ဟာရသမ္ပာတဘူမိ

၇။ ဟာရသမ္ပာတဘူမိ

၇၂။ ဈာနံ ဝိရာဂေါ။ စတ္တာရိ ဈာနာနိ ဝိတ္ထာရေန ကာတဗ္ဗာနိ။ တာနိ ဒုဝိဓါနိ; ဗောဇ္ဈင်္ဂဝိပ္ပယုတ္တာနိ စ ဗောဇ္ဈင်္ဂသမ္ပယုတ္တာနိ စ။ တတ္ထ ဗောဇ္ဈင်္ဂဝိပ္ပယုတ္တာနိ ဗာဟိရကာနိ, ဗောဇ္ဈင်္ဂသမ္ပယုတ္တာနိ အရိယပုဂ္ဂလာနိ။ တတ္ထ ယေန ဆ ပုဂ္ဂလမူလာနိ တေသံ နိက္ခိပေတွာ ရာဂစရိတော, ဒေါသစရိတော, မောဟစရိတော, ရာဂဒေါသစရိတော, ရာဂမောဟစရိတော, ဒေါသမောဟစရိတော, သမဘာဂစရိတော, ဣတိ ဣမေသံ ပုဂ္ဂလာနံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတာနံ ပဉ္စ နီဝရဏာနိ ပဋိပက္ခော တေသံ ပဋိဃာတာယ ယထာ အသမတ္ထော တီဏိ အကုသလမူလာနိ နိဂ္ဂဏှာတိ။ လောဘေန အကုသလမူလေန အဘိဇ္ဈာ စ ဥဒ္ဓစ္စဉ္စ ဥပ္ပိလဝတံ အလောဘေန ကုသလမူလေန နိဂ္ဂဏှာတိ, ကုက္ကုစ္စဉ္စ ဝိစိကိစ္ဆာ စ မောဟပက္ခော, တံ အမောဟေန နိဂ္ဂဏှာတိ။ ဒေါသော စ ထိနမိဒ္ဓဉ္စ ဒေါသပက္ခော, တံ အဒေါသေန နိဂ္ဂဏှာတိ။

တတ္ထ အလောဘဿ ပါရိပူရိယာ နေက္ခမ္မဝိတက္ကံ ဝိတက္ကေတိ။ တတ္ထ အဒေါသဿ ပါရိပူရိယာ အဗျာပါဒဝိတက္ကံ ဝိတက္ကေတိ။ တတ္ထ အမောဟဿ ပါရိပူရိယာ အဝိဟိံသာဝိတက္ကံ ဝိတက္ကေတိ။ တတ္ထ အလောဘဿ ပါရိပူရိယာ ဝိဝိတ္တော ဟောတိ ကာမေဟိ။ တတ္ထ အဒေါသဿ ပါရိပူရိယာ အမောဟဿ ပါရိပူရိယာ စ ဝိဝိတ္တော ဟောတိ ပါပကေဟိ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ, သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ဣတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။

ဝိတက္ကာတိ တယော ဝိတက္ကာ – နေက္ခမ္မဝိတက္ကော အဗျာပါဒဝိတက္ကော အဝိဟိံသာဝိတက္ကော။ တတ္ထ ပဌမာဘိနိပါတော ဝိတက္ကော, ပဋိလဒ္ဓဿ ဝိစရဏံ ဝိစာရော။ ယထာ ပုရိသော ဒူရတော ပုရိသံ ပဿတိ အာဂစ္ဆန္တံ, န စ တာဝ ဇာနာတိ ဧသော ဣတ္ထီတိ ဝါ ပုရိသောတိ ဝါ ယဒါ တု ပဋိလဘတိ ဣတ္ထီတိ ဝါ ပုရိသောတိ ဝါ ဧဝံ ဝဏ္ဏောတိ ဝါ ဧဝံ သဏ္ဌာနောတိ ဝါ ဣမေ ဝိတက္ကယန္တော ဥတ္တရိ ဥပပရိက္ခန္တိ ကိံ နု ခေါ အယံ သီလဝါ ဥဒါဟု ဒုဿီလော အဍ္ဎော ဝါ ဒုဂ္ဂတောတိ ဝါ။ ဧဝံ ဝိစာရော ဝိတက္ကေ အပ္ပေတိ, ဝိစာရော စရိယတိ စ အနုဝတ္တတိ စ။ ယထာ ပက္ခီ ပုဗ္ဗံ အာယူဟတိ ပစ္ဆာ နာယူဟတိ ယထာ အာယူဟနာ ဧဝံ ဝိတက္ကော, ယထာ ပက္ခာနံ ပသာရဏံ ဧဝံ ဝိစာရော အနုပါလတိ ဝိတက္ကေတိ ဝိစရတိ ဝိစာရေတိ။ ဝိတက္ကယတိ ဝိတက္ကေတိ, အနုဝိစရတိ ဝိစာရေတိ။ ကာမသညာယ ပဋိပက္ခော ဝိတက္ကော, ဗျာပါဒသညာယ ဝိဟိံသသညာယ စ ပဋိပက္ခော ဝိစာရော။ ဝိတက္ကာနံ ကမ္မံ အကုသလဿ အမနသိကာရော, ဝိစာရာနံ ကမ္မံ ဇေဋ္ဌာနံ သံဝါရဏာ။ ယထာ ပလိကော တုဏှိကော သဇ္ဈာယံ ကရောတိ ဧဝံ ဝိတက္ကော, ယထာ တံယေဝ အနုပဿတိ ဧဝံ ဝိစာရော။ ယထာ အပရိညာ ဧဝံ ဝိတက္ကော။ ယထာ ပရိညာ ဧဝံ ဝိစာရော။ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါယဉ္စ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါယဉ္စ ဝိတက္ကော, ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါယဉ္စ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါယဉ္စ ဝိစာရော။ ကလ္လိတာ ကောသလ္လတ္တံ စိတ္တဿ ဝိတက္ကော, အဘိနီဟာရကောသလ္လံ စိတ္တဿ ဝိစာရော ။ ဣဒံ ကုသလံ ဣဒံ အကုသလံ ဣဒံ ဘာဝေတဗ္ဗံ ဣဒံ ပဟာတဗ္ဗံ ဣဒံ သစ္ဆိကာတဗ္ဗန္တိ ဝိတက္ကော, ယထာ ပဟာနဉ္စ ဘာဝနာ စ သစ္ဆိကိရိယာ စ ဧဝံ ဝိစာရော။ ဣမေသု ဝိတက္ကဝိစာရေသု ဌိတဿ ဒုဝိဓံ ဒုက္ခံ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ ကာယိကဉ္စ စေတသိကဉ္စ; ဒုဝိဓံ သုခံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ကာယိကဉ္စ စေတသိကဉ္စ။ ဣတိ ဝိတက္ကဇနိတံ စေတသိကံ သုခံ ဣတိ ကာယိကံ သုခံ ကာယိကောယေဝ။ ယာ တတ္ထ စိတ္တဿ ဧကဂ္ဂတာ, အယံ သမာဓိ။ ဣတိ ပဌမံ ဈာနံ ပဉ္စင်္ဂဝိပ္ပဟီနံ ပဉ္စင်္ဂသမန္နာဂတံ။

တေသံယေဝ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ အဘိက္ခဏံ အာသေဝနာယ တဿ တပ္ပောဏမာနသံ ဟောတိ။ တဿ ဝိတက္ကဝိစာရာ ဩဠာရိကာ ခါယန္တိ။ ယဉ္စ ဣတိသုခဉ္စ နေက္ခမ္မဉ္စ ဩဠာရိကံ ဘဝတိ။ အပိ စ သမာဓိဇာ ဣတိ ရတိ စ ဇာယတိ။ တဿ ဝိစာရာရမ္မဏံ။ တေသံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ စေတော သမ္ပသီဒတိ။ ယေ ဝိတက္ကဝိစာရာ ဒွေ ဓမ္မာနုဿရိတဗ္ဗာ။ ပစ္စုပ္ပန္နာ ဒရဏိတဗ္ဗံ။ တေသံ ဝူပသမာ ဧကောဒိဘာဝံ စိတ္တေကဂ္ဂတံ ဟောတိ။ တဿ ဧကောဒိဘာဝေန ဣတိ ပါရိပူရိံ ဂစ္ဆတိ။ ယာ ဣတိ, တံ သောမနဿိန္ဒ္ရိယံ, ယံ သုခံ, တံ သုခိန္ဒ္ရိယံ။ ယာ စိတ္တေကဂ္ဂတာ, အယံ သမာဓိ။ တံ ဒုတိယံ ဈာနံ စတုရင်္ဂသမန္နာဂတံ။ သော ဣတိယာ ဝိရာဂါ ယာတိ ဩဇဟိ ဇလ္လသဟဂတံ။

၇၃။ တတ္ထ သောမနဿစိတ္တမုပါဒါနန္တိ စ သော တံ ဝိစိနန္တော ဥပေက္ခမေဝ မနသိကရောတိ။ သော ဣတိယာ ဝိရာဂါ ဥပေက္ခကော ဝိဟရတိ။ ယထာ စ ဣတိယာ သုခမာနိတံ, တံ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေတိ သမ္ပဇာနော ဝိဟရတိ။ ယေန သတိသမ္ပဇညေန ဥပေက္ခာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆတိ။ ဣဒံ တတိယံ ဈာနံ စတုရင်္ဂသမန္နာဂတံ။

တထာ ကာယိကဿ သုခဿ ပဟာနာယ ပဌမေ ဈာနေ သောမနဿိန္ဒ္ရိယံ နိရုဇ္ဈတိ။ ဒုတိယေ ဈာနေ ဒုက္ခိန္ဒ္ရိယံ နိရုဇ္ဈတိ။ သော သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ။ တတ္ထ စတူဟိ ဣန္ဒ္ရိယေဟိ ဥပေက္ခာ ပသာဒါ ဟောတိ, ဒုက္ခိန္ဒ္ရိယေန ဒေါမနဿိန္ဒ္ရိယေန သုခိန္ဒ္ရိယေန သောမနဿိန္ဒ္ရိယေန စ။ တေသံ နိရောဓါ ဥပေက္ခာသမ္ပဇညံ ဟောတိ, တတ္ထ သုခိန္ဒ္ရိယေန သောမနဿိန္ဒ္ရိယေန စ အသတိ ဟောတိ, တေသံ နိရောဓါ သတိမာ ဟောတိ, ဒုက္ခိန္ဒ္ရိယေန ဒေါမနဿိန္ဒ္ရိယေန စ အသမ္ပဇညံ, တေသံ နိရောဓါ သမ္ပဇညံ ဟောတိ, ဣတိ ဥပေက္ခာယ စ သညာ, သတော သမ္ပဇာနော စိတ္တေကဂ္ဂတာ စ ဣဒံ ဝုစ္စတေ စ စတုတ္ထံ ဈာနံ။

တတ္ထ ယော ရာဂစရိတော ပုဂ္ဂလော တဿ သုခိန္ဒ္ရိယဉ္စ သောမနဿိန္ဒ္ရိယဉ္စ; ယော ဒေါသစရိတော ပုဂ္ဂလော တဿ ဒုက္ခိန္ဒ္ရိယဉ္စ ဒေါမနဿိန္ဒ္ရိယဉ္စ; ယော မောဟစရိတော ပုဂ္ဂလော တဿ အသတိ စ အသမ္ပဇညဉ္စ။

တတ္ထ ရာဂစရိတဿ ပုဂ္ဂလဿ တတိယေ ဈာနေ စတုတ္ထေ စ အနုနယော နိရုဇ္ဈတိ, ဒေါသစရိတဿ ပဌမေ ဈာနေ ဒုတိယေ စ ပဋိဃံ နိရုဇ္ဈတိ, မောဟစရိတဿ ပုဂ္ဂလဿ ပဌမေ ဈာနေ ဒုတိယေ စ အသမ္ပဇညံ နိရုဇ္ဈတိ။ တတိယေ ဈာနေ စတုတ္ထေ စ အသတိ နိရုဇ္ဈတိ, ဧဝမေဝ တေသံ တိဏ္ဏံ ပုဂ္ဂလာနံ စတ္တာရိ ဈာနာနိ ဝေါဒါနံ ဂမိဿန္တိ။

တတ္ထ ရာဂဒေါသစရိတဿ ပုဂ္ဂလဿ အသမ္ပဇညဉ္စ အနုနယော စ ပဋိဃဉ္စ, တေန ဟာနဘာဂိယံ [ပဟာနဘာဂိယံ (ဣ။ က။)] ဈာနံ ဟောတိ။ တတ္ထ ရာဂမောဟစရိတဿ ပုဂ္ဂလဿ အနုနယတ္တံ စ အာဒီနဝံ ဒဿိတာ, တံ တဿ ဟာနဘာဂိယံ ဈာနံ ဟောတိ။ တတ္ထ ဒေါသမောဟစရိတဿ ပုဂ္ဂလဿ ပဋိဃော စ အသတိ စ အသမ္ပဇညဉ္စ အာဒီနဝံ ဒဿိတာ တေန တဿ ဟာနဘာဂိယံ ဈာနံ ဟောတိ။

တတ္ထ ရာဂဒေါသမောဟသမဘာဂစရိတဿ ပုဂ္ဂလဿ ဝိသေသဘာဂိယံ ဈာနံ ဟောတိ, ဣမာနိ စတ္တာရိ ဈာနာနိ သတ္တသု ပုဂ္ဂလေသု နိဒ္ဒိသိတဗ္ဗာနိ။ စတူသု စ သမာဓီသု ဆန္ဒသမာဓိနာ ပဌမံ ဈာနံ, ဝီရိယသမာဓိနာ ဒုတိယံ ဈာနံ, စိတ္တသမာဓိနာ တတိယံ ဈာနံ, ဝီမံသာသမာဓိနာ စတုတ္ထံ ဈာနံ။ အပ္ပဏိဟိတေန ပဌမံ ဈာနံ, သုညတာယ ဒုတိယံ ဈာနံ, အနိမိတ္တေန တတိယံ ဈာနံ, အာနာပါနဿတိယာ စတုတ္ထံ ဈာနံ။ ကာမဝိတက္ကဗျာပါဒါနဉ္စ တံ တံ ဝူပသမေန ပဌမံ ဈာနံ ဟောတိ, ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမေန ဒုတိယံ ဈာနံ, သုခိန္ဒ္ရိယသောမနဿိန္ဒ္ရိယာနံ ဝူပသမေန တတိယံ ဈာနံ, ကာယသင်္ခါရာနံ ဝူပသမေန စတုတ္ထံ ဈာနဉ္စ။ စာဂါဓိဋ္ဌာနေန ပဌမံ ဈာနံ, သစ္စာဓိဋ္ဌာနေန ဒုတိယံ ဈာနံ, ပညာဓိဋ္ဌာနေန တတိယံ ဈာနံ, ဥပသမာဓိဋ္ဌာနေန စတုတ္ထံ ဈာနံ။ ဣမာနိ စတ္တာရိ ဈာနာနိ သင်္ခေပနိဒ္ဒေသေန နိဒ္ဒိဋ္ဌာနိ, တတ္ထ သမာဓိန္ဒ္ရိယံ ပါရိပူရိံ ဂစ္ဆတိ။ အနုဝတ္တနကာနိ စတ္တာရိ, တတ္ထ ယော ပဌမံ ဈာနံ နိဿာယ အာသဝက္ခယံ ပါပုဏာတိ, သော သုခါယ ပဋိပဒါယ ဒန္ဓာဘိညာယ ဒေါမနဿိန္ဒ္ရိယပဋိပက္ခေန။ ယော ဒုတိယံ ဈာနံ နိဿာယ အာသဝါနံ ခယံ ပါပုဏာတိ, သော သုခါယ ပဋိပဒါယ ခိပ္ပါဘိညာယ ဒုက္ခိန္ဒ္ရိယပဋိပက္ခေန။ ယော တတိယံ ဈာနံ နိဿာယ အာသဝါနံ ခယံ ပါပုဏာတိ, သော သုခါယ ပဋိပဒါယ ဒန္ဓာဘိညာယ သောမနဿိန္ဒ္ရိယပဋိပက္ခေန။ ယော စတုတ္ထံ ဈာနံ နိဿာယ အာသဝါနံ ခယံ ပါပုဏာတိ, သော သုခါယ ပဋိပဒါယ ခိပ္ပါဘိညာယ သုခိန္ဒ္ရိယပဋိပက္ခေန ဂတော။

ပကိဏ္ဏကနိဒ္ဒေသော။

၇၄။ ယာနိ စတ္တာရိ ဈာနာနိ, တေသံ ဈာနာနံ ဣမာနိ အင်္ဂါနိ, တေသံ အင်္ဂါနံ သမူဟော [သမ္မောဟော (ဣ။ က။)] အဿ အင်္ဂါ, အယံ ဈာနဘူမိ ကော ဝိသေသောတိ အဿ ဝိသေသော။ ဣမေ သမ္ဘာရာ တေဟိ အယံ သမုဒါဂမော, တဿ သမုဒါဂမဿ အယံ ဥပနိသာ, တာယ ဥပနိသာယ အယံ ဘာဝနာ။ တဿာ ဘာဝနာယ အယံ အာဒီနဝေါ။ တေန အယံ ပရိဟာနိ။ ကဿ ပရိဟာနီတိ တဒုပဂဇ္ဈာယိနော [တဒုပကဇ္ဈာယိနော (ဣ။ က။)]။ တံ ယထာ ဘဏိတံ ပစ္စဝေက္ခန္တော အယံ ဝိသေသော။ တေန ဝိသေသေန အယံ အဿာဒေါ, သော ကဿ အဿာဒေါ အဈာနိယာ ဈာယိနော, တဿာ အဈာနိယာ ဈာယိနော, ဣဒံ ကလ္လိတာ ကောသလ္လေ ဌိတဇ္ဈာနံ အနောမဒ္ဒိယတံ ဂစ္ဆတိ ဈာနဗလံ, ဈာနဗလေ ဌိတဿ အယံ ပါရမိပ္ပတ္တဿ ဣမာနိ ဈာနင်္ဂါနိ အနာဝိလသင်္ကပ္ပော ပဌမေ ဈာနေ ဈာနင်္ဂါနိ ဘာဝီ။ သော ဣတိ တဒနုသာရိတ္တာဝ ပဌမေ ဈာနေ ဈာနင်္ဂံ တဿင်္ဂုနော စ ဓမ္မာ တဒဘိသန္နိတာယ စ။ ဣတိ ဒုတိယေ ဈာနေ ဈာနင်္ဂဓမ္မတာ ခေါ ပန တထာ ပဝတ္တဿ သဟဂတံ ဈာနင်္ဂဓမ္မံ သသုခတာယ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒေါ ဒုတိယေ ဈာနေ ဈာနင်္ဂံ မနောသမ္ပသာဒနတာယ တဒဘိသန္နိတာယ စ။ ဣတိ ဒုတိယေ ဈာနေ ဈာနင်္ဂံ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ သမာဓိတာ [သမာဓိကာ (ဣ။)] ဣတိ ဒုတိယေ ဈာနေ ဈာနင်္ဂံ, စေတသော ဧကောဒိဘာဝေါ ဒုတိယေ ဈာနေ ဈာနင်္ဂံ, ဥပေက္ခာ ဖဿတာ တတိယေ ဈာနေ ဈာနင်္ဂံ, သုခံ တဿ အင်္ဂန္တိ စ။ စေတသော ဧကောဒိဘာဝေါ စတုတ္ထေ ဈာနေ ဈာနင်္ဂံ, ဥပေက္ခာ အဒုက္ခမသုခါ စတုတ္ထေ ဈာနေ ဈာနင်္ဂံ, အဘိနိသာဘူမိ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိ စတုတ္ထေ ဈာနေ ဈာနင်္ဂံ။ သတိပါရိသုဒ္ဓိ စ အနေကဇ္ဈာဘူမီသု ဈာနင်္ဂသမာယုတ္တာ ဣတိ စေတသော ဧကောဒိဘာဝေါ စတုတ္ထေ ဈာနေ ဈာနင်္ဂံ။

တတ္ထ ကတမာ ဈာနဘူမိ? သဝိတက္ကေ သဝိစာရေ ဝိဝေကာ အနုဂတာ ပဌမေ ဈာနေ ဈာနဘူမိ။ အဝိတက္ကေ အဝိစာရေ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ ဇနိတံ ဣတိမနုဂတာ ဒုတိယေ ဈာနေ ဈာနဘူမိ။ သုခသာတသမောဟိတာ သပ္ပီတိကာ တတိယေ ဈာနေ ဈာနဘူမိ။ တဿ သုခဒုက္ခသဟဂတာ အဘိနီဟာရသဟဂတာ စတုတ္ထေ ဈာနေ ဈာနဘူမိ။ အပ္ပမာဏသဟဂတာ သတ္တာရမ္မဏာ ပဌမေ ဈာနေ ဈာနဘူမိ။ အဘိဘူမိအာယတနသဟဂတာ ရူပသညီသု ဒုတိယေ ဈာနေ ဈာနဘူမိ။ ဝိမောက္ခသဟဂတာနံ ဝိမောက္ခေသု တတိယေ ဈာနေ ဈာနဘူမိ။ အနုပဿနာသဟဂတာ ကာယသင်္ခါရာ သမ္မာ စတုတ္ထဿ ဈာနဿ ဘူမိ။

၇၅။ တတ္ထ ကတမေ ဈာနဝိသေသာ? ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ ပါပကေဟိ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ စိတ္တစေတသိကသဟဂတာ ကာမဓါတုသမတိက္ကမနတာပိ, အယံ ဈာနဝိသေသော။ အဝိတက္ကာ စေဝ အဝိစာရာ စ သပ္ပီတိကာယ သတိသဟဂတာယ ဣတိသဟဂတာ သညာမနသိကာရာ သမုဒါစရန္တိ။ အယံ ဈာနဝိသေသော။ အဝိတက္ကာယ ဘူမိယာ အဝိစာရေယေဝ သတိ အနုဂတာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ မနသိကာရာ သမုဒါစရန္တိ။ တဒနုဓမ္မတာယ စ သတိ သဏ္ဍဟတိ [သန္ဒဟတိ (ဣ။)]။ တဉ္စ ဘူမိံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, အယံ ဈာနဝိသေသော။ သတိပါရိသုဒ္ဓိသဟဂတာ သညာမနသိကာရာ သမုဒါစရန္တိ, တဉ္စ ဘူမိံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, အယံ ဈာနဝိသေသော။ ဝိညာဏဉ္စာယတနသဟဂတာယ ဘူမိယံ အာကိဉ္စညာယတနသဟဂတာ သညာမနသိကာရာ သမုဒါစရန္တိ, တဉ္စ ဘူမိံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, အယံ ဈာနဝိသေသော။

ဈာနသမ္ဘာရာ နေက္ခမ္မဝိတက္ကော သမ္ဘာရော ကာမဝိတက္ကဝိနောဒနာဓိပ္ပါယတာ။ အဗျာပါဒဝိတက္ကော သမ္ဘာရော ဗျာပါဒဝိတက္ကပဋိဝိနောဒနာဓိပ္ပါယတာ။ အဝိဟိံသာဝိတက္ကော သမ္ဘာရော ဝိဟိံသာဝိတက္ကပဋိဝိနောဒနာဓိပ္ပါယတာ။ ဣန္ဒ္ရိယေသု ဂုတ္တဒွါရတာ အပ္ပိစ္ဆတာ သမ္ဘာရော ပရိသုဒ္ဓါဇီဝေါ စတုန္နံ သမာပတ္တီနံ သမ္ဘာရော အကမ္မဿ ဝိဟာရိတာ။ မဂ္ဂသမ္ဘာရော သမာပတ္တိပဇ္ဇနတာ။ ဖလသမ္ဘာရော ဈာနနိဗ္ဗတ္တိတာယ ဈာနသမုဒါဂမော။ ကုသလဟေတု ယံ ဈာနံ သမုဒယံ ဂစ္ဆန္တိ ကော စ [ကောစိ (က။)] န ကုတောစိ နေက္ခမ္မပ္ပတ္တာ သမုဒါဂစ္ဆန္တိ။ အာလမ္ဗနိရောဓသမာဓိ သန္တော သမုဒါဂစ္ဆန္တိ။ အဝီတိက္ကန္တာ သမုဒါဂစ္ဆန္တိ။ သုခိန္ဒ္ရိယံ သောမနဿိန္ဒ္ရိယံ ပဟာနာယ တေ စ အဗျာပဇ္ဇတာယ သမုဒါဂစ္ဆန္တိ။ တံ ပန သန္ဓာယ သမုဒါဂစ္ဆန္တိ။ အပရိဒါဟနာယ သမုဒါဂစ္ဆန္တိ။ အယံ ဉာဏသမုဒါဂမော။

၇၆။ တတ္ထ ကတမာ ဥပနိသာ? ကလျာဏမိတ္တတာ ဈာနဿ ဥပနိသာ။ ကလျာဏသမ္ပဝင်္ကတာ ဈာနဿ ဥပနိသာ။ ဣန္ဒ္ရိယေသု ဂုတ္တဒွါရတာ ဈာနဿ ဥပနိသာ။ အသန္တုဋ္ဌိတာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု ဈာနဿ ဥပနိသာ။ သဒ္ဓမ္မဿဝနံ ဈာနဿ ဥပနိသာ။ သံဝေဇနိယေ ဌာနေ သံဝိဂ္ဂဿ ယောနိသော ပဓါနံ။ အယံ ဈာနောပနိသာ။

တတ္ထ ကတမာ ဘာဝနာ? မေတ္တာသေဝနာ အဗျာပါဒဝိတက္ကဘာဝနာ။ ကရုဏာသေဝနာ အဝိဟိံသာဝိတက္ကဘာဝနာ။ မုဒိတာဘာဝနာ ဣတိသုခသမ္ပဇညာ ကာရိတာ။ ဥပေက္ခာဘာဝနာ ပဿဝတာ ဥပေက္ခာဘာဝနာ အပဿဝတာ ဥပေက္ခာ စ အဇ္ဈုပေက္ခာ စ, အသုဘသညာဘာဝနာ ဒုက္ခာပဋိပဒါ ဒန္ဓာဘိညာ ဘဝသန္ဓာဘိညာ ဘဝသန္ဓာနံ, သာ ဆဗ္ဗိဓါ ဘာဝနာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ အနုဋ္ဌိတာ ဝတ္ထုကတာ ယာနီကတာ ပရိစိတာ သုသမာရဒ္ဓါ။ အယံ ဘာဝနာ။

ဧဝံ ဘာဝယန္တဿ အယံ အာဒီနဝေါ။ ပဌမေ ဈာနေ သင်္ခါရသမန္နာဂတော ဧသော ဓမ္မော အဿုတော သာသဝေါ။ သစေ ဧသ ဓမ္မော အယံ သီလော အာသန္နပဋိပက္ခော စ ဧသ ဓမ္မော ကာမော ပတိစာရော ပတိဝိစာရော သမာပတ္တီနံ စ သဗ္ဗောဠာရိကော ဧသ ဓမ္မော ဝိတက္ကဝိစာရော စ။ တတ္ထ စိတ္တံ ခေါဘေန္တိ, ကာယော စေတ္ထ ကိလမတိ, ကာယမှိ စေတ္ထ ကိလန္တေ စိတ္တံ ဝိဟညတိ။ အနဘိနီဟာရက္ခမောဝ အဘိညာနံ ဣမေ အာဒီနဝါ ပဌမေ ဈာနေ။

ဒုတိယေ ဈာနေ ဣမေ အာဒီနဝါ ဣတိဖရဏသဟဂတော စ ဧသော ဓမ္မော, န သမုဒါစာရဿေတိ စိတ္တံ။ အသောဓယံ ဥပဂမော စေသ ဓမ္မော ဥပဂမိပရိဿယော [ဥပဂမိပရိစယော (ဣ။)] ဒေါမနဿပစ္စတ္ထိကော စေသ ဓမ္မော။ တတ္ထ တတ္ထ ယုတ္တီနံ ဣတိ ပရဇ္ဇတော စေသ ဓမ္မော ဒုက္ကရံ ဟောတိ, အဝတ္တသန္တာသဘူမိပရိဝဇ္ဇယန္တော စတူသု ဒုက္ခတာသု ဧသ ဓမ္မော အနုဝိဒ္ဓါပနသဒ္ဓါယ [အနုဝိဒ္ဓါ ပဿတိယာ (ဣ။)] ဒုက္ခတာယ စ န ပလိဗောဓဒုက္ခတာယ စ အဘိညာဒုက္ခတာယ စ ရောဂဒုက္ခတာယ စ, ဣမေ အာဒီနဝါ ဒုတိယေ ဈာနေ။

တတ္ထ ကတမေ အာဒီနဝါ တတိယေ ဈာနေ? ဥပေက္ခာသုခသဟဂတာယ တတ္ထ သာတာဝီနံ ပဉ္စန္နံ ဥပေက္ခာသုခံ ပရိဝတ္တိတော ဧသ ဓမ္မော တေန နိစ္စသညိတာနဉ္စ ယံ ဟောတိ။ ဒုက္ခောပနိယံ သုခံ စိတ္တဿ သင္ခောဘတံ ဥပါဒါယ သုခဒုက္ခာယ ဂတော သဝတိ။ သုခဒုက္ခာနုကတဉ္စ ဥပါဒါယ အနဘိဟာရက္ခမံ စိတ္တံ ဟောတိ။ အဘိညာယ သစ္ဆိကိရိယာသု သဗ္ဗေပိ စေတေ ဓမ္မာ တီသု ဈာနသမာပတ္တီသု စတူဟိ စ ဒုက္ခတာဟိ အနုဝိဒ္ဓါနံ သာ ဘယာ ဒုက္ခတာယ ပလိဗောဓဒုက္ခတာယ စ အဘိညာယ ဒုက္ခတာယ စ ဣမေ အာဒီနဝါ တတိယေ ဈာနေ။

တတ္ထ ကတမေ အာဒီနဝါ စတုတ္ထေ ဈာနေ? အာကိဉ္စညာသမာပတ္တိကာ တေ ဓမ္မာနုသမာပတ္တိကာ ဧတိဿာ စ ဘူမိယံ သာတာနံ ဗာလပုထုဇ္ဇနာနံ အနေကဝိဓါနိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ဩဠာရိကာ သုခုမေဟိ စ ရူပသညာဟိ အနုဝိဓါနိ ဧတာနိ ဈာနာနိ သဒါ အနုဒယမေတ္တာဈာနကလာနုဒနုကလာယ သာဓါရဏာ, ဒုက္ကရာ စ သဗ္ဗေ စတ္တာရော မဟာသမ္ဘာရာ သမုဒါဂတာနိ စ ဧတာနိ ဈာနာနိ အညမညံ နိဿာယ သမုဒါဂစ္ဆန္တိ။ ဧတ္ထ သမုဒါဂတာ စ ဧတေ ဓမ္မာ န သမတ္တာ ဟောန္တိ။ အသမုဂ္ဂဟိတနိမိတ္တာ စ ဧတေ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ။ နိရုဇ္ဈန္တိ စ ဧတေ ဓမ္မာ န ဥပါဒိယန္တိ နိရုဇ္ဈင်္ဂါနိ စ, ဧတေသံ ဓမ္မာနံ ဈာနာနိ နိမိတ္တာနိ န ဈာနနိမိတ္တသညာ ဝေါကိရတိ။ အပ္ပဋိလဒ္ဓပုဗ္ဗာ စ ဈာယီဝသေန စ ဘဝတိ [ဈာယီ စ ဝသေန စ ဘဝတိ (ဣ။ က။)]။ ဣမေဟိ အာဒီနဝေဟိ အယံ ဈာနပရိဟာနိ။

၇၇။ နိရောဓသမာပတ္တိယာ အပဋိသင်္ခါယ အဝသေသသညိနော အာကိဉ္စညာယတနသဟဂတာ သညာမနသိကာရာ သမုဒါစရန္တိ, သော နိရောဓသမာပတ္တိတော ပရိဟာယတိ။ အာနေဉ္ဇသညိနော အသညာယတနံ သမာပန္နဿ အာကိဉ္စညာယတနသဟဂတာ မနသိကာရာ သမုဒါစရန္တိ, တဉ္စ ဘူမိံ န ပဇာနာတိ, သော တတော ပရိဟာယတိ။ အာကိဉ္စညာယတနံ သမာပန္နဿ ဝိညာဏဉ္စာယတနသညာ မနသိကာရာ သမုဒါစရန္တိ, တဉ္စ ဘူမိံ န ပဇာနာတိ, သော တတော ပရိဟာယတိ။ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမာပန္နဿ ရူပသညာသဟဂတာ။ ဝိတ္ထာရေန။ပေ။။ ယာဝ ပဌမေ ဈာနေ ကာမသညာသဟဂတာ ကာတဗ္ဗာ။ သကဿ [သာ တဿ (ဣ။ က။)] ပရိဟာယတိ, ကလင်္ကဇ္ဈာနေ ကလင်္ကံ ဈာယတိ, ပရိသမန္တတော ဈာယတိ, ဘိန္ဒန္တော ဈာယတိ, န သဇ္ဈာယတိ, အာယူဟန္တော ဈာယတိ, ကိဉ္စိ စ နိပရိစိတော ဈာယတိ။ အတိဝိဓါဝန္တော ဈာယတိ, အတိမညန္တော ဈာယတိ, ကာယသင်္ခါရေ အပ္ပဋိသမ္ဘာရေ ဈာယတိ, ပရိယုဋ္ဌာနဿ နိဿရဏံ အဇာနန္တော ဈာယတိ, နီဝရဏာဘိဘူတော ဈာယတိ, အဿာပတ္တိမနသိကရောန္တော ဈာနဿ အဿာဒေါ ကာမရာဂပရိယုဋ္ဌာနံ ပဟာနံ ဈာနဿ အဿာဒေါ ကာမရာဂဟေတူနံ ဓမ္မာနံ ဥဒယန္တိ, နိရုဇ္ဈင်္ဂါနိ ဧတေသံ ဓမ္မာနံ ဈာနာနိ ဥပရိမာ သုခုပေက္ခာ ကာမကမ္မကိလေသာနံ ပဟာနံ အဿာဒေါ, ဧဝံ ခေါ ပုန ဈာနဿ အဿာဒေါ မဟာသံဝါသမပ္ပီဠိတေ လောကသံနိဝါသေ အသမ္ဗောဓေါကာသာ ဝိဂမေဿမိဒံ ဈာနပ္ပဟာနာ။ အယံ ပလိရောဓမပ္ပလိရောဓလောကသန္နိဝါသေ ဧသနိဓမိဒံ ဈာနံ အနမတဂ္ဂသံသာရသမာပန္နာနံ သတ္တာနံ သံသာရပ္ပဟာနနာ အာနိသံသော, ယမိဒံ ဈာနဿ အဿာဒေါ ကာယဿ အဈာနိယဈာယိနော ဘဝတိ။ အဈာနိယဈာနိယဈာယီဟိ အပရာမသန္တော အဈာနိယဈာယိတံ ဈာယတိ, ယာနိ ကလင်္ကဇ္ဈာယိနော ပဒါနိ, တာနိ အနုဓိတာနိ ပဋိပက္ခေ။

၇၈။ တတ္ထ ကတမံ ဈာနကောသလ္လံ? သမာပတ္တိကောသလ္လံ ဈာနကောသလ္လံ, ဈာနဝိသေသကောသလ္လံ ဈာနကောသလ္လံ, ဈာနန္တရိကကောသလ္လံ ဈာနကောသလ္လံ, သမာပတ္တိဝုဋ္ဌာနကောသလ္လံ ဈာနကောသလ္လံ, ဈာနေ သဘာဝကောသလ္လံ ဈာနကောသလ္လံ, ဈာနေ အာဒီနဝကောသလ္လံ ဈာနကောသလ္လံ, ဈာနေ နိဿရဏကောသလ္လံ ဈာနကောသလ္လံ, ဈာနဖလေန ဥပါဒါယ ကောသလ္လံ, ဈာနဖလေန ပဋိသင်္ခါနဖလေ အပရိဟာနဓမ္မတာ နိဗ္ဗတ္တိဈာနေ စ ကီဠိတာပိ ဝိသေသဘာဂိယံ ဈာနံ ပဋိလဗ္ဘတိ။ ဣဒံ ပနဿာတိ ဘဝဟာရိတာ စ အာရမ္မဏာနိမိတ္တဂ္ဂါဟော အနဘိနီဟာရဗလံ, စိတ္တေကဂ္ဂတာ နိမိတ္တာသု ဂတိသဟိတာ သမထဗလေန အသံသီဒနဉ္စ ဈာနေ မဂ္ဂဖလံ သမထံ ပဝတ္တေ သမာဓိနော ဥပေက္ခာပလိပုဗ္ဗာပရနိမိတ္တာသယော ပဂ္ဂါဟိနော [မဂ္ဂါဟိနော (ဣ။)] သတိဗလံ တံ ပဝတ္တိတာနဉ္စ ဝိပဿနာနံ သမညာဗလေ။

တတ္ထ ကတမာ ဈာနပါရမိတာ? သုပါရမိတာ မေတ္တာ ကာမေသု သတ္တာ ကာမသင်္ဂသတ္တာတိ [ဥဒါ။ ၆၃ ဥဒါနေ ပဿိတဗ္ဗံ] ယမှိ သုတ္တေ ဒေသနာယ ဝေါဟာရေန ဒွေ သစ္စာနိ နိဒ္ဒိဋ္ဌာနိ, ဒုက္ခဉ္စ သမုဒယော စ, ဝိစယေန ဟာရေန ယေ သံယောဇနီယေသု ဓမ္မေသု ဝဇ္ဇံ န ပဿန္တိ, တေ ဩဃံ တရိဿန္တီတိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ န တရိဿန္တီတိ အတ္ထိ ဧသာ ယုတ္တိ စ ဝိစယော စ ဣဒံ နု ကိဿ ပဒဋ္ဌာနံ, ကာမေသု သတ္တာတိ ပဉ္စ ကာမဂုဏာ, တံ ကာမတဏှာယ ပဒဋ္ဌာနံ။ သံယောဇနေ ဝဇ္ဇမပဿမာနာတိ အဝိဇ္ဇာယ ပဒဋ္ဌာနံ, န ဟိ ဇာတု သံယောဇနသင်္ဂသတ္တာ ဩဃံ တရေယျုံ ဝိပုလံ မဟန္တန္တိ ဥပါဒါနဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ ကာမေသု သတ္တာတိ ကာမာ ဒွိဓါ – ဝတ္ထုကာမာ စ ကိလေသကာမာ စ, တတ္ထ ကိလေသကာမာ ကာမတဏှာ ကာမတဏှာယ ယုတ္တာ ဘဝန္တိ ရူပတဏှာ ဘဝတဏှာ လက္ခဏေန ဟာရေန, သံယောဇနေ ဝဇ္ဇမပဿမာနာတိ သံယောဇနဿ။ ယော တတ္ထ ဆန္ဒရာဂေါ တဿ ကိံ ပဒဋ္ဌာနံ? သုခါ ဝေဒနာ ဒွေ စ ဣန္ဒ္ရိယာနိ – သုခိန္ဒ္ရိယဉ္စ သောမနဿိန္ဒ္ရိယဉ္စ။ ဣတိ သုခါယ ဝေဒနာယ ဂဟိတာယ တယောပိ ဝေဒနာ ဂဟိတာ ဟောန္တိ။ ဝေဒနာက္ခန္ဓေ ဂဟိတေ သဗ္ဗေ ပဉ္စက္ခန္ဓာ ဂဟိတာ ဟောန္တိ။ ရူပသဒ္ဒဂန္ဓရသဖောဋ္ဌဗ္ဗာ ဂဟိတာ, ဝတ္ထုကာမေသု ဂဟိတေသု သဗ္ဗာနိ ဆ ဗာဟိရာနိ အာယတနာနိ ဂဟိတာနိ ဟောန္တိ။ အဇ္ဈတ္တိကဗာဟိရေသု အာယတနေသု ယော သတော, အယံ ဝုစ္စတေ လက္ခဏော ဟာရော, တတ္ထ ယော ဩဠာရိကမှိ ကိလေသေ အဇ္ဈာဝသိတော သဗ္ဗကိလေသေသု ယော န တတော သုခုမတရေသု န ဝီတရာဂေါ ဘဝတိ။ တတ္ထ ဗာဟိရသံယောဇနံ မမန္တိ အဇ္ဈတ္တသံယောဇနံ အဟန္တိ။ တတ္ထ ဘဂဝတော ကော အဓိပ္ပါယော? ယေ ဩဃံ တရိတုကာမာ တေ သံယောဇနီယေသု ဓမ္မေသု အာဒီနဝါနုပဿိနော ဝိဟရိဿန္တီတိ အယမေတ္ထ ဘဂဝတော အဓိပ္ပါယော။ ကာမေသု သတ္တာတိ ယေသု စ သတ္တာ ယေန စ သတ္တာ ယေသဉ္စ သတ္တာ အယံ စတုဗ္ဗိဓေါ အာကာရော သဗ္ဗေသံ ဟာရဘာဂိယော။

၇၉။ တတ္ထ ကတမာနိ တီဏိ ဝိပလ္လာသာနိ ပဒဋ္ဌာနာနိ စ? စိတ္တဝိပလ္လာသဿ ဒိဋ္ဌိဝိပလ္လာသဿ သညာဝိပလ္လာသဿ တယော ဝိပလ္လာသာ တီဏိ အကုသလမူလာနိ ပဒဋ္ဌာနံ။ တီဏိ အကုသလမူလာနိ ဟီနပ္ပဏီတကာရိယကမ္မဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ စတုန္နဉ္စ ဥပါဒါနာနံ ဒေါသော အကုသလမူလံ ဒိဿတိ။ ဟီနပ္ပဏီတကာရိယကမ္မဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ ယထာ မာတုယာ ဝါ ပိတုနော ဝါ အညတရဿ ဝါ ပုန ဥဠာရဿ ဘိက္ခုနော အဘယံ ဒေတိ။ တတ္ထ အညော မိစ္ဆာ ပဋိပဇ္ဇေယျ ကာယေန ဝါ ဝါစာယ ဝါ။ တတ္ထ သော ဗျာပါဒမုပါဒါယ တေသံ ဥဠာရာနံ ရက္ခာဝရဏဂုတ္တိယာ အနုပါလယန္တော ယော ဥဠာရာနံ အဘယံ ဒေတိ။ တေသံ အဘယေ ဒိန္နေ ယော တတ္ထ မိစ္ဆာ ပဋိပဇ္ဇေယျ။ တတ္ထ သော ဗျာပါဒံ ဥပါဒါယန္တော ဒေါသဇံ ကမ္မံ ကရောတိ။ ယော တတ္ထ အသာဓု ဣန္ဒ္ရိယာ နီဝရဏံ ယံ တေသံ အဘယံ ဒက္ခိဏတော သညံ ဣဒံ ပဏီတံ ကာရဏံ မယာ ပုန တတ္ထ မိစ္ဆာပဋိပတ္တိ အယံ ဗျာပါဒေါ ဟီနဂမိဝကမ္မံ လောဘော မောဟော စ ဣမာနိ နီဝရဏာနိ ဝစနာနိ တာနိ စတ္တာရိ ဥပါဒါနာနိ တေဟိ စတူဟိ ဥပါဒါနေဟိ ယော သော ဥပါဒါနော ဣတ္ထီ ဝါ ပုရိသော ဝါ တေသံ ပဉ္စက္ခန္ဓာနံ တေယေဝ ဥပါဒါနော သမုဒယော ဣဒံ ဒုက္ခဉ္စ သမုဒယော စ သောယေဝ ဒေသနာဟာရော။

တတ္ထ ကာမေသု ယေ န ပဇ္ဇန္တိ, တေ အာဒီနဝါနုပဿနာယ ပဇ္ဇန္တိ။ ဣတိဿာ ကာမဓါတုယာ နိက္ခမိတုကာမတာ, အယံ ဝုစ္စတိ နေက္ခမ္မစ္ဆန္ဒော။ ယော တတ္ထ အနဘိသင်္ခါရာနံ ကိဉ္စိ ဝိသောဓေတိ တဿ ဓါဝရာ ဝါ, အယံ အဗျာပါဒစ္ဆန္ဒော။ ကိဉ္စိ ဝိဟိံသတိ, အယံ ဝိဟိံသာဆန္ဒော။ ဣတိ နေက္ခမ္မာဘိနီဟတာ တယော ဆန္ဒာ – နေက္ခမ္မစ္ဆန္ဒော အဗျာပါဒစ္ဆန္ဒော အဝိဟိံသာဆန္ဒော။ တတ္ထ နေက္ခမ္မစ္ဆန္ဒော အလောဘော; အဗျာပါဒစ္ဆန္ဒော အဒေါသော; အဝိဟိံသာဆန္ဒော အမောဟော။ ဣမာနိ တီဏိ ကုသလမူလာနိ အဋ္ဌသု သမ္ပတ္တေသု ပရဟိတာနိ, တေသံယေဝ စတုန္နံ ဥပါဒါနာနံ နိရောဓါယ သံဝတ္တန္တိ။ သစေ ဝါ ပုန ကမ္မံ ကရေယျ ကဏှံ ဝါ သုက္ကံ ဝါ တဿ ဝိပါကဟာနာယ သံဝတ္တန္တိ။ ဣဒံ ကမ္မံ အကဏှံ အသုက္ကံ ကမ္မက္ခယာယ သံဝတ္တတိ။ တတ္ထ ယော တိဏ္ဏံ အကုသလမူလာနံ နိရောဓေါ, အယံ နိရောဓေါ။ သောယေဝ မဂ္ဂေါ တတ္ထ ပဋိပဒါနိ ဣမာနိ ဒွေ သစ္စာနိ ဣမာနိ စတ္တာရိ သစ္စာနိ အာဝဋ္ဋော ဟာရော။

ကာမေသု သတ္တာတိ ယေ သေက္ခာ, တေ ဧကေနေဝါကာရေန သတ္တာ။ ယေ ပုထုဇ္ဇနာ, တေ ဒွီဟာကာရေဟိ သတ္တာ, တဿာယံ ပဉ္ဟော ဝိဘဇ္ဇဗျာကရဏီယော ဝတ္တဗ္ဗော။ ကိဉ္စာပိ သောတာပန္နော ပဋိသေဝနာယ, နော စ ခေါ အဘိနိဝေသေ သတ္တော ယော ဟိ အပစယာယ ပဒဟတိ, န ဥပစယာယ။ သေက္ခော ဟိ ကိလေသဝသေန ကာမေ ပဋိသေဝတိ။ ပုထုဇ္ဇနော ပန ကိလေသသမုဋ္ဌာနာယ ကာမေ ပဋိသေဝတိ။ တတ္ထ ကာမေသု သတ္တာနံ စတုဩဃံ တရိဿတီတိ ဝိဘဇ္ဇဗျာကရဏီယော, အယံ ဝိဘတ္တိ။

၈၀။ ပရိဝတ္တနောတိ ကာမေ ယေ နေဝ သဇ္ဇန္တိ န စ သံယောဇနေဟိ သံယုတ္တာ, တေ ဩဃံ တရိဿန္တိ ဝိပုလံ မဟန္တန္တိ။ အယံ သုတ္တဿ ပဋိပက္ခော။

ဝေဝစနန္တိ ယော ကာမေသု သတ္တော ယော စ တတ္ထ ကာမာနံ ဂုဏော, တတ္ထ ဝိသော သတ္တော။ ယေပိ ကာမာနံ အာဟာရာ ဓမ္မာ, တတ္ထ ဝိသော သတ္တော။ တတ္ထိမံ ကာမာနံ ဝေဝစနံ ပါကော ရဇော သလ္လံ ဂဏ္ဍော ဤတိ ဥပဒ္ဒဝေါတိ။ ယာနိ ဝါ ပန အညာနိ ဝေဝစနာနိ တတ္ထ ဝိသော သတ္တောတိ ဝေဝစနံ။ သတ္တော ဗန္ဓော မုစ္ဆိတော ဂဓိတော အဇ္ဈောသိတော ကာမေ အဇ္ဈာပန္နာ ပရိမုတ္တော တဗ္ဗဟုလဝိဟာရီတိ။ ယာနိ ဝါ ပန အညာနိ ဝေဝစနာနိ, အယံ ဝေဝစနော နာမ။ ကာမပ္ပစာရပညတ္တိယာ ကိလေသဂေါစရပညတ္တိယာ ပညတ္တာ စိတ္တန္တိ ဝေဝစနံ။ သတ္တော တဗ္ဗဟုလဝိဟာရီတိ ယာနိ ဝါ ပန အညာနိ။ ဣမေ ကာမပ္ပစာရပညတ္တိယာ ကိလေသဂေါစရ ပညတ္တိယာ ပညတ္တာ, ဗီဇပညတ္တိယာ ပညတ္တာ, သင်္ခါရာ သံယောဇနပညတ္တိယာ ပညတ္တာ, ဥပါဒါနံ ဟေတုပညတ္တိယာ ပညတ္တံ, ပုဂ္ဂလော ပုထုပညတ္တိယာ ပညတ္တော။

ဩတရဏောတိ ဣမာယ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ ဒုက္ခဉ္စ သမုဒယော စ။ ယေ ကိလေသာ ယေ သင်္ခါရာ သံယောဇနာနိ စ ပဉ္စသု ခန္ဓေသု သင်္ခါရက္ခန္ဓော ဓမ္မာယတနေသု အကုသလာ ဓမ္မာယတနာနိ ဣန္ဒ္ရိယေသု သုခိန္ဒ္ရိယဉ္စ, သောမနဿိန္ဒ္ရိယဉ္စ, အယံ ဣန္ဒ္ရိယောတရဏော။

သောဓနောတိ ဧတ္တကော။ ဧသေဝ အာရမ္ဘော နိဒ္ဒိသိတဗ္ဗော သုတ္တတ္ထော။

အဓိဋ္ဌာနောတိ ဣမေ ဓမ္မာ အတ္ထိ ဧကတ္တတာယ ပညတ္တာ အတ္ထိ ဝေမတ္တတာယ။ ယေ သညာ ဗာဟိရော ကာမေ, တေ ဝေမတ္တတာယ ပညတ္တာ။ ပဉ္စသု ကာမဂုဏေသု သတ္တာတိ ပရိယုဋ္ဌာနဝိပလ္လာသာ ဝေမတ္တတာယ ပညတ္တာ ဩဃံ တရေယျုံ။ ဝိပုလံ မဟန္တန္တိ အဝိဇ္ဇာ ဧကတ္တတာယ ပညတ္တာ။

ပရိက္ခာရောတိ တဿ ကော ဟေတု ကော ပစ္စယော? အာရမ္မဏပစ္စယတာယ ပစ္စယော။ အယောနိသော စ မနသိကာရော သန္နိဿယဿ ပစ္စယတာယ ပစ္စယော။ အဝိဇ္ဇာ သမနန္တရပစ္စယတာယ ပစ္စယော။ ရာဂါနုသယော ဟေတုပစ္စယတာယ ပစ္စယော။ အယံ ဟေတု, အယံ ပစ္စယော။

သမာရောပနော ပစ္စယောတိ ယေ ကာမေသု သတ္တာ သုဂတာ သုရူပါတိ အယံ ကာမဓါတုယာ ဆန္ဒော ရာဂေါ တေ အပုညမယာ သင်္ခါရာ။ တေ ကိံ ပစ္စယာ? အဝိဇ္ဇာ ပစ္စယာ။ တေ ကိဿ ပစ္စယာ? ဝိညာဏဿ ပစ္စယာ။ ဣတိ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ။ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ ယာဝ ဇရာမရဏံ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ မဟတော ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ ဧကံ သုတ္တံ ဂတံ။ ပဉ္စနီဝရဏိကံ သုတ္တံ ကာတဗ္ဗံ။

၈၁။ တတ္ထ ကတမော ဒေသနာဟာရော နာမ? ယာ စ အဘိဇ္ဈာ ယော စ ဗျာပါဒေါ ယဉ္စ ဥဒ္ဓစ္စံ, အယံ တဏှာ။ ယဉ္စ ထိနမိဒ္ဓံ, ယဉ္စ ကုက္ကုစ္စံ ယာ စ ဝိစိကိစ္ဆာ, အယံ ဒိဋ္ဌိ။ ယာ ပန ကာယဿ အကမ္မနိယတာ ကိဉ္စာပိ တံ မိဒ္ဓံ နော တု သဘာဝကိလေသတာယ ကိလေသော, ဣတိ ယာ စ စိတ္တသလ္လီယနာ ယာ စ ကာယာကမ္မနိယတာ, အယံ ပက္ခောပကိလေသော န တု သဘာဝကိလေသော။ တတ္ထ အတ္တသညာနုပစိတ္တံ ကိလမထော ကုက္ကုစ္စာနုပစိတ္တံ ထိနံ ယာ စိတ္တဿ လီယနာ, ဣတိ ဣမေ ပဉ္စ နီဝရဏာ စတ္တာရိ နီဝရဏာနိ သဘာဝကိလေသာ ထိနမိဒ္ဓံ နီဝရဏပက္ခောပကိလေသော။ ယထာ စတ္တာရော အာသဝါ သဘာဝအာသဝတာယ အာသဝါ နော တု စိတ္တသာသဝတာယ အာသဝါ။ သဘာဝတာယ အာသဝါ။ ပက္ခေ အာသဝတာယ အာသဝါ။ အထ ပနာဟ သုတ္တန္တံ ယေန တေ သမ္ပယုတ္တာ ဝါ ဝိပ္ပယုတ္တာ ဝါ အာသဝါ, တေယေဝ ဧတေ ဝတ္တဗ္ဗာ သာသဝါ ဝါ အနာသဝါ ဝါ။

တတ္ထ ကတမော ဝိစယော။ အဘိဇ္ဈာ ကာမတဏှာ ရူပတဏှာ ဘဝတဏှာ။ ယံ ဝါ ပန ကိဉ္စိ အဇ္ဈောသာနဂတံ သာသဝါ အဘိဇ္ဈိတဿ မေတ္တာနုပဿိယ ယော အနတ္ထံ စရတိ။ တတ္ထ ယော ဗျာပါဒံ ဥပ္ပါဒေတိ, အစရိ စရိဿတီတိ။ ဧဝံ နဝ အာဃာတဝတ္ထူနိ ကတ္တဗ္ဗာနိ, တဿေဝံ ဗျာပါဒါနုပဿိဿ ကိလေသော ယော ပရိဒါဟော ကာယကိလမထော အကမ္မနိယတာ မိဒ္ဓံ။ စိတ္တာနုပဿိဿ ပဋိဃာတေန ခိယနာ, ဣဒံ ထိနမိဒ္ဓံ။ တတ္ထ အဓိကရဏအဝူပသမော, ဣဒံ ဥဒ္ဓစ္စံ။ ယံ ကိံ ကသထမီတိ [ကရထမီတိ (ဣ။ က။)] ဣဒံ ကုက္ကုစ္စံ။ ယံ ယထာ ဣဒံ သန္တီရဏံ, အယံ ဝိစိကိစ္ဆာ။ တတ္ထ အဝိဇ္ဇာ စ တဏှာ စ အတ္ထိ, ဣဒံ ပရိယုဋ္ဌာနံ။ အာဝရဏံ နီဝရဏံ ဆဒနံ ဥပက္ကိလေသော စ အတ္ထိ, ဣဒံ ကာမစ္ဆန္ဒော ကာမရာဂပရိယုဋ္ဌာနဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ ဗျာပါဒေါ ဗျာပါဒပရိယုဋ္ဌာနဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ ထိနမိဒ္ဓံ ထိနမိဒ္ဓပရိယုဋ္ဌာနဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ အဝိဇ္ဇာပရိယုဋ္ဌာနဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ ဝိစိကိစ္ဆာ ဝိစိကိစ္ဆာပရိယုဋ္ဌာနဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ ကာမရာဂပရိယုဋ္ဌာနံ အနုသယသံယောဇနဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ ဗျာပါဒပရိယုဋ္ဌာနံ ပဋိဃသံယောဇနဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ ထိနမိဒ္ဓပရိယုဋ္ဌာနံ မာနသံယောဇနဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ အဝိဇ္ဇာပရိယုဋ္ဌာနဉ္စ ဝိစိကိစ္ဆာပရိယုဋ္ဌာနဉ္စ ဒိဋ္ဌိသံယောဇနဿ ပဒဋ္ဌာနံ။

တတ္ထ ကတမော လက္ခဏော ဟာရော? ကာမရာဂပရိယုဋ္ဌာနေ ဝုတ္တေ သဗ္ဗာနိ ပရိယုဋ္ဌာနာနိ ဝုတ္တာနိ ဟောန္တီတိ။ သံယောဇနေသု ဝုတ္တေသု သဗ္ဗသံယောဇနာနိ ဝုတ္တာနိ ဟောန္တိ။ အယံ လက္ခဏော ဟာရော။

၈၂။ တတ္ထ ကတမော စတုဗ္ယူဟော ဟာရော? ယေ ဣမေ ပဉ္စ နီဝရဏာ ဈာနပဋိပက္ခော သော ဒုက္ခသမုဒယော။ ယံ ဖလံ, ဣဒံ ဒုက္ခံ။ တတ္ထ ကာမစ္ဆန္ဒဿ နေက္ခမ္မဝိတက္ကော ပဋိပက္ခော; ဗျာပါဒဿ အဗျာပါဒဝိတက္ကော ပဋိပက္ခော; တိဏ္ဏံ နီဝရဏာနံ အဝိဟိံသာဝိတက္ကော ပဋိပက္ခော။ ဣတိ ဣမေ တယော ဝိတက္ကာ။ နေက္ခမ္မဝိတက္ကော သမာဓိက္ခန္ဓံ ဘဇတိ။ အဗျာပါဒဝိတက္ကော သီလက္ခန္ဓံ ဘဇတိ။ အဝိဟိံသာဝိတက္ကော ပညာက္ခန္ဓံ ဘဇတိ။ ဣမေ တယော ခန္ဓာ။ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ နီဝရဏပ္ပဟာနာယ သံဝတ္တတိ။ ယံ နီဝရဏပ္ပဟာနံ, အယံ နိရောဓေါ။ ဣမာနိ စတ္တာရိ သစ္စာနိ။ အယံ စတုဗ္ယူဟော ဟာရော။

တတ္ထ ကတမော အာဝဋ္ဋော ဟာရော? ပဉ္စ နီဝရဏာနိ ဒသ ဘဝန္တိ။ ယဒပိ အဇ္ဈတ္တံ သာရဇ္ဇတိ , တဒပိ နီဝရဏံ။ ယဒပိ ဗဟိဒ္ဓါ သာရဇ္ဇတိ, တဒပိ နီဝရဏံ, ဧဝံ ယာဝ ဝိစိကိစ္ဆာ ဣမေ ဒသ နီဝရဏာ။ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ ကိလေသာ ဣမာနိ ဒွေ သံယောဇနာနိ အဇ္ဈတ္တသံယောဇနဉ္စ ဗဟိဒ္ဓါသံယောဇနဉ္စ။ တတ္ထ အဟန္တိ အဇ္ဈတ္တံ, မမန္တိ ဗဟိဒ္ဓါ။ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ အဇ္ဈတ္တံ, ဧကသဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ ဗဟိဒ္ဓါ။ ယော အဇ္ဈတ္တံ ဆန္ဒရာဂေါ ရူပေသု အဝီတရာဂေါ ဘဝတိ အဝီတစ္ဆန္ဒော။ ဧဝံ ယာဝ ဝိညာဏေ, အယံ အဇ္ဈတ္တာ တဏှာ။ ယံ ဆသု ဗာဟိရေသု အာယတနေသု တီသု စ ဘဝေသု အဇ္ဈောသာနံ, အယံ ဗဟိဒ္ဓါ တဏှာ။ ဣမာနိ ဒွေ သစ္စာနိ သံယောဇနာနိ သံယောဇနီယာ စ ဓမ္မာ။ တတ္ထ သံယောဇနေသု ဓမ္မေသု ယာ နိဗ္ဗိဒါနုပဿနာ စ, အယံ မဂ္ဂေါ။ ယံ သံယောဇနပ္ပဟာနံ, အယံ နိရောဓေါ။ အယံ အာဝဋ္ဋော ဟာရော။

တတ္ထ ကတမော ဝိဘတ္တိဟာရော? သံယောဇနန္တိ န ဧတံ ဧကံသေန။ မာနသံယောဇနံ ဒိဋ္ဌိဘာဂိယန္တိ န တံ ဧကံသေန အဒိဋ္ဌမာနံ နိဿာယမာနံ န ပဇဟတိ။ ယော ပဉ္စ ဥဒ္ဓမ္ဘာဂိယော မာနော ကိဉ္စာပိ သော ဒိဋ္ဌိပက္ခေ သိယာ။ န တု ဩရမ္ဘာဂိယံ သံယောဇနံ တဿ ပဟာနာယ သံဝတ္တတီတိ။ ယော စ အဟံကာရော န ပဝိဒ္ဓေါယံ ပနဿ ဧဝံ ဟောတိ။ ကဒါသု နာမာဟံ တံ သန္တံ အာယတနံ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿာမိ, ယံ အရိယာ သန္တံ အာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿန္တီတိ, အယံ အဘိဇ္ဈာ န စ တံ နီဝရဏံ။ အတ္ထိ ပန အရဟတော ကာယကိလေသမိဒ္ဓဉ္စ ဩက္ကမတိ န စ တံ နီဝရဏံ တဿ ထိနမိဒ္ဓံ နီဝရဏန္တိ။ န ဧကံသေန။ အယံ ဝိဘတ္တိဟာရော။

ပရိဝတ္တနောတိ ပဉ္စ နီဝရဏာ ပဉ္စင်္ဂိကေန ဈာနေန ပဟာနံ ဂစ္ဆန္တိ။ အယံ တေသံ ပဋိပက္ခော နီဝရဏော အသုကဿ ပဟီနာတိ န အညာနုမိနိတဗ္ဗံ, ပရမတ္ထမဇ္ဈတ္တံ, အယံ ပရိဝတ္တနာ။

တတ္ထ ကတမော ဝေဝစနော? ကာမစ္ဆန္ဒော ဆန္ဒရာဂေါ ပေမံ နိကန္တီတိ ဝေဝစနံ။ နီဝရဏံ ဆဒနံ ဥပက္ကိလေသော ပရိယုဋ္ဌာနန္တိ ဝေဝစနံ။

ပညတ္တီတိ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ ကိစ္စပညတ္တိယာ [ပစ္စာပညတ္တိယာ (က။)] ပညတ္တိ, ဗျာပါဒေါ ဝိက္ခေပပညတ္တိယာ ပညတ္တိ, ထိနမိဒ္ဓံ အသမုဂ္ဃါတပညတ္တိယာ ပညတ္တိ။ ဧဝံ သဗ္ဗေပိ ဧတေ ပဉ္စ နီဝရဏာ ဣမမှိ သုတ္တေ ဝိက္ခေပပညတ္တိယာ ပညတ္တိ။

တတ္ထ ကတမော ဩတရဏော? ဣမေ ပဉ္စ နီဝရဏာ အဝိဇ္ဇာ စ တဏှာ စ တတ္ထ အဝိဇ္ဇာမူလာ နီဝရဏာ။ ယာ တဏှာ ဣမေ သင်္ခါရာ, တေ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ပဉ္စသု ခန္ဓေသု သင်္ခါရက္ခန္ဓပရိယာပန္နာ, အာယတနေသု ဓမ္မာယတနံ, ဓါတူသု ဓမ္မဓါတု, ဣန္ဒ္ရိယေသု ဣမေသံ ဓမ္မာနံ ပဒဋ္ဌာနံ သုခိန္ဒ္ရိယဿ စ သောမနဿိန္ဒ္ရိယဿ စ ဣတ္ထိန္ဒ္ရိယဿ စ ပုရိသိန္ဒ္ရိယဿ စ။

တတ္ထ ကတမော သောဓနော ဟာရော? ဣဒံ သုတ္တံ ယထာ အာရဗ္ဘ နိက္ခိတ္တံ သော အတ္ထော ဘာသိတော ဣမေဟိ ပဉ္စဟိ ပဒေဟိ။

တတ္ထ ကာမစ္ဆန္ဒော စ ဗျာပါဒေါ စ ဝိစိကိစ္ဆာ စ န ဧကတ္တတာယ ပညတ္တာ, ကာမာတိ န ဧကတ္တတာယ ပညတ္တာ, အထ ခလု ဝေမတ္တတာယ ပညတ္တာ။ အယံ အဓိဋ္ဌာနော ဟာရော။

တတ္ထ ကတမော ပရိက္ခာရော? ကာမစ္ဆန္ဒဿ အယောနိသော မနသိကာရော သုဘာရမ္မဏပစ္စယော; သုဘနိမိတ္တဉ္စ ဟေတု။ ဗျာပါဒဿ အယောနိသော မနသိကာရော အာဃာတဝတ္ထူနိ စ ပစ္စယော; ပဋိဃာနုသယော ဟေတု။ ထိနမိဒ္ဓဿ ပဋိသံဟာရော ပစ္စယော; ပဝတ္တိယာ ကိလမထာ စလနာ တဉ္စ ဟေတု။ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စဿ ရဇနီယံ အာရမ္မဏိယံ အဿာဒိယာကိန္ဒ္ရိယံ တာဝ အပရိပုဏ္ဏဉ္စ ဉာဏံ ပစ္စယော; ကာမသညာ စ ဒိဋ္ဌိအနုသယော စ ဟေတု။ ဝိစိကိစ္ဆာယ နဝ မာနဝိဓါ အာရမ္မဏံ မာနာနုသယော, သောဝ ပစ္စယော; ဝိစိကိစ္ဆာနုသယော ဟေတု။ ဧတေ ပဉ္စ ဓမ္မာ သဟေတု သပ္ပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။

တတ္ထ ကတမော သမာရောပနော ဟာရော? ဣမေ ပဉ္စ နီဝရဏာ စတ္တာရောပိ ဧတေ အာသဝါ ဂဏ္ဍာပိ [တဏှာပိ (ဣ။)] ဧတေ သလ္လာပိ ဧတေ ဥပါဒါနာနိ ဧတေ။ တေသု ဧဝ ဗာဟိရေသု ဓမ္မေသု သံကိလေသဘာဂိယံ သုတ္တန္တိ ပညတ္တိံ ဂစ္ဆတိ။ အယံ သမာရောပနော ဟာရော။

နိဒ္ဒိဋ္ဌံ သံကိလေသိကဘာဂိယံ သုတ္တံ။

၈၃။ မနောပုဗ္ဗင်္ဂမာ ဓမ္မာတိ ဂါထာ။

တတ္ထ ကတမော ဒေသနာ ဟာရော? ဣမမှိ သုတ္တေ ကော အတ္ထော ခန္ဓဝဝတ္ထာနေန ဝိညာဏက္ခန္ဓံ ဒေသေတိ, ဓါတုဝဝတ္ထာနေန မနောဝိညာဏဓါတုံ, အာယတနဝဝတ္ထာနေန မနာယတနံ, ဣန္ဒ္ရိယဝဝတ္ထာနေန မနိန္ဒ္ရိယံ။ တဿ ကိံ ပုဗ္ဗင်္ဂမာ ဓမ္မာ? သံခိတ္တေန ဆ ဓမ္မာ ပုဗ္ဗင်္ဂမာ ဓမ္မာ ကုသလမူလာနိ စ အကုသလမူလာနိ စ အနိမိတ္တံ ဣမမှိ သုတ္တေ ကုသလမူလံ ဒေသိတံ။ တတ္ထ ကတမာ မနောပုဗ္ဗင်္ဂမာ ဓမ္မာ? မနော တေသံ ပုဗ္ဗင်္ဂမံ, ယထာပိ ဗလဿ ရာဇာ ပုဗ္ဗင်္ဂမော, ဧဝမေဝ ဓမ္မာနံ မနောပုဗ္ဗင်္ဂမာ။ တတ္ထ တိဝိဓါနံ ပုဗ္ဗင်္ဂမာနံ နေက္ခမ္မစ္ဆန္ဒေန အဗျာပါဒစ္ဆန္ဒေန အဝိဟိံသာဆန္ဒေန။ အလောဘဿ နေက္ခမ္မစ္ဆန္ဒေန ပုဗ္ဗင်္ဂမာ။ အဒေါသဿ အဗျာပါဒစ္ဆန္ဒေန ပုဗ္ဗင်္ဂမာ။ အမောဟဿ အဝိဟိံသာဆန္ဒေန ပုဗ္ဗင်္ဂမာ။ တတ္ထ မနောသေဋ္ဌာတိ မနသာ ဣမေ ဓမ္မာ ဥဿဋာ မနေန ဝါ နိမ္မိတာ။ မနောဝ ဣမေသံ ဓမ္မာနံ သေဋ္ဌောတိ မနောဝ ဣမေသံ ဓမ္မာနံ သေဋ္ဌဇေဋ္ဌောတိ မနောဝ ဣမေသံ ဓမ္မာနံ အာဓိပစ္စံ ကရောတီတိ မနောသေဋ္ဌာ။ မနောဇဝါတိ ယတ္ထ မနော ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထ ဣမေ ဓမ္မာ ဂစ္ဆန္တီတိ မနောဇဝါ။ ယထာ ဝါတော သီဃံ ဂစ္ဆတိ အညော ဝါ ကောစိ သီဃံ ဂါမကော ဝုစ္စတေ ဝါတဇဝေါတိ ပက္ခိဂါမိကောတိ, ဧဝမေဝ ဣမေ ဓမ္မာ မနေန သမ္ပဇာယမာနာ ဂစ္ဆန္တိ, တတ္ထ ဣမေ ဓမ္မာ ဂစ္ဆန္တီတိ မနောဇဝါတိ။ တေ တိဝိဓါ ဆန္ဒသမုဒါနိတာ အနာဝိလတာ စ သင်္ကပ္ပော။ သတ္တဝိဓါ စ ကာယိကံ သုစရိတံ ဝါစသိကံ သုစရိတံ, တေ ဒသ ကုသလကမ္မပထာ။ တတ္ထ မနသာ စေ ပသန္နေနာတိ မနောကမ္မံ။ ဘာသတိ ဝါတိ ဝစီကမ္မံ။ ကရောတိ ဝါတိ ကာယကမ္မံ။ ဣမေဟိ ဣမသ္မိံ သုတ္တေ ဒသ ကုသလကမ္မပထာ ပရမာပိ သန္တာ သီလဝတာ ပရမာ။ သော ဘဝတိ ဝိဝတ္တိယံ န လောကနိယျာနာယ ဝါသနာဘာဂိယံ သုတ္တံ ဘဝတိ။ အယံ ဒေသနာ။

တတ္ထ ကတမော ဝိစယော ဟာရော? မနောပုဗ္ဗင်္ဂမာ ဓမ္မာတိ ကုသလမူလာနိ စ အဋ္ဌင်္ဂသမ္မတ္တာနိ။ ဣဒံ သုတ္တံ။

ယုတ္တီတိ ဒသန္နံ ကုသလကမ္မပထာနံ ယော ဝိပါကော, သော သုခဝေဒနီယော အဗျာပါဒဿင်္ဂမာနော။ ဆာယာဝ အနပါယိနီတိ အနုဂစ္ဆတိ အတ္ထိ ဧသာ ယုတ္တိ။

ပဒဋ္ဌာနန္တိ အဋ္ဌာရသန္နံ မနောပဝိစာရာနံ ပဒဋ္ဌာနံ။ မနောပုဗ္ဗင်္ဂမာ ဓမ္မာတိ သဗ္ဗကုသလပက္ခဿ ဣမေ ဓမ္မာ ပဒဋ္ဌာနံ။ မနသာ စေ ပသန္နေနာတိ ယော စေတသော ပသာဒေါ, ဣဒံ သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ ဘာသတိ ဝါတိ သမ္မာဝါစာယ။ ကရောတိ ဝါတိ သမ္မာကမ္မန္တဿ စ သမ္မာဝါယာမဿ စ ပဒဋ္ဌာနံ။

လက္ခဏောတိ ဣတိ ပုဗ္ဗင်္ဂမာ ဓမ္မာတိ ဝေဒနာပုဗ္ဗင်္ဂမာပိ ဧတေ, သညာပုဗ္ဗင်္ဂမာပိ ဧတေ, သင်္ခါရပုဗ္ဗင်္ဂမာပိ ဧတေ။ ယေ ကေစိ ဓမ္မာ သဟဇာတာ သဗ္ဗေ ပုဗ္ဗင်္ဂမာ ဧတေသံ ဓမ္မာနံ။ တတော နံ သုခမန္ဝေတီတိ သောမနဿမပိ နံ အန္ဝေတိ ယံ သုသုခစ္ဆာယာ တဒါပိ နံ သုခံ တဒပိ အန္ဝေတိ။

၈၄။ တတ္ထ ကတမော စတုဗ္ယူဟော ဟာရော? မနောပုဗ္ဗင်္ဂမာတိ န ဣဒံ ဧကာဒိဝစနံ။ ကိံ ကာရဏာ? သဗ္ဗေ ယေဝ ဣမေ ဆဝိညာဏကာယာ, ဣမမှိ ဘဂဝတော ကော အဓိပ္ပါယော? ယေ သုခေန အတ္ထိကာ, တေ မနံ ပသာဒေန္တီတိ အယံ ဣမမှိ သုတ္တေ ဘဂဝတော အဓိပ္ပါယော။ အတ္ထော ပုဗ္ဗေယေဝ နိဒ္ဒိဋ္ဌော။

ယာနိ ဟိ ကုသလမူလာနိ, တာနိ အဋ္ဌာနိသံသမတ္တာ ဟေတု, အယံ အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ။ ဒသ ဌာနာနိ ဒေသနာဟေတူနိ ဒေသနာပစ္စယာ နိဒ္ဒေသနာ စ။ တတ္ထ ယံ မညေ ဒုက္ခေန သဟ နာမရူပံ ဝိညာဏသစ္စန္တိ အင်္ဂေန ကုသလမူလံ ပဟီယတိ, အယံ အပ္ပဟီနဘူမိယံ သမုဒယော။ ယံ တေသံ ပဟာနာ, အယံ နိရောဓေါ။ ဣမာနိ စတ္တာရိ သစ္စာနိ။ အယံ အာဝဋ္ဋော ဟာရော။

ဝိဘတ္တီတိ –

မနောပုဗ္ဗင်္ဂမာ ဓမ္မာ၊ မနောသေဋ္ဌာ မနောမယာ။

မနသာ စေ ပသန္နေန၊ ဘာသတိ ဝါ ကရောတိ ဝါ။

တတော နံ သုခမန္ဝေတိ၊ ဆာယာဝ အနပါယိနီတိ။

တံ န ဧကံသေန သမဏဿ ဝါ ဗြာဟ္မဏဿ ဝါ ပန ဟောတိ။ တဿ ဝါ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကဿ သကသတ္ထေ စိတ္တံ ပသာဒေတိ, တေန စ ပသန္နေန စိတ္တေန ဘာသတိ ဗျာကရောတိ န တံ သုခမန္ဝေတိ န ဆာယာဝ အနုဂါမိနီ, ဒုက္ခမေဝ တံ အန္ဝေတိ။ ယထာ ဝဟန္တံ စက္ကံ ပဒမန္ဝေတိ, ဣဒံ တံ ဝိဘဇ္ဇဗျာကရဏီယံ။ မနသာ စေ ပသန္နေန ကာယကမ္မံ ဝစီကမ္မံ သုခဝေဒနီယန္တိ သမဂ္ဂတေ သုခဝေဒနီယံ မိစ္ဆဂ္ဂတေ ဒုက္ခဝေဒနီယံ, အယံ ဝိဘတ္တိ။

တတ္ထ ကတမော ပရိဝတ္တနော ဟာရော? မနောပုဗ္ဗင်္ဂမာ ဓမ္မာတိ ယံ မနသာ ပဒုဋ္ဌေန ဘာသတိ ဝါ ကရောတိ ဝါ ဒုက္ခမဿာနုဂါမိနီ, ဧတာနိယေဝ ဒွေ သုတ္တာနိ ဘာသိတာနိ ဧသ ဧဝ စ ပဋိပက္ခော။ ဝေဝစနန္တိ ယဒိဒံ မနောစိတ္တံ ဝိညာဏံ မနိန္ဒ္ရိယံ မနောဝိညာဏဓါတု။

ပညတ္တီတိ မနောပုဗ္ဗင်္ဂမာ ဓမ္မာတိ အယံ မနော ကိဉ္စိ ပညတ္တိယာ ပညတ္တံ။ ဓမ္မာတိ ကုသလကမ္မပထပညတ္တိယာ ပညတ္တံ။ မနောသေဋ္ဌာတိ ဝိသိဋ္ဌပညတ္တိယာ ပညတ္တံ။ မနောဇဝါတိ သဟပညတ္တိယာ ပညတ္တံ။ စိတ္တန္တိ နေက္ခမ္မပညတ္တိယာ ပညတ္တံ။ မနသာ စေ ပသန္နေနာတိ သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယပညတ္တိယာ ပညတ္တံ။ မနသာ စေ ပသန္နေနာတိ အနာဝိလသင်္ကပ္ပဒုတိယဇ္ဈာနပညတ္တိယာ ပညတ္တံ ။ မနသာ စေ ပသန္နေနာတိ အဿဒ္ဓါနံ ပဋိပက္ခပညတ္တိယာ ပညတ္တံ။ ဘာသတိ ဝါတိ သမ္မာဝါစာပညတ္တိယာ ပညတ္တံ။ ကရောတိ ဝါတိ သမ္မာကမ္မန္တပညတ္တိယာ ပညတ္တံ။ တတော နံ သုခမန္ဝေတီတိ ဈာနသမာဓါနံ။ ဣန္ဒ္ရိယေသု မနိန္ဒ္ရိယံ။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေ ဝိညာဏံ။ မနောပုဗ္ဗင်္ဂမာ ဓမ္မာတိ မေတ္တာ စ မုဒုတာ စ ဈာနေသု ဒုတိယံ ဈာနံ တတိယဉ္စ။ ခန္ဓေသု သင်္ခါရက္ခန္ဓပရိယာပန္နော။ ဓါတူသု ဓမ္မဓါတု, အာယတနေသု ဓမ္မာယတနံ။ ယံ ကုသလံ ဣန္ဒ္ရိယေသု သုခိန္ဒ္ရိယဉ္စ သောမနဿိန္ဒ္ရိယဉ္စ ပဒဋ္ဌာနံ။ ဣမေသံ ဓမ္မာနံ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာနံ ဖဿပစ္စယာ သုခဝေဒနီယော ဖဿော သုခဝေဒနာ မနောပဝိစာရေသု သောမနဿဝိစာရော ဆတ္တိံသေသု ပဌမပဒေသု ဆ သောမနဿနေက္ခမ္မဿိတာ။ ဣတိ အယံ ဩတရဏော ဟာရော။

တတ္ထ ကတမော သောဓနော ဟာရော? ယံ အတ္ထံ အာရဗ္ဘ ဣဒံ သုတ္တံ ဘာသိတံ။ သော အတ္ထော နိယုတ္တော ဧတမတ္ထံ အာရဗ္ဘ သုတ္တံ။ အယံ သောဓနော ဟာရော။

၈၅။ တတ္ထ ကတမော အဓိဋ္ဌာနော ဟာရော? မနောပုဗ္ဗင်္ဂမာ ဓမ္မာတိ ဝေဝစနပညတ္တိ, န ဧကတ္တပညတ္တိ။ ဓမ္မာတိ ဧကတော န ဝေဝစနပညတ္တိ။ မနသာ စေ ပသန္နေနာတိ သော ပသာဒေါ ဒွိဓေါ အဇ္ဈတ္တဉ္စ အဗျာပါဒါဝိက္ခမ္ဘနဗဟိဒ္ဓါ စ ဩကပ္ပနတော။ သော အဇ္ဈတ္တပသာဒေါ ဒွိဓေါ။ သမုဂ္ဃါတပသာဒေါ စ ဝိက္ခမ္ဘနပသာဒေါ စ ဗျာပါဒပရိယုဋ္ဌာနံ။ ဝိဃာတော န မူလပသာဒေါ ဇာတမူလမ္ပိ ဝါ။ ပသာဒေါ သဗျာပါဒံ ဝိဃာတေန။ တတော နံ သုခမန္ဝေတီတိ သုခံ ကာယိကဉ္စ စေတသိကဉ္စ အပ္ပိယဝိပ္ပယောဂေါပိ ပိယသမ္ပယောဂေါပိ နေက္ခမ္မသုခမ္ပိ ပုထုဇ္ဇနသုခမ္ပိ ဣတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂမ္ပိ စေတသိကံ သုခံ ။ ယမ္ပိ ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒေတိ, တမ္ပိ ကာယိကံ သုခံ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ စ စေတသိကံ သုခံ။ ယမ္ပိ ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒေသိ, တမ္ပိ တဉ္စ သုခပဒဋ္ဌာနံ ပညတ္တိယာ ယထာဝုတ္တံ တံ အပရာမဋ္ဌံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ။ အန္ဝေတီတိ အပ္ပနာ သန္ဒိဿတိ န စာယံ ဝါ ပတ္တဘူတော အန္ဝေတိ။ တဒိဒံ သုတ္တံ ဒွီဟိ အာကာရေဟိ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗံ။ ဟေတုနာ စ ယော ပသန္နမာနသော ဝိပါကေန စ ယော ဒုက္ခဝေဒနီယော။

ပရိက္ခာရောတိ ဘဂဝါ ပဉ္စသတေန ဘိက္ခုသံဃေန နဂရံ ပဝိသတိ ရာဇဂဟံ။ တတ္ထ မနုဿော ပုဂ္ဂလော ဘဂဝန္တံ ပရိဝိသတိ, တဿ ပသာဒေါ ဥပ္ပန္နော ကုသလမူလပုဗ္ဗယောဂါဝစရောပိ။ သော အညေသဉ္စ အက္ခာတိ, ဣဒံ ဝါစံ ဘာသတိ လာဘာ တေသံ, ယေသံ နိဝေသနံ ဘဂဝါ ပဝိသတိ, အမှာကမ္ပိ ယဒိ ဘဝေယျ မယမ္ပိ ဘဂဝတော သံပသာဒံ လစ္ဆမှာတိ။ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ‘‘နမော ဘဂဝတော နမော ဘဂဝတော’’တိ အဗျာပါဒမာနော ဧကမန္တေ အဋ္ဌာသိ။ တဒနန္တရေ ဘဂဝါ ဣမံ သုတ္တံ အဘာသိတ္ထ ‘‘မနောပုဗ္ဗင်္ဂမာ ဓမ္မာ’’တိ။ သဗ္ဗံ သုတ္တံ တထာ ယံ ပရေသံ ဘာသတိ ဣဒံ ဝါစာကမ္မံ။ ယံ အဉ္ဇလိံ ပဏာမေတိ, ဣဒံ ကာယကမ္မံ။ ယော မနောပသာဒေါ, ဣဒံ မနောကမ္မံ။ တတ္ထ ယံ ပရေသံ ပကာသေတိ ဘာသတိ ဝဏ္ဏံ။ ယေသံ ဘဂဝါ နိဝေသနံ ဂစ္ဆတီတိ။ သဗ္ဗံ တဿ အလောဘော ကုသလမူလံ။ ယံ ဘဂဝတိ မေတ္တစိတ္တော, တဿ အဒေါသော ကုသလမူလံ ။ ယံ အဉ္ဇလိံ ပဏာမေတိ မာနဉ္စ နိဂ္ဂဏှာတိ, တတ္ထဿ အမောဟော ကုသလမူလံ ပါတုဘဝတိ။ ယံ ဥဠာရပညံ ပဋိလဘတိ, ဣဒမဿ ဒိဋ္ဌိဝိပလ္လာသပ္ပဟာနံ။ ယံ တထာယေဝ သံဝရော ဟောတိ, ဣဒမဿ သညာဝိပလ္လာသပ္ပဟာနံ။ ယံ မနဿ ပသာဒနံ, ဣဒမဿ စိတ္တဝိပလ္လာသပ္ပဟာနန္တိ အကုသလဝိပလ္လာသာနံ ဝိက္ခမ္ဘနံ ပဟာနံ ပစ္စယော။ တီဏိ ကုသလမူလာနိ ယော အနာဝိလစိတ္တသင်္ကပ္ပော, သော တဿ မနသိကာရောတိ ဝုစ္စတိ။ ယံ ကိလေသေဟိ ဝိက္ခမ္ဘနံ ဣတိ ဝိပလ္လာသာ စ အာရမ္မဏာ သပ္ပစ္စယတာယ ပစ္စယော ကုသလမူလာနိ စ သန္ဒိဿယတာယ ပစ္စယော, သော စ မနသိကာရော ဟေတုနာ ဣမိနာ ပစ္စယေန စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ။ တတ္ထ ယံ သသတ္ထာရမ္မဏံ စိတ္တံ ပဝတ္တံ အယံ ဗုဒ္ဓါနုဿတိ။ ယမ္ပိ ဘဂဝတော ဂုဏေ မနသိ ကရောတိ, အယမဿ ဓမ္မာနုဿတိ။ တတ္ထ သတိသမ္ပဇညံ ဟေတု, အယဉ္စ ပစ္စယော။ ဝါစာ ပညာ ဟေတု ဝိတက္ကဝိစာရာ ပစ္စယော။ ကာယသင်္ခါရာ ကမ္မဿ အဘိသင်္ခါရော နာမ ဟေတု ဝါ အပ္ပစ္စယော သုခဝေဒနီယဿ ကမ္မဿ ဥပစယော ဟေတုကာ ကမ္မဿ ပစ္စယော။

၈၆။ တတ္ထ ကတမော သမာရောပနော ဟာရော? မနသာယေဝ ပသန္နေန သတောယေဝေတ္ထ ပသန္နော အပိ စ စိတ္တဝေါဒါနာ သတ္တာ ဝိမုစ္စန္တီတိ တေန သတ္တာ စိတ္တပုဗ္ဗင်္ဂမာ စိတ္တေန ပသန္နေန စေတနာပိ တတ္ထ စိတ္တဘူတာ ဘဝန္တီတိ ပဋိဃာ အယံ စေတနာနံ ပသာဒေန ကာယော စဿ ပသာဒေါ , သော စ အာရဘတိ ပသာဒေန ပသန္နော သညာနန္တိ စဿ အဝိပရီတာ, သော ပဉ္စဝိဓေါ ဝိက္ခမ္ဘနာ, ကာယပဿမ္ဘနာယေဝါ ပသာဒေါ စိတ္တသိတော စိတ္တံ ပန ပုဗ္ဗံယေဝ ပသန္နံ။ အယံ သမာရောပနာ။ ဧဝံ ပဉ္စန္နမ္ပိ ပသာဒေါ။ တတော နံ သုခမန္ဝေတီတိ ကတမံ ဘဂဝါ နိဒ္ဒိသတိ? န ဟိ အတ္တသစ္စံ တဿ ကမ္မဿ ဝိပါကော အန္ဝေတိ။ တဿ ဥပါယော အနုဂစ္ဆတိ ယဒါ သိတပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတေ သောမနဿံ အဝိပ္ပဋိသာရောပိ အန္ဝေတိ။ အယံ သမာရောပနော ဟာရော။

မဟာနာမ သက္ကဿ သုတ္တံ [ပဿ သံ။ နိ။ ၅။၁၀၁၇]။ တသ္မိံ စေ သမယေ အဿတော အသမ္ပဇာနော ကာလံ ကရေယျ ကာမေ ဘဝတိ။ အဿတော အဘိသမာဟာရော ယော မာ ဘာယိ, မဟာနာမ, ယံ တံ စိတ္တံ ဒီဃရတ္တံ သဒ္ဓါပရိဘာဝိတံ သီလပရိဘာဝိတံ သုတစာဂပရိဘာဝိတန္တိ ဝိတ္ထာရေန ကာတဗ္ဗံ။ စာဂေန စ ပညာယ စ ကိံ ဒဿေတိ? ယာ သဒ္ဓါ, သာ စေတသော ပသာဒေါ။ ယာ အနာဝိလသင်္ကပ္ပိတာ, သာ သဒ္ဓါ။ ကိံ ကာရဏာ? အနာဝိလလက္ခဏာ။ အနာဝိလလက္ခဏာ ဟိ သဒ္ဓါ။ အပရေ အာဟု ဂုဏပရိသုဒ္ဓိနိဋ္ဌာဂမနလက္ခဏာ, ယဉ္စ အပရေ ဝါ ဝစနပဋိဂ္ဂဟလက္ခဏာ သဒ္ဓါ။ အပရော ပရိယာယော အတ္တာနံ ယဒိ ဧဝံ ဩကပ္ပေတိ ‘‘နာဟံ ကိဉ္စိ ဇာနာမီတိ ဧသာ အဟံ တတ္ထ အနုညတ္တာ အနညတာ’’တိ။ အယံ သဒ္ဓါတိ။ အပရော ပရိယာယော ဧကသဋ္ဌိယာ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ အာဒီနဝါနုပဿနာ အနိစ္စံ ဒုက္ခမနတ္တာတိ။ တေန စ ပဒိဋ္ဌံ ဘဝတိ ယထာ ဂမ္ဘီရေ ဥဒပါနေ ဥဒကံ စက္ခုနာ ပဿတိ န စ ကာယေန အဘိသမ္ဘုနာတိ။ ဧဝမဿ အရိယာ နိဇ္ဈာနက္ခန္တိယာ ဒိဋ္ဌိ ဘဝတိ, န စ သစ္ဆိကတာ။ အယံ ဝုစ္စတိ သဒ္ဓါ။ သာ စ လောကိကာ။ အပရော ပရိယာယော ခမတိ ပုထုဇ္ဇနဘူတဿ ဝီသတိ စာတိ ကော သက္ကာယာဓီနာ န နိဝေသော။ န ဧတံ ဧကန္တိ နယသညာ ယထာဘူတံ ဒိဋ္ဌိယာ တု ခလု မုဒူဟိ ပဉ္စဟိ ဣန္ဒ္ရိယေဟိ ဒဿနမဂ္ဂေန ပဟီနာ ဘဝန္တိ။ ဒိဋ္ဌေကဋ္ဌာ စ ကိလေသာ, အယံ သဒ္ဓါ။

သောတာပတ္တင်္ဂမဒုက္ခာယံ ဘူမိယံ ပရိပုဏ္ဏာ ဝုစ္စတိ။ တသ္မိံယေဝ ဘူမိယံ သေက္ခသီလံ အရိယာ ဓါရန္တိ ဝုစ္စတိ။ တသ္မိံယေဝ ဘူမိယံ မုဒုပညာ ပညိန္ဒ္ရိယန္တိ ဝုစ္စတိ။ တသ္မိံယေဝ ဘူမိယံ ခန္ဓေဟိ အနတ္ထိကတာ, အယံ စာဂေါ။ တသ္မာ သဒ္ဓါ စာဂါဓိဋ္ဌာနေန နိဒ္ဒိသိတဗ္ဗာ။ ယတိကေန [တေန (က။)] ဘိယျော မနေန သာ ဟိဿ ဝိပရီတာ ဒိဋ္ဌိကာ အဿဒ္ဓါ, သာ နယနဥပဓီသု ပမတ္တာ သမာဒိန္နာ။ တတ္ထ သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ ယော ကာမံ ပရိဝိဿန္တိ ဣတိ သန္တပါပပဋိနိဿဂ္ဂါ န စာဂါဓိဋ္ဌာနံ ပညိန္ဒ္ရိယေန ပညာဓိဋ္ဌာနံ, သီလေန ဥပသမာဓိဋ္ဌာနံ။ ဣမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ သီလံ ပရိဘာဝယန္တိ သဒ္ဓါ သီလံ စာဂေါ စ ပညာတိ။ တတ္ထ သဒ္ဓါယ ဩဃံ တရတိ။ ယံ သီလံ, အယံ အပ္ပမာဒေါ။ ယော စာဂေါ, ဣဒံ ပညာယ ကမ္မံ။ ယာ ပညာ, ဣဒံ ပညိန္ဒ္ရိယံ, တတ္ထ ယံ သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ။ တံ တီသု အဝေစ္စပ္ပသာဒေသု။ ယံ သီလံ, တံ သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယေသု။ ယော စာဂေါ, သော စတူသု ဈာနေသု။ ယာ ပညာ, သာ သစ္စေသု, သတိ သဗ္ဗတ္ထဂါမိနီ။ တဿ သေက္ခဿ ဘဒ္ဒိကာ ဘတိ, ဘဒ္ဒိကော အဘိသမ္ပရာယော။ တဿ သမ္မုဋ္ဌဿတိကဿ သီလံ ကရောန္တဿ န ကာယသမ္မုဋ္ဌဿတိတာယ တာနိ ဝါ ဣန္ဒ္ရိယာနိ တံ ဝါ ကုသလမူလံ ကမ္မဝိပါကံ ဘဝတိ။ တဿ တိကဿ အတ္ထနိဒ္ဒေသော။ တတ္ထ သဒ္ဓါ သီလံ စာဂေါ ပညာ စတ္တာရော ဓမ္မာ။ ယာ သဒ္ဓါ ယာ စ ပညာ, ဣဒံ မနောသုစရိတံ။ ယံ သီလံ, ဣဒံ ကာယိကံ ဝါစသိကံ သုစရိတံ။ ယော စာဂေါ, ဣဒံ စေတသိကံ အလောဘော သုစရိတံ။ ဣတိ စိတ္တေ ဂဟိတေ ပဉ္စက္ခန္ဓာ ဂဟိတာ ဘဝန္တိ။ ဣမေဟိ ဓမ္မေဟိ သုစရိတံ ဣဒံ ဒုက္ခဉ္စ အရိယသစ္စံ ပဒဋ္ဌာနံ မဂ္ဂဿ။

၈၇။ တတ္ထ ကတမော ဝိစယော ဟာရော? ယာ စ သဒ္ဓါ ယဉ္စ သီလံ။ တံ ကိဿ ကရောတိ? ယာ သဒ္ဓါ တာယ ဘဂဝန္တံ အနုဿရတိ မတ္တေနပိ ဟတ္ထိနာ သမာဂတာ, အဿ ဘော ကုက္ကုရာ သဗ္ဗံ သီလေန နပ္ပဋိပဇ္ဇတိ ကာယေန ဝါ ဝါစာယ ဝါ ဌာနံ ဝိသာရဒေါ ဘဝတီတိ အဝိပ္ပဋိသာရီ ပညာ ယဿ ပညတ္တံ ဥပဋ္ဌပေတိ။ တဿ အခဏ္ဍဿ သီလံ ယံ န ပစ္ဆိ တဿံ မောဟဿ အကုသလစိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိသဟဂတံ ဝါ, အယံ ဝိစယော ဟာရော။ ဓမ္မဝါဒိနော ဘဒ္ဒိကာရာတိ ဘဝိဿတိ အတ္ထိ ဧသာ ယုတ္တိ။

တတ္ထ ကတမော ပဒဋ္ဌာနော ဟာရော? ယမိဒံ စိတ္တံ ဒီဃရတ္တံ ပရိဘာဝိတံ သဒ္ဓါယ သီလေန စာဂေန ပညာယ သမာဓိနာ ပဌမဇ္ဈာနဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ ယာ သဒ္ဓါ အဿ အနာဝိလသင်္ကပ္ပော, တံ ဒုတိယဇ္ဈာနဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ တီဏိ စ အဝေစ္စပ္ပသာဒါ ယံ သီလံ, တံ အရိယကန္တံ, တံ သီလက္ခန္ဓဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ ယာ ပညာ, သာ ပညာက္ခန္ဓဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ ဣမေ စ ဓမ္မာ ဣဒဉ္စ စိတ္တံ ဧကောဒိဘူတသမာဓိဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ သဒ္ဓါ သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ စာဂေါ သမာဓိန္ဒ္ရိယဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ ပညာ ပညိန္ဒ္ရိယဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ သဒ္ဓါ စ ပညာ စ ဝိပဿနာ ပဒဋ္ဌာနံ။ သီလဉ္စ စာဂေါ စ သမထဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ သဒ္ဓါ စ ပညာ စ အဝိဇ္ဇာ ဝိရာဂါယ ပညာဝိမုတ္တိယာ ပဒဋ္ဌာနံ။ သီလဉ္စ စာဂေါ စ ရာဂဝိရာဂါယ စေတောဝိမုတ္တိယာ ပဒဋ္ဌာနံ။

တတ္ထ ကတမော လက္ခဏော ဟာရော? ဝိညာဏေ ဝုတ္တေ သဒ္ဓါသတိဘာဝိတေ သဗ္ဗေ ပဉ္စက္ခန္ဓာ ဝုတ္တာ ဘဝန္တိ။ သဒ္ဓါယ ဘဏိတာယ သဗ္ဗာနိ သတ္တ ဓနာနိ ဘဏိတာနိ ဟောန္တိ သဒ္ဓါဓနံ။ပေ။။ သီလက္ခန္ဓေ ဝုတ္တေ သမာဓိက္ခန္ဓော စ ပညာက္ခန္ဓော စ ဝုတ္တာ ဘဝန္တိ။ ယံ တံ စိတ္တံ ဒီဃရတ္တံ ပရိဘာဝိတံ ပစ္ဆိမကေ ကာလေ န တဒနုပရိဝတ္တိ ဘဝိဿတီတိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ တတ္ထ သညာပိ တဒနုပရိဝတ္တိနီ ဘဝတိ။ ယေပိ တဇ္ဇာတိကာ ဓမ္မာ, တေပိ တဒနုပရိဝတ္တိနော ဘဝန္တိ။ ရူပသညာ ရူပသဉ္စေတနာနုပဿနမနသိကာရော ဧဝံ ဆန္နံ အာယတနာနံ ဝိညာဏကာယေ, အယံ လက္ခဏော ဟာရော။

တတ္ထ ကတမော စတုဗ္ယူဟော ဟာရော? ဣဓ သုတ္တေ ဘဂဝတော ကော အဓိပ္ပါယော? ယေ ဘဒ္ဒိကံ ဘတိံ အာကင်္ခေယျ ဘဒ္ဒိကဉ္စ အဘိသမ္ပရာယံ, တေ သဒ္ဓံ သီလံ စာဂံ ပညဉ္စ မနသိ ကရိဿန္တိ, အယံ အဓိပ္ပါယော။ ယေ စညေပိ သတ္တာ တထာဂတဿ သမ္မုခံ န ပဋိယုဇ္ဈန္တေ, ဣမံ ဓမ္မံ သောတာ အဝိပ္ပဋိသာရတော ကာလံ ကရိဿန္တီတိ, အယံ အဓိပ္ပါယော။

၈၈။ တတ္ထ ကတမော အာဝဋ္ဋော ဟာရော? ဣဒမ္ပိ စတ္တာရော ဓမ္မာ သဒ္ဓါ စ ပညာ စ အဿဒ္ဓိယဉ္စ အဝိဇ္ဇဉ္စ ဟနန္တိ။ သီလဉ္စ စာဂေါ စ တဏှာ စ ဒေါသဉ္စ ဟနန္တိ။ တဿ ဒွေ မူလာနိ ပဟီယန္တိ။ ဒုက္ခံ နိဝတ္တေတိ အပ္ပဟီနဘူမိယဉ္စ ဒွိမူလာနိ ပဉ္စက္ခန္ဓာ။ ဒွေ အရိယသစ္စာနိ သမထော စ ဝိပဿနာ စ။ ဒွိန္နံ မူလာနံ ပဟာနံ။ ဣမာနိ ဒွေ သစ္စာနိ နိရောဓေါ စ မဂ္ဂေါ စ။ အယံ အာဝဋ္ဋော ဟာရော။

တတ္ထ ကတမော ဝိဘတ္တိ? ယံ တံ စိတ္တံ သဒ္ဓါပရိဘာဝိတံ။ပေ။။ သစေ ပုထုဇ္ဇနဿ တဿပိ ဘဒ္ဒိကာ ဘတိ ဘဝိဿတီတိ န ဧကံသေန တဿ ကမ္မံ ဒိဋ္ဌေယေဝ ဓမ္မေ ဝိပါကန္တိ ပစ္စေဿတိ, အပရမှိ ဝါ ပရိယာယေ ဘဝိဿတိ။ ယံ ဝါ အတီတံ ဝိပါကာယ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ, တပ္ပစ္စယာနိ စေတာနိ, ယေ ယထာ မဟာကမ္မဝိဘင်္ဂေ ‘‘တေနာယံ ဝိဘဇ္ဇဗျာကရဏိယော နိဒ္ဒေသော ဓမ္မစာရိနော ယာ ဘဒ္ဒိကာ ဘတီ’’တိ။

တတ္ထ ကတမာ ပရိဝတ္တနာ? အဿဒ္ဓိယံ ဒုဿီလ္ယံ ယံ မစ္ဆေရံ ဒုပ္ပညံ စ [ဒုပ္ပညိယံ (က။)] ယဉ္စ ပဋိပက္ခေန ပဟီနာ ဘဝန္တိ, အယံ ပရိဝတ္တနာ။

တတ္ထ ကတမံ ဝေဝစနံ? ယံ တံ စိတ္တံ ဒီဃရတ္တံ ပရိဘာဝိတံ စိတ္တံ မနောဝိညာဏံ။ပေ။။ ယံ သဒ္ဓါဗလံ သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ, ယံ သီလံ တံ သုစရိတံ, သံယမော နိယမော ဒမော ခန္ဓတာ ဣမာနိ တဿ ဝေဝစနာနိ။ ယော စာဂေါ သော ပဋိနိဿဂ္ဂေါ အလောဘော ဝေါသဂ္ဂေါ စာဂေါယိဋ္ဌာနံ။ ယာ ပညာ သာ ပညတ္တာ ပညပ္ပဘာ ပညိန္ဒ္ရိယံ ပညာဗလံ။

တတ္ထ ကတမာ ပညတ္တိ? ယံ တံ စိတ္တံ ဗီဇံ ပညတ္တိယာ ပညတ္တံ။ ပရိဘာဝနာ ဝါသနာ ပညတ္တိယာ ပညတ္တိ။ သဒ္ဓါ ပသာဒပညတ္တိယာ ပညတ္တာ။ သီလံ သုစရိတပညတ္တိယာ ပညတ္တံ။ စာဂေါ ပုညကိရိယပညတ္တိယာ ပညတ္တော။ ပညာ ဝီမံသပညတ္တိယာ ပညတ္တာ။ ဣမေ တယော ဓမ္မာ သဒ္ဓါ သီလံ စာဂေါ ပညဝတော ပါရိသုဒ္ဓိံ ဂစ္ဆန္တိ။

တတ္ထ ကတမော ဩတရဏော? ယံ စိတ္တံ, တံ ခန္ဓေသု ဝိညာဏက္ခန္ဓော, ဓါတူသု မနောဝိညာဏဓါတု, အာယတနေသု မနာယတနံ။ ယေ စတ္တာရော ဓမ္မာ, တေ ခန္ဓေသု သင်္ခါရက္ခန္ဓေ ပရိယာပန္နာ။ပေ။။ ဓါတူသု အာယတနေသု။

တတ္ထ ကတမော သောဓနော ဟာရော? ဣဒံ ဘဂဝတော ဘာသိတံ မဟာနာမေန သက္ကေန ပုစ္ဆိတေန သဗ္ဗံ တံ နိယုတ္တံ။

တတ္ထ ကတမော အဓိဋ္ဌာနော? ဣဒံ စိတ္တံ ဝေမတ္တတာယ ပညတ္တံ အကုသလေဟိ စိတ္တေဟိ အပရိဘာဝိတေဟိ ပရိဘာဝိတန္တိ ယာနိ ပုန ပရိဘာဝိတာနိ အညေသမ္ပိ တတ္ထ ဥပါဒါယ ပညတ္တံ သဗ္ဗေပိမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဧကတ္တတာယ ပညတ္တာ။ ဘဒ္ဒိကာ ဘတီတိ ကာမဘောဂိနော တေဝ ရူပဓါတု အရူပဓါတု မနုဿာတိ သဗ္ဗာ ဘဒ္ဒိကာ ဘတိ တဒေဝ ကထာယ ပညတ္တံ, အယံ ပညတ္တိ။

တတ္ထ ကတမော ပရိက္ခာရော? စိတ္တဿ ဣန္ဒ္ရိယာနိ ပစ္စယော အာဓိပတေယျပစ္စယတာယ မနသိကာရော။ ဟေတုပစ္စယတာယ ပစ္စယော။ သဒ္ဓါယ လောကိကာ ပညာ ဟေတုပစ္စယတာယ ပစ္စယော။ ယောနိသော စ မနသိကာရော ပစ္စယော။ သီလဿ ပတိရူပဒေသဝါသော ပစ္စယော။ အတ္တသမ္မာပဏိဓါနဉ္စ ဟေတု။ စာဂဿ အလောဘော ဟေတု။ အဝိပ္ပဋိသာရော စ ဟေတုပစ္စယော။ ပညာ ပရတော စ ဃောသော အဇ္ဈတ္တဉ္စ ယောနိသော မနသိကာရော ဟေတုပစ္စယော စ။

တတ္ထ ကတမော သမာရောပနော? ယံ တံ စိတ္တံ ဒီဃရတ္တံ ပရိဘာဝိတန္တိ စေတသိကာပိ။ ဧတ္ထ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ ပရိဘာဝိတာ ဘဒ္ဒိကာ တေ ဘတိ ဘဝိဿတိ, ဘဒ္ဒိကာ ဥပပတ္တိကော အဘိသမ္ပရာယော။ ဣတိ ယေ ကေစိ မနုဿကာ ဥပဘောဂပရိဘောဂါ သဗ္ဗေ ဘဒ္ဒိကာ ဘတိယေဝ, အယံ သမာရောပနော။

၈၉။ ဥဒ္ဓံ အဓေါ သဗ္ဗဓိ ဝီတရာဂေါတိ ဂါထာ [ပဿ ဥဒါ။ ၆၁ ဥဒါနေ]။ တတ္ထ ကိံ ဥဒ္ဓံ နာမ? ယံ ဣတော ဥဒ္ဓံ ဘဝိဿတိ အနာဂါမီ, ဣဒံ ဥဒ္ဓံ။ အဓေါ နာမ ယမတိက္ကန္တမတီတံ, ဣဒမဝေါစ အပဒါနတန္တိ ဥဒ္ဓံ။ တတ္ထ အတီတေန သဿတဒိဋ္ဌိ ပုဗ္ဗန္တာကပ္ပိကာနံ အပရန္တဒိဋ္ဌိ ကေသဉ္စိ, ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိံ ယံ [ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိယံ (က။)] ဝုတ္တကပ္ပိကာနံ ဣမာ စေဝ ဒိဋ္ဌိယော ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ စ သဿတဒိဋ္ဌိ စ။ တတ္ထာယံ သဿတဒိဋ္ဌိ ဣမာနိ ပန္နရသ ပဒါနိ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ သဿတံ ဘဇန္တိ။ ရူပဝန္တံ မေ အတ္တာ, အတ္တနိ မေ ရူပံ, ရူပံ မေ အတ္တာတိ ယဒုစ္စတေ ပညံ ပရိဒဟန္တိ။ ယာ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ သာ ပဉ္စသတာနိ ဥစ္ဆေဒံ ဘဇန္တိ။ တေ ‘‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရ’’န္တိ ပဿန္တိ, ရူပံ မေ အတ္တာတိ တထာရူပါ စတုဗ္ဗိဓါ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ဥစ္ဆေဒေန စ သဿတေန စ။ ဧဝံ ပဉ္စသု ခန္ဓေသု ဝီသတိဝတ္ထုကာယ ဒိဋ္ဌိယာ ပန္နရသ ပဒါနိ ပုဗ္ဗန္တံ ဘဇန္တိ။ သဿတဒိဋ္ဌိယာ ပဉ္စ ပဒါနိ အပရန္တံ ဘဇန္တိ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိယာ။ တတ္ထ ‘‘အယမဟမသ္မီ’’တိ ပဿန္တာ ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, သော ဥစ္ဆေဒဝါဒီ ရူပဝန္တဉ္စ အတ္တာနံ, အတ္တနိ စ ရူပံ, ရူပသ္မိံ ဝါ အတ္တာတိ သော ပဿတိ စာတိ ဣတိ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ စ, အတ္တတော ပဋိဿရတိ သဿတဒိဋ္ဌိ ပုဗ္ဗန္တတော စ ပဋိဿရတိ။ ‘‘အယမဟမသ္မီ’’တိ န သမနုပဿတိ။ တဿ ဒိဋ္ဌာသဝါ ပဟာနံ ဂစ္ဆန္တိ။ ယော တီသု အဒ္ဓါသု ပုဗ္ဗန္တေ စ အပရန္တေ စ တေန တေန နိဒ္ဒိဋ္ဌာနေန ဥဒ္ဓံ အဓေါ သဗ္ဗဓိ ဝီတရာဂေါ ‘‘အဟမသ္မီ’’တိ န အနုပဿတီတိ ဣမိနာ ဒွါရေန ဣမိနာ ပယောဂေန ဣမိနာ ဥပါယေန ဣဒံ ဒဿနဘူမိ စ သောတာပတ္တိဖလဉ္စ သော အရိယော ပယောဂေါ အနဘာဝံဂတေန သံသာရေန အပုနဗ္ဘဝါတိ ယော ကောစိ အရိယော ပယောဂေါ ပုနဗ္ဘဝါယ မုဒူနိ ဝါ ပဉ္စိန္ဒ္ရိယာနိ မဇ္ဈာနိ အဓိမတ္တာနိ ဝါ သဗ္ဗံ အပုနဗ္ဘဝပ္ပဟာနာယ သံဝတ္တန္တိ။ အဟန္တိ ဒိဋ္ဌောဃော ကာမောဃော ဘဝေါဃော အဝိဇ္ဇောဃော စ ဩဓိသော။ တတ္ထ ဒေသနာဟာရေန စတ္တာရိ သစ္စာနိ ပဉ္စဟိ ဣန္ဒ္ရိယေဟိ သောတာပတ္တိဖလေန စ ဒွေ သစ္စာနိ မဂ္ဂေါ စ နိရောဓေါ စ။ သက္ကာယသမုဒယေန ဒွေ သစ္စာနိ ဒုက္ခဉ္စ သမုဒယော စ, အယံ ဒေသနာ ဟာရော။

တတ္ထ ကတမော ဝိစယော? ‘‘အယမဟမသ္မီ’’တိ အသမနုပဿန္တော တီဏိ ဒဿနပ္ပဟာတဗ္ဗာနိ သံယောဇနာနိ ပဇဟတိ။ အယံ ဝိစယော။

တတ္ထ ကတမာ ယုတ္တိ? တိဝိဓါ ပုဂ္ဂလာ ကောစိ ဥဂ္ဃဋိတညူ ကောစိ ဝိပဉ္စိတညူ ကောစိ နေယျော။ ဥဂ္ဃဋိတညူ တိက္ခိန္ဒ္ရိယော စ တတော ဝိပဉ္စိတညူ မုဒိန္ဒ္ရိယော တတော မုဒိန္ဒ္ရိယေဟိ နေယျော။ တတ္ထ ဥဂ္ဃဋိတညူ တိက္ခိန္ဒ္ရိယတာယ ဒဿနဘူမိမာဂမ္မ သောတာပတ္တိဖလံ ပါပုဏာတိ, ဧကဗီဇကော ဘဝတိ။ အယံ ပဌမော သောတာပန္နော။ ဝိပဉ္စိတညူ မုဒူဟိ ဣန္ဒ္ရိယေဟိ ဒဿနဘူမိမာဂမ္မ သောတာပတ္တိဖလံ ပါပုဏာတိ, ကောလံကောလော စ ဟောတိ။ အယံ ဒုတိယော သောတာပန္နော။ တတ္ထ နေယျော ဒဿနဘူမိမာဂမ္မ သောတာပတ္တိဖလံ ပါပုဏာတိ, သတ္တက္ခတ္တုပရမော စ ဘဝတိ။ အယံ တတိယော သောတာပန္နော။

အတ္ထိ ဧသာ ယုတ္တိ မုဒုမဇ္ဈာဓိမတ္တေဟိ ဣန္ဒ္ရိယေဟိ မုဒုမဇ္ဈာဓိမတ္တံ ဘူမိံ သစ္ဆိကရေယျ သက္ကာယဒိဋ္ဌိပ္ပဟာနေန ဝါ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ ပဇဟတိ။ အယံ ယုတ္တိ။

တတ္ထ ကတမော ပဒဋ္ဌာနော? တတ္ထ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ သဗ္ဗမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ ပဒဋ္ဌာနံ။ သက္ကာယော နာမရူပဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ နာမရူပံ သက္ကာယဒိဋ္ဌိယာ ပဒဋ္ဌာနံ။ ပဉ္စ ဣန္ဒ္ရိယာနိ ရူဣနိ ရူပရာဂဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ သဠာယတနံ အဟံကာရဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ တတ္ထ ကတမော လက္ခဏော? ဒွီသု ဒိဋ္ဌီသု ပဟီနာသု တတ္ထ ဧကာ ဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ ပဟာနံ ဂစ္ဆန္တိ။ ဥဒ္ဓံ စ အဓေါ စ ဝီတရာဂေါ သဗ္ဗရဇနီယေသု ဝီတရာဂေါ ဟောတိ။ တဇ္ဇာ ပရဘူမိယံ, ဣဒံ ပစ္စယန္တိ ယထာဘူတံ ပဿတိ။ သော သဗ္ဗပဋိစ္စသမုပ္ပါဒံ အာမသတိ။ အယံ လက္ခဏော ဟာရော။

၉၀။ တတ္ထ ကတမော စတုဗ္ယူဟော ဟာရော? ဣမမှိ သုတ္တေ ဘဂဝတော ကော အဓိပ္ပါယော? ယေ သတ္တာ ယေ နာဘိရမိဿန္တိ, တေ ဒိဋ္ဌိပ္ပဟာနာယ ဝါယမိဿန္တိ။ အယမေတ္ထ ဘဂဝတော အဓိပ္ပါယော။ အယံ စတုဗ္ယူဟော ဟာရော။

တတ္ထ ကတမော အာဝဋ္ဋော ဟာရော? ယာနိမာနိ မုဒူနိ ပဉ္စိန္ဒ္ရိယာနိ တာနိ ဩရမ္ဘာဂိယာနိ ပဉ္စိန္ဒ္ရိယာနိ။ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သမူဟနန္တိ အဘိဇ္ဈာဗျာပါဒေါ စ ဘာဝနာကာရေန သေက္ခာယ ဝိမုတ္တိယာ ဗလံ သဒ္ဓါ, ဥဒ္ဓမ္ဘာဂိယာနိ ဒိဋ္ဌိဝသေန ဗလံ သဒ္ဓါ, ဝီရိယိန္ဒ္ရိယံ အာရဘိတတ္တာ သတိန္ဒ္ရိယံ ပဂ္ဂဟိတတ္တာ အစ္စန္တံ နိဋ္ဌံ ဂစ္ဆန္တိ။ တတ္ထ ယာနိ ဣန္ဒ္ရိယာနိ, အယံ မဂ္ဂေါ သံကိလေသပ္ပဟာနံ။ အယံ နိရောဓေါ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မော, ဣဒံ ဒုက္ခံ။ အယံ အာဝဋ္ဋော ဟာရော။

တတ္ထ ကတမော ဝိဘတ္တိ ဟာရော? ‘‘အယမဟမသ္မီ’’တိ ယော သမနုပဿတိ, သော စ ခေါ အဓိမတ္တေန လောကိကာ ယံ ဘူမိယံ န တု အရိယေန ပယောဂေန သော သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ပဇဟတိ။ ယံ ဝုစ္စတိ တဇ္ဇာယ ဘူမိယာ အဓိမတ္တာယ။ တတ္ထ တဇ္ဇာယ ဘူမိယံ ပဉ္စဟိ အာကာရေဟိ အဓိမတ္တတံ ပဋိလဘတိ သီလေန ဝတေန ဗာဟုဿစ္စေန သမာဓိနာ နေက္ခမ္မသုခေန။ တတ္ထ အပ္ပတ္တေ ပတ္တသညီ အဓိမာနံ ဂဏှာတိ။ ဧတသ္မိံယေဝ ဝတ္ထုပ္ပတ္တိယံ ဘဂဝါ ဣဒံ သုတ္တံ ဘာသတိ။ သီလဝါ ဝတမတ္တေနာတိ။ တတ္ထ ယော အပ္ပတ္တေ ပတ္တသညီ တဿ ယော သမာဓိ, သော သာမိသော ကာပုရိသသေဝိတော ပန သော ကာပုရိသာ ဝုစ္စန္တိ ပုထုဇ္ဇနာ။ အာမိသံ ယဉ္စ အရိယမဂ္ဂမာဂမ္မ လောကိကာ အနရိယံ တေန သမာဓိ ဟောတိ အနရိယော ကာပုရိသသေဝိတော။ ယော ပန အရိယာကာရေန ယထာဘူတံ န ဇာနာတိ န ပဿတိ [ဇာနာတိ ပဿတိ (ဣ။)], သော အဓိဂမနံ ပဇဟတိ ယော အရိယေန သမာဓိနာ အကာပုရိသသေဝိတေန နိရာမိသေန နီယတိ, တတ္ထ အကာပုရိသာ ဝုစ္စန္တိ အရိယပုဂ္ဂလာ။ ယော တေဟိ သေဝိတော သမာဓိ, သော အကာပုရိသသေဝိတော။ တသ္မာ ဧကံ ဝိဘဇ္ဇဗျာကရဏီယံ ‘‘အယမဟမသ္မီ’’တိ အသမနုပဿန္တော တထာ ပါတေတိ။

တတ္ထ ကတမာ ပရိဝတ္တနာ? ဣမာယ ဒဿနဘူမိယာ ကိလေသာ ပဟာတဗ္ဗာ, တေဟိ ပဟီယန္တိ အနိဒ္ဒိဋ္ဌာပိ ဘဂဝတာ နိဒ္ဒိသိတဗ္ဗာ ယော။

တတ္ထ ကတမံ ဝေဝစနံ? ယာ သက္ကာယဒိဋ္ဌိယာ အတ္တဒိဋ္ဌိယာ။ အယံ ဘူမိ။ ယေ ကိလေသာ ပဟာတဗ္ဗာ။ တေ အပ္ပဟီယန္တိ အနိဒ္ဒိဋ္ဌာပိ ဘဂဝတာ သဿတဒိဋ္ဌိ စ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ စ, သာ ပရိယန္တဒိဋ္ဌိ စ။ ယာ အပရိယန္တဒိဋ္ဌိ စ, သာ သဿတဒိဋ္ဌိ စ။ ယာ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ, သာ နတ္ထိကာ ဒိဋ္ဌိ။ ယာ သဿတဒိဋ္ဌိ, သာ အကိရိယဒိဋ္ဌိ။ ဣဒံ ဝေဝစနံ။

တတ္ထ ကတမာ ပညတ္တိ? တဏှာ သံယောဇနပညတ္တိယာ ပညတ္တာ။ မဂ္ဂေါ ပဋိလာဘပညတ္တိယာ ပညတ္တော။ ဣန္ဒ္ရိယာ ပဋိလာဘပညတ္တိယာ ပညတ္တာတိ။ တတ္ထ ကတမော ဩတရဏော? သက္ကာယော ဒုက္ခံ ဒဿနပ္ပဟာတဗ္ဗော။ သမုဒယော မဂ္ဂေါ။ ဣန္ဒ္ရိယာနိ တာနိ စ နိဒ္ဒိဋ္ဌာနိ ခန္ဓဓါတုအာယတနေသု။

တတ္ထ ကတမော သောဓနော ဟာရော? ယဉှိ အာရဗ္ဘ ဘဂဝတာ ဣဒံ သုတ္တံ ဘာသိတံ, သော အာရဗ္ဘ နိဒ္ဒိဋ္ဌော။ တတ္ထ ကတမော ပရိက္ခာရော? နာမရူပဿ ဟေတုပစ္စယောပိ ဝိညာဏံ ဟေတု ဗီဇံ။ တေန အဝိဇ္ဇာ စ သင်္ခါရာ စ ပစ္စယော။ နိဝတ္တိနယော န အပရော ပရိယာယော သဗ္ဗဘဝေါ, ယေ စ သဗ္ဗဘဝဿ ဟေတု ပရဘဏ္ဍပစ္စယော ဣတိ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ပရတော စ ဃောသော ယောနိသော စ မနသိကာရော ပစ္စယော ။ ယာ ပညာ ဥပ္ပါဒေတိ, ဧသာ ဟေတု သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ သမ္မာသင်္ကပ္ပော ဘဝတိ, ယာ သမ္မာသမာဓိ [သမ္မာဒိဋ္ဌိ (ဣ။)], အယံ ပရိက္ခာရော။

တတ္ထ ကတမော သမာရောပနော? ‘‘အယမဟမသ္မီ’’တိ အသမနုပဿီ ဒုက္ခတော ရောဂတော။ပေ။။ ပန္နရသ ပဒါနိ။ သီလာနိ ဘဂဝါ ကိမတ္ထိယာနိ ကိမာနိသံသာနိ။ သီလာနိ, အာနန္ဒ, အဝိပ္ပဋိသာရတ္ထာနိ ယာဝ ဝိမုတ္တိ။ တတ္ထ ဒုဝိဓေါ အတ္ထော – ပုရိသတ္ထော စ ဝစနတ္ထော စ။

၉၁။ တတ္ထ ကတမော ပုရိသတ္ထော? ယာယံ န ပစ္ဆာနုတာပိတာ အယံ အဝိပ္ပဋိသာရော, အယံ ပုရိသတ္ထော။ ယထာ ကောစိ ဗြူဟယတိ ဣမတ္ထမာသေဝတိ သော ဘဏေယျ, ကိဉ္စိ မမေတ္ထ အဓီနံ တဿတ္ထာယ ဣဒံ ကိရိယံ အာရဘာမီတိ။ အယံ ပုရိသတ္ထော။

တတ္ထ ကတမော ဝစနတ္ထော? သီလာနိ ကာယိကံ ဝါ ဝါစသိကံ ဝါ သုစရိတံ အဝိပ္ပဋိသာရောတိ။ တတ္ထ သီလဿ ဝတဿ စ ဘာသောယေဝ။ အနညာ သုဂတကမ္မတာ သုစရိတံ အယံ အဝိပ္ပဋိသာရော။ ဧဝံ ယာဝ ဝိမုတ္တီတိ ဧကမေကသ္မိံ ပဒေ ဒွေ အတ္ထာ – ပုရိသတ္ထော စ ဝစနတ္ထော စ, ယထာ ဣမမှိ သုတ္တေ ဧဝံ သဗ္ဗေသု သုတ္တေသု ဒွေ ဒွေ အတ္ထာ။ အယံ ဟိ ပရမတ္ထော ဥတ္တမတ္ထော စ။ ယံ နိဗ္ဗာနသစ္ဆိကံ နိဿာယ ယံ သကံ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ ဘဝတိ, သော ဝုစ္စတိ ကတဿ [သတဿ (က။)] ကတ္ထောတိ။ အယံ ပုန ဝေဝစနံ သမ္ပဇာနာတိ။ ဣမိနာ နိယုတ္တတ္ထမဘိလဗ္ဘန္တိ ဝစနတ္ထော။ တတ္ထ ယံ အတ္ထံ သာဝကော အဘိကင်္ခတိ။ တဿ ယော ပဋိလာဘော, အယံ ပုရိသတ္ထော။ ယံ ယံ ဘဂဝါ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, တဿ တဿ ဓမ္မဿ ယာ အတ္ထဝိညတ္တိ။ အယံ အတ္ထော, တတ္ထ သီလာနံ အဝိပ္ပဋိသာရော အတ္ထောပိ အာနိသံသောပိ။ ဧသော စ အာနိသံသော ယံ ဒုဂ္ဂတိံ န ဂစ္ဆတိ။ ယထာ တံ ဘဂဝတာ ဧသာနိသံသော ဓမ္မေ သုစိဏ္ဏေ န ဒုဂ္ဂတိံ ဂစ္ဆတိ ဓမ္မစာရီ, အယံ အတ္ထော။

ယံ ပုရိသော ဘာဝနာဘူမိယံ သီလာနိ အာရဗ္ဘ သီလေန သံယုတ္တော ဟောတိ ဧဝံ ယာဝ ဝိမုတ္တိ တထာ သီလက္ခန္ဓော။ တတ္ထ ယော စ အဝိပ္ပဋိသာရော အနုသယဝသေန နိဒ္ဒိဋ္ဌော, တဉ္စ သီလံ အယံ သီလက္ခန္ဓော။ ပါမောဇ္ဇဣတိပဿဒ္ဓီတိ စ သမာဓိန္ဒ္ရိယေန, အယံ သမာဓိက္ခန္ဓော။ ယံ သမာဟိတော ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, အယံ ပညာက္ခန္ဓော။ ဣမေ တယော ခန္ဓာ သီလံ သမာဓိ ပညာ စ တထာ သီလံ ပရိပူရေတိ ယံ ဝီရိယိန္ဒ္ရိယံ တေန ကာရဏေန သော သီလံ ပရိပူရေတိ, အနုပ္ပန္နဿ စ အကုသလဿ အနုပ္ပါဒါယ ဝါယမတိ, ဥပ္ပန္နဿ စ ပဟာနာယ အနုပ္ပန္နဿ စ ကုသလဿ ဥပ္ပါဒါယ, ဥပ္ပန္နဿ စ ကုသလဿ ဘိယျောဘာဝါယ ဣတိ ဝီရိယိန္ဒ္ရိယံ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ။ တတ္ထ ယော သမာဓိက္ခန္ဓော , ဣဒံ သမာဓိန္ဒ္ရိယံ။ ပညာက္ခန္ဓော ပညိန္ဒ္ရိယံ, တံ စတူသု သမ္မပ္ပဓါနေသု ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တထာ ယော အနုပ္ပန္နဿ စ အကုသလဿ အနုပ္ပါဒါယ ဝါယမတိ, ဣဒံ ပဌမံ သမ္မပ္ပဓါနံ။ ယံ ဥပ္ပန္နဿ, ဣဒံ ဒုတိယံ။ စတ္တာရိ သမ္မပ္ပဓါနာနိ စတူသု ဈာနေသု ပဿိတဗ္ဗာနိ။ တထာ သီလက္ခန္ဓေန နေက္ခမ္မဓါတု စ အဓိကာ [အာဒိကာ (ဣ။)], တယော စ ဝိတက္ကာ နေက္ခမ္မဝိတက္ကော အဗျာပါဒဝိတက္ကော အဝိဟိံသာဝိတက္ကော စ။ သာဓါရဏဘူတာ။ ယာ ပိယာယမာနဿ ပါမောဇ္ဇေန ဣဒံ ကာယိကံ သုခံ အာနိတံ အနိယမီတိပေမေန, ဣဒံ ဒုက္ခံ။ ယော တတ္ထ အဝိက္ခေပေါ, အယံ သမာဓိ။ ဣဒံ ပဉ္စင်္ဂိကံ ပဌမံ ဈာနံ။ ယာ စေတသိကာ ပဿဒ္ဓိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိရောဓနံ, ယော ကိလေသော စ ပရိဒါဟော, သော ပဌမေ ဈာနေ နိရုဒ္ဓေါ။ တထာ ယာ စ ကိလေသပဿဒ္ဓိ ယာ စ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ပဿဒ္ဓိ, ဥဘယေပိ ဧတေ ဓမ္မေ ပဿဒ္ဓါယံ။ တတ္ထ ကာယဿ စိတ္တဿ စ သုခံ သုခါယနာ, ဣဒံ ဣတိသုခိနော ပဿဒ္ဓိ။ ယောပိ ဧကောဒိဘာဝေါ စိတ္တဿ, တေန ဧကောဒိဘာဝေန ယံ စိတ္တဿ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ, ဣဒံ စတုတ္ထံ ဈာနင်္ဂံ။ ဣတိ အဇ္ဈတ္တဉ္စ သမ္ပသာဒေါ စေတသော စ ဧကောဒိဘာဝေါ ဣတိ စ သုခဉ္စ, ဣဒံ ဒုတိယံ ဈာနံ စတုရင်္ဂိကံ။ ယော ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒေတိ, တေန အဓိမတ္တေန သုခေန ဖရိတွာ သုခံ စေတသိကံ ယံ, သော ဣတိဝီတရာဂေါ ဧဝံ တဿ ဣတိဝီတရာဂတာယ ဥပေက္ခံ ပဋိလဘတိ။ သော ဣတိယာ စ ဝိရာဂါ ဥပေက္ခံ ပဋိလဘတိ။ သုခဉ္စ ပဋိသံဝေဒေတိ။ သတိ စ သမ္မာ ပညာယ ပဋိလဘတိ။ သစေ သတိ ဧကဂ္ဂတာ ဣဒံ ပဉ္စင်္ဂိကံ တတိယံ ဈာနံ။ ယံ သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ, အယံ ဧကဂ္ဂတာယ ပရာဝိဓါနဘာဂိယာ, ပဌမေ ဈာနေ အတ္ထိ စိတ္တေကဂ္ဂတာ နော စက္ခုဿ ဝေဒနာ သဗ္ဗံ ပါရိပူရိံ ဂစ္ဆတိ။ ယထာ စတုတ္ထေ ဈာနေ, တထာ ယာ ဥပေက္ခာ ပဿမ္ဘယံ သတိသမ္ပဇညံ စိတ္တေကဂ္ဂတာ စ, ဣဒံ စတုတ္ထံ ဈာနံ။

၉၂။ ယထာ သမာဓိ ဒဿယိတဗ္ဗံ, တထာ ပညိန္ဒ္ရိယံ တံ စတူသု အရိယသစ္စေသု ပဿိတဗ္ဗံ။ ယံ သမာဟိတော ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, သာ ပဇာနနာ စတုဗ္ဗိဓါ အသုဘတော ဒုက္ခတော အနတ္တတော စ, ယဒါရမ္မဏံ တံ ဒုက္ခံ အရိယသစ္စံ, ယံ ပဇာနန္တော နိဗ္ဗိန္ဒတိ ဝိမုစ္စတိ တထာ ယံ ကာမာသဝဿ ပဟာနံ ဘဝါသဝဿ ဒိဋ္ဌာသဝဿ အဝိဇ္ဇာသဝဿ, အယံ နိရောဓေါ အပ္ပဟီနဘူမိယံ အာသဝသမုဒယော။ ဣမာနိ စတ္တာရိ အရိယသစ္စာနိ ယထာ ပညိန္ဒ္ရိယံ ပဿိတဗ္ဗံ။ ယထာယံ သမာဟိတော ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, အယံ ဒဿနဘူမိ။ သောတာပတ္တိဖလဉ္စ ယထာဘူတံ ပဇာနန္တော နိဗ္ဗိန္ဒတီတိ, ဣဒံ တနုကဉ္စ။ ကာမရာဂဗျာပါဒံ သကဒါဂါမိဖလဉ္စ ယံ နိဗ္ဗိန္ဒတိ ဝိရဇ္ဇတိ, အယံ ပဌမဇ္ဈာနဘာဝနာဘူမိ စ ရာဂဝိရာဂါ စေတောဝိမုတ္တိ အနာဂါမိဖလဉ္စ။ ယံ ဝိမုတ္တိ ဝိမုစ္စတိ, အယံ အဝိဇ္ဇာဝိရာဂါ ပညာဝိမုတ္တိ အရဟတ္တဉ္စ။ ဣမေ အဝိပ္ပဋိသာရာ စ ဝီရိယိန္ဒ္ရိယဉ္စ စတ္တာရော သမ္မပ္ပဓါနာ အဝိပ္ပဋိသာရာ တဉ္စ ဥပရိ ယာဝ သမာဓိ, ဧဝံ တေ စတ္တာရိ ဈာနာနိ သမာဓိန္ဒ္ရိယဉ္စ ယံ သမာဟိတော ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ဣမေ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ သီလပါရိပူရိမုပါဒါယ စာဂသံဟိတေန စ နိဗ္ဗေဓိကာနဉ္စ နိမိတ္တာနံ အနာဝိလမနာ, ဣဒံ သတိန္ဒ္ရိယံ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ။ ယံ ပုန ဣမာယ ဓမ္မဒေသနာယ တီသု ဌာနေသု ဒိဋ္ဌောဂမနကိန္ဒ္ရိယံ ကိလေသပဟာနေန စ သေက္ခသီလံ, ဣဒံ သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ။ စတ္တာရိ စ သောတာပတ္တိယင်္ဂါနိ ဖလာနိ။ သမာဓိန္ဒ္ရိယာနိ သောပနိယာဟာရီနိ သဗ္ဗသုတ္တေသု နိဒ္ဒိသိတဗ္ဗာနိ။ ယံ ဈာနံ ပဋိလဘနံ ဝီရိယဂဟိတံယေဝ ဉာဏံ ပဋိဿရတော, အယံ သုတမယီ ပညာ။ ယော သမာဓိ ပုဗ္ဗာပရနိမိတ္တာဘာသော အနောမဂတိတာယ ယထာကာမော, အယံ စိန္တာမယီ ပညာ, ယံ တထာသမာဟိတော ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, အယံ ဘာဝနာမယီ ပညာ။ အယံ သုတ္တနိဒ္ဒေသော။

ဣမံ သုတ္တံ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယံ ဗုဇ္ဈကာရဓိကံ ဗုဇ္ဈိတဗ္ဗံ။ ယေဟိ အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ တံ ဗုဇ္ဈိဿန္တိ တဿ အင်္ဂါနိ ဗုဇ္ဈိဿန္တိ, တေန ဗောဇ္ဈင်္ဂါ။ တထာ အာဒိတော ယာဝ သီလံ ဝတံ စေတနာ ကရဏီယာ, ကိဿ သီလာနိ ပါရိပူရေတိ။ အနုပ္ပန္နဿ စ အကုသလဿ အနုပ္ပါဒါယ ဥပ္ပန္နဿ စ အကုသလဿ ပဟာနာယ အနုပ္ပန္နဿ ကုသလဿ ဥပ္ပါဒါယ ဥပ္ပန္နဿ စ ကုသလဿ ဘိယျောဘာဝါယ, ဣဒံ ဝီရိယံ တဿ တဿ ဗုဇ္ဈိတဿ အင်္ဂန္တိ။ အယံ ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ။ ဣမိနာ ဝီရိယေန ဒွေ ဓမ္မာ အာဒိတော အဝိပ္ပဋိသာရော ပါမောဇ္ဇဉ္စ ယာ ပုန ဣတိ အဝိပ္ပဋိသာရပစ္စယာ ပါမောဇ္ဇပစ္စယာ, အယံ ဣတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ။ ယံ ဣတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ။ အယံ ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ။ တေန ကာယိကသုခမာနိတံ ယံ သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ, အယံ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ။ ယံ သမာဟိတော ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, အယံ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ။ ယာ သီလမုပါဒါယ ပဉ္စန္နံ ဗောဇ္ဈင်္ဂါနံ ဥပါဒါယာနုလောမတာ နိမိတ္တာယနာ ဣတိဘာဂိယာနဉ္စ ဝိသေသဘာဂိယာနဉ္စ အပိလာပနတာ သဟဂတာ ဟောတိ အနဝမဂ္ဂေါ, အယံ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ။ ယံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, အစ္စာရဒ္ဓဝီရိယံ ကရောတိ။ ဥဒ္ဓစ္စဘူမီတိ ကတာ အဘိပတ္ထိတံ ပေသေတိ။ ကောသဇ္ဇဘူမီတိ ဂရဟိတော ရဟိတေဟိ အင်္ဂေဟိ ဗုဇ္ဈတိ ယံ စက္ခုသမထပထံ, သာ ဥပေက္ခာတိ။ တေန သာ ဥပေက္ခာ တဿ ဗောဇ္ဈင်္ဂဿ အင်္ဂန္တိ ကရိတွာ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါတိ ဝုစ္စတေ။ ဧသော သုတ္တနိဒ္ဒေသော။

၉၃။ တတ္ထ ကတမာ ဒေသနာ? အသ္မိံ သုတ္တေ စတ္တာရိ အရိယသစ္စာနိ ဒေသိတာနိ။ တတ္ထ ကတမော ဝိစယော? သီလဝတော အဝိပ္ပဋိသာရော ယာဝ ဝိမုတ္တိ ဣမိဿာယ ပုစ္ဆာယ မိနိကိမတ္ထဿမီတိ ဒွေ ပဒါနိ ပုစ္ဆာ ဒွေ ပဒါနိ ဝိသဇ္ဇနာနိ ဒွီဟိ ပဒေဟိ ဒွေ အဘိညံ ဒွီဟိ စေဝ ပဒေဟိ ဝိသဇ္ဇနာ ကိံ ပုစ္ဆတိ နိဗ္ဗာဓိကံ ကာယဘူမိံ ကမ္မဿ တထာ ဟိ ပတိဋ္ဌာ စ အသေက္ခေ ဓမ္မေ ဥပ္ပါဒေတိ။ တတ္ထ ကတမာ ယုတ္တိ? သီလဝတော အဝိပ္ပဋိသာရော ဘဝတိ ကိံ နိစ္ဆန္ဒဿ စ ဝိရာဂေါ အတ္ထိ ဧသာ ယုတ္တိ။ တတ္ထ ကတမံ ပဒဋ္ဌာနံ? ဝီရိယံ ဝီရိယိန္ဒ္ရိယဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ သမာဓိ သမာဓိန္ဒ္ရိယဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ ပညာ ပညိန္ဒ္ရိယဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ ဝီရိယံ အဒေါသဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ သမာဓိ အလောဘဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ ပညာ အမောဟဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ ဝီရိယိန္ဒ္ရိယံ တိဏ္ဏံ မဂ္ဂင်္ဂါနံ ပဒဋ္ဌာနံ, သမ္မာဝါစာယ သမ္မာကမ္မန္တဿ သမ္မာအာဇီဝဿ။ သမာဓိန္ဒ္ရိယံ တိဏ္ဏံ မဂ္ဂင်္ဂါနံ ပဒဋ္ဌာနံ, သမ္မာသင်္ကပ္ပဿ သမ္မာဝါစာယ သမ္မာသမာဓိနော။ ပညိန္ဒ္ရိယံ ဒွိန္နံ မဂ္ဂင်္ဂါနံ ပဒဋ္ဌာနံ, သမ္မာသတိယာ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ စ။

တတ္ထ ကတမော လက္ခဏော? သီလက္ခန္ဓေ ဝုတ္တေ သဗ္ဗေ တယော ခန္ဓာ ဝုတ္တာ ဘဝန္တိ, သီလမေဝ ဟိ သေလောပမတာ ယထာ သေလော သဗ္ဗပစ္စတ္ထိကေဟိ အကရဏီယော ဧဝံ တံ စိတ္တံ သဗ္ဗကိလေသေဟိ န ကမ္ပတီတိ, အယံ အမောဟော။ ဝိရတ္တံ [ပဿ ဥဒါ။ ၃၄ ဥဒါနပါဠိယံ] ရဇနီယေသူတိ အယံ အလောဘော။ ကောပနေယျေ န ကုပ္ပတီတိ အယံ အဒေါသော။ တတ္ထ ပညာ အမောဟော ကုသလမူလံ, အလောဘော အလောဘောယေဝ, အဒေါသော အဒေါသောယေဝ။ ဣမေဟိ တီဟိ ကုသလမူလေဟိ သေက္ခဘူမိယံ ဌိတော အသေက္ခမဂ္ဂံ ဥပ္ပါဒေတိ။ သေက္ခဘူမိ သမ္ပတ္တိကမ္မဓမ္မေ ဥပ္ပါဒေတိ, သာ စ သမ္မာဝိမုတ္တိ, ယဉ္စ ဝိမုတ္တိရသဉာဏဒဿနံ ဣမေ ဒသ အသေက္ခာနံ အရဟတ္တံ ဓမ္မာ။ တတ္ထ အဋ္ဌင်္ဂိကေန မဂ္ဂေန စတုဗ္ဗိဓါ ဘာဝနာပိ လဗ္ဘတိ။ သီလဘာဝနာ ကာယဘာဝနာ စိတ္တဘာဝနာ ပညာဘာဝနာ စ။ တတ္ထ သမ္မာကမ္မန္တေန သမ္မာအာဇီဝေန စ ကာယော ဘာဝိတော။ သမ္မာဝါစာယ သမ္မာဝါယာမေန စ သီလံ ဘာဝိတံ။ သမ္မာသင်္ကပ္ပေန သမ္မာသမာဓိနာ စ စိတ္တံ ဘာဝိတံ။ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ သမ္မာသတိယာ စ ပညာ ဘာဝိတာ။ ဣမာယ စတုဗ္ဗိဓါယ ဘာဝနာယ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ စိတ္တံ ပညဉ္စ။ စိတ္တံ ဘာဝနာယ သမထော, ပညာ ဘာဝနာယ ဝိပဿနာ။ တတ္ထ ပညာ အဝိဇ္ဇာပဟာနေန စိတ္တံ ဥပက္ကိလေသေဟိ အမိဿီကတန္တိ။ ပညာ ဘာဝနာယ စိတ္တဘာဝနံယေဝ ပရိပူရေတိ။ ဧဝံ ယဿ သုဘာဝိတံ စိတ္တံ ကုတော တံ ဒုက္ခမေဿတီတိ။ အပိ စ ခေါ ပန တဿ အာယသ္မတော အဗျာပါဒဓါတု အဓိမုတ္တာ, န သော ပေတံ သမာပန္နော တဿ သင်္ခါပဟာရံ ဒေတိ, သင်္ခါဝိတက္ကိတေ သရီရေ ဒုက္ခံ န ဝေဒိယတိ, အယံ သုတ္တတ္ထော။

၉၄။ တတ္ထ ကတမာ ဒေသနာ? ဣမမှိ သုတ္တေ ဒသ အသေက္ခာ အရဟတ္တဓမ္မာ ဒေသိတာ အပ္ပမာဏာ စ သမ္မာ ဝိဘာဝနာ။ တတ္ထ ကတမော ဝိစယော? သေလောပမတာ ယေ ယေ ဓမ္မာ ဝေဒနီယသုခဒုက္ခောပဂတာ, တေ သဗ္ဗေ နိရူပံ ဝါနုပဿန္တာနံ ဝူပဂတာ ကာယတော ဝေဒယိတပရိက္ခာရော အပ္ပဝတ္တိတော ဒုက္ခံ န ဝေဒိယတိ။ တတ္ထ ကတမာ ယုတ္တိ, ယဿေဝံ ဘာဝိတံ စိတ္တံ ကုတော တံ [နံ (က။)] ဒုက္ခမေဿတီတိ။ တီသု ဘာဝနာသု ဒုက္ခံ နက္ခမတိ စိတ္တံ စိတ္တဘာဝနာယ စ။ နိရောဓဘာဝနာယ စ အာနန္တရိကာ သမာဓိဘာဝနာယ စ။ ဣတိ ယဿေဝံ ဘာဝိတံ စိတ္တန္တိ သမာဓိ ဖလဿ ပဒဋ္ဌာနံ။

တတ္ထ ကတမော လက္ခဏော? ယဿေဝံ ဘာဝိတံ [ပဿ ဥဒါ။ ၃၄ ဥဒါနပါဠိယံ] စိတ္တန္တိ စိတ္တာနိ ဘာဝိတာနိ ယထာ ပဌမံ နိဒ္ဒိဋ္ဌာနိ ပညာ သီလံ ကာယော စိတ္တံ, သီလမ္ပိ သုဘာဝိတံ ကာယိကစေတသိကဉ္စ ဌိတတ္တာ နာနုပကမ္ပတီတိ ဝေဒနာပိ တထာ သညာပိ သင်္ခါရာပိ။ ကုတော တံ ဒုက္ခမေဿတီတိ သုခမ္ပိ နာနုဂစ္ဆတိ, အဒုက္ခမသုခမ္ပိ နာဂတန္တိ။

တတ္ထ ကတမော စတုဗ္ယူဟော ဟာရော? ဣဓ ဘဂဝတော ကော အဓိပ္ပါယော? ယေ ဒုက္ခေန အဓိကာ ဘဝိဿန္တိ, တေ ဧဝရူပါဟိ သမာပတ္တီဟိ ဝိရဟိဿန္တိ။ အယမေတ္ထ ဘဂဝတော အဓိပ္ပါယော။ ယေ စ အပ္ပသန္နာ, တေ ဟိ ဘဝိဿန္တိ, ပသန္နာနဉ္စ ဣတိပါမောဇ္ဇံ ဘဝိဿတိ, အယံ တတ္ထ ဘဂဝတော အဓိပ္ပါယော။ အာဝဋ္ဋောတိ နတ္ထိ အာဝဋ္ဋနဿ ဘူမိ။

ဝိဘတ္တီတိ ယဿေဝံ ဘာဝိတံ စိတ္တံ ကုတော တံ ဒုက္ခမေဿတီတိ ဒုဝိဓေါ နိဒ္ဒေသော – ဒုက္ခဟေတုနိဒ္ဒေသော စ ပဋိပက္ခနိဒ္ဒေသော စ။ ကော သော ဒုက္ခဟေတု? ယတော ဒုက္ခံ အာဂစ္ဆတိ ပဋိပက္ခေ ဝုတ္တေ သေသဓမ္မာနံ သီလံ ဟေတု စ ပစ္စယော စ, တေ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဟောန္တိ။ ဧကဗောဓိပက္ခိယေ ဓမ္မေ ဝုတ္တေ သဗ္ဗေ ဗောဓဂမနီယာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဝန္တိ။

တတ္ထ ကတမော စတုဗ္ယူဟော ဟာရော? ဣမမှိ သုတ္တေ ဘဂဝတော ကော အဓိပ္ပါယော? ယေ အဝိပ္ပဋိသာရေန ဆန္ဒိကာ, တေ သီလပါရိပူရီ ဘဝန္တိ ပါမောဇ္ဇဆန္ဒိကာ အဝိပ္ပဋိသာရီပါရိပူရီ, အယမေတ္ထ ဘဂဝတော အဓိပ္ပါယော။ပေ။။ အယံ စတုဗ္ယူဟော ဟာရော။

တတ္ထ ကတမော အာဝဋ္ဋော? ဣဒံ သုတ္တံ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယံ။ ယော နိဗ္ဗေဓေါ, အယံ နိရောဓေါ။ ယေန နိဗ္ဗိဇ္ဈတိ, သော မဂ္ဂေါ။ ယံ နိဗ္ဗိဇ္ဈတိ, တံ ဒုက္ခံ။ ယံ နိဗ္ဗေဓဂါမိနာ မဂ္ဂေန ပဟီယတိ, သမုဒယောယံ ဝုတ္တော။

တတ္ထ ကတမာ ဝိဘတ္တိ? သီလဝတော အဝိပ္ပဋိသာရောတိ ဝိဘဇ္ဇဗျာကရဏီယံ, ပရာမသန္တဿ နတ္ထိ အဝိပ္ပဋိသာရော ယာဝ ဒေါသကတံ ကာယေန ဝါ ဝါစာယ ဝါ အကုသလံ အာရဘတိ။ ကိဉ္စိပိဿ ဧဝံ ဟောတိ ‘‘သုကတမေတံ သုစရိတမေတံ နော စဿ တေန အဝိပ္ပဋိသာရေန ပါမောဇ္ဇံ ဇာယတိ ယာဝ ဝိမုတ္တိ, တဿ သီလဝတော အဝိပ္ပဋိသာရော’’တိ ဝိဘဇ္ဇဗျာကရဏီယံ, အယံ ဝိဘတ္တိဟာရော။

တတ္ထ ကတမာ ပရိဝတ္တနာ? ဣမေဟိ သတ္တဟိ ဥပနိသာသမ္ပတ္တီဟိ ဧကာဒသ ဥပနိသာ ဝိဘတ္တိယံ ပဇဟာနံ ပဇဟန္တိ, အယံ ပရိဝတ္တနာ။

တတ္ထ ကတမာ ဝေဝစနာ? ဣမေသံ အရိယဓမ္မာနံ ဗလဗောဇ္ဈင်္ဂဝိမောက္ခသမာဓိသမာပတ္တီနံ ဣမာနိ ဝေဝစနာနိ။

တတ္ထ ကတမာ ပညတ္တိ? သီလဝတော အဝိပ္ပဋိသာရောတိ သီလက္ခန္ဓေ နေက္ခမ္မပညတ္တိယာ ပညတ္တံ, နိသဇ္ဇပညတ္တိ စ ဧဝံ ဒသ အင်္ဂါနိ ဒွီဟိ ဒွီဟိ အင်္ဂေဟိ ပညတ္တာနိ။

တတ္ထ ကတမော ဩတရဏော? ဣဒံ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယသုတ္တံ ပဉ္စသု ဩတိဏ္ဏံ ယထာ ယံ ပဌမံ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ ဧဝမိန္ဒ္ရိယာဒိခန္ဓဓါတုအာယတနေသု နိဒ္ဒိသိတဗ္ဗာနိ။

တတ္ထ ကတမော သောဓနော ဟာရော? သီလဝတော အဝိပ္ပဋိသာရောတိ န တာဝ သုဒ္ဓေါ အာရမ္ဘော အဝိပ္ပဋိသာရိနော ပါမောဇ္ဇန္တိ န တာဝ သုဒ္ဓေါ အာရမ္ဘော ယာနိ ဧကာဒသ ပဒါနိ ဒေသိတာနိ ယဒါ တဒါ သုဒ္ဓေါ အာရမ္ဘော, အယံ သောဓနော။

တတ္ထ ကတမော အဓိဋ္ဌာနော? သီလဝေမတ္တတာယ ပညတ္တံ ဧဝံ ဒသ ပဒါနိ သဗ္ဗာနိ သီလက္ခန္ဓဿ အာနိသံသော, တေ စ ပတိရူပဒေသဝါသော စ ပစ္စယော အတ္တသမ္မာပဏိဓါနဉ္စ ဟေတု, သမာဓိက္ခန္ဓဿ သုခံ ဟေတု ပဿဒ္ဓိ ပစ္စယော, ယေန ဈာနသဟဇာတိ စ ဌာနန္တိ ဈာနင်္ဂါ အပရော ပရိယာယော ကာမေသု အာဒီနဝါနုပဿနာ သမာဓိနော ပစ္စယော နေက္ခမ္မေ အာနိသံသဒဿာဝိတာ ဟေတု။

တတ္ထ ကတမာ သမာရောပနာ? ယံ ဝီရိယိန္ဒ္ရိယံ, သော သီလက္ခန္ဓော။ ယံ သီလံ, တေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ပဓါနာ။ ယံ ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ္တိ, သော ပါတိမောက္ခသံဝရော။

၉၅။ ယဿ သေလောပမံ စိတ္တန္တိ ဂါထာ [ပဿ ဥဒါ။ ၃၄ ဥဒါနေ], သေလောပမန္တိ ဥပမာ ယထာ သေလော ဝါတေန န ကမ္ပတိ န ဥဏှေန န သီတေန သံကမ္ပတိ။ ယထာ အနေကာ အစေတနာ, တေ ဥဏှေန မိလာယန္တိ, သီတေန အဝသုဿန္တိ, ဝါတေန ဘဇန္တိ။ န ဧဝံ သေလော ဝိရတ္တံ ရဇနီယေသု ဒေါသနီယေ န ဒုဿတီတိ ကာရဏံ ဒေါသနီယေ ဒေါမနဿန္တံ, န ဒုဋ္ဌေန ဝါ ကမ္ပတိ ဥဏှေန ဝါ, သော မိလာယတိ သီတေန ဝါ အဝသုဿတိ, ဧဝံ စိတ္တံ ရာဂေန နာနုဿတိ သီတေန ကမ္ပတီတိ။ ကိံ ကာရဏံ? ဝိရတ္တံ ရဇနီယေသု ဒေါသနီယေ န ဒုဿတိ။ ကိံ ကာရဏံ? ဒေါသနီယေ ပနဿန္တိ န ဒုဿတိ, အဒုဋ္ဌံ တံ န ကောသိဿန္တိ, တေန ကုပ္ပနီယေ န ကုပ္ပတိ, ယဿေဝံ ဘာဝိတံ စိတ္တံ ကုတော တံ ဒုက္ခနိဒ္ဒေသော စ ကုတော ဧဝရူပဿ ဒုက္ခံ အာဂမိဿတီတိ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ။

ပရိဝတ္တနာတိ ကုတော တံ ဒုက္ခမေဿတီတိ ယံ စေတသိကံ သုခံ အနုပါဒိသေသာ အယံ နတ္ထိ သောပါဒိသေသာ အယံ အတ္ထိ။ ပုန ဧဝမာဟံသု တံ ခဏံ တံ မုဟုတ္တံ ဥဘယမေဝ အဝေဒယိတံ သောပါဒိသေသံ ယဉ္စ အနုပါဒိသေသံ ယဉ္စ တံ ခဏံ တံ မုဟုတ္တံ အနုပါဒိသေသံ ယဉ္စ သောပါဒိသေသံ စ အဝေဒယိတံ။ သုခမာပန္နဿ အနာဝတ္တိကန္တိ အယမေတ္ထ ဝိသေသော ပရိဝတ္တနာ။

တတ္ထ ကတမော ဝေဝစနော? ယဿေဝံ ဘာဝိတံ စိတ္တံ ဝါ ဘာဝိတံ သုဘာဝိတံ အနုဋ္ဌိတံ ဝတ္ထုကတံ သုသမာရဒ္ဓံ။ စိတ္တန္တိ မနော ဝိညာဏံ မနိန္ဒ္ရိယံ မနောဝိညာဏဓါတု။

တတ္ထ ကတမာ ပညတ္တိ? စိတ္တံ မနော သင်္ခါရာ ဝူပသမပညတ္တိယာ ပညတ္တံ။ သမာဓိ အသေက္ခပညတ္တိယာ ပညတ္တော။ ဒုက္ခံ ဥစ္ဆိန္နပညတ္တိယာ ပညတ္တံ။

တတ္ထ ကတမော ဩတရဏော? စိတ္တေ နိဒ္ဒိဋ္ဌေ ပဉ္စက္ခန္ဓာ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ ဟောန္တိ, အယံ ခန္ဓေသု ဩတရဏော, မနောဝိညာဏဓါတုယာ နိဒ္ဒိဋ္ဌာယ အဋ္ဌာရသ ဓါတုယော နိဒ္ဒိဋ္ဌာ ဟောန္တိ, အယံ ဓါတူသု ဩတရဏော။ မနာယတနေ နိဒ္ဒိဋ္ဌေ သဗ္ဗာနိ အာယတနာနိ နိဒ္ဒိဋ္ဌာနိ ဟောန္တိ။ တတ္ထ မနာယတနံ နာမရူပဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနံ။ တထာ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေ။ အယံ ဩတရဏော။ တတ္ထ ကတမော သောဓနော သုဒ္ဓေါယေဝ အာရမ္ဘော။

တတ္ထ ကတမော အဓိဋ္ဌာနော? ဆဠိန္ဒ္ရိယံ ဘာဝနာ ဧကတ္တာယံ ပညတ္တိ ဆဋ္ဌိတေန ကာယော ဧကတ္တာယ ပညတ္တော။

တတ္ထ ကတမော ပရိက္ခာရော? စိတ္တဿ ပုဗ္ဗဟေတု သမုပ္ပါဒါယ မနသိကာရော စ တပ္ပောဏတာ စ ယံ အသမာဟိတဘူမိယံ စ ဝိသေသဓမ္မာနံ အဘာဝိတတ္တာ စိတ္တသတတံ ဂစ္ဆတိ, သစေ သမာဓိနော သုခံ ဟေတု အဝိပ္ပဋိသာရော ပစ္စယော, အယံ ဟေတု အယံ ပစ္စယော ပရိက္ခာရော။

တတ္ထ ကတမာ သမာရောပနာ? ယဿေဝံ ဘာဝိတန္တိ တဿ ဓမ္မာ သမာရောပယိတဗ္ဗာ။ ကာယော သီလံ ပညာ ဘာဝိတစိတ္တန္တိ အနဘိရတံ အနပဏတံ အနေကံ အနုတံ အနာပဇ္ဇာသတ္တံ အယံ သမညာယတနာ န တဿ သေက္ခဿ သမ္မာသမာဓိ သဗ္ဗေ အသေက္ခာ ဒသ အရဟန္တဓမ္မာ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ ဟောန္တိ။ အသေက္ခဘာဂိယာနိ သုတ္တာနိ။

၉၆။ ယဿ နူန, ဘန္တေ, ကာယဂတာသတိ အဘာဝိတာ, အယံ သော အညတရံ သဗြဟ္မစာရိံ [သဗြဟ္မစာရီနံ (က။)] အာသဇ္ဇ သမာပဇ္ဇ အပ္ပဋိနိသဇ္ဇ ဇနပဒစာရိကံ ပက္ကမေယျ, သော အာယသ္မာ ဣမသ္မိံ ဝိပ္ပဋိဇာနာတိ ဒွေ ပဇာနိ ပဋိဇာနာတိ စိတ္တဘာဝနာယဉ္စ ဒိဋ္ဌိယာ ပဟာနံ, ကာယဘာဝနာယဉ္စ ဒိဋ္ဌိပ္ပဟာနံ, ကာယဘာဝနာယဉ္စ တဏှာပဟာနံ, ယံ ပဌမံ ဥပမံ ကရောတိ။ အသုစိနာပိ သုစိနာပိ ပထဝီ နေဝ အဋ္ဋိယတိ န ဇိဂုစ္ဆတိ န ဣတိပါမောဇ္ဇံ ပဋိလဘတိ, ဧဝမေဝ ဟိ ပထဝီသမေန သော စေတသာ အနွယေန အပ္ပကေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန ဝိဟရာမီတိ။ ဣတိ သော အာယသ္မာ ကိံ ပဋိဇာနာတိ, ကာယဘာဝနာယ သုခိန္ဒ္ရိယပဟာနံ ပဋိဇာနာတိ, စိတ္တဘာဝနာယ သောမနဿိန္ဒ္ရိယပဟာနံ ပဋိဇာနာတိ။ ကာယိကာ ဝေဒနာ ရာဂါနုသယမနုဂတာနံ သုခိန္ဒ္ရိယံ ပဋိက္ခိပတိ။ န ဟိ ဝေဒနာက္ခန္ဓံ ယာ စေတသိကာ သုခဝေဒနာ တတ္ထ အယံ ပဋိလာဘပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခံ သောမနဿံ။ သောတံ ပဋိက္ခိပတိ, န ဟိ မနောသမ္ဖဿဇံ ဝေဒနံ။ တတ္ထ စတူသု မဟာဘူတေသု ရူပက္ခန္ဓဿ အနုသယပဋိဃပဟာနံ ဘဏတိ။ ကာမေ ရူပဉ္စ တဉ္စ အသေက္ခဘူမိယံ။ ကာယေ ကာယာနုပဿနာ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရဉ္စ။ ဗလေန စ ဥဿာဟေန စ သဗ္ဗံ မနသိ ကတတ္တာနံ ပဟာနံ မေဒံ ကတာလိကာယ စ ပုရိသေန စ မဏ္ဍနကဇာတိကေန စ, ဧတေဟိ ဣမဿ မာတာပိတုသမ္ဘူတံ ပစ္စဝေက္ခဏံ, သော ကာယေန စ ကာယာနုပဿနာယ စ စိတ္တေန စ စိတ္တာနုပဿနာယ စ ဒွေ ဓမ္မေ ဓါရေတိ။ ကာယကိလေသဝတ္ထုံ စိတ္တေန စ စိတ္တသန္နိဿယေ စိတ္တေန သုဘာဝိတေန သတ္တန္နံ စ သမာပတ္တီနံ ဝိဟရိတုံ ပဋိဇာနာတိ။

ဂဟပတိပုတ္တောပမတာယ စ ယထာ ဂဟပတိပုတ္တဿ နာနာရင်္ဂါနံ ဝတ္ထကရဏ္ဍကော ပုဏ္ဏော ဘဝေယျ, သော ယံ ယဒေဝ ဝတ္ထယုဂံ ပုဗ္ဗဏှသမယေ အာကင်္ခတိ, ပုဗ္ဗဏှသမယေ နိဗ္ဗာပေတိ, ဧဝံ မဇ္ဈန္ဟိကသမယေ, သာယနှသမယေ, ဧဝမေဝ သော အာယသ္မာ စိတ္တဿ သုဘာဝိတတ္တာ ယထာရူပေန ဝိဟာရေန အာကင်္ခတိ ပုဗ္ဗဏှသမယံ ဝိဟရိတုံ, တထာရူပေန [ယထာရူပေန (ဣ။ က။)] ပုဗ္ဗဏှသမယံ ဝိဟရတိ, မဇ္ဈန္ဟိကသမယေ, သာယနှသမယေ။ တေန ဝေသ အာယသ္မတာ ဥပမာယ မေ အာသိတာယ ပထဝီ ဝါ အနုတ္တရာ ဣန္ဒ္ရိယဘာဝနာ ဘာဝိတစိတ္တေန။ တေန သော အာယသ္မာ ဣဒံ အဋ္ဌဝိဓံ ဘာဝနံ ပဋိဇာနာတိ စတူသု မဟာဘူတေသု, ကာယဘာဝနံ ဥပကစဏ္ဍာလံ ပုရိသမေတကံ ဘဝတလာကာသု စိတ္တဘာဝနံ, ဣမာဟိ ဘာဝနာဟိ တာယ ဘာဝနာယ စ သမထာ ပါရိပူရိမန္တေဟိ။ ဣမေဟိ စတူဟိ ပညာပါရိပူရိမန္တေဟိ။

၉၇။ ကထံ ဥပကစဏ္ဍာလံ ပဋိကူလေသု ဓမ္မေသု အပ္ပဋိကူလသညီ ဝိဟရတိ? ကာယော ပကတိယာ အပ္ပဋိကူလံ ကာယေ ဥဒ္ဓုမာတကသညာ သံခိတ္တေန နဝ သညာ ဣမေ ပဋိကူလာ ဓမ္မာ စေသော အာယသ္မာ ပဋိကူလတော အဇိဂုစ္ဆိတော ကာယဂတာသတိယာ ဘာဝနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရတိ, န ဟိ တဿ ဇိဂုစ္ဆပ္ပဟာယ စိတ္တံ ပဋိကူလတိ။

ကထံ အပ္ပဋိကူလေသု ဓမ္မေသု ပဋိကူလသညီ ဝိဟရတီတိ? ကာယော သဗ္ဗလောကဿ အပ္ပဋိကူလော တံ သော အာယသ္မာ အသုဘသညာယ ဝိဟရတိ။ ဧဝံ အပ္ပဋိကူလေသု ဓမ္မေသု ပဋိကူလသညီ ဝိဟရတိ။

ကထံ ပဋိကူလေသု စ အပ္ပဋိကူလေသု စ အပ္ပဋိကူလသညီ ဝိဟရတီတိ အပိ သဗ္ဗောယံ လောကဿ ယမိဒံ မုဏ္ဍော ပတ္တပါဏီ ကုလေသု ပိဏ္ဍာယ ဝိစရတိ, တေန စ သော အာယသ္မာ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏေန အပ္ပဋိကူလသညီ စိတ္တေန စ ကာယေန နိဗ္ဗိဒါသဟဂတေန အပ္ပဋိကူလသညီ, ဧဝံ ပဋိကူလေသု အပ္ပဋိကူလေသု စ ဓမ္မေသု အပ္ပဋိကူလသညီ ဝိဟရတိ။

ကထံ ပဋိကူလေသု စ ဓမ္မေသု အပ္ပဋိကူလသညီ ဝိဟရတိ? ပဋိကူလေသု စ ဓမ္မေသု သုဘသညိနော ဣတ္ထိရူပေ ပဋိကူလေသု စ ဇိဂုစ္ဆိနော ဝိနီလကဝိပုဗ္ဗကေ တတ္ထ သော အာယသ္မာ ပဋိကူလသညီ ဝိဟရတိ။

ကထံ ပဋိကူလေသု ဓမ္မေသု တဒုဘယံ အဘိနိဝဇ္ဇယိတွာ ဥပေက္ခကော ဝိဟရတိ သတော စ သမ္ပဇာနော စ? အပ္ပဋိကူလေသု စ ဓမ္မေသု သုဘသညိနော ဣတ္ထိရူပေ ပဋိကူလေသု စ ဇိဂုစ္ဆိနော ဝိနီလကဝိပုဗ္ဗကေ တဒုဘယံ အဘိနိဝဇ္ဇယိတွာ ‘နေတံ မမ’‘နေသောဟမသ္မိ’‘နေသော မေ’ အတ္တာတိ ဝိဟရတိ။ ဧဝံ တဒုဘယံ အဘိနိဝဇ္ဇယိတွာ ဥပေက္ခကော ဝိဟရတိ သတော သမ္ပဇာနော။

အပရော ပရိယာယော။ တေဓါတုကော လောကသန္နိဝါသော သဗ္ဗဗာလပုထုဇ္ဇနာနံ အပ္ပဋိကူလသညာ။ တတ္ထ စ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော အပ္ပဋိကူလသညီ ဝိဟရတိ။ ဧဝံ အပ္ပဋိကူလေသု ဓမ္မေသု ပဋိကူလသညီ ဝိဟရတိ။

ကထံ ပဋိကူလေသု ဓမ္မေသု အပ္ပဋိကူလသညီ ဝိဟရတိ? ပဋိကူလသညိနော သဗ္ဗသေက္ခာ ဣဓ ကာ တေဓါတုကေ သဗ္ဗလောကေ။ တတ္ထ ကတမော ဘူမိပ္ပတ္တော သမာဓိဖလေ သစ္ဆိကတော အပ္ပဋိကူလသညီ ဝိဟရတိ ? ကိံ ကာရဏံ? န ဟိ တံ အတ္ထိ ယဿ လောကဿ ပဟာနာယ ပဋိကူလသညီ ဥပ္ပါဒေယျ။

ကထံ ပဋိကူလေသု စ အပ္ပဋိကူလေသု စ ဓမ္မေသု ပဋိကူလသညီ ဝိဟရတိ? တေဓါတုကေ လောကသန္နိဝါသေ ယာဝ ကာမလောကဘူမတာ ဟိ ရာဂါနံ ဝီတရာဂါနံ ပဋိကူလသမတာ ရူပါရူပဓါတုံ အပ္ပဋိကူလသမတာ။ တတ္ထ စ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ပဋိကူလသညီ ဝိဟရတိ။ ဧဝံ ပဋိကူလေသု စ အပ္ပဋိကူလေသု စ ဓမ္မေသု ပဋိကူလသညီ ဝိဟရတိ။

ကထံ ပဋိကူလေသု စ အပ္ပဋိကူလေသု စ ဓမ္မေသု အပ္ပဋိကူလသညီ ဝိဟရတိ? ယံ ကိဉ္စိ ပရတော ဒုရုတ္တာနံ ဒုရာဂတာနံ ဝစနပထာနံ တံ ဝစနံ အပ္ပဋိကူလံ ယာဝတာ ဝါစသော အပ္ပတိရူပါ တထာ ဇနဿ အပ္ပဋိကူလသညာ။ တတ္ထ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော အဘိညာယ သစ္ဆိကတော အပ္ပဋိကူလသညီ ဝိဟရတိ, ဧဝံ ပဋိကူလေသု စ အပ္ပဋိကူလေသု စ ဓမ္မေသု အပ္ပဋိကူလသညီ ဝိဟရတိ။

၉၈။ ကထံ ပဋိကူလေသု စ အပ္ပဋိကူလေသု စ ဓမ္မေသု တဒုဘယံ အဘိနိဝဇ္ဇယိတွာ ဥပေက္ခကော စ ဝိဟရတိ သတော စ သမ္ပဇာနော? ယဉ္စ နေသံ သမနုပဿတိ ယေ ဓမ္မာ ဒုစ္စရိတာ, တေ ဓမ္မာ အပ္ပဋိကူလာ။ တတ္ထ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ ယေ ဓမ္မာ ဒုစ္စရိတာ, တေ ဓမ္မာ အနိဋ္ဌဝိပါကာ။ ယေ ဓမ္မာ သုစရိတာ, တေ အာစယဂါမိနော။ သော စ သုစရိတံ အာစယဂါမိနိံ ကရိတွာ ဒုစ္စရိတံ အနိဋ္ဌဝိပါကံ ကရိတွာ တဒုဘယံ အဘိနိဝဇ္ဇယိတွာ ဥပေက္ခကော ဝိဟရတိ။

အထ ပဋိကူလေသု စ ဓမ္မေသု အပ္ပဋိကူလေသု စ ပဋိကူလသညီ ဝိဟရတိ။ တဏှာ ပဋိကူလဓမ္မာ ကိံ ကာရဏံ? တဏှာဝသေန ဟိ သတ္တာ ဒွီဟိ ဓမ္မေဟိ သတ္တာ, ကဗဠီကာရေ အာဟာရေ ရသတဏှာယ သတ္တာ, ဖဿေ သုခသညာယ သတ္တာ။ တတ္ထာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ကဗဠီကာရေ စ အာဟာရေ ပဋိကူလသညီ ဝိဟရတိ, ဖဿေ စ ဒုက္ခသညီ ဝိဟရတိ။ ဧဝံ ပဋိကူလေသု စ အပ္ပဋိကူလေသု စ ပဋိကူလသညီ ဝိဟရတိ။

ကထံ ပဋိကူလေသု စ ဓမ္မေသု အပ္ပဋိကူလေသု စ ဓမ္မေသု အပ္ပဋိကူလသညီ ဝိဟရတိ? တဏှာက္ခယံ အနုတ္တရံ နိဗ္ဗာနံ တထာ ဗာလပုထုဇ္ဇနာနံ ပဋိကူလသညာ ပဟတသညာ စ။ တတ္ထာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ အပ္ပဋိကူလသညာ အဗျာပါဒသညာ စ သာမံ ပညာယ ပဿိတွာ ဧဝံ ပဋိကူလေသု စ ဓမ္မေသု အပ္ပဋိကူလသညီ ဝိဟရတိ။

ကထံ ပဋိကူလေသု စ အပ္ပဋိကူလေသု စ ဓမ္မေသု အပ္ပဋိကူလသညီ ဝိဟရတိ? တတိယေ စ နိဗ္ဗာနေ ပဋိကူလသညိနော ယသေန စ ကိတ္တိနိ စ အပ္ပဋိကူလသညိနော။ တတ္ထာယသ္မာ သာရိပုတ္တော အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ သမ္မာပညာယ ပဋိဇာနန္တော ပဋိကူလဉ္စ အပ္ပဋိကူလဉ္စ ဓမ္မံ တဒုဘယံ အဘိနိဝဇ္ဇယိတွာ အပ္ပဋိကူလသညီ ဝိဟရတိ။

ကထံ ပဋိကူလံ အပ္ပဋိကူလဉ္စ ဓမ္မံ တဒုဘယံ အဘိနိဝဇ္ဇယိတွာ ဥပေက္ခကော ဝိဟရတိ? သတော စ သမ္ပဇာနော စ, ယဉ္စ သမနုပဿတိ အနုနယော အပ္ပဋိကူလော ဓမ္မော ပဋိဃော စ ပဋိကူလော ဓမ္မော, တတ္ထာယသ္မာ သာရိပုတ္တော အနုနယဿ ပဋိဃပ္ပဟီနတ္တာ ဥပေက္ခကော ဝိဟရတိ သတော သမ္ပဇာနော စ။ ယဉ္စဿ သမနုပဿတိ အယံ ပဉ္စဝိဓါ အနုတ္တရာ ဣန္ဒ္ရိယဘာဝနာ။ အယံ သုတ္တနိဒ္ဒေသော။

၉၉။ တတ္ထ ကတမော ဒေသနာဟာရော? ဣမမှိ သုတ္တေ ကိံ ဒေသိတဗ္ဗံ? တတ္ထ ဝုစ္စတေ, ဣမမှိ သုတ္တေ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရော ဒေသိတော, တထာ ဝိမုတ္တံ စိတ္တံ ပစ္စဝေက္ခဏာ စ အဓိပညာဓမ္မံ ဒေသိတံ။

တတ္ထ ကတမော ဝိစယော? ယေ ကာယေ ကာယာနုပဿိနော ဝိဟရန္တိ, တေသံ စိတ္တံ အနုနယပ္ပဋိဃေန န ဝိဟရတိ အနုနယပ္ပဋိဃေန စာဘိရမမာနဿ စိတ္တံ သမဂ္ဂတံ ဘဝိဿတီတိ ဘာဝနာယ ဗလမေတံ, အယံ ဝိစယော ဟာရော။

တတ္ထ ကတမော ယုတ္တိဟာရော? ကာယဘာဝနာယ စ စိတ္တဘာဝနာယ စ န ကိဉ္စိ သဗြဟ္မစာရီ အတိမညိဿတီတိ။ အတ္ထိ ဧသာ ယုတ္တိ, အယံ ယုတ္တိဟာရော။

တတ္ထ ကတမော ပဒဋ္ဌာနော ဟာရော? ကာယဘာဝနာယ ပဌမဿ သတိ ဥပဋ္ဌာနဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ ယာ ပထဝီသမစိတ္တတာ, သာ အနိစ္စာနုပဿနာယ ပဒဋ္ဌာနံ။

တတ္ထ ကတမော လက္ခဏော? ယံ ပထဝီသမေန စေတသာ ဝိဟရတိ အတ္တာနုပဿီ ပထဝီသမေန ဂိဟီ ဝိဟရတိ။ ကော အတ္ထော ပထဝီသမေနာတိ? ယထာ ယေ စ သေလောပမတာယ အကမ္မယုတ္တာ ဧဝမေဝ ပထဝီသမော အယံ ဟိရိယတာယ။ အယံ လက္ခဏော။

တတ္ထ ကတမော စတုဗ္ယူဟော ဟာရော? ဣမမှိ ဗျာကရဏေ ကော တဿ အာယသ္မတော အဓိပ္ပါယော? ယေ ကေစိ အရဟန္တာ ဣန္ဒ္ရိယဘာဝနံ အာကင္ခိယန္တိ, တေ ပထဝီသမတံ ဥပ္ပါဒယိဿန္တီတိ။ အယံ အဓိပ္ပါယော။

တတ္ထ ကတမော အာဝဋ္ဋောတိ? နတ္ထိ အာဝဋ္ဋဿ ဘူမိ။

တတ္ထ ကတမော ဝိဘတ္တိ? ယော ကာယာနုပဿီ ဝိဟရတိ, သော ပထဝီသမစိတ္တတံ ပဋိလဘိဿတီတိ န ဧကံသေန။ ကိံ ကာရဏံ? ယေ ခဏ္ဍကာဒိဆိန္နကာဒိနော, န တေ ပထဝီသမစိတ္တတံ ပဋိလဘန္တိ။ သဗ္ဗာ ကာယဂတာသတိ သေက္ခဘာဝနာယ နိဗ္ဗာနံ ဖလံ, အယံ ဝိဘတ္တိ။

တတ္ထ ကတမော ပရိဝတ္တနော ဟာရော? ယေ ကာယာနုပဿိနော ဝိဟရိဿန္တိ, တေသံယေဝ ကာယပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ အာသဝါ ဝိဃာတပရိဠာဟာ, အယံ ပရိဝတ္တနော ဟာရော။

တတ္ထ ကတမော ဩတရဏော? ပဉ္စက္ခန္ဓာ [သတ္တေသု စ ပဉ္စက္ခန္ဓာ (ဣ။)] အဝိတိဏ္ဏာ [အဝတိဏ္ဏာ (ဣ။)] ဗာဝီသတိန္ဒ္ရိယာနိ, တထာ ယံ မနိန္ဒ္ရိယံ, တံ မနောဓါတု မနာယတနဉ္စ။ ယံ သမာဓိန္ဒ္ရိယံ, တံ ဓမ္မဓါတု ဓမ္မာယတနဉ္စ။ အယံ ဩတရဏော ဟာရော။

တတ္ထ ကတမော သောဓနော ဟာရော? ယေ စ မနသာ စတ္တာရော ဘာဝေတဗ္ဗာ, တေ သဗ္ဗေ ဘာဝိတာ ယံ တံ မနေန ပဟီနေ ပတ္တဗ္ဗတံ သဗ္ဗတ္ထ ဧတဿ စ အတ္ထာယ အာရမ္ဘော, သော အတ္ထော သုဒ္ဓေါ။ အယံ သောဓနော ဟာရော။

တတ္ထ ကတမော အဓိဋ္ဌာနော? အယံ သမာဓိ ဧကတ္တတာယ ပညတ္တော, ဆ ကာယာ ဧကတ္တတာယ ပညတ္တာ။ ပဉ္စိန္ဒ္ရိယာနိ ရူဣနိ ရူပကာယော။ ဆ ဝေဒနာကာယာ ဝေဒနာကာယော။ ဆ သညာကာယာ သညာကာယော။ ဆ စေတနာကာယာ စေတနာကာယော။ ဆ ဝိညာဏကာယာ ဝိညာဏကာယော။ သဗ္ဗေပိ ဧတေ ဓမ္မာ ဓမ္မကာယောတိယေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆန္တိ။ အယံ အဓိဋ္ဌာနော။

ပရိက္ခာရောတိ သမာပတ္တိကောသလ္လဉ္စ ဝီထိကောသလ္လဉ္စ [ဓီတိကောသလ္လဉ္စ (ဣ။)] ဟေတု။ ယဉ္စ ဂေါစရကောသလ္လံ ယဉ္စ ကလ္လံ တံ ကောသလ္လံ ပစ္စယော။ ဝေါဒါနကောသလ္လံ ဟေတု, ကလ္လံ ပစ္စယော။ သုခံ ဟေတု, အဗျာပဇ္ဇံ ပစ္စယော။ အယံ ပရိက္ခာရော။

တတ္ထ ကတမော သမာရောပနောတိ? ယထာ ပထဝီ သုစိမ္ပိ နိက္ခီပန္တေ အသုစိမ္ပိ နိက္ခိတ္တေ တာဒိသေယေဝ ဧဝံ ကာယော မနာပိကေဟိပိ ဖဿေဟိ အမနာပိကေဟိပိ ဖဿေဟိ တာဒိသောယေဝ ပဋိဃသမ္ဖဿေန ဝါ သုခါယ ဝေဒနာယ တာဒိသံ ယော စိတ္တံ။ ဣဒံ သုတ္တံ ဝိဘတ္တံ သဩပမ္မံ ဥဂ္ဃဋိတညုဿ ပုဂ္ဂလဿ ဝိဘာဂေန။ တတ္ထ သမာရောပနာယ အဝကာသော နတ္ထိ။

၁၀၀။ တတ္ထ ကတမံ သုတ္တံ သံကိလေသဘာဂိယံ? ယတော စ ကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ န ဝိရောဓတိ, န ဝဍ္ဎတိ, ဣမံ အာဒီနဝံ ဘဂဝါ ဒေသေတိ, တသ္မာ ဆန္နံ ဝိဝရေယျ, ဝိဝဋံ နာတိဝဿတိ, တတော အာဒီနဝတော ဝိဝရေယျာတိ တံ တီဟိ ဓမ္မေဟိ နာဘိဓံသိတာတိ အသုဘသညာယ ရာဂေန နာဘိဓံသိယတိ။ မေတ္တာယ ဒေါသေန နာဘိဓံသိယတိ။ ဝိပဿနာ မောဟေန နာဘိဓံသိယတိ။ ဧဝဉ္စဿ ယော ယော ဓမ္မော ပဋိပက္ခော တမှိ တမှိ ဓမ္မေ ပရိပူရိဿတိ။ ယော တဿ ဓမ္မဿ အကုသလော ဓမ္မော ပဋိပက္ခော, တေန နာဓိဝါသိယတိ။

အပရော ပရိယာယော။ ယေ ဣမေ ဓမ္မာ အတ္တနာ န သက္ကောတိ ဝုဋ္ဌာနံ, တေ ဧတေ ဓမ္မာ ဒေသိတာ။ ဆန္နမတိဝဿတီတိ တေဟိ ဝိတက္ကံ ယေန စ သက္ကာ ပုန ဒေသိတံ စိတ္တံ ဝိဘာဝေတုံ ပရိယောဒါပေတုံ ဝိဝေကနိန္နဿ ဝိဝေကပေါဏဿ ဝိဝေကပဗ္ဘာရဿ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လတံ အာပဇ္ဇတိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, သေယျထာပိ နာမ ဥပ္ပလံ ဝါ ကုမုဒံ ဝါ ပဒုမံ ဝါ ဥဒကေ သုက္ကပက္ခေ စန္ဒော ယာဝရတ္တိ ယာဝဒိဝသော အာဂစ္ဆတိ, တဿ ဝုဒ္ဓိယေဝ ပါဋိကင္ခိတဗ္ဗာ, န ပရိဟာနိ, ဧဝံဝိဓံ တံ စိတ္တံ နာဘိဓံသိယတိ။ အပရောပေတ္ထ ယော အကူဋော အသဌော အမာယာဝီ ဥဇု ပုရိသော ယထာဘူတံ အတ္တာနံ အာဝိကရောတိ။ တတ္ထ ယော ဆာဒေတိ တဿ အကုသလာ ဓမ္မာ စိတ္တံ အနုဓါဝန္တိ။ ဆန္နမတိဝဿတီတိ ယော ပန ဟောတိ အသဌော အကူဋော အမာယာဝီ ဥဇု ပုရိသော ယထာဘူတံ အတ္တာနံ အာဝိကရောတိ။ တဿ စိတ္တံ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ န ဝိဒ္ဓံသိယတိ, အယံ သုတ္တတ္ထော။

၁၀၁။ တတ္ထ ကတမာ ဒေသနာ? ဣဓ ဒေသိတာ ဒသ အကုသလကမ္မပထာ အဓိဝဿနတာယ ဒသ ကုသလကမ္မပထာ အနဓိဝဿနတာယ အကုသလေဟိ န ဝိသုဇ္ဈတိ။ ယထာ ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ ‘‘စိတ္တသံကိလေသာ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ သံကိလိဿန္တီ’’တိ။

တတ္ထ ကတမော ဝိစယော? ယဿေဝံ စိတ္တံ အဓိဝါသိယတိ, တဿ ဗုဇ္ဈိတဿ ယံ ဘဝေယျ ကူဋေယျ, တံ အာနန္တရိယေနပိ သတ္ထရိ ဝါ ဂုဏာနုကမ္ပနတာယ, အယံ ဝိစယော။

တတ္ထ ကတမာ ယုတ္တီတိ? ဧဝံ အနဓိဝသိယန္တံ စိတ္တံ ဝုဋ္ဌာတိ။ ဝုဋ္ဌိတံ ပတိဋ္ဌဟတိ ကုသလေသု ဓမ္မေသူတိ အတ္ထိ ဧသာ ယုတ္တိ။

ပဒဋ္ဌာနန္တိ ဆန္နမတိဝဿတီတိ ဆန္နံ အသံဝရာနံ ပဒဋ္ဌာနံ, ဝိဝဋံ နာတိဝဿတီတိ အဆန္နံ သံဝရဏာနံ။ တသ္မာ ဆန္နံ ဝိဝရေယျ ဝိဝဋံ နာတိဝဿတီတိ ဒေသနာယ ပဒဋ္ဌာနံ။

လက္ခဏောတိ ဆန္နမတိဝဿတီတိ ယေ ကေစိ ဝိစိတ္တေန ဆန္နေန ဧကလက္ခဏာ ဓမ္မာ သဗ္ဗေ တေ အဝိဒ္ဓံသိယန္တိ။ တသ္မာ ဆန္နံ ဝိဝရေယျ။ ဝိဝဋံ နာတိဝဿတီတိ ယေ ကေစိ တေန အစ္ဆန္နေန ဧကလက္ခဏာ ဓမ္မာ သဗ္ဗေ တေ နာတိဝဿန္တီတိ လက္ခဏော ဟာရော။

တတ္ထ ကတမော စတုဗ္ယူဟော ဟာရော? ဣမမှိ သုတ္တေ ဘဂဝတော ကော အဓိပ္ပါယော? ယေသံ ကေသဉ္စိ စိတ္တံ အကုသလာ ဓမ္မာ အဓိပဋိဒေသိတာ တေ ယထာဓမ္မံ ပဋိကရိဿန္တီတိ အယံ တတ္ထ ဘဂဝတော အဓိပ္ပါယော။ အယံ စတုဗ္ယူဟော ဟာရော။

အာဝဋ္ဋောတိ ယံ ဆန္နံ တံ ဒုဝိဓံ ကမ္ပမာနံ သမုစ္ဆိတဗ္ဗော။ အာနန္တရိယသမာဓီနံ။ တတ္ထ ပဿဒ္ဓိယဉ္စ မာနော အာသဝေ ဝဍ္ဎေတိ, အဿဒ္ဓိယေန စ ပမာဒံ ဂစ္ဆတိ, ပမာဒေန ဩနမတိ, ဥန္နဠဘာဝံ ဂစ္ဆတိ။ ဝုတ္တံ စေတံ ဘဂဝတာ ‘‘ဥန္နဠာနံ ပမတ္တာနံ တေသံ ဝဍ္ဎန္တိ အာသဝါ’’တိ စတ္တာရိ တာနိ ဥပါဒါနာနိ, ယာနိ စတ္တာရိ ဥပါဒါနာနိ, တေ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ ဘဝန္တိ။ ဣမာနိ သစ္စာနိ ဒုက္ခဉ္စ သမုဒယော စ။ တသ္မာ ဆန္နံ ဝိဝရေယျာတိ ယေန ဟေတုနာ, တေ အာသဝါ ဝဍ္ဎန္တိ။ တေသံ ပဟီနတ္တာ အာသဝါ ပဟီယန္တေ။ တတ္ထ အပ္ပမာဒေန အဿဒ္ဓိယံ ပဟီယတိ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စပ္ပဟာနေန ဩဠာရိကတာ တဿ ဒွေ ဓမ္မာ န သမထော စ ဘာဝနာ စ ပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ။ ယော တေသံ အာသဝါနံ ခယော, အယံ နိရောဓေါ။ ဣမာနိ စတ္တာရိ သစ္စာနိ, အယံ အာဝဋ္ဋော။

တတ္ထ ကတမော ဝိဘတ္တိ ဟာရော? ဆန္နမတိဝဿတီတိ န ဧကံသော။ ကိံ ကာရဏံ? ယဿ အဿာ နိဝတ္တနာ ယထာပိ သေက္ခာနံ။ ယထာဝုတ္တံ ဘဂဝတာ –

‘‘ကိဉ္စာပိ သေက္ခော ပကရေယျ ပါပံ၊ ကာယေန ဝါစာယ ဥဒ စေတသာ ဝါ။

အဘဗ္ဗော ဟိ တဿ ပရိဂုဟနာယ၊ အဘဗ္ဗတာ ဒိဋ္ဌပဒဿ ဟောတီ’’တိ။

ကိဉ္စာပိ တေသံ နိဝါရဏံ စိတ္တံ ဟောတိ။ အပိ တု အပ္ပစ္စယာ သမာယေ စ တေ နိဒ္ဒိသိတဗ္ဗာ, အယံ ဝိဘတ္တိဟာရော။

တတ္ထ ကတမော ပရိဝတ္တနော ဟာရော။ ဆန္နမတိဝဿတီတိ ယဿ ယေ ဓမ္မာ သဗ္ဗံ အနဝိဝဋံ အတိဝဿိယတိ, ဝိဝဋံ နာတိဝဿတိ, အဝဂုဏန္တံ နာတိဝဿတိ။ အယံ ပရိဝတ္တနော ဟာရော။

တတ္ထ ကတမော ဝေဝစနော ဟာရော။ ဆန္နန္တိ အာဝုတံ နိဝုတံ ပိဟိတံ ပဋိကုဇ္ဇိတံ သဉ္ဆန္နံ ပရောဓံ, ဝိဝဋံ နာတိဝဿတီတိ ယဿ တေ ဓမ္မာ ပဗ္ဗဇ္ဇိတာ ဝိနောဒံ နာဓိဝဿိတာ ဝန္တိကတာတိ, အယံ ဝေဝစနော ဟာရော။

တတ္ထ ကတမော ပညတ္တိ ဟာရော။ ဆန္နမတိဝဿတီတိ ကိလေသဘာဂိယပညတ္တံ ဝိဝဋံ နာတိဝဿတီတိ သဓမ္မကိစ္စံ ယံ ပဋိပဒါ ပညတ္တိယာ ပညတ္တံ, တသ္မာ ဟိ ဆန္နံ ဝိဝရေယျာတိ အနုသာသနပညတ္တိယာ ပညတ္တံ, ဝိဝဋံ နာတိဝဿတီတိ နိဒ္ဓါနပညတ္တိယာ ပညတ္တံ, အယံ ပညတ္တိ ဟာရော။

တတ္ထ ကတမော ဩတရဏော ဟာရော? ဆန္နမတိဝဿတီတိ တယော ကိလေသာ ရာဂေါ ဒေါသော မောဟော, တေ ခန္ဓေသု သင်္ခါရက္ခန္ဓော။ပေ။။ တေ ပုရာ ယထာ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ ခန္ဓဓါတုအာယတနေသု, အယံ ဩတရဏော ဟာရော။

တတ္ထ ကတမော သောဓနော ဟာရော? ယေနာရမ္ဘေန ဣဒံ သုတ္တံ ဘာသတိ သော အာရမ္ဘော နိယုတ္တော။

အဓိဋ္ဌာနောတိ ဆန္နမတိဝဿတီတိ ဧကတ္တတာယ ပညတ္တံ။ ကိံကာရဏံ? ဣဒံ ဟိ အတိဝဿတီတိ ဣမဿ စ အတိဝဿတိ ဧဝဉ္စ အတိဝဿတီတိ အယံ ဝေမတ္တတာယ ယာ သုဏသာဓါရဏေဟိ လက္ခဏေဟိ ပညာပိယတိ, သာ ဧကတ္တပညတ္တိ။

တတ္ထ ကတမော ပရိက္ခာရော? ယဉ္စ တံ အတိဝဿိယန္တိ, တဿ ဒွေ ဟေတူ ဒွေ ပစ္စယာ အကုသလပသုတေဝ ဝါစကတ္တာဘိရတိ စ။ ဣမေ ဒွေ အယောနိသောမနသိကာရော စ ကုသလာ ဓမ္မာ ဝေါပသဂ္ဂါ စ, ဣမေ ဒွေ ပစ္စယာ။

တတ္ထ ကတမော သမာရောပနော? ဆန္နမတိဝဿတီတိ ဝေမတိ ပဿတီတိ ဆန္နံ ယံ ပရိဂ္ဂဟိတုံ ယံ အဒေသိတုံ အပ္ပဿုတံ ယံ ကထံကထာ ဝိဘူတေန အကုသလမူလေန ယံ တဏှာယ စ တေ ဝဍ္ဎတိ ဒေါသာတိ သန္နိတွာ တေ အပ္ပသက္ခယေန သင်္ခါရာ။ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ ယာဝ ဇရာမရဏံ, အယံ သမာရောပနော ။ ယံ ပုန တထာ ဒေသနာ, တဿေဝ အကုသလာ ဓမ္မာ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လတမာပဇ္ဇတိ တဿ သင်္ခါရာ နိရောဓါ, အယံ သမာရောပနော။

၁၀၂။ စတ္တာရော ပုဂ္ဂလာ [ပဿ အ။ နိ။ ၄။၈၅] တမော တမပရာယနောတိ။ပေ။။ တတ္ထ ကတမော ဝုစ္စတေ တမော နာမ? ယော တမော အန္ဓကာရော, ယထာ ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ ‘‘ယထာ အန္ဓကာရေ တသ္မိံ ဘယာနကေ သကမ္ပိဓါတုပုရိသော န ပဿတိ, ဧဝမေဝ အညာဏတော တမောပနန္ဓကာရော ပါပကသကမ္မသဝိပါကံ န သဒ္ဓေါ ဟောတိ။ ဣတိ ဧဝံ လက္ခဏတာ အညာဏံ တမော အဝိဇ္ဇာ မောဟော, ယေန သတ္တာ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနန္တိ, ဣတိ ဝုစ္စတိ တမောတိ။ သော တိဏ္ဏံ စက္ခူနံ တမော မံသစက္ခုနော ဒိဗ္ဗစက္ခုနော ပညာစက္ခုနော, ဣမေသံ စက္ခူနံ ဣဓ တမော နိဒ္ဒိသိယတိ အညာဏန္တိ။ တတ္ထ ကတမံ အညာဏံ အဒဿနံ? အထ နိဿယေ ယံ ပုဗ္ဗန္တေ အညာဏံ အပရန္တေ အညာဏံ ပုဗ္ဗန္တာပရန္တေ အညာဏံ ဟေတုမှိ အညာဏံ ပစ္စယမှိ အညာဏံ တဿ အညာဏိနော သမာဓိဘူတဿ ဧသော နိဿန္ဒော။ ယံ န ဇာနာတိ ဣဒံ သေဝိတဗ္ဗံ ဣဒံ န မနသိကာတဗ္ဗန္တိ။ သော တေန တမေန နိဒ္ဒိသိယတိ တမောပိ ယထာ ဝုစ္စတိ။ မူဠ္ဟောတိ ဧဝံ စေတနာ။ တေန တမေန သော ပုဂ္ဂလော ဝုစ္စတိ။ တမောတိ သော တေန တမေန အသမူဟတေန အသမုစ္ဆိန္နေန တပ္ပရမော ဘဝတိ တပ္ပရာယနော, အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော တမော တမပရာယနောတိ။ ပရာယနောယေဝ ဓမ္မော မနသိကာတဗ္ဗော သော တမော ဒဟတိ အညစိတ္တံ ဥပဋ္ဌပေတိ။ တေ စဿ ဓမ္မာ နိဇ္ဈာနက္ခမန္တိ။ သော သုတမယာယ ပညာယ သမနုပဿတိ။

တတ္ထ ကတမော တမော ဇောတိပရာယနော? သော တေန ပညာဝသေန ဣရိယတိ ဧဝံ တဿေဝ ဣရိယန္တဿ ပရာယနော ဘဝတိ။ အယံ ဝုစ္စတေ ပုဂ္ဂလော တမော ဇောတိပရာယနော။

တတ္ထ ကတမော ပုဂ္ဂလော ဇောတိ ဇောတိပရာယနော [ဇောတိပရာယနော (ဣ။)]? တတ္ထ ဝုစ္စတိ ဇောတိ နာမ ယံ တဿ စေ တမဿ ပဋိပက္ခေန ယေ စ ဓမ္မေ အန္တမသော ဉာဏာလောကော, သော သုဏဓမ္မော ပုဂ္ဂလော တမော ဇောတိပရာယနော, တတ္ထ ဝုစ္စတေ, ယောယံ ပုဂ္ဂလော တမော ဇောတိပရာယနော, သော ယဒိ တထာရူပံ ကလျာဏမိတ္တံ ပဋိလဘတိ, ယော နံ အကုသလတော စ နိဝါရေတိ ဘာဝိတကုသလတာဝ ဘာဝီ နိယောဇေတီတိ ။ ဧဝဉ္စ သဒ္ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ, ဣမေ ဓမ္မာ အကုသလာ။ ဣမေ ဓမ္မာ သာဝဇ္ဇာ, ဣမေ ဓမ္မာ အနဝဇ္ဇာ။ ဣမေ ဓမ္မာ သေဝိတဗ္ဗာ, ဣမေ ဓမ္မာ န သေဝိတဗ္ဗာ။ ဣမေ ဓမ္မာ ဘဇိတဗ္ဗာ, ဣမေ ဓမ္မာ န ဘဇိတဗ္ဗာ။ ဣမေ ဓမ္မာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာတဗ္ဗာ, ဣမေ ဓမ္မာ န ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာတဗ္ဗာ။ ဣမေ ဓမ္မာ မနသိကာတဗ္ဗာ, ဣမေ ဓမ္မာ န မနသိကာတဗ္ဗာတိ။ ပစ္စတေ သညာယ ယထာ သညာယတိ သတိန္ဒ္ရိယာနိ, သော ဧဝံ ပဇာနာတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ, ဣမေ ဓမ္မာ အကုသလာ။ ဣမေ ဓမ္မာ သာဝဇ္ဇာ, ဣမေ ဓမ္မာ အနဝဇ္ဇာ။ ဣမေ ဓမ္မာ သေဝိတဗ္ဗာ, ဣမေ ဓမ္မာ န သေဝိတဗ္ဗာ။ ဣမေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ, ဣမေ ဓမ္မာ န ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ဣမေ ဓမ္မာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာတဗ္ဗာ, ဣမေ ဓမ္မာ န ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာတဗ္ဗာ။ ဣမေ ဓမ္မာ မနသိကာတဗ္ဗာ, ဣမေ ဓမ္မာ န မနသိကာတဗ္ဗာတိ။ သော တေ ဓမ္မေ သုသုယျတိ, သောတံ ဩဒဟတိ, အညံ စိတ္တံ ဥပဋ္ဌပေတိ, တေ စဿ ဓမ္မာ နိဇ္ဈာနက္ခမန္တိ, သော သုတမယာယ ပညာယ သမန္နာဂတော သော တေန ပစ္စယဝသေန ဣရိယတိ ဧဝံ တဿေဝ ဣရိယန္တိ တပ္ပရမော ဘဝတိ တပ္ပရာယနော။ အယံ ဝုစ္စတေ ပုဂ္ဂလော တမော တမပရာယနော။

တတ္ထ ကတမော ပုဂ္ဂလော ဇောတိ တမပရာယနော? ဇောတိ နာမ ယာ တဿေဝ တမဿ ပဋိပက္ခေန ယေ ဓမ္မာ အန္တမသော ဉာဏာလောကော, သော ပုန ဓမ္မော။ ကတမာ ဥစ္စတေ? ပညာယတော ပဏ္ဍိတောတိ ဝုစ္စတေ, သော ဧဝံ ပဇာနာတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ, ဣမေ ဓမ္မာ အကုသလာ။ ဣမေ ဓမ္မာ သာဝဇ္ဇာ, ဣမေ ဓမ္မာ အနဝဇ္ဇာ။ ဣမေ ဓမ္မာ သေဝိတဗ္ဗာ, ဣမေ ဓမ္မာ န သေဝိတဗ္ဗာ။ ဣမေ ဓမ္မာ ဘာဝိတဗ္ဗာ, ဣမေ ဓမ္မာ န ဘာဝိတဗ္ဗာ။ ဣမေ ဓမ္မာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာတဗ္ဗာ, ဣမေ ဓမ္မာ န ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာတဗ္ဗာ။ ဣမေ ဓမ္မာ မနသိကာတဗ္ဗာ, ဣမေ ဓမ္မာ န မနသိကာတဗ္ဗာ။ ဣဓ ပန ပါပမိတ္တသံသေဝနော ပါပမိတ္တဝသာနုဂေါ အကုသလေ ဓမ္မေ အဘိဝဍ္ဎေတိ, ကုသလေ ဓမ္မေ ပဇဟတိ။ သော တေန ပမာဒေန ပစ္စယသညာ အမနသိကတွာ အဿတိအသမ္ပဇညံ အာသေဝတိ။ တယာ ယော ပဋိပက္ခော တမော, သော ပဝဍ္ဎေတိ။ သော တမာဘိဘူတော ပရာယနော တမပရမော စေဝ ဘဝတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ဇောတိ တမပရာယနော။

၁၀၃။ တတ္ထ ကတမော ပုဂ္ဂလော ဇောတိ ဇောတိပရာယနော? တတ္ထ ဝုစ္စတေ သောယံ ပုဂ္ဂလော ကလျာဏမိတ္တဿ သန္နိဿိတော ဘဝတိ သက္ကာ သံယောဂီ ကုသလံ ဂဝေသီ, သော ကလျာဏမိတ္တေ ဥပသင်္ကမိတွာ ပရိပုစ္ဆတိ, ပရိပဉ္ဟယတိ? ကိံ ကုသလံ, ကိံ အကုသလံ? ကိံ သာဝဇ္ဇံ, ကိံ အနဝဇ္ဇံ? ကိံ သေဝိတဗ္ဗံ, ကိံ န သေဝိတဗ္ဗံ? ကိံ ဘာဝိတဗ္ဗံ, ကိံ န ဘာဝိတဗ္ဗံ? ကိံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာတဗ္ဗံ, ကိံ န ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာတဗ္ဗံ? ကိံ မနသိကာတဗ္ဗံ, ကိံ န မနသိကာတဗ္ဗံ? ကထံ သံကိလေသော ဟောတိ, ကထံ ဝေါဒါနံ ဟောတိ? ကထံ ပဝတ္တိ ဟောတိ, ကထံ နိဝတ္တိ ဟောတိ? ကထံ ဗန္ဓော ဟောတိ, ကထံ မောက္ခော ဟောတိ? ကထံ သက္ကာယသမုဒယော ဟောတိ, ကထံ သက္ကာယနိရောဓေါ ဟောတိ? သော ဧတ္ထ ဒေသိတံ ယထာ ဥပဋ္ဌိတံ တထာ သမ္ပဋိပဇ္ဇန္တော သော ဧဝံ ပဇာနာတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ, ဣမေ ဓမ္မာ အကုသလာ။ ဧဝံ။ပေ။။ ယာဝ ကထံ သက္ကာယသမုဒယော ဟောတိ, ကထံ သက္ကာယနိရောဓေါ ဟောတီတိ ဝိတ္ထာရေန ကာတဗ္ဗံ။ သော တေ ဓမ္မေ အဓိပါဋိကင်္ခါတိ ဧဝံ လက္ခဏံ ဉာဏံ ဝိဇ္ဇာ အာလောကံ ဝဍ္ဎေတိ။ သော ပုဂ္ဂလော တပ္ပရမော ဘဝတိ တပ္ပရာယနော, အယံ ဝုစ္စတေ ပုဂ္ဂလော ဇောတိ ဇောတိပရာယနော။

တတ္ထ ကတမော ပုဂ္ဂလော တမော တမပရာယနော? ယော အကုသလံ ဓမ္မံ ဒီပေတိ။ တံ ဘာဝနာယ ဟီနာသု ဂတီသု ဥပပတ္တိံ ဒဿေတိ, တပ္ပရမော ဘဝတိ တပ္ပရာယနော။ အယံ ဝုစ္စတေ ပုဂ္ဂလော တမော တမပရာယနော။

တတ္ထ ယော ပုဂ္ဂလော တမော ဇောတိပရာယနော? သော တမေန အကုသလဿ ကမ္မဿ ဝိပါကံ ဒဿေတိ။ တမေတိ ယံ စက္ခု ကလျာဏမိတ္တဿ ယေန အကုသလေ ဓမ္မေ ပဇဟတိ, ကုသလေ ဓမ္မေ အဘိဝဍ္ဎတိ။

တတ္ထ ယော စ ပဏီတာသု ဂတီသု ဥပပတ္တိံ ဒဿေတိ, တပ္ပရမော တေန ဝုစ္စတေ တမော ဇောတိပရာယနော။

တတ္ထ ယော ပုဂ္ဂလော ဇောတိ တမပရာယနော? ကုသလဿ ကမ္မဝိပါကံ ဒဿေတိ။ ယံ စက္ခု ပါပမိတ္တသံသဂ္ဂေန ပါပမိတ္တုပသေဝေန ပါပမိတ္တဝသာနုဂေါ အကုသလံ ဓမ္မံ အဘိဝဍ္ဎတိ, တံ ဘာဝနာယ ဟီနာသု ဂတီသု ဥပပတ္တိံ ဒဿေတိ။ တပ္ပရမော တေန ဝုစ္စတေ ဇောတိ တမပရာယနော။

တတ္ထ ယော ပုဂ္ဂလော ဇောတိ ဇောတိပရာယနော သော ဇောတိတာ ပဘာတာ [ဇောတိတဘာဝတာယ (ဣ။)] ယာဝ ပဏီတာသု ဂတီသု ဥပပတ္တိံ ဒဿေတိ။ တပ္ပရမော တေနာဟ ဇောတိ ဇောတိပရာယနော။

ဇောတိတမပရာယနေန ဒသ အကုသလာနံ ကမ္မာနံ ဥဒယံ ဒဿေတိ။ တမေန ပုဂ္ဂလေန အကုသလာနံ ကမ္မာနံ ဝိပါကံ ဒဿေတိ။ န အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဝိပါကံ ဒဿေတိ။ တမေန အဋ္ဌ မိစ္ဆတ္တာနိ ဒဿေတိ။ ဇောတိနာ အဋ္ဌ သမ္မတ္တာနိ ဒဿေတိ။ ဇောတိနာ တမပရာယနေန ဒသ အကုသလကမ္မပထေ ဒဿေတိ။ ဇောတိနာ ပဏီတတ္တံ ဒဿေတိ။ တမေန ဇောတိပရာယနေန အတပနီယံ ဓမ္မံ ဒဿေတိ။ ဇောတိနာ တမပရာယနေန တပနီယံ ဓမ္မံ ဒဿေတိ။ အယံ သုတ္တတ္ထော။

၁၀၄။ တတ္ထ ကတမော ဒေသနာ ဟာရော? ဣမမှိ သုတ္တေ ကိံ ဒေသိတံ? တတ္ထ ဝုစ္စတေ ဣမမှိ သုတ္တေ ကုသလာကုသလာ ဓမ္မာ ဒေသိတာ။ ကုသလာကုသလာနဉ္စ ဓမ္မာနံ ဝိပါကော ဒေသိတော။ ဟီနပ္ပဏီတာနဉ္စ သတ္တာနံ ဂတိ နာနာကာရဏံ ဒေသိတံ။ အယံ ဒေသနာ ဟာရော။

တတ္ထ ကတမော ဝိစယော ဟာရော? အကုသလဿ ကမ္မဿ ယော ဝိပါကံ ပစ္စနုဘောတိ။ တတ္ထ ဌိတော အကုသလေ ဓမ္မေ ဥပ္ပါဒိယတိ ဝိစယန္တံ ယုဇ္ဇတိ။ ကုသလဿ ကမ္မဿ ယော ဝိပါကံ ပစ္စနုဘောတိ။ တတ္ထ ဌိတော ကုသလေ ဓမ္မေ ဥပ္ပါဒိယတိ ဝိစယန္တံ ယုဇ္ဇတိ။ အယံ ဝိစယော ယုတ္တိ စ။

တတ္ထ ကတမော ပဒဋ္ဌာနော ဟာရော? ယော ပုဂ္ဂလော ဇောတိ, သော ပစ္စဝေက္ခဏာယ ပဒဋ္ဌာနံ။ ယော ပုဂ္ဂလော တမော, သော တမာဒိန္နံ ဝါနုပဿနာယ ပဒဋ္ဌာနန္တိ ဒဿေတိ။ တမေန ဇောတိပရာယနေန အပ္ပမာဒဿ ပဒဋ္ဌာနံ ဒဿေတိ, တမော အဝိဇ္ဇာယ စ ဒိဋ္ဌိယာ စ ပဒဋ္ဌာနံ ဒဿေတိ။ ဇောတိနာ တမပရာယနေန ပမာဒဿ စ ဒိဋ္ဌိယာ စ ပဒဋ္ဌာနံ ဒဿေတိ။ အယံ ပဒဋ္ဌာနော။

တတ္ထ ကတမော လက္ခဏော ဟာရော? တမေန တမပရာယနေန တမောတိ အဝိဇ္ဇာယ နိဒ္ဒိဋ္ဌာယ သဗ္ဗကိလေသဓမ္မာ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ ဟောန္တိ။ တမေန ဇောတိပရာယနေန ဇောတိဝိဇ္ဇာယ နိဒ္ဒိဋ္ဌာယ သဗ္ဗေ ဗောဓိပက္ခိယဓမ္မာ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ ဟောန္တိ။ ဇောတိတမပရာယနေန ပမာဒေါ နိဒ္ဒိဋ္ဌော ဟောတိ။ တမေန ဇောတိပရာယနေန အပ္ပမာဒေါ နိဒ္ဒိဋ္ဌော ဟောတိ။ အယံ လက္ခဏော ဟာရော။

တတ္ထ ကတမော စတုဗ္ယူဟော ဟာရော? ဣမမှိ သုတ္တေ ဘဂဝတော ကော အဓိပ္ပါယော? ယေ သတ္တာ နီစကုလိနော, န တေ ဣမံ သုတွာ ကုသလေ ဓမ္မေ သမာဒါယ ဝတ္တိဿန္တိ။ ယေ သတ္တာ ဥစ္စကုလိနော, တေ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ ဘိယျောသော မတ္တာယ ကုသလေ ဓမ္မေ သမာဒါယ ဝတ္တိဿန္တီတိ။ အယံ စတုဗ္ယူဟော ဟာရော။ ဘူမိယံ ဥပဒေသော။

တတ္ထ ကတမော အာဝဋ္ဋော ဟာရော? ယာ အဝိဇ္ဇာတော ပဘူတိ တဏှာ, အယံ သမုဒယော။ ယော တမော တမပရာယနော, ဣဒံ ဒုက္ခံ။ ဣမာနိ ဒွေ သစ္စာနိ ဒုက္ခဉ္စ သမုဒယော စ ဇောတိ ယေန သုတ္တေန ဓမ္မေန ပညာပိယတိ, သော ဓမ္မော ပညိန္ဒ္ရိယဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ တေန အမောဟေန တီဏိ ကုသလမူလာနိ ပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ သဂ္ဂဿ ပဒဋ္ဌာနံ။

တတ္ထ ကတမာ ဝိဘတ္တိ? တမော တမပရာယနောတိ န ဧကံသေန။ ကိံ ကာရဏံ? အတ္ထိ တမော စ ဘဝေါ အပရာပရိယဝေဒနီယေန စ ကုသလေန ဇောတိနာ ပုဂ္ဂလေန သဟောပတ္တိဘာဝေ။ အတ္ထိ ဇောတိ စ ဘဝေါ အပရာပရိယဝေဒနီယေန စ အကုသလေန တမေန ပုဂ္ဂလေန သဟောပတ္တိဘာဝေ ပရိဝတ္တနာ တမေသု ပဋိပက္ခောတိ ဇောတိနာ တမပရာယနော။

တတ္ထ ကတမော ဝေဝစနော? ယော တမော, သော ဧဝံ အတ္တဗျာပါဒါယ ပဋိပန္နော, သော အဿဒ္ဓါယ ဗာလော အကုသလော အဗျတ္တော အနာဒီနဝဒဿီ။ ယော ဇောတိ, သော အတ္တဟိတာယ ပဋိပန္နော ပဏ္ဍိတော ကုသလော ဗျတ္တော အာဒီနဝဒဿီ။ အယံ ဝေဝစနော။

တတ္ထ ကတမာ ပညတ္တိ? သော ပုဂ္ဂလော ဝိပါကပညတ္တိယာ ပညာပိယတိ, အကုသလေ ပရိယာဒိန္နတာ ပညာပိယတိ။ ဇောတိကုသလဓမ္မုပပတ္တိပညတ္တိယာ ပညာပိယတိ ကုသလဓမ္မဝိပါကပညတ္တိယာ စာတိ။

ဩတရဏောတိ ယေ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ ယဉ္စ ဇရာမရဏံ ယာ စ အဝိဇ္ဇာ, တံ ပဒဋ္ဌာနံ, နိဒ္ဒေသေန ဝိဇ္ဇုပ္ပါဒေါ အဝိဇ္ဇာနိရောဓေါ ယော ယာဝ ဇရာမရဏနိရောဓေါ, ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ သင်္ခါရက္ခန္ဓပရိယာပန္နာ။ ဓမ္မဓါတု ဓမ္မာယတနဉ္စ ပဒဋ္ဌာနံ နိဒ္ဒေသေန ဓါတူသု။

တတ္ထ ကတမော သောဓနော? ဣမဿ သုတ္တဿ ဒေသိတဿ အာရမ္ဘော။ အဓိဋ္ဌာနောတိ တမောတိ ဘဂဝါ ဗြဝီတိ, န ဧကံ ပုဂ္ဂလံ ဒေသေတိ။ ယာဝတာ သတ္တာနံ ဂတိ, တတ္ထ ယေ ဒုစ္စရိတဓမ္မေန ဥပပန္နာ, တေ ဗဟုလာဓိဝစနေန တမော နိဒ္ဒိသတိ။ ယာ ဇောတိ သဗ္ဗသတ္တေသု ကုသလဓမ္မောပပတ္တိ သဗ္ဗံ တံ ဇောတီတိ အဘိလပတိ အယမေကတာ ပစ္စယော ယောနိသောမနသိကာရပညတ္တိ စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ ပုဂ္ဂလာနံ။

တတ္ထ ကတမော ပရိက္ခာရော? အကုသလဿ ပါပမိတ္တတာ ပစ္စယော, အယောနိသော မနသိကာရော ဟေတု။ ကုသလဿ ကလျာဏမိတ္တတာ ပစ္စယော, ယောနိသော မနသိကာရော ဟေတု။

တတ္ထ ကတမာ သမာရောပနာတိ? ဣဓေကစ္စော နီစေ ကုလေ ပစ္စာဇာတော ဟောတီတိ နီစေ ကုလေ ပစ္စာဇာတော ရူပေသု သဒ္ဒေသု ဂန္ဓေသု ရသေသု ဖဿေသု, သော ဥပပန္နော သဗ္ဗမှိ မာနုဿကေ ဥပဘောဂပရိဘောဂေ။ ဇောတိ ပဏီတေသု ကုသလေသု ဥပပန္နော သဗ္ဗမှိ မာနုဿကေ ဥပဘောဂပရိဘောဂေ ဥပပန္နောတိ။

၁၀၅။ တတ္ထ ကတမံ သံကိလေသဘာဂိယံ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယံ စ သုတ္တံ? န တံ ဒဠှံ ဗန္ဓနမာဟု ဓီရာတိ ဂါထာ။ ကေန ကာရဏေန တံ ဗန္ဓနံ ဒဠှံ? စတူဟိ ကာရဏေဟိ ဣဿရိယေန သက္ကာ မောစေတုံ ဓနေန ဝါ အညေန ဝါ ယာစနာယ ဝါ ပရာယနေန ဝါ။ ယေသု စ အယံ ရာဂေါ မဏိကုဏ္ဍလေသု ပုတ္တေသု ဒါရေသု စ ယာ အပေက္ခာ, ဣဒမဿ စေတသိကဗန္ဓနံ။ တံ န သက္ကာ ဣဿရိယေန ဝါ ဓနေန ဝါ အညေန ဝါ ယာစနာယ ဝါ ပရာယနေန ဝါ မောစေတုံ။ န စ တတ္ထ ကောစိ အတ္ထိ ပါဋိဘောဂေါ။ ဣမိနာ ဗန္ဓနတော မောစယိတ္ထာတိ ဒေဝေါ ဝါ မနုဿော ဝါ တဒိဒံ ဗန္ဓနံ ရာဂါနုသယေန စ ဆသု ဗာဟိရေသု စ အာယတနေသု ဗန္ဓတိ။ ရူပေသု ရူပတဏှာ ဗန္ဓတိ, ယာဝ ဓမ္မေသု ဓမ္မတဏှာ။ ယော ဣဓ လောကေ ဗန္ဓော ပရလောကသ္မိံ ဗန္ဓော နီယတိ။ သော ဗန္ဓော ဇာယတိ, ဗန္ဓော မီယတိ။ ဗန္ဓော အသ္မာ လောကာ ပရံ လောကံ ဂစ္ဆတိ။ န သက္ကာ မောစေတုံ အညတြ အရိယမဂ္ဂေန ဣမဉ္စ ဗန္ဓနံ။ မရဏဘာဝဉ္စ ဥပပတ္တိဘာဝဉ္စ ဘယတော ဝိဒိတွာ ဆန္ဒရာဂံ ပဇဟတိ။ သော ဣမံ ဆန္ဒရာဂံ ပဇဟိတွာ အတိက္ကမတိ။ အယဉ္စ လောကော ဣတော ပရံ ဒုတိယော။

တတ္ထ ယံ ဗန္ဓနာသင်္ခါရာနံ ပဟာနံ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ဥဘယေသု ဌာနေသု ဝီရိယံ, ဂန္ဓပရိဝါတော [ဂန္ထပရိဝသော (ဣ။) ဂန္ထပရိဝုတော (က။)] သုမုနိ နောပလိမ္ပတိ။ တထေဝ ပရိဂ္ဂဟေသု ပုတ္တေသု ဒါရေသု စ အဝူဠ္ဟော သလ္လောတိ တဿေဝ တဏှာယ ပဟာနံ ဒဿေတိ။ အယံ တဏှာမူလဿ ပဟာနာ ဝရေ [အဟနာဝရေ (ဣ။), အဟနာဝရော (က။)] အပ္ပမတ္တောတိ ကာမော ပမာဒဝတ္တတိ ပဟာနာယ နေက္ခမ္မာဘိရတော အပ္ပမာဒဝိဟာရီ ဘဝတိ။ တဿ အာသယံ ပဟာနာယ နေဝ ဣမံ လောကံ အာသီသတိ န ပရလောကံ။ န ဣဓလောကံ နိဿိတံ, ပိယရူပံ သာတရူပံ အာကင်္ခတိ။ နာပိ ပရလောကံ နိဿိတံ ပိယရူပံ သာတရူပံ အာကင်္ခတိ, တေန ဝုစ္စတေ ‘‘နာသီသတေ လောကမိမံ ပရံ လောကဉ္စာ’’တိ။ ယံ တဿ ပဟာနံ တံ ဆေဒနံ အဋ္ဌကဝဂ္ဂိယေသု မုနိ နိဒ္ဒိဋ္ဌော။ သော ဣဓ ဝိရောဓေါ အဋ္ဌကဝဂ္ဂိယေသု နာသီသနံ ဣဓ အနာထာ။ တထာယံ တဏှာယ တဿ ပရိဂ္ဂဟဿ ဝတ္ထုကာမဿ ဧကဂါထာယ ဧတေ သဗ္ဗေ ကာမာ ဒဿိတာ။ တေန ဘဂဝါ ဒေသေတိ ‘‘ဧတမ္ပိ ဆေတွာန ပရိဗ္ဗဇန္တိ အနပေက္ခိနော သဗ္ဗကာမေ ပဟာယာ’’တိ။ ဣမိဿာ ဂါထာယ ဒွိဓါ နိဒ္ဒေသော သံသန္ဒနနိဒ္ဒေသော စ သမယနိဒ္ဒေသော စ, ယထာ အယံ ဂါထာ သံကိလေသဘာဂိယဉ္စ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယဉ္စ, ဧဝံ တာယ ဂါထာယ သံကိလေသဘာဂိယဉ္စ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယဉ္စ ဝိသဇ္ဇနာ။ ဧဝံ ဂါထာ သဗ္ဗဂါထာသု ဗျာကရဏေသု ဝါ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ သုတ္တံ။

၁၀၆။ တတ္ထ ကတမာ ဒေသနာ? ဣမံ သုတ္တံ ကေနာဓိပ္ပါယေန ဒေသိတံ။ ယေ ရာဂစရိတာ သတ္တာ, တေ ကာမေ ပဇဟိဿန္တီတိ အယံ တတ္ထ ဘဂဝတော အဓိပ္ပါယော။

တတ္ထ ကတမော ဝိစယော? ယဿ ဒသဝတ္ထုကာ ကိလေသာ ဥတ္တိဏ္ဏာ ဝန္တာ ဝိဒိတာ။ ကတမေ ဒသဝိဓါတိ , ကိလေသကာမာ စ ဩရမ္ဘာဂိယဥဒ္ဓမ္ဘာဂိယာ စ သံယောဇနာ ဒသဝတ္ထုကာနိ အာယတနာနိ, အယံ ဝိစယော။

တတ္ထ ကတမာ ယုတ္တိ? ယေ သာရတ္တာ တေ ဂါဠှဗန္ဓနေန ဗန္ဓန္တိ အတ္ထိ ဧသာ ယုတ္တိ။

တတ္ထ ကတမော ပဒဋ္ဌာနော? သာရတ္တော မဏိကုဏ္ဍလေသု မမံကာရဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ အပေက္ခာတိ အတီတဝတ္ထုဿ သရာဂဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ ဧတမ္ပိ ဆေတွာတိ ဘာဝနာယ ပဒဋ္ဌာနံ။

တတ္ထ ကတမော လက္ခဏော? သာရတ္တစိတ္တော မဏိကုဏ္ဍလေသု ယော အဟံကာရေ ဝိသတ္တော မမံကာရေ ဝိသတ္တော, ယော ပုတ္တဒါရေ သာရတ္တော။ ခေတ္တဝတ္ထုသ္မိံ သာရတ္တော။ အယံ လက္ခဏော ဟာရော။

တတ္ထ ကတမော စတုဗ္ယူဟော ဟာရော? ဣဓ သုတ္တေ ဘဂဝတော ကော အဓိပ္ပါယော။ ယေ နိဗ္ဗာနေန ဆန္ဒိကာ ဘဝိဿန္တိ, တေ ပုတ္တဒါရေ တဏှံ ပဇဟိဿန္တိ။ အယံ တတ္ထ ဘဂဝတော အဓိပ္ပါယော။ ဣမာနိ စတ္တာရိ သစ္စာနိ။

တတ္ထ ကတမော အာဝဋ္ဋော? ယာ ပုတ္တဒါရေ တဏှာ, အယံ သမုဒယော။ ယေ ဥပါဒိန္နက္ခန္ဓာ, တေ ယေ စ ဗာဟိရေသု ရူပေသု ရူပပရိဂ္ဂဟော, ဣဒံ ဒုက္ခံ, ယံ တတ္ထ ဆေဒနီယံ, အယံ နိရောဓေါ။ ယေန ဘိဇ္ဇတိ, အယံ မဂ္ဂေါ။ ဝိဘတ္တီတိ နတ္ထိ ဝိဘတ္တိယာ ဘူမိ, ပရိဝတ္တနောတိ ပဋိပက္ခော နိဒ္ဒိဋ္ဌော။

တတ္ထ ကတမော ဝေဝစနော? နိဒ္ဒိဋ္ဌော ဝေဝစနော။ တတ္ထ ကတမော ဩတရဏော? အတ္ထိ တဏှာ ဧကော သတ္တော ဩတိဏ္ဏော တပ္ပစ္စယာ ဝိညာဏံ ယာဝ ဇရာမရဏံ။ ယာ တတ္ထ ဝေဒနာ, အယံ အဝိဇ္ဇာ ဝိဇ္ဇုပ္ပါဒါ အဝိဇ္ဇာနိရောဓေါ ယာဝ ဇရာမရဏနိရောဓေါ။

တတ္ထ ကတမော သောဓနော? သုဒ္ဓေါ ဂါထာယ အာရမ္ဘော။ တတ္ထ ကတမော အဓိဋ္ဌာနော? န တံ ဒဠှံ ဗန္ဓနမာဟု ဓီရာတိ ဧကတ္တတာယ ပညတ္တာ, န ဝေမတ္တတာယ။ စတ္တာရော ရာဂါ ကာမရာဂေါ ရူပရာဂေါ ဘဝရာဂေါ ဒိဋ္ဌိရာဂေါ စာတိ ဧကတ္တတာယ ပညတ္တာ။

တတ္ထ ကတမော ပရိက္ခာရော? ယေသံ ရာဂေါ မဏိကုဏ္ဍလေသု တဿ သုဘသညာ ဟေတု, အနုဗျဉ္ဇနသော စ နိမိတ္တဂ္ဂါဟိတာ ပစ္စယော။ ယာယ တေ ဆိန္နာနိ တဿ အသုဘသညာ ဟေတု, နိမိတ္တဂ္ဂဟဏအနုဗျဉ္ဇနဂ္ဂဟဏဝိနောဒနံ ပစ္စယော။

တတ္ထ ကတမော သမာရောပနော? သာရတ္တော မဏိကုဏ္ဍလေသု သမ္မူဠှဝိဓေါ ဒုဋ္ဌာတိပိ ဧတမ္ပိ [ဧဝမ္ပိ (ဣ။ က။)] ဆေတွာန ပရိဗ္ဗဇန္တီတိ တံ ပရိညာတတ္ထံ ပရိဝဇ္ဇိတတ္ထံ ပဇဟိတာ, အယံ သမာရောပနော။

၁၀၇။ ယံ စေတသိကံ ယံ ပကပ္ပိတံ ဝိတ္ထာရေန ပစ္စယော, ယံ ဝါ စေတသိကံ ကာယိကံ စေတသိကံ ကမ္မံ။ ကိံကာရဏာ? စေတသိကာ ဟိ စေတနာ မနောကမ္မာတိ ဝုစ္စတေ, သာ စေတနာကမ္မံ, ယံ စေတသိကံ ဣမံ ကာယိကဉ္စ ဝါစသိကဉ္စ ဣမာနိ တီဏိ ကမ္မာနိ နိဒ္ဒိဋ္ဌာနိ။ ကာယကမ္မံ ဝစီကမ္မဉ္စ တာနိ ကုသလာနိ ပိယံ ကာယေန စ ဝါစာယ စ အာရဘတိ ပရာမသတိ, အယံ ဝုစ္စတိ သီလဗ္ဗတပရာမာသော။ သင်္ကပ္ပနာ တေ တိဝိဓါ သင်္ခါရာ ပုညမယာ အပုညမယာ အာနေဉ္ဇမယာ, တပ္ပစ္စယာ ဝိညာဏံ တေ အာရမ္မဏမေတံ ဟောတိ ဝိညာဏဿ ဌိတိယာ။ ယာ သုဘသညာ သုခသညာ အတ္တသညာ စ။ ဣဒံ စေတသိကံ။ ယံ ရူပူပဂံ ဝိညာဏံ တိဋ္ဌတိ ရူပါရမ္မဏံ ရူပပတိဋ္ဌိတံ နန္ဒူပသေစနံ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လတံ ဂစ္ဆတိ, အယံ သင်္ကပ္ပနာ, ဣတိ ယံ ဝိညာဏဋ္ဌိတီသု ဌိတံ ပဌမာဘိနိဗ္ဗတ္တိအာရမ္မဏဝသေန ဥပါဒါနံ, ဣဒံ ဝုစ္စတိ စေတသိကန္တိ။

တတ္ထ ဌိတဿ အရူပဿ ယာ နိကန္တိ အဇ္ဈောသာနံ, ဣဒမ္ပိ သကမ္ပိတံ မနာပိကေသု ရူပေသု ပိယရူပသာတရူပေသု အာဘောဂေါ, ဣဒံ စေတသိကံ။ ယံ စေတေတိ သတ္တေသု [သတ္တသု (ဣ။)] မနာပိကေသု အဘိဇ္ဈာကာယဂန္ထော ပဋိဃာနုသယေသု ဗျာပါဒကာယဂန္ထော သဗ္ဗေ စတ္တာရော ဂန္ထာ, အယံ ပဉ္စသု ကာမဂုဏေသု ပဌမာဘိနိပါတော စိတ္တဿ ယာ စေတနာ ယဿ တတ္ထ အဿာဒါနုပဿိဿ အနေကာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ စိတ္တံ အရူပဝတိယော ဟောန္တိ။ ပုဂ္ဂလော ရာဂါနုဗန္ဓိဘူတော တေဟိ ကိလေသကာမေဟိ ယထာ ကာမကရဏီယော, အယံ ဝုစ္စတေ ကာမေသု ပကပ္ပနာ။ ဧဝံ သဗ္ဗေ စတ္တာရော ဩဃာ။ ယံ တေဟိ ကာမေဟိ သံယုတ္တော ဝိဟရတိ ဘာဝိတော အဇ္ဈောသန္နော, အယံ စေတနာ။ ယဿ တထာယံ အဝီတရာဂဿ အဓိဂတပေမဿ တဿ ဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ ဒုက္ခာနုပရိဝတ္တိတံ ဝိညာဏံ ဟောတိ သရိတဿ ဝယဓမ္မသမုပ္ပါဒေါ စိတ္တံ ပရိယာဒိယတိ, ဣဒံ ဝုစ္စတိ ပကပ္ပိတန္တိ။

ဧကမေကဿ စေတေတိ စ ပကပ္ပေတိ စ ဝိညာဏဿ ဌိတိ ယာ ဟောတိ, သာ စ ဌိတိ ဒွိဓါ အာရမ္မဏဋ္ဌိတိ စ အာဟာရဋ္ဌိတိ စ။ တတ္ထ ယာ အာရမ္မဏဋ္ဌိတိ, အယံ နာမရူပဿ ပစ္စယော ။ ယာ အာဟာရဋ္ဌိတိ ယာ ပုနဗ္ဘဝါဘိနိဗ္ဗတ္တိကာ ဌိတိ ယာ စ ပေါနောဘဝိကာ ဌိတိ, အယံ ဝုစ္စတိ အာရမ္မဏံ။ တံ ဟောတိ ဝိညာဏဿ ဌိတိယာ တဿ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ ယာဝ ဇရာမရဏဉ္စ စေတေတိ, အထ စ ပုန ပတ္ထယတေ ယတော န ပေါနောဘဝိကာ အနာဂတဝတ္ထုမှိ, အယံ ပဋိပက္ခော နိဒ္ဒိဋ္ဌော။ န စေတေတိ န ပတ္ထယတိ အထ စ ဒူသေတီတိ ဒုဝိဓေါ နိဒ္ဒေသော။ အဿ ပုဗ္ဗေ ဟောတိ တံ စေတသိကံ တံ ပကပ္ပိတံ အသမူဟတံ တပ္ပစ္စယာ, အယံ ဝိညာဏဿ ဌိတိ ဟောတိ။

၁၀၈။ အထ ဝါ တဿ အနုသယာ အာဝိဘဝန္တိ တပ္ပစ္စယာ တဿ ပုနဗ္ဘဝေါ နိဗ္ဗတ္တတိ။ အထ ဝါ နံ သံကိယတေ အပ္ပေတု အာဂါရေ ဝါ, သုခုမာ ဝါ သန္တိ ဝါ န သံကိယတေ ကာမေ တံ ဧဝံ နိစ္စေသုပိ အာဂါရေသု ဇာတော ဟောတိ။ တံ နယတိ ယံ နော ကပ္ပေတုံ ဧဝံ သင်္ခါရာ စေတိတာ ပကပ္ပိတာ စ အာရမ္မဏဘူတာ ဟောန္တိ, ယာ စ စေတနာ ယာ စ ပကပ္ပနာ ယဉ္စ ဝတ္ထု နိဗ္ဗတ္တံ, ဥဘောပိ ဧတေ အာရမ္မဏံ ဝိညာဏဿ တထာ စေတနာယ စ သင်္ကပ္ပနာယ စ ပတ္ထနာယ စ ဘူတာ သတ္တာ စေတေတိ စ သင်္ကပ္ပေတိ စ။ ယံ ဂဝေသနာ န စ စေတေတိ န စ သင်္ကပ္ပေတိ။ ကတမေ စ သတ္တာ ဘူတာ? ယေ စ တနုဇာတအဏ္ဍဇာပိ အဏ္ဍကာ အနုဘိန္နာ သံသေဒဇာ န စ သမ္ဘိန္နာ ဣမေ ဘူတာ။ ကတမေ သမ္ဘဝေသိနော ဂဗ္ဘဂတာ အဏ္ဍဂတာ သံသရန္တော ဣမေ န စေတေတိ န ပတ္ထေတိ န စ သင်္ကပ္ပေတိ။ အနုသယေ န စ ပုနဗ္ဘဝေါ နိဗ္ဗတ္တီတိ? ယေ ဘူတာ သတ္တာ ယေ သမ္ဘဝေသိနော, တေ ထာဝရာ။ ယေ ဝါ သတော စေတေန္တိ ပတ္ထေန္တိ စ ယေ ထာဝရာ။ တေ န စ စေတေန္တိ, န စ ပတ္ထေန္တိ, န စ သင်္ကပ္ပေန္တိ, အနုသယေန စ သံသရန္တိ။

အပရော ပရိယာယော။ ယေ အရိယပုဂ္ဂလာ သေက္ခာ, တတ္ထ တေ န စ စေတေန္တိ, န စ သင်္ကပ္ပေန္တိ, အနုသယေန ပုန ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။

အပရော ပရိယာယော။ သုခုမာ ပါဏာ ဘူမိဂတာ ဥဒကဂတာ စက္ခုနော အာပါထံ နာဂစ္ဆန္တိ, တေ န စ စေတေန္တိ, န စ သင်္ကပ္ပေန္တိ, အနုသယေန စ သံသရန္တိ။

အပရော ပရိယာယော။ ဗာဟိကာ သဗ္ဗေ ဘိက္ခူ အဘိမာနိကာ, တေ န စ စေတေန္တိ, န စ ပတ္ထယန္တိ, အနုသယေန စ သံသရန္တိ, န စ စေတေန္တိ, န စ သင်္ကပ္ပေန္တိ, န စ အနုသေန္တိ။ အာရမ္မဏမ္ပေတံ န ဟောတိ ဝိညာဏဿ ဌိတိယာ။

န စ စေတေတီတိ ပရိယုဋ္ဌာနသမုဂ္ဃါတံ ဒဿေတိ။ န စ အနုသေတီတိ အနုသယသမုဂ္ဃါတံ ဒဿေတိ ။ န စ စေတေတီတိ ဩဠာရိကာနံ ကိလေသာနံ ပဟာနံ ဒဿေတိ။ န စ အနုသေတီတိ သုခုမာနံ ကိလေသာနံ ပဟာနံ ဒဿေတိ။ န စ စေတေတီတိ ယေန ဘူမိ စ န စ ပတ္ထယန္တီတိ သကဒါဂါမီ အနာဂါမီ, န စ အနုသေတီတိ အရဟံ, န စ စေတေတီတိ သီလက္ခန္ဓဿ ပဋိပက္ခေန ပဟာနံ ဒဿေတိ, န စ ပတ္ထယတီတိ သမာဓိက္ခန္ဓဿ ပဋိပက္ခေန ပဟာနံ ဒဿေတိ, န စ အနုသယတီတိ ပညာက္ခန္ဓဿ ပဋိပက္ခေန ပဟာနံ ဒဿေတိ, န စ စေတေတီတိ အပုညမယာနံ သင်္ခါရာနံ ပဟာနံ ဒဿေတိ, န စ ပတ္ထယတီတိ ပုညမယာနံ သင်္ခါရာနံ ပဟာနံ ဒဿေတိ, န စ အနုသေတီတိ အာနေဉ္ဇမယာနံ သင်္ခါရာနံ ပဟာနံ ဒဿေတိ, န စ စေတေတီတိ အနညာတညဿာမီတိန္ဒ္ရိယံ, န စ ပတ္ထယတီတိ အညိန္ဒ္ရိယံ, န စ အနုသယတီတိ အညာတာဝိနော ဣန္ဒ္ရိယံ။ န စ စေတေတီတိ မုဒုကာ ဣန္ဒ္ရိယဘာဝနာ, န စ ပတ္ထယတီတိ မဇ္ဈဣန္ဒ္ရိယဘာဝနာ, န စ အနုသေတီတိ အဓိမတ္တာ ဣန္ဒ္ရိယဘာဝနာ။ အယံ သုတ္တတ္ထော။

၁၀၉။ တတ္ထ ကတမာ ဒေသနာ? ဣဓ သုတ္တေ စတ္တာရိ သစ္စာနိ ဒေသိတာနိ။ ယဉ္စ စေတယိတံ ယဉ္စ ပကပ္ပိတံ အတ္ထိ ဧတံ အာရမ္မဏံ စိတ္တံ ပတိဋ္ဌတိ ဝိစိနတိ [ဝိစိနယတိ (ဣ။ က။)] ယုဇ္ဇတိ။ န စ စေတေတီတိ န စ ပတ္ထယတီတိ အတ္ထိ ဧဝံ အာရမ္မဏံ အနုသယေ ဝိညာဏမိတိ ဝိစိနိယတိ ယုဇ္ဇတိ န စ စေတေတိ န စ ပတ္ထယတိ။ အနုသယပ္ပဟာနာ ဝိညာဏဋ္ဌိတိံ န ဂဝေသန္တိ, ဝိစိယန္တံ ယုဇ္ဇတိ။ အယံ ယုတ္တိဝိစယော။

တတ္ထ ကတမော ပဒဋ္ဌာနော? စေတနာ ပရိယုဋ္ဌာနံ စေတနာပရိယုဋ္ဌာနဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ သင်္ကပ္ပနံ ဥပါဒါနဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ အနုသယော ပရိယုဋ္ဌာနဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ တေသံ ဆန္ဒရာဂဝိနာသာယ ဘာဝနာ ဘဝရာဂဿ ပဟာနံ။

တတ္ထ ကတမော လက္ခဏော? ယံ စေတသိကန္တိ ဝေဒယိတံ ပကပ္ပိတံ ဥဂ္ဂဟိတံ ဝိညာတံ တဗ္ဗိညာဏံ အာရမ္မဏမ္ပိ ပစ္စယောပိ။

တတ္ထ ကတမော စတုဗ္ယူဟော? ဣဓ သုတ္တေ ဘဂဝတော ကော အဓိပ္ပါယော? ယေ ပုနဗ္ဘဝံ န ဣစ္ဆန္တိ, တေ န စေတယိဿန္တိ န စ ပတ္ထယိဿန္တီတိ, အယံ အဓိပ္ပါယော။

အာဝဋ္ဋောတိ ယာ စ စေတနာ ပတ္ထနာ စ အနုသယော စ ဝိညာဏဋ္ဌိတိပဟာနာ စ, ဣမာနိ ဒွေ သစ္စာနိ။ ဝိဘတ္တီတိ နတ္ထိ ဝိဘတ္တိယာ ဘူမိ။ ပရိဝတ္တနာ ပန ပဋိပက္ခံ သုတ္တံ။

တတ္ထ ကတမော ဝေဝစနော? စေတနာ ရူပသဉ္စေတနာ ယာဝဓမ္မသဉ္စေတနာ။ ယော အနုသယော, တေ သတ္တ အနုသယာ။

ပညတ္တီတိ စေတနာပရိယုဋ္ဌာနံ ပညတ္တိယာ ပညတ္တာ။ သင်္ကပ္ပနံ ဥပါဒါနပညတ္တိယာ ပညတ္တံ။ အနုသယော ဟေတုပညတ္တိယာ ပညတ္တော။ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ ဥပပတ္တိဟေတုပညတ္တိယာ ပညတ္တာ။ စေတနာ သင်္ကပ္ပနာ အနုသယော သမုစ္ဆေဒေါ ဆန္ဒရာဂဝိနယပညတ္တိယာ ပညတ္တော။ ပဌမေ ကေစိ ဒွီဟိ ပရိဝတ္တကေဟိ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ ဣဒပ္ပစ္စယတာယ မဇ္ဈပညတ္တိ။

ဩတရဏောတိ ဒွီဟိ ပရိဝတ္တကေဟိ ဒုက္ခဉ္စ သမုဒယော စ မဇ္ဈိမကေဟိ မဂ္ဂေါ စ နိရောဓေါ စ။ သောဓနောတိ သုတ္တေ သုတ္တဿ အာရမ္ဘော။

အဓိဋ္ဌာနောတိ ယဉ္စေတယိတံ သဗ္ဗံ အဓိဋ္ဌာနေန ဧကတ္တာယ ပညတ္တံ။ သင်္ကပ္ပိတန္တိ ဥပါဒါနေကတ္တာယ ပညတ္တံ။ ဝိညာဏံ ဧကတ္တာယ ပညတ္တံ။

ပရိက္ခာရောတိ သုဘဉ္စ အာရမ္မဏံ အယောနိသော မနသိကာရော စေတနာ ဟေတုပစ္စယတာယ ပစ္စယော။ ဝိညာဏဿ ပတိဋ္ဌာနော ဓမ္မော အာရမ္မဏပစ္စယတာယ ပစ္စယော။ တဿ မနသိကာရော ဟေတုပစ္စယတာယ ပစ္စယော။

တတ္ထ ကတမော သမာရောပနော? ဣဒံ သုတ္တံ သညိတံ တတ္ထ စေတေတိ ဝိသဇ္ဇနာ ဣတိ နိဒ္ဒိသိတဗ္ဗာ။ တဿ ဒိဋ္ဌိယာ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ ယာဝ ဇရာမရဏံ, အယံ သမာရောပနော။ အာရမ္မဏမေတံ န ဟောတိ ဝိညာဏဿ ဌိတိယာ, ဝိညာဏနိရောဓါ နာမရူပနိရောဓေါ, နာမရူပနိရောဓါ ယာဝ ဇရာမရဏနိရောဓေါ။

၁၁၀။ တတ္ထ ကတမံ သံကိလေသဘာဂိယဉ္စ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယဉ္စ အသေက္ခဘာဂိယဉ္စ သုတ္တံ? အယံ လောကော [ပဿ ဥဒါ။ ၃၀ ဥဒါနေ] သန္တာပဇာတော ယာဝ ယေ ဟိ ကေစိ သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဘဝေန ဘဝဿ ဝိပ္ပမောက္ခမာဟံသု။ သံကိလေသဘာဂိယံ ဥပဓိံ ဟိ ပဋိစ္စ ဒုက္ခမိဒံ သမ္ဘောတိ, ယာ တာ ပန တဏှာ ပဟီယန္တိ, ဘဝံ နာဘိနန္ဒတီတိ နိဗ္ဗေဓဿ နိဗ္ဗုတဿ [နိစ္စုတဿ (ဣ။ က။)] ဘိက္ခုနော အနုပါဒါယ ပုနဗ္ဘဝေါ န ဟောတိ။ ဥပစ္စဂါ သဗ္ဗဘဝါနိ တာဒီတိ အသေက္ခဘာဂိယံ။

တတ္ထ သန္တာပဇာတောတိ ရာဂဇော သန္တာပေါ ဒေါသဇော မောဟဇောတိ။ တေသံ သတ္တာနံ ဌာနံ ဒဿေတိ ။ လောကော သန္တာပဇာတောတိ ဖဿော တိဝိဓေါ သုခဝေဒနီယော ဒုက္ခဝေဒနီယော အဒုက္ခမသုခဝေဒနီယော။ တတ္ထ သုခဝေဒနီယော ဖဿော ရာဂသန္တာပေါ, ဒုက္ခဝေဒနီယော ဒေါသသန္တာပေါ, အဒုက္ခမသုခဝေဒနီယော မောဟသန္တာပေါ။ ယထာ စ ဘဂဝါ အာဟ ပဌမကဿ ဝလာဟကဿ ဂေါမဂ္ဂေ [ကောမဂ္ဂေ (ဣ။ က။) ပဿ အ။ နိ။ ၃။၃၅] ယေဟိ ဂဟပတိပုတ္တ ရာဂဇေဟိ ဒေါသဇေဟိ မောဟဇေဟိ သန္တာပေဟိ ဒုက္ခံ သုပတိ, တေ မမ သန္တာပါ န သန္တိ။

ရောဂံ ဝဒတိ အတ္တတောတိ တေဟိ သန္တာပေဟိ သန္တာပိတော တိဝိဓံ ဝိပလ္လာသံ ပဋိလဘတိ သညာဝိပလ္လာသံ စိတ္တဝိပလ္လာသံ ဒိဋ္ဌိဝိပလ္လာသံ။ တတ္ထ အသုဘေ သုဘန္တိ သညာဝိပလ္လာသော။ ဒုက္ခေ သုခန္တိ စိတ္တဝိပလ္လာသော။ အနိစ္စေ နိစ္စန္တိ အနတ္တနိ အတ္တာတိ ဒိဋ္ဌိဝိပလ္လာသော။

ယထာ စိတ္တဿ ဝိပလ္လာသော သညာဒိဋ္ဌိတေ တိဝိဓါ ဝိတက္ကာ – စိတ္တဝိတက္ကော ဝိပလ္လာသော သညာဝိတက္ကော ဝိပလ္လာသော ဒိဋ္ဌိဝိတက္ကော ဝိပလ္လာသောပိ။ တတ္ထ အဝိဇ္ဇာ ဝိပလ္လာသော ဂေါစရာ ဂတိပတေယျဘူမိ, ယထာ ဟိ တံ သဉ္ဇာနာတိ ယထာ ဝိဇာနာတိ ယထာ သဉ္ဇာနာတိ စ ဝိဇာနာတိ စ။ ယထာ ခန္တိ စေတေတိ ဣမေ စတ္တာရော ဝိပလ္လာသာ သတ္တာ ယေဟိ စတုဗ္ဗိဓံ အတ္တဘာဝဝတ္ထုံ ရောဂဘူတံ ဂဏ္ဍဘူတံ ‘‘အတ္တာ’’တိ ဝဒန္တိ။ ရောဂံ ဝဒတိ အတ္တတောတိ အယံ အာဝဋ္ဋော။ ယေန ယေန ဟိ မညတိ တတော တံ ဟောတိ အညထာတိ သုဘန္တိ မညတိ န တထာ ဟောတိ။ ဧဝံ သုခန္တိ နိစ္စံ အတ္တာတိ သော အညထာ ဘဝမေဝ သန္တံ အနာဂတံ ဘဝံ ပတ္ထယတိ, တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဘဝရာဂေါ’’တိ။ ဘဝမေဝါဘိနန္ဒတိ, ယံ အဘိနန္ဒတိ, တံ ဒုက္ခန္တိ ပဉ္စက္ခန္ဓေ နိဒ္ဒိသိယတိ။ ယဉ္စ တပ္ပစ္စယာ သောကပရိဒေဝဒုက္ခံ တဿ ဟိ ဘာဝေဿတိ။ ဧတ္တာဝတာ သံကိလေသော ဟောတိ။ ပဟာနတ္ထံ ခေါ ပန ဗြဟ္မစရိယံ ဝုဿတိ။ တိဏ္ဏံ သန္တာပါနံ ဆန္ဒရာဂဝိနယော ဟောတိ။

ဥပဓိံ ဟိ ပဋိစ္စ ဒုက္ခမိဒံ ဘဝတီတိ ယေ ဘဝမေဝါဘိနန္ဒန္တိ ယဿ ဘာဝေဿတိ, တံ ဒုက္ခံ တဿ ဒုက္ခဿ ပဟာနမာဟ။ သဗ္ဗသော ဥပါဒါနဉ္စ ယံ နတ္ထိ ဒုက္ခဿ သမ္ဘဝေါတိ စတ္တာရော ဝိပလ္လာသာ ယထာ နိဒ္ဒိဋ္ဌဥပါဒါနမာဟ။ တဿ ပဌမော ဝိပလ္လာသော ကာမုပါဒါနံ, ဒုတိယံ ဒိဋ္ဌုပါဒါနံ, တတိယံ သီလဗ္ဗတုပါဒါနံ, စတုတ္ထံ အတ္တဝါဒုပါဒါနံ, တေသံ ယော ခယော နတ္ထိ ဒုက္ခဿ သမ္ဘဝေါ ဥပဓိ နိဒါနံ ဒုက္ခနိရောဓမာဟ။ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ပဿတော ဝိဘဝတဏှာ န ဟောတိ။ ဝိဘဝံ နာဘိနန္ဒတီတိ ဒဿနဘူမိံ မန္တေတိ သဗ္ဗသော တဏှက္ခယံ နိဗ္ဗာနန္တိ ဒွေ ဝိမုတ္တိယော ကထေတိ ရာဂဝိရာဂဉ္စ အဝိဇ္ဇာဝိရာဂဉ္စ။ တဿ ဘိက္ခုနောတိ အနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာနဓါတုံ မန္တေတိ။ အယံ သုတ္တဿ အတ္ထနိဒ္ဒေသော။

၁၁၁။ တတ္ထ ကတမော ဝိစယော? ယဿ ယတ္ထ ပရိဠာဟေတိ တဿ ပရိဍယှန္တဿ သော ယထာဘူတံ နတ္ထိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ စ, အယံ ဝိစယော စ ယုတ္တိ စ။ ပဒဋ္ဌာနော ရာဂဇော ပရိဠာဟော သုခိန္ဒ္ရိယဿ ဒေါမနဿိန္ဒ္ရိယဿ စ ပဒဋ္ဌာနံ။ ဒေါသဇော ပရိဠာဟော သုခိန္ဒ္ရိယဿ ဒေါမနဿိန္ဒ္ရိယဿ စ ပဒဋ္ဌာနံ။ မောဟဇော ပရိဠာဟော ဥပေက္ခိန္ဒ္ရိယဿ ဒေါမနဿိန္ဒ္ရိယဿ စ ပဒဋ္ဌာနံ။

တတ္ထ ကတမော လက္ခဏော ဟာရော? ဖဿပရေတော ဝေဒနာပရေတော သညာပရေတောပိ သင်္ခါရပရေတောပိ ယေန ယေန မညတိ ယဒိ သုဘနိမိတ္တေန ယဒိ သုခနိမိတ္တေန ယဒိ နိစ္စနိမိတ္တေန ယဒိ အတ္တနိမိတ္တေန အသုဘေ သုဘန္တိ မညတိ, ဧဝံ သဗ္ဗံ ရာဂဇေ ပရိဠာဟေ ဝုတ္တေ စတ္တာရော ပရိဠာဟာ ဝုတ္တာ ဘဝန္တိ။ ရာဂဇော ဒေါသဇော မောဟဇော ဒိဋ္ဌိဇော စ ရာဂံ ဝဒါမီတိ အတ္တတော ဝဒတိ။ သဗ္ဗာနိ ပန္နရသ ပဒါနိ အနိစ္စံ ဒုက္ခန္တိ။

တတ္ထ ကတမော စတုဗ္ယူဟော? ဣဓ သုတ္တေ ဘဂဝတော ကော အဓိပ္ပါယော? ယေ ပရိဠာဟေန န အစ္ဆန္တိ တေ ဘဝံ နာဘိနန္ဒန္တိ။ ယေ ဘဝံ နာဘိနန္ဒန္တိ, တေ ပရိနိဗ္ဗာယိဿန္တိ။ အယံ အဓိပ္ပါယော။

တတ္ထ ကတမော အာဝဋ္ဋော? သံကိလေသဘာဂိယေန ဒုက္ခဉ္စ သမုဒယဉ္စ နိဒ္ဒိသတိ။ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယေန မဂ္ဂဉ္စ နိရောဓဉ္စ။

တတ္ထ ကတမာ ဝိဘတ္တိ? သန္တာပဇာတော ရောဂဇာတော ရောဂံ ဝဒတိ အတ္တတော တံ န ဧကံသေန ဟောတိ အမနသိကာရာ သန္တာပဇာတော ခေါ န စ ရောဂံ အတ္တတော ဝဒတိ။

တတ္ထ ကတမော ပရိဝတ္တနော? ပက္ခပဋိပက္ခနိဒဿနတ္ထံ ဘူမိ ပရိဝတ္တနာယ။

တတ္ထ ကတမော ဝေဝစနော ဟာရော? ရောဂဉ္စ အတ္တတော ဝဒတိ သလ္လံ အတ္တတော ဝဒတိ။ ပန္နရသ ပဒါနိ သဗ္ဗာနိ ဝတ္တဗ္ဗာနိ။

တတ္ထ ကတမာ ပညတ္တိ? သန္တာပဇာတောတိ ဒေါမနဿပဒဋ္ဌာနံ။ သဗ္ဗေ ဝစနပညတ္တိယာ ပညပေတိ။ ရောဂံ ဝဒတိ အတ္တတော ဝိပလ္လာသော သံကိလေသပညတ္တိယာ ပညပေတိ။ ယံ နာဘိနန္ဒတိ, တံ ဒုက္ခန္တိ ဝိပလ္လာသနိက္ခေပပညတ္တိယာ ပညတ္တာ။ တေ အကတသတ္တာ လောကာ မဇ္ဈေန ဝေမတ္တတာယ ပညတ္တာ။

တတ္ထ ကတမော ဩတရဏော? သန္တာပဇာတောတိ တီဏိ အကုသလမူလာနိ, တေ သင်္ခါရာ သင်္ခါရက္ခန္ဓပရိယာပန္နာ, ဓါတူသု ဓမ္မဓါတု, အာယတနေသု ဓမ္မာယတနံ။ ဣန္ဒ္ရိယေသု ဣတ္ထိန္ဒ္ရိယံ ပုရိသိန္ဒ္ရိယဉ္စ ပဒဋ္ဌာနံ။

တတ္ထ ကတမော သောဓနော? သုဒ္ဓေါ သုတ္တဿ အာရမ္ဘော။

တတ္ထ ကတမော အဓိဋ္ဌာနော ဟာရော? ပရိဠာဟောတိ ယေ သတ္တာ လောကာ ဧကတ္တပညတ္တိယာ ပညတ္တာ, တေ အကတသတ္တာ လောကာ မဇ္ဈေန ဝေမတ္တတာယ ပညတ္တာ။

တတ္ထ ကတမော ပရိက္ခာရော? သန္တာပဇာတောတိ အယောနိသော မနသိကာရော ဟေတု, ဝိပလ္လာသဉ္စ ပစ္စယော။ တတ္ထ ဒွီဟိ ဓမ္မေဟိ အတ္တာ အဘိနိဝိဋ္ဌာ စိတ္တဉ္စ စေတသိကဉ္စ ဓမ္မေ ဥဘယာနိ တဿ ဝိပရီတေန ပရာမသတော။ အပရော ပရိယာယော, စေတသိကေဟိ ဓမ္မေဟိ အတ္တသညာ အနတ္တသညာ သမုဂ္ဃါတေတိ။ အပရော ပရိယာယော။ အနိစ္စသညာ စေတသိကေသု ဓမ္မေသု, န တု အတ္တသညာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ စိတ္တန္တိ ဝါ မနောတိ ဝါ ဝိညာဏန္တိ ဝါ ဣဒံ ဒီဃရတ္တံ အဗ္ဘုဂ္ဂတံ ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာတိ။ တတ္ထ စေတသိကာ ဓမ္မာနုပဿနာ ဧသာပိ ဓမ္မသညာ။ တဿ ကော ဟေတု, ကော ပစ္စယော? အဟံကာရော ဟေတု, မမံကာရော ပစ္စယော။

တတ္ထ ကတမော သမာရောပနော? အယံ လောကော သန္တာပဇာတောတိ အကုသလံ မန္တေတိ ဝိညာဏံ နာမရူပဿ ပစ္စယော ယာဝ ဇရာမရဏန္တိ, အယံ သမာရောပနော။

၁၁၂။ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ, သမ္မပ္ပညာယ ပဿတိ အကုသလမူလာနံ ပဟာနံ။ တတ္ထ အဝိဇ္ဇာနိရောဓေါ အဝိဇ္ဇာနိရောဓါ ယာဝ ဇရာမရဏနိရောဓေါ, အယံ သမာရောပနော။

စတ္တာရော ပုဂ္ဂလာ [ပဿ အ။ နိ။ ၄။၅] – အနုသောတဂါမီ ပဋိသောတဂါမီ ဌိတတ္တော, တိဏ္ဏော ပါရင်္ဂတော ထလေ တိဋ္ဌတိ ဗြာဟ္မဏောတိ။

တတ္ထ ယော အနုသောတဂါမီ အယံ ကာမေ သေဝတိ။ ပါပဉ္စ ကမ္မံ ကရောတိ ယာဝ ကာမေ ပဋိသေဝတိ ။ ဣဒံ လောဘော အကုသလမူလံ, သော ယေဝ တဏှာ, သော တေဟိ ကာမေဟိ ဝုယှတိ အနုသောတဂါမီတိ ဝုစ္စတိ။ ယော ပုဂ္ဂလော တာဟိ ဂမိတော တပ္ပစ္စယာ တဿ ဟေတု အကုသလကမ္မံ ကရောတိ ကာယေန စ ဝါစာယ စ, အယံ ဝုစ္စတိ ပါပကမ္မံ ကရောတီတိ။ တဿ တီဏိ သောတာနိ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ဝိစိကိစ္ဆာ သီလဗ္ဗတပရာမာသော။ ဣမေဟိ တီဟိ သောတေဟိ တိဝိဓဓါတုယံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ကာမဓါတုယံ ရူပဓါတုယံ အရူပဓါတုယံ။ တေန ပဋိပက္ခေန ယော ကာမေ န ပဋိသေဝတိ။ ယော သီလဝတံ န ပရာမသတိ။ ယော သက္ကာယဒိဋ္ဌီနံ ပဟာနာယ ကာမေသု ယထာဘူတံ အာဒီနဝံ ပဿတိ။ ယေန စ တေ ဓမ္မေ ပဋိသေဝတိ။ ယဉ္စ တပ္ပစ္စယာ တိဋ္ဌတိ ဗြာဟ္မဏောတိ အရဟံ ကိရ။ တတ္ထ အရဟံ တဿ ပါရင်္ဂတော ဟောတိ, ပါရင်္ဂတဿ ထလေ တိဋ္ဌတိ သောပါဒိသေသာ နိဗ္ဗာနဓါတု။ အနုသောတဂါမိနီတိ ဒဿနပ္ပဟာတဗ္ဗာနံ သံယောဇနာနံ အပ္ပဟာနမာဟ။ ပဋိသောတဂါမိနီတိ ဖလေ ဒိဋ္ဌေကဋ္ဌာနဉ္စ ကိလေသာနံ ပဟာနမာဟ, ဌိတတ္တေန ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပဟာနမာဟ။ တတ္ထ အနုသောတဂါမိနာ မဂ္ဂရူပိမာဟ။ ပဋိသောတဂါမိနာ ဌိတတ္တေန စ မဂ္ဂမိတိမာဟ။ ပါရင်္ဂတေန သာဝကာ အသေက္ခာ စ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ စ ဝုတ္တာ။ အနုသောတဂါမိနာ သက္ကာယသမုဒယဂါမိနိံ ပဋိပဒမာဟ။ ပဋိသောတဂါမိနာ ဌိတတ္တေန သက္ကာယနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒမာဟ။ ပါရင်္ဂတေန ဒသ အသေက္ခာ အရဟန္တာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ။ အယံ သုတ္တတ္ထော။

၁၁၃။ တတ္ထ ကတမာ ဒေသနာ? ဣမသ္မိံ ဟိ သုတ္တေ စတ္တာရိ အရိယသစ္စာနိ ဒေသိတာနိ။ တေဓါတုကလောကသမတိက္ကမနဉ္စ။

တတ္ထ ကတမော ဝိစယော ဟာရော? ယော ကာမေ ပဋိသေဝတိ ပါပံ [ပါပကံ (ဣ။)] ကရေယျာတိ ယော စ ကာမေ န ပဋိသေဝတိ သော ပါပကမ္မံ န ကရေယျာတိ ယော စ ဣမေဟိ ဒွီဟိ ဘူမီဟိ ဥတ္တိဏ္ဏော ပါရင်္ဂတောတိ ယာ ဝီမံသာ အယံ ဝိစယော။

ယုတ္တီတိ ယုဇ္ဇတိ သုတ္တေသု, နာယုဇ္ဇတီတိ ယာ ဝီမံသာယ, အယံ ယုတ္တိ။ ပဒဋ္ဌာနောတိ အနုသောတဂါမိနာ သတ္တန္နံ သံယောဇနာနံ ပဒဋ္ဌာနံ။ အကုသလဿ ကိရိယာ အကုသလဿ မူလာနံ ပဒဋ္ဌာနံ။ ပဋိသောတဂါမိနာ ယထာဘူတဒဿနဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ ဌိတတ္တေန အသံဟာရိယာယ [အသဟာရိယာယ (ဣ။)] ပဒဋ္ဌာနံ။ ပါရင်္ဂတောတိ ကဒါစိ ဘူမိယာ ပဒဋ္ဌာနံ။

တတ္ထ ကတမော လက္ခဏော ဟာရော? ယော အနုသောတံ ဂစ္ဆတိ တဏှာဝသေန။ သဗ္ဗေသမ္ပိ ကိလေသာနံ ဝသေန ဂစ္ဆတိ။ ယော ပဋိသောတံ ဝါယမတိ။ တဏှာယ သဗ္ဗေသမ္ပိ သော ကိလေသာနံ ဝါယမတိ ပဋိသောတံ။ ယော အတ္တနာ ဌိတော ကာယေနပိ သော ဌိတော ဝါစာစိတ္တေနပိ သော ဌိတော။ အယံ လက္ခဏော ဟာရော။

တတ္ထ ကတမော စတုဗ္ယူဟော? ဣဓ သုတ္တေ ဘဂဝတော ကော အဓိပ္ပါယော? ယေ အနုသောတဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ နာဘိရမိဿန္တိ, တေ ပဋိသောတံ ဝါယမိဿန္တီတိ ယာဝ ကဒါစိ ဘူမိယံ, အယံ အဓိပ္ပါယော။ အာဝဋ္ဋောတိ ဣဓ သုတ္တေ စတ္တာရိ သုတ္တာနိ ဒေသိတာနိ။

တတ္ထ ကတမော ဝိဘတ္တိ ဟာရော? ယော ကာမေ ပဋိသေဝတိ ပါပဉ္စ ကမ္မံ ကရောတိ။ သော အနုသောတဂါမီတိ န ဧကံသေန သောတာပန္နောပိ ကာမေ ပဋိသေဝတိ။ တံ ဘာဂိယဉ္စ ပါပကမ္မံ ကရောတိ။ ကိဉ္စာပိ သေက္ခောပိ ကရေယျ ပါပံ ယထာ သုတ္တေ နိဒ္ဒိဋ္ဌော န စ သော အနုသောတဂါမီ, ဣဒံ ဝိဘဇ္ဇဗျာကရဏီယံ။ န စ ကာမေ ပဋိသေဝတိ န စ ပါပကမ္မံ ကရောတိ ပဋိသောတဂါမီ န စ ဧကံသေန သဗ္ဗေ ဗာဟိရကော ကာမေသု ဝီတရာဂေါ န စ ကာမေ ပဋိသေဝတိ, တေန စ ပါပကမ္မံ ကရောတိ အနုသောတဂါမီ ပဋိသောတဂါမီ, အယံ ဝိဘတ္တိ။

တတ္ထ ကတမော ပရိဝတ္တနော ဟာရော? နိဒ္ဒိဋ္ဌော ပဋိပက္ခော။ ဝေဝစနောတိ ကာမေသု ဝတ္ထုကာမာပိ ကိလေသကာမာပိ ရူပသဒ္ဒဂန္ဓရသဖဿပုတ္တဒါရဒါသကမ္မကရပေါရိသဉ္စ ပရိဂ္ဂဟာ။

ပညတ္တီတိ သဗ္ဗေ ပုထုဇ္ဇနာ ဧကတ္တာယ ပညတ္တာ။ အနုသောတဂါမီတိ ကိလေသသမုဒါစာရပညတ္တိယာ ပညတ္တာ။ ယေ ပန သေက္ခာ ပုဂ္ဂလာ, တေ နိဗ္ဗာနပညတ္တိယာ [နိဋ္ဌာနပညတ္တိယာ (က။)] ပညတ္တာ။ ယေ ပန အနာဂါမီ, တေ အသံဟာရိယ ပညတ္တိယာ ပညတ္တာ, အယံ ပညတ္တိ။

ဩတရဏောတိ ယော အနုသောတဂါမီ, သော ဒုက္ခံ။ ယေ တဿ ဓမ္မာ, တေ ဒုက္ခဿ သမုဒယော။ ယံ ရူပံ, အယံ ရူပက္ခန္ဓော, ဧဝံ ပဉ္စပိ ခန္ဓာ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ, တေ ကိလေသာ သင်္ခါရက္ခန္ဓပရိယာပန္နာ ဓမ္မာယတနံ ဓမ္မဓါတု ဣန္ဒ္ရိယေသု စ ပညတ္တာ။

သောဓနောတိ ယေနာရမ္ဘေန ဣဒံ သုတ္တံ ဒေသိတံ, သော အာရမ္ဘော သဗ္ဗော သုဒ္ဓေါ။

အဓိဋ္ဌာနောတိ ပဋိသောတဂါမိနာ သဗ္ဗေ သောတာပန္နာ ဧကတ္တေန ဝါ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ ရာဂါနုသယပဋိသောတဂါမိနော သေက္ခာဝ မဂ္ဂေါ စ သေက္ခော စ ပုဂ္ဂလော ဌိတတ္တောတိ။

ဝီတရာဂေါ ဧကတ္တာယ ပညတ္တော။ ပါရင်္ဂတောတိ သဗ္ဗေ အရဟန္တော သဗ္ဗေ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ စ ဧကတ္တာယ ပညတ္တာ။

ပရိက္ခာရောတိ အနုသောတဂါမိနော ပါပမိတ္တပစ္စယော ကာမပရိယုဋ္ဌာနံ ဟေတု။ ပဋိသောတဂါမိနော ဒွေ ဟေတူ ဒွေ ပစ္စယာ စ ယာဝ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ ဥပ္ပါဒါယဒိဋ္ဌိ [ဥပါဒါယဒိဋ္ဌိ (ဣ။)], တဿ ပဋိလဒ္ဓမဂ္ဂေါ ဟေတု အာရမ္ဘော ပစ္စယော ကာယိကော စေတသိကဿ ကောဋ္ဌာသော စ။ သမာရောပနောတိ ဝိဘတ္တိ ဣဒံ သုတ္တံ နတ္ထိ သမာရောပနာယ ဘူမိ။

၁၁၄။ ပဉ္စာနိသံသာ သောတာနုဂတာနံ ဓမ္မာနံ [ပဿ အ။ နိ။ ၄။၁၉၁] ယာဝ ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါနံ သုတ္တံ ဝိတ္ထာရေန ကာတဗ္ဗံ။ ယုဉ္ဇတော ဃဋေန္တဿ ဝါယမတော ဂိလာနော မရဏကာလေ ဒေဝဘူတော ပစ္စေကဗောဓိံ ပါပုဏာတိ။ သောတာနုဂတာတိ သဒ္ဓမ္မဿဝနေန ကတံ ဟောတိ။ န စ အဓိပညာဓမ္မဝိပဿနာယ တဿ စိတ္တံ တသိတံ ဟောတိ, န စ အနိဗ္ဗိဒ္ဓတ္တံ, ဣဒံ စ သုတ္တံ ပဉ္စန္နံ ပုဂ္ဂလာနံ ဒေသိတံ, သဒ္ဓါနုသာရိနော မုဒိန္ဒ္ရိယဿ တိက္ခိန္ဒ္ရိယဿ စ ဓမ္မာနုသာရိနော တိက္ခိန္ဒ္ရိယဿ မုဒိန္ဒ္ရိယဿ စ။ ယော ပန မောဟစရိတော ပုဂ္ဂလော န သက္ကောတိ ယုဉ္ဇိတုံ ဃဋိတုံ ဝါယမိတုံ ယထာဘူတံ ယထာသမာဓိကာ ဝိမုတ္တိ တံ ခဏံ တံ လယံ တံ မုဟုတ္တံ ဖလံ ဒဿေတိ။ သာဓု ပရိဟာယတိ ပရော တံ ဒုယှတိ, နော တု သုခအဝိပါကိနီ ဘဝတိ ။ တဿ ဒိဋ္ဌေ ယေဝ စ ဓမ္မေ ဥပပဇ္ဇအပရာပရိယဝေဒနီယံ။ တတ္ထ ယော ပုဂ္ဂလော ဓမ္မာနုသာရီ တဿ ယဒိ သောတာနုဂတာ ဓမ္မာ ဟောန္တိ သော ယုဉ္ဇန္တော ပါပုဏာတိ။ ယော ဓမ္မာနုသာရီ မုဒိန္ဒ္ရိယော, သော ဂိလာနော ပါပုဏာတိ။ ယော သဒ္ဓါနုသာရီ တိက္ခိန္ဒ္ရိယော, သော မရဏကာလသမယေ ပါပုဏာတိ။ ယော မုဒိန္ဒ္ရိယော, သော ဒေဝဘူတော ပါပုဏာတိ။ ယဒါ ဒေဝဘူတော န ပါပုဏာတိ, န သော တေနေဝ ဓမ္မရာဂေန တာယ ဓမ္မနန္ဒိယာ ပစ္စေကဗောဓိံ ပါပုဏာတိ။ ယော သောတာနုဂတေသု ယုဉ္ဇတိ ဃဋေတိ ဝါယမတိ, သော ပုဗ္ဗာပန္နေန ဝိသေသံ သဉ္ဇာနာတိ, သဉ္ဇာနန္တော ပါပုဏာတိ။ သစေ ပန ဂိလာနဿ မနသိကာရော ဟောတိ, တတ္ထ ယုဉ္ဇန္တော ပါပုဏာတိ။ သစေ ပနဿ မရဏကာလေ သံဝိဂ္ဂေါ ဟောတိ, တတ္ထ ယုဉ္ဇန္တော ပါပုဏာတိ။ သစေ ပန န ကတ္ထစိ [ကတ္ထ (ဣ။ က။), တတ္ထ (က။)] သံဝေဂေါ ဟောတိ, တဿ ဒေဝဘူတဿ သုခိနော ဓမ္မဘူတာ ပါဒါ ဧဝံ အဝိလပတိ။ သော ဧဝံ ဇာနာတိ ‘‘အယံ သော ဓမ္မဝိနယော ယတ္ထ မယံ ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတာ ဗြဟ္မစရိယံ စရိမှာ’’တိ။ အထ ဒေဝဘူတော ပါပုဏာတိ။ ဒိဗ္ဗေသု ဝါ ပဉ္စသု ကာမဂုဏေသု အဇ္ဈောသိတော ဟောတိ ပမာဒဝိဟာရီ, သော တေန ကုသလမူလေန ပစ္စေကဗောဓိံ ပါပုဏာတိ။

ယာ ပရတောဃောသေန ဝစသာ သုပရိစိတာ, အယံ သုတမယီ ပညာ။ ယေ ပန ဓမ္မာ ဟောန္တိ မနသာ အနုပေက္ခိတာ, အယံ စိန္တာမယီ ပညာ။ ယံ ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါ, အယံ ဘာဝနာမယီ ပညာ ။ ယံ သောတာနုဂတာ ဝစသာ ပရိစိတာ ဟောန္တိ, သော စ ဒိဋ္ဌေ ယေဝ ဓမ္မေ ပရိနိဗ္ဗာယီ, အယံ အရဟံ ပုဂ္ဂလော။ ယော ဥပပဇ္ဇတိ ဒေဝဘူတော ပါပုဏာတိ, တတ္ထ စ ပရိနိဗ္ဗာယတိ, အယံ အနာဂါမီ။ ယော တေန ကုသလမူလေန ပစ္စေကဗောဓိံ ပါပုဏာတိ, အယံ ပုဗ္ဗယောဂသမ္ဘာရသမ္ဘူတော ပုဂ္ဂလော။

သောတာနုဂတာ ဓမ္မာတိ ပဌမံ ဝိမုတ္တာယတနံ, ဝစသာ ပရိစိတာတိ ဒုတိယံ တတိယဉ္စ ဝိမုတ္တာယတနံ, မနသာ အနုပေက္ခိတာတိ စတုတ္ထံ ဝိမုတ္တာယတနံ ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါတိ ပဉ္စမံ ဝိမုတ္တာယတနံ။

သောတာနုဂတာယ ဝိမုတ္တိယာ ဝစသာ ယာ ဝါစာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါ အနုပုဗ္ဗဓမ္မဿ သောတေန သုတွာ သီလက္ခန္ဓေ ပရိပူရေတိ, မနသာ အနုပေက္ခိတာ သမာဓိက္ခန္ဓံ ပရိပူရေတိ, ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါ ပညာက္ခန္ဓံ ပရိပူရေတိ။

သောတာနုဂတာ ဓမ္မာ ဗဟုဿုတာ ဟောန္တီတိ ဝိတ္ထာရေန ကာတဗ္ဗံ။ ဣဒံ ပဌမံ သဒ္ဓါပဒါနံ မနသာ အနုပေက္ခိတာတိ ပဋိသလ္လာနဗဟုလော ဝိဟရတိ, ဝိတ္ထာရေန ကာတဗ္ဗံ။ ဣဒံ ဒုတိယံ သဒ္ဓါပဒါနံ ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါတိ အနာသဝါ စေတောဝိမုတ္တိယာ နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီတိ။ ဣဒံ တတိယံ သဒ္ဓါပဒါနံ။

သောတာနုဂတာ ဓမ္မာတိ သေက္ခံ သတ္ထာ ဒဿေတိ။ မနသာ အနုပေက္ခိတာတိ အရဟတ္တံ သတ္ထာ ဒဿေတိ။ ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါတိ တထာဂတံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ သတ္ထာ ဒဿေတိ။

သောတာနုဂတာ ဓမ္မာတိ ကာမာနံ နိဿရဏံ ဒဿေတိ။ မနသာ အနုပေက္ခိတာတိ ရူပဓါတုယာ နိဿရဏံ ဒဿေတိ။ ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါတိ တေဓါတုကာနံ နိဿရဏံ ဒဿေတိ။ အယံ သုတ္တတ္ထော။

၁၁၅။ တတ္ထ ကတမော ဒေသနာဟာရော? ဣမမှိ သုတ္တေ တယော ဧသနာ ဒေသိတာ သောတာနုဂတေဟိ ဓမ္မေဟိ ဝစသာ ပရိစိတေဟိ ကာမေသနာယ သမထမဂ္ဂေါ။ ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓေဟိ ဗြဟ္မစရိယေသနာယ သမထမဂ္ဂေါ။

ဝိစယောတိ ယထာ သုတ္တံ မနသိကရောန္တော ဝိစိနန္တော သုတမယိပညံ ပဋိလဘတိ။ ယထာ စ သော မနသိကရောတီတိ ယထာ သုတဓမ္မာ တဒါ စိန္တာမယိပညံ ပဋိလဘတိ။ ယထာ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ မနသိကရောတိ တဒါ ဘာဝနာမယိပညံ ပဋိလဘတိ။ အယံ ဝိစယော။

သုတေန သုတမယိပညံ ပဋိလဘတိ။ စိန္တာယ စိန္တာမယိပညံ ဘာဝနာယ ဘာဝနာမယိပညံ ပဋိလဘတိ။ အတ္ထိ ဧသာ ယုတ္တိ။

ပဒဋ္ဌာနောတိ သောတာနုဂတာ ဓမ္မာတိ ဓမ္မဿဝနဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ ဝစသာ ပရိစိတာတိ ယုဉ္ဇနာယ ပဒဋ္ဌာနံ။ မနသာ အနုပေက္ခိတာတိ ဓမ္မာနုဓမ္မာယ ဝိပဿနာယ ပဒဋ္ဌာနံ။ ဒိဋ္ဌိယာ အနုပေက္ခိတာတိ ပညာယပိ အနုပေက္ခိတာ ဒိဋ္ဌိယာပိ အနုပေက္ခိတာ။

စတုဗ္ယူဟောတိ ဣမမှိ သုတ္တေ ဘဂဝတော ကော အဓိပ္ပါယော? ယေ ဣမာဟိ ဒွီဟိ ပညာဟိ သမန္နာဂတာ တေဟိ။။

သ နိဗ္ဗုတောတိ မဂ္ဂဖလံ အနုပါဒိသေသဉ္စ နိဗ္ဗာနဓါတုံ မန္တေတိ, ဒါနေန ဩဠာရိကာနံ ကိလေသာနံ ပဟာနံ မန္တေတိ။ သီလေန မဇ္ဈိမာနံ, ပညာယ သုခုမကိလေသာနံ မန္တေတိ, ရာဂဒေါသမောဟက္ခယာ သ နိဗ္ဗုတောတိ ကတာ စ ဘူမိ။

ဒဒတော ပုညံ ပဝဍ္ဎတိ၊ သံယမတော ဝေရံ န စီယတိ။

ကုသလော စ ဇဟာတိ ပါပကန္တိ မဂ္ဂေါ ဝုတ္တော။

ရာဂဒေါသမောဟက္ခယာ သ နိဗ္ဗုတောတိ မဂ္ဂဖလမာဟ။

ဒဒတော ပုညံ ပဝဍ္ဎတိ, သံယမတောတိ တီဟိ ပဒေဟိ လောကိကံ ကုသလမူလံ ဝုတ္တံ။ ရာဂဒေါသမောဟက္ခယာ သ နိဗ္ဗုတောတိ လောကုတ္တရံ ကုသလမူလံ ဝုတ္တံ။

ဒဒတော ပုညံ ပဝဍ္ဎတိ, သံယမတော ဝေရံ န စီယတီတိ ပုထုဇ္ဇနဘူမိံ မန္တေတိ။ ကုသလော စ ဇဟာတိ ပါပကန္တိ သေက္ခဘူမိံ မန္တေတိ။ ရာဂဒေါသမောဟက္ခယာ သ နိဗ္ဗုတောတိ အသေက္ခဘူမိ ဝုတ္တာ။

ဒဒတော ပုညံ ပဝဍ္ဎတိ, သံယမတော ဝေရံ န စီယတီတိ မဂ္ဂနိယာ ပဋိပဒါ ဝုတ္တာ။ ကုသလော စ ဇဟာတိ ပါပကန္တိ သေက္ခဝိမုတ္တိ။ ရာဂဒေါသမောဟက္ခယာ သ နိဗ္ဗုတောတိ အသေက္ခဝိမုတ္တိ။

ဒဒတော ပုညံ ပဝဍ္ဎတိ, သံယမတော ဝေရံ န စီယတီတိ ဒါနကထံ သီလကထံ မဂ္ဂကထံ လောကိကာနံ ဓမ္မာနံ ဒေသနမာဟ။ ကုသလော စ ဇဟာတိ ပါပကန္တိ လောကေ အာဒီနဝါနုပဿနာ။ ရာဂဒေါသမောဟက္ခယာ သ နိဗ္ဗုတောတိ သာမုက္ကံသိကာယ ဓမ္မဒေသနာယပိ ပဋိဝိဒ္ဓါ။

ဒဒတော ပုညံ ပဝဍ္ဎတီတိ ပါဏာနံ အဘယဒါနေန ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏိသတ္တာနံ အဘယံ ဒေတိ။ ဧဝံ သဗ္ဗာနိ သိက္ခာပဒါနိ ကာတဗ္ဗာနိ။ သံယမတော ဝေရံ န စီယတီတိ သီလေ ပတိဋ္ဌာယ စိတ္တံ သံယမေတိ, တဿ သံယမတော ပါရိပူရိံ ဂစ္ဆတိ။ ရာဂဒေါသမောဟက္ခယာ သ နိဗ္ဗုတောတိ ဒွေ ဝိမုတ္တိယော။ အယံ သုတ္တနိဒ္ဒေသော။

၁၁၆။ တတ္ထ ကတမာ ဒေသနာ? ဣမမှိ သုတ္တေ ကိံ ဒေသိတံ? ဒွေ သုဂတိယော ဒေဝါ စ မနုဿာ စ, ဒိဗ္ဗာ စ ပဉ္စကာမဂုဏာ, မာနုဿကာ စ။ ဒွီဟိ ပဒေဟိ နိဒ္ဒေသော။ ဒဒတော ပုညံ ပဝဍ္ဎတိ, သံယမတော ဝေရံ န စီယတိ, ကုသလော စ ဇဟာတိ ပါပကန္တိ မဂ္ဂေါ ဝုတ္တော။ ရာဂဒေါသမောဟက္ခယာ သ နိဗ္ဗုတောတိ ဒွေ နိဗ္ဗာနဓါတုယော ဒေသိတာ သောပါဒိသေသာ စ အနုပါဒိသေသာ စ။ အယံ ဒေသနာ။

ဝိစယောတိ ဒဒတော ပုညံ ပဝဍ္ဎတီတိ ဣမိနာ ပဌမေန ပဒေန ဒါနမယိကပုညကိရိယဝတ္ထု ဝုတ္တံ။ တေနဿ အာနန္တရိယာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ။ ဒုတိယေန ပဒေန။ ယန္တိ, နိယျာနိကံ သာသနန္တိ, အယံ အဓိပ္ပါယော။ အဿဝနေန စ အမနသိကာရေန စ အပ္ပဋိဝေဓေန စ သက္ကာယသမုဒယဂါမိနီ ပဋိပဒါ ဝုတ္တာ။ သဝနေန စ မနသိကာရေန စ ပဋိဝေဓေန စ သက္ကာယနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ ဝုတ္တာ။ အယံ အာဝဋ္ဋော။

ဝိဘတ္တီတိ ဧကံသဗျာကရဏီယော။ နတ္ထိ တတ္ထ ဝိဘတ္တိယာ ဘူမိ။ ပရိဝတ္တနာတိ ယေ ပဉ္စာနိသံသာ, တေ ပဉ္စာဒိနာ ပဋိပက္ခေန တေနေဝ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ပါပုဏာတိ, တံ ဥပပဇ္ဇမာနာ အပရော ပရိယာယော။

ဝေဝစနန္တိ သောတာနုဂတာ ဓမ္မာတိ ယံ သုတ္တံ ဒိဋ္ဌမ္ပိ ပညိန္ဒ္ရိယံ ဝိညတ္တမ္ပိ ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓမ္ပိ ဝိဘာဝိတမ္ပိ။

ပညတ္တီတိ သောတာနုဂတာဓမ္မာတိ ဒေသနာ အဝိဇ္ဇာပညတ္တိယာ ပညတ္တံ။ မနသိကာရော ပါမောဇ္ဇပညတ္တိယာ ပညတ္တော, ဒိဋ္ဌဓမ္မာပိ အာနိသံသပညတ္တိယာ ပညတ္တာ။

ဩတရဏောတိ တိဿော ပညာ ဝစသာ ပရိစိတေသု သုတမယီပညာ မနသာ အနုပေက္ခိတေသု စိန္တာမယီပညာ ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါသု ဘာဝနာမယီပညာ။ ဣမာနိ အရိယသစ္စာနိ ဣန္ဒ္ရိယာနိ ဝိဇ္ဇုပ္ပါဒါ အဝိဇ္ဇာနိရောဓေါ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ ဣန္ဒ္ရိယေသု တီဏိ ဣန္ဒ္ရိယာနိ, အာယတနေသု ဓမ္မာယတနပရိယာပန္နာ ဓါတူသု ဓမ္မဓါတုပရိယာပန္နာတိ။ သောဓနောတိ ယော အာရမ္ဘော သုတ္တဿ ပဝေသော နိယုတ္တော။

အဓိဋ္ဌာနောတိ ပဉ္စာနိသံသာတိ ဝေမတ္တတာယ ပညတ္တာ အာနိသံသာ သောတာ အနုဂတာတိ ဝေမတ္တတာယ အရိယဝေါဟာရော ပညတ္တော, ဓမ္မေ စ သဝနန္တိ ဧကတ္တတာယ ပညတ္တံ။

ပရိက္ခာရောတိ ဓမ္မဿဝနဿ ပယိရုပါသနာ ပစ္စယော, သဒ္ဓါ ဟေတု။ မနသာ အနုပေက္ခိတာတိ အတ္ထပ္ပဋိသံဝေဒိတာ ပစ္စယော, ဓမ္မပ္ပဋိသံဝေဒိတာ ဟေတု, ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါတိ သဒ္ဓမ္မဿဝနဉ္စ မနသိကာရော စ ပစ္စယော, သုတမယီ စိန္တာမယီ ပညာ ဟေတု။ သမာရောပနောတိ ဝိဘတ္တံ သုတ္တံ အပရော ပရိယာယော နိဗ္ဗတ္တိ ဗလေ နတ္ထိ။ တတ္ထ သမာရောပနာယ ဘူမိ။

၁၁၇။ တတ္ထ ကတမံ ဝါသနာဘာဂိယဉ္စ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယဉ္စ သုတ္တံ? ဒဒတော ပုညံ ပဝဍ္ဎတီတိ ဂါထာ။ ဒဒတောတိ ဒါနမယိကပုညကိရိယဝတ္ထု ဝုတ္တံ။ သံယမတော ဝေရံ န စီယတီတိ သီလမယိကပုညကိရိယဝတ္ထု ဝုတ္တံ။ ကုသလော စ ဇဟာတိ ပါပကန္တိ လောဘဿ စ မောဟဿ စ ဗျာပါဒဿ စ ပဟာနမာဟ။ ရာဂဒေါသမောဟက္ခယာ သ နိဗ္ဗုတောတိ လောဘဿ စ မောဟဿ စ ဗျာပါဒဿ စ ဆန္ဒရာဂဝိနယမာဟာတိ။ ဒဒတော ပုညံ ပဝဍ္ဎတီတိ ဂါထာ အလောဘော ကုသလမူလံ ဘဝတိ။ သံယမတော ဝေရံ န စီယတီတိ အဒေါသော ကုသလမူလံ ဘဝတိ။ သံယမတော ဝေရံ န စီယတီတိ အဝေရာ အသပတ္တာ အဗျာပါဒတာယ သဒါ။ ကုသလော စ ဇဟာတိ ပါပကန္တိ ဉာဏုပ္ပါဒါ အညာဏနိရောဓေါ။ စတုတ္ထပဒေန ရာဂဒေါသမောဟက္ခယေန ရာဂဝိရာဂါ စေတောဝိမုတ္တိမောဟက္ခယေန အဝိဇ္ဇာဝိရာဂါ ပညာဝိမုတ္တိ, အယံ ဝိစယော။

ယုတ္တီတိ ဒါနေ ဌိတော ဥဘယံ ဟိ ပရိပူရေတိ။ မစ္ဆရိယဉ္စ ပဇဟတိ။ ပုညဉ္စ ပဝဍ္ဎတိ။ အတ္ထိ ဧသာ ယုတ္တိ။

ပဒဋ္ဌာနန္တိ ဒဒတော ပုညံ ပဝဍ္ဎတီတိ စာဂါဓိဋ္ဌာနဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ သံယမတော ဝေရံ န စီယတီတိ ပညာဓိဋ္ဌာနဿ ပဒဋ္ဌာနံ ကုသလော စ ဇဟာတိ ပါပကန္တိ သစ္စာဓိဋ္ဌာနဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ ရာဂဒေါသမောဟက္ခယာ သ နိဗ္ဗုတောတိ ဥပသမာဓိဋ္ဌာနဿ ပဒဋ္ဌာနံ။ အယံ ပဒဋ္ဌာနော။

တတ္ထ ကတမော လက္ခဏော? ဒဒတော ပုညံ ပဝဍ္ဎတိ သံယမတော ဝေရံ န စီယတိ။ ဒဒတောပိ ဝေရံ န ကရိယာတိ ကုသလော စ ဇဟာတိ ပါပကံ ရာဂဒေါသမောဟက္ခယာ သ နိဗ္ဗုတော ရူပက္ခယာပိ ဝေဒနက္ခယာပိ, ယေန ရူပေန ဒိဋ္ဌံ, တေန တထာဂတော ပညပေန္တော ပညပေယျ ရူပဿ ခယာ ဝိရာဂနိရောဓါတိ ဧဝံ ပဉ္စက္ခန္ဓာ။

စတုဗ္ယူဟော ဣဓ ဘဂဝတော ကော အဓိပ္ပါယော? ယေ မဟာဘောဂါနံ ပတ္ထယိဿန္တိ? တေ ဒါနံ ဒဿန္တိ ပရိဿယပဟာနာယ, ယေ အဝေရာဘိဆန္ဒကာ, တေ ပဉ္စ ဝေရာနိ ပဇဟိဿန္တိ, ယေ ကုသလာဘိဆန္ဒကာ, တေ အဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ ဘာဝေဿန္တိ အဋ္ဌန္နံ မိစ္ဆတ္တာနံ ပဟာနာယ။ ယေ နိဗ္ဗာယိတုကာမာ, တေ ရာဂဒေါသမောဟံ ပဇဟိဿန္တီတိ အယံ ဘဂဝတော အဓိပ္ပါယော။

အာဝဋ္ဋောတိ ယဉ္စ အဒဒတော မစ္ဆရိယံ ယဉ္စ အသံယမတော ဝေရံ ယဉ္စ အကုသလဿ ပါပဿ အပ္ပဟာနံ, အယံ ဒုက္ခနိဒ္ဒေသော န သမုဒယော။ အလောဘေန စ အဒေါသေန စ အမောဟေန စ ကုသလေန ဣမာနိ တီဏိ ကုသလမူလာနိ။ တေသံ ပစ္စယော အဋ္ဌ သမ္မတ္တာနိ, အယံ မဂ္ဂေါ။ တေသံ ရာဂဒေါသမောဟာနံ ခယာ, အယံ နိရောဓေါ။

ဝိဘတ္တီတိ ဒဒတော ပုညံ ပဝဍ္ဎတီတိ န ဧကံသေန ယော ရာဇဒဏ္ဍဘယေန ဒေတိ, ယော စ အကပ္ပိယဿ ပရိဘောဂေန သီလဝန္တေသု ဒေတိ, န တဿ ပုညံ ပဝဍ္ဎတီတိ သော စေတံ ဒါနံ အကုသလေန ဒေတိ, ဒဏ္ဍဒါနံ သတ္ထဒါနံ အပုညမယံ ပဝဍ္ဎတိ, န ပုညံ။ သံယမတော ဝေရံ န စီယတီတိ န ဧကံသေန ကိံ ကာရဏံ ယဉ္စ ယော ပဒံ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကံ ပဿတိ ယဒိ မမ ရာဇာနော ဂဟေတွာ ဟတ္ထံ ဝါ ဆိန္ဒေယျ။ပေ။။ န တေန သံယမေန ဝေရံ န ကရောတိ။ ယော တု ဧဝံ သမာဒိယတိ ပါဏာတိပါတဿ ပါပကော ဝိပါကောတိ, ဒိဋ္ဌေ ယေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယေ စ ဧဝံ သဗ္ဗဿ အကုသလဿ ဟေတုတော အာရတိ။ ဣမိနာ သံယမေန ဝေရံ န စီယတိ။

ပရိဝတ္တနာတိ ဒဒတော ပုညံ ပဝဍ္ဎတီတိ အဒဒတော ပုညံ န ပဝဍ္ဎတိ။ ယံ ဒါနမယံ, တံ သံယမတော ဝေရံ န စီယတိ, အသံယမတော ဝေရံ ကရီယတိ။ ကုသလော စ ဇဟာတိ ပါပကံ အကုသလော န ဇဟာတိ။ ရာဂဒေါသမောဟက္ခယာ သနိဗ္ဗုတောတိ ဒူတံ ပေသေတွာ ပဏီတံ ပေသေတွာပိ န ပက္ကောသာမိ, သော သယမေဝ ပန မဟာဘိက္ခုသံဃပရိဝါရော အမှာကံ ဝသနဋ္ဌာနံ သမ္ပတ္တော အမှေဟိ စ သန္ထာဂါရသာလာ [သန္ဓာဂါရသာလာ (က။)] ကာရိတာ, ဧတ္ထ မယံ ဒသဗလံ အာနေတွာ မင်္ဂလံ ဘဏာပေမာတိ စိန္တေတွာ ဥပသင်္ကမိံသု။ ယေန သန္ထာဂါရံ တေနုပသင်္ကမိံသူတိ တံ ဒိဝသံ ကိရ သန္ထာဂါရေ စိတ္တကမ္မံ နိဋ္ဌာပေတွာ အဋ္ဋကာ မုတ္တမတ္တာ ဟောန္တိ။ ဗုဒ္ဓါ နာမ အရညဇ္ဈာသယာ အရညာရာမာ အန္တောဂါမေ ဝသေယျုံ ဝါ နော ဝါတိ တသ္မာ ဘဂဝတော မနံ ဇာနိတွာဝ ပဋိဇဂ္ဂိဿာမာတိ စိန္တေတွာ တေ ဘဂဝန္တံ ဥပသင်္ကမိံသု။ ဣဒါနိ ပန မနံ လဘိတွာ ပဋိဇဂ္ဂိတုကာမာ ယေန သန္ထာဂါရံ, တေနုပသင်္ကမိံသု။ သဗ္ဗသန္ထရိန္တိ ယထာ သဗ္ဗံ သန္ထတံ ဟောတိ ဧဝံ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသူတိ။ ဧတ္ထ ပန တေ မလ္လရာဇာနော သန္ထာဂါရံ ပဋိဇဂ္ဂိတွာ နဂရဝီထိယောပိ သမ္မဇ္ဇာပေတွာ ဓဇေ ဥဿာပေတွာ သုဝဏ္ဏဃဋိကဒလိယော စ ဌပါပေတွာ သကလနဂရံ ဒီပမာလာဟိ ဝိပ္ပကိဏ္ဏတာရကံ ဝိယ ကတွာ ခီရပကေ [ခီရုပကေ (ဣ။ က။)] ဒါရကေ ခီရံ ပါယေထ, ဒဟရေ ကုမာရေ လဟုံ လဟုံ ဘောဇာပေတွာ သယာပေထ, ဥစ္စာသဒ္ဒံ မာကရိ, အဇ္ဇ ဧကရတ္တိံ သတ္ထာ အန္တောဂါမေဝ ဝသိဿတိ, ဗုဒ္ဓါ နာမ အပ္ပသဒ္ဒကာမာ ဟောန္တီတိ ဘေရိံ စရာပေတွာ သယံ ဒဏ္ဍကဒီပိကာ အာဒါယ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု။ ဘဂဝန္တံ ယေဝ ပုရက္ခတွာတိ ဘဂဝန္တံ ပုရတော ကတွာ, တတ္ထ ဘဂဝါ ဘိက္ခူနဉ္စေဝ ဥပါသကာနဉ္စ မဇ္ဈေ နိသိန္နော အတိဝိယ ဝိရောစတိ။ သမန္တပါသာဒိကော သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏော အဘိရူပေါ ဒဿနီယော ပုရတ္ထိမကာယတော သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏာ ရသ္မိ ဥဋ္ဌဟိတွာ ဂဂနတလေ အသီတိဟတ္ထံ ဌာနံ ဂဏှာတိ။ ပစ္ဆိမကာယတော ဒက္ခိဏဟတ္ထတော ဝါမဟတ္ထတော သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏာ ဟေဋ္ဌာ ပါဒတလေဟိ ပဝါဠဝဏ္ဏရသ္မိ ဥဋ္ဌဟိတွာ ဃနပထဝိယံ အသီတိဟတ္ထံ ဌာနံ ဂဏှာတိ, ဧဝံ သမန္တာ အသီတိဟတ္ထမတ္တံ ဌာနံ ဆဗ္ဗဏ္ဏဗုဒ္ဓရသ္မိယော ဝိဇ္ဇောတမာနာ ဝိတဏ္ဍမာနာ ဝိဓါဝန္တိ, သဗ္ဗေ ဒိသာဘာဂါ သုဝဏ္ဏစမ္ပကပုပ္ဖေဟိ ဝိကိရိယမာနာ ဝိယ သုဝဏ္ဏဃဋတော နိက္ခန္တသုဝဏ္ဏရသဓါရာဟိ သိဉ္စမာနာ ဝိယ ပသာရိတသုဝဏ္ဏပဋပရိက္ခိတ္တာ ဝ္ဝိယ ဝေရမ္ဘဝါတသမုဋ္ဌိတကိံသုကကိံသုကာရကဏိကာရပုပ္ဖစုဏ္ဏသမောကိဏ္ဏာ ဝိယ ဝိပ္ပကသန္တံ အသီတိအနုဗျဉ္ဇနဗျာမပ္ပဘာ ဒွတ္တိံသဝရလက္ခဏသမုဇ္ဇလံ သရီရံ သမုဂ္ဂတတာရကံ ဝိယ ဂဂနတလံ ဝိကသိတမိဝ ပဒုမဝနံ သဗ္ဗဖာလိဖုလ္လော ဝိယ ယောဇနသတိကော ပါရိစ္ဆတ္တကော ပဋိပါဋိယာ ဌပိတာနံ ဒွတ္တိံသစန္ဒာနံ ဒွတ္တိံသသူရိယာနံ ဒွတ္တိံသစက္ကဝတ္တီနံ ဒွတ္တိံသဒေဝရာဇာနံ ဒွတ္တိံသမဟာဗြဟ္မာနံ နိဗ္ဗုတော အသေက္ခဿ နတ္ထိ နိဗ္ဗုတိ။

ဝေဝစနန္တိ ဒဒတော ပုညံ ပဝဍ္ဎတိ, အနုမောဒတောပိ ပုညံ ပဝဍ္ဎတိ။ စိတ္တဿ သမာဒဟတောပိ ဝေယျာဝစ္စကိရိယာယပိ ပုညံ ပဝဍ္ဎတီတိ။

ပညတ္တီတိ ဒဒတော ပုညံ ပဝဍ္ဎတိ, အလောဘဿ ပဋိနိဿယဃာတပညတ္တိယာ ပညတ္တံ။ သံယမတော ဝေရံ န စီယတီတိ အဒေါသဿ ပဋိနိဿယဃာတပညတ္တိယာ ပညတ္တံ ကုသလော စ ဇဟာတိ ပါပကန္တိ အမောဟဿ ပဋိနိဿယဃာတပညတ္တိယာ ပညတ္တံ။

ဩတရဏောတိ ပဉ္စသု ဣန္ဒ္ရိယေသု ဒဒတော ပုညံ ပဝဍ္ဎတိ, သံယမတော ဝေရံ န စီယတိ သံယမေန သီလက္ခန္ဓော။ ဩတိဏ္ဏော ဆသု ဣန္ဒ္ရိယေသု သံဝရော, အယံ သမာဓိက္ခန္ဓော, ယံ ကုသလော စ ဇဟာတိ ပါပကံ, အယံ ပညာက္ခန္ဓော, ရာဂဒေါသမောဟက္ခယာ သ နိဗ္ဗုတောတိ ဝိမုတ္တိက္ခန္ဓော။ ဓါတူသု ဓမ္မဓါတု, အာယတနေသု မနာယတနံ။

သောဓနောတိ ယေနာရမ္ဘေန ဣဒံ သုတ္တံ ဒေသိတံ သော အာရမ္ဘော သုဒ္ဓေါ။

အဓိဋ္ဌာနော ဒါနန္တိ ဧကတ္တတာယ ပညတ္တံ။ စာဂေါ ပရိစ္စာဂေါ ဓမ္မဒါနံ အာမိသဒါနံ, အဋ္ဌ ဒါနာနိ ဝိတ္ထာရေန ကာတဗ္ဗာနိ, အယံ ဝေမတ္တတာ။ န စ ဒဒတော ဧကတ္တပညတ္တိယာ ပညတ္တံ။ ခန္တီ အနဝဇ္ဇန္တိ ပညတ္တိယာ ပညတ္တံ။ ရာဂဒေါသမောဟက္ခယာ သ နိဗ္ဗုတောတိ ရောဓဝီရိယပညတ္တိယာ [ယောဓ ဝီရိယပညတ္တိယာ (ဣ။ က။)] ပညတ္တာ။

ပရိက္ခာရောတိ ဒါနဿ ပါမောဇ္ဇံ ပစ္စယော, အလောဘော ဟေတု။ သံယမတော ယောနိသော မနသိကာရော ဟေတု, ပရိစ္စာဂေါ ပစ္စယော။ ကုသလော စ ဇဟာတိ ပါပကန္တိ ယထာဘူတဒဿနံ ပစ္စယော, ဉာဏပ္ပဋိလာဘော ဟေတု။ ရာဂဒေါသမောဟက္ခယာ သ နိဗ္ဗုတောတိ ပရတော စ ဃောသော အဇ္ဈတ္တဉ္စ ယောနိသော မနသိကာရော မဂ္ဂေါ စ ဟေတု စ ပစ္စယော စ။

သမာရောပနောတိ ဒဒတော ပုညံ ပဝဍ္ဎတီတိ ဂါထာ တဿ သီလမ္ပိ ဝဍ္ဎတိ။ သံယမောပိ ဝဍ္ဎတိ။ သံယမတော ဝေရံ န စီယတီတိ။ အညေပိ ကိလေသာ န စီယန္တိ ယေပိဿ တပ္ပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ အာသဝါ ဝိဃာတာ, တေပိဿ န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ရာဂဒေါသမောဟက္ခယာ သ နိဗ္ဗုတောတိ ရာဂဒေါသဿာပိ ခယာ ရာဂါနုသယဿပိ ခယာ ဒေါသဿ မောဟဿာပိ သ နိဗ္ဗုတောတိ သောပါဒိသေသာ နိဗ္ဗာနဓါတု အနုပါဒိသေသာပိ။ အယံ သမာရောပနော။

ထေရဿ မဟာကစ္စာယနဿ ပေဋကောပဒေသေ

ဟာရဿ သမ္ပာတဘူမိ သမတ္တာ။