာမနိဿိတာနိ ဂိဟိဗျဉ္ဇနဘဏ္ဍာနိ [ကမနီယာနိ ဂိဟိဗျဉ္ဇနာနိ (သီ။ ဣ။)], ယာနိ ကာနိစိ ခေါ ဘယာနိ ဝတ္ထတော ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, တာနိ ကာသာဝဝသနဿ န ဟောန္တိ, တသ္မာ ဝတ္ထာနိပိ မေ န ယထာ အညေသ’’န္တိ။ ‘‘ဇာနာသိ ခေါ, တွံ မာရိသ, သိပ္ပါနိ နာမာ’’တိ? ‘‘အာမ, ဒါရက, ဇာနာမဟံ သိပ္ပါနိ, ယံ လောကေ ဥတ္တမံ မန္တံ, တမ္ပိ ဇာနာမီ’’တိ။ ‘‘မယှမ္ပိ တံ, မာရိသ, ဒါတုံ သက္ကာ’’တိ? ‘‘အာမ, ဒါရက, သက္ကာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ မေ ဒေဟီ’’တိ။ ‘‘အကာလော ခေါ, ဒါရက, အန္တရဃရံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိဋ္ဌမှာ’’တိ။

အထ ခေါ နာဂသေနော ဒါရကော အာယသ္မတော ရောဟဏဿ ဟတ္ထတော ပတ္တံ ဂဟေတွာ ဃရံ ပဝေသေတွာ ပဏီတေန ခါဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေတွာ သမ္ပဝါရေတွာ အာယသ္မန္တံ ရောဟဏံ ဘုတ္တာဝိံ ဩနီတပတ္တပါဏိံ ဧတဒဝေါစ ‘‘ဒေဟိ မေ ဒါနိ, မာရိသ, မန္တ’’န္တိ။ ‘‘ယဒါ ခေါ တွံ, ဒါရက, နိပ္ပလိဗောဓေါ ဟုတွာ မာတာပိတရော အနုဇာနာပေတွာ မယာ ဂဟိတံ ပဗ္ဗဇိတဝေသံ ဂဏှိဿသိ, တဒါ ဒဿာမီ’’တိ အာဟ။

အထ ခေါ နာဂသေနော ဒါရကော မာတာပိတရော ဥပသင်္ကမိတွာ အာဟ ‘‘အမ္မတာတာ, အယံ ပဗ္ဗဇိတော ‘ယံ လောကေ ဥတ္တမံ မန္တံ, တံ ဇာနာမီ’တိ ဝဒတိ, န စ အတ္တနော သန္တိကေ အပဗ္ဗဇိတဿ ဒေတိ, အဟံ ဧတဿ သန္တိကေ ပဗ္ဗဇိတွာ တံ ဥတ္တမံ မန္တံ ဥဂ္ဂဏှိဿာမီ’’တိ။ အထဿ မာတာပိတရော ‘‘ပဗ္ဗဇိတွာပိ နော ပုတ္တော မန္တံ ဂဏှတု, ဂဟေတွာ ပုန အာဂစ္ဆိဿတီ’’တိ မညမာနာ ‘‘ဂဏှ ပုတ္တာ’’တိ အနုဇာနိံသု။

၁၃။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ရောဟဏော နာဂသေနံ ဒါရကံ အာဒါယ ယေန ဝတ္တနိယံ သေနာသနံ, ယေန ဝိဇမ္ဘဝတ္ထု တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဝိဇမ္ဘဝတ္ထုသ္မိံ သေနာသနေ ဧကရတ္တံ ဝသိတွာ ယေန ရက္ခိတတလံ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ကောဋိသတာနံ အရဟန္တာနံ မဇ္ဈေ နာဂသေနံ ဒါရကံ ပဗ္ဗာဇေသိ။ ပဗ္ဗဇိတော စ ပနာယသ္မာ နာဂသေနော အာယသ္မန္တံ ရောဟဏံ ဧတဒဝေါစ ‘‘ဂဟိတော မေ, ဘန္တေ, တဝ ဝေသော, ဒေထ မေ ဒါနိ မန္တ’’န္တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ရောဟဏော ‘‘ကိမှိ နု ခေါဟံ နာဂသေနံ ဝိနေယျံ ပဌမံ ဝိနယေ ဝါ သုတ္တန္တေ ဝါ အဘိဓမ္မေ ဝါ’’တိ စိန္တေတွာ ‘‘ပဏ္ဍိတော ခေါ အယံ နာဂသေနော, သက္ကောတိ သုခေနေဝ အဘိဓမ္မံ ပရိယာပုဏိတု’’န္တိ ပဌမံ အဘိဓမ္မေ ဝိနေသိ။

အာယသ္မာ စ နာဂသေနော ‘‘ကုသလာ ဓမ္မာ, အကုသလာ ဓမ္မာ, အဗျာကတာ ဓမ္မာ’’တိ တိကဒုကပဋိမဏ္ဍိတံ ဓမ္မသင်္ဂဏီပကရဏံ, ခန္ဓဝိဘင်္ဂါဒိ အဋ္ဌာရသ ဝိဘင်္ဂပဋိမဏ္ဍိတံ ဝိဘင်္ဂပ္ပကရဏံ, ‘‘သင်္ဂဟော အသင်္ဂဟော’’တိ အာဒိနာ စုဒ္ဒသဝိဓေန ဝိဘတ္တံ ဓါတုကထာပကရဏံ, ‘‘ခန္ဓပညတ္တိ အာယတနပညတ္တီ’’တိ အာဒိနာ ဆဗ္ဗိဓေန ဝိဘတ္တံ ပုဂ္ဂလပညတ္တိပ္ပကရဏံ, သကဝါဒေ ပဉ္စသုတ္တသတာနိ ပရဝါဒေ ပဉ္စသုတ္တသတာနီတိ သုတ္တသဟဿံ သမောဓါနေတွာ ဝိဘတ္တံ ကထာဝတ္ထုပ္ပကရဏံ, ‘‘မူလယမကံ ခန္ဓယမက’’န္တိ အာဒိနာ ဒသဝိဓေန ဝိဘတ္တံ ယမကပ္ပကရဏံ, ‘‘ဟေတုပစ္စယော အာရမ္မဏပစ္စယော’’တိ အာဒိနာ စတုဝီသတိဝိဓေန ဝိဘတ္တံ ပဋ္ဌာနပ္ပကရဏန္တိ သဗ္ဗံ တံ အဘိဓမ္မပိဋကံ ဧကေနေဝ သဇ္ဈာယေန ပဂုဏံ ကတွာ ‘‘တိဋ္ဌထ ဘန္တေ, န ပုန ဩသာရေထ, ဧတ္တကေနေဝါဟံ သဇ္ဈာယိဿာမီ’’တိ အာဟ။

၁၄။ အထ ခေါ အာယသ္မာ နာဂသေနော ယေန ကောဋိသတာ အရဟန္တော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ကောဋိသတေ အရဟန္တေ ဧတဒဝေါစ ‘‘အဟံ ခေါ ဘန္တေ ‘ကုသလာ ဓမ္မာ, အကုသလာ ဓမ္မာ , အဗျာကတာ ဓမ္မာ’တိ ဣမေသု တီသု ပဒေသု ပက္ခိပိတွာ သဗ္ဗံ တံ အဘိဓမ္မပိဋကံ ဝိတ္ထာရေန ဩသာရေဿာမီ’’တိ။ ‘‘သာဓု, နာဂသေန, ဩသာရေဟီ’’တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ နာဂသေနော သတ္တ မာသာနိ သတ္တ ပကရဏာနိ ဝိတ္ထာရေန ဩသာရေသိ, ပထဝီ ဥန္နဒိ, ဒေဝတာ သာဓုကာရမဒံသု, ဗြဟ္မာနော အပ္ဖောဋေသုံ, ဒိဗ္ဗာနိ စန္ဒနစုဏ္ဏာနိ ဒိဗ္ဗာနိ စ မန္ဒာရဝပုပ္ဖာနိ အဘိပ္ပဝဿိံသု။

၁၅။ အထ ခေါ ကောဋိသတာ အရဟန္တော အာယသ္မန္တံ နာဂသေနံ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿံ ရက္ခိတတလေ ဥပသမ္ပာဒေသုံ။ ဥပသမ္ပန္နော စ ပနာယသ္မာ နာဂသေနော တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ဥပဇ္ဈာယေန သဒ္ဓိံ ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသန္တော ဧဝရူပံ ပရိဝိတက္ကံ ဥပ္ပါဒေသိ ‘‘တုစ္ဆော ဝတ မေ ဥပဇ္ဈာယော, ဗာလော ဝတ မေ ဥပဇ္ဈာယော, ဌပေတွာ အဝသေသံ ဗုဒ္ဓဝစနံ ပဌမံ မံ အဘိဓမ္မေ ဝိနေသီ’’တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ ရောဟဏော အာယသ္မတော နာဂသေနဿ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ အာယသ္မန္တံ နာဂသေနံ ဧတဒဝေါစ ‘‘အနနုစ္ဆဝိကံ ခေါ နာဂသေန ပရိဝိတက္ကံ ဝိတက္ကေသိ, န ခေါ ပနေတံ နာဂသေန တဝါနုစ္ဆဝိက’’န္တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မတော နာဂသေနဿ ဧတဒဟောသိ ‘‘အစ္ဆရိယံ ဝတ ဘော, အဗ္ဘုတံ ဝတ ဘော, ယတြ ဟိ နာမ မေ ဥပဇ္ဈာယော စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကံ ဇာနိဿတိ, ပဏ္ဍိတော ဝတ မေ ဥပဇ္ဈာယော, ယံနူနာဟံ ဥပဇ္ဈာယံ ခမာပေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ နာဂသေနော အာယသ္မန္တံ ရောဟဏံ ဧတဒဝေါစ ‘‘ခမထ မေ, ဘန္တေ, န ပုန ဧဝရူပံ ဝိတက္ကေဿာမီ’’တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ ရောဟဏော အာယသ္မန္တံ နာဂသေနံ ဧတဒဝေါစ ‘‘န ခေါ တျာဟံ နာဂသေန ဧတ္တာဝတာ ခမာမိ, အတ္ထိ ခေါ နာဂသေန သာဂလံ နာမ နဂရံ, တတ္ထ မိလိန္ဒော နာမ ရာဇာ ရဇ္ဇံ ကာရေတိ, သော ဒိဋ္ဌိဝါဒေန ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆိတွာ ဘိက္ခုသသံဃံ ဝိဟေဌေတိ, သစေ တွံ တတ္ထ ဂန္တွာ တံ ရာဇာနံ ဒမေတွာ ဗုဒ္ဓသာသနေ ပသာဒေဿသိ, ဧဝါဟံ တံ ခမိဿာမီ’’တိ။

‘‘တိဋ္ဌတု, ဘန္တေ, ဧကော မိလိန္ဒော ရာဇာ; သစေ, ဘန္တေ, သကလဇမ္ဗုဒီပေ သဗ္ဗေ ရာဇာနော အာဂန္တွာ မံ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆေယျုံ, သဗ္ဗံ တံ ဝိသဇ္ဇေတွာ သမ္ပဒါလေဿာမိ, ‘ခမထ မေ ဘန္တေ’တိ ဝတွာ, ‘န ခမာမီ’တိ ဝုတ္တေ ‘တေန ဟိ, ဘန္တေ, ဣမံ တေမာသံ ကဿ သန္တိကေ ဝသိဿာမီ’တိ အာဟ’’ ။ အယံ ခေါ, နာဂသေန, အာယသ္မာ အဿဂုတ္တော ဝတ္တနိယေ သေနာသနေ ဝိဟရတိ, ဂစ္ဆ တွံ, နာဂသေန, ယေနာယသ္မာ အဿဂုတ္တော တေနုပသင်္ကမ, ဥပသင်္ကမိတွာ မမ ဝစနေန အာယသ္မတော အဿဂုတ္တဿ ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒ, ဧဝဉ္စ နံ ဝဒေဟိ ‘ဥပဇ္ဈာယော မေ, ဘန္တေ, တုမှာကံ ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတိ, အပ္ပါဗာဓံ အပ္ပါတင်္ကံ လဟုဋ္ဌာနံ ဗလံ ဖာသုဝိဟာရံ ပုစ္ဆတိ, ဥပဇ္ဈာယော မေ, ဘန္တေ, ဣမံ တေမာသံ တုမှာကံ သန္တိကေ ဝသိတုံ မံ ပဟိဏီ’တိ , ‘ကောနာမော တေ ဥပဇ္ဈာယော’တိ စ ဝုတ္တေ ‘ရောဟဏတ္ထေရော နာမ ဘန္တေ’’တိ ဝဒေယျာသိ, ‘အဟံ ကောနာမော’တိ ဝုတ္တေ ဧဝံ ဝဒေယျာသိ ‘မမ ဥပဇ္ဈာယော, ဘန္တေ, တုမှာကံ နာမံ ဇာနာတီ’’’တိ။ ‘‘ဧဝံ ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ နာဂသေနော အာယသ္မန္တံ ရောဟဏံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ဝတ္တနိယံ သေနာသနံ, ယေနာယသ္မာ အဿဂုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ အဿဂုတ္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ, ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ အာယသ္မာ နာဂသေနော အာယသ္မန္တံ အဿဂုတ္တံ ဧတဒဝေါစ ‘‘ဥပဇ္ဈာယော မေ, ဘန္တေ, တုမှာကံ ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတိ, ဧဝဉ္စ ဝဒေတိ အပ္ပါဗာဓံ အပ္ပါတင်္ကံ လဟုဋ္ဌာနံ ဗလံ ဖာသုဝိဟာရံ ပုစ္ဆတိ, ဥပဇ္ဈာယော မေ, ဘန္တေ, ဣမံ တေမာသံ တုမှာကံ သန္တိကေ ဝသိတုံ မံ ပဟိဏီ’’တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ အဿဂုတ္တော အာယသ္မန္တံ နာဂသေနံ ဧတဒဝေါစ ‘‘တွံ ကိန္နာမောသီ’’တိ။ ‘‘အဟံ, ဘန္တေ, နာဂသေနော နာမာ’’တိ။ ‘‘ကောနာမော တေ ဥပဇ္ဈာယော’’တိ? ‘‘ဥပဇ္ဈာယော မေ, ဘန္တေ, ရောဟဏော နာမာ’’တိ။ ‘‘အဟံ ကောနာမော’’တိ။ ‘‘ဥပဇ္ဈာယော မေ, ဘန္တေ, တုမှာကံ နာမံ ဇာနာတီ’’တိ။

‘‘သာဓု, နာဂသေန, ပတ္တစီဝရံ ပဋိသာမေဟီ’’တိ။ ‘‘သာဓု ဘန္တေ’’တိ ပတ္တစီဝရံ ပဋိသာမေတွာ ပုနဒိဝသေ ပရိဝေဏံ သမ္မဇ္ဇိတွာ မုခေါဒကံ ဒန္တပေါဏံ ဥပဋ္ဌပေသိ။ ထေရော သမ္မဇ္ဇိတဋ္ဌာနံ ပဋိသမ္မဇ္ဇိ, တံ ဥဒကံ ဆဍ္ဍေတွာ အညံ ဥဒကံ အာဟရိ, တဉ္စ ဒန္တကဋ္ဌံ အပနေတွာ အညံ ဒန္တကဋ္ဌံ ဂဏှိ, န အာလာပသလ္လာပံ အကာသိ, ဧဝံ သတ္တ ဒိဝသာနိ ကတွာ သတ္တမေ ဒိဝသေ ပုန ပုစ္ဆိတွာ ပုန တေန တထေဝ ဝုတ္တေ ဝဿဝါသံ အနုဇာနိ။

၁၆။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဧကာ မဟာဥပါသိကာ အာယသ္မန္တံ အဿဂုတ္တံ တိံသမတ္တာနိ ဝဿာနိ ဥပဋ္ဌာသိ။ အထ ခေါ သာ မဟာဥပါသိကာ တေမာသစ္စယေန ယေနာယသ္မာ အဿဂုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ အဿဂုတ္တံ ဧတဒဝေါစ ‘‘အတ္ထိ နု ခေါ, တာတ, တုမှာကံ သန္တိကေ အညော ဘိက္ခူ’’တိ။ ‘‘အတ္ထိ, မဟာဥပါသိကေ, အမှာကံ သန္တိကေ နာဂသေနော နာမ ဘိက္ခူ’’တိ ။ ‘‘တေန ဟိ, တာတ အဿဂုတ္တ, အဓိဝါသေဟိ နာဂသေနေန သဒ္ဓိံ သွာတနာယ ဘတ္တ’’န္တိ။ အဓိဝါသေသိ ခေါ အာယသ္မာ အဿဂုတ္တော တုဏှီဘာဝေန။

အထ ခေါ အာယသ္မာ အဿဂုတ္တော တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ အာယသ္မတာ နာဂသေနေန သဒ္ဓိံ ပစ္ဆာသမဏေန ယေန မဟာဥပါသိကာယ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ အထ ခေါ သာ မဟာဥပါသိကာ အာယသ္မန္တံ အဿဂုတ္တံ အာယသ္မန္တဉ္စ နာဂသေနံ ပဏီတေန ခါဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေသိ သမ္ပဝါရေသိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အဿဂုတ္တော ဘုတ္တာဝိံ ဩနီတပတ္တပါဏိံ အာယသ္မန္တံ နာဂသေနံ ဧတဒဝေါစ ‘‘တွံ, နာဂသေန, မဟာဥပါသိကာယ အနုမောဒနံ ကရောဟီ’’တိ ဣဒံ ဝတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။

အထ ခေါ သာ မဟာဥပါသိကာ အာယသ္မန္တံ နာဂသေနံ ဧတဒဝေါစ ‘‘မဟလ္လိကာ ခေါဟံ, တာတ နာဂသေန, ဂမ္ဘီရာယ ဓမ္မကထာယ မယှံ အနုမောဒနံ ကရောဟီ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ နာဂသေနော တဿာ မဟာဥပါသိကာယ ဂမ္ဘီရာယ ဓမ္မကထာယ လောကုတ္တရာယ သုညတပ္ပဋိသံယုတ္တာယ အနုမောဒနံ အကာသိ။ အထ ခေါ တဿာ မဟာဥပါသိကာယ တသ္မိံယေဝ အာသနေ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပါဒိ ‘‘ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ, သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မ’’န္တိ။ အာယသ္မာပိ ခေါ နာဂသေနော တဿာ မဟာဥပါသိကာယ အနုမောဒနံ ကတွာ အတ္တနာ ဒေသိတံ ဓမ္မံ ပစ္စဝေက္ခန္တော ဝိပဿနံ ပဋ္ဌပေတွာ တသ္မိံယေဝ အာသနေ နိသိန္နော သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌာသိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ အဿဂုတ္တော မဏ္ဍလမာဠေ နိသိန္နော ဒွိန္နမ္ပိ ဓမ္မစက္ခုပဋိလာဘံ ဉတွာ သာဓုကာရံ ပဝတ္တေသိ ‘‘သာဓု သာဓု နာဂသေန, ဧကေန ကဏ္ဍပ္ပဟာရေန ဒွေ မဟာကာယာ ပဒါလိတာ’’တိ, အနေကာနိ စ ဒေဝတာသဟဿာနိ သာဓုကာရံ ပဝတ္တေသုံ။

၁၇။ အထ ခေါ အာယသ္မာ နာဂသေနော ဥဋ္ဌာယာသနာ ယေနာယသ္မာ အဿဂုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ အဿဂုတ္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ, ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ နာဂသေနံ အာယသ္မာ အဿဂုတ္တော ဧတဒဝေါစ ‘‘ဂစ္ဆ, တွံ နာဂသေန, ပါဋလိပုတ္တံ, ပါဋလိပုတ္တနဂရေ အသောကာရာမေ အာယသ္မာ ဓမ္မရက္ခိတော ပဋိဝသတိ, တဿ သန္တိကေ ဗုဒ္ဓဝစနံ ပရိယာပုဏာဟီ’’တိ။ ‘‘ကီဝ ဒူရော, ဘန္တေ, ဣတော ပါဋလိပုတ္တနဂရ’’န္တိ? ‘‘ယောဇနသတာနိ ခေါ နာဂသေနာ’’တိ။ ‘‘ဒူရော ခေါ, ဘန္တေ, မဂ္ဂေါ ။ အန္တရာမဂ္ဂေ ဘိက္ခာ ဒုလ္လဘာ, ကထာဟံ ဂမိဿာမီ’’တိ? ‘‘ဂစ္ဆ, တွံ နာဂသေန, အန္တရာမဂ္ဂေ ပိဏ္ဍပါတံ လဘိဿသိ သာလီနံ ဩဒနံ ဝိဂတကာဠကံ အနေကသူပံ အနေကဗျဉ္ဇန’’န္တိ။ ‘‘ဧဝံ ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ နာဂသေနော အာယသ္မန္တံ အဿဂုတ္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန ပါဋလိပုတ္တံ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။

၁၈။ တေန ခေါ ပန သမယေန ပါဋလိပုတ္တကော သေဋ္ဌိ ပဉ္စဟိ သကဋသတေဟိ ပါဋလိပုတ္တဂါမိမဂ္ဂံ ပဋိပန္နော ဟောတိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ပါဋလိပုတ္တကော သေဋ္ဌိ အာယသ္မန္တံ နာဂသေနံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ, ဒိသွာန ယေနာယသ္မာ နာဂသေနော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ နာဂသေနံ အဘိဝါဒေတွာ ‘‘ကုဟိံ ဂစ္ဆသိ တာတာ’’တိ အာဟ။ ‘‘ပါဋလိပုတ္တံ ဂဟပတီ’’တိ။ ‘‘သာဓု တာတ, မယမ္ပိ ပါဋလိပုတ္တံ ဂစ္ဆာမ။ အမှေဟိ သဒ္ဓိံ သုခံ ဂစ္ဆထာ’’တိ။

အထ ခေါ ပါဋလိပုတ္တကော သေဋ္ဌိ အာယသ္မတော နာဂသေနဿ ဣရိယာပထေ ပသီဒိတွာ အာယသ္မန္တံ နာဂသေနံ ပဏီတေန ခါဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေတွာ သမ္ပဝါရေတွာ အာယသ္မန္တံ နာဂသေနံ ဘုတ္တာဝိံ ဩနီတပတ္တပါဏိံ အညတရံ နီစံ အာသနံ ဂဟေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ, ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ပါဋလိပုတ္တကော သေဋ္ဌိ အာယသ္မန္တံ နာဂသေနံ ဧတဒဝေါစ ‘‘ကိန္နာမောသိ တွံ တာတာ’’တိ။ ‘‘အဟံ, ဂဟပတိ, နာဂသေနော နာမာ’’တိ။ ‘‘ဇာနာသိ ခေါ, တွံ တာတ, ဗုဒ္ဓဝစနံ နာမာ’’တိ? ‘‘ဇာနာမိ ခေါဟံ, ဂဟပတိ, အဘိဓမ္မပဒါနီ’’တိ။ ‘‘လာဘာ နော တာတ, သုလဒ္ဓံ နော တာတ, အဟမ္ပိ ခေါ, တာတ, အာဘိဓမ္မိကော, တွမ္ပိ အာဘိဓမ္မိကော, ဘဏ, တာတ, အဘိဓမ္မပဒါနီ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ နာဂသေနော ပါဋလိပုတ္တကဿ သေဋ္ဌိဿ အဘိဓမ္မံ ဒေသေသိ, ဒေသေန္တေ ယေဝ ပါဋလိပုတ္တကဿ သေဋ္ဌိဿ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပါဒိ ‘‘ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ, သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မ’’န္တိ။

အထ ခေါ ပါဋလိပုတ္တကော သေဋ္ဌိ ပဉ္စမတ္တာနိ သကဋသတာနိ ပုရတော ဥယျောဇေတွာ သယံ ပစ္ဆတော ဂစ္ဆန္တော ပါဋလိပုတ္တဿ အဝိဒူရေ ဒွေဓါပထေ ဌတွာ အာယသ္မန္တံ နာဂသေနံ ဧတဒဝေါစ ‘‘အယံ ခေါ, တာတ နာဂသေန, အသောကာရာမဿ မဂ္ဂေါ, ဣဒံ ခေါ, တာတ, အမှာကံ ကမ္ဗလရတနံ သောဠသဟတ္ထံ အာယာမေန, အဋ္ဌဟတ္ထံ ဝိတ္ထာရေန, ပဋိဂ္ဂဏှာဟိ ခေါ, တာတ, ဣဒံ ကမ္ဗလရတနံ အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာ’’တိ။ ပဋိဂ္ဂဟေသိ ခေါ အာယသ္မာ နာဂသေနော တံ ကမ္ဗလရတနံ အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ။ အထ ခေါ ပါဋလိပုတ္တကော သေဋ္ဌိ အတ္တမနော ဥဒဂ္ဂေါ ပမုဒိတော ဣတိသောမနဿဇာတော အာယသ္မန္တံ နာဂသေနံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။

၁၉။ အထ ခေါ အာယသ္မာ နာဂသေနော ယေန အသောကာရာမော ယေနာယသ္မာ ဓမ္မရက္ခိတော တေနုပသင်္ကမိ , ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ ဓမ္မရက္ခိတံ အဘိဝါဒေတွာ အတ္တနော အာဂတကာရဏံ ကထေတွာ အာယသ္မတော ဓမ္မရက္ခိတဿ သန္တိကေ တေပိဋကံ ဗုဒ္ဓဝစနံ ဧကေနေဝ ဥဒ္ဒေသေန တီဟိ မာသေဟိ ဗျဉ္ဇနသော ပရိယာပုဏိတွာ ပုန တီဟိ မာသေဟိ အတ္ထသော မနသာကာသိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ ဓမ္မရက္ခိတော အာယသ္မန္တံ နာဂသေနံ ဧတဒဝေါစ ‘‘သေယျထာပိ, နာဂသေန, ဂေါပါလကော ဂါဝေါ ရက္ခတိ, အညေ ဂေါရသံ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ။ ဧဝမေဝ ခေါ, တွံ နာဂသေန, တေပိဋကံ ဗုဒ္ဓဝစနံ ဓါရေန္တောပိ န ဘာဂီ သာမညဿာ’’တိ။ ‘‘ဟောတု, ဘန္တေ, အလံ ဧတ္တကေနာ’’တိ။ တေနေဝ ဒိဝသဘာဂေန တေန ရတ္တိဘာဂေန သဟ ပဋိသမ္ဘိဒါဟိ အရဟတ္တံ ပါပုဏိ, သဟ သစ္စပ္ပဋိဝေဓေန အာယသ္မတော နာဂသေနဿ သဗ္ဗေ ဒေဝါ သာဓုကာရမဒံသု, ပထဝီ ဥန္နဒိ, ဗြဟ္မာနော အပ္ဖောဋေသုံ, ဒိဗ္ဗာနိ စန္ဒနစုဏ္ဏာနိ ဒိဗ္ဗာနိ စ မန္ဒာရဝပုပ္ဖာနိ အဘိပ္ပဝဿိံသု။

၂၀။ တေန ခေါ ပန သမယေန ကောဋိသတာ အရဟန္တော ဟိမဝန္တေ ပဗ္ဗတေ ရက္ခိတတလေ သန္နိပတိတွာ အာယသ္မတော နာဂသေနဿ သန္တိကေ ဒူတံ ပါဟေသုံ ‘‘အာဂစ္ဆတု နာဂသေနော, ဒဿနကာမာ မယံ နာဂသေန’’န္တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ နာဂသေနော ဒူတဿ ဝစနံ သုတွာ အသောကာရာမေ အန္တရဟိတော ဟိမဝန္တေ ပဗ္ဗတေ ရက္ခိတတလေ ကောဋိသတာနံ အရဟန္တာနံ ပုရတော ပါတုရဟောသိ။

အထ ခေါ ကောဋိသတာ အရဟန္တော အာယသ္မန္တံ နာဂသေနံ ဧတဒဝေါစုံ ‘‘ဧသော ခေါ, နာဂသေန, မိလိန္ဒော ရာဇာ ဘိက္ခုသသံဃံ ဝိဟေဌေတိ ဝါဒပ္ပဋိဝါဒေန ပဉ္ဟပုစ္ဆာယ။ သာဓု, နာဂသေန, ဂစ္ဆ တွံ မိလိန္ဒံ ရာဇာနံ ဒမေဟီ’’တိ။ ‘‘တိဋ္ဌတု, ဘန္တေ, ဧကော မိလိန္ဒော ရာဇာ; သစေ, ဘန္တေ, သကလဇမ္ဗုဒီပေ ရာဇာနော အာဂန္တွာ မံ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆေယျုံ, သဗ္ဗံ တံ ဝိသဇ္ဇေတွာ သမ္ပဒါလေဿာမိ, ဂစ္ဆထ ဝေါ, ဘန္တေ, အစ္ဆမ္ဘိတာ သာဂလနဂရ’’န္တိ။ အထ ခေါ ထေရာ ဘိက္ခူ သာဂလနဂရံ ကာသာဝပ္ပဇ္ဇောတံ ဣသိဝါတပဋိဝါတံ အကံသု။

၂၁။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ အာယုပါလော သင္ခ္ယေယျပရိဝေဏေ ပဋိဝသတိ။ အထ ခေါ မိလိန္ဒော ရာဇာ အမစ္စေ ဧတဒဝေါစ ‘‘ရမဏီယာ ဝတ ဘော ဒေါသိနာ ရတ္တိ, ကန္နု ခွဇ္ဇ သမဏံ ဝါ ဗြာဟ္မဏံ ဝါ ဥပသင်္ကမေယျာမ သာကစ္ဆာယ ပဉ္ဟပုစ္ဆနာယ, ကော မယာ သဒ္ဓိံ သလ္လပိတုံ ဥဿဟတိ ကင်္ခံ ပဋိဝိနေတု’’န္တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ ပဉ္စသတာ ယောနကာ ရာဇာနံ မိလိန္ဒံ ဧတဒဝေါစုံ ‘‘အတ္ထိ, မဟာရာဇ, အာယုပါလော နာမ ထေရော တေပိဋကော ဗဟုဿုတော အာဂတာဂမော, သော ဧတရဟိ သင္ခ္ယေယျပရိဝေဏေ ပဋိဝသတိ; ဂစ္ဆ, တွံ မဟာရာဇ, အာယသ္မန္တံ အာယုပါလံ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆဿူ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဘဏေ, ဘဒန္တဿ အာရောစေထာ’’တိ။

အထ ခေါ နေမိတ္တိကော အာယသ္မတော အာယုပါလဿ သန္တိကေ ဒူတံ ပါဟေသိ ‘‘ရာဇာ, ဘန္တေ, မိလိန္ဒော အာယသ္မန္တံ အာယုပါလံ ဒဿနကာမော’’တိ။ အာယသ္မာပိ ခေါ အာယုပါလော ဧဝမာဟ ‘‘တေန ဟိ အာဂစ္ဆတူ’’တိ။ အထ ခေါ မိလိန္ဒော ရာဇာ ပဉ္စမတ္တေဟိ ယောနကသတေဟိ ပရိဝုတော ရထဝရမာရုယှ ယေန သင္ခ္ယေယျပရိဝေဏံ ယေနာယသ္မာ အာယုပါလော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မတာ အာယုပါလေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ, သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ, ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ မိလိန္ဒော ရာဇာ အာယသ္မန္တံ အာယုပါလံ ဧတဒဝေါစ ‘‘ကိမတ္ထိယာ, ဘန္တေ အာယုပါလ, တုမှာကံ ပဗ္ဗဇ္ဇာ, ကော စ တုမှာကံ ပရမတ္ထော’’တိ။ ထေရော အာဟ ‘‘ဓမ္မစရိယသမစရိယတ္ထာ ခေါ, မဟာရာဇ, ပဗ္ဗဇ္ဇာ, သာမညဖလံ ခေါ ပန အမှာကံ ပရမတ္ထော’’တိ။ ‘‘အတ္ထိ ပန, ဘန္တေ, ကောစိ ဂိဟီပိ ဓမ္မစာရီ သမစာရီ’’တိ? ‘‘အာမ, မဟာရာဇ, အတ္ထိ ဂိဟီပိ ဓမ္မစာရီ သမစာရီ, ဘဂဝတိ ခေါ, မဟာရာဇ, ဗာရာဏသိယံ ဣသိပတနေ မိဂဒါယေ ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တေန္တေ အဋ္ဌာရသန္နံ ဗြဟ္မကောဋီနံ ဓမ္မာဘိသမယော အဟောသိ, ဒေဝတာနံ ပန ဓမ္မာဘိသမယော ဂဏနပထံ ဝီတိဝတ္တော, သဗ္ဗေတေ ဂိဟိဘူတာ, န ပဗ္ဗဇိတာ။

‘‘ပုန စပရံ, မဟာရာဇ, ဘဂဝတာ ခေါ မဟာသမယသုတ္တန္တေ ဒေသိယမာနေ, မဟာမင်္ဂလသုတ္တန္တေ ဒေသိယမာနေ, သမစိတ္တပရိယာယသုတ္တန္တေ ဒေသိယမာနေ, ရာဟုလောဝါဒသုတ္တန္တေ ဒေသိယမာနေ, ပရာဘဝသုတ္တန္တေ ဒေသိယမာနေ ဂဏနပထံ ဝီတိဝတ္တာနံ ဒေဝတာနံ ဓမ္မာဘိသမယော အဟောသိ, သဗ္ဗေတေ ဂိဟိဘူတာ, န ပဗ္ဗဇိတာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဘန္တေ အာယုပါလ, နိရတ္ထိကာ တုမှာကံ ပဗ္ဗဇ္ဇာ, ပုဗ္ဗေ ကတဿ ပါပကမ္မဿ နိဿန္ဒေန သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ပဗ္ဗဇန္တိ ဓုတင်္ဂါနိ စ ပရိဟရန္တိ။ ယေ ခေါ တေ, ဘန္တေ အာယုပါလ, ဘိက္ခူ ဧကာသနိကာ, နူန တေ ပုဗ္ဗေ ပရေသံ ဘောဂဟာရကာ စောရာ, တေ ပရေသံ ဘောဂေ အစ္ဆိန္ဒိတွာ တဿ ကမ္မဿ နိဿန္ဒေန ဧတရဟိ ဧကာသနိကာ ဘဝန္တိ, န လဘန္တိ ကာလေန ကာလံ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ, နတ္ထိ တေသံ သီလံ, နတ္ထိ တပေါ, နတ္ထိ ဗြဟ္မစရိယံ။ ယေ ခေါ ပန တေ, ဘန္တေ အာယုပါလ, ဘိက္ခူ အဗ္ဘောကာသိကာ, နူန တေ ပုဗ္ဗေ ဂါမဃာတကာ စောရာ, တေ ပရေသံ ဂေဟာနိ ဝိနာသေတွာ တဿ ကမ္မဿ နိဿန္ဒေန ဧတရဟိ အဗ္ဘောကာသိကာ ဘဝန္တိ, န လဘန္တိ သေနာသနာနိ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ, နတ္ထိ တေသံ သီလံ, နတ္ထိ တပေါ, နတ္ထိ ဗြဟ္မစရိယံ။ ယေ ခေါ ပန တေ, ဘန္တေ အာယုပါလ, ဘိက္ခူ နေသဇ္ဇိကာ, နူန တေ ပုဗ္ဗေ ပန္ထဒူသကာ စောရာ, တေ ပရေသံ ပထိကေ ဇနေ ဂဟေတွာ ဗန္ဓိတွာ နိသီဒါပေတွာ တဿ ကမ္မဿ နိဿန္ဒေန ဧတရဟိ နေသဇ္ဇိကာ ဘဝန္တိ, န လဘန္တိ သေယျံ ကပ္ပေတုံ, နတ္ထိ တေသံ သီလံ, နတ္ထိ တပေါ, နတ္ထိ ဗြဟ္မစရိယ’’န္တိ အာဟ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ အာယသ္မာ အာယုပါလော တုဏှီ အဟောသိ, န ကိဉ္စိ ပဋိဘာသိ။ အထ ခေါ ပဉ္စသတာ ယောနကာ ရာဇာနံ မိလိန္ဒံ ဧတဒဝေါစုံ ‘‘ပဏ္ဍိတော, မဟာရာဇ, ထေရော, အပိ စ ခေါ အဝိသာရဒေါ န ကိဉ္စိ ပဋိဘာသတီ’’တိ။

အထ ခေါ မိလိန္ဒော ရာဇာ အာယသ္မန္တံ အာယုပါလံ တုဏှီဘူတံ ဒိသွာ အပ္ဖောဋေတွာ ဥက္ကုဋ္ဌိံ ကတွာ ယောနကေ ဧတဒဝေါစ ‘‘တုစ္ဆော ဝတ ဘော ဇမ္ဗုဒီပေါ, ပလာပေါ ဝတ ဘော ဇမ္ဗုဒီပေါ, နတ္ထိ ကောစိ သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ, ယော မယာ သဒ္ဓိံ သလ္လပိတုံ ဥဿဟတိ ကင်္ခံ ပဋိဝိနေတု’’န္တိ။

၂၂။ အထ ခေါ မိလိန္ဒဿ ရညော သဗ္ဗံ တံ ပရိသံ အနုဝိလောကေန္တဿ အဘီတေ အမင္ကုဘူတေ ယောနကေ ဒိသွာ ဧတဒဟောသိ ‘‘နိဿံသယံ အတ္ထိ မညေ အညော ကောစိ ပဏ္ဍိတော ဘိက္ခု, ယော မယာ သဒ္ဓိံ သလ္လပိတုံ ဥဿဟတိ, ယေနိမေ ယောနကာ န မင္ကုဘူတာ’’တိ။ အထ ခေါ မိလိန္ဒော ရာဇာ ယောနကေ ဧတဒဝေါစ ‘‘အတ္ထိ, ဘဏေ, အညော ကောစိ ပဏ္ဍိတော ဘိက္ခု, ယော မယာ သဒ္ဓိံ သလ္လပိတုံ ဥဿဟတိ ကင်္ခံ ပဋိဝိနေတု’’န္တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ နာဂသေနော သမဏဂဏပရိဝုတော သင်္ဃီ ဂဏီ ဂဏာစရိယော ဉာတော ယသဿီ သာဓုသမ္မတော ဗဟုဇနဿ ပဏ္ဍိတော ဗျတ္တော မေဓါဝီ နိပုဏော ဝိညူ ဝိဘာဝီ ဝိနီတော ဝိသာရဒေါ ဗဟုဿုတော တေပိဋကော ဝေဒဂူ ပဘိန္နဗုဒ္ဓိမာ အာဂတာဂမော ပဘိန္နပဋိသမ္ဘိဒေါ နဝင်္ဂသတ္ထုသာသနေ ပရိယတ္တိဓရော ပါရမိပ္ပတ္တော ဇိနဝစနေ ဓမ္မတ္ထဒေသနာပဋိဝေဓကုသလော အက္ခယဝိစိတြပဋိဘာနော စိတြကထီ ကလျာဏဝါက္ကရဏော ဒုရာသဒေါ ဒုပ္ပသဟော ဒုရုတ္တရော ဒုရာဝရဏော ဒုန္နိဝါရယော, သာဂရော ဝိယ အက္ခောဘော, ဂိရိရာဇာ ဝိယ နိစ္စလော, ရဏဉ္ဇဟော တမောနုဒေါ ပဘင်္ကရော မဟာကထီ ပရဂဏိဂဏမထနော ပရတိတ္ထိယမဒ္ဒနော ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီနံ ဥပါသကာနံ ဥပါသိကာနံ ရာဇူနံ ရာဇမဟာမတ္တာနံ သက္ကတော ဂရုကတော မာနိတော ပူဇိတော အပစိတော လာဘီ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာနံ လာဘဂ္ဂယသဂ္ဂပ္ပတ္တော ဝုဒ္ဓါနံ ဝိညူနံ သောတာဝဓါနေန သမန္နာဂတာနံ သန္ဒဿေန္တော နဝင်္ဂံ ဇိနသာသနရတနံ, ဥပဒိသန္တော ဓမ္မမဂ္ဂံ, ဓါရေန္တော ဓမ္မပ္ပဇ္ဇောတံ, ဥဿာပေန္တော ဓမ္မယူပံ, ယဇန္တော ဓမ္မယာဂံ, ပဂ္ဂဏှန္တော ဓမ္မဒ္ဓဇံ, ဥဿာပေန္တော ဓမ္မကေတုံ, ဓမေန္တော [ဥပ္ပဠာသေန္တော (သီ။ ဣ။)] ဓမ္မသင်္ခံ, အာဟနန္တော ဓမ္မဘေရိံ, နဒန္တော သီဟနာဒံ , ဂဇ္ဇန္တော ဣန္ဒဂဇ္ဇိတံ, မဓုရဂိရဂဇ္ဇိတေန ဉာဏဝရဝိဇ္ဇုဇာလပရိဝေဌိတေန ကရုဏာဇလဘရိတေန မဟတာ ဓမ္မာမတမေဃေန သကလလောကမဘိတပ္ပယန္တော ဂါမနိဂမရာဇဓါနီသု စာရိကံ စရမာနော အနုပုဗ္ဗေန သာဂလနဂရံ အနုပ္ပတ္တော ဟောတိ။ တတြ သုဒံ အာယသ္မာ နာဂသေနော အသီတိယာ ဘိက္ခုသဟဿေဟိ သဒ္ဓိံ သင္ခ္ယေယျပရိဝေဏေ ပဋိဝသတိ။ တေနာဟု ပေါရာဏာ –

‘‘ဗဟုဿုတော စိတြကထီ၊ နိပုဏော စ ဝိသာရဒေါ။

သာမယိကော စ ကုသလော၊ ပဋိဘာနေ စ ကောဝိဒေါ။

‘‘တေ စ တေပိဋကာ ဘိက္ခူ၊ ပဉ္စနေကာယိကာပိ စ။

စတုနေကာယိကာ စေဝ၊ နာဂသေနံ ပုရက္ခရုံ။

‘‘ဂမ္ဘီရပညော မေဓါဝီ၊ မဂ္ဂါမဂ္ဂဿ ကောဝိဒေါ။

ဥတ္တမတ္ထံ အနုပ္ပတ္တော၊ နာဂသေနော ဝိသာရဒေါ။

‘‘တေဟိ ဘိက္ခူဟိ ပရိဝုတော၊ နိပုဏေဟိ သစ္စဝါဒိဘိ။

စရန္တော ဂါမနိဂမံ၊ သာဂလံ ဥပသင်္ကမိ။

‘‘သင္ခ္ယေယျပရိဝေဏသ္မိံ ၊ နာဂသေနော တဒါ ဝသိ။

ကထေတိ သော မနုဿေဟိ၊ ပဗ္ဗတေ ကေသရီ ယထာ’’တိ။

၂၃။ အထ ခေါ ဒေဝမန္တိယော ရာဇာနံ မိလိန္ဒံ ဧတဒဝေါစ ‘‘အာဂမေဟိ, တွံ မဟာရာဇ; အတ္ထိ, မဟာရာဇ, နာဂသေနော နာမ ထေရော ပဏ္ဍိတော ဗျတ္တော မေဓါဝီ ဝိနီတော ဝိသာရဒေါ ဗဟုဿုတော စိတြကထီ ကလျာဏပဋိဘာနော အတ္ထဓမ္မနိရုတ္တိပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါသု ပါရမိပ္ပတ္တော, သော ဧတရဟိ သင္ခ္ယေယျပရိဝေဏေ ပဋိဝသတိ, ဂစ္ဆ, တွံ မဟာရာဇ, အာယသ္မန္တံ နာဂသေနံ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆဿု, ဥဿဟတိ သော တယာ သဒ္ဓိံ သလ္လပိတုံ ကင်္ခံ ပဋိဝိနေတု’’န္တိ။ အထ ခေါ မိလိန္ဒဿ ရညော သဟသာ ‘‘နာဂသေနော’’တိ သဒ္ဒံ သုတွာဝ အဟုဒေဝ ဘယံ, အဟုဒေဝ ဆမ္ဘိတတ္တံ, အဟုဒေဝ လောမဟံသော။ အထ ခေါ မိလိန္ဒော ရာဇာ ဒေဝမန္တိယံ ဧတဒဝေါစ ‘‘ဥဿဟတိ ဘော နာဂသေနော ဘိက္ခု မယာ သဒ္ဓိံ သလ္လပိတု’’န္တိ? ‘‘ဥဿဟတိ, မဟာရာဇ, အပိ ဣန္ဒယမဝရုဏကုဝေရပဇာပတိ သုယာမ သန္တုသိတလောကပါလေဟိပိ ပိတုပိတာမဟေန မဟာဗြဟ္မုနာပိ သဒ္ဓိံ သလ္လပိတုံ, ကိမင်္ဂံ ပန မနုဿဘူတေနာ’’တိ။

အထ ခေါ မိလိန္ဒော ရာဇာ ဒေဝမန္တိယံ ဧတဒဝေါစ ‘‘တေန ဟိ, တွံ ဒေဝမန္တိယ, ဘဒန္တဿ သန္တိကေ ဒူတံ ပေသေဟီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ ဒေဝါ’’တိ ခေါ ဒေဝမန္တိယော အာယသ္မတော နာဂသေနဿ သန္တိကေ ဒူတံ ပါဟေသိ ‘‘ရာဇာ, ဘန္တေ, မိလိန္ဒော အာယသ္မန္တံ ဒဿနကာမော’’တိ။ အာယသ္မာပိ ခေါ နာဂသေနော ဧဝမာဟ ‘‘တေန ဟိ အာဂစ္ဆတူ’’တိ။

အထ ခေါ မိလိန္ဒော ရာဇာ ပဉ္စမတ္တေဟိ ယောနကသတေဟိ ပရိဝုတော ရထဝရမာရုယှ မဟတာ ဗလကာယေန သဒ္ဓိံ ယေန သင္ခ္ယေယျပရိဝေဏံ ယေနာယသ္မာ နာဂသေနော တေနုပသင်္ကမိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ နာဂသေနော အသီတိယာ ဘိက္ခုသဟဿေဟိ သဒ္ဓိံ မဏ္ဍလမာဠေ နိသိန္နော ဟောတိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ မိလိန္ဒော ရာဇာ အာယသ္မတော နာဂသေနဿ ပရိသံ ဒူရတောဝ, ဒိသွာန ဒေဝမန္တိယံ ဧတဒဝေါစ ‘‘ကဿေသာ, ဒေဝမန္တိယ, မဟတီ ပရိသာ’’တိ? ‘‘အာယသ္မတော ခေါ, မဟာရာဇ, နာဂသေနဿ ပရိသာ’’တိ။

အထ ခေါ မိလိန္ဒဿ ရညော အာယသ္မတော နာဂသေနဿ ပရိသံ ဒူရတောဝ ဒိသွာ အဟုဒေဝ ဘယံ, အဟုဒေဝ ဆမ္ဘိတတ္တံ, အဟုဒေဝ လောမဟံသော။ အထ ခေါ မိလိန္ဒော ရာဇာ ခဂ္ဂပရိဝါရိတော ဝိယ ဂဇော, ဂရုဠပရိဝါရိတော ဝိယ နာဂေါ, အဇဂရပရိဝါရိတော ဝိယ ကောတ္ထုကော [ကောတ္ထုကော (သီ။ ဣ။)], မဟိံသပရိဝုတော ဝိယ အစ္ဆော, နာဂါနုဗဒ္ဓေါ ဝိယ မဏ္ဍူကော, သဒ္ဒူလာနုဗဒ္ဓေါ ဝိယ မိဂေါ, အဟိတုဏ္ဍိကသမာဂတော [အဘိဂုဏ္ဌိကသမာဂတော (သီ။ ဣ။)] ဝိယ ပန္နဂေါ, မဇ္ဇာရသမာဂတော ဝိယ ဥန္ဒူရော, ဘူတဝေဇ္ဇသမာဂတော ဝိယ ပိသာစော, ရာဟုမခဂတော ဝိယ စန္ဒော, ပန္နဂေါ ဝိယ ပေဠန္တရဂတော, သကုဏော ဝိယ ပဉ္ဇရန္တရဂတော, မစ္ဆော ဝိယ ဇာလန္တရဂတော, ဝါဠဝနမနုပ္ပဝိဋ္ဌော ဝိယ ပုရိသော, ဝေဿဝဏာပရာဓိကော ဝိယ ယက္ခော, ပရိက္ခီဏာယုကော ဝိယ ဒေဝပုတ္တော ဘီတော ဥဗ္ဗိဂ္ဂေါ ဥတြသ္တော သံဝိဂ္ဂေါ လောမဟဋ္ဌဇာတော ဝိမနော ဒုမ္မနော ဘန္တစိတ္တော ဝိပရိဏတမာနသော ‘‘မာ မံ အယံ ပရိဇနော ပရိဘဝီ’’တိ သတိံ [ဓီတိံ (သီ။ ဣ။)] ဥပဋ္ဌပေတွာ ဒေဝမန္တိယံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မာ ခေါ, တွံ ဒေဝမန္တိယ , အာယသ္မန္တံ နာဂသေနံ မယှံ အာစိက္ခေယျာသိ, အနက္ခာတညေဝါဟံ နာဂသေနံ ဇာနိဿာမီ’’တိ။ ‘‘သာဓု, မဟာရာဇ, တွညေဝ ဇာနာဟီ’’တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ နာဂသေနော တဿာ ဘိက္ခုပရိသာယ ပုရတော စတ္တာလီသာယ ဘိက္ခုသဟဿာနံ နဝကတရော ဟောတိ ပစ္ဆတော စတ္တာလီသာယ ဘိက္ခုသဟဿာနံ ဝုဍ္ဎတရော။

အထ ခေါ မိလိန္ဒော ရာဇာ သဗ္ဗံ တံ ဘိက္ခုသသံဃံ ပုရတော စ ပစ္ဆတော စ မဇ္ဈတော စ အနုဝိလောကေန္တော အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မန္တံ နာဂသေနံ ဒူရတောဝ ဘိက္ခုသံဃဿ မဇ္ဈေ နိသိန္နံ ကေသရသီဟံ ဝိယ ဝိဂတဘယဘေရဝံ ဝိဂတလောမဟံသံ ဝိဂတဘယသာရဇ္ဇံ, ဒိသွာန အာကာရေနေဝ အညာသိ ‘‘ဧသော ခေါ ဧတ္ထ နာဂသေနော’’တိ။

အထ ခေါ မိလိန္ဒော ရာဇာ ဒေဝမန္တိယံ ဧတဒဝေါစ ‘‘ဧသော ခေါ, ဒေဝမန္တိယ, အာယသ္မာ နာဂသေနော’’တိ။ ‘‘အာမ, မဟာရာဇ, ဧသော ခေါ နာဂသေနော, သုဋ္ဌု ခေါ, တွံ မဟာရာဇ, နာဂသေနံ အညာသီ’’တိ ။ တတော ရာဇာ တုဋ္ဌော အဟောသိ ‘‘အနက္ခာတောဝ မယာ နာဂသေနော အညာတော’’တိ။ အထ ခေါ မိလိန္ဒဿ ရညော အာယသ္မန္တံ နာဂသေနံ ဒိသွာဝ အဟုဒေဝ ဘယံ, အဟုဒေဝ ဆမ္ဘိတတ္တံ, အဟုဒေဝ လောမဟံသော။

တေနာဟု –

‘‘စရဏေန စ သမ္ပန္နံ၊ သုဒန္တံ ဥတ္တမေ ဒမေ။

ဒိသွာ ရာဇာ နာဂသေနံ၊ ဣဒံ ဝစနမဗြဝိ။

‘‘ကထိတာ [ကထိကာ (သီ။ ဣ။)] မယာ ဗဟူ ဒိဋ္ဌာ၊ သာကစ္ဆာ ဩသဋာ ဗဟူ။

န တာဒိသံ ဘယံ အာသိ၊ အဇ္ဇ တာသော ယထာ မမ။

‘‘နိဿံသယံ ပရာဇယော၊ မမ အဇ္ဇ ဘဝိဿတိ။

ဇယော စ နာဂသေနဿ၊ ယထာ စိတ္တံ န သဏ္ဌိတ’’န္တိ။

ဗာဟိရကထာ နိဋ္ဌိတာ။