အသီတိနိပါတ

၂၁။ အသီတိနိပါတ

၅၃၃။ စူဠဟံသဇာတက (၁)

၁။

‘‘သုမုခ အနုပစိနန္တာ၊ ပက္ကမန္တိ ဝိဟင်္ဂ‌မာ။

ဂစ္ဆ တုဝမ္ပိ မာ ကင္ခိ၊ နတ္ထိ ဗဒ္ဓေ [ဗန္ဓေ (သျာ။ က။)] သဟာယတာ’’။

၂။

‘‘ဂစ္ဆေ ဝါဟံ န ဝါ ဂစ္ဆေ၊ န တေန အမရော သိယံ။

သုခိတံ တံ ဥပါသိတွာ၊ ဒုက္ခိတံ တံ ကထံ ဇဟေ။

၃။

‘‘မရဏံ ဝါ တယာ သဒ္ဓိံ၊ ဇီဝိတံ ဝါ တယာ ဝိနာ။

တဒေဝ မရဏံ သေယျော၊ ယဉ္စေ ဇီဝေ တယာ ဝိနာ။

၄။

‘‘နေသ ဓမ္မော မဟာရာဇ၊ ယံ တံ ဧဝံ ဂတံ ဇဟေ။

ယာ ဂတိ တုယှံ သာ မယှံ၊ ရုစ္စတေ ဝိဟဂါဓိပ။

၅။

‘‘ကာ နု ပါသေန ဗဒ္ဓဿ [ဗန္ဓဿ (သျာ။ က။)]၊ ဂတိ အညာ မဟာနသာ။

သာ ကထံ စေတယာနဿ၊ မုတ္တဿ တဝ ရုစ္စတိ။

၆။

‘‘ကံ ဝါ တွံ ပဿသေ အတ္ထံ၊ မမ တုယှဉ္စ ပက္ခိမ။

ဉာတီနံ ဝါဝသိဋ္ဌာနံ၊ ဥဘိန္နံ ဇီဝိတက္ခယေ။

၇။

‘‘ယံ န ကဉ္စနဒေပိဉ္ဆ [ဒေပိစ္ဆ (သီ။ ဣ။)၊ ဒွေပိစ္ဆ (သျာ။)]၊ အန္ဓေန တမသာ ဂတံ။

တာဒိသေ သဉ္စဇံ ပါဏံ၊ ကမတ္ထမဘိဇောတယေ’’။

၈။

‘‘ကထံ နု ပတတံ သေဋ္ဌ၊ ဓမ္မေ အတ္ထံ န ဗုဇ္ဈသိ [ဗုဇ္ဈသေ (သီ။)]။

ဓမ္မော အပစိတော သန္တော၊ အတ္ထံ ဒဿေတိ ပါဏိနံ။

၉။

‘‘သောဟံ ဓမ္မံ အပေက္ခာနော၊ ဓမ္မာ စတ္ထံ သမုဋ္ဌိတံ။

ဘတ္တိဉ္စ တယိ သမ္ပဿံ၊ နာဝကင်္ခါမိ ဇီဝိတံ’’။

၁၀။

‘‘အဒ္ဓါ ဧသော သတံ ဓမ္မော၊ ယော မိတ္တော မိတ္တမာပဒေ။

န စဇေ ဇီဝိတဿာပိ၊ ဟေတုဓမ္မမနုဿရံ။

၁၁။

‘‘သွာယံ ဓမ္မော စ တေ စိဏ္ဏော၊ ဘတ္တိ စ ဝိဒိတာ မယိ။

ကာမံ ကရဿု မယ္ဟေတံ၊ ဂစ္ဆေဝါနုမတော မယာ’’။

၁၂။

‘‘အပိ တွေဝံ ဂတေ ကာလေ၊ ယံ ခဏ္ဍံ [ဗဒ္ဓံ (သီ။)၊ ဗန္ဓံ (ဣ။)] ဉာတိနံ မယာ။

တယာ တံ ဗုဒ္ဓိသမ္ပန္နံ [ဗုဒ္ဓိသမ္ပန္န (သီ။ သျာ။ ဣ။)]၊ အဿ ပရမသံဝုတံ။

၁၃။

‘‘ဣစ္စေဝံ [ဣစ္စေဝ (သီ။ ဣ။)] မန္တယန္တာနံ၊ အရိယာနံ အရိယဝုတ္တိနံ။

ပစ္စဒိဿထ နေသာဒေါ၊ အာတုရာနမိဝန္တကော။

၁၄။

‘‘တေ သတ္တုမဘိသဉ္စိက္ခ၊ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာ ဒိဇာ။

တုဏှီမာသိတ္ထ ဥဘယော၊ န သဉ္စလေသုမာသနာ [န စ သဉ္စေသု’မာသနာ (သီ။ ဣ။)]။

၁၅။

‘‘ဓတရဋ္ဌေ စ ဒိသွာန၊ သမုဍ္ဍေန္တေ တတော တတော။

အဘိက္ကမထ ဝေဂေန၊ ဒိဇသတ္တု ဒိဇာဓိပေ။

၁၆။

‘‘သော စ ဝေဂေနဘိက္ကမ္မ၊ အာသဇ္ဇ ပရမေ ဒိဇေ။

ပစ္စကမိတ္ထ [ပစ္စကမ္ပိတ္ထ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] နေသာဒေါ၊ ဗဒ္ဓါ ဣတိ ဝိစိန္တယံ။

၁၇။

‘‘ဧကံဝ ဗဒ္ဓမာသီနံ၊ အဗဒ္ဓဉ္စ ပုနာပရံ။

အာသဇ္ဇ ဗဒ္ဓမာသီနံ၊ ပေက္ခမာနမဒီနဝံ။

၁၈။

‘‘တတော သော ဝိမတောယေဝ၊ ပဏ္ဍရေ အဇ္ဈဘာသထ။

ပဝဍ္ဎကာယေ အာသီနေ၊ ဒိဇသံဃဂဏာဓိပေ။

၁၉။

‘‘ယံ နု ပါသေန မဟတာ၊ ဗဒ္ဓေါ န ကုရုတေ ဒိသံ။

အထ ကသ္မာ အဗဒ္ဓေါ တွံ၊ ဗလီ ပက္ခိ န ဂစ္ဆသိ။

၂၀။

‘‘ကိန္နု တျာယံ [တာ’ယံ (သီ။ ဣ။ က။)] ဒိဇော ဟောတိ၊ မုတ္တော ဗဒ္ဓံ ဥပါသသိ။

ဩဟာယ သကုဏာ ယန္တိ၊ ကိံ ဧကော အဝဟီယသိ’’။

၂၁။

‘‘ရာဇာ မေ သော ဒိဇာမိတ္တ၊ သခါ ပါဏသမော စ မေ။

နေဝ နံ ဝိဇဟိဿာမိ၊ ယာဝ ကာလဿ ပရိယာယံ။

၂၂။

‘‘ကထံ ပနာယံ ဝိဟင်္ဂေါ၊ နာဒ္ဒသ ပါသမောဍ္ဍိတံ။

ပဒဉ္ဟေတံ မဟန္တာနံ၊ ဗောဒ္ဓုမရဟန္တိ အာပဒံ။

၂၃။

‘‘ယဒါ ပရာဘဝေါ ဟောတိ၊ ပေါသော ဇီဝိတသင်္ခယေ။

အထ ဇာလဉ္စ ပါသဉ္စ၊ အာသဇ္ဇာပိ န ဗုဇ္ဈတိ။

၂၄။

‘‘အပိ တွေဝ မဟာပည၊ ပါသာ ဗဟုဝိဓါ တတာ [တတာ (သျာ။ က။)]။

ဂုယှမာသဇ္ဇ [ဂူဠှမာသဇ္ဇ (သီ။ ဣ။)] ဗဇ္ဈန္တိ၊ အထေဝံ ဇီဝိတက္ခယေ’’။

၂၅။

‘‘အပိ နာယံ တယာ သဒ္ဓိံ၊ သံဝါသဿ [သမ္ဘာသဿ (သီ။ ဣ။)] သုခုဒြယော။

အပိ နော အနုမညာသိ၊ အပိ နော ဇီဝိတံ ဒဒေ’’။

၂၆။

‘‘န စေဝ မေ တွံ ဗဒ္ဓေါသိ၊ နပိ ဣစ္ဆာမိ တေ ဝဓံ။

ကာမံ ခိပ္ပမိတော ဂန္တွာ၊ ဇီဝ တွံ အနိဃော စိရံ’’။

၂၇။

‘‘နေဝါဟမေတမိစ္ဆာမိ ၊ အညတ္ရေတဿ ဇီဝိတာ။

သစေ ဧကေန တုဋ္ဌောသိ၊ မုဉ္စေတံ မဉ္စ ဘက္ခယ။

၂၈။

‘‘အာရောဟပရိဏာဟေန၊ တုလျာသ္မာ [တုလျာမှာ (က။)] ဝယသာ ဥဘော။

န တေ လာဘေန ဇီဝတ္ထိ [ဇီနတ္ထိ (သီ။ သျာ။ ဣ။)]၊ ဧတေန နိမိနာ တုဝံ။

၂၉။

‘‘တဒိင်္ဃ သမပေက္ခဿု [သမဝေက္ခသု (သီ။ ဣ။)]၊ ဟောတု ဂိဒ္ဓိ တဝမှသု [တဝသ္မသု (သီ။ သျာ။)]။

မံ ပုဗ္ဗေ ဗန္ဓ ပါသေန၊ ပစ္ဆာ မုဉ္စ ဒိဇာဓိပံ။

၃၀။

‘‘တာဝဒေဝ စ တေ လာဘော၊ ကတာဿ [ကတဿာ (သီ။ ဣ။)] ယာစနာယ စ။

မိတ္တိ စ ဓတရဋ္ဌေဟိ၊ ယာဝဇီဝါယ တေ သိယာ’’။

၃၁။

‘‘ပဿန္တု နော မဟာသံဃာ၊ တယာ မုတ္တံ ဣတော ဂတံ။

မိတ္တာမစ္စာ စ ဘစ္စာ စ၊ ပုတ္တဒါရာ စ ဗန္ဓဝါ။

၃၂။

‘‘န စ တေ တာဒိသာ မိတ္တာ၊ ဗဟူနံ [ဗဟုန္နံ (သီ။ ဣ။)] ဣဓ ဝိဇ္ဇတိ။

ယထာ တွံ ဓတရဋ္ဌဿ၊ ပါဏသာဓါရဏော သခါ။

၃၃။

‘‘သော တေ သဟာယံ မုဉ္စာမိ၊ ဟောတု ရာဇာ တဝါနုဂေါ။

ကာမံ ခိပ္ပမိတော ဂန္တွာ၊ ဉာတိမဇ္ဈေ ဝိရောစထ’’။

၃၄။

‘‘သော ပတီတော ပမုတ္တေန၊ ဘတ္တုနာ [ဘတ္တုနော (သျာ။)] ဘတ္တုဂါရဝေါ။

အဇ္ဈဘာသထ ဝက္ကင်္ဂေါ [ဝင်္ကင်္ဂေါ (သျာ။)]၊ ဝါစံ ကဏ္ဏသုခံ ဘဏံ။

၃၅။

‘‘ဧဝံ လုဒ္ဒက နန္ဒဿု၊ သဟ သဗ္ဗေဟိ ဉာတိဘိ။

ယထာဟမဇ္ဇ နန္ဒာမိ၊ မုတ္တံ ဒိသွာ ဒိဇာဓိပံ’’။

၃၆။

‘‘ဧဟိ တံ အနုသိက္ခာမိ၊ ယထာ တွမပိ လစ္ဆသေ။

လာဘံ တဝါယံ [ယထာယံ (သီ။ ဣ။)] ဓတရဋ္ဌော၊ ပါပံ ကိဉ္စိ [ကဉ္စိ (သီ။)] န ဒက္ခတိ။

၃၇။

‘‘ခိပ္ပမန္တေပုရံ နေတွာ [ဂန္တွာ (သျာ။ က။)]၊ ရညော ဒဿေဟိ နော ဥဘော။

အဗဒ္ဓေ ပကတိဘူတေ၊ ကာဇေ [ကာစေ (ဣ။)] ဥဘယတော ဌိတေ။

၃၈။

‘‘ဓတရဋ္ဌာ မဟာရာဇ၊ ဟံသာဓိပတိနော ဣမေ။

အယဉှိ ရာဇာ ဟံသာနံ၊ အယံ သေနာပတီတရော။

၃၉။

‘‘အသံသယံ ဣမံ ဒိသွာ၊ ဟံသရာဇံ နရာဓိပေါ။

ပတီတော သုမနော ဝိတ္တော [စိတ္တော (က။)]၊ ဗဟုံ ဒဿတိ တေ ဓနံ’’။

၄၀။

‘‘တဿ တံ ဝစနံ သုတွာ၊ ကမ္မုနာ ဥပပါဒယိ။

ခိပ္ပမန္တေပုရံ ဂန္တွာ၊ ရညော ဟံသေ အဒဿယိ။

အဗဒ္ဓေ ပကတိဘူတေ၊ ကာဇေ ဥဘယတော ဌိတေ။

၄၁။

‘‘ဓတရဋ္ဌာ မဟာရာဇ၊ ဟံသာဓိပတိနော ဣမေ။

အယဉှိ ရာဇာ ဟံသာနံ၊ အယံ သေနာပတီတရော’’။

၄၂။

‘‘ကထံ ပနိမေ ဝိဟင်္ဂါ [ဝိဟဂါ (သီ။ ဣ။)]၊ တဝ ဟတ္ထတ္တမာဂတာ [ဟတ္ထတ္ထ’မာဂတာ (သီ။ သျာ။ ဣ။)]။

ကထံ လုဒ္ဒေါ မဟန္တာနံ၊ ဣဿရေ ဣဓ အဇ္ဈဂါ’’။

၄၃။

‘‘ဝိဟိတာ သန္တိမေ ပါသာ၊ ပလ္လလေသု ဇနာဓိပ။

ယံ ယဒါယတနံ မညေ၊ ဒိဇာနံ ပါဏရောဓနံ။

၄၄။

‘‘တာဒိသံ ပါသမာသဇ္ဇ၊ ဟံသရာဇာ အဗဇ္ဈထ။

တံ အဗဒ္ဓေါ ဥပါသီနော၊ မမာယံ အဇ္ဈဘာသထ။

၄၅။

‘‘သုဒုက္ကရံ အနရိယေဟိ၊ ဒဟတေ ဘာဝမုတ္တမံ။

ဘတ္တုရတ္ထေ ပရက္ကန္တော၊ ဓမ္မယုတ္တော [ဓမ္မေ ယုတ္တော (သီ။ ဣ။)] ဝိဟင်္ဂမော။

၄၆။

‘‘အတ္တနာယံ [အတ္တနော ယံ (သျာ။)] စဇိတွာန၊ ဇီဝိတံ ဇီဝိတာရဟော။

အနုတ္ထုနန္တော အာသီနော၊ ဘတ္တု ယာစိတ္ထ ဇီဝိတံ။

၄၇။

‘‘တဿ တံ ဝစနံ သုတွာ၊ ပသာဒမဟမဇ္ဈဂါ။

တတော နံ ပါမုစိံ [ပါမုဉ္စိံ (ဣ။ က။)] ပါသာ၊ အနုညာသိံ သုခေန စ။

၄၈။

‘‘‘သော ပတီတော ပမုတ္တေန၊ ဘတ္တုနာ ဘတ္တုဂါရဝေါ။

အဇ္ဈဘာသထ ဝက္ကင်္ဂေါ၊ ဝါစံ ကဏ္ဏသုခံ ဘဏံ။

၄၉။

‘‘‘ဧဝံ လုဒ္ဒက နန္ဒဿု၊ သဟ သဗ္ဗေဟိ ဉာတိဘိ။

ယထာဟမဇ္ဇ နန္ဒာမိ၊ မုတ္တံ ဒိသွာ ဒိဇာဓိပံ။

၅၀။

‘‘‘ဧဟိ တံ အနုသိက္ခာမိ၊ ယထာ တွမပိ လစ္ဆသေ။

လာဘံ တဝါယံ ဓတရဋ္ဌော၊ ပါပံ ကိဉ္စိ န ဒက္ခတိ။

၅၁။

‘‘‘ခိပ္ပမန္တေပုရံ နေတွာ [ဂန္တွာ (သဗ္ဗတ္ထ)]၊ ရညော ဒဿေဟိ နော ဥဘော။

အဗဒ္ဓေ ပကတိဘူတေ၊ ကာဇေ ဥဘယတော ဌိတေ။

၅၂။

‘‘‘ဓတရဋ္ဌာ မဟာရာဇ၊ ဟံသာဓိပတိနော ဣမေ။

အယဉှိ ရာဇာ ဟံသာနံ၊ အယံ သေနာပတီတရော။

၅၃။

‘‘‘အသံသယံ ဣမံ ဒိသွာ၊ ဟံသရာဇံ နရာဓိပေါ။

ပတီတော သုမနော ဝိတ္တော၊ ဗဟုံ ဒဿတိ တေ ဓနံ’။

၅၄။

‘‘ဧဝမေတဿ ဝစနာ၊ အာနီတာမေ ဥဘော မယာ။

ဧတ္ထေဝ ဟိ ဣမေ အာသုံ [အဿု (သီ။ သျာ။ ဣ။)]၊ ဥဘော အနုမတာ မယာ။

၅၅။

‘‘သောယံ ဧဝံ ဂတော ပက္ခီ၊ ဒိဇော ပရမဓမ္မိကော။

မာဒိသဿ ဟိ လုဒ္ဒဿ၊ ဇနယေယျာထ မဒ္ဒဝံ။

၅၆။

‘‘ဥပါယနဉ္စ တေ ဒေဝ၊ နာညံ ပဿာမိ ဧဒိသံ။

သဗ္ဗသာကုဏိကာဂါမေ၊ တံ ပဿ မနုဇာဓိပ’’။

၅၇။

‘‘ဒိသွာ နိသိန္နံ ရာဇာနံ၊ ဣဌေ သောဝဏ္ဏယေ သုဘေ။

အဇ္ဈဘာသထ ဝက္ကင်္ဂေါ၊ ဝါစံ ကဏ္ဏသုခံ ဘဏံ။

၅၈။

‘‘ကစ္စိန္နု ဘောတော ကုသလံ၊ ကစ္စိ ဘောတော အနာမယံ။

ကစ္စိ ရဋ္ဌမိဒံ ဖီတံ၊ ဓမ္မေန မနုသာသသိ’’။

၅၉။

‘‘ကုသလဉ္စေဝ မေ ဟံသ၊ အထော ဟံသ အနာမယံ။

အထော ရဋ္ဌမိဒံ ဖီတံ၊ ဓမ္မေန မနုသာသဟံ’’ [မနုသိဿတိ (သီ။ ဣ။)]။

၆၀။

‘‘ကစ္စိ ဘောတော အမစ္စေသု၊ ဒေါသော ကောစိ န ဝိဇ္ဇတိ။

ကစ္စိ စ [ကစ္စိန္နု (သီ။ ဣ။)] တေ တဝတ္ထေသု၊ နာဝကင်္ခန္တိ ဇီဝိတံ’’။

၆၁။

‘‘အထောပိ မေ အမစ္စေသု၊ ဒေါသော ကောစိ န ဝိဇ္ဇတိ။

အထောပိ တေ [အထောပိမေ (သီ။ ဣ။)] မမတ္ထေသု၊ နာဝကင်္ခန္တိ ဇီဝိတံ’’။

၆၂။

‘‘ကစ္စိ တေ သာဒိသီ ဘရိယာ၊ အဿဝါ ပိယဘာဏိနီ။

ပုတ္တရူပယသူပေတာ၊ တဝ ဆန္ဒဝသာနုဂါ’’။

၆၃။

‘‘အထော မေ သာဒိသီ ဘရိယာ၊ အဿဝါ ပိယဘာဏိနီ။

ပုတ္တရူပယသူပေတာ၊ မမ ဆန္ဒဝသာနုဂါ’’။

၆၄။

‘‘ဘဝန္တံ [ဘဝံ တု (သီ။ ဣ။)၊ ဘဝန္နု (သျာ။)] ကစ္စိ နု မဟာ-သတ္တုဟတ္ထတ္တတံ [ဟတ္ထတ္ထတံ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] ဂတော။

ဒုက္ခမာပဇ္ဇိ ဝိပုလံ၊ တသ္မိံ ပဌမမာပဒေ။

၆၅။

‘‘ကစ္စိ ယန္တာပတိတွာန၊ ဒဏ္ဍေန သမပေါထယိ။

ဧဝမေတေသံ ဇမ္မာနံ၊ ပါတိကံ [ပါကတိကံ (သီ။ ဣ။)] ဘဝတိ တာဝဒေ’’။

၆၆။

‘‘ခေမမာသိ မဟာရာဇ၊ ဧဝမာပဒိယာ သတိ [ဧဝမာပဒိ သံသတိ (သီ။ ဣ။)]။

န စာယံ ကိဉ္စိ ရသ္မာသု၊ သတ္တူဝ သမပဇ္ဇထ။

၆၇။

‘‘ပစ္စဂမိတ္ထ နေသာဒေါ၊ ပုဗ္ဗေဝ အဇ္ဈဘာသထ။

တဒါယံ သုမုခေါယေဝ၊ ပဏ္ဍိတော ပစ္စဘာသထ။

၆၈။

‘‘တဿ တံ ဝစနံ သုတွာ၊ ပသာဒမယမဇ္ဈဂါ။

တတော မံ ပါမုစီ ပါသာ၊ အနုညာသိ သုခေန စ။

၆၉။

‘‘ဣဒဉ္စ သုမုခေနေဝ၊ ဧတဒတ္ထာယ စိန္တိတံ။

ဘောတော သကာသေဂမနံ [သကာသေ + အာဂမနံ]၊ ဧတဿ ဓနမိစ္ဆတာ’’။

၇၀။

‘‘သွာဂတဉ္စေဝိဒံ ဘဝတံ၊ ပတီတော စသ္မိ ဒဿနာ။

ဧသော စာပိ ဗဟုံ ဝိတ္တံ၊ လဘတံ ယာဝဒိစ္ဆတိ’’ [ယာဝတိစ္ဆတိ (သီ။ ဣ။)]။

၇၁။

‘‘သန္တပ္ပယိတွာ နေသာဒံ၊ ဘောဂေဟိ မနုဇာဓိပေါ။

အဇ္ဈဘာသထ ဝက္ကင်္ဂံ၊ ဝါစံ ကဏ္ဏသုခံ ဘဏံ’’။

၇၂။

‘‘ယံ ခလု ဓမ္မမာဓီနံ၊ ဝသော ဝတ္တတိ ကိဉ္စနံ။

သဗ္ဗတ္ထိဿရိယံ တဝ [သဗ္ဗတ္ထိဿရိယံ ဘဝတံ (သီ။ သျာ။ ဣ။)၊ သဗ္ဗိဿရိယံ ဘဝတံ (သျာ။ က။)]၊ တံ ပသာသ [ပသာသထ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] ယဒိစ္ဆထ။

၇၃။

‘‘ဒါနတ္ထံ ဥပဘောတ္တုံ ဝါ၊ ယံ စညံ ဥပကပ္ပတိ။

ဧတံ ဒဒါမိ ဝေါ ဝိတ္တံ၊ ဣဿရိယံ [ဣဿေရံ (သီ။)၊ ဣဿရံ (ဣ။)] ဝိဿဇာမိ ဝေါ’’။

၇၄။

‘‘ယထာ စ မ္ယာယံ သုမုခေါ၊ အဇ္ဈဘာသေယျ ပဏ္ဍိတော။

ကာမသာ ဗုဒ္ဓိသမ္ပန္နော၊ တံ မ္ယာဿ ပရမပ္ပိယံ’’။

၇၅။

‘‘အဟံ ခလု မဟာရာဇ၊ နာဂရာဇာရိဝန္တရံ။

ပဋိဝတ္တုံ န သက္ကောမိ၊ န မေ သော ဝိနယော သိယာ။

၇၆။

‘‘အမှာကဉ္စေဝ သော [ယော (သီ။ ဣ။)] သေဋ္ဌော၊ တွဉ္စ ဥတ္တမသတ္တဝေါ။

ဘူမိပါလော မနုဿိန္ဒော၊ ပူဇာ ဗဟူဟိ ဟေတုဟိ။

၇၇။

‘‘တေသံ ဥဘိန္နံ ဘဏတံ၊ ဝတ္တမာနေ ဝိနိစ္ဆယေ။

နန္တရံ [နာန္တရံ (သီ။ ဣ။)] ပဋိဝတ္တဗ္ဗံ၊ ပေဿေန [ပေသေန (က။)] မနုဇာဓိပ’’။

၇၈။

‘‘ဓမ္မေန ကိရ နေသာဒေါ၊ ပဏ္ဍိတော အဏ္ဍဇော ဣတိ။

န ဟေဝ အကတတ္တဿ၊ နယော ဧတာဒိသော သိယာ။

၇၉။

‘‘ဧဝံ အဂ္ဂပကတိမာ၊ ဧဝံ ဥတ္တမသတ္တဝေါ။

ယာဝတတ္ထိ မယာ ဒိဋ္ဌာ၊ နာညံ ပဿာမိ ဧဒိသံ။

၈၀။

‘‘တုဋ္ဌောသ္မိ ဝေါ ပကတိယာ၊ ဝါက္ယေန မဓုရေန စ။

ဧသော စာပိ မမစ္ဆန္ဒော၊ စိရံ ပဿေယျ ဝေါ ဥဘော’’။

၈၁။

‘‘ယံ ကိစ္စံ [ယံကိဉ္စိ (ဣ။)] ပရမေ မိတ္တေ၊ ကတမသ္မာသု [ရသ္မာသု (သီ။ ဣ။)] တံ တယာ။

ပတ္တာ နိဿံသယံ တျာမှာ [တ္ယမှာ (ဣ။)]၊ ဘတ္တိရသ္မာသု ယာ တဝ။

၈၂။

‘‘အဒုဉ္စ နူန သုမဟာ၊ ဉာတိသံဃဿ မန္တရံ။

အဒဿနေန အသ္မာကံ [အမှာကံ (သီ။ ဣ။)]၊ ဒုက္ခံ ဗဟူသု ပက္ခိသု။

၈၃။

‘‘တေသံ သောကဝိဃာတာယ၊ တယာ အနုမတာ မယံ။

တံ ပဒက္ခိဏတော ကတွာ၊ ဉာတိံ [ဉာတီ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] ပဿေမုရိန္ဒမ [ပဿေမရိန္ဒမ (သီ။ ဣ။)]။

၈၄။

‘‘အဒ္ဓါဟံ ဝိပုလံ ဣတိံ၊ ဘဝတံ ဝိန္ဒာမိ ဒဿနာ။

ဧသော စာပိ မဟာ အတ္ထော၊ ဉာတိဝိဿာသနာ သိယာ’’။

၈၅။

‘‘ဣဒံ ဝတွာ ဓတရဋ္ဌော [ဓတရဋ္ဌာ (သီ။)]၊ ဟံသရာဇာ နရာဓိပံ။

ဥတ္တမံ ဇဝမနွာယ [ဥတ္တမဇဝမတ္တာယ (သီ။ ဣ။)]၊ ဉာတိသသံဃံ ဥပါဂမုံ။

၈၆။

‘‘တေ အရောဂေ အနုပ္ပတ္တေ၊ ဒိသွာန ပရမေ ဒိဇေ။

ကေကာတိ မကရုံ ဟံသာ၊ ပုထုသဒ္ဒေါ အဇာယထ။

၈၇။

‘‘တေ ပတီတာ ပမုတ္တေန၊ ဘတ္တုနာ ဘတ္တုဂါရဝါ။

သမန္တာ ပရိကိရိံသု [ပရိကရိံသု (သီ။ သျာ။ ဣ။)]၊ အဏ္ဍဇာ လဒ္ဓပစ္စယာ’’။

၈၈။

‘‘ဧဝံ မိတ္တဝတံ အတ္ထာ၊ သဗ္ဗေ ဟောန္တိ ပဒက္ခိဏာ။

ဟံသာ ယထာ ဓတရဋ္ဌာ၊ ဉာတိသသံဃံ ဥပါဂမု’’န္တိ။

စူဠ [စုလ္လ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] ဟံသဇာတကံ ပဌမံ။

၅၃၄။ မဟာဟံသဇာတကံ (၂)

၈၉။

‘‘ဧတေ ဟံသာ ပက္ကမန္တိ၊ ဝက္ကင်္ဂါ ဘယမေရိတာ။

ဟရိတ္တစ ဟေမဝဏ္ဏ၊ ကာမံ သုမုခ ပက္ကမ။

၉၀။

‘‘ဩဟာယ မံ ဉာတိဂဏာ၊ ဧကံ ပါသဝသံ ဂတံ။

အနပေက္ခမာနာ ဂစ္ဆန္တိ၊ ကိံ ဧကော အဝဟီယသိ။

၉၁။

‘‘ပတေဝ ပတတံ သေဋ္ဌ၊ နတ္ထိ ဗဒ္ဓေ သဟာယတာ။

မာ အနီဃာယ ဟာပေသိ၊ ကာမံ သုမုခ ပက္ကမ’’။

၉၂။

‘‘နာဟံ ဒုက္ခပရေတောပိ [ဒုက္ခပရေတော’’တိ (ဇာ။ ၁။၁၅။၁၃၆) အဋ္ဌကထာယော ဩလောကေတဗ္ဗာ]၊ ဓတရဋ္ဌ တုဝံ [တဝံ (သီ။ ဣ။)] ဇဟေ။

ဇီဝိတံ မရဏံ ဝါ မေ၊ တယာ သဒ္ဓိံ ဘဝိဿတိ။

၉၃။

‘‘နာဟံ ဒုက္ခပရေတောပိ၊ ဓတရဋ္ဌ တုဝံ ဇဟေ။

န မံ အနရိယသံယုတ္တေ၊ ကမ္မေ ယောဇေတုမရဟသိ။

၉၄။

‘‘သကုမာရော သခါ တ္ယသ္မိ၊ သစိတ္တေ စသ္မိ တေ [သမိတေ (ဣ။)၊ တ္ယသ္မိ တေ (က။)] ဌိတော။

ဉာတော သေနာပတိ တျာဟံ၊ ဟံသာနံ ပဝရုတ္တမ။

၉၅။

‘‘ကထံ အဟံ ဝိကတ္ထိဿံ [ဝိကတ္တိဿံ (ဣ။)]၊ ဉာတိမဇ္ဈေ ဣတော ဂတော။

တံ ဟိတွာ ပတတံ သေဋ္ဌ၊ ကိံ တေ ဝက္ခာမိတော ဂတော။

ဣဓ ပါဏံ စဇိဿာမိ၊ နာနရိယံ [န အနရိယံ (ဣ။)] ကတ္တုမုဿဟေ’’။

၉၆။

‘‘ဧသော ဟိ ဓမ္မော သုမုခ၊ ယံ တွံ အရိယပထေ ဌိတော။

ယော ဘတ္တာရံ သခါရံ မံ၊ န ပရိစ္စတ္တုမုဿဟေ။

၉၇။

‘‘တဉှိ မေ ပေက္ခမာနဿ၊ ဘယံ နတွေဝ ဇာယတိ။

အဓိဂစ္ဆသိ တွံ မယှံ၊ ဧဝံ ဘူတဿ ဇီဝိတံ’’။

၉၈။

‘‘ဣစ္စေဝံ [ဣစ္စေဝ (သီ။ ဣ။)] မန္တယန္တာနံ၊ အရိယာနံ အရိယဝုတ္တိနံ။

ဒဏ္ဍမာဒါယ နေသာဒေါ၊ အာပတီ [အာပဒီ (က။)] တုရိတော ဘုသံ။

၉၉။

‘‘တမာပတန္တံ ဒိသွာန၊ သုမုခေါ အတိဗြူဟယိ [အပရိဗြူဟယိ (သီ။ ဣ။)]။

အဋ္ဌာသိ ပုရတော ရညော၊ ဟံသော ဝိဿာသယံ ဗျဓံ [ဗျထံ (သီ။ သျာ။ ဣ။)]။

၁၀၀။

‘‘မာ ဘာယိ ပတတံ သေဋ္ဌ၊ န ဟိ ဘာယန္တိ တာဒိသာ။

အဟံ ယောဂံ ပယုဉ္ဇိဿံ၊ ယုတ္တံ ဓမ္မူပသံဟိတံ။

တေန ပရိယာပဒါနေန [ပရိယာဒါနေန (က။)]၊ ခိပ္ပံ ပါသာ ပမောက္ခသိ’’။

၁၀၁။

‘‘တဿ တံ ဝစနံ သုတွာ၊ သုမုခဿ သုဘာသိတံ။

ပဟဋ္ဌလောမော နေသာဒေါ၊ အဉ္ဇလိဿ ပဏာမယိ။

၁၀၂။

‘‘န မေ သုတံ ဝါ ဒိဋ္ဌံ ဝါ၊ ဘာသန္တော မာနုသိံ ဒိဇော။

အရိယံ ဗ္ရုဝါနော [ဗြူဟန္တော (သျာ။ က။)] ဝက္ကင်္ဂေါ၊ စဇန္တော မာနုသိံ ဂိရံ။

၁၀၃။

‘‘ကိန္နု တာယံ ဒိဇော ဟောတိ၊ မုတ္တော ဗဒ္ဓံ ဥပါသသိ။

ဩဟာယ သကုဏာ ယန္တိ၊ ကိံ ဧကော အဝဟီယသိ’’။

၁၀၄။

‘‘ရာဇာ မေ သော ဒိဇာမိတ္တ၊ သေနာပစ္စဿ ကာရယိံ။

တမာပဒေ ပရိစ္စတ္တုံ၊ နုဿဟေ ဝိဟဂါဓိပံ။

၁၀၅။

‘‘မဟာဂဏာယ ဘတ္တာ မေ၊ မာ ဧကော ဗျသနံ အဂါ။

တထာ တံ သမ္မ နေသာဒ၊ ဘတ္တာယံ အဘိတော ရမေ’’။

၁၀၆။

‘‘အရိယဝတ္တသိ ဝက္ကင်္ဂ၊ ယော ပိဏ္ဍမပစာယသိ။

စဇာမိ တေ တံ ဘတ္တာရံ၊ ဂစ္ဆထူဘော [ဂစ္ဆတု ဘော (ဣ။)] ယထာသုခံ’’။

၁၀၇။

‘‘သစေ အတ္တပ္ပယောဂေန၊ ဩဟိတော ဟံသပက္ခိနံ။

ပဋိဂဏှာမ တေ သမ္မ၊ ဧတံ အဘယဒက္ခိဏံ။

၁၀၈။

‘‘နော စေ အတ္တပ္ပယောဂေန၊ ဩဟိတော ဟံသပက္ခိနံ။

အနိဿရော မုဉ္စမမှေ၊ ထေယျံ ကယိရာသိ လုဒ္ဒက’’။

၁၀၉။

‘‘ယဿ တွံ ဘတကော [ဘဋကော (က။)] ရညော၊ ကာမံ တဿေဝ ပါပယ။

တတ္ထ သံယမနော [သံယမာနော (ဣ။)] ရာဇာ၊ ယထာဘိညံ ကရိဿတိ’’။

၁၁၀။

‘‘ဣစ္စေဝံ ဝုတ္တော နေသာဒေါ၊ ဟေမဝဏ္ဏေ ဟရိတ္တစေ။

ဥဘော ဟတ္ထေဟိ သင်္ဂယှ [ပဂ္ဂယှ (သျာ။ က။)]၊ ပဉ္ဇရေ အဇ္ဈဝေါဒဟိ။

၁၁၁။

‘‘တေ ပဉ္ဇရဂတေ ပက္ခီ၊ ဥဘော ဘဿရဝဏ္ဏိနေ။

သုမုခံ ဓတရဋ္ဌဉ္စ၊ လုဒ္ဒေါ အာဒါယ ပက္ကမိ’’။

၁၁၂။

‘‘ဟရီယမာနော ဓတရဋ္ဌော၊ သုမုခံ ဧတဒဗြဝိ။

ဗာဠှံ ဘာယာမိ သုမုခ၊ သာမာယ လက္ခဏူရုယာ။

အသ္မာကံ ဝဓမညာယ၊ အထတ္တာနံ ဝဓိဿတိ။

၁၁၃။

‘‘ပါကဟံသာ စ သုမုခ၊ သုဟေမာ ဟေမသုတ္တစာ။

ကောဉ္စီ သမုဒ္ဒတီရေဝ၊ ကပဏာ နူန ရုစ္ဆတိ’’။

၁၁၄။

‘‘ဧဝံ မဟန္တော လောကဿ၊ အပ္ပမေယျော မဟာဂဏီ။

ဧကိတ္ထိမနုသောစေယျ၊ နယိဒံ ပညဝတာမိဝ။

၁၁၅။

‘‘ဝါတောဝ ဂန္ဓမာဒေတိ၊ ဥဘယံ ဆေကပါပကံ။

ဗာလော အာမကပက္ကံဝ၊ လောလော အန္ဓောဝ အာမိသံ။

၁၁၆။

‘‘အဝိနိစ္ဆယညု အတ္ထေသု၊ မန္ဒောဝ ပဋိဘာသိ [ပဋိဘာတိ (က။)] မံ။

ကိစ္စာကိစ္စံ န ဇာနာသိ၊ သမ္ပတ္တော ကာလပရိယာယံ။

၁၁၇။

‘‘အဍ္ဎုမ္မတ္တော ဥဒီရေသိ၊ ယော သေယျာ မညသိတ္ထိယော။

ဗဟုသာဓါရဏာ ဟေတာ၊ သောဏ္ဍာနံဝ သုရာဃရံ။

၁၁၈။

‘‘မာယာ စေသာ မရီစီ စ၊ သောကော ရောဂေါ စုပဒ္ဒဝေါ။

ခရာ စ ဗန္ဓနာ စေတာ၊ မစ္စုပါသာ ဂုဟာသယာ [ပစ္စုပါသော ဂုဟာသယော (သီ။ ဣ။)]။

တာသု ယော ဝိဿသေ ပေါသော၊ သော နရေသု နရာဓမော’’။

၁၁၉။

‘‘ယံ ဝုဒ္ဓေဟိ ဥပညာတံ၊ ကော တံ နိန္ဒိတုမရဟတိ။

မဟာဘူတိတ္ထိယော နာမ၊ လောကသ္မိံ ဥဒပဇ္ဇိသုံ။

၁၂၀။

‘‘ခိဍ္ဍာ ပဏိဟိတာ တျာသု၊ ရတိ တျာသု ပတိဋ္ဌိတာ။

ဗီဇာနိ တျာသု ရူဟန္တိ၊ ယဒိဒံ သတ္တာ ပဇာယရေ။

တာသု ကော နိဗ္ဗိဒေ [နိဗ္ဗိဇေ (က။)] ပေါသော၊ ပါဏမာသဇ္ဇ ပါဏိဘိ [ပါဏဟိ (သီ။)]။

၁၂၁။

‘‘တွမေဝ နညော သုမုခ၊ ထီနံ အတ္ထေသု ယုဉ္ဇသိ။

တဿ တ္ယဇ္ဇ ဘယေ ဇာတေ၊ ဘီတေန ဇာယတေ မတိ။

၁၂၂။

‘‘သဗ္ဗော ဟိ သံသယံ ပတ္တော၊ ဘယံ ဘီရု တိတိက္ခတိ။

ပဏ္ဍိတာ စ မဟန္တာနော [မဟတ္တာနော (သီ။)]၊ အတ္ထေ ယုဉ္ဇန္တိ ဒုယျုဇေ။

၁၂၃။

‘‘ဧတဒတ္ထာယ ရာဇာနော၊ သူရမိစ္ဆန္တိ မန္တိနံ။

ပဋိဗာဟတိ ယံ သူရော၊ အာပဒံ အတ္တပရိယာယံ။

၁၂၄။

‘‘မာ နော အဇ္ဇ ဝိကန္တိံသု၊ ရညော သူဒါ မဟာနသေ။

တထာ ဟိ ဝဏ္ဏော ပတ္တာနံ၊ ဖလံ ဝေဠုံဝ တံ ဝဓိ။

၁၂၅။

‘‘မုတ္တောပိ န ဣစ္ဆိ [နိစ္ဆသိ (က။)] ဥဍ္ဍေတုံ [ဩဍ္ဍေတုံ (သီ။)]၊ သယံ ဗန္ဓံ ဥပါဂမိ။

သောပဇ္ဇ သံသယံ ပတ္တော၊ အတ္ထံ ဂဏှာဟိ မာ မုခံ’’။

၁၂၆။

‘‘သော တံ [တွံ (သျာ။ ဣ။)] ယောဂံ ပယုဉ္ဇဿု၊ ယုတ္တံ ဓမ္မူပသံဟိတံ [ဓမ္မောပသဉှိတံ (က။)]။

တဝ ပရိယာပဒါနေန၊ မမ ပါဏေသနံ စရ’’။

၁၂၇။

‘‘မာ ဘာယိ ပတတံ သေဋ္ဌ၊ န ဟိ ဘာယန္တိ တာဒိသာ။

အဟံ ယောဂံ ပယုဉ္ဇိဿံ၊ ယုတ္တံ ဓမ္မူပသံဟိတံ [ဓမ္မောပသဉှိတံ (က။)]။

မမ ပရိယာပဒါနေန၊ ခိပ္ပံ ပါသာ ပမောက္ခသိ’’။

၁၂၈။

‘‘သော [သ (သီ။)] လုဒ္ဒေါ ဟံသကာဇေန [ဟံသကာစေန (ဣ။)]၊ ရာဇဒွါရံ ဥပါဂမိ။

ပဋိဝေဒေထ မံ ရညော၊ ဓတရဋ္ဌာယမာဂတော’’။

၁၂၉။

‘‘တေ ဒိသွာ ပုညသံကာသေ၊ ဥဘော လက္ခဏသမ္မတေ [လက္ခညာသမ္မတေ (သီ။ ဣ။)]။

ခလု သံယမနော ရာဇာ၊ အမစ္စေ အဇ္ဈဘာသထ။

၁၃၀။

‘‘ဒေထ လုဒ္ဒဿ ဝတ္ထာနိ၊ အန္နံ ပါနဉ္စ ဘောဇနံ။

ကာမံ ကရော ဟိရညဿ၊ ယာဝန္တော ဧသ ဣစ္ဆတိ’’။

၁၃၁။

‘‘ဒိသွာ လုဒ္ဒံ ပသန္နတ္တံ၊ ကာသိရာဇာ တဒဗြဝိ။

ယဒ္ယာယံ [ယဒါယံ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] သမ္မ ခေမက၊ ပုဏ္ဏာ ဟံသေဟိ တိဋ္ဌတိ။

၁၃၂။

‘‘ကထံ ရုစိမဇ္ဈဂတံ၊ ပါသဟတ္ထော ဥပါဂမိ။

ဩကိဏ္ဏံ ဉာတိသံဃေဟိ၊ နိမ္မဇ္ဈိမံ [နိမဇ္ဈိမံ (သီ။ ဣ။ က။)] ကထံ ဂဟိ’’။

၁၃၃။

‘‘အဇ္ဇ မေ သတ္တမာ ရတ္တိ၊ အဒနာနိ [အာဒါနာနိ (သျာ။ ဣ။ က။)] ဥပါသတော [ဥပါဂတော (က။)]။

ပဒမေတဿ အန္ဝေသံ၊ အပ္ပမတ္တော ဃဋဿိတော။

၁၃၄။

‘‘အထဿ ပဒမဒ္ဒက္ခိံ၊ စရတော အဒနေသနံ။

တတ္ထာဟံ ဩဒဟိံ ပါသံ၊ ဧဝံ တံ [ဧဝေတံ (သီ။ ဣ။)] ဒိဇမဂ္ဂဟိံ’’။

၁၃၅။

‘‘လုဒ္ဒ ဒွေ ဣမေ သကုဏာ၊ အထ ဧကောတိ ဘာသသိ။

စိတ္တံ နု တေ ဝိပရိယတ္တံ [ဝိပရိယတ္ထံ (ဣ။)]၊ အဒု ကိန္နု ဇိဂီသသိ’’ [ဇိဂိံသသိ (သီ။ ဣ။)]။

၁၃၆။

‘‘ယဿ လောဟိတကာ တာလာ၊ တပနီယနိဘာ သုဘာ။

ဥရံ သံဟစ္စ တိဋ္ဌန္တိ၊ သော မေ ဗန္ဓံ ဥပါဂမိ။

၁၃၇။

‘‘အထာယံ ဘဿရော ပက္ခီ၊ အဗဒ္ဓေါ ဗဒ္ဓမာတုရံ။

အရိယံ ဗ္ရုဝါနော အဋ္ဌာသိ၊ စဇန္တော မာနုသိံ ဂိရံ’’။

၁၃၈။

‘‘အထ ကိံ [အထ ကိန္နု (သီ။ ဣ။)၊ ကထံ နု (သျာ။)] ဒါနိ သုမုခ၊ ဟနုံ သံဟစ္စ တိဋ္ဌသိ။

အဒု မေ ပရိသံ ပတ္တော၊ ဘယာ ဘီတော န ဘာသသိ’’။

၁၃၉။

‘‘နာဟံ ကာသိပတိ ဘီတော၊ ဩဂယှ ပရိသံ တဝ။

နာဟံ ဘယာ န ဘာသိဿံ၊ ဝါက္ယံ အတ္ထမှိ တာဒိသေ’’။

၁၄၀။

‘‘န တေ အဘိသရံ ပဿေ၊ န ရထေ နပိ ပတ္တိကေ။

နာဿ စမ္မံ ဝ ကီဋံ ဝါ၊ ဝမ္မိတေ စ ဓနုဂ္ဂဟေ။

၁၄၁။

‘‘န ဟိရညံ သုဝဏ္ဏံ ဝါ၊ နဂရံ ဝါ သုမာပိတံ။

ဩကိဏ္ဏပရိခံ ဒုဂ္ဂံ၊ ဒဠှမဋ္ဋာလကောဋ္ဌကံ။

ယတ္ထ ပဝိဋ္ဌော သုမုခ၊ ဘာယိတဗ္ဗံ န ဘာယသိ’’။

၁၄၂။

‘‘န မေ အဘိသရေနတ္ထော၊ နဂရေန ဓနေန ဝါ။

အပထေန ပထံ ယာမ၊ အန္တလိက္ခေစရာ မယံ။

၁၄၃။

‘‘သုတာ စ ပဏ္ဍိတာ တ္ယမှာ၊ နိပုဏာ အတ္ထစိန္တကာ [စတ္ထစိန္တကာ (က။)]။

ဘာသေမတ္ထဝတိံ ဝါစံ၊ သစ္စေ စဿ ပတိဋ္ဌိတော။

၁၄၄။

‘‘ကိဉ္စ တုယှံ အသစ္စဿ၊ အနရိယဿ ကရိဿတိ။

မုသာဝါဒိဿ လုဒ္ဒဿ၊ ဘဏိတမ္ပိ သုဘာသိတံ’’။

၁၄၅။

‘‘တံ ဗြာဟ္မဏာနံ ဝစနာ၊ ဣမံ ခေမမကာရယိ [ခေမိကာရယိ (သီ။ ဣ။)]။

အဘယဉ္စ တယာ ဃုဋ္ဌံ၊ ဣမာယော ဒသဓါ ဒိသာ။

၁၄၆။

‘‘ဩဂယှ တေ ပေါက္ခရဏိံ၊ ဝိပ္ပသန္နောဒကံ သုစိံ။

ပဟူတံ စာဒနံ တတ္ထ၊ အဟိံသာ စေတ္ထ ပက္ခိနံ။

၁၄၇။

‘‘ဣဒံ သုတွာန နိဂ္ဃောသံ၊ အာဂတမှ တဝန္တိကေ။

တေ တေ ဗန္ဓသ္မ ပါသေန၊ ဧတံ တေ ဘာသိတံ မုသာ။

၁၄၈။

‘‘မုသာဝါဒံ ပုရက္ခတွာ၊ ဣစ္ဆာလောဘဉ္စ ပါပကံ။

ဥဘော သန္ဓိမတိက္ကမ္မ၊ အသာတံ ဥပပဇ္ဇတိ’’။

၁၄၉။

‘‘နာပရဇ္ဈာမ သုမုခ၊ နပိ လောဘာဝ မဂ္ဂဟိံ။

သုတာ စ ပဏ္ဍိတာတ္ယတ္ထ၊ နိပုဏာ အတ္ထစိန္တကာ။

၁၅၀။

‘‘အပ္ပေဝတ္ထဝတိံ ဝါစံ၊ ဗျာဟရေယျုံ [ဗျာကရေယျုံ (သီ။ ဣ။)] ဣဓါဂတာ။

တထာ တံ သမ္မ နေသာဒေါ၊ ဝုတ္တော သုမုခ မဂ္ဂဟိ’’။

၁၅၁။

‘‘နေဝ ဘီတာ [ဘူတာ (သျာ။ က။)] ကာသိပတိ၊ ဥပနီတသ္မိ ဇီဝိတေ။

ဘာသေမတ္ထဝတိံ ဝါစံ၊ သမ္ပတ္တာ ကာလပရိယာယံ။

၁၅၂။

‘‘ယော မိဂေန မိဂံ ဟန္တိ၊ ပက္ခိံ ဝါ ပန ပက္ခိနာ။

သုတေန ဝါ သုတံ ကိဏ္ယာ [ကိဏေ (သီ။ ဣ။)]၊ ကိံ အနရိယတရံ တတော။

၁၅၃။

‘‘ယော စာရိယရုဒံ [စ အရိယရုဒံ (သီ။ ဣ။)] ဘာသေ၊ အနရိယဓမ္မဝဿိတော [အနရိယဓမ္မမဝဿိတော (သီ။)]။

ဥဘော သော ဓံသတေ လောကာ၊ ဣဓ စေဝ ပရတ္ထ စ။

၁၅၄။

‘‘န မဇ္ဇေထ ယသံ ပတ္တော၊ န ဗျာဓေ [ဗျထေ (သီ။ ဣ။)] ပတ္တသံသယံ။

ဝါယမေထေဝ ကိစ္စေသု၊ သံဝရေ ဝိဝရာနိ စ။

၁၅၅။

‘‘ယေ ဝုဒ္ဓါ အဗ္ဘတိက္ကန္တာ [နာဗ္ဘစိက္ခန္တာ (က။)]၊ သမ္ပတ္တာ ကာလပရိယာယံ။

ဣဓ ဓမ္မံ စရိတွာန၊ ဧဝံတေ [ဧဝေတေ (သီ။ ဣ။)] တိဒိဝံ ဂတာ။

၁၅၆။

‘‘ဣဒံ သုတွာ ကာသိပတိ၊ ဓမ္မမတ္တနိ ပါလယ။

ဓတရဋ္ဌဉ္စ မုဉ္စာဟိ၊ ဟံသာနံ ပဝရုတ္တမံ’’။

၁၅၇။

‘‘အာဟရန္တုဒကံ ပဇ္ဇံ၊ အာသနဉ္စ မဟာရဟံ။

ပဉ္ဇရတော ပမောက္ခာမိ၊ ဓတရဋ္ဌံ ယသဿိနံ။

၁၅၈။

‘‘တဉ္စ သေနာပတိံ ဓီရံ၊ နိပုဏံ အတ္ထစိန္တကံ။

ယော သုခေ သုခိတော ရညေ [ရညော (သီ။ သျာ။ ဣ။ က။)]၊ ဒုက္ခိတေ ဟောတိ ဒုက္ခိတော။

၁၅၉။

‘‘ဧဒိသော ခေါ အရဟတိ၊ ပိဏ္ဍမသ္နာတု ဘတ္တုနော။

ယထာယံ သုမုခေါ ရညော၊ ပါဏသာဓါရဏော သခါ’’။

၁၆၀။

‘‘ဣဌဉ္စ သဗ္ဗသောဝဏ္ဏံ၊ အဋ္ဌပါဒံ မနောရမံ။

မဋ္ဌံ ကာသိကမတ္ထန္နံ [ကာသိကပတ္ထိဏ္ဏံ (သီ။)၊ ကာသိကဝတ္ထိနံ (သျာ။ ဣ။)]၊ ဓတရဋ္ဌော ဥပါဝိသိ။

၁၆၁။

‘‘ကောစ္ဆဉ္စ သဗ္ဗသောဝဏ္ဏံ၊ ဝေယျဂ္ဃပရိသိဗ္ဗိတံ။

သုမုခေါ အဇ္ဈုပါဝေက္ခိ၊ ဓတရဋ္ဌဿနန္တရာ [အနန္တရံ (သီ။)]။

၁၆၂။

‘‘တေသံ ကဉ္စနပတ္တေဟိ၊ ပုထူ အာဒါယ ကာသိယော။

ဟံသာနံ အဘိဟာရေသုံ၊ အဂ္ဂရညော ပဝါသိတံ’’။

၁၆၃။

‘‘ဒိသွာ အဘိဟဋံ အဂ္ဂံ၊ ကာသိရာဇေန ပေသိတံ။

ကုသလော ခတ္တဓမ္မာနံ၊ တတော ပုစ္ဆိ အနန္တရာ။

၁၆၄။

‘‘ကစ္စိန္နု ဘောတော ကုသလံ၊ ကစ္စိ ဘောတော အနာမယံ။

ကစ္စိ ရဋ္ဌမိဒံ ဖီတံ၊ ဓမ္မေန မနုသာသသိ’’။

၁၆၅။

‘‘ကုသလဉ္စေဝ မေ ဟံသ၊ အထော ဟံသ အနာမယံ။

အထော ရဋ္ဌမိဒံ ဖီတံ၊ ဓမ္မေနံ မနုသာသဟံ။

၁၆၆။

‘‘ကစ္စိ ဘောတော အမစ္စေသု၊ ဒေါသော ကောစိ န ဝိဇ္ဇတိ။

ကစ္စိ စ တေ တဝတ္ထေသု၊ နာဝကင်္ခန္တိ ဇီဝိတံ’’။

၁၆၇။

‘‘အထောပိ မေ အမစ္စေသု၊ ဒေါသော ကောစိ န ဝိဇ္ဇတိ။

အထောပိ တေ မမတ္ထေသု၊ နာဝကင်္ခန္တိ ဇီဝိတံ’’။

၁၆၈။

‘‘ကစ္စိ တေ သာဒိသီ ဘရိယာ၊ အဿဝါ ပိယဘာဏိနီ။

ပုတ္တရူပယသူပေတာ၊ တဝ ဆန္ဒဝသာနုဂါ’’။

၁၆၉။

‘‘အထော မေ သာဒိသီ ဘရိယာ၊ အဿဝါ ပိယဘာဏိနီ။

ပုတ္တရူပယသူပေတာ၊ မမ ဆန္ဒဝသာနုဂါ’’။

၁၇၀။

‘‘ကစ္စိ ရဋ္ဌံ အနုပ္ပီဠံ၊ အကုတောစိဥပဒ္ဒဝံ။

အသာဟသေန ဓမ္မေန၊ သမေန မနုသာသသိ’’။

၁၇၁။

‘‘အထော ရဋ္ဌံ အနုပ္ပီဠံ၊ အကုတောစိဥပဒ္ဒဝံ။

အသာဟသေန ဓမ္မေန၊ သမေန မနုသာသဟံ’’။

၁၇၂။

‘‘ကစ္စိ သန္တော အပစိတာ၊ အသန္တော ပရိဝဇ္ဇိတာ။

နော စေ [စ (သျာ။ က။)] ဓမ္မံ နိရံကတွာ၊ အဓမ္မမနုဝတ္တသိ’’။

၁၇၃။

‘‘သန္တော စ မေ အပစိတာ၊ အသန္တော ပရိဝဇ္ဇိတာ။

ဓမ္မမေဝါနုဝတ္တာမိ၊ အဓမ္မော မေ နိရင်္ကတော’’။

၁၇၄။

‘‘ကစ္စိ နာနာဂတံ [ကစ္စိ နုနာဂတံ (သျာ။ က။)] ဒီဃံ၊ သမဝေက္ခသိ ခတ္တိယ။

ကစ္စိ မတ္တော [န မတ္တော (သီ။)] မဒနီယေ၊ ပရလောကံ န သန္တသိ’’။

၁၇၅။

‘‘နာဟံ အနာဂတံ [အဟံ အနာဂတံ (သျာ။)] ဒီဃံ၊ သမဝေက္ခာမိ ပက္ခိမ။

ဌိတော ဒသသု ဓမ္မေသု၊ ပရလောကံ န သန္တသေ [သန္တသိံ (သျာ။)]။

၁၇၆။

‘‘ဒါနံ သီလံ ပရိစ္စာဂံ၊ အဇ္ဇဝံ မဒ္ဒဝံ တပံ။

အက္ကောဓံ အဝိဟိံသဉ္စ၊ ခန္တိဉ္စ [ခန္တီ စ (က။)] အဝိရောဓနံ။

၁၇၇။

‘‘ဣစ္စေတေ ကုသလေ ဓမ္မေ၊ ဌိတေ ပဿာမိ အတ္တနိ။

တတော မေ ဇာယတေ ဣတိ၊ သောမနဿဉ္စနပ္ပကံ။

၁၇၈။

‘‘သုမုခေါ စ အစိန္တေတွာ၊ ဝိသဇ္ဇိ [ဝိဿဇိ (သီ။ ဣ။)] ဖရုသံ ဂိရံ။

ဘာဝဒေါသမနညာယ၊ အသ္မာကာယံ ဝိဟင်္ဂမော။

၁၇၉။

‘‘သော ကုဒ္ဓေါ ဖရုသံ ဝါစံ၊ နိစ္ဆာရေသိ အယောနိသော။

ယာနသ္မာသု [ယာနသ္မာသု (သီ။ သျာ ဣ။)] န ဝိဇ္ဇန္တိ၊ နယိဒံ [န ဣဒံ (သီ။ ဣ။)] ပညဝတာမိဝ’’။

၁၈၀။

‘‘အတ္ထိ မေ တံ အတိသာရံ၊ ဝေဂေန မနုဇာဓိပ။

ဓတရဋ္ဌေ စ ဗဒ္ဓသ္မိံ၊ ဒုက္ခံ မေ ဝိပုလံ အဟု။

၁၈၁။

‘‘တွံ နော ပိတာဝ ပုတ္တာနံ၊ ဘူတာနံ ဓရဏီရိဝ။

အသ္မာကံ အဓိပန္နာနံ၊ ခမဿု ရာဇကုဉ္ဇရ’’။

၁၈၂။

‘‘ဧတံ [ဧဝံ (သျာ။ က။)] တေ အနုမောဒါမ၊ ယံ ဘာဝံ န နိဂူဟသိ။

ခိလံ ပဘိန္ဒသိ ပက္ခိ၊ ဥဇုကောသိ ဝိဟင်္ဂမ’’။

၁၈၃။

‘‘ယံ ကိဉ္စိ ရတနံ အတ္ထိ၊ ကာသိရာဇ နိဝေသနေ။

ရဇတံ ဇာတရူပဉ္စ၊ မုတ္တာ ဝေဠုရိယာ ဗဟူ။

၁၈၄။

‘‘မဏယော သင်္ခမုတ္တဉ္စ၊ ဝတ္ထကံ ဟရိစန္ဒနံ။

အဇိနံ ဒန္တဘဏ္ဍဉ္စ၊ လောဟံ ကာဠာယသံ ဗဟုံ။

ဧတံ ဒဒါမိ ဝေါ ဝိတ္တံ၊ ဣဿရိယံ [ဣဿေရံ (သီ။)၊ ဣဿရံ (သျာ။ ဣ။ က။)] ဝိဿဇာမိ ဝေါ’’။

၁၈၅။

‘‘အဒ္ဓါ အပစိတာ တ္ယမှာ၊ သက္ကတာ စ ရထေသဘ။

ဓမ္မေသု ဝတ္တမာနာနံ၊ တွံ နော အာစရိယော ဘဝ။

၁၈၆။

‘‘အာစရိယ သမနုညာတာ၊ တယာ အနုမတာ မယံ။

တံ ပဒက္ခိဏတော ကတွာ၊ ဉာတိံ [ဉာတီ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] ပဿေမုရိန္ဒမ’’ [ပဿေမရိန္ဒမ (သီ။ ဣ။)]။

၁၈၇။

‘‘သဗ္ဗရတ္တိံ စိန္တယိတွာ၊ မန္တယိတွာ ယထာတထံ။

ကာသိရာဇာ အနုညာသိ၊ ဟံသာနံ ပဝရုတ္တမံ’’။

၁၈၈။

‘‘တတော ရတျာ ဝိဝသာနေ၊ သူရိယုဂ္ဂမနံ [သုရိယဿုဂ္ဂမနံ (သီ။ သျာ။)၊ သုရိယုဂ္ဂမနံ (ဣ။)] ပတိ။

ပေက္ခတော ကာသိရာဇဿ၊ ဘဝနာ တေ [ဘဝနတော (သျာ။ က။)] ဝိဂါဟိသုံ’’။

၁၈၉။

‘‘တေ အရောဂေ အနုပ္ပတ္တေ၊ ဒိသွာန ပရမေ ဒိဇေ။

ကေကာတိ မကရုံ ဟံသာ၊ ပုထုသဒ္ဒေါ အဇာယထ။

၁၉၀။

‘‘တေ ပတီတာ ပမုတ္တေန၊ ဘတ္တုနာ ဘတ္တုဂါရဝါ။

သမန္တာ ပရိကိရိံသု၊ အဏ္ဍဇာ လဒ္ဓပစ္စယာ’’။

၁၉၁။

‘‘ဧဝံ မိတ္တဝတံ အတ္ထာ၊ သဗ္ဗေ ဟောန္တိ ပဒက္ခိဏာ။

ဟံသာ ယထာ ဓတရဋ္ဌာ၊ ဉာတိသသံဃံ ဥပါဂမု’’န္တိ။

မဟာဟံသဇာတကံ ဒုတိယံ။

၅၃၅။ သုဓါဘောဇနဇာတကံ (၃)

၁၉၂။

‘‘နေဝ ကိဏာမိ နပိ ဝိက္ကိဏာမိ၊ န စာပိ မေ သန္နိစယော စ အတ္ထိ [ဣဓတ္ထိ (သျာ။)]။

သုကိစ္ဆရူပံ ဝတိဒံ ပရိတ္တံ၊ ပတ္ထောဒနော နာလမယံ ဒုဝိန္နံ’’။

၁၉၃။

‘‘အပ္ပမှာ အပ္ပကံ ဒဇ္ဇာ၊ အနုမဇ္ဈတော မဇ္ဈကံ။

ဗဟုမှာ ဗဟုကံ ဒဇ္ဇာ၊ အဒါနံ နုပပဇ္ဇတိ [န ဥပပဇ္ဇတိ (သီ။ ဣ။)]။

၁၉၄။

‘‘တံ တံ ဝဒါမိ ကောသိယ၊ ဒေဟိ ဒါနာနိ ဘုဉ္ဇ စ။

အရိယမဂ္ဂံ သမာရူဟ [အရိယံ မဂ္ဂံ သမာရုဟ (သီ။ ဣ။)]၊ နေကာသီ လဘတေ သုခံ’’။

၁၉၅။

‘‘မောဃဉ္စဿ ဟုတံ ဟောတိ၊ မောဃဉ္စာပိ သမီဟိတံ။

အတိထိသ္မိံ ယော နိသိန္နသ္မိံ၊ ဧကော ဘုဉ္ဇတိ ဘောဇနံ။

၁၉၆။

‘‘တံ တံ ဝဒါမိ ကောသိယ၊ ဒေဟိ ဒါနာနိ ဘုဉ္ဇ စ။

အရိယမဂ္ဂံ သမာရူဟ၊ နေကာသီ လဘတေ သုခံ’’။

၁၉၇။

‘‘သစ္စဉ္စဿ ဟုတံ ဟောတိ၊ သစ္စဉ္စာပိ သမီဟိတံ။

အတိထိသ္မိံ ယော နိသိန္နသ္မိံ၊ နေကော ဘုဉ္ဇတိ ဘောဇနံ။

၁၉၈။

‘‘တံ တံ ဝဒါမိ ကောသိယ၊ ဒေဟိ ဒါနာနိ ဘုဉ္ဇ စ။

အရိယမဂ္ဂံ သမာရူဟ၊ နေကာသီ လဘတေ သုခံ’’။

၁၉၉။

‘‘သရဉ္စ ဇုဟတိ ပေါသော၊ ဗဟုကာယ ဂယာယ စ။

ဒေါဏေ တိမ္ဗရုတိတ္ထသ္မိံ၊ သီဃသောတေ မဟာဝဟေ။

၂၀၀။

‘‘အတြ စဿ ဟုတံ ဟောတိ၊ အတြ စဿ သမီဟိတံ။

အတိထိသ္မိံ ယော နိသိန္နသ္မိံ၊ နေကော ဘုဉ္ဇတိ ဘောဇနံ။

၂၀၁။

‘‘တံ တံ ဝဒါမိ ကောသိယ၊ ဒေဟိ ဒါနာနိ ဘုဉ္ဇ စ။

အရိယမဂ္ဂံ သမာရူဟ၊ နေကာသီ လဘတေ သုခံ’’။

၂၀၂။

‘‘ဗဠိသဉှိ သော နိဂိလတိ [နိဂ္ဂိလတိ (သီ။ ဣ။)]၊ ဒီဃသုတ္တံ သဗန္ဓနံ။

အတိထိသ္မိံ ယော နိသိန္နသ္မိံ၊ ဧကော ဘုဉ္ဇတိ ဘောဇနံ။

၂၀၃။

‘‘တံ တံ ဝဒါမိ ကောသိယ၊ ဒေဟိ ဒါနာနိ ဘုဉ္ဇ စ။

အရိယမဂ္ဂံ သမာရူဟ၊ နေကာသီ လဘတေ သုခံ’’။

၂၀၄။

‘‘ဥဠာရဝဏ္ဏာ ဝတ ဗြာဟ္မဏာ ဣမေ၊ အယဉ္စ ဝေါ သုနခေါ ကိဿ ဟေတု။

ဥစ္စာဝစံ ဝဏ္ဏနိဘံ ဝိကုဗ္ဗတိ၊ အက္ခာထ နော ဗြာဟ္မဏာ ကေ နု တုမှေ’’။

၂၀၅။

‘‘စန္ဒော စ သူရိယော စ [သူရိယော စ (က။)] ဥဘော ဣဓါဂတာ၊ အယံ ပန မာတလိ ဒေဝသာရထိ။

သက္ကောဟမသ္မိ တိဒသာနမိန္ဒော၊ ဧသော စ ခေါ ပဉ္စသိခေါတိ ဝုစ္စတိ။

၂၀၆။

‘‘ပါဏိဿရာ မုဒိင်္ဂါ စ [မုတိင်္ဂါ စ (သီ။ သျာ။ ဣ။)]၊ မုရဇာလမ္ဗရာနိ စ။

သုတ္တမေနံ ပဗောဓေန္တိ၊ ပဋိဗုဒ္ဓေါ စ နန္ဒတိ’’။

၂၀၇။

‘‘ယေ ကေစိမေ မစ္ဆရိနော ကဒရိယာ၊ ပရိဘာသကာ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ။

ဣဓေဝ နိက္ခိပ္ပ သရီရဒေဟံ၊ ကာယဿ ဘေဒါ နိရယံ ဝဇန္တိ’’။

၂၀၈။

‘‘ယေ ကေစိမေ သုဂ္ဂတိမာသမာနာ [သုဂ္ဂတိမာသသာနာ (သီ။ ဣ။)၊ သုဂ္ဂတာသိသမာနာ (က။)]၊ ဓမ္မေ ဌိတာ သံယမေ သံဝိဘာဂေ။

ဣဓေဝ နိက္ခိပ္ပ သရီရဒေဟံ၊ ကာယဿ ဘေဒါ သုဂတိံ ဝဇန္တိ’’။

၂၀၉။

‘‘တွံ နောသိ ဉာတိ ပုရိမာသု ဇာတိသု၊ သော မစ္ဆရီ ရောသကော [ကောသိယော (သျာ။ က။)] ပါပဓမ္မော။

တဝေဝ အတ္ထာယ ဣဓါဂတမှာ၊ မာ ပါပဓမ္မော နိရယံ ဂမိတ္ထ’’ [အပတ္ထ (က။ သီ။ သျာ။ ဣ။)]။

၂၁၀။

‘‘အဒ္ဓါ ဟိ မံ ဝေါ ဟိတကာမာ၊ ယံ မံ သမနုသာသထ။

သောဟံ တထာ ကရိဿာမိ၊ သဗ္ဗံ ဝုတ္တံ ဟိတေသိဘိ။

၂၁၁။

‘‘ဧသာဟမဇ္ဇေဝ ဥပါရမာမိ၊ န စာပိဟံ [န စာပဟံ (သီ။ ဣ။)] ကိဉ္စိ ကရေယျ ပါပံ။

န စာပိ မေ ကိဉ္စိ အဒေယျမတ္ထိ၊ န စာပိဒတွာ ဥဒကံ ပိဝါမိ [ဥဒကမ္ပဟံ ပိဗေ (သီ။)]။

၂၁၂။

‘‘ဧဝဉ္စ မေ ဒဒတော သဗ္ဗကာလံ [သဗ္ဗကာလေ (က။)]၊ ဘောဂါ ဣမေ ဝါသဝ ခီယိဿန္တိ။

တတော အဟံ ပဗ္ဗဇိဿာမိ သက္က၊ ဟိတွာန ကာမာနိ ယထောဓိကာနိ’’။

၂၁၃။

‘‘နဂုတ္တမေ ဂိရိဝရေ ဂန္ဓမာဒနေ၊ မောဒန္တိ တာ ဒေဝဝရာဘိပါလိတာ။

အထာဂမာ ဣသိဝရော သဗ္ဗလောကဂူ၊ သုပုပ္ဖိတံ ဒုမဝရသာခမာဒိယ။

၂၁၄။

‘‘သုစိံ သုဂန္ဓံ တိဒသေဟိ သက္ကတံ၊ ပုပ္ဖုတ္တမံ အမရဝရေဟိ သေဝိတံ။

အလဒ္ဓ မစ္စေဟိ ဝ ဒါနဝေဟိ ဝါ၊ အညတြ ဒေဝေဟိ တဒါရဟံ ဟိဒံ [ဟိတံ (သျာ။)]။

၂၁၅။

‘‘တတော စတဿော ကနကတ္တစူပမာ၊ ဥဋ္ဌာယ နာရိယော ပမဒါဓိပါ မုနိံ။

အာသာ စ သဒ္ဓါ စ သိရီ တတော ဟိရီ၊ ဣစ္စဗြဝုံ နာရဒဒေဝ ဗြာဟ္မဏံ။

၂၁၆။

‘‘သစေ အနုဒ္ဒိဋ္ဌံ တယာ မဟာမုနိ၊ ပုပ္ဖံ ဣမံ ပါရိဆတ္တဿ ဗြဟ္မေ။

ဒဒါဟိ နော သဗ္ဗာ ဂတိ တေ ဣဇ္ဈတု၊ တုဝမ္ပိ နော ဟောဟိ ယထေဝ ဝါသဝေါ။

၂၁၇။

‘‘တံ ယာစမာနာဘိသမေက္ခ နာရဒေါ၊ ဣစ္စဗြဝီ သံကလဟံ ဥဒီရယိ။

န မယှမတ္ထတ္ထိ ဣမေဟိ ကောစိ နံ၊ ယာယေဝ ဝေါ သေယျသိ သာ ပိဠန္ဓထ’’ [ပိဠယှထ (သီ။ ဣ။)]။

၂၁၈။

‘‘တွံ နောတ္တမေဝါဘိသမေက္ခ နာရဒ၊ ယဿိစ္ဆသိ တဿာ အနုပ္ပဝေစ္ဆသု။

ယဿာ ဟိ နော နာရဒ တွံ ပဒဿသိ၊ သာယေဝ နော ဟေဟိတိ သေဋ္ဌသမ္မတာ’’။

၂၁၉။

‘‘အကလ္လမေတံ ဝစနံ သုဂတ္တေ၊ ကော ဗြာဟ္မဏော သံကလဟံ ဥဒီရယေ။

ဂန္တွာန ဘူတာဓိပမေဝ ပုစ္ဆထ၊ သစေ န ဇာနာထ ဣဓုတ္တမာဓမံ’’။

၂၂၀။

‘‘တာ နာရဒေန ပရမပ္ပကောပိတာ၊ ဥဒီရိတာ ဝဏ္ဏမဒေန မတ္တာ။

သကာသေ [သကာသံ (က။)] ဂန္တွာန သဟဿစက္ခုနော၊ ပုစ္ဆိံသု ဘူတာဓိပံ ကာ နု သေယျသိ’’။

၂၂၁။

‘‘တာ ဒိသွာ အာယတ္တမနာ ပုရိန္ဒဒေါ၊ ဣစ္စဗြဝီ ဒေဝဝရော ကတဉ္ဇလီ။

သဗ္ဗာဝ ဝေါ ဟောထ သုဂတ္တေ သာဒိသီ၊ ကော နေဝ ဘဒ္ဒေ ကလဟံ ဥဒီရယိ’’။

၂၂၂။

‘‘ယော သဗ္ဗလောကစ္စရိတော [သဗ္ဗလောကံ စရကော (သီ။ သျာ။ ဣ။)] မဟာမုနိ၊ ဓမ္မေ ဌိတော နာရဒေါ [နာရဒ (သျာ။)] သစ္စနိက္ကမော။

သော နောဗြဝိ [ဗြဝီ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] ဂိရိဝရေ ဂန္ဓမာဒနေ၊ ဂန္တွာန ဘူတာဓိပမေဝ ပုစ္ဆထ။

သစေ န ဇာနာထ ဣဓုတ္တမာဓမံ’’။

၂၂၃။

‘‘အသု [အသူ (သျာ။)] ဗြဟာရညစရော မဟာမုနိ၊ နာဒတွာ ဘတ္တံ ဝရဂတ္တေ ဘုဉ္ဇတိ။

ဝိစေယျ ဒါနာနိ ဒဒါတိ ကောသိယော၊ ယဿာ ဟိ သော ဒဿတိ သာဝ သေယျသိ’’။

၂၂၄။

‘‘အသူ ဟိ ယော သမ္မတိ ဒက္ခိဏံ ဒိသံ၊ ဂင်္ဂါယ တီရေ ဟိမဝန္တပဿနိ [ဟိမဝန္တပသ္မနိ (သီ။ ဣ။ က။)]။

သ ကောသိယော ဒုလ္လဘပါနဘောဇနော၊ တဿ သုဓံ ပါပယ ဒေဝသာရထိ’’။

၂၂၅။

‘‘သ [သော (သျာ။)] မာတလီ ဒေဝဝရေန ပေသိတော၊ သဟဿယုတ္တံ အဘိရုယှ သန္ဒနံ။

သုခိပ္ပမေဝ [သ ခိပ္ပမေဝ (သီ။ ဣ။)] ဥပဂမ္မ အဿမံ၊ အဒိဿမာနော မုနိနော သုဓံ အဒါ’’။

၂၂၆။

‘‘ဥဒဂ္ဂိဟုတ္တံ ဥပတိဋ္ဌတော ဟိ မေ၊ ပဘင်္ကရံ လောကတမောနုဒုတ္တမံ။

သဗ္ဗာနိ ဘူတာနိ အဓိစ္စ [အတိစ္စ (သီ။ ဣ။)] ဝါသဝေါ၊ ကော နေဝ မေ ပါဏိသု ကိံ သုဓေါဒဟိ။

၂၂၇။

‘‘သင္ခူပမံ သေတမတုလ္ယဒဿနံ၊ သုစိံ သုဂန္ဓံ ပိယရူပမဗ္ဘုတံ။

အဒိဋ္ဌပုဗ္ဗံ မမ ဇာတု စက္ခုဘိ [ဇာတစက္ခုဟိ (သီ။ ဣ။)]၊ ကာ ဒေဝတာ ပါဏိသု ကိံ သုဓေါဒဟိ’’။

၂၂၈။

‘‘အဟံ မဟိန္ဒေန မဟေသိ ပေသိတော၊ သုဓါဘိဟာသိံ တုရိတော မဟာမုနိ။

ဇာနာသိ မံ မာတလိ ဒေဝသာရထိ၊ ဘုဉ္ဇဿု ဘတ္တုတ္တမ မာဘိဝါရယိ [မာ ဝိစာရယိ (သီ။ ဣ။)]။

၂၂၉။

‘‘ဘုတ္တာ စ သာ ဒွါဒသ ဟန္တိ ပါပကေ၊ ခုဒံ ပိပါသံ အရတိံ ဒရက္လမံ [ဒရထံ ကိလံ (သျာ။)၊ ဒရထက္ခမံ (က။)]။

ကောဓူပနာဟဉ္စ ဝိဝါဒပေသုဏံ၊ သီတုဏှတန္ဒိဉ္စ ရသုတ္တမံ ဣဒံ’’။

၂၃၀။

‘‘န ကပ္ပတီ မာတလိ မယှ ဘုဉ္ဇိတုံ၊ ပုဗ္ဗေ အဒတွာ ဣတိ မေ ဝတုတ္တမံ။

န စာပိ ဧကာသ္နမရီယပူဇိတံ [ဧကာသနံ အရိယပူဇိတံ (သီ။ ဣ။)]၊ အသံဝိဘာဂီ စ သုခံ န ဝိန္ဒတိ’’။

၂၃၁။

‘‘ထီဃာတကာ ယေ စိမေ ပါရဒါရိကာ၊ မိတ္တဒ္ဒုနော ယေ စ သပန္တိ သုဗ္ဗတေ။

သဗ္ဗေ စ တေ မစ္ဆရိပဉ္စမာဓမာ၊ တသ္မာ အဒတွာ ဥဒကမ္ပိ နာသ္နိယေ [နာသ္မိယေ (သီ။ ဣ။)]။

၂၃၂။

‘‘သော ဟိတ္ထိယာ ဝါ ပုရိသဿ ဝါ ပန၊ ဒဿာမိ ဒါနံ ဝိဒုသမ္ပဝဏ္ဏိတံ။

သဒ္ဓါ ဝဒညူ ဣဓ ဝီတမစ္ဆရာ၊ ဘဝန္တိ ဟေတေ သုစိသစ္စသမ္မတာ’’ [သမ္မသမ္မတာ (သီ။)]။

၂၃၃။

‘‘အတော မတာ [မုတာ (သီ။ ဣ။)] ဒေဝဝရေန ပေသိတာ၊ ကညာ စတဿော ကနကတ္တစူပမာ။

အာသာ စ သဒ္ဓါ စ သိရီ တတော ဟိရီ [သိရီ ဟိရီ တတော (ဣ။)]၊ တံ အဿမံ အာဂမု [အာဂမုံ (သီ။ ဣ။ က။)] ယတ္ထ ကောသိယော။

၂၃၄။

‘‘တာ ဒိသွာ သဗ္ဗော ပရမပ္ပမောဒိတော [သဗ္ဗာ ပရမပ္ပမောဒိတာ (သျာ။)]၊ သုဘေန ဝဏ္ဏေန သိခါရိဝဂ္ဂိနော။

ကညာ စတဿော စတုရော စတုဒ္ဒိသာ၊ ဣစ္စဗြဝီ မာတလိနော စ သမ္မုခါ။

၂၃၅။

‘‘ပုရိမံ ဒိသံ ကာ တွံ ပဘာသိ ဒေဝတေ၊ အလင်္ကတာ တာရဝရာဝ ဩသဓီ။

ပုစ္ဆာမိ တံ ကဉ္စနဝေလ္လိဝိဂ္ဂဟေ၊ အာစိက္ခ မေ တွံ ကတမာသိ ဒေဝတာ။

၂၃၆။

‘‘သိရာဟ ဒေဝီမနုဇေဘိ [မနုဇေသု (သီ။ သျာ။ ဣ။)] ပူဇိတာ၊ အပါပသတ္တူပနိသေဝိနီ သဒါ။

သုဓါဝိဝါဒေန တဝန္တိမာဂတာ၊ တံ မံ သုဓါယ ဝရပည ဘာဇယ။

၂၃၇။

‘‘ယဿာဟမိစ္ဆာမိ သုဓံ [သုခံ (ဣ။)] မဟာမုနိ၊ သော [သ (သီ။ ဣ။)] သဗ္ဗကာမေဟိ နရော ပမောဒတိ။

သိရီတိ မံ ဇာနဟိ ဇူဟတုတ္တမ၊ တံ မံ သုဓါယ ဝရပည ဘာဇယ’’။

၂၃၈။

‘‘သိပ္ပေန ဝိဇ္ဇာစရဏေန ဗုဒ္ဓိယာ၊ နရာ ဥပေတာ ပဂုဏာ သကမ္မုနာ [သကမ္မနာ (သီ။ ဣ။)]။

တယာ ဝိဟီနာ န လဘန္တိ ကိဉ္စနံ [ကိဉ္စိနံ (က။)]၊ တယိဒံ န သာဓု ယဒိဒံ တယာ ကတံ။

၂၃၉။

‘‘ပဿာမိ ပေါသံ အလသံ မဟဂ္ဃသံ၊ သုဒုက္ကုလီနမ္ပိ အရူပိမံ နရံ။

တယာနုဂုတ္တော သိရိ ဇာတိမာမပိ [ဇာတိမံ အပိ (သီ။)]၊ ပေသေတိ ဒါသံ ဝိယ ဘောဂဝါ သုခီ။

၂၄၀။

‘‘တံ တံ အသစ္စံ အဝိဘဇ္ဇသေဝိနိံ၊ ဇာနာမိ မူဠှံ ဝိဒုရာနုပါတိနိံ။

န တာဒိသီ အရဟတိ အာသနူဒကံ၊ ကုတော သုဓါ ဂစ္ဆ န မယှ ရုစ္စသိ’’။

၂၄၁။

‘‘ကာ သုက္ကဒါဌာ ပဋိမုက္ကကုဏ္ဍလာ၊ စိတ္တင်္ဂဒါ ကမ္ဗုဝိမဋ္ဌဓါရိနီ။

ဩသိတ္တဝဏ္ဏံ ပရိဒယှ သောဘသိ၊ ကုသဂ္ဂိရတ္တံ အပိဠယှ မဉ္ဇရိံ။

၂၄၂။

‘‘မိဂီဝ ဘန္တာ သရစာပဓါရိနာ၊ ဝိရာဓိတာ မန္ဒမိဝ ဥဒိက္ခသိ။

ကော တေ ဒုတီယော ဣဓ မန္ဒလောစနေ၊ န ဘာယသိ ဧကိကာ ကာနနေ ဝနေ’’။

၂၄၃။

‘‘န မေ ဒုတီယော ဣဓ မတ္ထိ ကောသိယ၊ မသက္ကသာရပ္ပဘဝမှိ ဒေဝတာ။

အာသာ သုဓါသာယ တဝန္တိမာဂတာ၊ တံ မံ သုဓါယ ဝရပည ဘာဇယ’’။

၂၄၄။

‘‘အာသာယ ယန္တိ ဝါဏိဇာ ဓနေသိနော၊ နာဝံ သမာရုယှ ပရေန္တိ အဏ္ဏဝေ။

တေ တတ္ထ သီဒန္တိ အထောပိ ဧကဒါ၊ ဇီနာဓနာ ဧန္တိ ဝိနဋ္ဌပါဘတာ။

၂၄၅။

‘‘အာသာယ ခေတ္တာနိ ကသန္တိ ကဿကာ၊ ဝပန္တိ ဗီဇာနိ ကရောန္တုပါယသော။

ဤတီနိပါတေန အဝုဋ္ဌိတာယ [အဝုဋ္ဌိကာယ (သီ။ ဣ။)] ဝါ၊ န ကိဉ္စိ ဝိန္ဒန္တိ တတော ဖလာဂမံ။

၂၄၆။

‘‘အထတ္တကာရာနိ ကရောန္တိ ဘတ္တုသု၊ အာသံ ပုရက္ခတွာ နရာ သုခေသိနော။

တေ ဘတ္တုရတ္ထာ အတိဂါဠှိတာ ပုန၊ ဒိသာ ပနဿန္တိ အလဒ္ဓ ကိဉ္စနံ။

၂၄၇။

‘‘ဟိတွာန [ဇဟိတွ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] ဓညဉ္စ ဓနဉ္စ ဉာတကေ၊ အာသာယ သဂ္ဂါဓိမနာ သုခေသိနော။

တပန္တိ လူခမ္ပိ တပံ စိရန္တရံ၊ ကုမဂ္ဂမာရုယှ [ကုမ္မဂ္ဂမာရုယှ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] ပရေန္တိ ဒုဂ္ဂတိံ။

၂၄၈။

‘‘အာသာ ဝိသံဝါဒိကသမ္မတာ ဣမေ၊ အာသေ သုဓါသံ [သုဓါယ (သျာ ဣ။ က။)] ဝိနယဿု အတ္တနိ။

န တာဒိသီ အရဟတိ အာသနူဒကံ၊ ကုတော သုဓါ ဂစ္ဆ န မယှ ရုစ္စသိ’’။

၂၄၉။

‘‘ဒဒ္ဒလ္လမာနာ ယသသာ ယသဿိနီ၊ ဇိဃညနာမဝှယနံ ဒိသံ ပတိ။

ပုစ္ဆာမိ တံ ကဉ္စနဝေလ္လိဝိဂ္ဂဟေ၊ အာစိက္ခ မေ တွံ ကတမာသိ ဒေဝတာ’’။

၂၅၀။

‘‘သဒ္ဓါဟ ဒေဝီမနုဇေဟိ [ဒေဝီမနုဇေသု (သီ။ သျာ။ ဣ။)] ပူဇိတာ၊ အပါပသတ္တူပနိသေဝိနီ သဒါ။

သုဓါဝိဝါဒေန တဝန္တိမာဂတာ၊ တံ မံ သုဓါယ ဝရပည ဘာဇယ’’။

၂၅၁။

‘‘ဒါနံ ဒမံ စာဂမထောပိ သံယမံ၊ အာဒါယ သဒ္ဓါယ ကရောန္တိ ဟေကဒါ။

ထေယျံ မုသာ ကူဋမထောပိ ပေသုဏံ၊ ကရောန္တိ ဟေကေ ပုန ဝိစ္စုတာ တယာ။

၂၅၂။

‘‘ဘရိယာသု ပေါသော သဒိသီသု ပေက္ခဝါ [ပေခဝါ (ဣ။)]၊ သီလူပပန္နာသု ပတိဗ္ဗတာသုပိ။

ဝိနေတွာန [ဝိနေတွာ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] ဆန္ဒံ ကုလိတ္ထိယာသုပိ [ကုလဓီတိယာသုပိ (သီ။ ဣ။)]၊ ကရောတိ သဒ္ဓံ ပုန [ပန (သီ။ ဣ။)] ကုမ္ဘဒါသိယာ။

၂၅၃။

‘‘တွမေဝ သဒ္ဓေ ပရဒါရသေဝိနီ၊ ပါပံ ကရောသိ ကုသလမ္ပိ ရိဉ္စသိ။

န တာဒိသီ အရဟတိ အာသနူဒကံ၊ ကုတော သုဓါ ဂစ္ဆ န မယှ ရုစ္စသိ’’။

၂၅၄။

‘‘ဇိဃညရတ္တိံ အရုဏသ္မိမူဟတေ၊ ယာ ဒိဿတိ ဥတ္တမရူပဝဏ္ဏိနီ။

တထူပမာ မံ ပဋိဘာသိ ဒေဝတေ၊ အာစိက္ခ မေ တွံ ကတမာသိ အစ္ဆရာ။

၂၅၅။

‘‘ကာလာ နိဒါဃေရိဝ အဂ္ဂိဇာရိဝ [အဂ္ဂဇာတိဝ (သီ။)၊ အဂ္ဂိဇာတိဝ (ဣ။)]၊ အနိလေရိတာ လောဟိတပတ္တမာလိနီ။

ကာ တိဋ္ဌသိ မန္ဒမိဂါဝလောကယံ [မန္ဒမိဝါဝလောကယံ (သီ။ ဣ။)]၊ ဘာသေသမာနာဝ ဂိရံ န မုဉ္စသိ’’။

၂၅၆။

‘‘ဟိရာဟ ဒေဝီမနုဇေဟိ ပူဇိတာ၊ အပါပသတ္တူပနိသေဝိနီ သဒါ။

သုဓါဝိဝါဒေန တဝန္တိမာဂတာ၊ သာဟံ န သက္ကောမိ သုဓမ္ပိ ယာစိတုံ။

ကောဣနရူပါ ဝိယ ယာစနိတ္ထိယာ’’။

၂၅၇။

‘‘ဓမ္မေန ဉာယေန သုဂတ္တေ လစ္ဆသိ၊ ဧသော ဟိ ဓမ္မော န ဟိ ယာစနာ သုဓါ။

တံ တံ အယာစန္တိမဟံ နိမန္တယေ၊ သုဓါယ ယဉ္စိစ္ဆသိ တမ္ပိ ဒမ္မိ တေ။

၂၅၈။

‘‘သာ တွံ မယာ အဇ္ဇ သကမှိ အဿမေ၊ နိမန္တိတာ ကဉ္စနဝေလ္လိဝိဂ္ဂဟေ။

တုဝဉှိ မေ သဗ္ဗရသေဟိ ပူဇိယာ၊ တံ ပူဇယိတွာန သုဓမ္ပိ အသ္နိယေ’’။

၂၅၉။

‘‘သာ ကောသိယေနာနုမတာ ဇုတီမတာ၊ အဒ္ဓါ ဟိရိ ရမ္မံ ပါဝိသိ ယဿမံ။

ဥဒကဝန္တံ [ဥဒညဝန္တံ (သီ။ ဣ။)] ဖလမရိယပူဇိတံ၊ အပါပသတ္တူပနိသေဝိတံ သဒါ။

၂၆၀။

‘‘ရုက္ခဂ္ဂဟာနာ ဗဟုကေတ္ထ ပုပ္ဖိတာ၊ အမ္ဗာ ပိယာလာ ပနသာ စ ကိံသုကာ။

သောဘဉ္ဇနာ လောဒ္ဒမထောပိ ပဒ္မကာ၊ ကေကာ စ ဘင်္ဂါ တိလကာ သုပုပ္ဖိတာ။

၂၆၁။

‘‘သာလာ ကရေရီ ဗဟုကေတ္ထ ဇမ္ဗုယော၊ အဿတ္ထနိဂြောဓမဓုကဝေတသာ [ဝေဒိသာ (က။)]။

ဥဒ္ဒါလကာ ပါဋလိ သိန္ဒုဝါရကာ [သိန္ဒုဝါရိတာ (ဗဟူသု)]၊ မနုညဂန္ဓာ မုစလိန္ဒကေတကာ။

၂၆၂။

‘‘ဟရေဏုကာ ဝေဠုကာ ကေဏု [ဝေဏု (သီ။ ဣ။)] တိန္ဒုကာ၊ သာမာကနီဝါရမထောပိ စီနကာ။

မောစာ ကဒလီ ဗဟုကေတ္ထ သာလိယော၊ ပဝီဟယော အာဘူဇိနော စ [အာဘုဇိနောပိ (သီ။ သျာ။)] တဏ္ဍုလာ။

၂၆၃။

‘‘တဿေဝုတ္တရပဿေန [တဿ စ ဥတ္တရေ ပဿေ (သီ။ ဣ။)၊ တဿ စ ဥတ္တရပဿေန (သျာ။)]၊ ဇာတာ ပေါက္ခရဏီ သိဝါ။

အကက္ကသာ အပဗ္ဘာရာ၊ သာဓု အပ္ပဋိဂန္ဓိကာ။

၂၆၄။

‘‘တတ္ထ မစ္ဆာ သန္နိရတာ၊ ခေမိနော ဗဟုဘောဇနာ။

သိင္ဂူ သဝင်္ကာ သံကုလာ [သကုလာ (သီ။ သျာ။ ဣ။)]၊ သတဝင်္ကာ စ ရောဟိတာ။

အာဠိဂဂ္ဂရကာကိဏ္ဏာ၊ ပါဌီနာ ကာကမစ္ဆကာ။

၂၆၅။

‘‘တတ္ထ ပက္ခီ သန္နိရတာ၊ ခေမိနော ဗဟုဘောဇနာ။

ဟံသာ ကောဉ္စာ မယူရာ စ၊ စက္ကဝါကာ စ ကုက္ကုဟာ။

ကုဏာလကာ ဗဟူ စိတြာ၊ သိခဏ္ဍီ ဇီဝဇီဝကာ။

၂၆၆။

‘‘တတ္ထ ပါနာယ မာယန္တိ၊ နာနာ မိဂဂဏာ ဗဟူ။

သီဟာ ဗျဂ္ဃါ ဝရာဟာ စ၊ အစ္ဆကောကတရစ္ဆယော။

၂၆၇။

‘‘ပလာသာဒါ ဂဝဇာ စ၊ မဟိံသာ [မဟိသာ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] ရောဟိတာ ရုရူ။

ဧဏေယျာ စ ဝရာဟာ စ၊ ဂဏိနော နီကသူကရာ။

ကဒလိမိဂါ ဗဟုကေတ္ထ၊ ဗိဠာရာ သသကဏ္ဏိကာ [သသကဏ္ဏကာ (သီ။)]။

၂၆၈။

‘‘ဆမာဂိရီ ပုပ္ဖဝိစိတြသန္ထတာ၊ ဒိဇာဘိဃုဋ္ဌာ ဒိဇသံဃသေဝိတာ’’။

၂၆၉။

‘‘သာ သုတ္တစာ နီလဒုမာဘိလမ္ဗိတာ၊ ဝိဇ္ဇု မဟာမေဃရိဝါနုပဇ္ဇထ။

တဿာ သုသမ္ဗန္ဓသိရံ ကုသာမယံ၊ သုစိံ သုဂန္ဓံ အဇိနူပသေဝိတံ။

အတ္ရိစ္စ [အတ္ရိစ္ဆ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] ကောစ္ဆံ ဟိရိမေတဒဗြဝိ၊ ‘နိသီဒ ကလျာဏိ သုခယိဒမာသနံ’။

၂၇၀။

‘‘တဿာ တဒါ ကောစ္ဆဂတာယ ကောသိယော၊ ယဒိစ္ဆမာနာယ ဇဋာဇိနန္ဓရော [ဇဋာဇုတိန္ဓရော (သျာ။ က။)]။

နဝေဟိ ပတ္တေဟိ သယံ သဟူဒကံ၊ သုဓါဘိဟာသီ တုရိတော မဟာမုနိ။

၂၇၁။

‘‘သာ တံ ပဋိဂ္ဂယှ ဥဘောဟိ ပါဏိဘိ၊ ဣစ္စဗြဝိ အတ္တမနာ ဇဋာဓရံ။

‘ဟန္ဒာဟံ ဧတရဟိ ပူဇိတာ တယာ၊ ဂစ္ဆေယျံ ဗြဟ္မေ တိဒိဝံ ဇိတာဝိနီ’။

၂၇၂။

‘‘သာ ကောသိယေနာနုမတာ ဇုတီမတာ၊ ဥဒီရိတာ [ဥဒိရယိ (က။)] ဝဏ္ဏမဒေန မတ္တာ။

သကာသေ ဂန္တွာန သဟဿစက္ခုနော၊ အယံ သုဓါ ဝါသဝ ဒေဟိ မေ ဇယံ။

၂၇၃။

‘‘တမေန [တမေနံ (သျာ။ က။)] သက္ကောပိ တဒါ အပူဇယိ၊ သဟိန္ဒဒေဝါ [သဟိန္ဒာ စ ဒေဝါ (သီ။ ဣ။)] သုရကညမုတ္တမံ။

သာ ပဉ္ဇလီ ဒေဝမနုဿပူဇိတာ၊ နဝမှိ ကောစ္ဆမှိ ယဒါ ဥပါဝိသိ’’။

၂၇၄။

‘‘တမေဝ သံသီ [တမေဝ အသံသီ (သျာ။)] ပုနဒေဝ မာတလိံ၊ သဟဿနေတ္တော တိဒသာနမိန္ဒော။

ဂန္တွာန ဝါက္ယံ မမ ဗြူဟိ ကောသိယံ၊ အာသာယ သဒ္ဓါ [သဒ္ဓ (ဣ။)] သိရိယာ စ ကောသိယ။

ဟိရီ သုဓံ ကေန မလတ္ထ ဟေတုနာ။

၂၇၅။

‘‘တံ သု ဝတ္ထံ ဥဒတာရယီ ရထံ၊ ဒဒ္ဒလ္လမာနံ ဥပကာရိယသာဒိသံ [ဥပကိရိယသာဒိသံ (သီ။ သျာ။ ဣ။)]။

ဇမ္ဗောနဒီသံ တပနေယျသန္နိဘံ [သန္တိကံ (သီ။ဣ။)]၊ အလင်္ကတံ ကဉ္စနစိတ္တသန္နိဘံ။

၂၇၆။

‘‘သုဝဏ္ဏစန္ဒေတ္ထ ဗဟူ နိပါတိတာ၊ ဟတ္ထီ ဂဝဿာ ကိကိဗျဂ္ဃဒီပိယော [ကိမ္ပုရိသဗျဂ္ဃဒီပိယော (က။)]။

ဧဏေယျကာ လင်္ဃမယေတ္ထ ပက္ခိနော [ပက္ခိယော (သီ။ ဣ။)]၊ မိဂေတ္ထ ဝေဠုရိယမယာ ယုဓါ ယုတာ။

၂၇၇။

‘‘တတ္ထဿရာဇဟရယော အယောဇယုံ၊ ဒသသတာနိ သုသုနာဂသာဒိသေ။

အလင်္ကတေ ကဉ္စနဇာလုရစ္ဆဒေ၊ အာဝေဠိနေ သဒ္ဒဂမေ အသင်္ဂိတေ။

၂၇၈။

‘‘တံ ယာနသေဋ္ဌံ အဘိရုယှ မာတလိ၊ ဒိသာ ဣမာယော [ဒသ ဒိသာ ဣမာ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] အဘိနာဒယိတ္ထ။

နဘဉ္စ သေလဉ္စ ဝနပ္ပတိနိဉ္စ [ဝနသ္ပတီနိ စ (သီ။ ဣ။)၊ ဝနပ္ပတိဉ္စ (သျာ။ က။)]၊ သသာဂရံ ပဗျဓယိတ္ထ [ပဗျာထယိတ္ထ (သီ။ ဣ။)] မေဒိနိံ။

၂၇၉။

‘‘သ ခိပ္ပမေဝ ဥပဂမ္မ အဿမံ၊ ပါဝါရမေကံသကတော ကတဉ္ဇလီ။

ဗဟုဿုတံ ဝုဒ္ဓံ ဝိနီတဝန္တံ၊ ဣစ္စဗြဝီ မာတလိ ဒေဝဗြာဟ္မဏံ။

၂၈၀။

‘‘ဣန္ဒဿ ဝါက္ယံ နိသာမေဟိ ကောသိယ၊ ဒူတော အဟံ ပုစ္ဆတိ တံ ပုရိန္ဒဒေါ။

အာသာယ သဒ္ဓါ သိရိယာ စ ကောသိယ၊ ဟိရီ သုဓံ ကေန မလတ္ထ ဟေတုနာ’’။

၂၈၁။

‘‘အန္ဓာ သိရီ မံ ပဋိဘာတိ မာတလိ၊ သဒ္ဓါ အနိစ္စာ ပန ဒေဝသာရထိ။

အာသာ ဝိသံဝါဒိကသမ္မတာ ဟိ မေ၊ ဟိရီ စ အရိယမှိ ဂုဏေ ပတိဋ္ဌိတာ’’။

၂၈၂။

‘‘ကုမာရိယော ယာစိမာ ဂေါတ္တရက္ခိတာ၊ ဇိဏ္ဏာ စ ယာ ယာ စ သဘတ္တုဣတ္ထိယော။

တာ ဆန္ဒရာဂံ ပုရိသေသု ဥဂ္ဂတံ၊ ဟိရိယာ နိဝါရေန္တိ သစိတ္တမတ္တနော။

၂၈၃။

‘‘သင်္ဂါမသီသေ သရသတ္တိသံယုတေ၊ ပရာဇိတာနံ ပတတံ ပလာယိနံ။

ဟိရိယာ နိဝတ္တန္တိ ဇဟိတွ [ဇဟိတွာန (သျာ။ က။)] ဇီဝိတံ၊ တေ သမ္ပဋိစ္ဆန္တိ ပုနာ ဟိရီမနာ။

၂၈၄။

‘‘ဝေလာ ယထာ သာဂရဝေဂဝါရိနီ၊ ဟိရာယ ဟိ ပါပဇနံ နိဝါရိနီ။

တံ သဗ္ဗလောကေ ဟိရိမရိယပူဇိတံ၊ ဣန္ဒဿ တံ ဝေဒယ ဒေဝသာရထိ’’။

၂၈၅။

‘‘ကော တေ ဣမံ ကောသိယ ဒိဋ္ဌိမောဒဟိ၊ ဗြဟ္မာ မဟိန္ဒော အထ ဝါ ပဇာပတိ။

ဟိရာယ ဒေဝေသု ဟိ သေဋ္ဌသမ္မတာ၊ ဓီတာ မဟိန္ဒဿ မဟေသိ ဇာယထ’’။

၂၈၆။

‘‘ဟန္ဒေဟိ ဒါနိ တိဒိဝံ အပက္ကမ [သမက္ကမ (သီ။ ဣ။)]၊ ရထံ သမာရုယှ မမာယိတံ ဣမံ [ဣဒံ (သျာ။ က။)]။

ဣန္ဒော စ တံ ဣန္ဒသဂေါတ္တ ကင်္ခတိ၊ အဇ္ဇေဝ တွံ ဣန္ဒသဟဗျတံ ဝဇ’’။

၂၈၇။

‘‘ဧဝံ ဝိသုဇ္ဈန္တိ [သမိဇ္ဈန္တိ (သီ။ ဣ။)] အပါပကမ္မိနော၊ အထော သုစိဏ္ဏဿ ဖလံ န နဿတိ။

ယေ ကေစိ မဒ္ဒက္ခု သုဓါယ ဘောဇနံ၊ သဗ္ဗေဝ တေ ဣန္ဒသဟဗျတံ ဂတာ’’။

၂၈၈။

‘‘ဟိရီ ဥပ္ပလဝဏ္ဏာသိ၊ ကောသိယော ဒါနပတိ ဘိက္ခု။

အနုရုဒ္ဓေါ ပဉ္စသိခေါ၊ အာနန္ဒော အာသိ မာတလိ။

၂၈၉။

‘‘သူရိယော ကဿပေါ ဘိက္ခု၊ မောဂ္ဂလ္လာနောသိ စန္ဒိမာ။

နာရဒေါ သာရိပုတ္တောသိ၊ သမ္ဗုဒ္ဓေါ အာသိ ဝါသဝေါ’’တိ။

သုဓါဘောဇနဇာတကံ တတိယံ။

၅၃၆။ ကုဏာလဇာတကံ (၄)

ဧဝမက္ခာယတိ, ဧဝမနုသူယတိ [သုယျတိ (က။)]။ သဗ္ဗောသဓဓရဏိဓရေ နေကပုပ္ဖမာလ္ယဝိတတေ ဂဇ-ဂဝဇ မဟိံသ-ရုရု-စမရ-ပသဒ-ခဂ္ဂ-ဂေါကဏ္ဏ-သီဟ-ဗျဂ္ဃ-ဒီပိ-အစ္ဆ-ကောက-တရစ္ဆ-ဥဒ္ဒါရ-ကဒလိမိဂ- ဗိဠာရ-သသ-ကဏ္ဏိကာနုစရိတေအာကိဏ္ဏနေလမဏ္ဍလမဟာဝရာဟနာဂကုလကရေဏု [ကဏေရု (သီ။ ဣ။)] -သံဃာဓိဝုဋ္ဌေ [ဝုတ္ထေ (သီ။ ဣ။)] ဣဿမိဂ- သာခမိဂ-သရဘမိဂ-ဧဏီမိဂ-ဝါတမိဂ-ပသဒမိဂ-ပုရိသာလု [ပုရိသလ္လု (သီ။ ဣ။)] -ကိမ္ပုရိသ-ယက္ခ-ရက္ခသနိသေဝိတေ အမဇ္ဇဝမဉ္ဇရီဓရ-ပဟဋ္ဌ [ဗြဟဋ္ဌ (သီ။ ဣ။)] -ပုပ္ဖဖုသိတဂ္ဂါ [ပုပ္ဖိတဂ္ဂ (သီ။ ဣ။)] နေကပါဒပဂဏဝိတတေကုရရ-စကောရ-ဝါရဏ-မယူရ-ပရဘတ- ဇီဝဉ္ဇီဝက-စေလာဝကာ-ဘိင်္ကာရ-ကရဝီကမတ္တဝိဟင်္ဂဂဏ-သတတ [ဝိဟင်္ဂသတ (သီ။ ဣ။)] သမ္ပဃုဋ္ဌေအဉ္ဇန-မနောသိလာ-ဟရိတာလ- ဟိင်္ဂုလကဟေမ-ရဇတကနကာနေကဓါတုသတဝိနဒ္ဓပဋိမဏ္ဍိတပ္ပဒေသေ ဧဝရူပေ ခလု, ဘော, ရမ္မေ ဝနသဏ္ဍေ ကုဏာလော နာမ သကုဏော ပဋိဝသတိ အတိဝိယ စိတ္တော အတိဝိယ စိတ္တပတ္တစ္ဆဒနော။

တဿေဝ ခလု, ဘော, ကုဏာလဿ သကုဏဿ အဍ္ဎုဍ္ဎာနိ ဣတ္ထိသဟဿာနိ ပရိစာရိကာ ဒိဇကညာယော။ အထ ခလု, ဘော, ဒွေ ဒိဇကညာယော ကဋ္ဌံ မုခေန ဍံသိတွာ [ဍသိတွာ (သီ။ ဣ။) ဧဝမုပရိပိ] တံ ကုဏာလံ သကုဏံ မဇ္ဈေ နိသီဒါပေတွာ ဥဍ္ဍေန္တိ [ဍေန္တိ (သီ။ ဣ။) ဧဝမုပရိပိ] – ‘‘မာ နံ ကုဏာလံ သကုဏံ အဒ္ဓါနပရိယာယပထေ ကိလမထော ဥဗ္ဗာဟေတ္ထာ’’တိ [ဥဗ္ဗာဟေထာတိ (သျာ။ က။)]။

ပဉ္စသတာ [ပဉ္စသတ (ဣ။)] ဒိဇကညာယော ဟေဋ္ဌတော ဟေဋ္ဌတော ဥဍ္ဍေန္တိ – [ဍေန္တိ (သီ။ ဣ။) ဧဝမုပရိပိ] ‘‘သစာယံ ကုဏာလော သကုဏော အာသနာ ပရိပတိဿတိ, မယံ တံ ပက္ခေဟိ ပဋိဂ္ဂဟေဿာမာတိ။

ပဉ္စသတာ ဒိဇကညာယော ဥပရူပရိ ဥဍ္ဍေန္တိ – [ဍေန္တိ (သီ။ ဣ။) ဧဝမုပရိပိ] ‘‘မာ နံ ကုဏာလံ သကုဏံ အာတပေါ ပရိတာပေသီ’’တိ [ပရိကာဣတိ (သီ။ ဣ။)]။

ပဉ္စသတာ ပဉ္စသတာ [သီ။ ဣ။ ပေါတ္ထကေသု ‘‘ပဉ္စသတာ’’တိ သကိဒေဝ အာဂတံ] ဒိဇကညာယော ဥဘတောပဿေန ဥဍ္ဍေန္တိ – [ဍေန္တိ (သီ။ ဣ။) ဧဝမုပရိပိ] ‘‘မာ နံ ကုဏာလံ သကုဏံ သီတံ ဝါ ဥဏှံ ဝါ တိဏံ ဝါ ရဇော ဝါ ဝါတော ဝါ ဥဿာဝေါ ဝါ ဥပပ္ဖုသီ’’တိ။

ပဉ္စသတာ ဒိဇကညာယော ပုရတော ပုရတော ဥဍ္ဍေန္တိ – ‘‘မာ နံ ကုဏာလံ သကုဏံ ဂေါပါလကာ ဝါ ပသုပါလကာ ဝါ တိဏဟာရကာ ဝါ ကဋ္ဌဟာရကာ ဝါ ဝနကမ္မိကာ ဝါ ကဋ္ဌေန ဝါ ကဌလေန ဝါ [ကထလာယ ဝါ (က။)] ပါဏိနာ ဝါ ( ) [(ပါသာဏေန ဝါ) (သျာ။)] လေဍ္ဍုနာ ဝါ ဒဏ္ဍေန ဝါ သတ္ထေန ဝါ သက္ခရာဟိ ဝါ [သက္ခရာယ ဝါ (သီ။)] ပဟာရံ အဒံသု။ မာယံ ကုဏာလော သကုဏော ဂစ္ဆေဟိ ဝါ လတာဟိ ဝါ ရုက္ခေဟိ ဝါ သာခါဟိ ဝါ [ဣဒံ ပဒဒွယံ သီ။ ဣ။ ပေါတ္ထကေသု နတ္ထိ] ထမ္ဘေဟိ ဝါ ပါသာဏေဟိ ဝါ ဗလဝန္တေဟိ ဝါ ပက္ခီဟိ သင်္ဂမေသီ’’တိ [သင်္ဂါမေသီတိ (သီ။ ဣ။)]။

ပဉ္စသတာ ဒိဇကညာယော ပစ္ဆတော ပစ္ဆတော ဥဍ္ဍေန္တိ သဏှာဟိ သခိလာဟိ မဉ္ဇူဟိ မဓုရာဟိ ဝါစာဟိ သမုဒါစရန္တိယော – ‘‘မာယံ ကုဏာလော သကုဏော အာသနေ ပရိယုက္ကဏ္ဌီ’’တိ။

ပဉ္စသတာ ဒိဇကညာယော ဒိသောဒိသံ ဥဍ္ဍေန္တိ အနေကရုက္ခဝိဝိဓဝိကတိဖလမာဟရန္တိယော – ‘‘မာယံ ကုဏာလော သကုဏော ခုဒါယ ပရိကိလမိတ္ထာ’’တိ။

အထ ခလု, ဘော, တာ [နတ္ထိ သီ။ ဣ။ ပေါတ္ထကေသု] ဒိဇကညာယော တံ ကုဏာလံ သကုဏံ အာရာမေနေဝ အာရာမံ ဥယျာနေနေဝ ဥယျာနံ နဒီတိတ္ထေနေဝ နဒီတိတ္ထံ ပဗ္ဗတသိခရေနေဝ ပဗ္ဗတသိခရံ အမ္ဗဝနေနေဝ အမ္ဗဝနံ ဇမ္ဗုဝနေနေဝ ဇမ္ဗုဝနံ လဗုဇဝနေနေဝ လဗုဇဝနံ နာဠိကေရသဉ္စာရိယေနေဝ [သဉ္ဇာဒိယေနေဝ (ဣ။)] နာဠိကေရသဉ္စာရိယံ ခိပ္ပမေဝ အဘိသမ္ဘောန္တိ ရတိတ္ထာယ [ရတတ္ထာယ (သီ။ ဣ။)]။

အထ ခလု, ဘော, ကုဏာလော သကုဏော တာဟိ ဒိဇကညာဟိ ဒိဝသံ ပရိဗ္ယူဠ္ဟော ဧဝံ အပသာဒေတိ – ‘‘နဿထ တုမှေ ဝသလိယော, ဝိနဿထ တုမှေ ဝသလိယော, စောရိယော ဓုတ္တိယော အသတိယော လဟုစိတ္တာယော ကတဿ အပ္ပဋိကာရိကာယော အနိလော ဝိယ ယေနကာမံဂမာယော’’တိ။

တဿေဝ ခလု, ဘော, ဟိမဝတော ပဗ္ဗတရာဇဿ ပုရတ္ထိမဒိသာဘာဂေ သုသုခုမသုနိပုဏဂိရိပ္ပဘဝ [ပ္ပဘဝါ (သီ။ ဣ။)] – ဟရိတုပယန္တိယော။

ဥပ္ပလ ပဒုမ ကုမုဒ နဠိန သတပတ္တ သောဂန္ဓိက မန္ဒာလက [မန္ဒာလဝ (သီ။ ဣ။), မန္ဒာရဝ (က။)] သမ္ပတိဝိရူဠှသုစိဂန္ဓ မနုညမာဝကပ္ပဒေသေ [ပါဝကပ္ပဒေသေ (သီ။ ဣ။)]။

ကုရဝက-မုစလိန္ဒ-ကေတက-ဝေဒိသ-ဝဉ္ဇုလ [ဝေတသမဉ္ဇုလ (သီ။)] -ပုန္နာဂဗကုလ-တိလက-ပိယက-ဟသနသာလ-သဠလစမ္ပက အသောက-နာဂရုက္ခ-တိရီဋိ-ဘုဇပတ္တ-လောဒ္ဒ-စန္ဒနောဃဝနေကာဠာဂရု-ပဒ္မက-ပိယင်္ဂု-ဒေဝဒါရုကစောစဂဟနေ ကကုဓကုဋဇအင်္ကောလ-ကစ္စိကာရ [ကစ္ဆိကာရ (က။)] -ကဏိကာရ-ကဏ္ဏိကာရ-ကနဝေရ-ကောရဏ္ဍက-ကောဝိဠာရ-ကိံသုက-ယောဓိက ဝနမလ္လိက [နဝမလ္လိက (သီ။ ဣ။)] -မနင်္ဂဏ-မနဝဇ္ဇ-ဘဏ္ဍိ-သုရုစိရ-ဘဂိနိမာလာမလ္ယဓရေ ဇာတိသုမနမဓုဂန္ဓိက- [မဓုကဗန္ဓုက (က။)] ဓနုတက္ကာရိ [ဓနုကာရိ (သီ။), ဓနုကာရိက (ဣ။)] တာလီသ-တဂရမုသီရကောဋ္ဌ-ကစ္ဆဝိတတေ အတိမုတ္တကသံကုသုမိတလတာဝိတတပဋိမဏ္ဍိတပ္ပဒေသေ ဟံသ-ပိလဝ-ကာဒမ္ဗ-ကာရဏ္ဍဝါဘိနဒိတေ ဝိဇ္ဇာဓရ-သိဒ္ဓ [သိန္ဓဝ (သီ။ ဣ။)] -သမဏ-တာပသဂဏာဓိဝုဋ္ဌေ ဝရဒေဝ-ယက္ခ-ရက္ခသ-ဒါနဝ-ဂန္ဓဗ္ဗ-ကိန္နရမဟောရဂါနုစိဏ္ဏပ္ပဒေသေ ဧဝရူပေ ခလု, ဘော, ရမ္မေ ဝနသဏ္ဍေ ပုဏ္ဏမုခေါ နာမ ဖုဿကောကိလော ပဋိဝသတိ အတိဝိယ မဓုရဂိရော ဝိလာသိတနယနော မတ္တက္ခော [သဝိလာသိတနယနမတ္တက္ခော (က။)]။

တဿေဝ ခလု, ဘော, ပုဏ္ဏမုခဿ ဖုဿကောကိလဿ အဍ္ဎုဍ္ဎာနိ ဣတ္ထိသတာနိ ပရိစာရိကာ ဒိဇကညာယော။ အထ ခလု, ဘော, ဒွေ ဒိဇကညာယော ကဋ္ဌံ မုခေန ဍံသိတွာ တံ ပုဏ္ဏမုခံ ဖုဿကောကိလံ မဇ္ဈေ နိသီဒါပေတွာ ဥဍ္ဍေန္တိ – ‘‘မာ နံ ပုဏ္ဏမုခံ ဖုဿကောကိလံ အဒ္ဓါနပရိယာယပထေ ကိလမထော ဥဗ္ဗာဟေတ္ထာ’’တိ။

ပညာသ ဒိဇကညာယော ဟေဋ္ဌတော ဟေဋ္ဌတော ဥဍ္ဍေန္တိ – ‘‘သစာယံ ပုဏ္ဏမုခေါ ဖုဿကောကိလော အာသနာ ပရိပတိဿတိ, မယံ တံ ပက္ခေဟိ ပဋိဂ္ဂဟေဿာမာ’’တိ။

ပညာသ ဒိဇကညာယော ဥပရူပရိ ဥဍ္ဍေန္တိ – ‘‘မာ နံ ပုဏ္ဏမုခံ ဖုဿကောကိလံ အာတပေါ ပရိတာပေသီ’’တိ။

ပညာသ ပညာသ ဒိဇကညာယော ဥဘတောပဿေန ဥဍ္ဍေန္တိ – ‘‘မာ နံ ပုဏ္ဏမုခံ ဖုဿကောကိလံ သီတံ ဝါ ဥဏှံ ဝါ တိဏံ ဝါ ရဇော ဝါ ဝါတော ဝါ ဥဿာဝေါ ဝါ ဥပပ္ဖုသီ’’တိ။

ပညာသ ဒိဇကညာယော ပုရတော ပုရတော ဥဍ္ဍေန္တိ – ‘‘မာ နံ ပုဏ္ဏမုခံ ဖုဿကောကိလံ ဂေါပါလကာ ဝါ ပသုပါလကာ ဝါ တိဏဟာရကာ ဝါ ကဋ္ဌဟာရကာ ဝါ ဝနကမ္မိကာ ဝါ ကဋ္ဌေန ဝါ ကထလာယ ဝါ ပါဏိနာ ဝါ လေဍ္ဍုနာ ဝါ ဒဏ္ဍေန ဝါ သတ္ထေန ဝါ သက္ခရာဟိ ဝါ ပဟာရံ အဒံသု။ မာယံ ပုဏ္ဏမုခေါ ဖုဿကောကိလော ဂစ္ဆေဟိ ဝါ လတာဟိ ဝါ ရုက္ခေဟိ ဝါ သာခါဟိ ဝါ ထမ္ဘေဟိ ဝါ ပါသာဏေဟိ ဝါ ဗလဝန္တေဟိ ဝါ ပက္ခီဟိ သင်္ဂါမေသီ’’တိ။

ပညာသ ဒိဇကညာယော ပစ္ဆတော ပစ္ဆတော ဥဍ္ဍေန္တိ သဏှာဟိ သခိလာဟိ မဉ္ဇူဟိ မဓုရာဟိ ဝါစာဟိ သမုဒါစရန္တိယော – ‘‘မာယံ ပုဏ္ဏမုခေါ ဖုဿကောကိလော အာသနေ ပရိယုက္ကဏ္ဌီ’’တိ။

ပညာသ ဒိဇကညာယော ဒိသောဒိသံ ဥဍ္ဍေန္တိ အနေကရုက္ခဝိဝိဓဝိကတိဖလမာဟရန္တိယော – ‘‘မာယံ ပုဏ္ဏမုခေါ ဖုဿကောကိလော ခုဒါယ ပရိကိလမိတ္ထာ’’တိ။

အထ ခလု, ဘော, တာ ဒိဇကညာယော တံ ပုဏ္ဏမုခံ ဖုဿကောကိလံ အာရာမေနေဝ အာရာမံ ဥယျာနေနေဝ ဥယျာနံ နဒီတိတ္ထေနေဝ နဒီတိတ္ထံ ပဗ္ဗတသိခရေနေဝ ပဗ္ဗတသိခရံ အမ္ဗဝနေနေဝ အမ္ဗဝနံ ဇမ္ဗုဝနေနေဝ ဇမ္ဗုဝနံ လဗုဇဝနေနေဝ လဗုဇဝနံ နာဠိကေရသဉ္စာရိယေနေဝ နာဠိကေရသဉ္စာရိယံ ခိပ္ပမေဝ အဘိသမ္ဘောန္တိ ရတိတ္ထာယ။

အထ ခလု, ဘော, ပုဏ္ဏမုခေါ ဖုဿကောကိလော တာဟိ ဒိဇကညာဟိ ဒိဝသံ ပရိဗ္ယူဠ္ဟော ဧဝံ ပသံသတိ – ‘‘သာဓု, သာဓု, ဘဂိနိယော, ဧတံ ခေါ, ဘဂိနိယော, တုမှာကံ ပတိရူပံ ကုလဓီတာနံ, ယံ တုမှေ ဘတ္တာရံ ပရိစရေယျာထာ’’တိ။

အထ ခလု, ဘော, ပုဏ္ဏမုခေါ ဖုဿကောကိလော ယေန ကုဏာလော သကုဏော တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသံသု ခေါ ကုဏာလဿ သကုဏဿ ပရိစာရိကာ ဒိဇကညာယော တံ ပုဏ္ဏမုခံ ဖုဿကောကိလံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ; ဒိသွာန ယေန ပုဏ္ဏမုခေါ ဖုဿကောကိလော တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ပုဏ္ဏမုခံ ဖုဿကောကိလံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အယံ, သမ္မ ပုဏ္ဏမုခ, ကုဏာလော သကုဏော အတိဝိယ ဖရုသော အတိဝိယ ဖရုသဝါစော, အပ္ပေဝနာမ တဝမ္ပိ အာဂမ္မ ပိယဝါစံ လဘေယျာမာ’’တိ။ ‘‘အပ္ပေဝနာမ, ဘဂိနိယော’’တိ ဝတွာ ယေန ကုဏာလော သကုဏော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ကုဏာလေန သကုဏေန သဒ္ဓိံ ပဋိသမ္မောဒိတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ပုဏ္ဏမုခေါ ဖုဿကောကိလော တံ ကုဏာလံ သကုဏံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိဿ တွံ, သမ္မ ကုဏာလ, ဣတ္ထီနံ သုဇာတာနံ ကုလဓီတာနံ သမ္မာပဋိပန္နာနံ မိစ္ဆာပဋိပန္နော’သိ [ပဋိပန္နော (သီ။ ဣ။)]? အမနာပဘာဏီနမ္ပိ ကိရ, သမ္မ ကုဏာလ, ဣတ္ထီနံ မနာပဘာဏိနာ ဘဝိတဗ္ဗံ, ကိမင်္ဂ ပန မနာပဘာဏီန’’န္တိ!

ဧဝံ ဝုတ္တေ, ကုဏာလော သကုဏော တံ ပုဏ္ဏမုခံ ဖုဿကောကိလံ ဧဝံ အပသာဒေသိ – ‘‘နဿ တွံ, သမ္မ ဇမ္မ ဝသလ, ဝိနဿ တွံ, သမ္မ ဇမ္မ ဝသလ, ကော နု တယာ ဝိယတ္တော ဇာယာဇိနေနာ’’တိ။ ဧဝံ အပသာဒိတော စ ပန ပုဏ္ဏမုခေါ ဖုဿကောကိလော တတောယေဝ [တတော ဟေဝ (သီ။ ဣ။)] ပဋိနိဝတ္တိ။

အထ ခလု, ဘော, ပုဏ္ဏမုခဿ ဖုဿကောကိလဿ အပရေန သမယေန နစိရဿေဝ [အစိရဿေဝ အစ္စယေန (က။)] ခရော အာဗာဓေါ ဥပ္ပဇ္ဇိ လောဟိတပက္ခန္ဒိကာ။ ဗာဠှာ ဝေဒနာ ဝတ္တန္တိ မာရဏန္တိကာ [မရဏန္တိကာ (သျာ။)]။ အထ ခလု, ဘော, ပုဏ္ဏမုခဿ ဖုဿကောကိလဿ ပရိစာရိကာနံ ဒိဇကညာနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အာဗာဓိကော ခေါ အယံ ပုဏ္ဏမုခေါ ဖုဿကောကိလော, အပ္ပေဝနာမ ဣမမှာ အာဗာဓါ ဝုဋ္ဌဟေယျာ’’တိ ဧကံ အဒုတိယံ ဩဟာယ ယေန ကုဏာလော သကုဏော တေနုပသင်္ကမိံသု။ အဒ္ဒသာ ခေါ ကုဏာလော သကုဏော တာ ဒိဇကညာယော ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တိယော, ဒိသွာန တာ ဒိဇကညာယော ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကဟံ ပန တုမှံ ဝသလိယော ဘတ္တာ’’တိ? ‘‘အာဗာဓိကော ခေါ, သမ္မ ကုဏာလ, ပုဏ္ဏမုခေါ ဖုဿကောကိလော အပ္ပေဝနာမ တမှာ အာဗာဓါ ဝုဋ္ဌဟေယျာ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ကုဏာလော သကုဏော တာ ဒိဇကညာယော ဧဝံ အပသာဒေသိ – ‘‘နဿထ တုမှေ ဝသလိယော, ဝိနဿထ တုမှေ ဝသလိယော, စောရိယော ဓုတ္တိယော အသတိယော လဟုစိတ္တာယော ကတဿ အပ္ပဋိကာရိကာယော အနိလော ဝိယ ယေနကာမံဂမာယော’’တိ; ဝတွာ ယေန ပုဏ္ဏမုခေါ ဖုဿကောကိလော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ပုဏ္ဏမုခံ ဖုဿကောကိလံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဟံ, သမ္မ, ပုဏ္ဏမုခါ’’တိ။ ‘‘ဟံ, သမ္မ, ကုဏာလာ’’တိ။

အထ ခလု, ဘော ကုဏာလော သကုဏော တံ ပုဏ္ဏမုခံ ဖုဿကောကိလံ ပက္ခေဟိ စ မုခတုဏ္ဍကေန စ ပရိဂ္ဂဟေတွာ ဝုဋ္ဌာပေတွာ နာနာဘေသဇ္ဇာနိ ပါယာပေသိ။ အထ ခလု, ဘော, ပုဏ္ဏမုခဿ ဖုဿကောကိလဿ သော အာဗာဓေါ ပဋိပ္ပဿမ္ဘီတိ။ အထ ခလု, ဘော, ကုဏာလော သကုဏော တံ ပုဏ္ဏမုခံ ဖုဿကောကိလံ ဂိလာနဝုဋ္ဌိတံ [ဂိလာနာဝုဋ္ဌိတံ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] အစိရဝုဋ္ဌိတံ ဂေလညာ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဒိဋ္ဌာ မယာ, သမ္မ ပုဏ္ဏမုခ, ကဏှာ ဒွေပိတိကာ ပဉ္စပတိကာယ ဆဋ္ဌေ ပုရိသေ စိတ္တံ ပဋိဗန္ဓန္တိယာ, ယဒိဒံ ကဗန္ဓေ [ကဝန္ဓေ (သီ။ ဣ။)] ဣဌသပ္ပိမှီတိ။ ဘဝတိ စ ပနုတ္တရေတ္ထ [ပုနုတ္တစေတ္ထ (က။) ဧဝမုပရိပိ] ဝါက္ယံ –

၂၉၀။

‘‘အထဇ္ဇုနော နကုလော ဘီမသေနော [ဘိမ္မသေနော (သီ။ သျာ။ ဣ။)]၊ ယုဓိဋ္ဌိလော သဟဒေဝေါ [သီဟဒေဝေါ (က။)] စ ရာဇာ။

ဧတေ ပတီ ပဉ္စ မတ္တိစ္စ နာရီ၊ အကာသိ ခုဇ္ဇဝါမနကေန [ခုဇ္ဇဝါမနေန (ဣ။)] ပါပ’’န္တိ။

‘‘ဒိဋ္ဌာ မယာ, သမ္မ ပုဏ္ဏမုခ, သစ္စတပါဣ [သစ္စတပါဝီ (သီ။ ဣ။), ပဉ္စတပါဝီ (သျာ။)] နာမ သမဏီ သုသာနမဇ္ဈေ ဝသန္တီ စတုတ္ထဘတ္တံ ပရိဏာမယမာနာ သုရာဓုတ္တကေန [တုလာပုတ္တကေန (သီ။ ဣ။), သာ သုရာဓုတ္တကေန (က။)] ပါပမကာသိ။

‘‘ဒိဋ္ဌာ မယာ, သမ္မ ပုဏ္ဏမုခ, ကာကဝတီ [ကာကာတီ (သီ။), ကာကာတိ (ဣ။)] နာမ ဒေဝီ သမုဒ္ဒမဇ္ဈေ ဝသန္တီ ဘရိယာ ဝေနတေယျဿ နဋကုဝေရေန ပါပမကာသိ။

ဒိဋ္ဌာ မယာ, သမ္မ ပုဏ္ဏမုခ, ကုရုင်္ဂဒေဝီ [ကုရင်္ဂဝီ (သီ။ ဣ။)] နာမ လောမသုဒ္ဒရီ [လောမသုန္ဒရီ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] ဧဠိကကုမာရံ [ဧဠမာရကံ (သီ။), ဧဠကကုမာရံ (သျာ။), ဧဠကမာရံ (ဣ။)] ကာမယမာနာ ဆဠင်္ဂကုမာရဓနန္တေဝါသိနာ ပါပမကာသိ။

ဧဝဉ္ဟေတံ မယာ ဉာတံ, ဗြဟ္မဒတ္တဿ မာတရံ [မာတုကာ (သျာ။)] ဩဟာယ ကောသလရာဇံ ပဉ္စာလစဏ္ဍေန ပါပမကာသိ။

၂၉၁။

‘‘ဧတာ စ အညာ စ အကံသု ပါပံ၊ တသ္မာဟမိတ္ထီနံ န ဝိဿသေ နပ္ပသံသေ။

မဟီ ယထာ ဇဂတိ သမာနရတ္တာ၊ ဝသုန္ဓရာ ဣတရီတရာပတိဋ္ဌာ [ဣတရီတရာနံ ပတိဋ္ဌာ (သျာ။)၊ ဣတ္တရီတရပ္ပတိဋ္ဌာ (?)]။

သဗ္ဗသဟာ အဖန္ဒနာ အကုပ္ပါ၊ တထိတ္ထိယော တာယော န ဝိဿသေ နရော။

၂၉၂။

‘‘သီဟော ယထာ လောဟိတမံသဘောဇနော၊ ဝါဠမိဂေါ ပဉ္စာဝုဓေါ [ပဉ္စဟတ္ထော (သီ။ ဣ။)] သုရုဒ္ဓေါ။

ပသယှခါဒီ ပရဟိံသနေ ရတော၊ တထိတ္ထိယော တာယော န ဝိဿသေ နရော။

‘‘န ခလု [န ခလု ဘော (သျာ။ က။)], သမ္မ ပုဏ္ဏမုခ, ဝေသိယော နာရိယော ဂမနိယော, န ဟေတာ ဗန္ဓကိယော နာမ, ဝဓိကာယော နာမ ဧတာယော, ယဒိဒံ ဝေသိယော နာရိယော ဂမနိယော’’တိ။

‘‘စောရော [စောရာ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] ဝိယ ဝေဏိကတာ, မဒိရာဝ [မဒိရာ ဝိယ (သီ။ သျာ။), မဒိရိဝ (ဣ။)] ဒိဒ္ဓါ [ဒိဋ္ဌာ (က။), ဝိသဒုဋ္ဌာ (သျာ။)] ဝါဏိဇော [ဝါဏိဇာ (ဣ။)] ဝိယ ဝါစာသန္ထုတိယော, ဣဿသိင်္ဃမိဝ ဝိပရိဝတ္တာယော [ပရိဝတ္တာယော (ဣ။), ဝိပရိဝတ္တာရော (က။)], ဥရဂါမိဝ ဒုဇိဝှာယော, သောဗ္ဘမိဝ ပဋိစ္ဆန္နာ, ပါတာလမိဝ ဒုပ္ပူရာ ရက္ခသီ ဝိယ ဒုတ္တောသာ, ယမောဝေကန္တဟာရိယော, သိခီရိဝ သဗ္ဗဘက္ခာ, နဒီရိဝ သဗ္ဗဝါဟီ, အနိလော ဝိယ ယေနကာမံစရာ, နေရု ဝိယ အဝိသေသကရာ, ဝိသရုက္ခော ဝိယ နိစ္စဖလိတာယော’’တိ။ ဘဝတိ စ ပနုတ္တရေတ္ထ ဝါက္ယံ –

၂၉၃။

‘‘ယထာ စောရော ယထာ ဒိဒ္ဓေါ၊ ဝါဏိဇောဝ ဝိကတ္ထနီ။

ဣဿသိင်္ဃမိဝ ပရိဝတ္တာ [မိဝါဝဋ္ဋော (သီ။)၊ မိဝါဝတ္တာ (ဣ။)]၊ ဒုဇိဝှာ [ဒုဇ္ဇိဝှ (ဣ။)] ဥရဂေါ ဝိယ။

၂၉၄။

‘‘သောဗ္ဘမိဝ ပဋိစ္ဆန္နာ၊ ပါတာလမိဝ ဒုပ္ပုရာ။

ရက္ခသီ ဝိယ ဒုတ္တောသာ၊ ယမောဝေကန္တဟာရိယော။

၂၉၅။

[ယထာ သိခီ နဒီဝါဟော၊ အနိလော ကာမစာရဝါ။§နေရူဝ အဝိသေသာ စ၊ ဝိသရုက္ခော ဝိယ နိစ္စဖလာ။§နာသယန္တိ ဃရေ ဘောဂံ၊ ရတနာနန္တကရိတ္ထိ ယောတိ။ (သီ။ သျာ။)]

‘‘ယထာ သိခီ နဒီ ဝါတော, နေရုနာဝ သမာဂတာ။

ဝိသရုက္ခော ဝိယ နိစ္စဖလာ၊ နာသယန္တိ ဃရေ ဘောဂံ။

ရတနန္တကရိတ္ထိယော’’တိ [ယထာ သိခီ နဒီဝါဟော၊ အနိလော ကာမစာရဝါ။§နေရူဝ အဝိသေသာ စ၊ ဝိသရုက္ခော ဝိယ နိစ္စဖလာ။§နာသယန္တိ ဃရေ ဘောဂံ၊ ရတနာနန္တကရိတ္ထိ ယောတိ။ (သီ။ သျာ။)]။

‘‘စတ္တာရိမာနိ, သမ္မ ပုဏ္ဏမုခ, ယာနိ (ဝတ္ထူနိ ကိစ္စေ ဇာတေ အနတ္ထစရာနိ ဘဝန္တိ; တာနိ) [( ) သီ။ သျာ။ ပေါတ္ထကေသု န ဒိဿတိ] ပရကုလေ န ဝါသေတဗ္ဗာနိ – ဂေါဏံ ဓေနုံ ယာနံ ဘရိယာ။ စတ္တာရိ ဧတာနိ ပဏ္ဍိတော ဓနာနိ [ယာနိ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] ဃရာ န ဝိပ္ပဝါသယေ။

၂၉၆။

‘ဂေါဏံ ဓေနုဉ္စ ယာနဉ္စ၊ ဘရိယံ ဉာတိကုလေ န ဝါသယေ။

ဘဉ္ဇန္တိ ရထံ အယာနကာ၊ အတိဝါဟေန ဟနန္တိ ပုင်္ဂဝံ။

ဒေါဟေန ဟနန္တိ ဝစ္ဆကံ၊ ဘရိယာ ဉာတိကုလေ ပဒုဿတီ’’’တိ။

‘‘ဆ ဣမာနိ, သမ္မ ပုဏ္ဏမုခ, ယာနိ (ဝတ္ထူနိ) [( ) သီ။ ဣ။ ပေါတ္ထကေသု နု ဒိဿတိ] ကိစ္စေ ဇာတေ အနတ္ထစရာနိ ဘဝန္တိ –

၂၉၇။

‘အဂုဏံ ဓနု ဉာတိကုလေ စ ဘရိယာ၊ ပါရံ နာဝါ အက္ခဘဂ္ဂဉ္စ ယာနံ။

ဒူရေ မိတ္တော ပါပသဟာယကော စ၊ ကိစ္စေ ဇာတေ အနတ္ထစရာနိ ဘဝ’’’န္တိ။

‘‘အဋ္ဌဟိ ခလု, သမ္မ ပုဏ္ဏမုခ, ဌာနေဟိ ဣတ္ထီ သာမိကံ အဝဇာနာတိ။ ဒလိဒ္ဒတာ, အာတုရတာ, ဇိဏ္ဏတာ, သုရာသောဏ္ဍတာ, မုဒ္ဓတာ, ပမတ္တတာ, သဗ္ဗကိစ္စေသု အနုဝတ္တနတာ, သဗ္ဗဓနအနုပ္ပဒါနေန – ဣမေဟိ ခလု, သမ္မ ပုဏ္ဏမုခ, အဋ္ဌဟိ ဌာနေဟိ ဣတ္ထီ သာမိကံ အဝဇာနာတိ။ ဘဝတိ စ ပနုတ္တရေတ္ထ ဝါက္ယံ –

၂၉၈။

‘ဒလိဒ္ဒံ အာတုရဉ္စာပိ၊ ဇိဏ္ဏကံ သုရသောဏ္ဍကံ။

ပမတ္တံ မုဒ္ဓပတ္တဉ္စ၊ သဗ္ဗကိစ္စေသု [ရတ္တံ ကိစ္စေသု (သီ။ ဣ။)] ဟာပနံ။

သဗ္ဗကာမပ္ပဒါနေန [သဗ္ဗကာမပဏိဓါနေန (သျာ)]၊ အဝဇာနာတိ [အဝဇာနန္တိ (သီ။ ဣ။)] သာမိက’’’န္တိ။

‘‘နဝဟိ ခလု, သမ္မ ပုဏ္ဏမုခ, ဌာနေဟိ ဣတ္ထီ ပဒေါသမာဟရတိ။ အာရာမဂမနသီလာ စ ဟောတိ, ဥယျာနဂမနသီလာ စ ဟောတိ, နဒီတိတ္ထဂမနသီလာ စ ဟောတိ, ဉာတိကုလဂမနသီလာ စ ဟောတိ, ပရကုလဂမနသီလာ စ ဟောတိ, အာဒါသဒုဿမဏ္ဍနာနုယောဂမနုယုတ္တသီလာ စ ဟောတိ, မဇ္ဇပါယိနီ စ ဟောတိ, နိလ္လောကနသီလာ စ ဟောတိ, သဒွါရဌာယိနီ [ပဒွါရဋ္ဌာယိနီ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] စ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခလု, သမ္မ ပုဏ္ဏမုခ, နဝဟိ ဌာနေဟိ ဣတ္ထီ ပဒေါသမာဟရတီတိ။ ဘဝတိ စ ပနုတ္တရေတ္ထ ဝါက္ယံ –

၂၉၉။

‘အာရာမသီလာ စ [အာရာမသီလာ (သီ။ ဣ။)] ဥယျာနံ၊ နဒီ ဉာတိ ပရကုလံ။

အာဒါသဒုဿမဏ္ဍနမနုယုတ္တာ၊ ယာ စိတ္ထီ မဇ္ဇပါယိနီ။

၃၀၀။

‘ယာ စ နိလ္လောကနသီလာ၊ ယာ စ သဒွါရဌာယိနီ။

နဝဟေတေဟိ ဌာနေဟိ၊ ပဒေါသမာဟရန္တိ ဣတ္ထိယော’’’တိ။

‘‘စတ္တာလီသာယ [စတ္တာလီသာယိ (ဣ။ က။)] ခလု, သမ္မ ပုဏ္ဏမုခ, ဌာနေဟိ ဣတ္ထီ ပုရိသံ အစ္စာစရတိ [အစ္စာဝဒတိ (သီ။ သျာ။ ဣ။)]။ ဝိဇမ္ဘတိ, ဝိနမတိ, ဝိလသတိ, ဝိလဇ္ဇတိ, နခေန နခံ ဃဋ္ဋေတိ, ပါဒေန ပါဒံ အက္ကမတိ, ကဋ္ဌေန ပထဝိံ ဝိလိခတိ [လိခတိ (သီ။ ဣ။)], ဒါရကံ ဥလ္လင်္ဃတိ ဥလ္လင်္ဃာပေတိ [ဒါရကံ ဥလ္လင္ဃေတိ ဩလင္ဃေတိ (သီ။ ဣ။)], ကီဠတိ ကီဠာပေတိ, စုမ္ဗတိ စုမ္ဗာပေတိ, ဘုဉ္ဇတိ ဘုဉ္ဇာပေတိ, ဒဒါတိ, ယာစတိ, ကတမနုကရောတိ, ဥစ္စံ ဘာသတိ, နီစံ ဘာသတိ, အဝိစ္စံ ဘာသတိ, ဝိဝိစ္စံ ဘာသတိ, နစ္စေန ဂီတေန ဝါဒိတေန ရောဒနေန [ရောဒိတေန (သီ။ ဣ။)] ဝိလသိတေန ဝိဘူသိတေန ဇဂ္ဃတိ, ပေက္ခတိ, ကဋိံ စာလေတိ, ဂုယှဘဏ္ဍကံ သဉ္စာလေတိ, ဦရုံ ဝိဝရတိ, ဦရုံ ပိဒဟတိ, ထနံ ဒဿေတိ, ကစ္ဆံ ဒဿေတိ, နာဘိံ ဒဿေတိ, အက္ခိံ နိခနတိ, ဘမုကံ ဥက္ခိပတိ, ဩဋ္ဌံ ဥပလိခတိ [ဩဋ္ဌံ ပလိခတိ ဇိဝှံ ပလိခတိ (သီ။ ဣ။)], ဇိဝှံ နိလ္လာလေတိ, ဒုဿံ မုဉ္စတိ, ဒုဿံ ပဋိဗန္ဓတိ, သိရသံ မုဉ္စတိ, သိရသံ ဗန္ဓတိ – ဣမေဟိ ခလု, သမ္မ ပုဏ္ဏမုခ, စတ္တာလီသာယ ဌာနေဟိ ဣတ္ထီ ပုရိသံ အစ္စာစရတိ။

‘‘ပဉ္စဝီသာယ [ပဉ္စဝီသာဟိ (ဣ။ က။)] ခလု, သမ္မ ပုဏ္ဏမုခ, ဌာနေဟိ ဣတ္ထီ ပဒုဋ္ဌာ ဝေဒိတဗ္ဗာ ဘဝတိ။ သာမိကဿ ပဝါသံ ဝဏ္ဏေတိ, ပဝုဋ္ဌံ န သရတိ, အာဂတံ နာဘိနန္ဒတိ, အဝဏ္ဏံ တဿ ဘဏတိ, ဝဏ္ဏံ တဿ န ဘဏတိ, အနတ္ထံ တဿ စရတိ, အတ္ထံ တဿ န စရတိ, အကိစ္စံ တဿ ကရောတိ, ကိစ္စံ တဿ န ကရောတိ, ပရိဒဟိတွာ သယတိ, ပရမ္မုခီ နိပဇ္ဇတိ, ပရိဝတ္တကဇာတာ ခေါ ပန ဟောတိ ကုင္ကုမိယဇာတာ, ဒီဃံ အဿသတိ, ဒုက္ခံ ဝေဒယတိ, ဥစ္စာရပဿာဝံ အဘိဏှံ ဂစ္ဆတိ, ဝိလောမမာစရတိ, ပရပုရိသသဒ္ဒံ သုတွာ ကဏ္ဏသောတံ ဝိဝရမောဒဟတိ [ဝိဝရတိ ကမောဒဟတိ (ဣ။)], နိဟတဘောဂါ ခေါ ပန ဟောတိ, ပဋိဝိဿကေဟိ သန္ထဝံ ကရောတိ, နိက္ခန္တပါဒါ ခေါ ပန ဟောတိ, ဝိသိခါနုစာရိနီ အတိစာရိနီ ခေါ ပန ဟောတိ, နိစ္စံ [နတ္ထိ သီ။ သျာ။ ဣ။ ပေါတ္ထကေသု] သာမိကေ အဂါရဝါ ပဒုဋ္ဌမနသင်္ကပ္ပါ, အဘိဏှံ ဒွါရေ တိဋ္ဌတိ, ကစ္ဆာနိ အင်္ဂါနိ ထနာနိ ဒဿေတိ, ဒိသောဒိသံ ဂန္တွာ ပေက္ခတိ – ဣမေဟိ ခလု, သမ္မ ပုဏ္ဏမုခ, ပဉ္စဝီသာယ [ပဉ္စဝီသာဟိ (က။)] ဌာနေဟိ ဣတ္ထီ ပဒုဋ္ဌာ ဝေဒိတဗ္ဗာ ဘဝတိ။ ဘဝတိ စ ပနုတ္တရေတ္ထ ဝါက္ယံ –

၃၀၁။

‘ပဝါသံ တဿ ဝဏ္ဏေတိ၊ ဂတံ တဿ န သောစတိ [ပဝါသ’မဿ ဝဏ္ဏေတိ ဂတိံ နာနုသောစတိ (သီ။ ဣ။)]။

ဒိသွာန ပတိမာဂတံ [ဒိသွာပတိံ အာဂတံ (သီ။ ဣ။)] နာဘိနန္ဒတိ။

ဘတ္တာရဝဏ္ဏံ န ကဒါစိ ဘာသတိ၊ ဧတေ ပဒုဋ္ဌာယ ဘဝန္တိ လက္ခဏာ။

၃၀၂။

‘အနတ္ထံ တဿ စရတိ အသညတာ၊ အတ္ထဉ္စ ဟာပေတိ အကိစ္စကာရိနီ။

ပရိဒဟိတွာ သယတိ ပရမ္မုခီ၊ ဧတေ ပဒုဋ္ဌာယ ဘဝန္တိ လက္ခဏာ။

၃၀၃။

‘ပရိဝတ္တဇာတာ စ [ပရာဝတ္တကဇာတာ စ (သီ။)] ဘဝတိ ကုင္ကုမီ၊ ဒီဃဉ္စ အဿသတိ ဒုက္ခဝေဒိနီ။

ဥစ္စာရပဿာဝမဘိဏှံ ဂစ္ဆတိ၊ ဧတေ ပဒုဋ္ဌာယ ဘဝန္တိ လက္ခဏာ။

၃၀၄။

‘‘ဝိလောမမာစရတိ အကိစ္စကာရိနီ၊ သဒ္ဒံ နိသာမေတိ ပရဿ ဘာသတော။

နိဟတဘောဂါ စ ကရောတိ သန္ထဝံ၊ ဧတေ ပဒုဋ္ဌာယ ဘဝန္တိ လက္ခဏာ။

၃၀၅။

‘ကိစ္ဆေန လဒ္ဓံ ကသိရာဘတံ [ကသိရေနာဘတံ (သီ။)] ဓနံ၊ ဝိတ္တံ ဝိနာသေတိ ဒုက္ခေန သမ္ဘတံ။

ပဋိဝိဿကေဟိ စ ကရောတိ သန္ထဝံ၊ ဧတေ ပဒုဋ္ဌာယ ဘဝန္တိ လက္ခဏာ။

၃၀၆။

‘နိက္ခန္တပါဒါ ဝိသိခါနုစာရိနီ၊ နိစ္စဉ္စ သာမိမှိ [နိစ္စံ သသာမိမှိ (ဣ။ က။)] ပဒုဋ္ဌမာနသာ။

အတိစာရိနီ ဟောတိ အပေတဂါရဝါ [တထေဝ’ဂါရဝါ (သီ။ ဣ။)]၊ ဧတေ ပဒုဋ္ဌာယ ဘဝန္တိ လက္ခဏာ။

၃၀၇။

‘အဘိက္ခဏံ တိဋ္ဌတိ ဒွါရမူလေ၊ ထနာနိ ကစ္ဆာနိ စ ဒဿယန္တီ။

ဒိသောဒိသံ ပေက္ခတိ ဘန္တစိတ္တာ၊ ဧတေ ပဒုဋ္ဌာယ ဘဝန္တိ လက္ခဏာ။

၃၀၈။

‘သဗ္ဗာ နဒီ ဝင်္ကဂတီ [ဝင်္ကနဒီ (က။)]၊ သဗ္ဗေ ကဋ္ဌမယာ ဝနာ။

သဗ္ဗိတ္ထိယော ကရေ ပါပံ၊ လဘမာနေ နိဝါတကေ။

၃၀၉။

‘သစေ လဘေထ ခဏံ ဝါ ရဟော ဝါ၊ နိဝါတကံ ဝါပိ လဘေထ တာဒိသံ။

သဗ္ဗာဝ ဣတ္ထီ ကယိရုံ နု [ကရေယျု နော (သီ။)၊ ကရေယျုံ နော (ဣ။)] ပါပံ၊ အညံ အလတ္ထ [အလဒ္ဓါ (သျာ။ ဣ။ က။)] ဣဌသပ္ပိနာပိ သဒ္ဓိံ။

၃၁၀။

‘‘နရာနမာရာမကရာသု နာရိသု၊ အနေကစိတ္တာသု အနိဂ္ဂဟာသု စ။

သဗ္ဗတ္ထ နာဣတိကရာပိ [သဗ္ဗ’တ္တနာ’ဣတိကာရာပိ (သီ။ သျာ။)] စေ သိယာ [သိယုံ (သျာ။)]၊ န ဝိဿသေ တိတ္ထသမာ ဟိ နာရိယော’’တိ။

၃၁၁။

‘ယံ ဝေ [ယဉ္စ (သျာ။ က။)] ဒိသွာ ကဏ္ဍရီကိန္နရာနံ [ကိန္နရကိန္နရီနံ (သျာ။)၊ ကိန္နရီကိန္နရာနံ (က။)]၊ သဗ္ဗိတ္ထိယော န ရမန္တိ အဂါရေ။

တံ တာဒိသံ မစ္စံ စဇိတွာ ဘရိယာ၊ အညံ ဒိသွာ ပုရိသံ ဣဌသပ္ပိံ။

၃၁၂။

‘ဗကဿ စ ဗာဝရိကဿ [ပါဝါရိကဿ (သီ။)၊ ဗာဝရိယဿ (သျာ။)] ရညော၊ အစ္စန္တကာမာနုဂတဿ ဘရိယာ။

အဝါစရီ [အစ္စာစရိ (သျာ။)၊ အနာစရိ (က။)] ပဋ္ဌဝသာနုဂဿ [ဗဒ္ဓဝသာနုဂဿ (သီ။ သျာ။)၊ ပတ္တဝသာနုဂတဿ (က။)]၊ ကံ ဝါပိ ဣတ္ထီ နာတိစရေ တဒညံ။

၃၁၃။

‘ပိင်္ဂိယာနီ သဗ္ဗလောကိဿရဿ၊ ရညော ပိယာ ဗြဟ္မဒတ္တဿ ဘရိယာ။

အဝါစရီ ပဋ္ဌဝသာနုဂဿ၊ တံ ဝါပိ သာ နာဇ္ဈဂါ ကာမကာမိနီ။

၃၁၄။

‘လုဒ္ဓါနံ [ခုဒ္ဒါနံ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] လဟုစိတ္တာနံ၊ အကတညူန ဒုဗ္ဘိနံ။

နာဒေဝသတ္တော ပုရိသော၊ ထီနံ သဒ္ဓါတုမရဟတိ။

၃၁၅။

‘န တာ ပဇာနန္တိ ကတံ န ကိစ္စံ၊ န မာတရံ ပိတရံ ဘာတရံ ဝါ။

အနရိယာ သမတိက္ကန္တဓမ္မာ၊ သဿေဝ စိတ္တဿ ဝသံ ဝဇန္တိ။

၃၁၆။

‘စိရာနုဝုဋ္ဌမ္ပိ [စိရာနုဝုတ္ထမ္ပိ (သီ။ ဣ။)] ပိယံ မနာပံ၊ အနုကမ္ပကံ ပါဏသမမ္ပိ ဘတ္တုံ [သန္တံ (သီ။ သျာ။ ဣ။)]။

အာဝါသု ကိစ္စေသု စ နံ ဇဟန္တိ၊ တသ္မာဟမိတ္ထီနံ န ဝိဿသာမိ။

၃၁၇။

‘ထီနဉှိ စိတ္တံ ယထာ ဝါနရဿ၊ ကန္နပ္ပကန္နံ ယထာ ရုက္ခဆာယာ။

စလာစလံ ဟဒယမိတ္ထိယာနံ၊ စက္ကဿ နေမိ ဝိယ ပရိဝတ္တတိ။

၃၁၈။

‘ယဒါ တာ ပဿန္တိ သမေက္ခမာနာ၊ အာဒေယျရူပံ ပုရိသဿ ဝိတ္တံ။

သဏှာဟိ ဝါစာဟိ နယန္တိ မေနံ၊ ကမ္ဗောဇကာ ဇလဇေနေဝ အဿံ။

၃၁၉။

‘ယဒါ န ပဿန္တိ သမေက္ခမာနာ၊ အာဒေယျရူပံ ပုရိသဿ ဝိတ္တံ။

သမန္တတော နံ ပရိဝဇ္ဇယန္တိ၊ တိဏ္ဏော နဒီပါရဂတောဝ ကုလ္လံ။

၃၂၀။

‘သိလေသူပမာံ သိခိရိဝ သဗ္ဗဘက္ခာ၊ တိက္ခမာယာ နဒီရိဝ သီဃသောတာ။

သေဝန္တိ ဟေတာ ပိယမပ္ပိယဉ္စ၊ နာဝါ ယထာ ဩရကူလံ [ဩရကုလံ (သီ။) ဧဝမုပရိပိ] ပရဉ္စ။

၃၂၁။

‘န တာ ဧကဿ န ဒွိန္နံ၊ အာပဏောဝ ပသာရိတော။

ယော တာ မယှန္တိ မညေယျ၊ ဝါတံ ဇာလေန ဗာဓယေ [ဗန္ဓယေ (သျာ။ က။)]။

၃၂၂။

‘ယထာ နဒီ စ ပန္ထော စ၊ ပါနာဂါရံ သဘာ ပပါ။

ဧဝံ လောကိတ္ထိယော နာမ၊ ဝေလာ တာသံ န ဝိဇ္ဇတိ [ကေသုစိ ပေါတ္ထကေသု ဣမိဿာ ဂါထာယ ပုဗ္ဗဒ္ဓါပရဒ္ဓံ ဝိပရိယာယေန ဒိဿတိ]။

၃၂၃။

‘ဃတာသနသမာ ဧတာ၊ ကဏှသပ္ပသိရူပမာ။

ဂါဝေါ ဗဟိတိဏဿေဝ၊ ဩမသန္တိ ဝရံ ဝရံ။

၃၂၄။

‘ဃတာသနံ ကုဉ္ဇရံ ကဏှသပ္ပံ၊ မုဒ္ဓါဘိသိတ္တံ ပမဒါ စ သဗ္ဗာ။

ဧတေ နရော [ဧတေန သော (ဣ။)] နိစ္စယတော [နိစ္စယတ္တော (သီ။ ဣ။)] ဘဇေထ၊ တေသံ ဟဝေ ဒုဗ္ဗိဒု သဗ္ဗဘာဝေါ [သစ္စဘာဝေါ (သျာ။)]။

၃၂၅။

‘နစ္စန္တဝဏ္ဏာ န ဗဟူနံ ကန္တာ၊ န ဒက္ခိဏာ ပမဒါ သေဝိတဗ္ဗာ။

န ပရဿ ဘရိယာ န ဓနဿ ဟေတု၊ ဧတိတ္ထိယော ပဉ္စ န သေဝိတဗ္ဗာ’’’။

အထ ခလု, ဘော, အာနန္ဒော ဂိဇ္ဈရာဇာ ကုဏာလဿ သကုဏဿ အာဒိမဇ္ဈကထာပရိယောသာနံ [အာဒိမဇ္ဈဂါထာပရိယောသာနံ (သျာ။ က။)] ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိ –

၃၂၆။

‘‘ပုဏ္ဏမ္ပိ စေမံ ပထဝိံ ဓနေန၊ ဒဇ္ဇိတ္ထိယာ ပုရိသော သမ္မတာယ။

လဒ္ဓါ ခဏံ အတိမညေယျ တမ္ပိ၊ တာသံ ဝသံ အသတီနံ န ဂစ္ဆေ။

၃၂၇။

‘‘ဥဋ္ဌာဟကံ စေပိ အလီနဝုတ္တိံ၊ ကောမာရဘတ္တာရံ ပိယံ မနာပံ။

အာဝါသု ကိစ္စေသု စ နံ ဇဟန္တိ၊ တသ္မာဟမိတ္ထီနံ [တသ္မာ ဟိ ဣတ္ထီနံ (သီ။ ဣ။)] န ဝိဿသာမိ။

၃၂၈။

‘‘န ဝိဿသေ ဣစ္ဆတိ မန္တိ ပေါသော၊ န ဝိဿသေ ရောဒတိ မေ သကာသေ။

သေဝန္တိ ဟေတာ ပိယမပ္ပိယဉ္စ၊ နာဝါ ယထာ ဩရကူလံ ပရဉ္စ။

၃၂၉။

‘‘န ဝိဿသေ သာခပုရာဏသန္ထတံ၊ န ဝိဿသေ မိတ္တပုရာဏစောရံ။

န ဝိဿသေ ရာဇာနံ သခါ [ရာဇာ သခါ (သီ။ ဣ။)] မမန္တိ၊ န ဝိဿသေ ဣတ္ထိ ဒသန္န မာတရံ။

၃၃၀။

‘‘န ဝိဿသေ ရာမကရာသု နာရိသု၊ အစ္စန္တသီလာသု အသညတာသု။

အစ္စန္တပေမာနုဂတဿ ဘရိယာ၊ န ဝိဿသေ တိတ္ထသမာ ဟိ နာရိယော။

၃၃၁။

‘‘ဟနေယျုံ ဆိန္ဒေယျုံ ဆေဒါပေယျုမ္ပိ [ဟနေယျု ဆိန္ဒေယျုံပိ ဆဒယေယျုံ (သီ။ ဣ။)၊ ဟနေယျုံပိ ဆိန္ဒေယျုံပိ ဆေဒါပေယျုံပိ (သျာ။)]၊ ကဏ္ဌေပိ [ကဏ္ဌမ္ပိ (သီ။ သျာ။)] ဆေတွာ ရုဓိရံ ပိဝေယျုံ။

မာ ဒီနကာမာသု အသညတာသု၊ ဘာဝံ ကရေ ဂင်္ဂတိတ္ထူပမာသု။

၃၃၂။

‘‘မုသာ တာသံ ယထာ သစ္စံ၊ သစ္စံ တာသံ ယထာ မုသာ။

ဂါဝေါ ဗဟိတိဏဿေဝ၊ ဩမသန္တိ ဝရံ ဝရံ။

၃၃၃။

‘‘ဂတေနေတာ ပလောဘေန္တိ၊ ပေက္ခိတေန မှိတေန စ။

အထောပိ ဒုန္နိဝတ္ထေန၊ မဉ္ဇုနာ ဘဏိတေန စ။

၃၃၄။

‘‘စောရိယော ကထိနာ [ကဌိနာ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] ဟေတာ၊ ဝါဠာ စ လပသက္ခရာ။

န တာ ကိဉ္စိ န ဇာနန္တိ၊ ယံ မနုဿေသု ဝဉ္စနံ။

၃၃၅။

‘‘အသာ လောကိတ္ထိယော နာမ၊ ဝေလာ တာသံ န ဝိဇ္ဇတိ။

သာရတ္တာ စ ပဂဗ္ဘာ စ၊ သိခီ သဗ္ဗဃသော ယထာ။

၃၃၆။

‘‘နတ္ထိတ္ထီနံ ပိယော နာမ၊ အပ္ပိယောပိ န ဝိဇ္ဇတိ။

သေဝန္တိ ဟေတာ ပိယမပ္ပိယဉ္စ၊ နာဝါ ယထာ ဩရကူလံ ပရဉ္စ။

၃၃၇။

‘‘နတ္ထိတ္ထီနံ ပိယော နာမ၊ အပ္ပိယောပိ န ဝိဇ္ဇတိ။

ဓနတ္တာ [ဓနတ္ထာ (သျာ။)] ပဋိဝလ္လန္တိ၊ လတာဝ ဒုမနိဿိတာ။

၃၃၈။

‘‘ဟတ္ထိဗန္ဓံ အဿဗန္ဓံ၊ ဂေါပုရိသဉ္စ မဏ္ဍလံ [စဏ္ဍလံ (သီ။ သျာ။ ဣ။)]။

ဆဝဍာဟကံ ပုပ္ဖဆဍ္ဍကံ၊ သဓနမနုပတန္တိ နာရိယော။

၃၃၉။

‘‘ကုလပုတ္တမ္ပိ ဇဟန္တိ အကိဉ္စနံ၊ ဆဝကသမသဒိသမ္ပိ [ဆဝကသမံ (သျာ။ ဣ။)]။

အနုဂစ္ဆန္တိ [ဂစ္ဆန္တိ (ဣ။)] အနုပတန္တိ၊ ဓနဟေတု ဟိ နာရိယော’’တိ [ဓနဟေတု စ နာရိယော (သျာ။)၊ ဓနဟေတု နာရိယော (ဣ။)]။

အထ ခလု, ဘော, နာရဒေါ ဒေဝဗြာဟ္မဏော အာနန္ဒဿ ဂိဇ္ဈရာဇဿ အာဒိမဇ္ဈကထာပရိယောသာနံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိ –

၃၄၀။

‘‘စတ္တာရောမေ န ပူရေန္တိ၊ တေ မေ သုဏာထ ဘာသတော။

သမုဒ္ဒေါ ဗြာဟ္မဏော ရာဇာ၊ ဣတ္ထီ စာပိ ဒိဇမ္ပတိ။

၃၄၁။

‘‘သရိတာ သာဂရံ ယန္တိ၊ ယာ ကာစိ ပထဝိဿိတာ။

တာ သမုဒ္ဒံ န ပူရေန္တိ၊ ဦနတ္တာ ဟိ န ပူရတိ။

၃၄၂။

‘‘ဗြာဟ္မဏော စ အဓီယာန၊ ဝေဒမက္ခာနပဉ္စမံ။

ဘိယျောပိ သုတမိစ္ဆေယျ၊ ဦနတ္တာ ဟိ န ပူရတိ။

၃၄၃။

‘‘ရာဇာ စ ပထဝိံ သဗ္ဗံ၊ သသမုဒ္ဒံ သပဗ္ဗတံ။

အဇ္ဈာဝသံ ဝိဇိနိတွာ၊ အနန္တရတနောစိတံ။

ပါရံ သမုဒ္ဒံ ပတ္ထေတိ၊ ဦနတ္တာ ဟိ န ပူရတိ။

၃၄၄။

‘‘ဧကမေကာယ ဣတ္ထိယာ၊ အဋ္ဌဋ္ဌ ပတိနော သိယာ။

သူရာ စ ဗလဝန္တော စ၊ သဗ္ဗကာမရသာဟရာ။

ကရေယျ နဝမေ ဆန္ဒံ၊ ဦနတ္တာ ဟိ န ပူရတိ။

၃၄၅။

‘‘သဗ္ဗိတ္ထိယော သိခိရိဝ သဗ္ဗဘက္ခာ၊ သဗ္ဗိတ္ထိယော နဒီရိဝ သဗ္ဗဝါဟီ။

သဗ္ဗိတ္ထိယော ကဏ္ဋကာနံဝ သာခါ၊ သဗ္ဗိတ္ထိယော ဓနဟေတု ဝဇန္တိ။

၃၄၆။

‘‘ဝါတဉ္စ ဇာလေန နရော ပရာမသေ၊ ဩသိဉ္စယေ [ဩသဉ္စိယာ (သီ။ ဣ။)] သာဂရမေကပါဏိနာ။

သကေန ဟတ္ထေန ကရေယျ ဃောသံ [သကေန ကာလေန ဟနေယျ ဃောသနံ (ဣ။)]၊ ယော သဗ္ဗဘာဝံ ပမဒါသု ဩသဇေ။

၃၄၇။

‘‘စောရီနံ ဗဟုဗုဒ္ဓီနံ၊ ယာသု သစ္စံ သုဒုလ္လဘံ။

ထီနံ ဘာဝေါ ဒုရာဇာနော၊ မစ္ဆဿေဝေါဒကေ ဂတံ။

၃၄၈။

‘‘အနလာ မုဒုသမ္ဘာသာ၊ ဒုပ္ပူရာ တာ နဒီသမာ။

သီဒန္တိ နံ ဝိဒိတွာန၊ အာရကာ ပရိဝဇ္ဇယေ။

၃၄၉။

‘‘အာဝဋ္ဋနီ မဟာမာယာ၊ ဗြဟ္မစရိယဝိကောပနာ။

သီဒန္တိ နံ ဝိဒိတွာန၊ အာရကာ ပရိဝဇ္ဇယေ။

၃၅၀။

‘‘ယံ ဧတာ [ယဉ္စေတာ (သျာ။)] ဥပသေဝန္တိ၊ ဆန္ဒသာ ဝါ ဓနေန ဝါ။

ဇာတဝေဒေါဝ သဏ္ဌာနံ၊ ခိပ္ပံ အနုဒဟန္တိ န’’န္တိ။

အထ ခလု, ဘော, ကုဏာလော သကုဏော နာရဒဿ ဒေဝဗြာဟ္မဏဿ အာဒိမဇ္ဈကထာပရိယောသာနံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိ –

၃၅၁။

‘‘သလ္လပေ နိသိတခဂ္ဂပါဏိနာ၊ ပဏ္ဍိတော အပိ ပိသာစဒေါသိနာ။

ဥဂ္ဂတေဇမုရဂမ္ပိ အာသိဒေ၊ ဧကော ဧကာယ ပမဒါယ နာလပေ [ဧကော ဧကပမဒံ ဟိ နာလပေ (ဣ။) ဧကော ဧကပမာဒါယ နာလပေ (?)]။

၃၅၂။

‘‘လောကစိတ္တမထနာ ဟိ နာရိယော၊ နစ္စဂီတဘဏိတမှိတာဝုဓါ။

ဗာဓယန္တိ အနုပဋ္ဌိတဿတိံ [အနုပဋ္ဌိတာသတီ (ဣ။)]၊ ဒီပေ ရက္ခသိဂဏောဝ [ဒီပရက္ခသိဂဏာဝ (သီ။)] ဝါဏိဇေ။

၃၅၃။

‘‘နတ္ထိ တာသံ ဝိနယော န သံဝရော၊ မဇ္ဇမံသနိရတာ [မဇ္ဇမံသာဘိရတာ (က။)] အသညတာ။

တာ ဂိလန္တိ ပုရိသဿ ပါဘတံ၊ သာဂရေဝ မကရံ တိမိင်္ဂလော [တိမိင်္ဂိလော (သီ။ ဣ။)]။

၃၅၄။

‘‘ပဉ္စကာမဂုဏသာတဂေါစရာ၊ ဥဒ္ဓတာ အနိယတာ အသညတာ။

ဩသရန္တိ ပမဒါ ပမာဒိနံ၊ လောဏတောယဝတိယံဝ အာပကာ။

၃၅၅။

‘‘ယံ နရံ ဥပလပေန္တိ [ဥပရမန္တိ (သီ။ ဣ။)၊ ပလာပေန္တိ (က။)] နာရိယော၊ ဆန္ဒသာ ဝ ရတိယာ ဓနေန ဝါ။

ဇာတဝေဒသဒိသမ္ပိ တာဒိသံ၊ ရာဂဒေါသဝဓိယော [ရာဂဒေါသဝတိယော (သီ။ ဣ။)] ဒဟန္တိ နံ။

၃၅၆။

‘‘အဍ္ဎံ ဉတွာ ပုရိသံ မဟဒ္ဓနံ၊ ဩသရန္တိ သဓနာ သဟတ္တနာ။

ရတ္တစိတ္တမတိဝေဌယန္တိ နံ၊ သာလ မာလုဝလတာဝ ကာနနေ။

၃၅၇။

‘‘တာ ဥပေန္တိ ဝိဝိဓေန ဆန္ဒသာ၊ စိတြဗိမ္ဗမုခိယော အလင်္ကတာ။

ဥဟသန္တိ [ဦဟသန္တိ (သီ။ ဣ။)၊ ဩဟသန္တိ (သျာ။)] ပဟသန္တိ နာရိယော၊ သမ္ဗရောဝ [သံဝရောဝ (သျာ။ ဣ။ က။)] သတမာယကောဝိဒါ။

၃၅၈။

‘‘ဇာတရူပမဏိမုတ္တဘူသိတာ၊ သက္ကတာ ပတိကုလေသု နာရိယော။

ရက္ခိတာ အတိစရန္တိ သာမိကံ၊ ဒါနဝံဝ ဟဒယန္တရဿိတာ [ဟဒယန္တနိဿိတာ (က။)၊ ဟဒယန္တရနိဿိတာ (သျာ။)]။

၃၅၉။

‘‘တေဇဝါပိ ဟိ နရော ဝိစက္ခဏော၊ သက္ကတော ဗဟုဇနဿ ပူဇိတော။

နာရိနံ ဝသဂတော န ဘာသတိ၊ ရာဟုနာ ဥပဟတောဝ စန္ဒိမာ။

၃၆၀။

‘‘ယံ ကရေယျ ကုပိတော ဒိသော ဒိသံ၊ ဒုဋ္ဌစိတ္တော ဝသမာဂတံ အရိံ [အရိ (သီ။ ဣ။)]။

တေန ဘိယျော ဗျသနံ နိဂစ္ဆတိ၊ နာရိနံ ဝသဂတော အပေက္ခဝါ။

၃၆၁။

‘‘ကေသလူနနခဆိန္နတဇ္ဇိတာ၊ ပါဒပါဏိကသဒဏ္ဍတာဠိတာ။

ဟီနမေဝုပဂတာ ဟိ နာရိယော၊ တာ ရမန္တိ ကုဏပေဝ မက္ခိကာ။

၃၆၂။

‘‘တာ ကုလေသု ဝိသိခန္တရေသု ဝါ၊ ရာဇဓါနိနိဂမေသု ဝါ ပုန [ဝါ ပန (သျာ။)]။

ဩဍ္ဍိတံ နမုစိပါသဝါကရံ [ဝါဂုရံ (သျာ။)]၊ စက္ခုမာ ပရိဝဇ္ဇေ သုခတ္ထိကော။

၃၆၃။

‘‘ဩဿဇိတွ ကုသလံ တပေါဂုဏံ၊ ယော အနရိယစရိတာနိ မာစရိ။

ဒေဝတာဟိ နိရယံ နိမိဿတိ၊ ဆေဒဂါမိမဏိယံဝ ဝါဏိဇော။

၃၆၄။

‘‘သော ဣဓ ဂရဟိတော ပရတ္ထ စ၊ ဒုမ္မတီ ဥပဟတော [ဥပဂတော (သီ။ ဣ။)] သကမ္မုနာ။

ဂစ္ဆတီ အနိယတော ဂဠာဂဠံ, ဒုဋ္ဌဂဒြဘရထောဝ ဥပ္ပထေ။

၃၆၅။

‘‘သော ဥပေတိ နိရယံ ပတာပနံ၊ သတ္တိသိမ္ဗလိဝနဉ္စ အာယသံ။

အာဝသိတွာ တိရစ္ဆာနယောနိယံ၊ ပေတရာဇဝိသယံ န မုဉ္စတိ [မုစ္စတိ (က။)]။

၃၆၆။

‘‘ဒိဗျခိဍ္ဍရတိယောံ စ နန္ဒနေ၊ စက္ကဝတ္တိစရိတဉ္စ မာနုသေ။

နာသယန္တိ ပမဒါ ပမာဒိနံ၊ ဒုဂ္ဂတိဉ္စ ပဋိပါဒယန္တိ နံ။

၃၆၇။

‘‘ဒိဗျခိဍ္ဍရတိယော န ဒုလ္လဘာ၊ စက္ကဝတ္တိစရိတဉ္စ မာနုသေ။

သောဏ္ဏဗျမှနိလယာ [သုဝဏ္ဏဗျမှနိလယာ (သျာ။ က။)၊ သောဝဏ္ဏဗျမှနိလယာ (ဣ။)] စ အစ္ဆရာ၊ ယေ စရန္တိ ပမဒါဟနတ္ထိကာ။

၃၆၈။

‘‘ကာမဓါတုသမတိက္ကမာ ဂတိ၊ ရူပဓါတုယာ ဘာဝေါ [ရူပဓါတုယာ ဘဝေါ (သီ။)၊ ရူပဓါတုသမ္ဘဝေါ (သျာ။)] န ဒုလ္လဘော။

ဝီတရာဂဝိသယူပပတ္တိယာ၊ ယေ စရန္တိ ပမဒါဟနတ္ထိကာ။

၃၆၉။

‘‘သဗ္ဗဒုက္ခသမတိက္ကမံ သိဝံ၊ အစ္စန္တမစလိတံ အသင်္ခတံ။

နိဗ္ဗုတေဟိ သုစိဟီ န ဒုလ္လဘံ၊ ယေ စရန္တိ ပမဒါဟနတ္ထိကာ’’တိ။

၃၇၀။

‘‘ကုဏာလောဟံ တဒါ အာသိံ၊ ဥဒါယီ ဖုဿကောကိလော။

အာနန္ဒော ဂိဇ္ဈရာဇာသိ၊ သာရိပုတ္တော စ နာရဒေါ။

ပရိသာ ဗုဒ္ဓပရိသာ၊ ဧဝံ ဓါရေထ ဇာတက’’န္တိ။

ကုဏာလဇာတကံ စတုတ္ထံ။

၅၃၇။ မဟာသုတသောမဇာတကံ (၅)

၃၇၁။

‘‘ကသ္မာ တုဝံ ရသက ဧဒိသာနိ၊ ကရောသိ ကမ္မာနိ သုဒါရုဏာနိ။

ဟနာသိ ဣတ္ထီ ပုရိသေ စ မူဠ္ဟော၊ မံသဿ ဟေတု အဒု [အာဒု (သီ။ သျာ။)] ဓနဿ ကာရဏာ’’။

၃၇၂။

‘‘နံ အတ္တဟေတူ န ဓနဿ ကာရဏာ၊ န ပုတ္တဒါရဿ သဟာယဉာတိနံ။

ဘတ္တာ စ မေ ဘဂဝါ ဘူမိပါလော၊ သော ခါဒတိ မံသံ ဘဒန္တေဒိသံ’’။

၃၇၃။

‘‘သစေ တုဝံ ဘတ္တုရတ္ထေ ပယုတ္တော၊ ကရောသိ ကမ္မာနိ သုဒါရုဏာနိ။

ပါတောဝ အန္တေပုရံ ပါပုဏိတွာ၊ လပေယျာသိ မေ ရာဇိနော သမ္မုခေ တံ’’။

၃၇၄။

‘‘တထာ ကရိဿာမိ အဟံ ဘဒန္တေ၊ ယထာ တုဝံ [ယမေဝ တွံ (သီ။)] ဘာသသိ ကာဠဟတ္ထိ။

ပါတောဝ အန္တေပုရံ ပါပုဏိတွာ၊ ဝက္ခာမိ တေ ရာဇိနော သမ္မုခေ တံ’’။

၃၇၅။

တတော ရတျာ ဝိဝသာနေ [ဝိဝသနေ (သီ။ သျာ။ ဣ။)]၊ သူရိယုဂ္ဂမနံ ပတိ။

ကာဠော ရသကမာဒါယ၊ ရာဇာနံ ဥပသင်္ကမိ။

ဥပသင်္ကမ္မ [ဥပသင်္ကမိတွာ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] ရာဇာနံ၊ ဣဒံ ဝစနမဗြဝိ။

၃၇၆။

‘‘သစ္စံ ကိရ မဟာရာဇ၊ ရသကော ပေသိတော တယာ။

ဟနတိ ဣတ္ထိပုရိသေ၊ တုဝံ မံသာနိ ခါဒသိ’’။

၃၇၇။

‘‘ဧဝမေဝ တထာ ကာဠ၊ ရသကော ပေသိတော မယာ။

မမ အတ္ထံ ကရောန္တဿ၊ ကိမေတံ ပရိဘာသသိ’’။

၃၇၈။

‘‘အာနန္ဒော သဗ္ဗမစ္ဆာနံ၊ ခါဒိတွာ ရသဂိဒ္ဓိမာ။

ပရိက္ခီဏာယ ပရိသာယ၊ အတ္တာနံ ခါဒိယာ မတော။

၃၇၉။

‘‘ဧဝံ ပမတ္တော ရသဂါရဝေ ရတ္တော [ရတော (သီ။ သျာ။ ဣ။)]၊ ဗာလော ယဒီ အာယတိ နာဝဗုဇ္ဈတိ။

ဝိဓမ္မ ပုတ္တေ စဇိ [စဇိတွာ (က။)] ဉာတကေ စ၊ ပရိဝတ္တိယ အတ္တာနညေဝ [အတ္တာနမေဝ (သီ။ ဣ။)] ခါဒတိ။

၃၈၀။

‘‘ဣဒံ တေ သုတွာန ဝိဂေတု [ဝိဟေတု (သီ။ ဣ။)] ဆန္ဒော၊ မာ ဘက္ခယီ [မာ ဘက္ခသီ (သီ။ ဣ။)] ရာဇ မနုဿမံသံ။

မာ တွံ ဣမံ ကေဝလံ ဝါရိဇောဝ၊ ဒွိပဒါဓိပ [ဒိပဒါဒိပ (သီ။ ဣ။) ဧဝမုပရိပိ] သုညမကာသိ ရဋ္ဌံ’’။

၃၈၁။

‘‘သုဇာတော နာမ နာမေန၊ ဩရသော တဿ အတြဇော [တဿ ဩရသ အတြဇော (သီ။)၊ တဿ အတြဇ ဩရသော (ဣ။)]။

ဇမ္ဗုပေသိမလဒ္ဓါန၊ မတော သော တဿ သင်္ခယေ။

၃၈၂။

‘‘ဧဝမေဝ အဟံ ကာဠ၊ ဘုတွာ ဘက္ခံ ရသုတ္တမံ။

အလဒ္ဓါ မာနုသံ မံသံ၊ မညေ ဟိဿာမိ [ဟေဿာမိ (သီ။ သျာ။)၊ ဟဿာမိ (ဣ။)] ဇီဝိတံ’’။

၃၈၃။

‘‘မာဏဝ အဘိရူပေါသိ၊ ကုလေ ဇာတောသိ သောတ္ထိယေ။

န တွံ အရဟသိ တာတ၊ အဘက္ခံ ဘက္ခယေတဝေ’’။

၃၈၄။

‘‘ရသာနံ အညတရံ ဧတံ၊ ကသ္မာ [ယသ္မာ (သီ။ ဣ။)] မံ တွံ နိဝါရယေ။

သောဟံ တတ္ထ ဂမိဿာမိ၊ ယတ္ထ လစ္ဆာမိ ဧဒိသံ။

၃၈၅။

‘‘သောဝါဟံ နိပ္ပတိဿာမိ၊ န တေ ဝစ္ဆာမိ သန္တိကေ။

ယဿ မေ ဒဿနေန တွံ၊ နာဘိနန္ဒသိ ဗြာဟ္မဏ’’။

၃၈၆။

‘‘အဒ္ဓါ အညေပိ ဒါယာဒေ၊ ပုတ္တေ လစ္ဆာမ မာဏဝ။

တွဉ္စ ဇမ္မ ဝိနဿဿု၊ ယတ္ထ ပတ္တံ န တံ သုဏေ’’။

၃၈၇။

‘‘ဧဝမေဝ တုဝံ ရာဇ၊ ဒွိပဒိန္ဒ သုဏောဟိ မေ။

ပဗ္ဗာဇေဿန္တိ တံ ရဋ္ဌာ၊ သောဏ္ဍံ မာဏဝကံ ယထာ’’။

၃၈၈။

‘‘သုဇာတော နာမ နာမေန၊ ဘာဝိတတ္တာန သာဝကော။

အစ္ဆရံ ကာမယန္တောဝ၊ န သော ဘုဉ္ဇိ န သော ပိဝိ။

၃၈၉။

‘‘ကုသဂ္ဂေနုဒကမာဒါယ [ကုသဂ္ဂေ ဥဒကမာဒါယ (သီ။ ဣ။)]၊ သမုဒ္ဒေ ဥဒကံ မိနေ။

ဧဝံ မာနုသကာ ကာမာ၊ ဒိဗ္ဗကာမာန သန္တိကေ။

၃၉၀။

‘‘ဧဝမေဝ အဟံ ကာဠ၊ ဘုတွာ ဘက္ခံ ရသုတ္တမံ။

အလဒ္ဓါ မာနုသံ မံသံ၊ မညေ ဟိဿာမိ ဇီဝိတံ’’။

၃၉၁။

‘‘ယထာပိ တေ ဓတရဋ္ဌာ၊ ဟံသာ ဝေဟာယသင်္ဂမာ။

အဘုတ္တပရိဘောဂေန [အဝုတ္တိပရိဘောဂေန (သီ။ ဣ။)၊ အယုတ္တပရိဘောဂေန (သျာ။)]၊ သဗ္ဗေ အဗ္ဘတ္ထတံ ဂတာ။

၃၉၂။

‘‘ဧဝမေဝ တုဝံ ရာဇ၊ ဒွိပဒိန္ဒ သုဏောဟိ မေ။

အဘက္ခံ ရာဇ ဘက္ခေသိ၊ တသ္မာ ပဗ္ဗာဇယန္တိ တံ’’။

၃၉၃။

‘‘တိဋ္ဌာဟီတိ မယာ ဝုတ္တော၊ သော တွံ ဂစ္ဆသိ ပမ္မုခေါ [ပါမုခေါ (က။)]။

အဋ္ဌိတော တွံ ဌိတောမှီတိ၊ လပသိ ဗြဟ္မစာရိနိ။

ဣဒံ တေ သမဏာယုတ္တံ၊ အသိဉ္စ မေ မညသိ ကင်္ကပတ္တံ’’ [ကင်္ခပတ္တံ (သျာ။ က။)]။

၃၉၄။

‘‘ဌိတောဟမသ္မီ သဓမ္မေသု ရာဇ၊ န နာမဂေါတ္တံ ပရိဝတ္တယာမိ။

စောရဉ္စ လောကေ အဌိတံ ဝဒန္တိ၊ အာပါယိကံ နေရယိကံ ဣတော စုတံ။

၃၉၅။

‘‘သစေ တွံ သဒ္ဒဟသိ [သစေပိ သဟသိ (သီ။ ဣ။)] ရာဇ၊ သုတံ ဂဏှာဟိ ခတ္တိယ [ခတ္တိယံ (သျာ။)]။

တေန ယညံ ယဇိတွာန၊ ဧဝံ သဂ္ဂံ ဂမိဿသိ’’။

၃၉၆။

‘‘ကိသ္မိံ နု ရဋ္ဌေ တဝ ဇာတိဘူမိ [ဇာတဘူမိ (သီ။)]၊ အထ ကေန အတ္ထေန ဣဓါနုပတ္တော။

အက္ခာဟိ မေ ဗြာဟ္မဏ ဧတမတ္ထံ၊ ကိမိစ္ဆသီ ဒေမိ တယဇ္ဇ ပတ္ထိတံ’’။

၃၉၇။

‘‘ဂါထာ စတဿော ဓရဏီမဟိဿရ၊ သုဂမ္ဘိရတ္ထာ ဝရသာဂရူပမာ။

တဝေဝ အတ္ထာယ ဣဓါဂတောသ္မိ၊ သုဏောဟိ ဂါထာ ပရမတ္ထသံဟိတာ’’။

၃၉၈။

‘‘န ဝေ ရုဒန္တိ မတိမန္တော သပညာ၊ ဗဟုဿုတာ ယေ ဗဟုဋ္ဌာနစိန္တိနော။

ဒီပဉှိ ဧတံ ပရမံ နရာနံ၊ ယံ ပဏ္ဍိတာ သောကနုဒါ ဘဝန္တိ။

၃၉၉။

‘‘အတ္တာနံ ဉာတီ ဥဒါဟု [ဥဒ (သီ။ ဣ။)] ပုတ္တဒါရံ၊ ဓညံ ဓနံ ရဇတံ ဇာတရူပံ။

ကိမေဝ တွံ [ကိမော နု တွံ (သီ။ ဣ။)] သုတသောမာနုတပ္ပေ၊ ကောရဗျသေဋ္ဌ ဝစနံ သုဏောမ တေတံ’။

၄၀၀။

‘‘နေဝါဟမတ္တာနမနုတ္ထုနာမိ၊ န ပုတ္တဒါရံ န ဓနံ န ရဋ္ဌံ။

သတဉ္စ ဓမ္မော စရိတော ပုရာဏော၊ တံ သင်္ကရံ [သင်္ဂရံ (သီ။ သျာ။ ဣ။) ဧဝမုပရိပိ] ဗြာဟ္မဏဿာနုတပ္ပေ။

၄၀၁။

‘‘ကတော မယာ သင်္ကရော ဗြာဟ္မဏေန၊ ရဋ္ဌေ သကေ ဣဿရိယေ ဌိတေန။

တံ သင်္ကရံ ဗြာဟ္မဏသပ္ပဒါယ၊ သစ္စာနုရက္ခီ ပုနရာဝဇိဿံ’’။

၄၀၂။

‘‘နေဝါဟမေတံ အဘိသဒ္ဒဟာမိ၊ သုခီ နရော မစ္စုမုခါ ပမုတ္တော။

အမိတ္တဟတ္ထံ ပုနရာဝဇေယျ၊ ကောရဗျသေဋ္ဌ န ဟိ မံ ဥပေသိ။

၄၀၃။

‘‘မုတ္တော တုဝံ ပေါရိသာဒဿ ဟတ္ထာ၊ ဂန္တွာ သကံ မန္ဒိရံ ကာမကာမီ။

မဓုရံ ပိယံ ဇီဝိတံ လဒ္ဓ ရာဇ၊ ကုတော တုဝံ ဧဟိသိ မေ သကာသံ’’။

၄၀၄။

‘‘မတံ ဝရေယျ ပရိသုဒ္ဓသီလော၊ န ဇီဝိတံ [န ဟိ ဇီဝိတံ (သီ။)] ဂရဟိတော ပါပဓမ္မော။

န ဟိ တံ နရံ တာယတိ [တာယတေ (သီ။ သျာ။ ဣ။ က။)] ဒုဂ္ဂတီဟိ၊ ယဿာပိ ဟေတု အလိကံ ဘဏေယျ။

၄၀၅။

‘‘သစေပိ ဝါတော ဂိရိမာဝဟေယျ၊ စန္ဒော စ သူရိယော စ ဆမာ ပတေယျုံ။

သဗ္ဗာ စ နဇ္ဇော ပဋိသောတံ ဝဇေယျုံ၊ န တွေဝဟံ ရာဇ မုသာ ဘဏေယျံ။

၄၀၆။

[အယံ ဂါထာ သီ။ ဣ။ ပေါတ္ထကေသု န ဒိဿတိ] ‘‘နဘံ ဖလေယျ ဥဒဓီပိ သုဿေ၊ သံဝဋ္ဋယေ ဘူတဓရာ ဝသုန္ဓရာ။

သိလုစ္စယော မေရု သမူလမုပ္ပတေ၊ န တွေဝဟံ ရာဇ မုသာ ဘဏေယျံ’’ [အယံ ဂါထာ သီ။ ဣ။ ပေါတ္ထကေသု န ဒိဿတိ]။

၄၀၇။

‘‘အသိဉ္စ သတ္တိဉ္စ ပရာမသာမိ၊ သပထမ္ပိ တေ သမ္မ အဟံ ကရောမိ။

တယာ ပမုတ္တော အနဏော ဘဝိတွာ၊ သစ္စာနုရက္ခီ ပုနရာဝဇိဿံ’’။

၄၀၈။

‘‘ယော တေ ကတော သင်္ကရော ဗြာဟ္မဏေန၊ ရဋ္ဌေ သကေ ဣဿရိယေ ဌိတေန။

တံ သင်္ကရံ ဗြာဟ္မဏသပ္ပဒါယ၊ သစ္စာနုရက္ခီ ပုနရာဝဇဿု’’။

၄၀၉။

‘‘ယော မေ ကတော သင်္ကရော ဗြာဟ္မဏေန၊ ရဋ္ဌေ သကေ ဣဿရိယေ ဌိတေန။

တံ သင်္ကရံ ဗြာဟ္မဏသပ္ပဒါယ၊ သစ္စာနုရက္ခီ ပုနရာဝဇိဿံ’’။

၄၁၀။

‘‘မုတ္တော စ သော ပေါရိသာဒဿ ဟတ္ထာ၊ ဂန္တွာန တံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစ။

သုဏောမ [သုဏောမိ (သီ။ သျာ။)] ဂါထာယော သတာရဟာယော၊ ယာ မေ သုတာ အဿု ဟိတာယ ဗြဟ္မေ’’။

၄၁၁။

‘‘သကိဒေဝ သုတသောမ၊ သဗ္ဘိ ဟောတိ [ဟောတု (ဣ။)] သမာဂမော။

သာ နံ သင်္ဂတိ ပါလေတိ၊ နာသဗ္ဘိ ဗဟုသင်္ဂမော။

၄၁၂။

‘‘သဗ္ဘိရေဝ သမာသေထ၊ သဗ္ဘိ ကုဗ္ဗေထ သန္ထဝံ။

သတံ သဒ္ဓမ္မမညာယ၊ သေယျော ဟောတိ န ပါပိယော။

၄၁၃။

‘‘ဇီရန္တိ ဝေ ရာဇရထာ သုစိတ္တာ၊ အထော သရီရမ္ပိ ဇရံ ဥပေတိ။

သတဉ္စ ဓမ္မော န ဇရံ ဥပေတိ၊ သန္တော ဟဝေ သဗ္ဘိ ပဝေဒယန္တိ။

၄၁၄။

‘‘နဘဉ္စံ ဒူရေ ပထဝီ စ ဒူရေ၊ ပါရံ သမုဒ္ဒဿ တဒါဟု ဒူရေ။

တတော ဟဝေ ဒူရတရံ ဝဒန္တိ၊ သတဉ္စ ဓမ္မော [ဓမ္မံ (သီ။ ဣ။)] အသတဉ္စ ရာဇ’’။

၄၁၅။

‘‘သဟဿိယာ [သဟဿိယော (သီ။ ဣ။)] ဣမာ ဂါထာ၊ နဟိမာ [န ဣမာ၊ (သီ။ ဣ။) နယိမာ (သျာ။)] ဂါထာ သတာရဟာ။

စတ္တာရိ တွံ သဟဿာနိ၊ ခိပ္ပံ ဂဏှာဟိ ဗြာဟ္မဏ’’။

၄၁၆။

‘‘အာသီတိယာ နာဝုတိယာ [အသီတိယာ နဝုတိယာ (ဣ။)] စ ဂါထာ၊ သတာရဟာ စာပိ ဘဝေယျ [ဘဝေယျု (သီ။ သျာ။ ဣ။)] ဂါထာ။

ပစ္စတ္တမေဝ သုတသောမ ဇာနဟိ၊ သဟဿိယာ နာမ ကာ အတ္ထိ [သဟဿိယော နာမ ဣဓတ္ထိ (သီ။)] ဂါထာ’’။

၄၁၇။

‘‘ဣစ္ဆာမိ ဝေါဟံ သုတဝုဒ္ဓိမတ္တနော၊ သန္တောတိ မံ [သန္တော မမံ (သျာ။)၊ သန္တော စ မံ (သီ။ ဣ။ က။)] သပ္ပုရိသာ ဘဇေယျုံ။

အဟံ သဝန္တီဟိ မဟောဒဓီဝ၊ န ဟိ တာတ တပ္ပါမိ သုဘာသိတေန။

၄၁၈။

‘‘အဂ္ဂိ ယထာ တိဏကဋ္ဌံ ဒဟန္တော၊ န တပ္ပတီ သာဂရောဝ [သာဂရော ဝါ (သီ။ ဣ။)] နဒီဟိ။

ဧဝမ္ပိ တေ ပဏ္ဍိတာ ရာဇသေဋ္ဌ၊ သုတွာ န တပ္ပန္တိ သုဘာသိတေန။

၄၁၉။

‘‘သကဿ ဒါသဿ ယဒါ သုဏောမိ၊ ဂါထံ အဟံ အတ္ထဝတိံ [ဂါထာ အဟံ အတ္ထဝတီ (သီ။ ဣ။)] ဇနိန္ဒ။

တမေဝ သက္ကစ္စ နိသာမယာမိ၊ န ဟိ တာတ ဓမ္မေသု မမတ္ထိ တိတ္တိ’’။

၄၂၀။

‘‘ဣဒံ တေ ရဋ္ဌံ သဓနံ သယောဂ္ဂံ၊ သကာယုရံ သဗ္ဗကာမူပပန္နံ။

ကိံ ကာမဟေတု ပရိဘာသသိမံ [ဘာသသေ မံ (သီ။ သျာ။ ဣ။)]၊ ဂစ္ဆာမဟံ ပေါရိသာဒဿ ဉတ္တေ’’ [ပေါရိသာဒဿ ကန္တေ (သီ။ ဣ။)၊ ပေါရိသာဒဿုပန္တေ (က။)]။

၄၂၁။

‘‘အတ္တာနုရက္ခာယ ဘဝန္တိ ဟေတေ၊ ဟတ္ထာရောဟာ ရထိကာ ပတ္တိကာ စ။

အဿာရုဟာ [အဿာရောဟာ (သျာ။ ဣ။)] ယေ စ ဓနုဂ္ဂဟာသေ၊ သေနံ ပယုဉ္ဇာမ ဟနာမ သတ္တုံ’’။

၄၂၂။

‘‘သုဒုက္ကရံ ပေါရိသာဒေါ အကာသိ၊ ဇီဝံ ဂဟေတွာန အဝဿဇီ မံ။

တံ တာဒိသံ ပုဗ္ဗကိစ္စံ သရန္တော၊ ဒုဗ္ဘေ အဟံ တဿ ကထံ ဇနိန္ဒ’’။

၄၂၃။

‘‘ဝန္ဒိတွာ သော ပိတရံ မာတရဉ္စ၊ အနုသာသေတွာ နေဂမဉ္စ ဗလဉ္စ။

သစ္စဝါဒီ သစ္စာနုရက္ခမာနော၊ အဂမာသိ သော ယတ္ထ ပေါရိသာဒေါ’’။

၄၂၄။

‘‘ကတော မယာ သင်္ကရော ဗြာဟ္မဏေန၊ ရဋ္ဌေ သကေ ဣဿရိယေ ဌိတေန။

တံ သင်္ကရံ ဗြာဟ္မဏသပ္ပဒါယ၊ သစ္စာနုရက္ခီ ပုနရာဂတောသ္မိ။

ယဇဿု ယညံ ခါဒ မံ ပေါရိသာဒ’’။

၄၂၅။

‘‘န ဟာယတေ ခါဒိတံ [ခါဒိတုံ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] မယှံ ပစ္ဆာ၊ စိတကာ အယံ တာဝ သဓူမိကာဝ [သဓူမကာ စ (သျာ။)]။

နိဒ္ဓူမကေ ပစိတံ သာဓုပက္ကံ၊ သုဏောမ [သုဏောမိ (သီ။)၊ သုဏာမ (ဣ။)] ဂါထာယော သတာရဟာယော’’။

၄၂၆။

‘‘အဓမ္မိကော တွံ ပေါရိသာဒကာသိ [ပေါရိသာဒမကာသိ (က။)]၊ ရဋ္ဌာ စ ဘဋ္ဌော ဥဒရဿ ဟေတု။

ဓမ္မဉ္စိမာ အဘိဝဒန္တိ ဂါထာ၊ ဓမ္မော စ အဓမ္မော စ ကုဟိံ သမေတိ။

၄၂၇။

‘‘အဓမ္မိကဿ လုဒ္ဒဿ၊ နိစ္စံ လောဟိတပါဏိနော။

နတ္ထိ သစ္စံ ကုတော ဓမ္မော၊ ကိံ သုတေန ကရိဿသိ’’။

၄၂၈။

‘‘ယော မံသဟေတု မိဂဝံ စရေယျ၊ ယော ဝါ ဟနေ ပုရိသမတ္တဟေတု။

ဥဘောပိ တေ ပေစ္စ သမာ ဘဝန္တိ၊ ကသ္မာ နော [ကသ္မာ နု (က။)] အဓမ္မိကံ ဗြူသိ မံ တွံ’’။

၄၂၉။

‘‘ပဉ္စ ပဉ္စနခါ ဘက္ခာ၊ ခတ္တိယေန ပဇာနတာ။

အဘက္ခံ ရာဇ ဘက္ခေသိ၊ တသ္မာ အဓမ္မိကော တုဝံ’’။

၄၃၀။

‘‘မုတ္တော တုဝံ ပေါရိသာဒဿ ဟတ္ထာ၊ ဂန္တွာ သကံ မန္ဒိရံ ကာမကာမီ။

အမိတ္တဟတ္ထံ ပုနရာဂတောသိ၊ န ခတ္တဓမ္မေ ကုသလောသိ ရာဇ’’။

၄၃၁။

‘‘ယေ ခတ္တဓမ္မေ ကုသလာ ဘဝန္တိ၊ ပါယေန တေ နေရယိကာ ဘဝန္တိ။

တသ္မာ အဟံ ခတ္တဓမ္မံ ပဟာယ၊ သစ္စာနုရက္ခီ ပုနရာဂတောသ္မိ။

ယဇဿု ယညံ ခါဒ မံ ပေါရိသာဒ’’။

၄၃၂။

‘‘ပါသာဒဝါသာ ပထဝီဂဝဿာ၊ ကာမိတ္ထိယော ကာသိကစန္ဒနဉ္စ။

သဗ္ဗံ တဟိံ လဘသိ [လဗ္ဘတိ (ဣ။)] သာမိတာယ၊ သစ္စေန ကိံ ပဿသိ အာနိသံသံ’’။

၄၃၃။

‘‘ယေ ကေစိမေ အတ္ထိ ရသာ ပထဗျာ၊ သစ္စံ တေသံ သာဓုတရံ ရသာနံ။

သစ္စေ ဌိတာ သမဏဗြာဟ္မဏာ စ, တရန္တိ ဇာတိမရဏဿ ပါရံ’’။

၄၃၄။

‘‘မုတ္တော တုဝံ ပေါရိသာဒဿ ဟတ္ထာ၊ ဂန္တွာ သကံ မန္ဒိရံ ကာမကာမီ။

အမိတ္တဟတ္ထံ ပုနရာဂတောသိ၊ န ဟိ နူန တေ မရဏဘယံ ဇနိန္ဒ။

အလီနစိတ္တော အသိ [စ’သိ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] သစ္စဝါဒီ’’။

၄၃၅။

‘‘ကတာ မေ ကလျာဏာ အနေကရူပါ၊ ယညာ ယိဋ္ဌာ ယေ ဝိပုလာ ပသတ္ထာ။

ဝိသောဓိတော ပရလောကဿ မဂ္ဂေါ၊ ဓမ္မေ ဌိတော ကော မရဏဿ ဘာယေ။

၄၃၆။

‘‘ကတာ မေ ကလျာဏာ အနေကရူပါ၊ ယညာ ယိဋ္ဌာ ယေ ဝိပုလာ ပသတ္ထာ။

အနာနုတပ္ပံ ပရလောကံ ဂမိဿံ၊ ယဇဿု ယညံ အဒ [ခါဒ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] မံ ပေါရိသာဒ။

၄၃၇။

‘‘ပိတာ စ မာတာ စ ဥပဋ္ဌိတာ မေ၊ ဓမ္မေန မေ ဣဿရိယံ ပသတ္ထံ။

ဝိသောဓိတော ပရလောကဿ မဂ္ဂေါ၊ ဓမ္မေ ဌိတော ကော မရဏဿ ဘာယေ။

၄၃၈။

‘‘ပိတာ စ မာတာ စ ဥပဋ္ဌိတာ မေ၊ ဓမ္မေန မေ ဣဿရိယံ ပသတ္ထံ။

အနာနုတပ္ပံ ပရလောကံ ဂမိဿံ၊ ယဇဿု ယညံ အဒ မံ ပေါရိသာဒ။

၄၃၉။

‘‘ဉာတီသု မိတ္တေသု ကတာ မေ ကာရာ [ကတူပကာရော (သျာ။ က။)]၊ ဓမ္မေန မေ ဣဿရိယံ ပသတ္ထံ။

ဝိသောဓိတော ပရလောကဿ မဂ္ဂေါ၊ ဓမ္မေ ဌိတော ကော မရဏဿ ဘာယေ။

၄၄၀။

‘‘ဉာတီသုံ မိတ္တေသု ကတာ မေ ကာရာ၊ ဓမ္မေန မေ ဣဿရိယံ ပသတ္ထံ။

အနာနုတပ္ပံ ပရလောကံ ဂမိဿံ၊ ယဇဿု ယညံ အဒ မံ ပေါရိသာဒ။

၄၄၁။

‘‘ဒိန္နံ မေ ဒါနံ ဗဟုဓါ ဗဟူနံ၊ သန္တပ္ပိတာ သမဏဗြာဟ္မဏာ စ။

ဝိသောဓိတော ပရလောကဿ မဂ္ဂေါ၊ ဓမ္မေ ဌိတော ကော မရဏဿ ဘာယေ။

၄၄၂။

‘‘ဒိန္နံ မေ ဒါနံ ဗဟုဓါ ဗဟူနံ၊ သန္တပ္ပိတာ သမဏဗြာဟ္မဏာ စ။

အနာနုတပ္ပံ ပရလောကံ ဂမိဿံ၊ ယဇဿု ယညံ အဒ မံ ပေါရိသာဒ’’။

၄၄၃။

‘‘ဝိသံ ပဇာနံ ပုရိသော အဒေယျ၊ အာသီဝိသံ ဇလိတမုဂ္ဂတေဇံ။

မုဒ္ဓါပိ တဿ ဝိဖလေယျ [ဝိပတေယျ (သီ။ ဣ။)] သတ္တဓါ၊ ယော တာဒိသံ သစ္စဝါဒိံ အဒေယျ’’။

၄၄၄။

‘‘သုတွာ ဓမ္မံ ဝိဇာနန္တိ၊ နရာ ကလျာဏပါပကံ။

အပိ ဂါထာ သုဏိတွာန၊ ဓမ္မေ မေ ရမတေ [ရမတီ (သီ။ ဣ။)] မနော’’။

၄၄၅။

‘‘သကိဒေဝ မဟာရာဇ [သုတသောမ (သီ။ ဣ။)]၊ သဗ္ဘိ ဟောတိ သမာဂမော။

သာ နံ သင်္ဂတိ ပါလေတိ၊ နာသဗ္ဘိ ဗဟုသင်္ဂမော။

၄၄၆။

‘‘သဗ္ဘိရေဝ သမာသေထ၊ သဗ္ဘိ ကုဗ္ဗေထ သန္ထဝံ။

သတံ သဒ္ဓမ္မမညာယ၊ သေယျော ဟောတိ န ပါပိယော။

၄၄၇။

‘‘ဇီရန္တိ ဝေ ရာဇရထာ သုစိတ္တာ၊ အထော သရီရမ္ပိ ဇရံ ဥပေတိ။

သတဉ္စ ဓမ္မော န ဇရံ ဥပေတိ၊ သန္တော ဟဝေ သဗ္ဘိ ပဝေဒယန္တိ။

၄၄၈။

‘‘နဘဉ္စံ ဒူရေ ပထဝီ စ ဒူရေ၊ ပါရံ သမုဒ္ဒဿ တဒါဟု ဒူရေ။

တတော ဟဝေ ဒူရတရံ ဝဒန္တိ၊ သတဉ္စ ဓမ္မော [ဓမ္မံ (သီ။ ဣ။)] အသတဉ္စ ရာဇ’’။

၄၄၉။

‘‘ဂါထာ ဣမာ အတ္ထဝတီ သုဗျဉ္ဇနာ၊ သုဘာသိတာ တုယှ ဇနိန္ဒ သုတွာ။

အာနန္ဒိ ဝိတ္တော သုမနော ပတီတော၊ စတ္တာရိ တေ သမ္မ ဝရေ ဒဒါမိ’’။

၄၅၀။

‘‘ယော နတ္တနော မရဏံ ဗုဇ္ဈသိ တုဝံ [ဗုဇ္ဈသေ တွံ (သီ။ ဣ။)၊ ဗုဇ္ဈသေ တုဝံ (သျာ။)]၊ ဟိတာဟိတံ ဝိနိပါတဉ္စ သဂ္ဂံ။

ဂိဒ္ဓေါ ရသေ ဒုစ္စရိတေ နိဝိဋ္ဌော၊ ကိံ တွံ ဝရံ ဒဿသိ ပါပဓမ္မ။

၄၅၁။

‘‘အဟဉ္စ တံ ဒေဟိ ဝရန္တိ ဝဇ္ဇံ၊ တွဉ္စာပိ ဒတွာန အဝါကရေယျ။

သန္ဒိဋ္ဌိကံ ကလဟမိမံ ဝိဝါဒံ၊ ကော ပဏ္ဍိတော ဇာနမုပဗ္ဗဇေယျ’’။

၄၅၂။

‘‘န တံ ဝရံ အရဟတိ ဇန္တု ဒါတုံ၊ ယံ ဝါပိ ဒတွာန အဝါကရေယျ။

ဝရဿု သမ္မ အဝိကမ္ပမာနော၊ ပါဏံ စဇိတွာနပိ ဒဿမေဝ’’။

၄၅၃။

‘‘အရိယဿ အရိယေန သမေတိ သခ္ယံ [သက္ခိ (သီ။ သျာ။ ဣ။)]၊ ပညဿ ပညာဏဝတာ သမေတိ။

ပဿေယျ တံ ဝဿသတံ အရောဂံ [အာရောဂ္ယံ (က။)]၊ ဧတံ ဝရာနံ ပဌမံ ဝရာမိ’’။

၄၅၄။

‘‘အရိယဿ အရိယေန သမေတိ သခ္ယံ၊ ပညဿ ပညာဏဝတာ သမေတိ။

ပဿာသိ မံ ဝဿသတံ အရောဂံ၊ ဧတံ ဝရာနံ ပဌမံ ဒဒါမိ’’။

၄၅၅။

‘‘ယေ ခတ္တိယာသေ ဣဓ ဘူမိပါလာ၊ မုဒ္ဓါဘိသိတ္တာ ကတနာမဓေယျာ။

န တာဒိသေ ဘူမိပတီ အဒေသိ၊ ဧတံ ဝရာနံ ဒုတိယံ ဝရာမိ’’။

၄၅၆။

‘‘ယေ ခတ္တိယာသေ ဣဓ ဘူမိပါလာ၊ မုဒ္ဓါဘိသိတ္တာ ကတနာမဓေယျာ။

န တာဒိသေ ဘူမိပတီ အဒေမိ၊ ဧတံ ဝရာနံ ဒုတိယံ ဒဒါမိ’’။

၄၅၇။

‘‘ပရောသတံ ခတ္တိယာ တေ ဂဟိတာ၊ တလာဝုတာ အဿုမုခါ ရုဒန္တာ။

သကေ တေ ရဋ္ဌေ ပဋိပါဒယာဟိ၊ ဧတံ ဝရာနံ တတိယံ ဝရာမိ’’။

၄၅၈။

‘‘ပရောသတံ ခတ္တိယာ မေ ဂဟိတာ၊ တလာဝုတာ အဿုမုခါ ရုဒန္တာ။

သကေ တေ ရဋ္ဌေ ပဋိပါဒယာမိ [သကေန ရဋ္ဌေန ပဋိပါဒယာမိ တေ (သီ။)]၊ ဧတံ ဝရာနံ တတိယံ ဒဒါမိ’’။

၄၅၉။

‘‘ဆိဒ္ဒံ တေ ရဋ္ဌံ ဗျထိတာ [ဗျထိတံ (သီ။)၊ ဗျာဓိတံ (ဣ။)] ဘယာ ဟိ၊ ပုထူ နရာ လေဏမနုပ္ပဝိဋ္ဌာ။

မနုဿမံသံ ဝိရမေဟိ [ဝိရမာဟိ (သျာ။)] ရာဇ၊ ဧတံ ဝရာနံ စတုတ္ထံ ဝရာမိ’’။

၄၆၀။

‘‘အဒ္ဓါ ဟိ သော ဘက္ခော မမ [မမံ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] မနာပေါ၊ ဧတဿ ဟေတုမှိ [ဟေတုမ္ပိ (ဣ။)] ဝနံ ပဝိဋ္ဌော။

သောဟံ ကထံ ဧတ္တော ဥပါရမေယျံ၊ အညံ ဝရာနံ စတုတ္ထံ ဝရဿု’’။

၄၆၁။

‘‘နံ ဝေ ပိယံ မေတိ ဇနိန္ဒ တာဒိသော၊ အတ္တံ နိရံကစ္စ [နိရံကတွာ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] ပိယာနိ သေဝတိ။

အတ္တာဝ သေယျော ပရမာ စ [ပရမာဝ (ဗဟူသု) ဇာ။ ၁။၆။၈၁ သံသန္ဒေတဗ္ဗံ] သေယျော၊ လဗ္ဘာ ပိယာ ဩစိတတ္ထေန [ဩစိတတ္တေန (က။)] ပစ္ဆာ’’။

၄၆၂။

‘‘ပိယံ မေ မာနုသံ မံသံ၊ သုတသောမ ဝိဇာနဟိ။

နမှိ သက္ကာ [နမှိ သက္ကော (သီ။ ဣ။)] နိဝါရေတုံ၊ အညံ [အညံ တုဝံ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] ဝရံ သမ္မ ဝရဿု’’။

၄၆၃။

‘‘ယော ဝေ ပိယံ မေတိ ပိယာနုရက္ခီ [ပိယာနုကင္ခီ (သီ။ ဣ။)]၊ အတ္တံ နိရံကစ္စ ပိယာနိ သေဝတိ။

သောဏ္ဍောဝ ပိတွာ ဝိသမိဿပါနံ [ဣတွန ဝိသဿ ထာလံ (သီ။ ဣ။)၊ ပိတွာ ဝိသမိဿထာလံ (သျာ။ က။)]၊ တေနေဝ သော ဟောတိ ဒုက္ခီ ပရတ္ထ။

၄၆၄။

‘‘ယော စီဓ သင်္ခါယ ပိယာနိ ဟိတွာ၊ ကိစ္ဆေနပိ သေဝတိ အရိယဓမ္မေ [အရိယဓမ္မံ (သီ။ ဣ။)]။

ဒုက္ခိတောဝ ပိတွာန ယထောသဓါနိ၊ တေနေဝ သော ဟောတိ သုခီ ပရတ္ထ’’။

၄၆၅။

‘‘ဩဟာယဟံ ပိတရံ မာတရဉ္စ၊ မနာပိယေ ကာမဂုဏေ စ [ကာမဂုဏေပိ (သျာ။ က။)] ပဉ္စ။

ဧတဿ ဟေတုမှိ ဝနံ ပဝိဋ္ဌော၊ တံ တေ ဝရံ ကိန္တိ မဟံ ဒဒါမိ’’။

၄၆၆။

‘‘န ပဏ္ဍိတာ ဒိဂုဏမာဟု ဝါက္ယံ၊ သစ္စပ္ပဋိညာဝ ဘဝန္တိ သန္တော။

ဝရဿု သမ္မ ဣတိ မံ အဝေါစ၊ ဣစ္စဗြဝီ တွံ န ဟိ တေ သမေတိ’’။

၄၆၇။

‘‘အပုညလာဘံ အယသံ အကိတ္တိံ၊ ပါပံ ဗဟုံ ဒုစ္စရိတံ ကိလေသံ။

မနုဿမံသဿ ကတေ [ဘဝေါ (သျာ။ က။)] ဥပါဂါ၊ တံ တေ ဝရံ ကိန္တိ မဟံ ဒဒေယျံ။

၄၆၈။

‘‘နံ တံ ဝရံ အရဟတိ ဇန္တု ဒါတုံ၊ ယံ ဝါပိ ဒတွာန အဝါကရေယျ။

ဝရဿု သမ္မ အဝိကမ္ပမာနော၊ ပါဏံ စဇိတွာနပိ ဒဿမေဝ’’။

၄၆၉။

‘‘ပါဏံ စဇန္တိ သန္တော နာပိ ဓမ္မံ၊ သစ္စပ္ပဋိညာဝ ဘဝန္တိ သန္တော။

ဒတွာ ဝရံ ခိပ္ပမဝါကရောဟိ၊ ဧတေန သမ္ပဇ္ဇ သုရာဇသေဋ္ဌ။

၄၇၀။

‘‘စဇေ ဓနံ [ဓနံ စဇေ (သီ။)] အင်္ဂဝရဿ ဟေတု [ယော ပန အင်္ဂဟေတု (သီ။ ဣ။)]၊ အင်္ဂံ စဇေ ဇီဝိတံ ရက္ခမာနော။

အင်္ဂံ ဓနံ ဇီဝိတဉ္စာပိ သဗ္ဗံ၊ စဇေ နရော ဓမ္မမနုဿရန္တော’’။

၄၇၁။

‘‘ယသ္မာ ဟိ ဓမ္မံ ပုရိသော ဝိဇညာ၊ ယေ စဿ ကင်္ခံ ဝိနယန္တိ သန္တော။

တံ ဟိဿ ဒီပဉ္စ ပရာယဏဉ္စ၊ န တေန မိတ္တိံ ဇိရယေထ [ဇရယေထ (သီ။ ဣ။)] ပညော။

၄၇၂။

‘‘အဒ္ဓါ ဟိ သော ဘက္ခော မမ မနာပေါ၊ ဧတဿ ဟေတုမှိ ဝနံ ပဝိဋ္ဌော။

သစေ စ မံ ယာစသိ ဧတမတ္ထံ၊ ဧတမ္ပိ တေ သမ္မ ဝရံ ဒဒါမိ။

၄၇၃။

‘‘သတ္ထာ စ မေ ဟောသိ သခါ စ မေသိ၊ ဝစနမ္ပိ တေ သမ္မ အဟံ အကာသိံ။

တုဝမ္ပိ [တွံပိ (သျာ။ က။)] မေ သမ္မ ကရောဟိ ဝါက္ယံ၊ ဥဘောပိ ဂန္တွာန ပမောစယာမ’’။

၄၇၄။

‘‘သတ္ထာ စ တေ ဟောမိ သခါ စ တ္ယမှိ၊ ဝစနမ္ပိ မေ သမ္မ တုဝံ အကာသိ။

အဟမ္ပိ တေ သမ္မ ကရောမိ ဝါက္ယံ၊ ဥဘောပိ ဂန္တွာန ပမောစယာမ’’။

၄၇၅။

‘‘ကမ္မာသပါဒေနံ ဝိဟေဌိတတ္ထ [ဝိဟေဌိတမှာ (သျာ။ က။)]၊ တလာဝုတာ အဿုမုခါ ရုဒန္တာ။

န ဇာတု ဒုဗ္ဘေထ ဣမဿ ရညော၊ သစ္စပ္ပဋိညံ မေ ပဋိဿုဏာထ’’။

၄၇၆။

‘‘ကမ္မာသပါဒေန ဝိဟေဌိတမှာ၊ တလာဝုတာ အဿုမုခါ ရုဒန္တာ။

န ဇာတု ဒုဗ္ဘေမ ဣမဿ ရညော၊ သစ္စပ္ပဋိညံ တေ ပဋိဿုဏာမ’’။

၄၇၇။

‘‘ယထာ ပိတာ ဝါ အထ ဝါပိ မာတာ၊ အနုကမ္ပကာ အတ္ထကာမာ ပဇာနံ။

ဧဝမေဝ ဝေါ [ဧဝမေဝ (သီ။)၊ ဧဝမ္ပိ ဝေါ (သျာ။)] ဟောတု အယဉ္စ ရာဇာ၊ တုမှေ စ ဝေါ ဟောထ ယထေဝ ပုတ္တာ’’။

၄၇၈။

‘‘ယထာ ပိတာ ဝါ အထ ဝါပိ မာတာ၊ အနုကမ္ပကာ အတ္ထကာမာ ပဇာနံ။

ဧဝမေဝ နော ဟောတု [ဧဝမ္ပိ နော (သျာ။)] အယဉ္စ ရာဇာ၊ မယမ္ပိ ဟေဿာမ ယထေဝ [တထေဝ (ဣ။)] ပုတ္တာ’’။

၄၇၉။

‘‘စတုပ္ပဒံ သကုဏဉ္စာပိ မံသံ၊ သူဒေဟိ ရန္ဓံ သုကတံ သုနိဋ္ဌိတံ။

သုဓံဝ ဣန္ဒော ပရိဘုဉ္ဇိယာန၊ ဟိတွာ ကထေကော ရမသီ အရညေ။

၄၈၀။

‘‘တာ ခတ္တိယာ ဝလ္လိဝိလာကမဇ္ဈာ၊ အလင်္ကတာ သမ္ပရိဝါရယိတွာ။

ဣန္ဒံဝ ဒေဝေသု ပမောဒယိံသု၊ ဟိတွာ ကထေကော ရမသီ အရညေ။

၄၈၁။

‘‘တမ္ဗူပဓါနေ ဗဟုဂေါဏကမှိ၊ သုဘမှိ [သုစိမှိ (သီ။ ဣ။)] သဗ္ဗဿယနမှိ သင်္ဂေ [သညတေ (သီ။ ဣ။)၊ လင်္ဂတေ (သျာ။)]။

သေယျဿ [သယနဿ (သီ။ သျာ။ ဣ။ က။)] မဇ္ဈမှိ သုခံ သယိတွာ၊ ဟိတွာ ကထေကော ရမသီ အရညေ။

၄၈၂။

‘‘ပါဏိဿရံ ကုမ္ဘထူဏံ နိသီထေ၊ အထောပိ ဝေ နိပ္ပုရိသမ္ပိ တူရိယံ။

ဗဟုံ သုဂီတဉ္စ သုဝါဒိတဉ္စ၊ ဟိတွာ ကထေကော ရမသီ အရညေ။

၄၈၃။

‘‘ဥယျာနသမ္ပန္နံ ပဟူတမာလ္ယံ၊ မိဂါဇိနူပေတပုရံ [မိဂါစိရူပေတပုရံ (သီ။ ဣ။)] သုရမ္မံ။

ဟယေဟိ နာဂေဟိ ရထေဟုပေတံ၊ ဟိတွာ ကထေကော ရမသီ အရညေ’’။

၄၈၄။

‘‘ကာဠပက္ခေ ယထာ စန္ဒော၊ ဟာယတေဝ သုဝေ သုဝေ။

ကာဠပက္ခူပမော ရာဇ၊ အသတံ ဟောတိ သမာဂမော။

၄၈၅။

‘‘ယထာဟံ [ယထာ (သီ။)] ရသကမာဂမ္မ၊ သူဒံ ကာပုရိသာဓမံ [သူဒကံ ပုရိသာဓမံ (သီ။ ဣ။)]။

အကာသိံ ပါပကံ ကမ္မံ၊ ယေန ဂစ္ဆာမိ ဒုဂ္ဂတိံ။

၄၈၆။

‘‘သုက္ကပက္ခေ ယထာ စန္ဒော၊ ဝဍ္ဎတေဝ သုဝေ သုဝေ။

သုက္ကပက္ခူပမော ရာဇ၊ သတံ ဟောတိ သမာဂမော။

၄၈၇။

‘‘ယထာဟံ တုဝမာဂမ္မ၊ သုတသောမ ဝိဇာနဟိ။

ကာဟာမိ ကုသလံ ကမ္မံ၊ ယေန ဂစ္ဆာမိ သုဂ္ဂတိံ။

၄၈၈။

‘‘ထလေ ယထာ ဝါရိ ဇနိန္ဒ ဝုဋ္ဌံ [ဝဋ္ဋံ (သီ။ ဣ။)]၊ အနဒ္ဓနေယျံ န စိရဋ္ဌိတီကံ။

ဧဝမ္ပိ ဟောတိ အသတံ သမာဂမော၊ အနဒ္ဓနေယျော ဥဒကံ ထလေဝ။

၄၈၉။

‘‘သရေ ယထာ ဝါရိ ဇနိန္ဒ ဝုဋ္ဌံ၊ စိရဋ္ဌိတီကံ နရဝီရသေဋ္ဌ [နရဝိရိယသေဋ္ဌ (သီ။ ဣ။)]။

ဧဝမ္ပိ ဝေ [ဧဝမ္ပိ မေ (သျာ။)၊ ဧဝမ္ပိ စေ (ဣ။ က။)] ဟောတိ သတံ သမာဂမော၊ စိရဋ္ဌိတီကော [စိရဋ္ဌိတိကံ (က။)] ဥဒကံ သရေဝ။

၄၉၀။

‘‘အဗျာယိကော ဟောတိ သတံ သမာဂမော၊ ယာဝမ္ပိ တိဋ္ဌေယျ တထေဝ ဟောတိ။

ခိပ္ပဉှိ ဝေတိ အသတံ သမာဂမော၊ တသ္မာ သတံ ဓမ္မော အသဗ္ဘိ အာရကာ’’။

၄၉၁။

‘‘န သော ရာဇာ ယော [ရာဇာ န သော ယော (က။)] အဇေယျံ ဇိနာတိ၊ န သော သခါ ယော သခါရံ ဇိနာတိ။

န သာ ဘရိယာ ယာ ပတိနော န ဝိဘေတိ၊ န တေ ပုတ္တာ [ပုတ္တာ န တေ (က။)] ယေ န ဘရန္တိ ဇိဏ္ဏံ။

၄၉၂။

‘‘န သာ သဘာ ယတ္ထ န သန္တိ သန္တော၊ န တေ သန္တော [သန္တော န တေ (က။)] ယေ န ဘဏန္တိ ဓမ္မံ။

ရာဂဉ္စ ဒေါသဉ္စ ပဟာယ မောဟံ၊ ဓမ္မံ ဘဏန္တာဝ ဘဝန္တိ သန္တော။

၄၉၃။

‘‘နာဘာသမာနံ ဇာနန္တိ၊ မိဿံ ဗာလေဟိ ပဏ္ဍိတံ။

ဘာသမာနဉ္စ ဇာနန္တိ၊ ဒေသေန္တံ အမတံ ပဒံ။

၄၉၄။

‘‘ဘာသယေ ဇောတယေ ဓမ္မံ၊ ပဂ္ဂဏှေ ဣသိနံ ဓဇံ။

သုဘာသိတဒ္ဓဇာ ဣသယော၊ ဓမ္မော ဟိ ဣသိနံ ဓဇော’’တိ။

မဟာသုတသောမဇာတကံ ပဉ္စမံ။

အသီတိနိပါတံ နိဋ္ဌိတံ။

တဿုဒ္ဒါနံ –

သုမုခေါ ပန ဟံသဝရော စ မဟာ၊ သုဓဘောဇနိကော စ ပရော ပဝရော။

သကုဏာလဒိဇာဓိပတိဝှယနော၊ သုတသောမဝရုတ္တမသဝှယနောတိ။