၂၀။ သတ္တတိနိပါတ
၅၃၁။ ကုသဇာတက (၁)
၁။
‘‘ဣဒံ တေ ရဋ္ဌံ သဓနံ သယောဂ္ဂံ၊ သကာယုရံ သဗ္ဗကာမူပပန္နံ။
ဣဒံ တေ ရဇ္ဇံ [ရဋ္ဌံ (က။)] အနုသာသ အမ္မ၊ ဂစ္ဆာမဟံ ယတ္ထ ပိယာ ပဘာဝတီ’’။
၂။
‘‘အနုဇ္ဇုဘူတေန ဟရံ မဟန္တံ၊ ဒိဝါ စ ရတ္တော စ နိသီထကာလေ [နိသီဒ ကာလေ (က။)]။
ပဋိဂစ္ဆ တွံ ခိပ္ပံ ကုသာဝတိံ ကုသ [ကုသာဝတိံ (သျာ။ က။)]၊ နိစ္ဆာမိ ဒုဗ္ဗဏ္ဏမဟံ ဝသန္တံ’’။
၃။
‘‘နာဟံ ဂမိဿာမိ ဣတော ကုသာဝတိံ၊ ပဘာဝတီ ဝဏ္ဏပလောဘိတော တဝ။
ရမာမိ မဒ္ဒဿ နိကေတရမ္မေ၊ ဟိတွာန ရဋ္ဌံ တဝ ဒဿနေ ရတော။
၄။
‘‘ပဘာဝတီ ဝဏ္ဏပလောဘိတော တဝ၊ သမ္မူဠှရူပေါ ဝိစရာမိ မေဒိနိံ [မေဒနိံ (သျာ။ က။)]။
ဒိသံ န ဇာနာမိ ကုတောမှိ အာဂတော၊ တယမှိ မတ္တော မိဂမန္ဒလောစနေ။
၅။
‘‘သုဝဏ္ဏစီရဝသနေ၊ ဇာတရူပသုမေခလေ။
သုဿောဏိ တဝ ကာမာ ဟိ [ကာမေဟိ (သီ။ သျာ။ ဣ။)]၊ နာဟံ ရဇ္ဇေန မတ္ထိကော’’။
၆။
‘‘အဗ္ဘူတိ [အဗ္ဘူ ဟိ (သီ။)၊ အဘူတိ (သျာ။)၊ အဗ္ဘု ဟိ (ဣ။)] တဿ ဘော ဟောတိ၊ ယော အနိစ္ဆန္တမိစ္ဆတိ။
အကာမံ ရာဇ ကာမေသိ [ကာမေဟိ (သီ။ ဣ။)]၊ အကန္တံ ကန္တု [အကန္တော ကန္တ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] မိစ္ဆသိ’’။
၇။
‘‘အကာမံ ဝါ သကာမံ ဝါ၊ ယော နရော လဘတေ ပိယံ။
လာဘမေတ္ထ ပသံသာမ၊ အလာဘော တတ္ထ ပါပကော’’။
၈။
‘‘ပါသာဏသာရံ ခဏသိ၊ ကဏိကာရဿ ဒါရုနာ။
ဝါတံ ဇာလေန ဗာဓေသိ၊ ယော အနိစ္ဆန္တမိစ္ဆသိ’’။
၉။
‘‘ပါသာဏော နူန တေ ဟဒယေ၊ ဩဟိတော မုဒုလက္ခဏေ။
ယော တေ သာတံ န ဝိန္ဒာမိ၊ တိရောဇနပဒါဂတော။
၁၀။
‘‘ယဒါ မံ ဘကုဋိံ [ဘူကုဋိံ (သီ။ ဣ။)] ကတွာ၊ ရာဇပုတ္တီ ဥဒိက္ခတိ [ရာဇပုတ္တိ ဥဒိက္ခသိ (သီ။ ဣ။)]။
အာဠာရိကော တဒါ ဟောမိ၊ ရညော မဒ္ဒဿန္တေပုရေ [မဒ္ဒဿ ထီပုရေ (သီ။ ဣ။) ဧဝမုပရိပိ]။
၁၁။
‘‘ယဒါ ဥမှယမာနာ မံ၊ ရာဇပုတ္တီ ဥဒိက္ခတိ [ရာဇပုတ္တိ ဥဒိက္ခသိ (သီ။ ဣ။)]။
နာဠာရိကော တဒါ ဟောမိ၊ ရာဇာ ဟောမိ တဒါ ကုသော’’။
၁၂။
‘‘သစေ ဟိ ဝစနံ သစ္စံ၊ နေမိတ္တာနံ ဘဝိဿတိ။
နေဝ မေ တွံ ပတီ အဿ၊ ကာမံ ဆိန္ဒန္တု သတ္တဓါ’’။
၁၃။
‘‘သစေ ဟိ ဝစနံ သစ္စံ၊ အညေသံ ယဒိ ဝါ မမံ။
နေဝ တုယှံ ပတီ အတ္ထိ၊ အညော သီဟဿရာ ကုသာ’’။
၁၄။
‘‘နေက္ခံ ဂီဝံ တေ ကာရေဿံ၊ ပတွာ ခုဇ္ဇေ ကုသာဝတိံ။
သစေ မံ နာဂနာသူရူ၊ ဩလောကေယျ ပဘာဝတီ။
၁၅။
‘‘နေက္ခံ ဂီဝံ တေ ကာရေဿံ၊ ပတွာ ခုဇ္ဇေ ကုသာဝတိံ။
သစေ မံ နာဂနာသူရူ၊ အာလပေယျ ပဘာဝတီ။
၁၆။
‘‘နေက္ခံ ဂီဝံ တေ ကာရေဿံ၊ ပတွာ ခုဇ္ဇေ ကုသာဝတိံ။
သစေ မံ နာဂနာသူရူ၊ ဥမှာယေယျ ပဘာဝတီ။
၁၇။
‘‘နေက္ခံ ဂီဝံ တေ ကာရေဿံ၊ ပတွာ ခုဇ္ဇေ ကုသာဝတိံ။
သစေ မံ နာဂနာသူရူ၊ ပမှာယေယျ ပဘာဝတီ။
၁၈။
‘‘နေက္ခံ ဂီဝံ တေ ကာရေဿံ၊ ပတွာ ခုဇ္ဇေ ကုသာဝတိံ။
သစေ မေ နာဂနာသူရူ၊ ပါဏီဟိ ဥပသမ္ဖုသေ’’။
၁၉။
‘‘န ဟိ နူနာယံ ရာဇပုတ္တီ၊ ကုသေ သာတမ္ပိ ဝိန္ဒတိ။
အာဠာရိကေ ဘတေ ပေါသေ၊ ဝေတနေန အနတ္ထိကေ’’။
၂၀။
‘‘န ဟိ နူနာယံ သာ [နူန အယံ (သီ။ သျာ။)] ခုဇ္ဇာ၊ လဘတိ ဇိဝှာယ ဆေဒနံ။
သုနိသိတေန သတ္ထေန၊ ဧဝံ ဒုဗ္ဘာသိတံ ဘဏံ’’။
၂၁။
‘‘မာ နံ ရူပေန ပါမေသိ၊ အာရောဟေန ပဘာဝတိ။
မဟာယသောတိ ကတွာန၊ ကရဿု ရုစိရေ ပိယံ။
၂၂။
‘‘မာ နံ ရူပေန ပါမေသိ၊ အာရောဟေန ပဘာဝတိ။
မဟဒ္ဓနောတိ ကတွာန၊ ကရဿု ရုစိရေ ပိယံ။
၂၃။
‘‘မာ နံ ရူပေန ပါမေသိ၊ အာရောဟေန ပဘာဝတိ။
မဟဗ္ဗလောတိ ကတွာန၊ ကရဿု ရုစိရေ ပိယံ။
၂၄။
‘‘မာ နံ ရူပေန ပါမေသိ၊ အာရောဟေန ပဘာဝတိ။
မဟာရဋ္ဌောတိ ကတွာန၊ ကရဿု ရုစိရေ ပိယံ။
၂၅။
‘‘မာ နံ ရူပေန ပါမေသိ၊ အာရောဟေန ပဘာဝတိ။
မဟာရာဇာတိ ကတွာန၊ ကရဿု ရုစိရေ ပိယံ။
၂၆။
‘‘မာ နံ ရူပေန ပါမေသိ၊ အာရောဟေန ပဘာဝတိ။
သီဟဿရောတိ ကတွာန၊ ကရဿု ရုစိရေ ပိယံ။
၂၇။
‘‘မာ နံ ရူပေန ပါမေသိ၊ အာရောဟေန ပဘာဝတိ။
ဝဂ္ဂုဿရောတိ ကတွာန၊ ကရဿု ရုစိရေ ပိယံ။
၂၈။
‘‘မာ နံ ရူပေန ပါမေသိ၊ အာရောဟေန ပဘာဝတိ။
ဗိန္ဒုဿရောတိ ကတွာန၊ ကရဿု ရုစိရေ ပိယံ။
၂၉။
‘‘မာ နံ ရူပေန ပါမေသိ၊ အာရောဟေန ပဘာဝတိ။
မဉ္ဇုဿရောတိ ကတွာန၊ ကရဿု ရုစိရေ ပိယံ။
၃၀။
‘‘မာ နံ ရူပေန ပါမေသိ၊ အာရောဟေန ပဘာဝတိ။
မဓုဿရောတိ [မဓုရဿရောတိ (သီ။)] ကတွာန၊ ကရဿု ရုစိရေ ပိယံ။
၃၁။
‘‘မာ နံ ရူပေန ပါမေသိ၊ အာရောဟေန ပဘာဝတိ။
သတသိပ္ပောတိ ကတွာန၊ ကရဿု ရုစိရေ ပိယံ။
၃၂။
‘‘မာ နံ ရူပေန ပါမေသိ၊ အာရောဟေန ပဘာဝတိ။
ခတ္တိယောတိပိ ကတွာန [ကရိတွာန (သီ။)]၊ ကရဿု ရုစိရေ ပိယံ။
၃၃။
‘‘မာ နံ ရူပေန ပါမေသိ၊ အာရောဟေန ပဘာဝတိ။
ကုသရာဇာတိ ကတွာန၊ ကရဿု ရုစိရေ ပိယံ’’။
၃၄။
‘‘ဧတေ နာဂါ ဥပတ္ထဒ္ဓါ၊ သဗ္ဗေ တိဋ္ဌန္တိ ဝမ္မိတာ [ဝမ္မိကာ (သျာ။)]။
ပုရာ မဒ္ဒန္တိ ပါကာရံ၊ အာနေန္တေတံ ပဘာဝတိံ’’။
၃၅။
‘‘သတ္တ ဗိလေ [ခဏ္ဍေ (သီ။ ဣ။)] ကရိတွာန၊ အဟမေတံ ပဘာဝတိံ။
ခတ္တိယာနံ ပဒဿာမိ၊ ယေ မံ ဟန္တုံ ဣဓါဂတာ’’။
၃၆။
‘‘အဝုဋ္ဌဟိ ရာဇပုတ္တီ၊ သာမာ ကောသေယျဝါသိနီ။
အဿုပုဏ္ဏေဟိ နေတ္တေဟိ၊ ဒါသီဂဏပုရက္ခတာ’’။
၃၇။
‘‘တံ နူန ကက္ကူပနိသေဝိတံ မုခံ၊ အာဒါသဒန္တာထရုပစ္စဝေက္ခိတံ။
သုဘံ သုနေတ္တံ ဝိရဇံ အနင်္ဂဏံ၊ ဆုဒ္ဓံ ဝနေ ဌဿတိ ခတ္တိယေဟိ။
၃၈။
‘‘တေ နူန မေ အသိတေ ဝေလ္လိတဂ္ဂေ၊ ကေသေ မုဒူ စန္ဒနသာရလိတ္တေ။
သမာကုလေ သီဝထိကာယ မဇ္ဈေ၊ ပါဒေဟိ ဂိဇ္ဈာ ပရိကဍ္ဎိဿန္တိ [ပရိကဍ္ဎယန္တိ (သီ။ သျာ။ ဣ။)]။
၃၉။
‘‘တာ နူန မေ တမ္ဗနခါ သုလောမာ၊ ဗာဟာ မုဒူ စန္ဒနသာရလိတ္တာ။
ဆိန္နာ ဝနေ ဥဇ္ဈိတာ ခတ္တိယေဟိ၊ ဂယှ ဓင်္ကော [ဝကော (ဣ။)] ဂစ္ဆတိ ယေန ကာမံ။
၄၀။
‘‘တေ နူန တာလူပနိဘေ အလမ္ဗေ၊ နိသေဝိတေ ကာသိကစန္ဒနေန။
ထနေသု မေ လမ္ဗိဿတိ [လမ္ဗဟီတိ (ဣ။)] သိင်္ဂါလော [သိဂါလော (သီ။ သျာ။ ဣ။)]၊ မာတူဝ ပုတ္တော တရုဏော တနူဇော။
၄၁။
‘‘တံ နူန သောဏိံ ပုထုလံ သုကောဋ္ဋိတံ၊ နိသေဝိတံ ကဉ္စနမေခလာဟိ။
ဆိန္နံ ဝနေ ခတ္တိယေဟီ အဝတ္ထံ၊ သိင်္ဂါလသံဃာ ပရိကဍ္ဎိဿန္တိ [ဂယ္ဟာ ဝကော ဂစ္ဆတိ ယေနကာမံ (ဣ။)]။
၄၂။
‘‘သောဏာ ဓင်္ကာ [ဝကာ (ဣ။)] သိင်္ဂါလာ စ၊ ယေ စညေ သန္တိ ဒါဌိနော။
အဇရာ နူန ဟေဿန္တိ၊ ဘက္ခယိတွာ ပဘာဝတိံ။
၄၃။
‘‘သစေ မံသာနိ ဟရိံသု၊ ခတ္တိယာ ဒူရဂါမိနော။
အဋ္ဌီနိ အမ္မ ယာစိတွာ၊ အနုပထေ ဒဟာထ နံ။
၄၄။
‘‘ခေတ္တာနိ အမ္မ ကာရေတွာ၊ ကဏိကာရေတ္ထ ရောပယ [ရောပယေ (က။)]။
ယဒါ တေ ပုပ္ဖိတာ အဿု၊ ဟေမန္တာနံ ဟိမစ္စယေ။
သရေယျာထ မမံ [မမ (ဣ။)] အမ္မ၊ ဧဝံဝဏ္ဏာ ပဘာဝတီ’’။
၄၅။
‘‘တဿာ မာတာ ဥဒဋ္ဌာသိ၊ ခတ္တိယာ ဒေဝဝဏ္ဏိနီ။
ဒိသွာ အသိဉ္စ သူနဉ္စ၊ ရညော မဒ္ဒဿန္တေပုရေ’’။
၄၆။
‘‘ဣမိနာ နူန အသိနာ၊ သုသညံ တနုမဇ္ဈိမံ။
ဓီတရံ မဒ္ဒ [မမ (သီ။)၊ မဒ္ဒေါ (ဣ။)] ဟန္တွာန၊ ခတ္တိယာနံ ပဒဿသိ’’ [ပဒဿတိ (ဣ။ က။)]။
၄၇။
‘‘န မေ အကာသိ ဝစနံ၊ အတ္ထကာမာယ ပုတ္တိကေ။
သာဇ္ဇ လောဟိတသဉ္ဆန္နာ၊ ဂစ္ဆသိ [ဂဉ္ဆိသိ (သီ။ ဣ။)] ယမသာဓနံ။
၄၈။
‘‘ဧဝမာပဇ္ဇတီ ပေါသော၊ ပါပိယဉ္စ နိဂစ္ဆတိ။
ယော ဝေ ဟိတာနံ ဝစနံ၊ န ကရောတိ [န ကရံ (သီ။)] အတ္ထဒဿိနံ။
၄၉။
‘‘သစေ စ အဇ္ဇ [တွံ အမ္မ (သီ။)] ဓါရေသိ [ဝါရေသိ (ဣ။)]၊ ကုမာရံ စာရုဒဿနံ။
ကုသေန ဇာတံ ခတ္တိယံ၊ သုဝဏ္ဏမဏိမေခလံ။
ပူဇိတံ [ပူဇိတာ (ဣ။)] ဉာတိသံဃေဟိ၊ န ဂစ္ဆသိ [ဂဉ္ဆိသိ (သီ။ ဣ။)] ယမက္ခယံ။
၅၀။
‘‘ယတ္ထဿု ဘေရီ နဒတိ၊ ကုဉ္ဇရော စ နိကူဇတိ [နိကုဉ္ဇတိ (ဣ။)]။
ခတ္တိယာနံ ကုလေ ဘဒ္ဒေ၊ ကိံ နု သုခတရံ တတော။
၅၁။
‘‘အဿော စ သိသတိ [အဿော ဟသိသတိ (သီ။)၊ အဿော ဟသိယတိ (သျာ။)၊ အဿော စ သိံသတိ (ဣ။)] ဒွါရေ၊ ကုမာရော ဥပရောဒတိ။
ခတ္တိယာနံ ကုလေ ဘဒ္ဒေ၊ ကိံ နု သုခတရံ တတော။
၅၂။
‘‘မယူရကောဉ္စာဘိရုဒေ၊ ကောကိလာဘိနိကူဇိတေ။
ခတ္တိယာနံ ကုလေ ဘဒ္ဒေ၊ ကိံ နု သုခတရံ တတော’’။
၅၃။
‘‘ကဟံ နု သော သတ္တုမဒ္ဒနော၊ ပရရဋ္ဌပ္ပမဒ္ဒနော။
ကုသော သောဠာရပညာဏော၊ ယော နော ဒုက္ခာ ပမောစယေ’’။
၅၄။
‘‘ဣဓေဝ သော သတ္တုမဒ္ဒနော၊ ပရရဋ္ဌပ္ပမဒ္ဒနော။
ကုသော သောဠာရပညာဏော၊ ယော တေ သဗ္ဗေ ဝဓိဿတိ’’ [ယော နော ဒုက္ခာ ပမောစယေ (သီ။)၊ သော နော သဗ္ဗေ ဝဓိဿတိ (ဣ။)]။
၅၅။
‘‘ဥမ္မတ္တိကာ နု ဘဏသိ၊ အန္ဓဗာလာ ပဘာသသိ [အာဒု ဗာလာဝ ဘာသသိ (သီ။ ဣ။)]။
ကုသော စေ အာဂတော အဿ၊ ကိံ န [ကိန္နု (သျာ။ က။)] ဇာနေမု တံ မယံ’’။
၅၆။
‘‘ဧသော အာဠာရိကော ပေါသော၊ ကုမာရီပုရမန္တရေ။
ဒဠှံ ကတွာန သံဝေလ္လိံ၊ ကုမ္ဘိံ ဓေါဝတိ ဩဏတော’’။
၅၇။
‘‘ဝေဏီ တွမသိ စဏ္ဍာလီ၊ အဒူသိ ကုလဂန္ဓိနီ။
ကထံ မဒ္ဒကုလေ ဇာတာ၊ ဒါသံ ကယိရာသိ ကာမုကံ’’။
၅၈။
‘‘နမှိ ဝေဏီ န စဏ္ဍာလီ၊ န စမှိ ကုလဂန္ဓိနီ။
ဩက္ကာကပုတ္တော ဘဒ္ဒန္တေ၊ တွံ နု ဒါသောတိ မညသိ’’။
၅၉။
‘‘ယော ဗြာဟ္မဏသဟဿာနိ၊ သဒါ ဘောဇေတိ ဝီသတိံ။
ဩက္ကာကပုတ္တော ဘဒ္ဒန္တေ၊ တွံ နု ဒါသောတိ မညသိ’’။
၆၀။
‘‘ယဿ နာဂသဟဿာနိ၊ သဒါ ယောဇေန္တိ ဝီသတိံ။
ဩက္ကာကပုတ္တော ဘဒ္ဒန္တေ၊ တွံ နု ဒါသောတိ မညသိ။
၆၁။
‘‘ယဿ အဿသဟဿာနိ၊ သဒါ ယောဇေန္တိ ဝီသတိံ။
ဩက္ကာကပုတ္တော ဘဒ္ဒန္တေ၊ တွံ နု ဒါသောတိ မညသိ။
၆၂။
‘‘ယဿ ရထသဟဿာနိ၊ သဒါ ယောဇေန္တိ ဝီသတိံ။
ဩက္ကာကပုတ္တော ဘဒ္ဒန္တေ၊ တွံ နု ဒါသောတိ မညသိ။
[( ) အယံ ဂါထာ သီ။ ဣ။ ပေါတ္ထကေသုယေဝ ဒိဿတိ] (‘‘ယဿ ဥသဘသဟဿာနိ၊ သဒါ ယောဇေန္တိ ဝီသတိံ။
ဩက္ကာကပုတ္တော ဘဒ္ဒန္တေ၊ တွံ နု ဒါသောတိ မညသိ) [( ) အယံ ဂါထာ သီ။ ဣ။ ပေါတ္ထကေသုယေဝ ဒိဿတိ]။
၆၃။
‘‘ယဿ ဓေနုသဟဿာနိ၊ သဒါ ဒုဟန္တိ ဝီသတိံ [ဒုယှန္တိ ဝီသတိ (သီ။ ဣ။)]။
ဩက္ကာကပုတ္တော ဘဒ္ဒန္တေ၊ တွံ နု ဒါသောတိ မညသိ’’။
၆၄။
‘‘တဂ္ဃ တေ ဒုက္ကဋံ ဗာလေ၊ ယံ ခတ္တိယံ မဟဗ္ဗလံ။
နာဂံ မဏ္ဍူကဝဏ္ဏေန၊ န နံ [န တံ (သီ။ ဣ။)] အက္ခာသိဓါဂတံ’’ [အက္ခာသိ အာဂတံ (သီ။)]။
၆၅။
‘‘အပရာဓံ မဟာရာဇ၊ တွံ နော ခမ ရထေသဘ။
ယံ တံ အညာတဝေသေန၊ နာညာသိမှာ ဣဓါဂတံ’’။
၆၆။
‘‘မာဒိသဿ န တံ ဆန္နံ၊ ယောဟံ အာဠာရိကော ဘဝေ။
တွညေဝ မေ ပသီဒဿု၊ နတ္ထိ တေ ဒေဝ ဒုက္ကဋံ’’။
၆၇။
‘‘ဂစ္ဆ ဗာလေ ခမာပေဟိ၊ ကုသရာဇံ မဟဗ္ဗလံ။
ခမာပိတော ကုသော ရာဇာ [ကုသရာဇာ (သဗ္ဗတ္ထ)]၊ သော တေ ဒဿတိ ဇီဝိတံ’’။
၆၈။
‘‘ပိတုဿ ဝစနံ သုတွာ၊ ဒေဝဝဏ္ဏီ ပဘာဝတီ။
သိရသာ အဂ္ဂဟီ ပါဒေ၊ ကုသရာဇံ မဟဗ္ဗလံ’’။
၆၉။
‘‘ယာမာ ရတ္ယော အတိက္ကန္တာ၊ တာမာ ဒေဝ တယာ ဝိနာ။
ဝန္ဒေ တေ သိရသာ ပါဒေ၊ မာ မေ ကုဇ္ဈံ ရထေသဘ။
၇၀။
‘‘သဗ္ဗံ [သစ္စံ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] တေ ပဋိဇာနာမိ၊ မဟာရာဇ သုဏောဟိ မေ။
န စာပိ အပ္ပိယံ တုယှံ၊ ကရေယျာမိ အဟံ ပုန။
၇၁။
‘‘ဧဝံ စေ ယာစမာနာယ၊ ဝစနံ မေ န ကာဟသိ။
ဣဒါနိ မံ တာတော ဟန္တွာ၊ ခတ္တိယာနံ ပဒဿတိ’’။
၇၂။
‘‘ဧဝံ တေ ယာစမာနာယ၊ ကိံ န ကာဟာမိ တေ ဝစော။
ဝိကုဒ္ဓေါ တ္ယသ္မိ ကလျာဏိ၊ မာ တွံ ဘာယိ ပဘာဝတိ။
၇၃။
‘‘သဗ္ဗံ တေ ပဋိဇာနာမိ၊ ရာဇပုတ္တိ သုဏောဟိ မေ။
န စာပိ အပ္ပိယံ တုယှံ၊ ကရေယျာမိ အဟံ ပုန။
၇၄။
‘‘တဝ ကာမာ ဟိ သုဿောဏိ၊ ပဟု [ဗဟု (သျာ။)၊ ဗဟူ (ဣ။)၊ ဗဟုံ (က။)] ဒုက္ခံ တိတိက္ခိသံ [တိတိက္ခိဿံ (သီ။ ဣ။)]။
ဗဟုံ မဒ္ဒကုလံ ဟန္တွာ၊ နယိတုံ တံ ပဘာဝတိ’’။
၇၅။
‘‘ယောဇယန္တု ရထေ အဿေ၊ နာနာစိတ္တေ သမာဟိတေ။
အထ ဒက္ခထ မေ ဝေဂံ၊ ဝိဓမန္တဿ [ဝိဓမေန္တဿ (သဗ္ဗတ္ထ)] သတ္တဝေါ’’။
၇၆။
‘‘တဉ္စ တတ္ထ ဥဒိက္ခိံသု၊ ရညော မဒ္ဒဿန္တေပုရေ။
ဝိဇမ္ဘမာနံ သီဟံဝ၊ ဖောဋေန္တံ ဒိဂုဏံ ဘုဇံ။
၇၇။
‘‘ဟတ္ထိက္ခန္ဓဉ္စ အာရုယှ၊ အာရောပေတွာ ပဘာဝတိံ။
သင်္ဂါမံ ဩတရိတွာန၊ သီဟနာဒံ နဒီ ကုသော။
၇၈။
‘‘တဿ တံ နဒတော သုတွာ၊ သီဟဿေဝိတရေ မိဂါ။
ခတ္တိယာ ဝိပလာယိံသု၊ ကုသသဒ္ဒဘယဋ္ဋိတာ [ကုသသဒ္ဒဘယဋ္ဌိတာ (ဣ။)]။
၇၉။
‘‘ဟတ္ထာရောဟာ အနီကဋ္ဌာ၊ ရထိကာ ပတ္တိကာရကာ။
အညမညဿ ဆိန္ဒန္တိ၊ ကုသသဒ္ဒဘယဋ္ဋိတာ။
၈၀။
‘‘တသ္မိံ သင်္ဂါမသီသသ္မိံ၊ ပဿိတွာ ဟဋ္ဌ [တုဋ္ဌ (သီ။)] မာနသော။
ကုသဿ ရညော ဒေဝိန္ဒော၊ အဒါ ဝေရောစနံ မဏိံ။
၈၁။
‘‘သော တံ ဝိဇိတွာ သင်္ဂါမံ၊ လဒ္ဓါ ဝေရောစနံ မဏိံ။
ဟတ္ထိက္ခန္ဓဂတော ရာဇာ၊ ပါဝေက္ခိ နဂရံ ပုရံ။
၈၂။
‘‘ဇီဝဂ္ဂါဟံ [ဇီဝဂါဟံ (သီ။ ဣ။)] ဂဟေတွာန၊ ဗန္ဓိတွာ သတ္တ ခတ္တိယေ။
သသုရဿုပနာမေသိ၊ ဣမေ တေ ဒေဝ သတ္တဝေါ။
၈၃။
‘‘သဗ္ဗေဝ တေ ဝသံ ဂတာ၊ အမိတ္တာ ဝိဟတာ တဝ။
ကာမံ ကရောဟိ တေ တယာ၊ မုဉ္စ ဝါ တေ ဟနဿု ဝါ’’။
၈၄။
‘‘တုယ္ဟေဝ သတ္တဝေါ ဧတေ၊ န ဟိ တေ မယှ သတ္တဝေါ။
တွညေဝ နော မဟာရာဇ၊ မုဉ္စ ဝါ တေ ဟနဿု ဝါ’’။
၈၅။
‘‘ဣမာ တေ ဓီတရော သတ္တ၊ ဒေဝကညူပမာ သုဘာ။
ဒဒါဟိ နေသံ ဧကေကံ၊ ဟောန္တု ဇာမာတရော တဝ’’။
၈၆။
‘‘အမှာကဉ္စေဝ တာသဉ္စ၊ တွံ နော သဗ္ဗေသမိဿရော။
တွညေဝ နော မဟာရာဇ၊ ဒေဟိ နေသံ ယဒိစ္ဆသိ’’။
၈၇။
‘‘ဧကမေကဿ ဧကေကံ၊ အဒါ သီဟဿရော ကုသော။
ခတ္တိယာနံ တဒါ တေသံ၊ ရညော မဒ္ဒဿ ဓီတရော။
၈၈။
‘‘ဣဏိတာ တေန လာဘေန၊ တုဋ္ဌာ သီဟဿရေ ကုသေ။
သကရဋ္ဌာနိ ပါယိံသု၊ ခတ္တိယာ သတ္တ တာဝဒေ။
၈၉။
‘‘ပဘာဝတိဉ္စ အာဒါယ၊ မဏိံ ဝေရောစနံ သုဘံ [တဒါ (ဣ။)]။
ကုသာဝတိံ ကုသော ရာဇာ၊ အဂမာသိ မဟဗ္ဗလော။
၉၀။
‘‘တ္ယဿု ဧကရထေ ယန္တာ၊ ပဝိသန္တာ ကုသာဝတိံ။
သမာနာ ဝဏ္ဏရူပေန၊ နာညမညာတိရောစိသုံ [နာညမညမတိရောစယုံ (သီ။)]။
၉၁။
‘‘မာတာ ပုတ္တေန သင်္ဂစ္ဆိ [သင်္ဂဉ္ဆိ (သီ။ သျာ။ ဣ။)]၊ ဥဘယော စ ဇယမ္ပတီ။
သမဂ္ဂါ တေ တဒါ အာသုံ၊ ဖီတံ ဓရဏိမာဝသု’’န္တိ။
ကုသဇာတကံ ပဌမံ။
၅၃၂။ သောဏနန္ဒဇာတကံ (၂)
၉၂။
‘‘ဒေဝတာ နုသိ ဂန္ဓဗ္ဗော၊ အဒု [အာဒု (သီ။ သျာ။)] သက္ကော ပုရိန္ဒဒေါ။
မနုဿဘူတော ဣဒ္ဓိမာ၊ ကထံ ဇာနေမု တံ မယံ’’။
၉၃။
‘‘နာပိ ဒေဝေါ န ဂန္ဓဗ္ဗော၊ နာပိ သက္ကော ပုရိန္ဒဒေါ။
မနုဿဘူတော ဣဒ္ဓိမာ၊ ဧဝံ ဇာနာဟိ ဘာရဓ’’ [ဘာရဘ (က။)]။
၉၄။
‘‘ကတရူပမိဒံ ဘောတော [ဘောတော (သီ။ ဣ။)]၊ ဝေယျာဝစ္စံ အနပ္ပကံ။
ဒေဝမှိ ဝဿမာနမှိ၊ အနောဝဿံ ဘဝံ အကာ။
၉၅။
‘‘တတော ဝါတာတပေ ဃောရေ၊ သီတစ္ဆာယံ ဘဝံ အကာ။
တတော အမိတ္တမဇ္ဈေသု [အမိတ္တမဇ္ဈေ စ (သီ။)]၊ သရတာဏံ ဘဝံ အကာ။
၉၆။
‘‘တတော ဖီတာနိ ရဋ္ဌာနိ၊ ဝသိနော တေ ဘဝံ အကာ။
တတော ဧကသတံ ခတ္ယေ၊ အနုယန္တေ [အနုယုတ္တေ (ဣ။)] ဘဝံ အကာ။
၉၇။
‘‘ပတီတာဿု မယံ ဘောတော၊ ဝဒ တံ [ဝရ တံ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] ဘဉ္ဇ [ဘည (သီ။ ဣ။)၊ ဘုဉ္ဇ (သျာ။ က။)] မိစ္ဆသိ။
ဟတ္ထိယာနံ အဿရထံ၊ နာရိယော စ အလင်္ကတာ။
နိဝေသနာနိ ရမ္မာနိ၊ မယံ ဘောတော ဒဒါမသေ။
၉၈။
‘‘အထ ဝင်္ဂေ [အထ ဝါ သင်္ဂေ (သီ။ ဣ။)] ဝါ မဂဓေ၊ မယံ ဘောတော ဒဒါမသေ။
အထ ဝါ အဿကာဝန္တီ [အဿကာဝန္တိံ (သီ။ သျာ။ ဣ။)]၊ သုမနာ ဒမ္မ တေ မယံ။
၉၉။
‘‘ဥပဍ္ဎံ ဝါပိ ရဇ္ဇဿ၊ မယံ ဘောတော ဒဒါမသေ။
သစေ တေ အတ္ထော ရဇ္ဇေန၊ အနုသာသ ယဒိစ္ဆသိ’’။
၁၀၀။
‘‘န မေ အတ္ထောပိ ရဇ္ဇေန၊ နဂရေန ဓနေန ဝါ။
အထောပိ ဇနပဒေန၊ အတ္ထော မယှံ န ဝိဇ္ဇတိ။
၁၀၁။
‘‘ဘောတောဝ ရဋ္ဌေ ဝိဇိတေ၊ အရညေ အတ္ထိ အဿမော။
ပိတာ မယှံ ဇနေတ္တီ စ၊ ဥဘော သမ္မန္တိ အဿမေ။
၁၀၂။
‘‘တေသာဟံ [တေသွဟံ (က။)] ပုဗ္ဗာစရိယေသု၊ ပုညံ န လဘာမိ ကာတဝေ။
ဘဝန္တံ အဇ္ဈာဝရံ ကတွာ၊ သောဏံ [သောနံ (ဣ။)] ယာစေမု သံဝရံ’’။
၁၀၃။
‘‘ကရောမိ တေ တံ ဝစနံ၊ ယံ မံ ဘဏသိ ဗြာဟ္မဏ။
ဧတဉ္စ ခေါ နော အက္ခာဟိ၊ ကီဝန္တော ဟောန္တု ယာစကာ’’။
၁၀၄။
‘‘ပရောသတံ ဇာနပဒါ၊ မဟာသာလာ စ ဗြာဟ္မဏာ။
ဣမေ စ ခတ္တိယာ သဗ္ဗေ၊ အဘိဇာတာ ယသဿိနော။
ဘဝဉ္စ ရာဇာ မနောဇော၊ အလံ ဟေဿန္တိ ယာစကာ’’။
၁၀၅။
‘‘ဟတ္ထီ အဿေ စ ယောဇေန္တု၊ ရထံ သန္နယှ သာရထိ [နံ ရထိ (ဣ။)]။
အာဗန္ဓနာနိ ဂဏှာထ၊ ပါဒါသုဿာရယဒ္ဓဇေ [ပါဒေသုဿာရယံ ဓဇေ (သီ။)၊ ပါဒါသုဿာရယံ ဓဇေ (ဣ။)]။
အဿမံ တံ ဂမိဿာမိ၊ ယတ္ထ သမ္မတိ ကောသိယော’’။
၁၀၆။
‘‘တတော စ ရာဇာ ပါယာသိ၊ သေနာယ စတုရင်္ဂိနီ။
အဂမာ အဿမံ ရမ္မံ၊ ယတ္ထ သမ္မတိ ကောသိယော’’။
၁၀၇။
‘‘ကဿ ကာဒမ္ဗယော [ကဿ ကာဒမ္ဗမယော (က။)] ကာဇော၊ ဝေဟာသံ စတုရင်္ဂုလံ။
အံသံ အသမ္ဖုသံ ဧတိ၊ ဥဒဟာရာယ [ဥဒဟာရဿ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] ဂစ္ဆတော’’။
၁၀၈။
‘‘အဟံ သောဏော မဟာရာဇ၊ တာပသော သဟိတဗ္ဗတော [သဟိတံ ဝတော (ဣ။)]။
ဘရာမိ မာတာပိတရော၊ ရတ္တိန္ဒိဝမတန္ဒိတော။
၁၀၉။
‘‘ဝနေ ဖလဉ္စ မူလဉ္စ၊ အာဟရိတွာ ဒိသမ္ပတိ။
ပေါသေမိ မာတာပိတရော၊ ပုဗ္ဗေ ကတမနုဿရံ’’။
၁၁၀။
‘‘ဣစ္ဆာမ အဿမံ ဂန္တုံ၊ ယတ္ထ သမ္မတိ ကောသိယော။
မဂ္ဂံ နော သောဏ အက္ခာဟိ၊ ယေန ဂစ္ဆေမု [ဂစ္ဆာမ (သီ။)] အဿမံ’’။
၁၁၁။
‘‘အယံ ဧကပဒီ ရာဇ၊ ယေနေတံ [ယေန တံ (က။)] မေဃသန္နိဘံ။
ကောဝိဠာရေဟိ သဉ္ဆန္နံ၊ ဧတ္ထ သမ္မတိ ကောသိယော’’။
၁၁၂။
‘‘ဣဒံ ဝတွာန ပက္ကာမိ၊ တရမာနော မဟာဣသိ။
ဝေဟာသေ အန္တလိက္ခသ္မိံ၊ အနုသာသိတွာန ခတ္တိယေ။
၁၁၃။
‘‘အဿမံ ပရိမဇ္ဇိတွာ၊ ပညပေတွာန [ပညပေတွာန (သီ။ သျာ။)] အာသနံ။
ပဏ္ဏသာလံ ပဝိသိတွာ၊ ပိတရံ ပဋိဗောဓယိ။
၁၁၄။
‘‘ဣမေ အာယန္တိ ရာဇာနော၊ အဘိဇာတာ ယသဿိနော။
အဿမာ နိက္ခမိတွာန၊ နိသီဒ တွံ [နိသီဒါဟိ (သီ။)] မဟာဣသေ။
၁၁၅။
‘‘တဿ တံ ဝစနံ သုတွာ၊ တရမာနော မဟာဣသိ။
အဿမာ နိက္ခမိတွာန၊ သဒွါရမှိ ဥပါဝိသိ’’။
၁၁၆။
‘‘တဉ္စ ဒိသွာန အာယန္တံ၊ ဇလန္တံရိဝ တေဇသာ။
ခတ္ယသံဃပရိဗ္ယူဠှံ၊ ကောသိယော ဧတဒဗြဝိ။
၁၁၇။
‘‘ကဿ ဘေရီ မုဒိင်္ဂါ စ [မုတိင်္ဂါ စ (ဣ။)]၊ သင်္ခါ ပဏဝဒိန္ဒိမာ [ဒေဏ္ဍိမာ (သီ။ ဣ။)]။
ပုရတော ပဋိပန္နာနိ၊ ဟာသယန္တာ ရထေသဘံ။
၁၁၈။
‘‘ကဿ ကဉ္စနပဋ္ဋေန၊ ပုထုနာ ဝိဇ္ဇုဝဏ္ဏိနာ။
ယုဝါ ကလာပသန္နဒ္ဓေါ၊ ကော ဧတိ သိရိယာ ဇလံ။
၁၁၉။
‘‘ဥက္ကာမုခပဟဋ္ဌံဝ၊ ခဒိရင်္ဂါရသန္နိဘံ။
မုခဉ္စ ရုစိရာ ဘာတိ၊ ကော ဧတိ သိရိယာ ဇလံ။
၁၂၀။
‘‘ကဿ ပဂ္ဂဟိတံ ဆတ္တံ၊ သသလာကံ မနောရမံ။
အာဒိစ္စရံသာဝရဏံ၊ ကော ဧတိ သိရိယာ ဇလံ။
၁၂၁။
‘‘ကဿ အင်္ဂံ ပရိဂ္ဂယှ၊ ဝါဠဗီဇနိမုတ္တမံ။
စရန္တိ ဝရပုညဿ [ဝရပညဿ (သီ။ ဣ။)]၊ ဟတ္ထိက္ခန္ဓေန အာယတော။
၁၂၂။
‘‘ကဿ သေတာနိ ဆတ္တာနိ၊ အာဇာနီယာ စ ဝမ္မိတာ။
သမန္တာ ပရိကိရေန္တိ [ပရိကိရန္တိ (သီ။ သျာ။ ဣ။)]၊ ကော ဧတိ သိရိယာ ဇလံ။
၁၂၃။
‘‘ကဿ ဧကသတံ ခတျာ၊ အနုယန္တာ [အနုယုတ္တာ (ဣ။)] ယသဿိနော။
သမန္တာနုပရိယန္တိ၊ ကော ဧတိ သိရိယာ ဇလံ။
၁၂၄။
‘‘ဟတ္ထိ အဿရထ ပတ္တိ [ဟတ္ထီ အဿာ ရထာ ပတ္တီ (သီ။)]၊ သေနာ စ စတုရင်္ဂိနီ။
သမန္တာနုပရိယန္တိ [သမန္တာ အနုပရိယာတိ (ဣ။)]၊ ကော ဧတိ သိရိယာ ဇလံ။
၁၂၅။
‘‘ကဿေသာ မဟတီ သေနာ၊ ပိဋ္ဌိတော အနုဝတ္တတိ။
အက္ခောဘဏီ [အက္ခာဘနီ (သီ။)၊ အက္ခောဘိနီ (သျာ။)] အပရိယန္တာ၊ သာဂရဿေဝ ဦမိယော’’။
၁၂၆။
‘‘ရာဇာဘိရာဇာ [ရာဇာဓိရာဇာ (က။)] မနောဇော၊ ဣန္ဒောဝ ဇယတံ ပတိ။
နန္ဒဿဇ္ဈာဝရံ ဧတိ၊ အဿမံ ဗြဟ္မစာရိနံ။
၁၂၇။
‘‘တဿေသာ မဟတီ သေနာ၊ ပိဋ္ဌိတော အနုဝတ္တတိ။
အက္ခောဘဏီ အပရိယန္တာ၊ သာဂရဿေဝ ဦမိယော’’။
၁၂၈။
‘‘အနုလိတ္တာ စန္ဒနေန၊ ကာသိကုတ္တမဓါရိနော [ကာသိကဝတ္ထဓါရိနော (ဣ။)]။
သဗ္ဗေ ပဉ္ဇလိကာ ဟုတွာ၊ ဣသီနံ အဇ္ဈုပါဂမုံ’’။
၁၂၉။
‘‘ကစ္စိ နု ဘောတော ကုသလံ၊ ကစ္စိ ဘောတော အနာမယံ။
ကစ္စိ ဥဉ္ဆေန ယာပေထ၊ ကစ္စိ မူလဖလာ ဗဟူ။
၁၃၀။
‘‘ကစ္စိ ဍံသာ မကသာ စ၊ အပ္ပမေဝ သရီသပါ [သိရိံသပါ (သီ။ သျာ။ ဣ။)]။
ဝနေ ဝါဠမိဂါကိဏ္ဏေ၊ ကစ္စိ ဟိံသာ န ဝိဇ္ဇတိ’’။
၁၃၁။
‘‘ကုသလဉ္စေဝ နော ရာဇ၊ အထော ရာဇ အနာမယံ။
အထော ဥဉ္ဆေန ယာပေမ၊ အထော မူလဖလာ ဗဟူ။
၁၃၂။
‘‘အထော ဍံသာ မကသာ စ [ဍံသာ စ မကသာ (သီ။)၊ ဍံသာ စ မကသာ စ (ဣ။)]၊ အပ္ပမေဝ သရီသပါ [သိရိံသပါ (သီ။ သျာ။ ဣ။)]။
ဝနေ ဝါဠမိဂါကိဏ္ဏေ၊ ဟိံသာ မယှံ [အ မှံ (သီ။ ဣ။)] န ဝိဇ္ဇတိ။
၁၃၃။
‘‘ဗဟူနိ ဝဿပူဂါနိ၊ အဿမေ သမ္မတံ [ဝသတော (သီ။)] ဣဓ။
နာဘိဇာနာမိ ဥပ္ပန္နံ၊ အာဗာဓံ အမနောရမံ။
၁၃၄။
‘‘သွာဂတံ တေ မဟာရာဇ၊ အထော တေ အဒုရာဂတံ။
ဣဿရောသိ အနုပ္ပတ္တော၊ ယံ ဣဓတ္ထိ ပဝေဒယ။
၁၃၅။
‘‘တိန္ဒုကာနိ ပိယာလာနိ၊ မဓုကေ ကာသုမာရိယော [ကာသမာရိယော (သီ။ သျာ။)]။
ဖလာနိ ခုဒ္ဒကပ္ပါနိ၊ ဘုဉ္ဇ ရာဇ ဝရံ ဝရံ။
၁၃၆။
‘‘ဣဒမ္ပိ ပါနီယံ သီတံ၊ အာဘတံ ဂိရိဂဗ္ဘရာ။
တတော ပိဝ မဟာရာဇ၊ သစေ တွံ အဘိကင်္ခသိ’’။
၁၃၇။
‘‘ပဋိဂ္ဂဟိတံ ယံ ဒိန္နံ၊ သဗ္ဗဿ အဂ္ဃိယံ ကတံ။
နန္ဒဿာပိ နိသာမေထ၊ ဝစနံ သော [ယံ (သီ။)၊ ယံ သော (ဣ။)] ပဝက္ခတိ။
၁၃၈။
‘‘အဇ္ဈာဝရမှာ နန္ဒဿ၊ ဘောတော သန္တိကမာဂတာ။
သုဏာတု [သုဏာတု မေ (သီ။ သျာ။)] ဘဝံ ဝစနံ၊ နန္ဒဿ ပရိသာယ စ’’။
၁၃၉။
‘‘ပရောသတံ ဇာနပဒါ [ဇနပဒါ (ဣ။)]၊ မဟာသာလာ စ ဗြာဟ္မဏာ။
ဣမေ စ ခတ္တိယာ သဗ္ဗေ၊ အဘိဇာတာ ယသဿိနော။
ဘဝဉ္စ ရာဇာ မနောဇော၊ အနုမညန္တု မေ ဝစော။
၁၄၀။
‘‘ယေ စ သန္တိ [ယေ ဝသန္တိ (သီ။)၊ ယေ ဟိ သန္တိ (ဣ။)] သမီတာရော၊ ယက္ခာနိ ဣဓ မဿမေ။
အရညေ ဘူတဘဗျာနိ၊ သုဏန္တု ဝစနံ မမ။
၁၄၁။
‘‘နမော ကတွာန ဘူတာနံ၊ ဣသိံ ဝက္ခာမိ သုဗ္ဗတံ။
သော တျာဟံ ဒက္ခိဏာ ဗာဟု၊ တဝ ကောသိယ သမ္မတော။
၁၄၂။
‘‘ပိတရံ မေ ဇနေတ္တိဉ္စ၊ ဘတ္တုကာမဿ မေ သတော။
ဝီရ ပုညမိဒံ ဌာနံ၊ မာ မံ ကောသိယ ဝါရယ။
၁၄၃။
‘‘သဗ္ဘိ ဟေတံ ဥပညာတံ၊ မမေတံ ဥပနိဿဇ။
ဥဋ္ဌာနပါရိစရိယာယ၊ ဒီဃရတ္တံ တယာ ကတံ။
မာတာပိတူသု ပုညာနိ၊ မမ လောကဒဒေါ ဘဝ။
၁၄၄။
‘‘တထေဝ သန္တိ မနုဇာ၊ ဓမ္မေ ဓမ္မပဒံ ဝိဒူ။
မဂ္ဂေါ သဂ္ဂဿ လောကဿ၊ ယထာ ဇာနာသိ တွံ ဣသေ။
၁၄၅။
‘‘ဥဋ္ဌာနပါရိစရိယာယ၊ မာတာပိတုသုခါဝဟံ။
တံ မံ ပုညာ နိဝါရေတိ၊ အရိယမဂ္ဂါဝရော နရော’’။
၁၄၆။
‘‘သုဏန္တု ဘောန္တော ဝစနံ၊ ဘာတုရဇ္ဈာဝရာ မမ။
ကုလဝံသံ မဟာရာဇ၊ ပေါရာဏံ ပရိဟာပယံ။
အဓမ္မစာရီ ဇေဋ္ဌေသု [ယော ဇေဋ္ဌော (သီ။)]၊ နိရယံ သောပပဇ္ဇတိ [သော ဥပပဇ္ဇတိ (သီ။ သျာ။ ဣ။)]။
၁၄၇။
‘‘ယေ စ ဓမ္မဿ ကုသလာ၊ ပေါရာဏဿ ဒိသမ္ပတိ။
စာရိတ္တေန စ သမ္ပန္နာ၊ န တေ ဂစ္ဆန္တိ ဒုဂ္ဂတိံ။
၁၄၈။
‘‘မာတာပိတာ စ ဘာတာ စ၊ ဘဂိနီ ဉာတိဗန္ဓဝါ။
သဗ္ဗေ ဇေဋ္ဌဿ တေ ဘာရာ၊ ဧဝံ ဇာနာဟိ ဘာရဓ [ဘာရထ (သျာ။)]။
၁၄၉။
‘‘အာဒိယိတွာ ဂရုံ ဘာရံ၊ နာဝိကော ဝိယ ဥဿဟေ။
ဓမ္မဉ္စ နပ္ပမဇ္ဇာမိ၊ ဇေဋ္ဌော စသ္မိ ရထေသဘ’’။
၁၅၀။
‘‘အဓိဂမာ [အဓိဂတမှာ (သီ။)၊ အဓိဂမှာ (သျာ။)၊ အဓိဂတမှ (ဣ။)] တမေ ဉာဏံ၊ ဇာလံဝ ဇာတဝေဒတော။
ဧဝမေဝ နော ဘဝံ ဓမ္မံ၊ ကောသိယော ပဝိဒံသယိ။
၁၅၁။
‘‘ယထာ ဥဒယမာဒိစ္စော၊ ဝါသုဒေဝေါ ပဘင်္ကရော။
ပါဏီနံ ပဝိဒံသေတိ၊ ရူပံ ကလျာဏပါပကံ။
ဧဝမေဝ နော ဘဝံ ဓမ္မံ၊ ကောသိယော ပဝိဒံသယိ’’။
၁၅၂။
‘‘ဧဝံ မေ ယာစမာနဿ၊ အဉ္ဇလိံ နာဝဗုဇ္ဈထ။
တဝ ပဒ္ဓစရော [တဝ ပဋ္ဌစရော (သျာ။)၊ တဝ ဗဒ္ဓဉ္စရော (ဣ။)၊ တဝုပဋ္ဌစရော (က။)] ဟေဿံ၊ ဝုဋ္ဌိတော ပရိစာရကော’’။
၁၅၃။
‘‘အဒ္ဓါ နန္ဒ ဝိဇာနာသိ [ပဇာနာသိ (သီ။)]၊ သဒ္ဓမ္မံ သဗ္ဘိ ဒေသိတံ။
အရိယော အရိယသမာစာရော၊ ဗာဠှံ တွံ မမ ရုစ္စသိ။
၁၅၄။
‘‘ဘဝန္တံ ဝဒါမိ ဘောတိဉ္စ၊ သုဏာထ ဝစနံ မမ။
နာယံ ဘာရော ဘာရမတော [ဘာရမတ္တော (သီ။ သျာ။)]၊ အဟု မယှံ ကုဒါစနံ။
၁၅၅။
‘‘တံ မံ ဥပဋ္ဌိတံ သန္တံ၊ မာတာပိတုသုခါဝဟံ။
နန္ဒော အဇ္ဈာဝရံ ကတွာ၊ ဥပဋ္ဌာနာယ ယာစတိ။
၁၅၆။
‘‘ယော ဝေ ဣစ္ဆတိ ကာမေန၊ သန္တာနံ ဗြဟ္မစာရိနံ။
နန္ဒံ ဝေါ ဝရထ ဧကော [နန္ဒံ ဝဒထ ဧကေ (ဣ။)]၊ ကံ နန္ဒော ဥပတိဋ္ဌတု’’။
၁၅၇။
‘‘တယာ တာတ အနုညာတာ၊ သောဏ တံ နိဿိတာ မယံ။
ဥပဃာတုံ [ဥပဃာယိတုံ (သီ။)] လဘေ နန္ဒံ၊ မုဒ္ဓနိ ဗြဟ္မစာရိနံ’’။
၁၅၈။
‘‘အဿတ္ထဿေဝ တရုဏံ၊ ပဝါဠံ မာလုတေရိတံ။
စိရဿံ နန္ဒံ ဒိသွာန၊ ဟဒယံ မေ ပဝေဓတိ။
၁၅၉။
‘‘ယဒါ သုတ္တာပိ သုပိနေ [သုပ္ပန္တေ (သျာ။ ဣ။)]၊ နန္ဒံ ပဿာမိ အာဂတံ။
ဥဒဂ္ဂါ သုမနာ ဟောမိ၊ နန္ဒော နော အာဂတော အယံ။
၁၆၀။
‘‘ယဒါ စ ပဋိဗုဇ္ဈိတွာ၊ နန္ဒံ ပဿာမိ နာဂတံ။
ဘိယျော အာဝိသတီ သောကော၊ ဒေါမနဿဉ္စနပ္ပကံ။
၁၆၁။
‘‘သာဟံ အဇ္ဇ စိရဿမ္ပိ၊ နန္ဒံ ပဿာမိ အာဂတံ။
ဘတ္တုစ္စ [ဘတ္တုဉ္စ (က။)] မယှဉ္စ ပိယော၊ နန္ဒော နော ပါဝိသီ ဃရံ။
၁၆၂။
‘‘ပိတုပိ နန္ဒော သုပ္ပိယော၊ ယံ နန္ဒော နပ္ပဝသေ [ပါဝိသီ (ဣ။)] ဃရာ [ဃရံ (သျာ။ ဣ။ က။)]။
လဘတူ တာတ နန္ဒော တံ၊ မံ နန္ဒော ဥပတိဋ္ဌတု’’။
၁၆၃။
‘‘အနုကမ္ပိကာ ပတိဋ္ဌာ စ၊ ပုဗ္ဗေ ရသဒဒီ စ နော။
မဂ္ဂေါ သဂ္ဂဿ လောကဿ၊ မာတာ တံ ဝရတေ ဣသေ။
၁၆၄။
‘‘ပုဗ္ဗေ ရသဒဒီ ဂေါတ္တီ၊ မာတာ ပုညူပသံဟိတာ။
မဂ္ဂေါ သဂ္ဂဿ လောကဿ၊ မာတာ တံ ဝရတေ ဣသေ’’။
၁၆၅။
‘‘အာကင်္ခမာနာ ပုတ္တဖလံ၊ ဒေဝတာယ နမဿတိ။
နက္ခတ္တာနိ စ ပုစ္ဆတိ၊ ဥတုသံဝစ္ဆရာနိ စ။
၁၆၆။
‘‘တဿာ ဥတုမှိ နှာတာယ [ဥတုသိနာတာယ (ဣ။)]၊ ဟောတိ ဂဗ္ဘဿ ဝေါက္ကမော [ဂဗ္ဘဿ’ဝက္ကမော (သီ။ သျာ။ ဣ။)]။
တေန ဒေါဟဠိနီ ဟောတိ၊ သုဟဒါ တေန ဝုစ္စတိ။
၁၆၇။
‘‘သံဝစ္ဆရံ ဝါ ဦနံ ဝါ၊ ပရိဟရိတွာ ဝိဇာယတိ။
တေန သာ ဇနယန္တီတိ၊ ဇနေတ္တိ [ဇနေတ္တီ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] တေန ဝုစ္စတိ။
၁၆၈။
‘‘ထနခီရေန [ထနက္ခီရေန (သီ။)] ဂီတေန၊ အင်္ဂပါဝုရဏေန [အင်္ဂပါပုရဏေန (ဣ။)] စ။
ရောဒန္တံ ပုတ္တံ [ဧဝ (ဣ။)] တောသေတိ၊ တောသေန္တီ တေန ဝုစ္စတိ။
၁၆၉။
‘‘တတော ဝါတာတပေ ဃောရေ၊ မမံ ကတွာ ဥဒိက္ခတိ။
ဒါရကံ အပ္ပဇာနန္တံ၊ ပေါသေန္တီ တေန ဝုစ္စတိ။
၁၇၀။
‘‘ယဉ္စ မာတုဓနံ ဟောတိ၊ ယဉ္စ ဟောတိ ပိတုဒ္ဓနံ။
ဥဘယမ္ပေတဿ ဂေါပေတိ၊ အပိ ပုတ္တဿ နော သိယာ။
၁၇၁။
‘‘ဧဝံ ပုတ္တ အဒုံ ပုတ္တ၊ ဣတိ မာတာ ဝိဟညတိ။
ပမတ္တံ ပရဒါရေသု၊ နိသီထေ ပတ္တယောဗ္ဗနေ။
သာယံ ပုတ္တံ အနာယန္တံ၊ ဣတိ မာတာ ဝိဟညတိ။
၁၇၂။
‘‘ဧဝံ ကိစ္ဆာ ဘတော ပေါသော၊ မာတု အပရိစာရကော။
မာတရိ မိစ္ဆာ စရိတွာန၊ နိရယံ သောပပဇ္ဇတိ။
၁၇၃။
‘‘ဧဝံ ကိစ္ဆာ ဘတော ပေါသော၊ ပိတု အပရိစာရကော။
ပိတရိ မိစ္ဆာ စရိတွာန၊ နိရယံ သောပပဇ္ဇတိ။
၁၇၄။
‘‘ဓနာပိ ဓနကာမာနံ၊ နဿတိ ဣတိ မေ သုတံ။
မာတရံ အပရိစရိတွာန၊ ကိစ္ဆံ ဝါ သော နိဂစ္ဆတိ။
၁၇၅။
‘‘ဓနာပိ ဓနကာမာနံ၊ နဿတိ ဣတိ မေ သုတံ။
ပိတရံ အပရိစရိတွာန၊ ကိစ္ဆံ ဝါ သော နိဂစ္ဆတိ။
၁၇၆။
‘‘အာနန္ဒော စ ပမောဒေါ စ၊ သဒါ ဟသိတကီဠိတံ။
မာတရံ ပရိစရိတွာန၊ လဗ္ဘမေတံ ဝိဇာနတော။
၁၇၇။
‘‘အာနန္ဒော စ ပမောဒေါ စ၊ သဒါ ဟသိတကီဠိတံ။
ပိတရံ ပရိစရိတွာန၊ လဗ္ဘမေတံ ဝိဇာနတော။
၁၇၈။
‘‘ဒါနဉ္စ ပေယျဝဇ္ဇဉ္စ [ပိယဝါစာ စ (သီ။ သျာ။ က။)]၊ အတ္ထစရိယာ စ ယာ ဣဓ။
သမာနတ္တတာ [သမာနတ္တာ (ဣ။)] စ ဓမ္မေသု၊ တတ္ထ တတ္ထ ယထာရဟံ။
ဧတေ ခေါ သင်္ဂဟာ လောကေ၊ ရထဿာဏီဝ ယာယတော။
၁၇၉။
ဧတေ စ သင်္ဂဟာ နာဿု၊ န မာတာ ပုတ္တကာရဏာ။
လဘေထ မာနံ ပူဇံ ဝါ [ပူဇဉ္စ (ဣ။)]၊ ပိတာ ဝါ ပုတ္တကာရဏာ။
၁၈၀။
‘‘ယသ္မာ စ သင်္ဂဟာ [သင်္ဂဟေ (ဒီ။ နိ။ ၃။၂၇၃; အ။ နိ။ ၄။၃၂) တဒဋ္ဌကထာယော ဩလောကေတဗ္ဗာ] ဧတေ၊ သမ္မပေက္ခန္တိ [သမဝေက္ခန္တိ (သီ။ သျာ။ ဣ။) အ။ နိ။ ၄။၃၂] ပဏ္ဍိတာ။
တသ္မာ မဟတ္တံ ပပ္ပောန္တိ၊ ပါသံသာ စ ဘဝန္တိ တေ။
၁၈၁။
‘‘ဗြဟ္မာတိ [ဗြဟ္မာ ဟိ (ဣ။)] မာတာပိတရော၊ ပုဗ္ဗာစရိယာတိ ဝုစ္စရေ။
အာဟုနေယျာ စ ပုတ္တာနံ၊ ပဇာယ အနုကမ္ပကာ။
၁၈၂။
‘‘တသ္မာ ဟိ နေ နမဿေယျ၊ သက္ကရေယျ စ ပဏ္ဍိတော။
အန္နေန အထော [မထော (ဣ။)၊ အထ (အ။ နိ။ ၄။၆၃; ဣတိဝု။ ၁၀၆)] ပါနေန၊ ဝတ္ထေန သယနေန စ။
ဥစ္ဆာဒနေန နှာပနေန [နဟာပနေန (သီ။ ဣ။)]၊ ပါဒါနံ ဓေါဝနေန စ။
၁၈၃။
‘‘တာယ နံ ပါရိစရိယာယ [ပရိစရိယာယ (ဣ။)]၊ မာတာပိတူသု ပဏ္ဍိတာ။
ဣဓေဝ နံ ပသံသန္တိ၊ ပေစ္စ သဂ္ဂေ ပမောဒတီ’’တိ။
သောဏနန္ဒဇာတကံ ဒုတိယံ။
သတ္တတိနိပါတံ နိဋ္ဌိတံ။
တဿုဒ္ဒါနံ –
အထ သတ္တတိမမှိ နိပါတဝရေ၊ သဘာဝန္တု ကုသာဝတိရာဇဝရော။
အထ သောဏသုနန္ဒဝရော စ ပုန၊ အဘိဝါသိတသတ္တတိမမှိ သုတေတိ။