မာဂဏ္ဍိယသုတ္တနိဒ္ဒေသ

၉။ မာဂဏ္ဍိယသုတ္တနိဒ္ဒေသ

အထ မာဂဏ္ဍိယသုတ္တနိဒ္ဒေသံ ဝက္ခတိ –

၇၀။

ဒိသွာန တဏှံ အရတိံ ရဂဉ္စ၊ နာဟောသိ ဆန္ဒော အပိ မေထုနသ္မိံ။

ကိမေဝိဒံ မုတ္တကရီသပုဏ္ဏံ၊ ပါဒါပိ နံ သမ္ဖုသိတုံ န ဣစ္ဆေ။

ဒိသွာန တဏှံ အရတိံ ရဂဉ္စ, နာဟောသိ ဆန္ဒော အပိ မေထုနသ္မိန္တိ။ တဏှဉ္စ အရတိဉ္စ ရဂဉ္စ မာရဓီတရော ဒိသွာ ပဿိတွာ မေထုနဓမ္မေ ဆန္ဒော ဝါ ရာဂေါ ဝါ ပေမံ ဝါ နာဟောသီတိ – ဒိသွာန တဏှံ အရတိံ ရဂဉ္စ နာဟောသိ ဆန္ဒော အပိ မေထုနသ္မိံ။

ကိမေဝိဒံ မုတ္တကရီသပုဏ္ဏံ, ပါဒါပိ နံ သမ္ဖုသိတုံ န ဣစ္ဆေတိ။ ကိမေဝိဒံ သရီရံ မုတ္တပုဏ္ဏံ ကရီသပုဏ္ဏံ သေမှပုဏ္ဏံ ရုဟိရပုဏ္ဏံ အဋ္ဌိသံဃာတနှာရုသမ္ဗန္ဓံ ရုဓိရမံသာဝလေပနံ စမ္မဝိနဒ္ဓံ ဆဝိယာ ပဋိစ္ဆန္နံ ဆိဒ္ဒါဝဆိဒ္ဒံ ဥဂ္ဃရန္တံ ပဂ္ဃရန္တံ ကိမိသံဃနိသေဝိတံ နာနာကလိမလပရိပူရံ ပါဒေန အက္ကမိတုံ န ဣစ္ဆေယျ, ကုတော ပန သံဝါသော ဝါ သမာဂမော ဝါတိ – ကိမေဝိဒံ မုတ္တကရီသပုဏ္ဏံ, ပါဒါပိ နံ သမ္ဖုသိတုံ န ဣစ္ဆေ။ အနစ္ဆရိယဉ္စေတံ မနုဿော ဒိဗ္ဗေ ကာမေ ပတ္ထယန္တော မာနုသကေ ကာမေ န ဣစ္ဆေယျ, မာနုသကေ ဝါ ကာမေ ပတ္ထယန္တော ဒိဗ္ဗေ ကာမေ န ဣစ္ဆေယျ။ ယံ တွံ ဥဘောပိ န ဣစ္ဆသိ န သာဒိယသိ န ပတ္ထေသိ န ပိဟေသိ နာဘိဇပ္ပသိ, ကိံ တေ ဒဿနံ, ကတမာယ တွံ ဒိဋ္ဌိယာ သမန္နာဂတောတိ ပုစ္ဆတီတိ။

တေနာဟ ဘဂဝါ –

‘‘ဒိသွာန တဏှံ အရတိံ ရဂဉ္စ၊ နာဟောသိ ဆန္ဒော အပိ မေထုနသ္မိံ။

ကိမေဝိဒံ မုတ္တကရီသပုဏ္ဏံ၊ ပါဒါပိ နံ သမ္ဖုသိတုံ န ဣစ္ဆေ’’တိ။

၇၁။

ဧတာဒိသံ စေ ရတနံ န ဣစ္ဆသိ၊ နာရိံ နရိန္ဒေဟိ ဗဟူဟိ ပတ္ထိတံ။

ဒိဋ္ဌိဂတံ သီလဝတံ နု ဇီဝိတံ၊ ဘဝူပပတ္တိဉ္စ ဝဒေသိ ကီဒိသံ။

၇၂။

ဣဒံ ဝဒါမီတိ န တဿ ဟောတိ၊ [မာဂဏ္ဍိယာတိ [မာဂန္ဒိယာတိ (သီ။ သျာ။)] ဘဂဝါ]

ဓမ္မေသု နိစ္ဆေယျ သမုဂ္ဂဟီတံ။

ပဿဉ္စ ဒိဋ္ဌီသု အနုဂ္ဂဟာယ၊ အဇ္ဈတ္တသန္တိံ ပစိနံ အဒဿံ။

ဣဒံ ဝဒါမီတိ န တဿ ဟောတီတိ။ ဣဒံ ဝဒါမီတိ ဣဒံ ဝဒါမိ, ဧတံ ဝဒါမိ, ဧတ္တကံ ဝဒါမိ, ဧတ္တာဝတာ ဝဒါမိ, ဣဒံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဝဒါမိ – ‘‘သဿတော လောကော’’တိ ဝါ။ပေ။။ ‘‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ ဝါ။ န တဿ ဟောတီတိ န မယှံ ဟောတိ, ‘‘ဧတ္တာဝတာ ဝဒါမီ’’တိ န တဿ ဟောတီတိ – ဣဒံ ဝဒါမီတိ န တဿ ဟောတိ။

မာဂဏ္ဍိယာတိ ဘဂဝါ တံ ဗြာဟ္မဏံ နာမေန အာလပတိ။ ဘဂဝါတိ ဂါရဝါဓိဝစနံ။ပေ။။ သစ္ဆိကာ ပညတ္တိ ယဒိဒံ ဘဂဝါတိ – မာဂဏ္ဍိယာတိ ဘဂဝါ။

ဓမ္မေသု နိစ္ဆေယျ သမုဂ္ဂဟီတန္တိ။ ဓမ္မေသူတိ ဒွါသဋ္ဌိယာ ဒိဋ္ဌိဂတေသု။ နိစ္ဆေယျာတိ နိစ္ဆိနိတွာ ဝိနိစ္ဆိနိတွာ ဝိစိနိတွာ ပဝိစိနိတွာ တုလယိတွာ တီရယိတွာ ဝိဘာဝယိတွာ ဝိဘူတံ ကတွာ, ဩဓိဂ္ဂါဟော ဗိလဂ္ဂါဟော ဝရဂ္ဂါဟော ကောဋ္ဌာသဂ္ဂါဟော ဥစ္စယဂ္ဂါဟော သမုစ္စယဂ္ဂါဟော, ‘‘ဣဒံ သစ္စံ တစ္ဆံ တထံ ဘူတံ ယာထာဝံ အဝိပရီတ’’န္တိ ဂဟိတံ ပရာမဋ္ဌံ အဘိနိဝိဋ္ဌံ အဇ္ဈောသိတံ အဓိမုတ္တံ, နတ္ထိ န သန္တိ န သံဝိဇ္ဇတိ နုပလဗ္ဘတိ, ပဟီနံ သမုစ္ဆိန္နံ ဝူပသန္တံ ပဋိပဿဒ္ဓံ အဘဗ္ဗုပ္ပတ္တိကံ ဉာဏဂ္ဂိနာ ဒဍ္ဎန္တိ – ဓမ္မေသု နိစ္ဆေယျ သမုဂ္ဂဟီတံ။

ပဿဉ္စ ဒိဋ္ဌီသု အနုဂ္ဂဟာယာတိ။ ဒိဋ္ဌီသု အာဒီနဝံ ပဿန္တော ဒိဋ္ဌိယော န ဂဏှာမိ န ပရာမသာမိ နာဘိနိဝိသာမိ။ အထ ဝါ န ဂဏှိတဗ္ဗာ န ပရာမသိတဗ္ဗာ နာဘိနိဝိသိတဗ္ဗာတိ။ ဧဝမ္ပိ ပဿဉ္စ ဒိဋ္ဌီသု အနုဂ္ဂဟာယ။

အထ ဝါ ‘‘သဿတော လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ ဒိဋ္ဌိဂတမေတံ ဒိဋ္ဌိဂဟနံ ဒိဋ္ဌိကန္တာရော ဒိဋ္ဌိဝိသူကာယိကံ ဒိဋ္ဌိဝိပ္ဖန္ဒိတံ ဒိဋ္ဌိသညောဇနံ, သဒုက္ခံ သဝိဃာတံ သဥပါယာသံ သပရိဠာဟံ, န နိဗ္ဗိဒါယ န ဝိရာဂါယ န နိရောဓါယ န ဥပသမာယ န အဘိညာယ န သမ္ဗောဓါယ န နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတီတိ။ ဒိဋ္ဌီသု အာဒီနဝံ ပဿန္တော ဒိဋ္ဌိယော န ဂဏှာမိ န ပရာမသာမိ နာဘိနိဝိသာမိ။ အထ ဝါ န ဂဏှိတဗ္ဗာ န ပရာမသိတဗ္ဗာ နာဘိနိဝိသိတဗ္ဗာတိ။ ဧဝမ္ပိ ပဿဉ္စ ဒိဋ္ဌီသု အနုဂ္ဂဟာယ။

အထ ဝါ ‘‘အသဿတော လောကော, အန္တဝါ လောကော, အနန္တဝါ လောကော, တံ ဇီဝံ တံ သရီရံ, အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရံ, ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ ဒိဋ္ဌိဂတမေတံ ဒိဋ္ဌိဂဟနံ ဒိဋ္ဌိကန္တာရော ဒိဋ္ဌိဝိသူကာယိကံ ဒိဋ္ဌိဝိပ္ဖန္ဒိတံ ဒိဋ္ဌိသညောဇနံ, သဒုက္ခံ သဝိဃာတံ သဥပါယာသံ သပရိဠာဟံ န နိဗ္ဗိဒါယ န ဝိရာဂါယ န နိရောဓါယ န ဥပသမာယ န အဘိညာယ န သမ္ဗောဓါယ န နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတီတိ။ ဒိဋ္ဌီသု အာဒီနဝံ ပဿန္တော ဒိဋ္ဌိယော န ဂဏှာမိ န ပရာမသာမိ နာဘိနိဝိသာမိ။ အထ ဝါ န ဂဏှိတဗ္ဗာ န ပရာမသိတဗ္ဗာ နာဘိနိဝိသိတဗ္ဗာတိ။ ဧဝမ္ပိ ပဿဉ္စ ဒိဋ္ဌီသု အနုဂ္ဂဟာယ။

အထ ဝါ ဣမာ ဒိဋ္ဌိယော ဧဝံဂဟိတာ ဧဝံပရာမဋ္ဌာ ဧဝံဂတိကာ ဘဝိဿန္တိ ဧဝံအဘိသမ္ပရာယာတိ။ ဒိဋ္ဌီသု အာဒီနဝံ ပဿန္တော ဒိဋ္ဌိယော န ဂဏှာမိ န ပရာမသာမိ နာဘိနိဝိသာမိ။ အထ ဝါ န ဂဏှိတဗ္ဗာ န ပရာမသိတဗ္ဗာ နာဘိနိဝိသိတဗ္ဗာတိ။ ဧဝမ္ပိ ပဿဉ္စ ဒိဋ္ဌီသု အနုဂ္ဂဟာယ။

အထ ဝါ ဣမာ ဒိဋ္ဌိယော နိရယသံဝတ္တနိကာ တိရစ္ဆာနယောနိသံဝတ္တနိကာ ပေတ္တိဝိသယသံဝတ္တနိကာတိ။ ဒိဋ္ဌီသု အာဒီနဝံ ပဿန္တော ဒိဋ္ဌိယော န ဂဏှာမိ န ပရာမသာမိ နာဘိနိဝိသာမိ။ အထ ဝါ န ဂဏှိတဗ္ဗာ န ပရာမသိတဗ္ဗာ နာဘိနိဝိသိတဗ္ဗာတိ။ ဧဝမ္ပိ ပဿဉ္စ ဒိဋ္ဌီသု အနုဂ္ဂဟာယ။

အထ ဝါ ဣမာ ဒိဋ္ဌိယော အနိစ္စာ သင်္ခတာ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ ခယဓမ္မာ ဝယဓမ္မာ ဝိရာဂဓမ္မာ နိရောဓဓမ္မာတိ။ ဒိဋ္ဌီသု အာဒီနဝံ ပဿန္တော ဒိဋ္ဌိယော န ဂဏှာမိ န ပရာမသာမိ နာဘိနိဝိသာမိ။ အထ ဝါ န ဂဏှိတဗ္ဗာ န ပရာမသိတဗ္ဗာ နာဘိနိဝိသိတဗ္ဗာတိ။ ဧဝမ္ပိ ပဿဉ္စ ဒိဋ္ဌီသု အနုဂ္ဂဟာယ။

အဇ္ဈတ္တသန္တိံ ပစိနံ အဒဿန္တိ။ အဇ္ဈတ္တသန္တိံ အဇ္ဈတ္တံ ရာဂဿ သန္တိံ, ဒေါသဿ သန္တိံ, မောဟဿ သန္တိံ, ကောဓဿ။ ဥပနာဟဿ။ မက္ခဿ ။ ပဠာသဿ။ ဣဿာယ။ မစ္ဆရိယဿ ။ မာယာယ။ သာဌေယျဿ။ ထမ္ဘဿ။ သာရမ္ဘဿ။ မာနဿ။ အတိမာနဿ။ မဒဿ။ ပမာဒဿ။ သဗ္ဗကိလေသာနံ။ သဗ္ဗဒုစ္စရိတာနံ။ သဗ္ဗဒရထာနံ။ သဗ္ဗပရိဠာဟာနံ။ သဗ္ဗသန္တာပါနံ။ သဗ္ဗာကုသလာဘိသင်္ခါရာနံ သန္တိံ ဥပသန္တိံ ဝူပသန္တိံ နိဗ္ဗုတိံ ပဋိပဿဒ္ဓိံ သန္တိံ။ ပစိနန္တိ ပစိနန္တော ဝိစိနန္တော ပဝိစိနန္တော တုလယန္တော တီရယန္တော ဝိဘာဝယန္တော ဝိဘူတံ ကရောန္တော, ‘‘သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနိစ္စာ’’တိ ပစိနန္တော ဝိစိနန္တော ပဝိစိနန္တော တုလယန္တော တီရယန္တော ဝိဘာဝယန္တော ဝိဘူတံ ကရောန္တော, ‘‘သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ ဒုက္ခာ’’တိ။ ‘‘သဗ္ဗေ ဓမ္မာ အနတ္တာ’’တိ ပစိနန္တော ဝိစိနန္တော ပဝိစိနန္တော။ ‘‘ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ, သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မ’’န္တိ ပစိနန္တော ဝိစိနန္တော ပဝိစိနန္တော တုလယန္တော တီရယန္တော ဝိဘာဝယန္တော ဝိဘူတံ ကရောန္တော။ အဒဿန္တိ အဒဿံ အဒက္ခိံ အပဿိံ ပဋိဝိဇ္ဈိန္တိ – အဇ္ဈတ္တသန္တိံ ပစိနံ အဒဿံ။

တေနာဟ ဘဂဝါ –

‘‘ဣဒံ ဝဒါမီတိ န တဿ ဟောတိ၊ [မာဂဏ္ဍိယာတိ ဘဂဝါ]

ဓမ္မေသု နိစ္ဆေယျ သမုဂ္ဂဟီတံ။

ပဿဉ္စ ဒိဋ္ဌီသု အနုဂ္ဂဟာယ။

အဇ္ဈတ္တသန္တိံ ပစိနံ အဒဿ’’န္တိ။

၇၃။

ဝိနိစ္ဆယာ ယာနိ ပကပ္ပိတာနိ၊ [ဣတိ မာဂဏ္ဍိယော]

တေ ဝေ မုနီ ဗြူသိ အနုဂ္ဂဟာယ။

အဇ္ဈတ္တသန္တီတိ ယမေတမတ္ထံ၊ ကထံ နု ဓီရေဟိ ပဝေဒိတံ တံ။

ဝိနိစ္ဆယာ ယာနိ ပကပ္ပိတာနီတိ။ ဝိနိစ္ဆယာ ဝုစ္စန္တိ ဒွါသဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ ဒိဋ္ဌိဝိနိစ္ဆယာ။ ပကပ္ပိတာနီတိ ကပ္ပိတာ ပကပ္ပိတာ အဘိသင်္ခတာ သဏ္ဌပိတာတိပိ ပကပ္ပိတာ ။ အထ ဝါ အနိစ္စာ သင်္ခတာ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ ခယဓမ္မာ ဝယဓမ္မာ ဝိရာဂဓမ္မာ နိရောဓဓမ္မာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာတိပိ ပကပ္ပိတာတိ – ဝိနိစ္ဆယာ ယာနိ ပကပ္ပိတာနိ။

ဣတိ မာဂဏ္ဍိယောတိ။ ဣတီတိ ပဒသန္ဓိ ပဒသံသဂ္ဂေါ ပဒပါရိပူရီ အက္ခရသမဝါယော ဗျဉ္ဇနသိလိဋ္ဌတာ ပဒါနုပုဗ္ဗတာပေတံ – ဣတီတိ။ မာဂဏ္ဍိယောတိ တဿ ဗြာဟ္မဏဿ နာမံ သင်္ခါ သမညာ ပညတ္တိ ဝေါဟာရော – ဣတိ မာဂဏ္ဍိယောတိ။

တေ ဝေ မုနီ ဗြူသိ အနုဂ္ဂဟာယ, အဇ္ဈတ္တသန္တီတိ ယမေတမတ္ထန္တိ။ တေ ဝေတိ ဒွါသဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ။ မုနီတိ။ မောနံ ဝုစ္စတိ ဉာဏံ။ပေ။။ သင်္ဂဇာလမတိစ္စ သော မုနီတိ။ အနုဂ္ဂဟာယာတိ ဒိဋ္ဌီသု အာဒီနဝံ ပဿန္တော ဒိဋ္ဌိယော န ဂဏှာမိ န ပရာမသာမိ နာဘိနိဝိသာမီတိ စ ဘဏသိ, အဇ္ဈတ္တသန္တီတိ စ ဘဏသိ။ ယမေတမတ္ထန္တိ ယံ ပရမတ္ထန္တိ – တေ ဝေ မုနီ ဗြူသိ အနုဂ္ဂဟာယ, အဇ္ဈတ္တသန္တီတိ ယမေတမတ္ထံ။

ကထံ နု ဓီရေဟိ ပဝေဒိတံ တန္တိ။ ကထံ နူတိ ပဒံ သံသယပုစ္ဆာ ဝိမတိပုစ္ဆာ ဒွေဠှကပုစ္ဆာ အနေကံသပုစ္ဆာ, ဧဝံ နု ခေါ နနု ခေါ ကိံ နု ခေါ ကထံ နု ခေါတိ – ကထံ နု။ ဓီရေဟီတိ ဓီရေဟိ ပဏ္ဍိတေဟိ ပညဝန္တေဟိ [ပညာဝန္တေဟိ (သီ။ သျာ။)] ဗုဒ္ဓိမန္တေဟိ ဉာဏီဟိ ဝိဘာဝီဟိ မေဓါဝီဟိ။ ပဝေဒိတန္တိ ဝေဒိတံ ပဝေဒိတံ အာစိက္ခိတံ ဒေသိတံ ပညာပိတံ ပဋ္ဌပိတံ ဝိဝဋံ ဝိဘတ္တံ ဥတ္တာနီကတံ ပကာသိတန္တိ – ကထံ နု ဓီရေဟိ ပဝေဒိတံ တံ။

တေနာဟ သော ဗြာဟ္မဏော –

‘‘ဝိနိစ္ဆယာ ယာနိ ပကပ္ပိတာနိ၊ [ဣတိ မာဂဏ္ဍိယော]

တေ ဝေ မုနီ ဗြူသိ အနုဂ္ဂဟာယ။

အဇ္ဈတ္တသန္တီတိ ယမေတမတ္ထံ၊ ကထံ နု ဓီရေဟိ ပဝေဒိတံ တ’’န္တိ။

၇၄။

န ဒိဋ္ဌိယာ န သုတိယာ န ဉာဏေန၊ [မာဂဏ္ဍိယာတိ ဘဂဝါ]

သီလဗ္ဗတေနာပိ န သုဒ္ဓိမာဟ။

အဒိဋ္ဌိယာ အဿုတိယာ အဉာဏာ၊ အသီလတာ အဗ္ဗတာ နောပိ တေန။

ဧတေ စ နိဿဇ္ဇ အနုဂ္ဂဟာယ၊ သန္တော အနိဿာယ ဘဝံ န ဇပ္ပေ။

န ဒိဋ္ဌိယာ န သုတိယာ န ဉာဏေနာတိ။ ဒိဋ္ဌေနာပိ သုဒ္ဓိံ ဝိသုဒ္ဓိံ ပရိသုဒ္ဓိံ, မုတ္တိံ ဝိမုတ္တိံ ပရိမုတ္တိံ နာဟ န ကထေသိ န ဘဏသိ န ဒီပယသိ န ဝေါဟရသိ; သုတေနာပိ သုဒ္ဓိံ ဝိသုဒ္ဓိံ ပရိသုဒ္ဓိံ, မုတ္တိံ ဝိမုတ္တိံ ပရိမုတ္တိံ နာဟ န ကထေသိ န ဘဏသိ န ဒီပယသိ န ဝေါဟရသိ; ဒိဋ္ဌသုတေနာပိ သုဒ္ဓိံ ဝိသုဒ္ဓိံ ပရိသုဒ္ဓိံ, မုတ္တိံ ဝိမုတ္တိံ ပရိမုတ္တိံ နာဟ န ကထေသိ န ဘဏသိ န ဒီပယသိ န ဝေါဟရသိ; ဉာဏေနာပိ သုဒ္ဓိံ ဝိသုဒ္ဓိံ ပရိသုဒ္ဓိံ, မုတ္တိံ ဝိမုတ္တိံ ပရိမုတ္တိံ နာဟ န ကထေသိ န ဘဏသိ န ဒီပယသိ န ဝေါဟရသီတိ – န ဒိဋ္ဌိယာ န သုတိယာ န ဉာဏေန။

မာဂဏ္ဍိယာတိ ဘဂဝါ တံ ဗြာဟ္မဏံ နာမေန အာလပတိ။ ဘဂဝါတိ ဂါရဝါဓိဝစနံ။ပေ။။ သစ္ဆိကာ ပညတ္တိ ယဒိဒံ ဘဂဝါတိ – မာဂဏ္ဍိယာတိ ဘဂဝါ။

သီလဗ္ဗတေနာပိ န သုဒ္ဓိမာဟာတိ။ သီလေနာပိ သုဒ္ဓိံ ဝိသုဒ္ဓိံ ပရိသုဒ္ဓိံ, မုတ္တိံ ဝိမုတ္တိံ ပရိမုတ္တိံ နာဟ န ကထေသိ န ဘဏသိ န ဒီပယသိ န ဝေါဟရသိ; ဝတေနာပိ သုဒ္ဓိံ ဝိသုဒ္ဓိံ ပရိသုဒ္ဓိံ, မုတ္တိံ ဝိမုတ္တိံ ပရိမုတ္တိံ နာဟ န ကထေသိ န ဘဏသိ န ဒီပယသိ န ဝေါဟရသိ; သီလဗ္ဗတေနာပိ သုဒ္ဓိံ ဝိသုဒ္ဓိံ ပရိသုဒ္ဓိံ, မုတ္တိံ ဝိမုတ္တိံ ပရိမုတ္တိံ နာဟ န ကထေသိ န ဘဏသိ န ဒီပယသိ န ဝေါဟရသီတိ – သီလဗ္ဗတေနာပိ န သုဒ္ဓိမာဟ။

အဒိဋ္ဌိယာ အဿုတိယာ အဉာဏာ, အသီလတာ အဗ္ဗတာ နောပိ တေနာတိ။ ဒိဋ္ဌိပိ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ။ ဒသဝတ္ထုကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိ – အတ္ထိ ဒိန္နံ, အတ္ထိ ယိဋ္ဌံ, အတ္ထိ ဟုတံ, အတ္ထိ သုကတဒုက္ကဋာနံ [သုကဋဒုက္ကဋာနံ (သီ။)] ကမ္မာနံ ဖလံ ဝိပါကော, အတ္ထိ အယံ လောကော, အတ္ထိ ပရော လောကော, အတ္ထိ မာတာ, အတ္ထိ ပိတာ, အတ္ထိ သတ္တာ ဩပပါတိကာ, အတ္ထိ လောကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ သမ္မဂ္ဂတာ [သမဂ္ဂတာ (က။)] သမ္မာပဋိပန္နာ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီတိ; သဝနမ္ပိ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ – ပရတော ဃောသော, သုတ္တံ, ဂေယျံ, ဝေယျာကရဏံ, ဂါထာ, ဥဒါနံ, ဣတိဝုတ္တကံ, ဇာတကံ, အဗ္ဘုတဓမ္မံ, ဝေဒလ္လံ; ဉာဏမ္ပိ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ – ကမ္မဿကတဉာဏံ, သစ္စာနုလောမိကဉာဏံ [ကမ္မဿကတံ ဉာဏံ သစ္စာနုလောမိကံ ဉာဏံ (သီ။ က။) ဉာဏဝိဘင်္ဂေပိ], အဘိညာဉာဏံ, သမာပတ္တိဉာဏံ; သီလမ္ပိ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ – ပါတိမောက္ခသံဝရော; ဝတမ္ပိ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ – အဋ္ဌ ဓုတင်္ဂါနိ – အာရညိကင်္ဂံ, ပိဏ္ဍပါတိကင်္ဂံ, ပံသုကူလိကင်္ဂံ, တေစီဝရိကင်္ဂ, သပဒါနစာရိကင်္ဂံ, ခလုပစ္ဆာဘတ္တိကင်္ဂံ, နေသဇ္ဇိကင်္ဂံ, ယထာသန္ထတိကင်္ဂန္တိ။

အဒိဋ္ဌိယာ အဿုတိယာ အဉာဏာ, အသီလတာ အဗ္ဗတာ နောပိ တေနာတိ ။ နာပိ သမ္မာဒိဋ္ဌိမတ္တေန, နာပိ သဝနမတ္တေန, နာပိ ဉာဏမတ္တေန, နာပိ သီလမတ္တေန, နာပိ ဝတမတ္တေန အဇ္ဈတ္တသန္တိံ ပတ္တော ဟောတိ, နာပိ ဝိနာ ဧတေဟိ ဓမ္မေဟိ အဇ္ဈတ္တသန္တိံ ပါပုဏာတိ။ အပိ စ သမ္ဘာရာ ဣမေ ဓမ္မာ ဟောန္တိ အဇ္ဈတ္တသန္တိံ ပါပုဏိတုံ အဓိဂန္တုံ ဖဿိတုံ သစ္ဆိကာတုန္တိ – အဒိဋ္ဌိယာ အဿုတိယာ အဉာဏာ အသီလတာ အဗ္ဗတာ နောပိ တေန။

ဧတေ စ နိဿဇ္ဇ အနုဂ္ဂဟာယာတိ။ ဧတေတိ ကဏှပက္ခိကာနံ ဓမ္မာနံ သမုဂ္ဃါတတော ပဟာနံ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ, တေဓါတုကေသု ကုသလေသု ဓမ္မေသု အတမ္မယတာ [အကမ္မယတာ (သီ။ က။)] ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ, ယတော ကဏှပက္ခိယာ ဓမ္မာ သမုဂ္ဃါတပဟာနေန ပဟီနာ ဟောန္တိ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ, တေဓါတုကေသု စ ကုသလေသု ဓမ္မေသု အတမ္မယတာ ဟောတိ, ဧတ္တာဝတာပိ န ဂဏှာတိ န ပရာမသတိ နာဘိနိဝိသတိ။ အထ ဝါ န ဂဏှိတဗ္ဗာ န ပရာမသိတဗ္ဗာ နာဘိနိဝိသိတဗ္ဗာတိ။ ဧဝမ္ပိ ဧတေ စ နိဿဇ္ဇ အနုဂ္ဂဟာယ။ ယတော တဏှာ စ ဒိဋ္ဌိ စ မာနော စ ပဟီနာ ဟောန္တိ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာတိ, ဧတ္တာဝတာပိ န ဂဏှာတိ န ပရာမသတိ နာဘိနိဝိသတီတိ။ ဧဝမ္ပိ ဧတေ စ နိဿဇ္ဇ အနုဂ္ဂဟာယ။

ယတော ပုညာဘိသင်္ခါရော စ အပုညာဘိသင်္ခါရော စ အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရော စ ပဟီနာ ဟောန္တိ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာတိ, ဧတ္တာဝတာပိ န ဂဏှာတိ န ပရာမသတိ နာဘိနိဝိသတီတိ။ ဧဝမ္ပိ ဧတေ စ နိဿဇ္ဇ အနုဂ္ဂဟာယ။

သန္တော အနိဿာယ ဘဝံ န ဇပ္ပေတိ။ သန္တောတိ ရာဂဿ သမိတတ္တာ သန္တော, ဒေါသဿ သမိတတ္တာ သန္တော, မောဟဿ သမိတတ္တာ သန္တော , ကောဓဿ။ ဥပနာဟဿ။ မက္ခဿ။ ပဠာသဿ။ ဣဿာယ။ မစ္ဆရိယဿ။ မာယာယ။ သာဌေယျဿ။ ထမ္ဘဿ။ သာရမ္ဘဿ။ မာနဿ။ အတိမာနဿ။ မဒဿ။ ပမာဒဿ။ သဗ္ဗကိလေသာနံ။ သဗ္ဗဒုစ္စရိတာနံ။ သဗ္ဗဒရထာနံ။ သဗ္ဗပရိဠာဟာနံ။ သဗ္ဗသန္တာပါနံ။ သဗ္ဗာကုသလာဘိသင်္ခါရာနံ သန္တတ္တာ သမိတတ္တာ ဝူပသမိတတ္တာ ဝိဇ္ဈာတတ္တာ နိဗ္ဗုတတ္တာ ဝိဂတတ္တာ ပဋိပဿဒ္ဓတ္တာ သန္တော ဥပသန္တော ဝူပသန္တော နိဗ္ဗုတော ပဋိပဿဒ္ဓေါတိ – သန္တော။

အနိဿာယာတိ ဒွေ နိဿယာ – တဏှာနိဿယော စ ဒိဋ္ဌိနိဿယော စ။ပေ။။ အယံ တဏှာနိဿယော။ပေ။။ အယံ ဒိဋ္ဌိနိဿယော။ တဏှာနိဿယံ ပဟာယ ဒိဋ္ဌိနိဿယံ ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ စက္ခုံ အနိဿာယ, သောတံ အနိဿာယ, ဃာနံ အနိဿာယ, ဇိဝှံ အနိဿာယ, ကာယံ အနိဿာယ, မနံ အနိဿာယ, ရူပေ။ သဒ္ဒေ။ ဂန္ဓေ။ ရသေ။ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေ။ ကုလံ။ ဂဏံ။ အာဝါသံ။ လာဘံ။ ယသံ။ ပသံသံ။ သုခံ။ စီဝရံ။ ပိဏ္ဍပါတံ။ သေနာသနံ။ ဂိလာနပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရံ။ ကာမဓါတုံ။ ရူပဓါတုံ။ အရူပဓါတုံ။ ကာမဘဝံ။ ရူပဘဝံ။ အရူပဘဝံ။ သညာဘဝံ။ အသညာဘဝံ။ နေဝသညာနာသညာဘဝံ။ ဧကဝေါကာရဘဝံ။ စတုဝေါကာရဘဝံ။ ပဉ္စဝေါကာရဘဝံ။ အတီတံ။ အနာဂတံ။ ပစ္စုပ္ပန္နံ။ ဒိဋ္ဌသုတမုတဝိညာတဗ္ဗေ ဓမ္မေ အနိဿာယ အဂ္ဂဏှိတွာ အပရာမသိတွာ အနဘိနိဝိသိတွာတိ – သန္တော အနိဿာယ။ ဘဝံ န ဇပ္ပေတိ ကာမဘဝံ န ဇပ္ပေယျ, ရူပဘဝံ န ဇပ္ပေယျ, အရူပဘဝံ န ဇပ္ပေယျ နပ္ပဇပ္ပေယျ န အဘိဇပ္ပေယျာတိ – သန္တော အနိဿာယ ဘဝံ န ဇပ္ပေ။

တေနာဟ ဘဂဝါ –

‘‘န ဒိဋ္ဌိယာ န သုတိယာ န ဉာဏေန၊ [မာဂဏ္ဍိယာတိ ဘဂဝါ]

သီလဗ္ဗတေနာပိ န သုဒ္ဓိမာဟ။

အဒိဋ္ဌိယာ အဿုတိယာ အဉာဏာ၊ အသီလတာ အဗ္ဗတာ နောပိ တေန။

ဧတေ စ နိဿဇ္ဇ အနုဂ္ဂဟာယ၊ သန္တော အနိဿာယ ဘဝံ န ဇပ္ပေ’’တိ။

၇၅။

နော စေ ကိရ ဒိဋ္ဌိယာ န သုတိယာ န ဉာဏေန၊ [ဣတိ မာဂဏ္ဍိယော]

သီလဗ္ဗတေနာပိ န သုဒ္ဓိမာဟ။

အဒိဋ္ဌိယာ အဿုတိယာ အဉာဏာ၊ အသီလတာ အဗ္ဗတာ နောပိ တေန။

မညာမဟံ မောမုဟမေဝ ဓမ္မံ၊ ဒိဋ္ဌိယာ ဧကေ ပစ္စေန္တိ သုဒ္ဓိံ။

နော စေ ကိရ ဒိဋ္ဌိယာ န သုတိယာ န ဉာဏေနာတိ။ ဒိဋ္ဌိယာပိ သုဒ္ဓိံ ဝိသုဒ္ဓိံ ပရိသုဒ္ဓိံ, မုတ္တိံ ဝိမုတ္တိံ ပရိမုတ္တိံ နာဟ န ကထေသိ န ဘဏသိ န ဒီပယသိ န ဝေါဟရသိ; သုတေနာပိ သုဒ္ဓိံ ဝိသုဒ္ဓိံ ပရိသုဒ္ဓိံ, မုတ္တိံ ဝိမုတ္တိံ ပရိမုတ္တိံ။ ဒိဋ္ဌသုတေနာပိ သုဒ္ဓိံ ဝိသုဒ္ဓိံ ပရိသုဒ္ဓိံ , မုတ္တိံ ဝိမုတ္တိံ ပရိမုတ္တိံ။ ဉာဏေနာပိ သုဒ္ဓိံ ဝိသုဒ္ဓိံ ပရိသုဒ္ဓိံ, မုတ္တိံ ဝိမုတ္တိံ ပရိမုတ္တိံ နာဟ န ကထေသိ န ဘဏသိ န ဒီပယသိ န ဝေါဟရသီတိ – နော စေ ကိရ ဒိဋ္ဌိယာ န သုတိယာ န ဉာဏေန။

ဣတိ မာဂဏ္ဍိယောတိ ဣတီတိ ပဒသန္ဓိ။ပေ။။။ မာဂဏ္ဍိယောတိ တဿ ဗြာဟ္မဏဿ နာမံ။ပေ။။ ဣတိ မာဂဏ္ဍိယော။

သီလဗ္ဗတေနာပိ န သုဒ္ဓိမာဟာတိ။ သီလေနာပိ သုဒ္ဓိံ ဝိသုဒ္ဓိံ ပရိသုဒ္ဓိံ။ပေ။။ ဝတေနာပိ သုဒ္ဓိံ ဝိသုဒ္ဓိံ ပရိသုဒ္ဓိံ။ပေ။။ သီလဗ္ဗတေနာပိ သုဒ္ဓိံ ဝိသုဒ္ဓိံ ပရိသုဒ္ဓိံ, မုတ္တိံ ဝိမုတ္တိံ ပရိမုတ္တိံ နာဟ န ကထေသိ န ဘဏသိ န ဒီပယသိ န ဝေါဟရသီတိ – သီလဗ္ဗတေနာပိ န သုဒ္ဓိမာဟ။

အဒိဋ္ဌိယာ အဿုတိယာ အဉာဏာ, အသီလတာ အဗ္ဗတာ နောပိ တေနာတိ။ ဒိဋ္ဌိပိ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာတိ ဧဝံ ဘဏသိ, သဝနမ္ပိ ဣစ္ဆိတဗ္ဗန္တိ ဧဝံ ဘဏသိ, ဉာဏမ္ပိ ဣစ္ဆိတဗ္ဗန္တိ ဧဝံ ဘဏသိ, န သက္ကောသိ ဧကံသေန အနုဇာနိတုံ, နပိ သက္ကောသိ ဧကံသေန ပဋိက္ခိပိတုန္တိ – အဒိဋ္ဌိယာ အဿုတိယာ အဉာဏာ, အသီလတာ အဗ္ဗတာ နောပိ တေန။

မညာမဟံ မောမုဟမေဝ ဓမ္မန္တိ။ မောမူဟဓမ္မော အယံ တုယှံ ဗာလဓမ္မော မူဠှဓမ္မော အညာဏဓမ္မော အမရာဝိက္ခေပဓမ္မောတိ ဧဝံ မညာမိ ဧဝံ ဇာနာမိ ဧဝံ အာဇာနာမိ ဧဝံ ဝိဇာနာမိ ဧဝံ ပဋိဝိဇာနာမိ ဧဝံ ပဋိဝိဇ္ဈာမီတိ – မညာမဟံ မောမုဟမေဝ ဓမ္မံ။

ဒိဋ္ဌိယာ ဧကေ ပစ္စေန္တိ သုဒ္ဓိန္တိ။ သုဒ္ဓိဒိဋ္ဌိယာ ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ သုဒ္ဓိံ ဝိသုဒ္ဓိံ ပရိသုဒ္ဓိံ, မုတ္တိံ ဝိမုတ္တိံ ပရိမုတ္တိံ ပစ္စေန္တိ; ‘‘သဿတော လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ ဒိဋ္ဌိယာ ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ သုဒ္ဓိံ ဝိသုဒ္ဓိံ ပရိသုဒ္ဓိံ, မုတ္တိံ ဝိမုတ္တိံ ပရိမုတ္တိံ ပစ္စေန္တိ; ‘‘အသဿတော လောကော။ပေ။။ နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ ဒိဋ္ဌိယာ ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ သုဒ္ဓိံ ဝိသုဒ္ဓိံ ပရိသုဒ္ဓိံ, မုတ္တိံ ဝိမုတ္တိံ ပရိမုတ္တိံ ပစ္စေန္တီတိ – ဒိဋ္ဌိယာ ဧကေ ပစ္စေန္တိ သုဒ္ဓိံ။

တေနာဟ သော ဗြာဟ္မဏော –

‘‘နော စေ ကိရ ဒိဋ္ဌိယာ န သုတိယာ န ဉာဏေန၊ [ဣတိ မာဂဏ္ဍိယော]

သီလဗ္ဗတေနာပိ န သုဒ္ဓိမာဟ။

အဒိဋ္ဌိယာ အဿုတိယာ အဉာဏာ၊ အသီလတာ အဗ္ဗတာ နောပိ တေန။

မညာမဟံ မောမုဟမေဝ ဓမ္မံ၊ ဒိဋ္ဌိယာ ဧကေ ပစ္စေန္တိ သုဒ္ဓိ’’န္တိ။

၇၆။

ဒိဋ္ဌိဉ္စ [ဒိဋ္ဌီသု (သီ။ သျာ။ က။)] နိဿာယနုပုစ္ဆမာနော၊ [မာဂဏ္ဍိယာတိ ဘဂဝါ]

သမုဂ္ဂဟီတေသု ပမောဟမာဂါ [သမောဟမာဂါ (က။)] ။

ဣတော စ နာဒ္ဒက္ခိ အဏုမ္ပိ သညံ၊ တသ္မာ တုဝံ မောမုဟတော ဒဟာသိ။

ဒိဋ္ဌိဉ္စ နိဿာယနုပုစ္ဆမာနောတိ။ မာဂဏ္ဍိယော ဗြာဟ္မဏော ဒိဋ္ဌိံ နိဿာယ ဒိဋ္ဌိံ ပုစ္ဆတိ, လဂ္ဂနံ နိဿာယ လဂ္ဂနံ ပုစ္ဆတိ, ဗန္ဓနံ နိဿာယ ဗန္ဓနံ ပုစ္ဆတိ, ပလိဗောဓံ နိဿာယ ပလိဗောဓံ ပုစ္ဆတိ။ အနုပုစ္ဆမာနောတိ ပုနပ္ပုနံ ပုစ္ဆတီတိ – ဒိဋ္ဌိဉ္စ နိဿာယနုပုစ္ဆမာနော။

မာဂဏ္ဍိယာတိ ဘဂဝါ တံ ဗြာဟ္မဏံ နာမေန အာလပတိ။ ဘဂဝါတိ ဂါရဝါဓိဝစနံ။ပေ။။ သစ္ဆိကာ ပညတ္တိ ယဒိဒံ ဘဂဝါတိ – မာဂဏ္ဍိယာတိ ဘဂဝါ။

သမုဂ္ဂဟီတေသု ပမောဟမာဂါတိ။ ယာ သာ ဒိဋ္ဌိ တယာ ဂဟိတာ ပရာမဋ္ဌာ အဘိနိဝိဋ္ဌာ အဇ္ဈောသိတာ အဓိမုတ္တာ, တာယေဝ တွံ ဒိဋ္ဌိယာ မူဠ္ဟောသိ ပမူဠ္ဟောသိ သမ္မူဠ္ဟောသိ မောဟံ အာဂတောသိ ပမောဟံ အာဂတောသိ သမ္မောဟံ အာဂတောသိ အန္ဓကာရံ ပက္ခန္ဒောသီတိ – သမုဂ္ဂဟီတေသု ပမောဟမာဂါ။

ဣတော စ နာဒ္ဒက္ခိ အဏုမ္ပိ သညန္တိ။ ဣတော အဇ္ဈတ္တသန္တိတော ဝါ ပဋိပဒါတော ဝါ ဓမ္မဒေသနာတော ဝါ, ယုတ္တသညံ ပတ္တသညံ လက္ခဏသညံ ကာရဏသညံ ဌာနသညံ န ပဋိလဘတိ, ကုတော ဉာဏန္တိ။ ဧဝမ္ပိ ဣတော စ နာဒ္ဒက္ခိ အဏုမ္ပိ သညံ။ အထ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ အနိစ္စသညာနုလောမံ ဝါ, ဒုက္ခံ ဝါ ဒုက္ခသညာနုလောမံ ဝါ, အနတ္တံ ဝါ အနတ္တသညာနုလောမံ ဝါ, သညုပ္ပါဒမတ္တံ ဝါ သဉ္ဇာနိတမတ္တံ ဝါ န ပဋိလဘတိ , ကုတော ဉာဏန္တိ။ ဧဝမ္ပိ ဣတော စ နာဒ္ဒက္ခိ အဏုမ္ပိ သညံ။

တသ္မာ တုဝံ မောမုဟတော ဒဟာသီတိ။ တသ္မာတိ တသ္မာ တံကာရဏာ တံဟေတု တပ္ပစ္စယာ တံနိဒါနာ မောမူဟဓမ္မတော ဗာလဓမ္မတော မူဠှဓမ္မတော အညာဏဓမ္မတော အမရာဝိက္ခေပဓမ္မတော ဒဟာသိ ပဿသိ ဒက္ခသိ ဩလောကေသိ နိဇ္ဈာယသိ ဥပပရိက္ခသီတိ – တသ္မာ တုဝံ မောမုဟတော ဒဟာသိ။

တေနာဟ ဘဂဝါ –

‘‘ဒိဋ္ဌိဉ္စ နိဿာယနုပုစ္ဆမာနော၊ [မာဂဏ္ဍိယာတိ ဘဂဝါ]

သမုဂ္ဂဟီတေသု ပမောဟမာဂါ။

ဣတော စ နာဒ္ဒက္ခိ အဏုမ္ပိ သညံ၊ တသ္မာ တုဝံ မောမုဟတော ဒဟာသီ’’တိ။

၇၇။

သမော ဝိသေသီ ဥဒ ဝါ နိဟီနော၊ ယော မညတိ သော ဝိဝဒေထ တေန။

တီသု ဝိဓါသု အဝိကမ္ပမာနော၊ သမော ဝိသေသီတိ န တဿ ဟောတိ။

သမော ဝိသေသီ ဥဒ ဝါ နိဟီနော, ယော မညတိ သော ဝိဝဒေထ တေနာတိ။ သဒိသောဟမသ္မီတိ ဝါ သေယျောဟမသ္မီတိ ဝါ ဟီနောဟမသ္မီတိ ဝါ ယော မညတိ, သော တေန မာနေန တာယ ဒိဋ္ဌိယာ တေန ဝါ ပုဂ္ဂလေန ကလဟံ ကရေယျ ဘဏ္ဍနံ ကရေယျ ဝိဂ္ဂဟံ ကရေယျ ဝိဝါဒံ ကရေယျ မေဓဂံ ကရေယျ – ‘‘န တွံ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ အာဇာနာသိ, အဟံ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ အာဇာနာမိ, ကိံ တွံ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ အာဇာနိဿသိ, မိစ္ဆာပဋိပန္နော တွမသိ, အဟမသ္မိ သမ္မာပဋိပန္နော, သဟိတံ မေ, အသဟိတံ တေ, ပုရေ ဝစနီယံ ပစ္ဆာ အဝစ, ပစ္ဆာ ဝစနီယံ ပုရေ အဝစ, အဓိစိဏ္ဏံ တေ ဝိပရာဝတ္တံ, အာရောပိတော တေ ဝါဒေါ, နိဂ္ဂဟိတော တွမသိ, စရ ဝါဒပ္ပမောက္ခာယ, နိဗ္ဗေဌေဟိ ဝါ သစေ ပဟောသီ’’တိ – သမော ဝိသေသီ ဥဒ ဝါ နိဟီနော ယော မညတိ သော ဝိဝဒေထ တေန။

တီသု ဝိဓါသု အဝိကမ္ပမာနော, သမော ဝိသေသီတိ န တဿ ဟောတီတိ။ ယဿေတာ တိဿော ဝိဓါ ပဟီနာ သမုစ္ဆိန္နာ ဝူပသန္တာ ပဋိပဿဒ္ဓါ အဘဗ္ဗုပ္ပတ္တိကာ ဉာဏဂ္ဂိနာ ဒဍ္ဎာ, သော တီသု ဝိဓါသု န ကမ္ပတိ န ဝိကမ္ပတိ, အဝိကမ္ပမာနဿ ပုဂ္ဂလဿ သဒိသောဟမသ္မီတိ ဝါ သေယျောဟမသ္မီတိ ဝါ ဟီနောဟမသ္မီတိ ဝါ။ န တဿ ဟောတီတိ။ န မယှံ ဟောတီတိ တီသု ဝိဓါသု အဝိကမ္ပမာနော, သမော ဝိသေသီတိ – န တဿ ဟောတိ။

တေနာဟ ဘဂဝါ –

‘‘သမော ဝိသေသီ ဥဒ ဝါ နိဟီနော၊ ယော မညတိ သော ဝိဝဒေထ တေန။

တီသု ဝိဓါသု အဝိကမ္ပမာနော၊ သမော ဝိသေသီတိ န တဿ ဟောတီ’’တိ။

၇၈။

သစ္စန္တိ သော ဗြာဟ္မဏော ကိံ ဝဒေယျ၊ မုသာတိ ဝါ သော ဝိဝဒေထ ကေန။

ယသ္မိံ သမံ ဝိသမံ ဝါပိ နတ္ထိ၊ သ ကေန ဝါဒံ ပဋိသံယုဇေယျ။

သစ္စန္တိ သော ဗြာဟ္မဏော ကိံ ဝဒေယျာတိ။ ဗြာဟ္မဏောတိ သတ္တန္နံ ဓမ္မာနံ ဗာဟိတတ္တာ ဗြာဟ္မဏော။ပေ။။ အသိတော တာဒိ ပဝုစ္စတေ သ ဗြဟ္မာ။ သစ္စန္တိ သော ဗြာဟ္မဏော ကိံ ဝဒေယျာတိ။ ‘‘သဿတော လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ ဗြာဟ္မဏော ကိံ ဝဒေယျ ကိံ ကထေယျ ကိံ ဘဏေယျ ကိံ ဒီပယေယျ ကိံ ဝေါဟရေယျ; ‘‘အသဿတော လောကော။ပေ။။ နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ ဗြာဟ္မဏော ကိံ ဝဒေယျ ကိံ ကထေယျ ကိံ ဘဏေယျ ကိံ ဒီပယေယျ ကိံ ဝေါဟရေယျာတိ – သစ္စန္တိ သော ဗြာဟ္မဏော ကိံ ဝဒေယျ။

မုသာတိ ဝါ သော ဝိဝဒေထ ကေနာတိ။ ဗြာဟ္မဏော မယှံဝ သစ္စံ, တုယှံ မုသာတိ ကေန မာနေန, ကာယ ဒိဋ္ဌိယာ, ကေန ဝါ ပုဂ္ဂလေန ကလဟံ ကရေယျ ဘဏ္ဍနံ ကရေယျ ဝိဂ္ဂဟံ ကရေယျ ဝိဝါဒံ ကရေယျ မေဓဂံ ကရေယျ – ‘‘န တွံ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ အာဇာနာသိ။ပေ။။ နိဗ္ဗေဌေဟိ ဝါ သစေ ပဟောသီ’’တိ – မုသာတိ ဝါ သော ဝိဝဒေထ ကေန။

ယသ္မိံ သမံ ဝိသမံ ဝါပိ နတ္ထီတိ။ ယသ္မိန္တိ ယသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ အရဟန္တေ ခီဏာသဝေ သဒိသောဟမသ္မီတိ မာနော နတ္ထိ, သေယျောဟမသ္မီတိ မာနော နတ္ထိ, ဟီနောဟမသ္မီတိ ဩမာနော နတ္ထိ န သန္တိ န သံဝိဇ္ဇတိ နုပလဗ္ဘတိ, ပဟီနံ သမုစ္ဆိန္နံ ဝူပသန္တံ ပဋိပဿဒ္ဓံ အဘဗ္ဗုပ္ပတ္တိကံ ဉာဏဂ္ဂိနာ ဒဍ္ဎန္တိ – ယသ္မိံ သမံ ဝိသမံ ဝါပိ နတ္ထိ။

သ ကေန ဝါဒံ ပဋိသံယုဇေယျာတိ။ သော ကေန မာနေန, ကာယ ဒိဋ္ဌိယာ, ကေန ဝါ ပုဂ္ဂလေန ဝါဒံ ပဋိသညောဇေယျ ပဋိဗလေယျ ကလဟံ ကရေယျ ဘဏ္ဍနံ ကရေယျ ဝိဂ္ဂဟံ ကရေယျ ဝိဝါဒံ ကရေယျ မေဓဂံ ကရေယျ – ‘‘န တွံ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ အာဇာနာသိ။ပေ။။ နိဗ္ဗေဌေဟိ ဝါ သစေ ပဟောသီ’’တိ – သ ကေန ဝါဒံ ပဋိသံယုဇေယျ။

တေနာဟ ဘဂဝါ –

‘‘သစ္စန္တိ သော ဗြာဟ္မဏော ကိံ ဝဒေယျ၊ မုသာတိ ဝါ သော ဝိဝဒေထ ကေန။

ယသ္မိံ သမံ ဝိသမံ ဝါပိ နတ္ထိ၊ သ ကေန ဝါဒံ ပဋိသံယုဇေယျာ’’တိ။

၇၉။

ဩကံ ပဟာယ အနိကေတသာရီ၊ ဂါမေ အကုဗ္ဗံ မုနိ သန္ထဝါနိ [သန္ဓဝါနိ (က။)] ။

ကာမေဟိ ရိတ္တော အပုရေက္ခရာနော၊ ကထံ န ဝိဂ္ဂယှ ဇနေန ကယိရာ။

အထ ခေါ ဟာလိဒ္ဒကာနိ [ဟလိဒ္ဒကာနီ (သီ။)] ဂဟပတိ ယေနာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ မဟာကစ္စာနံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဟာလိဒ္ဒကာနိ ဂဟပတိ အာယသ္မန္တံ မဟာကစ္စာနံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဝုတ္တမိဒံ ဘန္တေ, ကစ္စာန, ဘဂဝတာ အဋ္ဌကဝဂ္ဂိကေ မာဂဏ္ဍိယပဉ္ဟေ –

‘‘ဩကံ ပဟာယ အနိကေတသာရီ၊ ဂါမေ အကုဗ္ဗံ မုနိ သန္ထဝါနိ။

ကာမေဟိ ရိတ္တော အပုရေက္ခရာနော၊ ကထံ န ဝိဂ္ဂယှ ဇနေန ကယိရာ’’တိ။

‘‘ဣမဿ နု ခေါ ဘန္တေ, ကစ္စာန, ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ကထံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော’’တိ?

‘‘ရူပဓါတု ခေါ, ဂဟပတိ, ဝိညာဏဿ ဩကော ရူပဓါတု ရာဂဝိနိဗန္ဓဉ္စ [ရာဂဝိနိဗဒ္ဓဉ္စ (သီ။)] ပန ဝိညာဏံ ဩကသာရီတိ ဝုစ္စတိ။ ဝေဒနာဓါတု ခေါ, ဂဟပတိ။ သညာဓါတု ခေါ, ဂဟပတိ။ သင်္ခါရဓါတု ခေါ, ဂဟပတိ, ဝိညာဏဿ ဩကော သင်္ခါရဓါတု ရာဂဝိနိဗန္ဓဉ္စ ပန ဝိညာဏံ ဩကသာရီတိ ဝုစ္စတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဂဟပတိ, ဩကသာရီ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဂဟပတိ, အနောကသာရီ ဟောတိ? ရူပဓါတုယာ ခေါ, ဂဟပတိ, ယော ဆန္ဒော ယော ရာဂေါ ယာ နန္ဒီ ယာ တဏှာ ယေ ဥပါယုပါဒါနာ [ဥပယုပါဒါနာ (က။)] စေတသော အဓိဋ္ဌာနာဘိနိဝေသာနုသယာ တေ တထာဂတဿ ပဟီနာ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ; တသ္မာ တထာဂတော အနောကသာရီတိ ဝုစ္စတိ။ ဝေဒနာဓါတုယာ ခေါ, ဂဟပတိ။ သညာဓါတုယာ ခေါ, ဂဟပတိ။ သင်္ခါရဓါတုယာ ခေါ, ဂဟပတိ။ ဝိညာဏဓါတုယာ ခေါ, ဂဟပတိ, ယော ဆန္ဒော ယော ရာဂေါ ယာ နန္ဒီ ယာ တဏှာ ယေ ဥပါယုပါဒါနာ စေတသော အဓိဋ္ဌာနာဘိနိဝေသာနုသယာ တေ တထာဂတဿ ပဟီနာ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ; တသ္မာ တထာဂတော အနောကသာရီတိ ဝုစ္စတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဂဟပတိ, အနောကသာရီ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဂဟပတိ, နိကေတသာရီ ဟောတိ? ရူပနိမိတ္တနိကေတဝိသာရဝိနိဗန္ဓာ ခေါ, ဂဟပတိ, နိကေတသာရီတိ ဝုစ္စတိ။ သဒ္ဒနိမိတ္တ။ ဂန္ဓနိမိတ္တ။ ရသနိမိတ္တ။ ဖောဋ္ဌဗ္ဗနိမိတ္တ။ ဓမ္မနိမိတ္တနိကေတဝိသာရဝိနိဗန္ဓာ ခေါ, ဂဟပတိ, နိကေတသာရီတိ ဝုစ္စတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဂဟပတိ, နိကေတသာရီ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဂဟပတိ, အနိကေတသာရီ ဟောတိ? ရူပနိမိတ္တနိကေတဝိသာရဝိနိဗန္ဓာ ခေါ, ဂဟပတိ, တထာဂတဿ ပဟီနာ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ; တသ္မာ တထာဂတော အနိကေတသာရီတိ ဝုစ္စတိ။ သဒ္ဒနိမိတ္တ။ ဂန္ဓနိမိတ္တ။ ရသနိမိတ္တ။ ဖောဋ္ဌဗ္ဗနိမိတ္တ။ ဓမ္မနိမိတ္တနိကေတဝိသာရဝိနိဗန္ဓာ ခေါ, ဂဟပတိ, တထာဂတဿ ပဟီနာ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ; တသ္မာ တထာဂတော အနိကေတသာရီတိ ဝုစ္စတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဂဟပတိ, အနိကေတသာရီ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဂဟပတိ, ဂါမေ သန္ထဝဇာတော ဟောတိ? ဣဓ , ဂဟပတိ, ဧကစ္စော ဘိက္ခု ဂိဟီဟိ သံသဋ္ဌော ဝိဟရတိ သဟနန္ဒီ သဟသောကီ, သုခိတေသု သုခိတော, ဒုက္ခိတေသု ဒုက္ခိတော, ဥပ္ပန္နေသု ကိစ္စကရဏီယေသု အတ္တနာ ဝေါယောဂံ အာပဇ္ဇတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဂဟပတိ, ဂါမေ သန္ထဝဇာတော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဂဟပတိ, ဂါမေ န သန္ထဝဇာတော ဟောတိ? ဣဓ, ဂဟပတိ, ဧကစ္စော ဘိက္ခု ဂိဟီဟိ အသံသဋ္ဌော ဝိဟရတိ န သဟနန္ဒီ န သဟသောကီ, န သုခိတေသု သုခိတော, န ဒုက္ခိတေသု ဒုက္ခိတော, ဥပ္ပန္နေသု ကိစ္စကရဏီယေသု န အတ္တနာ ဝေါယောဂံ အာပဇ္ဇတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဂဟပတိ, ဂါမေ န သန္ထဝဇာတော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဂဟပတိ, ကာမေဟိ အရိတ္တော ဟောတိ? ဣဓ, ဂဟပတိ, ဧကစ္စော ဘိက္ခု ကာမေသု အဝီတရာဂေါ ဟောတိ အဝိဂတစ္ဆန္ဒော အဝိဂတပေမော အဝိဂတပိပါသော အဝိဂတပရိဠာဟော အဝိဂတတဏှော။ ဧဝံ ခေါ, ဂဟပတိ, ကာမေဟိ အရိတ္တော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ , ဂဟပတိ, ကာမေဟိ ရိတ္တော ဟောတိ? ဣဓ, ဂဟပတိ, ဧကစ္စော ဘိက္ခု ကာမေသု ဝီတရာဂေါ ဟောတိ ဝိဂတစ္ဆန္ဒော ဝိဂတပေမော ဝိဂတပိပါသော ဝိဂတပရိဠာဟော ဝိဂတတဏှော။ ဧဝံ ခေါ, ဂဟပတိ, ကာမေဟိ ရိတ္တော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဂဟပတိ, ပုရေက္ခရာနော ဟောတိ? ဣဓ , ဂဟပတိ, ဧကစ္စဿ ဘိက္ခုနော ဧဝံ ဟောတိ – ‘ဧဝံရူပေါ သိယံ အနာဂတမဒ္ဓါန’န္တိ တတ္ထ နန္ဒိံ သမန္နာနေတိ, ‘ဧဝံဝေဒနော သိယံ။ ဧဝံသညော သိယံ။ ဧဝံသင်္ခါရော သိယံ။ ဧဝံဝိညာဏော သိယံ အနာဂတမဒ္ဓါန’န္တိ တတ္ထ နန္ဒိံ သမန္နာနေတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဂဟပတိ, ပုရေက္ခရာနော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ , ဂဟပတိ, အပုရေက္ခရာနော ဟောတိ? ဣဓ, ဂဟပတိ, ဧကစ္စဿ ဘိက္ခုနော ဧဝံ ဟောတိ – ‘ဧဝံရူပေါ သိယံ အနာဂတမဒ္ဓါန’န္တိ န တတ္ထ နန္ဒိံ သမန္နာနေတိ, ‘ဧဝံဝေဒနော သိယံ။ ဧဝံသညော သိယံ။ ဧဝံသင်္ခါရော သိယံ။ ဧဝံဝိညာဏော သိယံ အနာဂတမဒ္ဓါန’န္တိ န တတ္ထ နန္ဒိံ သမန္နာနေတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဂဟပတိ, အပုရေက္ခရာနော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဂဟပတိ, ကထံ ဝိဂ္ဂယှ ဇနေန ကတ္တာ ဟောတိ? ဣဓ, ဂဟပတိ, ဧကစ္စော ဧဝရူပိံ ကထံ ကတ္တာ ဟောတိ – ‘န တွံ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ အာဇာနာသိ, အဟံ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ အာဇာနာမိ, ကိံ တွံ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ အာဇာနိဿသိ, မိစ္ဆာပဋိပန္နော တွမသိ, အဟမသ္မိ သမ္မာပဋိပန္နော, သဟိတံ မေ, အသဟိတံ တေ, ပုရေ ဝစနီယံ ပစ္ဆာ အဝစ, ပစ္ဆာ ဝစနီယံ ပုရေ အဝစ, အဓိစိဏ္ဏံ တေ ဝိပရာဝတ္တံ, အာရောပိတော တေ ဝါဒေါ, နိဂ္ဂဟိတော တွမသိ, စရ ဝါဒပ္ပမောက္ခာယ, နိဗ္ဗေဌေဟိ ဝါ သစေ ပဟောသီ’တိ။ ဧဝံ ခေါ, ဂဟပတိ, ကထံ ဝိဂ္ဂယှ ဇနေန ကတ္တာ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဂဟပတိ, ကထံ ဝိဂ္ဂယှ ဇနေန န ကတ္တာ ဟောတိ? ဣဓ, ဂဟပတိ, ဧကစ္စော န ဧဝရူပိံ ကထံ ကတ္တာ ဟောတိ – ‘န တွံ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ အာဇာနာသိ။ပေ။။ နိဗ္ဗေဌေဟိ ဝါ သစေ ပဟောသီ’တိ။ ဧဝံ ခေါ, ဂဟပတိ, ဝိဂ္ဂယှ ဇနေန န ကတ္တာ ဟောတိ။ ဣတိ ခေါ, ဂဟပတိ, ယံ တံ ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ အဋ္ဌကဝဂ္ဂိကေ မာဂဏ္ဍိယပဉ္ဟေ –

‘‘ဩကံ ပဟာယ အနိကေတသာရီ၊ ဂါမေ အကုဗ္ဗံ မုနိ သန္ထဝါနိ။

ကာမေဟိ ရိတ္တော အပုရေက္ခရာနော၊ ကထံ န ဝိဂ္ဂယှ ဇနေန ကယိရာ’’တိ။

‘‘ဣမဿ ခေါ, ဂဟပတိ, ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော’’တိ။

တေနာဟ ဘဂဝါ –

‘‘ဩကံ ပဟာယ အနိကေတသာရီ၊ ဂါမေ အကုဗ္ဗံ မုနိ သန္ထဝါနိ။

ကာမေဟိ ရိတ္တော အပုရေက္ခရာနော၊ ကထံ န ဝိဂ္ဂယှ ဇနေန ကယိရာ’’တိ။

၈၀။

ယေဟိ ဝိဝိတ္တော ဝိစရေယျ လောကေ၊ န တာနိ ဥဂ္ဂယှ ဝဒေယျ နာဂေါ။

ဧလမ္ဗုဇံ ကဏ္ဍကဝါရိဇံ [ကဏ္ဋကံ ဝါရိဇံ (သီ။)] ယထာ၊ ဇလေန ပင်္ကေန စနူပလိတ္တံ။

ဧဝံ မုနီ သန္တိဝါဒေါ အဂိဒ္ဓေါ၊ ကာမေ စ လောကေ စ အနူပလိတ္တော။

ယေဟိ ဝိဝိတ္တော ဝိစရေယျ လောကေတိ။ ယေဟီတိ ယေဟိ ဒိဋ္ဌိဂတေဟိ။ ဝိဝိတ္တောတိ ကာယဒုစ္စရိတေန ရိတ္တော ဝိဝိတ္တော ပဝိဝိတ္တော, ဝစီဒုစ္စရိတေန။ မနောဒုစ္စရိတေန။ ရာဂေန။ပေ။။ သဗ္ဗာကုသလာဘိသင်္ခါရေဟိ ရိတ္တော ဝိဝိတ္တော ပဝိဝိတ္တော။ ဝိစရေယျာတိ ဝိစရေယျ ဝိဟရေယျ ဣရိယေယျ ဝတ္တေယျ ပါလေယျ ယပေယျ ယာပေယျ။ လောကေတိ မနုဿလောကေတိ – ယေဟိ ဝိဝိတ္တော ဝိစရေယျ လောကေ။

န တာနိ ဥဂ္ဂယှ ဝဒေယျ နာဂေါတိ။ နာဂေါတိ အာဂုံ န ကရောတီတိ – နာဂေါ, န ဂစ္ဆတီတိ – နာဂေါ, နာဂစ္ဆတီတိ – နာဂေါ။ ကထံ အာဂုံ န ကရောတီတိ – နာဂေါ? အာဂူ ဝုစ္စန္တိ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သံကိလေသိကာ ပေါနောဘဝိကာ သဒရာ ဒုက္ခဝိပါကာ အာယတိံ ဇာတိဇရာမရဏိယာ။

အာဂုံ န ကရောတိ ကိဉ္စိ လောကေ၊ [သဘိယာတိ ဘဂဝါ]

သဗ္ဗသညောဂေ ဝိသဇ္ဇ ဗန္ဓနာနိ။

သဗ္ဗတ္ထ န သဇ္ဇတိ ဝိမုတ္တော၊ နာဂေါ တာဒီ ပဝုစ္စတေ တထတ္တာ။

ဧဝံ အာဂုံ န ကရောတီတိ – နာဂေါ။

ကထံ န ဂစ္ဆတီတိ – နာဂေါ? န ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န ရာဂဝသေန ဂစ္ဆတိ, န ဒေါသဝသေန ဂစ္ဆတိ, န မောဟဝသေန ဂစ္ဆတိ, န မာနဝသေန ဂစ္ဆတိ, န ဒိဋ္ဌိဝသေန ဂစ္ဆတိ, န ဥဒ္ဓစ္စဝသေန ဂစ္ဆတိ, န ဝိစိကိစ္ဆာဝသေန ဂစ္ဆတိ, နာနုသယဝသေန ဂစ္ဆတိ, န ဝဂ္ဂေဟိ ဓမ္မေဟိ ယာယတိ နီယတိ ဝုယှတိ သံဟရီယတိ။ ဧဝံ န ဂစ္ဆတီတိ – နာဂေါ။

ကထံ နာဂစ္ဆတီတိ – နာဂေါ? သောတာပတ္တိမဂ္ဂေန ယေ ကိလေသာ ပဟီနာ တေ ကိလေသေ န ပုနေတိ န ပစ္စေတိ န ပစ္စာဂစ္ဆတိ။ သကဒါဂါမိမဂ္ဂေန။ အနာဂါမိမဂ္ဂေန။ အရဟတ္တမဂ္ဂေန ယေ ကိလေသာ ပဟီနာ တေ ကိလေသေ န ပုနေတိ န ပစ္စေတိ န ပစ္စာဂစ္ဆတိ။ ဧဝံ နာဂစ္ဆတီတိ – နာဂေါ။

န တာနိ ဥဂ္ဂယှ ဝဒေယျ နာဂေါတိ။ နာဂေါ န တာနိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ ဂဟေတွာ ဥဂ္ဂဟေတွာ ဂဏှိတွာ ပရာမသိတွာ အဘိနိဝိသိတွာ ဝဒေယျ ကထေယျ ဘဏေယျ ဒီပယေယျ ဝေါဟရေယျ; ‘‘သဿတော လောကော။ပေ။။ နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ ဝဒေယျ ကထေယျ ဘဏေယျ ဒီပယေယျ ဝေါဟရေယျာတိ – န တာနိ ဥဂ္ဂယှ ဝဒေယျ နာဂေါ။

ဧလမ္ဗုဇံ ကဏ္ဍကဝါရိဇံ ယထာ, ဇလေန ပင်္ကေန စနူပလိတ္တန္တိ။ ဧလံ ဝုစ္စတိ ဥဒကံ, အမ္ဗုဇံ ဝုစ္စတိ ပဒုမံ, ကဏ္ဍကော ဝုစ္စတိ ခရဒဏ္ဍော, ဝါရိ ဝုစ္စတိ ဥဒကံ, ဝါရိဇံ ဝုစ္စတိ ပဒုမံ ဝါရိသမ္ဘဝံ, ဇလံ ဝုစ္စတိ ဥဒကံ, ပင်္ကော ဝုစ္စတိ ကဒ္ဒမော။ ယထာ ပဒုမံ ဝါရိဇံ ဝါရိသမ္ဘဝံ ဇလေန စ ပင်္ကေန စ န လိမ္ပတိ န ပလိမ္ပတိ န ဥပလိမ္ပတိ, အလိတ္တံ အသံလိတ္တံ အနုပလိတ္တန္တိ – ဧလမ္ဗုဇံ ကဏ္ဍကဝါရိဇံ ယထာ ဇလေန ပင်္ကေန စနူပလိတ္တံ။

ဧဝံ မုနီ သန္တိဝါဒေါ အဂိဒ္ဓေါ, ကာမေ စ လောကေ စ အနူပလိတ္တောတိ။ ဧဝန္တိ ဩပမ္မသံပဋိပါဒနံ။ မုနီတိ။ မောနံ ဝုစ္စတိ ဉာဏံ။ပေ။။ သင်္ဂဇာလမတိစ္စ သော မုနိ။ သန္တိဝါဒေါတိ သန္တိဝါဒေါ မုနိ တာဏဝါဒေါ လေဏဝါဒေါ သရဏဝါဒေါ အဘယဝါဒေါ အစ္စုတဝါဒေါ အမတဝါဒေါ နိဗ္ဗာနဝါဒေါတိ – ဧဝံ မုနိ သန္တိဝါဒေါ။ အဂိဒ္ဓေါတိ။ ဂေဓေါ ဝုစ္စတိ တဏှာ။ ယော ရာဂေါ သာရာဂေါ။ပေ။။ အဘိဇ္ဈာ လောဘော အကုသလမူလံ။ ယဿေသော ဂေဓေါ ပဟီနော သမုစ္ဆိန္နော ဝူပသန္တော ပဋိပဿဒ္ဓေါ အဘဗ္ဗုပ္ပတ္တိကော ဉာဏဂ္ဂိနာ ဒဍ္ဎော သော ဝုစ္စတိ အဂိဒ္ဓေါ။ သော ရူပေ အဂိဒ္ဓေါ, သဒ္ဒေ။ ဂန္ဓေ။ ရသေ။ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေ။ ကုလေ။ ဂဏေ။ အာဝါသေ။ လာဘေ။ ယသေ။ ပသံသာယ။ သုခေ။ စီဝရေ။ ပိဏ္ဍပါတေ ။ သေနာသနေ။ ဂိလာနပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရေ။ ကာမဓါတုယာ ။ ရူပဓါတုယာ။ အရူပဓါတုယာ။ ကာမဘဝေ။ ရူပဘဝေ။ အရူပဘဝေ။ သညာဘဝေ။ အသညာဘဝေ။ နေဝသညာနာသညာဘဝေ။ ဧကဝေါကာရဘဝေ။ စတုဝေါကာရဘဝေ။ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ။ အတီတေ။ အနာဂတေ။ ပစ္စုပ္ပန္နေ။ ဒိဋ္ဌ-သုတ-မုတ-ဝိညာတဗ္ဗေသု ဓမ္မေသု အဂိဒ္ဓေါ အဂဓိတော အမုစ္ဆိတော အနဇ္ဈောသန္နော [အနဇ္ဈာပန္နော (သီ။), အနဇ္ဈောပန္နော (သျာ။)], ဝီတဂေဓေါ ဝိဂတဂေဓေါ စတ္တဂေဓေါ ဝန္တဂေဓေါ မုတ္တဂေဓေါ ပဟီနဂေဓေါ ပဋိနိဿဋ္ဌဂေဓေါ, ဝီတရာဂေါ ဝိဂတရာဂေါ စတ္တရာဂေါ ဝန္တရာဂေါ မုတ္တရာဂေါ ပဟီနရာဂေါ ပဋိနိဿဋ္ဌရာဂေါ, နိစ္ဆာတော နိဗ္ဗုတော သီတိဘူတော သုခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဗြဟ္မဘူတေန အတ္တနာ ဝိဟရတီတိ – ဧဝံ မုနိ သန္တိဝါဒေါ အဂိဒ္ဓေါ။

ကာမေ စ လောကေ စ အနူပလိတ္တောတိ။ ကာမာတိ ဥဒါနတော ဒွေ ကာမာ – ဝတ္ထုကာမာ စ ကိလေသကာမာ စ။ပေ။။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ဝတ္ထုကာမာ။ပေ။။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ကိလေသကာမာ။ လောကေတိ အပါယလောကေ မနုဿလောကေ ဒေဝလောကေ ခန္ဓလောကေ ဓါတုလောကေ အာယတနလောကေ။ လေပါတိ ဒွေ လေပါ – တဏှာလေပေါ စ ဒိဋ္ဌိလေပေါ စ။ပေ။။ အယံ တဏှာလေပေါ။ပေ။။ အယံ ဒိဋ္ဌိလေပေါ။ မုနိ တဏှာလေပံ ပဟာယ ဒိဋ္ဌိလေပံ ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ ကာမေ စ လောကေ စ န လိမ္ပတိ န ပလိမ္ပတိ န ဥပလိမ္ပတိ, အလိတ္တော အပလိတ္တော အနုပလိတ္တော နိက္ခန္တော နိဿဋော ဝိပ္ပမုတ္တော ဝိသညုတ္တော ဝိမရိယာဒိကတေန စေတသာ ဝိဟရတီတိ – ဧဝံ မုနီ သန္တိဝါဒေါ အဂိဒ္ဓေါ, ကာမေ စ လောကေ စ အနူပလိတ္တော။

တေနာဟ ဘဂဝါ –

‘‘ယေဟိ ဝိဝိတ္တော ဝိစရေယျ လောကေ၊ န တာနိ ဥဂ္ဂယှ ဝဒေယျ နာဂေါ။

ဧလမ္ဗုဇံ ကဏ္ဍကဝါရိဇံ ယထာ၊ ဇလေန ပင်္ကေန စနူပလိတ္တံ။

ဧဝံ မုနီ သန္တိဝါဒေါ အဂိဒ္ဓေါ၊ ကာမေ စ လောကေ စ အနူပလိတ္တော’’တိ။

၈၁။

န ဝေဒဂူ ဒိဋ္ဌိယာ [ဒိဋ္ဌိယာယကော (က။ အဋ္ဌ။) သု။ နိ။ ၈၅၂] န မုတိယာ၊ သ မာနမေတိ န ဟိ တမ္မယော သော။

န ကမ္မုနာ နောပိ သုတေန နေယျော၊ အနူပနီတော သ နိဝေသနေသု။

န ဝေဒဂူ ဒိဋ္ဌိယာ န မုတိယာ, သ မာနမေတီတိ။ နာတိ ပဋိက္ခေပေါ။ ဝေဒဂူတိ။ ဝေဒေါ ဝုစ္စတိ စတူသု မဂ္ဂေသု ဉာဏံ , ပညာ ပညိန္ဒ္ရိယံ ပညာဗလံ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ ဝီမံသာ ဝိပဿနာ သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ တေဟိ ဝေဒေဟိ ဇာတိဇရာမရဏဿ အန္တဂတော အန္တပ္ပတ္တော, ကောဋိဂတော ကောဋိပ္ပတ္တော, ပရိယန္တဂတော ပရိယန္တပ္ပတ္တော, ဝေါသာနဂတော ဝေါသာနပ္ပတ္တော, တာဏဂတော တာဏပ္ပတ္တော, လေဏဂတော လေဏပ္ပတ္တော, သရဏဂတော သရဏပ္ပတ္တော, အဘယဂတော အဘယပ္ပတ္တော, အစ္စုတဂတော အစ္စုတပ္ပတ္တော , အမတဂတော အမတပ္ပတ္တော, နိဗ္ဗာနဂတော နိဗ္ဗာနပ္ပတ္တော, ဝေဒါနံ ဝါ အန္တံ ဂတောတိ ဝေဒဂူ, ဝေဒေဟိ ဝါ အန္တံ ဂတောတိ ဝေဒဂူ, သတ္တန္နံ ဝါ ဓမ္မာနံ ဝိဒိတတ္တာ ဝေဒဂူ, သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ဝိဒိတာ ဟောတိ, ဝိစိကိစ္ဆာ ဝိဒိတာ ဟောတိ, သီလဗ္ဗတပရာမာသော ဝိဒိတော ဟောတိ, ရာဂေါ ဝိဒိတော ဟောတိ, ဒေါသော ဝိဒိတော ဟောတိ, မောဟော ဝိဒိတော ဟောတိ, မာနော ဝိဒိတော ဟောတိ, ဝိဒိတာဿ ဟောန္တိ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သံကိလေသိကာ ပေါနောဘဝိကာ သဒရာ ဒုက္ခဝိပါကာ အာယတိံ ဇာတိဇရာမရဏိယာ။

ဝေဒါနိ ဝိစေယျ ကေဝလာနိ၊ [သဘိယာတိ ဘဂဝါ]

သမဏာနံ ယာနီဓတ္ထိ ဗြာဟ္မဏာနံ။

သဗ္ဗဝေဒနာသု ဝီတရာဂေါ၊ သဗ္ဗံ ဝေဒမတိစ္စ ဝေဒဂူ သောတိ။

န ဒိဋ္ဌိယာတိ တဿ ဒွါသဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ ပဟီနာနိ သမုစ္ဆိန္နာနိ ဝူပသန္တာနိ ပဋိပဿဒ္ဓါနိ အဘဗ္ဗုပ္ပတ္တိကာနိ ဉာဏဂ္ဂိနာ ဒဍ္ဎာနိ။ သော ဒိဋ္ဌိယာ န ယာယတိ န နီယတိ န ဝုယှတိ န သံဟရီယတိ, နပိ တံ ဒိဋ္ဌိဂတံ သာရတော ပစ္စေတိ န ပစ္စာဂစ္ဆတီတိ – န ဝေဒဂူ ဒိဋ္ဌိယာ။ န မုတိယာတိ မုတရူပေန ဝါ ပရတော ဃောသေန ဝါ မဟာဇနသမ္မုတိယာ ဝါ မာနံ နေတိ န ဥပေတိ န ဥပဂစ္ဆတိ န ဂဏှာတိ န ပရာမသတိ နာဘိနိဝိသတီတိ – န ဝေဒဂူ ဒိဋ္ဌိယာ န မုတိယာ သ မာနမေတိ။

န ဟိ တမ္မယော သောတိ န တဏှာဝသေန ဒိဋ္ဌိဝသေန တမ္မယော ဟောတိ တပ္ပရမော တပ္ပရာယနော။ ယတော တဏှာ စ ဒိဋ္ဌိ စ မာနော စဿ ပဟီနာ ဟောန္တိ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ ဧတ္တာဝတာ န တမ္မယော ဟောတိ န တပ္ပရမော န တပ္ပရာယနောတိ – သ မာနမေတိ န ဟိ တမ္မယော သော။

န ကမ္မုနာ နောပိ သုတေန နေယျောတိ။ န ကမ္မုနာတိ ပုညာဘိသင်္ခါရေန ဝါ အပုညာဘိသင်္ခါရေန ဝါ အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရေန ဝါ န ယာယတိ န နီယတိ န ဝုယှတိ န သံဟရီယတီတိ – န ကမ္မုနာ။ နောပိ သုတေန နေယျောတိ သုတသုဒ္ဓိယာ ဝါ ပရတော ဃောသေန ဝါ မဟာဇနသမ္မုတိယာ ဝါ န ယာယတိ န နီယတိ န ဝုယှတိ န သံဟရီယတီတိ – န ကမ္မုနာ နောပိ သုတေန နေယျော။

အနူပနီတော သ နိဝေသနေသူတိ။ ဥပယာတိ ဒွေ ဥပယာ – တဏ္ဟူပယော စ ဒိဋ္ဌူပယော စ။ပေ။။ အယံ တဏ္ဟူပယော။ပေ။။ အယံ ဒိဋ္ဌူပယော။ တဿ တဏ္ဟူပယော ပဟီနော, ဒိဋ္ဌူပယော ပဋိနိဿဋ္ဌော။ တဏ္ဟူပယဿ ပဟီနတ္တာ, ဒိဋ္ဌူပယဿ ပဋိနိဿဋ္ဌတ္တာ သော နိဝေသနေသု အနူပနီတော အနုပလိတ္တော အနုပဂတော အနဇ္ဈောသိတော အနဓိမုတ္တော နိက္ခန္တော နိဿဋော ဝိပ္ပမုတ္တော ဝိသညုတ္တော ဝိမရိယာဒိကတေန စေတသာ ဝိဟရတီတိ – အနူပနီတော သ နိဝေသနေသု။

တေနာဟ ဘဂဝါ –

‘‘န ဝေဒဂူ ဒိဋ္ဌိယာ န မုတိယာ၊ သ မာနမေတိ န ဟိ တမ္မယော သော။

န ကမ္မုနာ နောပိ သုတေန နေယျော၊ အနူပနီတော သ နိဝေသနေသူ’’တိ။

၈၂။

သညာဝိရတ္တဿ န သန္တိ ဂန္ထာ၊ ပညာဝိမုတ္တဿ န သန္တိ မောဟာ။

သညဉ္စ ဒိဋ္ဌိဉ္စ ယေ အဂ္ဂဟေသုံ၊ တေ ဃဋ္ဋမာနာ [ဃဋ္ဋယန္တာ (သျာ။) သု။ နိ။ ၈၅၃] ဝိစရန္တိ လောကေ။

သညာဝိရတ္တဿ န သန္တိ ဂန္ထာတိ။ ယော သမထပုဗ္ဗင်္ဂမံ အရိယမဂ္ဂံ ဘာဝေတိ တဿ အာဒိတော ဥပါဒါယ ဂန္ထာ ဝိက္ခမ္ဘိတာ ဟောန္တိ, အရဟတ္တေ ပတ္တေ အရဟတော ဂန္ထာ စ မောဟာ စ နီဝရဏာ စ ကာမသညာ ဗျာပါဒသညာ ဝိဟိံသာသညာ ဒိဋ္ဌိသညာ စ ပဟီနာ ဟောန္တိ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာတိ – သညာဝိရတ္တဿ န သန္တိ ဂန္ထာ။

ပညာဝိမုတ္တဿ န သန္တိ မောဟာတိ။ ယော ဝိပဿနာပုဗ္ဗင်္ဂမံ အရိယမဂ္ဂံ ဘာဝေတိ, တဿ အာဒိတော ဥပါဒါယ မောဟာ ဝိက္ခမ္ဘိတာ ဟောန္တိ, အရဟတ္တေ ပတ္တေ အရဟတော မောဟာ စ ဂန္ထာ စ နီဝရဏာ စ ကာမသညာ ဗျာပါဒသညာ ဝိဟိံသာသညာ ဒိဋ္ဌိသညာ စ ပဟီနာ ဟောန္တိ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာတိ – ပညာဝိမုတ္တဿ န သန္တိ မောဟာ။

သညဉ္စ ဒိဋ္ဌိဉ္စ ယေ အဂ္ဂဟေသုံ, တေ ဃဋ္ဋမာနာ ဝိစရန္တိ လောကေတိ။ ယေ သညံ ဂဏှန္တိ ကာမသညံ ဗျာပါဒသညံ ဝိဟိံသာသညံ တေ သညာဝသေန ဃဋ္ဋေန္တိ သံဃဋ္ဋေန္တိ။ ရာဇာနောပိ ရာဇူဟိ ဝိဝဒန္တိ, ခတ္တိယာပိ ခတ္တိယေဟိ ဝိဝဒန္တိ, ဗြာဟ္မဏာပိ ဗြာဟ္မဏေဟိ ဝိဝဒန္တိ, ဂဟပတီပိ ဂဟပတီဟိ ဝိဝဒန္တိ, မာတာပိ ပုတ္တေန ဝိဝဒတိ, ပုတ္တောပိ မာတရာ ဝိဝဒတိ, ပိတာပိ ပုတ္တေန ဝိဝဒတိ, ပုတ္တောပိ ပိတရာ ဝိဝဒတိ, ဘာတာပိ ဘာတရာ ဝိဝဒတိ, ဘဂိနီပိ ဘဂိနိယာ ဝိဝဒတိ, ဘာတာပိ ဘဂိနိယာ ဝိဝဒတိ, ဘဂိနီပိ ဘာတရာ ဝိဝဒတိ, သဟာယောပိ သဟာယေန ဝိဝဒတိ ။ တေ တတ္ထ ကလဟဝိဂ္ဂဟဝိဝါဒမာပန္နာ အညမညံ ပါဏီဟိပိ ဥပက္ကမန္တိ, လေဍ္ဍူဟိပိ [လေဋ္ဋူဟိပိ (က။)] ဥပက္ကမန္တိ, ဒဏ္ဍေဟိပိ ဥပက္ကမန္တိ, သတ္ထေဟိပိ ဥပက္ကမန္တိ။ တေ တတ္ထ မရဏမ္ပိ နိဂစ္ဆန္တိ မရဏမတ္တမ္ပိ ဒုက္ခံ။ ယေ ဒိဋ္ဌိံ ဂဏှန္တိ ‘‘သဿတော လောကော’’တိ ဝါ။ပေ။။ ‘‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ ဝါ တေ ဒိဋ္ဌိဝသေန ဃဋ္ဋေန္တိ သံဃဋ္ဋေန္တိ, သတ္ထာရတော သတ္ထာရံ ဃဋ္ဋေန္တိ, ဓမ္မက္ခာနတော ဓမ္မက္ခာနံ ဃဋ္ဋေန္တိ, ဂဏတော ဂဏံ ဃဋ္ဋေန္တိ, ဒိဋ္ဌိယာ ဒိဋ္ဌိံ ဃဋ္ဋေန္တိ, ပဋိပဒါယ ပဋိပဒံ ဃဋ္ဋေန္တိ, မဂ္ဂတော မဂ္ဂံ ဃဋ္ဋေန္တိ။

အထ ဝါ တေ ဝိဝဒန္တိ, ကလဟံ ကရောန္တိ, ဘဏ္ဍနံ ကရောန္တိ, ဝိဂ္ဂဟံ ကရောန္တိ, ဝိဝါဒံ ကရောန္တိ, မေဓဂံ ကရောန္တိ – ‘‘န တွံ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ အာဇာနာသိ။ပေ။။ နိဗ္ဗေဌေဟိ ဝါ သစေ ပဟောသီ’’တိ။ တေသံ အဘိသင်္ခါရာ အပ္ပဟီနာ; အဘိသင်္ခါရာနံ အပ္ပဟီနတ္တာ ဂတိယာ ဃဋ္ဋေန္တိ, နိရယေ ဃဋ္ဋေန္တိ, တိရစ္ဆာနယောနိယာ ဃဋ္ဋေန္တိ, ပေတ္တိဝိသယေ ဃဋ္ဋေန္တိ, မနုဿလောကေ ဃဋ္ဋေန္တိ, ဒေဝလောကေ ဃဋ္ဋေန္တိ, ဂတိယာ ဂတိံ။ ဥပပတ္တိယာ ဥပပတ္တိံ။ ပဋိသန္ဓိယာ ပဋိသန္ဓိံ။ ဘဝေန ဘဝံ။ သံသာရေန သံသာရံ။ ဝဋ္ဋေန ဝဋ္ဋံ ဃဋ္ဋေန္တိ သံဃဋ္ဋေန္တိ ဝဒန္တိ ဝိစရန္တိ ဝိဟရန္တိ ဣရိယန္တိ ဝတ္တေန္တိ ပါလေန္တိ ယပေန္တိ ယာပေန္တိ။ လောကေတိ အပါယလောကေ။ပေ။။ အာယတနလောကေတိ – သညဉ္စ ဒိဋ္ဌိဉ္စ ယေ အဂ္ဂဟေသုံ တေ ဃဋ္ဋမာနာ ဝိစရန္တိ လောကေ။

တေနာဟ ဘဂဝါ –

‘‘သညာဝိရတ္တဿ န သန္တိ ဂန္ထာ၊ ပညာဝိမုတ္တဿ န သန္တိ မောဟာ။

သညဉ္စ ဒိဋ္ဌိဉ္စ ယေ အဂ္ဂဟေသုံ၊ တေ ဃဋ္ဋမာနာ ဝိစရန္တိ လောကေ’’တိ။

မာဂဏ္ဍိယသုတ္တနိဒ္ဒေသော နဝမော။