စတ္တာလီသနိပါတ

စာဖတ်ချိန် 126 မိနစ်

ခုဒ္ဒကနိကာယ

ဇာတကပါဠိ

(ဒုတိယော ဘာဂေါ)

နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ

၁၇။ စတ္တာလီသနိပါတ

၅၂၁။ တေသကုဏဇာတက (၁)

၁။

‘‘ဝေဿန္တရံ တံ ပုစ္ဆာမိ၊ သကုဏ ဘဒ္ဒမတ္ထု တေ။

ရဇ္ဇံ ကာရေတုကာမေန၊ ကိံ သု ကိစ္စံ ကတံ ဝရံ’’။

၂။

‘‘စိရဿံ ဝတ မံ တာတော၊ ကံသော ဗာရာဏသိဂ္ဂဟော။

ပမတ္တော အပ္ပမတ္တံ မံ၊ ပိတာ ပုတ္တံ အစောဒယိ။

၃။

‘‘ပဌမေနေဝ ဝိတထံ၊ ကောဓံ ဟာသံ နိဝါရယေ။

တတော ကိစ္စာနိ ကာရေယျ၊ တံ ဝတံ အာဟု ခတ္တိယ။

၄။

‘‘ယံ တွံ တာတ တပေါကမ္မံ [တပေ ကမ္မံ (သီ။ သျာ။ ဣ။)]၊ ပုဗ္ဗေ ကတမသံသယံ။

ရတ္တော ဒုဋ္ဌော စ ယံ ကယိရာ၊ န တံ ကယိရာ တတော ပုန [ပုနံ (ဣ။)]။

၅။

‘‘ခတ္တိယဿ ပမတ္တဿ၊ ရဋ္ဌသ္မိံ ရဋ္ဌဝဍ္ဎန။

သဗ္ဗေ ဘောဂါ ဝိနဿန္တိ၊ ရညော တံ ဝုစ္စတေ အဃံ။

၆။

‘‘သိရီ တာတ အလက္ခီ စ [သိရီ စ တာတ လက္ခီ စ (သျာ။ ဣ။)]၊ ပုစ္ဆိတာ ဧတဒဗြဝုံ။

ဥဋ္ဌာန [ဥဋ္ဌာနေ (သျာ။)] ဝီရိယေ ပေါသေ၊ ရမာဟံ အနုသူယကေ။

၇။

‘‘ဥသူယကေ ဒုဟဒယေ၊ ပုရိသေ ကမ္မဒုဿကေ။

ကာလကဏ္ဏီ မဟာရာဇ၊ ရမတိ [ရမာတိ (က။)] စက္ကဘဉ္ဇနီ။

၈။

‘‘သော တွံ သဗ္ဗေသု သုဟဒယော [သော တွံ သဗ္ဗေသံ သုဟဒယော (သျာ။ ဣ။)၊ သော တွံ သဗ္ဗေ သုဟဒယော (က။)]၊ သဗ္ဗေသံ ရက္ခိတော ဘဝ။

အလက္ခိံ နုဒ မဟာရာဇ၊ လက္ခ္ယာ ဘဝ နိဝေသနံ။

၉။

‘‘သ လက္ခီဓိတိသမ္ပန္နော၊ ပုရိသော ဟိ မဟဂ္ဂတော။

အမိတ္တာနံ ကာသိပတိ၊ မူလံ အဂ္ဂဉ္စ ဆိန္ဒတိ။

၁၀။

‘‘သက္ကောပိ ဟိ ဘူတပတိ၊ ဥဋ္ဌာနေ နပ္ပမဇ္ဇတိ။

သ ကလျာဏေ ဓိတိံ ကတွာ၊ ဥဋ္ဌာနေ ကုရုတေ မနော။

၁၁။

‘‘ဂန္ဓဗ္ဗာ ပိတရော ဒေဝါ၊ သာဇီဝါ [သဉ္ဇီဝါ (ဣ။)] ဟောန္တိ တာဒိနော။

ဥဋ္ဌာဟတော [ဥဋ္ဌဟတော (သျာ။ ဣ။)] အပ္ပမဇ္ဇတော [မပ္ပမဇ္ဇတော (က။)]၊ အနုတိဋ္ဌန္တိ ဒေဝတာ။

၁၂။

‘‘သော အပ္ပမတ္တော အက္ကုဒ္ဓေါ [အက္ကုဋ္ဌော (ဣ။)]၊ တာတ ကိစ္စာနိ ကာရယ။

ဝါယမဿု စ ကိစ္စေသု၊ နာလသော ဝိန္ဒတေ သုခံ။

၁၃။

‘‘တတ္ထေဝ တေ ဝတ္တပဒါ၊ ဧသာဝ [ဧသာ စ (ဣ။)] အနုသာသနီ။

အလံ မိတ္တေ သုခါပေတုံ၊ အမိတ္တာနံ ဒုခါယ [ဒုက္ခာယ (ဣ။)] စ’’။

၁၄။

‘‘သက္ခိသိ တွံ [သက္ခီ တုဝံ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] ကုဏ္ဍလိနိ၊ မညသိ ခတ္တဗန္ဓုနိ [ခတ္တိယဗန္ဓုနီ (ဣ။)]။

ရဇ္ဇံ ကာရေတုကာမေန၊ ကိံ သု ကိစ္စံ ကတံ ဝရံ’’။

၁၅။

‘‘ဒွေဝ တာတ ပဒကာနိ၊ ယတ္ထ [ယေသု (ဣ။)] သဗ္ဗံ ပတိဋ္ဌိတံ။

အလဒ္ဓဿ စ ယော လာဘော၊ လဒ္ဓဿ စာနုရက္ခဏာ။

၁၆။

‘‘အမစ္စေ တာတ ဇာနာဟိ၊ ဓီရေ အတ္ထဿ ကောဝိဒေ။

အနက္ခာ ကိတဝေ တာတ၊ အသောဏ္ဍေ အဝိနာသကေ။

၁၇။

‘‘ယော စ တံ တာတ ရက္ခေယျ၊ ဓနံ ယဉ္စေဝ တေ သိယာ။

သူတောဝ ရထံ သင်္ဂဏှေ၊ သော တေ ကိစ္စာနိ ကာရယေ။

၁၈။

‘‘သုသင်္ဂဟိတန္တဇနော၊ သယံ ဝိတ္တံ အဝေက္ခိယ။

နိဓိဉ္စ ဣဏဒါနဉ္စ၊ န ကရေ ပရပတ္တိယာ။

၁၉။

‘‘သယံ အာယံ ဝယံ [အာယဝယံ (ဣ။)] ဇညာ၊ သယံ ဇညာ ကတာကတံ။

နိဂ္ဂဏှေ နိဂ္ဂဟာရဟံ၊ ပဂ္ဂဏှေ ပဂ္ဂဟာရဟံ။

၂၀။

‘‘သယံ ဇာနပဒံ အတ္ထံ၊ အနုသာသ ရထေသဘ။

မာ တေ အဓမ္မိကာ ယုတ္တာ၊ ဓနံ ရဋ္ဌဉ္စ နာသယုံ။

၂၁။

‘‘မာ စ ဝေဂေန ကိစ္စာနိ၊ ကရောသိ [ကာရေသိ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] ကာရယေသိ ဝါ။

ဝေဂသာ ဟိ ကတံ ကမ္မံ၊ မန္ဒော ပစ္ဆာနုတပ္ပတိ။

၂၂။

‘‘မာ တေ အဓိသရေ မုဉ္စ၊ သုဗာဠှမဓိကောဓိတံ [ကောပိတံ (သီ။ သျာ။)]။

ကောဓသာ ဟိ ဗဟူ ဖီတာ၊ ကုလာ အကုလတံ ဂတာ။

၂၃။

‘‘မာ တာတ ဣဿရောမှီတိ၊ အနတ္ထာယ ပတာရယိ။

ဣတ္ထီနံ ပုရိသာနဉ္စ၊ မာ တေ အာသိ ဒုခုဒြယော။

၂၄။

‘‘အပေတလောမဟံသဿ၊ ရညော ကာမာနုသာရိနော။

သဗ္ဗေ ဘောဂါ ဝိနဿန္တိ၊ ရညော တံ ဝုစ္စတေ အဃံ။

၂၅။

‘‘တတ္ထေဝ တေ ဝတ္တပဒါ၊ ဧသာဝ အနုသာသနီ။

ဒက္ခဿုဒါနိ ပုညကရော၊ အသောဏ္ဍော အဝိနာသကော။

သီလဝါဿု [သီလဝါဿ (ဋီကာ)] မဟာရာဇ၊ ဒုဿီလော ဝိနိပါတိကော’’ [ဝိနိပါတကော (ဣ။)]။

၂၆။

‘‘အပုစ္ဆိမှ ကောသိယဂေါတ္တံ [အပုစ္ဆိမှာ ကောသိယဂေါတ္တံ (သျာ။)၊ အပုစ္ဆမှာပိ ကောသိကံ (ဣ။)]၊ ကုဏ္ဍလိနိံ တထေဝ စ။

တွံ ဒါနိ ဝဒေဟိ ဇမ္ဗုက [ဇမ္ဗုက တွံ ဒါနိ ဝဒေဟိ (သျာ။ ဣ။)]၊ ဗလာနံ ဗလမုတ္တမံ’’။

၂၇။

‘‘ဗလံ ပဉ္စဝိဓံ လောကေ၊ ပုရိသသ္မိံ မဟဂ္ဂတေ။

တတ္ထ ဗာဟုဗလံ နာမ၊ စရိမံ ဝုစ္စတေ ဗလံ။

၂၈။

‘‘ဘောဂဗလဉ္စ ဒီဃာဝု၊ ဒုတိယံ ဝုစ္စတေ ဗလံ။

အမစ္စဗလဉ္စ ဒီဃာဝု၊ တတိယံ ဝုစ္စတေ ဗလံ။

၂၉။

‘‘အဘိဇစ္စဗလံ စေဝ၊ တံ စတုတ္ထံ အသံသယံ။

ယာနိ စေတာနိ သဗ္ဗာနိ၊ အဓိဂဏှာတိ ပဏ္ဍိတော။

၃၀။

‘‘တံ ဗလာနံ ဗလံ သေဋ္ဌံ၊ အဂ္ဂံ ပညာဗံ ဗလံ [ဝရံ (သီ။)]။

ပညာဗလေနုပတ္ထဒ္ဓေါ၊ အတ္ထံ ဝိန္ဒတိ ပဏ္ဍိတော။

၃၁။

‘‘အပိ စေ လဘတိ မန္ဒော၊ ဖီတံ ဓရဏိမုတ္တမံ။

အကာမဿ ပသယှံ ဝါ၊ အညော တံ ပဋိပဇ္ဇတိ။

၃၂။

‘‘အဘိဇာတောပိ စေ ဟောတိ၊ ရဇ္ဇံ လဒ္ဓါန ခတ္တိယော။

ဒုပ္ပညော ဟိ ကာသိပတိ၊ သဗ္ဗေနပိ န ဇီဝတိ။

၃၃။

‘‘ပညာဝ သုတံ ဝိနိစ္ဆိနီ [ပညာ သုတဝိနိစ္ဆိနီ (သျာ။ ဣ။)]၊ ပညာ ကိတ္တိ သိလောကဝဍ္ဎနီ [ဝဒ္ဓနီ (ဣ။)]။

ပညာသဟိတော နရော ဣဓ၊ အပိ ဒုက္ခေ သုခါနိ ဝိန္ဒတိ။

၃၄။

‘‘ပညဉ္စ ခေါ အသုဿူသံ၊ န ကောစိ အဓိဂစ္ဆတိ။

ဗဟုဿုတံ အနာဂမ္မ၊ ဓမ္မဋ္ဌံ အဝိနိဗ္ဘုဇံ။

၃၅။

‘‘ယော စ ဓမ္မဝိဘင်္ဂညူ [ယော ဓမ္မဉ္စ ဝိဘာဂညူ (ဣ။)]၊ ကာလုဋ္ဌာယီ မတန္ဒိတော။

အနုဋ္ဌဟတိ ကာလေန၊ ကမ္မဖလံ တဿ ဣဇ္ဈတိ [ကမ္မဖလံ တဿိဇ္ဈတိ၊ ဖလံ တဿ သမိဇ္ဈတိ (က။)]။

၃၆။

‘‘အနာယတန [နာ’နာယတန (ဣ။)] သီလဿ၊ အနာယတန [နာ’နာယတန (ဣ။)] သေဝိနော။

န နိဗ္ဗိန္ဒိယကာရိဿ၊ သမ္မဒတ္ထော ဝိပစ္စတိ။

၃၇။

‘‘အဇ္ဈတ္တဉ္စ ပယုတ္တဿ၊ တထာယတနသေဝိနော။

အနိဗ္ဗိန္ဒိယကာရိဿ၊ သမ္မဒတ္ထော ဝိပစ္စတိ။

၃၈။

‘‘ယောဂပ္ပယောဂသင်္ခါတံ၊ သမ္ဘတဿာနုရက္ခဏံ။

တာနိ တွံ တာတ သေဝဿု၊ မာ အကမ္မာယ ရန္ဓယိ။

အကမ္မုနာ ဟိ ဒုမ္မေဓေါ၊ နဠာဂါရံဝ သီဒတိ’’။

၃၉။

‘‘ဓမ္မံ စရ မဟာရာဇ၊ မာတာပိတူသု ခတ္တိယ။

ဣဓ ဓမ္မံ စရိတွာန၊ ရာဇ သဂ္ဂံ ဂမိဿသိ။

၄၀။

‘‘ဓမ္မံ စရ မဟာရာဇ၊ ပုတ္တဒါရေသု ခတ္တိယ။

ဣဓ ဓမ္မံ စရိတွာန၊ ရာဇ သဂ္ဂံ ဂမိဿသိ။

၄၁။

‘‘ဓမ္မံ စရ မဟာရာဇ၊ မိတ္တာမစ္စေသု ခတ္တိယ။

ဣဓ ဓမ္မံ စရိတွာန၊ ရာဇ သဂ္ဂံ ဂမိဿသိ။

၄၂။

‘‘ဓမ္မံ စရ မဟာရာဇ၊ ဝါဟနေသု ဗလေသု စ။

ဣဓ ဓမ္မံ စရိတွာန၊ ရာဇ သဂ္ဂံ ဂမိဿသိ။

၄၃။

‘‘ဓမ္မံ စရ မဟာရာဇ၊ ဂါမေသု နိဂမေသု စ။ပေ။။။

၄၄။

‘‘ဓမ္မံ စရ မဟာရာဇ၊ ရဋ္ဌေသု [ရဋ္ဌေ (ဣ။)] ဇနပဒေသု စ။ပေ။။။

၄၅။

‘‘ဓမ္မံ စရ မဟာရာဇ၊ သမဏ [သမဏေ (သျာ။ က။)] ဗြာဟ္မဏေသု စ။ပေ။။။

၄၆။

‘‘ဓမ္မံ စရ မဟာရာဇ၊ မိဂပက္ခီသု ခတ္တိယ။

ဣဓ ဓမ္မံ စရိတွာန၊ ရာဇ သဂ္ဂံ ဂမိဿသိ။

၄၇။

‘‘ဓမ္မံ စရ မဟာရာဇ၊ ဓမ္မော စိဏ္ဏော သုခါဝဟော [ဓမ္မော သုစိဏ္ဏော သုခမာဝဟတိ (က။)]။

ဣဓ ဓမ္မံ စရိတွာန၊ ရာဇ သဂ္ဂံ ဂမိဿသိ။

၄၈။

‘‘ဓမ္မံ စရ မဟာရာဇ၊ သဣန္ဒာ [ဣန္ဒော (ဣ။)၊ သိန္ဒာ (က။)] ဒေဝါ သဗြဟ္မကာ။

သုစိဏ္ဏေန ဒိဝံ ပတ္တာ၊ မာ ဓမ္မံ ရာဇ ပါမဒေါ [ပမာဒေါ (ဣ။ က။)]။

၄၉။

‘‘တတ္ထေဝ တေ [ဝေတေ (ဣ။)] ဝတ္တပဒါ၊ ဧသာဝ [ဧသာ စ (ဣ။)] အနုသာသနီ။

သပ္ပညသေဝီ ကလျာဏီ၊ သမတ္တံ သာမ [သာမံ (က။)] တံ ဝိဒူ’’တိ။

တေသကုဏဇာတကံ ပဌမံ။

၅၂၂။ သရဘင်္ဂဇာတကံ (၂)

၅၀။

‘‘အလင်္ကတာ ကုဏ္ဍလိနော သုဝတ္ထာ၊ ဝေဠုရိယမုတ္တာထရုခဂ္ဂဗန္ဓာ [ဗဒ္ဓါ (ဣ။)]။

ရထေသဘာ တိဋ္ဌထ ကေ နု တုမှေ၊ ကထံ ဝေါ ဇာနန္တိ မနုဿလောကေ’’။

၅၁။

‘‘အဟမဋ္ဌကော ဘီမရထော ပနာယံ၊ ကာလိင်္ဂရာဇာ ပန ဥဂ္ဂတောယံ [ဥဂ္ဂတော အယံ (ဣ။)၊ ဥဂ္ဂတာယံ (က။)]။

သုသညတာနံ ဣသီနံ [သုသညတာနိသိနံ (ဣ။)] ဒဿနာယ၊ ဣဓါဂတာ ပုစ္ဆိတာယေမှ ပဉ္ဟေ’’။

၅၂။

‘‘ဝေဟာယသံ တိဋ္ဌသိ [တိဋ္ဌတိ (ဣ။)] အန္တလိက္ခေ၊ ပထဒ္ဓုနော ပန္နရသေဝ စန္ဒော။

ပုစ္ဆာမိ တံ ယက္ခ မဟာနုဘာဝ၊ ကထံ တံ ဇာနန္တိ မနုဿလောကေ’’။

၅၃။

‘‘ယမာဟု ဒေဝေသု သုဇမ္ပတီတိ၊ မဃဝါတိ တံ အာဟု မနုဿလောကေ။

သ ဒေဝရာဇာ ဣဒမဇ္ဇ ပတ္တော၊ သုသညတာနံ ဣသီနံ ဒဿနာယ’’။

၅၄။

‘‘ဒူရေ သုတာ နော ဣသယော သမာဂတာ၊ မဟိဒ္ဓိကာ ဣဒ္ဓိဂုဏူပပန္နာ။

ဝန္ဒာမိ တေ အယိရေ ပသန္နစိတ္တော၊ ယေ ဇီဝလောကေတ္ထ မနုဿသေဋ္ဌာ’’။

၅၅။

ဂန္ဓော ဣသီနံ စိရဒိက္ခိတာနံ [ဒက္ခိတာနံ (သျာ။ ဣ။)]၊ ကာယာ စုတော ဂစ္ဆတိ မာလုတေန။

ဣတော ပဋိက္ကမ္မ သဟဿနေတ္တ၊ ဂန္ဓော ဣသီနံ အသုစိ ဒေဝရာဇ’’။

၅၆။

‘‘ဂန္ဓော ဣသီနံ စိရဒိက္ခိတာနံ၊ ကာယာ စုတော ဂစ္ဆတု မာလုတေန။

ဝိစိတြပုပ္ဖံ သုရဘိံဝ မာလံ၊ ဂန္ဓဉ္စ ဧတံ ပါဋိကင်္ခါမ ဘန္တေ။

န ဟေတ္ထ ဒေဝါ ပဋိက္ကူလသညိနော’’။

၅၇။

‘‘ပုရိန္ဒဒေါ ဘူတပတီ ယသဿီ၊ ဒေဝါနမိန္ဒော သက္ကော [ဣဒံ ပဒံ နတ္ထိ (သီ။ သျာ။ ဣ။ ပေါတ္ထကေသု)] မဃဝါ သုဇမ္ပတိ။

သ ဒေဝရာဇာ အသုရဂဏပ္ပမဒ္ဒနော၊ ဩကာသမာကင်္ခတိ ပဉ္ဟ ပုစ္ဆိတုံ။

၅၈။

‘‘ကော နေဝိမေသံ ဣဓ ပဏ္ဍိတာနံ၊ ပဉ္ဟေ ပုဋ္ဌော နိပုဏေ ဗျာကရိဿတိ။

တိဏ္ဏဉ္စ ရညံ မနုဇာဓိပါနံ၊ ဒေဝါနမိန္ဒဿ စ ဝါသဝဿ’’။

၅၉။

‘‘အယံ ဣသိ [ဣသီ (သီ။ ဣ။)] သရဘင်္ဂေါ တပဿီ [ယသဿီ (သီ။)]၊ ယတော ဇာတော ဝိရတော မေထုနသ္မာ။

အာစေရပုတ္တော [အာစရိယပုတ္တော (ဣ။ က။)] သုဝိနီတရူပေါ၊ သော နေသံ ပဉှာနိ ဝိယာကရိဿတိ’’။

၆၀။

‘‘ကောဏ္ဍည ပဉှာနိ ဝိယာကရောဟိ၊ ယာစန္တိ တံ ဣသယော သာဓုရူပါ။

ကောဏ္ဍည ဧသော မနုဇေသု ဓမ္မော၊ ယံ ဝုဒ္ဓ [ဝဒ္ဓ (ဣ။)၊ ဗုဒ္ဓ (က။)] မာဂစ္ဆတိ ဧသ ဘာရော’’။

၆၁။

‘‘ကတာဝကာသာ ပုစ္ဆန္တု ဘောန္တော၊ ယံ ကိဉ္စိ ပဉ္ဟံ မနသာဘိပတ္ထိတံ။

အဟဉှိ တံ တံ ဝေါ ဝိယာကရိဿံ၊ ဉတွာ သယံ လောကမိမံ ပရဉ္စ’’။

၆၂။

‘‘တတော စ မဃဝါ သက္ကော၊ အတ္ထဒဿီ ပုရိန္ဒဒေါ။

အပုစ္ဆိ ပဌမံ ပဉ္ဟံ၊ ယဉ္စာသိ အဘိပတ္ထိတံ’’။

၆၃။

‘‘ကိံ သူ ဝဓိတွာ န ကဒါစိ သောစတိ၊ ကိဿပ္ပဟာနံ ဣသယော ဝဏ္ဏယန္တိ။

ကဿီဓ ဝုတ္တံ ဖရုသံ ခမေထ၊ အက္ခာဟိ မေ ကောဏ္ဍည ဧတမတ္ထံ’’။

၆၄။

‘‘ကောဓံ ဝဓိတွာ န ကဒါစိ သောစတိ၊ မက္ခပ္ပဟာနံ ဣသယော ဝဏ္ဏယန္တိ။

သဗ္ဗေသံ ဝုတ္တံ ဖရုသံ ခမေထ၊ ဧတံ ခန္တိံ ဥတ္တမမာဟု သန္တော’’။

၆၅။

‘‘သက္ကာ ဥဘိန္နံ [ဟိ ဒွိန္နံ (ဣ။)] ဝစနံ တိတိက္ခိတုံ၊ သဒိသဿ ဝါ သေဋ္ဌတရဿ [သေဋ္ဌနရဿ (ဣ။)] ဝါပိ။

ကထံ နု ဟီနဿ ဝစော ခမေထ၊ အက္ခာဟိ မေ ကောဏ္ဍည ဧတမတ္ထံ’’။

၆၆။

‘‘ဘယာ ဟိ သေဋ္ဌဿ ဝစော ခမေထ၊ သာရမ္ဘဟေတူ ပန သာဒိသဿ။

ယော စီဓ ဟီနဿ ဝစော ခမေထ၊ ဧတံ ခန္တိံ ဥတ္တမမာဟု သန္တော’’။

၆၇။

‘‘ကထံ ဝိဇညာ စတုပတ္ထရူပံ [စတုမဋ္ဌရူပံ (သျာ။ ဣ။)]၊ သေဋ္ဌံ သရိက္ခံ အထဝါပိ ဟီနံ။

ဝိရူပရူပေန စရန္တိ သန္တော၊ တသ္မာ ဟိ သဗ္ဗေသံ ဝစော ခမေထ’’။

၆၈။

‘‘န ဟေတမတ္ထံ မဟတီပိ သေနာ၊ သရာဇိကာ ယုဇ္ဈမာနာ လဘေထ။

ယံ ခန္တိမာ သပ္ပုရိသော လဘေထ၊ ခန္တီ ဗလဿူပသမန္တိ ဝေရာ’’။

၆၉။

‘‘သုဘာသိတံ တေ အနုမောဒိယာန၊ အညံ တံ ပုစ္ဆာမိ တဒိင်္ဃ ဗြူဟိ။

ယထာ အဟုံ [အဟူ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] ဒဏ္ဍကီ နာဠိကေရော [နာဠိကီရော (သီ။ သျာ။ ဣ။)]၊ အထဇ္ဇုနော ကလာဗု စာပိ ရာဇာ။

တေသံ ဂတိံ ဗြူဟိ သုပါပကမ္မိနံ၊ ကတ္ထူပပန္နာ ဣသိနံ ဝိဟေဌကာ’’။

၇၀။

‘‘ကိသဉှိ [ကိသံပိ (ဣ။)] ဝစ္ဆံ အဝကိရိယ ဒဏ္ဍကီ၊ ဥစ္ဆိန္နမူလော သဇနော သရဋ္ဌော။

ကုက္ကုဠနာမေ နိရယမှိ ပစ္စတိ၊ တဿ ဖုလိင်္ဂါနိ ပတန္တိ ကာယေ။

၇၁။

‘‘ယော သညတေ ပဗ္ဗဇိတေ အဟေဌယိ [အဝဉ္စသိ (ဣ။)]၊ ဓမ္မံ ဘဏန္တေ သမဏေ အဒူသကေ။

တံ နာဠိကေရံ သုနခါ ပရတ္ထ၊ သင်္ဂမ္မ ခါဒန္တိ ဝိဖန္ဒမာနံ။

၇၂။

‘‘အထဇ္ဇုနော နိရယေ သတ္တိသူလေ၊ အဝံသိရော ပတိတော ဥဒ္ဓံပါဒေါ [ဥဒ္ဓပါဒေါ (သျာ။)၊ အဒ္ဓပါဒေါ (ဣ။)]။

အင်္ဂီရသံ ဂေါတမံ ဟေဌယိတွာ၊ ခန္တိံ တပဿိံ စိရဗြဟ္မစာရိံ။

၇၃။

‘‘ယော ခဏ္ဍသော ပဗ္ဗဇိတံ အဆေဒယိ၊ ခန္တိံ ဝဒန္တံ သမဏံ အဒူသကံ။

ကလာဗုဝီစိံ ဥပပဇ္ဇ ပစ္စတိ၊ မဟာပတာပံ [မဟာဘိတာပံ (ဣ။)] ကဋုကံ ဘယာနကံ။

၇၄။

‘‘ဧတာနိ သုတွာ နိရယာနိ ပဏ္ဍိတော၊ အညာနိ ပါပိဋ္ဌတရာနိ စေတ္ထ။

ဓမ္မံ စရေ သမဏဗြာဟ္မဏေသု၊ ဧဝင်္ကရော သဂ္ဂမုပေတိ ဌာနံ’’။

၇၅။

‘‘သုဘာသိတံ တေ အနုမောဒိယာန၊ အညံ တံ ပုစ္ဆာမိ တဒိင်္ဃ ဗြူဟိ။

ကထံဝိဓံ သီလဝန္တံ ဝဒန္တိ၊ ကထံဝိဓံ ပညဝန္တံ ဝဒန္တိ။

ကထံဝိဓံ သပ္ပုရိသံ ဝဒန္တိ၊ ကထံဝိဓံ နော သိရိ နော ဇဟာတိ’’။

၇၆။

‘‘ကာယေန ဝါစာယ စ ယော’ဓ [ယော စ (ဣ။)] သညတော၊ မနသာ စ ကိဉ္စိ န ကရောတိ ပါပံ။

န အတ္တဟေတူ အလိကံ ဘဏေတိ [ဘဏာတိ (သီ။ သျာ။ ဣ။)]၊ တထာဝိဓံ သီလဝန္တံ ဝဒန္တိ။

၇၇။

‘‘ဂမ္ဘီရပဉ္ဟံ မနသာဘိစိန္တယံ [မနသာ ဝိစိန္တယံ (သီ။)]၊ နာစ္စာဟိတံ ကမ္မ ကရောတိ လုဒ္ဒံ။

ကာလာဂတံ [ကာလာဘတံ (ဣ။)] အတ္ထပဒံ န ရိဉ္စတိ၊ တထာဝိဓံ ပညဝန္တံ ဝဒန္တိ။

၇၈။

‘‘ယော ဝေ ကတညူ ကတဝေဒိ ဓီရော၊ ကလျာဏမိတ္တော ဒဠှဘတ္တိ စ ဟောတိ။

ဒုခိတဿ သက္ကစ္စ ကရောတိ ကိစ္စံ၊ တထာဝိဓံ သပ္ပုရိသံ ဝဒန္တိ။

၇၉။

‘‘ဧတေဟိ သဗ္ဗေဟိ ဂုဏေဟုပေတော၊ သဒ္ဓေါ မုဒူ သံဝိဘာဂီ ဝဒညူ။

သင်္ဂါဟကံ သခိလံ သဏှဝါစံ၊ တထာဝိဓံ နော သိရိ နော ဇဟာတိ’’။

၈၀။

‘‘သုဘာသိတံ တေ အနုမောဒိယာန၊ အညံ တံ ပုစ္ဆာမိ တဒိင်္ဃ ဗြူဟိ။

သီလံ သိရိဉ္စာပိ သတဉ္စ ဓမ္မံ၊ ပညဉ္စ ကံ သေဋ္ဌတရံ ဝဒန္တိ’’။

၈၁။

‘‘ပညာ ဟိ သေဋ္ဌာ ကုသလာ ဝဒန္တိ၊ နက္ခတ္တရာဇာရိဝ တာရကာနံ။

သီလံ သီရီ စာပိ သတဉ္စ ဓမ္မော [ဓမ္မာ (ဣ။)]၊ အနွာယိကာ ပညဝတော ဘဝန္တိ’’။

၈၂။

‘‘သုဘာသိတံ တေ အနုမောဒိယာန၊ အညံ တံ ပုစ္ဆာမိ တဒိင်္ဃ ဗြူဟိ။

ကထံကရော ကိန္တိကရော ကိမာစရံ၊ ကိံ သေဝမာနော လဘတီဓ ပညံ။

ပညာယ ဒါနိပ္ပဋိပံ [ဒါနိ ပဋိပဒံ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] ဝဒေဟိ၊ ကထံကရော ပညဝါ ဟောတိ မစ္စော’’။

၈၃။

‘‘သေဝေထ ဝုဒ္ဓေ နိပုဏေ ဗဟုဿုတေ၊ ဥဂ္ဂါဟကော စ ပရိပုစ္ဆကော သိယာ။

သုဏေယျ သက္ကစ္စ သုဘာသိတာနိ၊ ဧဝံကရော ပညဝါ ဟောတိ မစ္စော။

၈၄။

‘‘ ပညဝါ ကာမဂုဏေ အဝေက္ခတိ၊ အနိစ္စတော ဒုက္ခတော ရောဂတော စ။

ဧဝံ ဝိပဿီ ပဇဟာတိ ဆန္ဒံ၊ ဒုက္ခေသု ကာမေသု မဟဗ္ဘယေသု။

၈၅။

‘‘သ ဝီတရာဂေါ ပဝိနေယျ ဒေါသံ၊ မေတ္တံ [မေတ္တ (သျာ။ က။)] စိတ္တံ ဘာဝယေ [ဘာဝေယျ (သီ။ သျာ။ က။)] အပ္ပမာဏံ။

သဗ္ဗေသု ဘူတေသု နိဓါယ ဒဏ္ဍံ၊ အနိန္ဒိတော ဗြဟ္မမုပေတိ ဌာနံ’’။

၈၆။

‘‘မဟတ္ထိယံ [မဟိဒ္ဓိယံ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] အာဂမနံ အဟောသိ၊ တဝမဋ္ဌကာ [မဋ္ဌက (သီ။ သျာ။ က။)] ဘီမရထဿ စာပိ။

ကာလိင်္ဂရာဇဿ စ ဥဂ္ဂတဿ၊ သဗ္ဗေသ ဝေါ ကာမရာဂေါ ပဟီနော’’။

၈၇။

‘‘ဧဝမေတံ ပရစိတ္တဝေဒိ၊ သဗ္ဗေသ နော ကာမရာဂေါ ပဟီနော။

ကရောဟိ ဩကာသမနုဂ္ဂဟာယ၊ ယထာ ဂတိံ တေ အဘိသမ္ဘဝေမ’’။

၈၈။

‘‘ကရောမိ ဩကာသမနုဂ္ဂဟာယ၊ တထာ ဟိ ဝေါ ကာမရာဂေါ ပဟီနော။

ဖရာထ ကာယံ ဝိပုလာယ ဣတိယာ၊ ယထာ ဂတိံ မေ အဘိသမ္ဘဝေထ’’။

၈၉။

‘‘သဗ္ဗံ ကရိဿာမ တဝါနုသာသနိံ၊ ယံ ယံ တုဝံ ဝက္ခသိ ဘူရိပည။

ဖရာမ ကာယံ ဝိပုလာယ ဣတိယာ၊ ယထာ ဂတိံ တေ အဘိသမ္ဘဝေမ’’။

၉၀။

‘‘ကတာယ [ကတာယံ (သီ။ ဣ။)] ဝစ္ဆဿ ကိသဿ ပူဇာ၊ ဂစ္ဆန္တု ဘောန္တော ဣသယော သာဓုရူပါ။

ဈာနေ ရတာ ဟောထ သဒါ သမာဟိတာ၊ ဧသာ ရတီ ပဗ္ဗဇိတဿ သေဋ္ဌာ’’။

၉၁။

‘‘သုတွာန ဂါထာ ပရမတ္ထသံဟိတာ၊ သုဘာသိတာ ဣသိနာ ပဏ္ဍိတေန။

တေ ဝေဒဇာတာ အနုမောဒမာနာ၊ ပက္ကာမု [ပက္ကမု (က။)] ဒေဝါ ဒေဝပုရံ ယသဿိနော။

၉၂။

‘‘ဂါထာ ဣမာ အတ္ထဝတီ သုဗျဉ္ဇနာ၊ သုဘာသိတာ ဣသိနာ ပဏ္ဍိတေန။

ယော ကောစိမာ အဋ္ဌိကတွာ [အဋ္ဌိံ ကတွာ (က။)] သုဏေယျ၊ လဘေထ ပုဗ္ဗာပရိယံ ဝိသေသံ။

လဒ္ဓါန ပုဗ္ဗာပရိယံ ဝိသေသံ၊ အဒဿနံ မစ္စုရာဇဿ ဂစ္ဆေ’’။

၉၃။

‘‘သာလိဿရော သာရိပုတ္တော၊ မေဏ္ဍိဿရော စ ကဿပေါ။

ပဗ္ဗတော အနုရုဒ္ဓေါ စ၊ ကစ္စာယနော စ ဒေဝလော [ဒေဝိလော (သျာ။ က။)]။

၉၄။

‘‘အနုသိဿော စ အာနန္ဒော၊ ကိသဝစ္ဆော စ ကောလိတော။

နာရဒေါ ဥဒါယီ ထေရော [နာရဒေါ ပုဏ္ဏော မန္တာနီပုတ္တော (သီ။)]၊ ပရိသာ ဗုဒ္ဓပရိသာ။

သရဘင်္ဂေါ လောကနာထော၊ ဧဝံ ဓါရေထ ဇာတက’’န္တိ။

သရဘင်္ဂဇာတကံ ဒုတိယံ။

၅၂၃။ အလမ္ဗုသာဇာတကံ (၃)

၉၅။

‘‘အထ ဗြဝိ ဗြဟာ ဣန္ဒော၊ ဝတြဘူ ဇယတံ ပိတာ။

ဒေဝကညံ ပရာဘေတွာ၊ သုဓမ္မာယံ အလမ္ဗုသံ။

၉၆။

‘‘မိဿေ ဒေဝါ တံ ယာစန္တိ၊ တာဝတိံသာ သဣန္ဒကာ။

ဣသိပ္ပလောဘနေ [ဣသိပလောဘိကေ (သီ။ သျာ။)၊ ဣသိံ ပလောဘိကေ (ဣ။)] ဂစ္ဆ၊ ဣသိသိင်္ဂံ အလမ္ဗုသေ။

၉၇။

‘‘ပုရာယံ အမှေ အစ္စေတိ [နာစ္စေတိ (သျာ။ က။)]၊ ဝတ္တဝါ [ဝတဝါ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] ဗြဟ္မစရိယဝါ။

နိဗ္ဗာနာဘိရတော ဝုဒ္ဓေါ [ဝဒ္ဓေါ (ဣ။)၊ ဗုဒ္ဓေါ (သျာ။ က။)]၊ တဿ မဂ္ဂါနိ အာဝရ’’။

၉၈။

‘‘ဒေဝရာဇ ကိမေဝ တွံ၊ မမေဝ တုဝံ သိက္ခသိ။

ဣသိပ္ပလောဘနေ [ဣသိပလောဘိကေ (သီ။ သျာ။)၊ ဣသိံ ပလောဘိကေ (ဣ။)] ဂစ္ဆ၊ သန္တိ အညာပိ အစ္ဆရာ။

၉၉။

‘‘မာဒိသိယော ပဝရာ စေဝ၊ အသောကေ နန္ဒနေ ဝနေ။

တာသမ္ပိ ဟောတု ပရိယာယော၊ တာပိ ယန္တု ပလောဘနာ’’ [ပလောဘိကာ (သျာ။ ဣ။)]။

၁၀၀။

‘‘အဒ္ဓါ ဟိ သစ္စံ ဘဏသိ၊ သန္တိ အညာပိ အစ္ဆရာ။

တာဒိသိယော ပဝရာ စေဝ၊ အသောကေ နန္ဒနေ ဝနေ။

၁၀၁။

‘‘န တာ ဧဝံ ပဇာနန္တိ၊ ပါရိစရိယံ ပုမံ ဂတာ။

ယာဒိသံ တွံ ပဇာနာသိ၊ နာရိ သဗ္ဗင်္ဂသောဘနေ။

၁၀၂။

‘‘တွမေဝ ဂစ္ဆ ကလျာဏိ၊ ဣတ္ထီနံ ပဝရာ စသိ။

တဝေဝ ဝဏ္ဏရူပေန၊ သဝသမာနယိဿသိ’’ [ဝသမာနာပယိဿသိ (သျာ။)၊ ဝသမာနာမယိဿသိ (ဣ။)၊ တံ ဝသမာနယိဿသိ (က။)]။

၁၀၃။

‘‘န ဝါဟံ န ဂမိဿာမိ၊ ဒေဝရာဇေန ပေသိတာ။

ဝိဘေမိ စေတံ အာသာဒုံ၊ ဥဂ္ဂတေဇော ဟိ ဗြာဟ္မဏော။

၁၀၄။

‘‘အနေကေ နိရယံ ပတ္တာ၊ ဣသိမာသာဒိယာ ဇနာ။

အာပန္နာ မောဟသံသာရံ၊ တသ္မာ လောမာနိ ဟံသယေ’’။

၁၀၅။

‘‘ဣဒံ ဝတွာန ပက္ကာမိ၊ အစ္ဆရာ ကာမဝဏ္ဏိနီ။

မိဿာ မိဿိတု [မိဿေတု (သီ။ သျာ။ ဣ။)] မိစ္ဆန္တီ၊ ဣသိသိင်္ဂံ အလမ္ဗုသာ။

၁၀၆။

‘‘သာ စ တံ ဝနမောဂယှ၊ ဣသိသိင်္ဂေန ရက္ခိတံ။

ဗိမ္ဗဇာလကသဉ္ဆန္နံ ၊ သမန္တာ အဍ္ဎယောဇနံ။

၁၀၇။

‘‘ပါတောဝ ပါတရာသမှိ၊ ဥဒဏှသမယံ [ဥဒယသမယံ (သျာ။)၊ ဥဒန္တသမယံ (က။)] ပတိ။

အဂ္ဂိဋ္ဌံ ပရိမဇ္ဇန္တံ၊ ဣသိသိင်္ဂံ ဥပါဂမိ’’။

၁၀၈။

‘‘ကာ နု ဝိဇ္ဇုရိဝါဘာသိ၊ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။

ဝိစိတ္တဟတ္ထာဘရဏာ [ဝိစိတ္တဝတ္ထာဘရဏာ (သီ။)]၊ အာမုတ္တမဏိကုဏ္ဍလာ [အာမုက္ကမဏိကုဏ္ဍလာ (?)]။

၁၀၉။

‘‘အာဒိစ္စဝဏ္ဏသင်္ကာသာ၊ ဟေမစန္ဒနဂန္ဓိနီ။

သညတူရူ မဟာမာယာ၊ ကုမာရီ စာရုဒဿနာ။

၁၁၀။

‘‘ဝိလဂ္ဂါ [ဝိလာကာ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] မုဒုကာ သုဒ္ဓါ၊ ပါဒါ တေ သုပ္ပတိဋ္ဌိတာ။

ဂမနာ ကာမနီယာ [ကမနာ ကမနီယာ (သီ။ ဣ။)] တေ၊ ဟရန္တိယေဝ မေ မနော။

၁၁၁။

‘‘အနုပုဗ္ဗာဝ တေ ဦရူ၊ နာဂနာသသမူပမာ။

ဝိမဋ္ဌာ တုယှံ သုဿောဏီ၊ အက္ခဿ ဖလကံ ယထာ။

၁၁၂။

‘‘ဥပ္ပလဿေဝ ကိဉ္ဇက္ခာ၊ နာဘိ တေ သာဓု သဏ္ဌိတာ။

ပူရာ ကဏှဉ္ဇနဿေဝ၊ ဒူရတော ပဋိဒိဿတိ။

၁၁၃။

‘‘ဒုဝိဓါ ဇာတာ ဥရဇာ၊ အဝဏ္ဋာ သာဓု ပစ္စုဒါ။

ပယောဓရာ အပတိတာ [အပ္ပတီတာ (သီ။ သျာ။ ဣ။)]၊ အဍ္ဎလာဗုသမာ ထနာ။

၁၁၄။

‘‘ဒီဃာ ကမ္ဗုတလာဘာသာ၊ ဂီဝါ ဧဏေယျကာ ယထာ။

ပဏ္ဍရာဝရဏာ ဝဂ္ဂု၊ စတုတ္ထမနသန္နိဘာ။

၁၁၅။

‘‘ဥဒ္ဓဂ္ဂါ စ အဓဂ္ဂါ စ၊ ဒုမဂ္ဂပရိမဇ္ဇိတာ။

ဒုဝိဇာ နေလသမ္ဘူတာ၊ ဒန္တာ တဝ သုဒဿနာ။

၁၁၆။

‘‘အပဏ္ဍရာ လောဟိတန္တာ၊ ဇိဉ္ဇူက [ဇိဉ္ဇုက (သီ။ သျာ။ ဣ။)] ဖလသန္နိဘာ။

အာယတာ စ ဝိသာလာ စ၊ နေတ္တာ တဝ သုဒဿနာ။

၁၁၇။

‘‘နာတိဒီဃာ သုသမ္မဋ္ဌာ၊ ကနကဗျာ [ကနကဂ္ဂါ (ဣ။)] သမောစိတာ။

ဥတ္တမင်္ဂရုဟာ တုယှံ၊ ကေသာ စန္ဒနဂန္ဓိကာ။

၁၁၈။

‘‘ယာဝတာ ကသိဂေါရက္ခာ၊ ဝါဏိဇာနံ [ဝဏိဇာနံ (ဣ။)] စ ယာ ဂတိ။

ဣသီနဉ္စ ပရက္ကန္တံ၊ သညတာနံ တပဿိနံ။

၁၁၉။

‘‘န တေ သမသမံ ပဿေ၊ အသ္မိံ ပထဝိ [ပုထုဝိ (ဣ။)] မဏ္ဍလေ။

ကော ဝါ တွံ ကဿ ဝါ ပုတ္တော၊ ကထံ ဇာနေမု တံ မယံ’’။

၁၂၀။

‘‘န ပဉ္ဟကာလော ဘဒ္ဒန္တေ၊ ကဿပေဝံ ဂတေ သတိ။

ဧဟိ သမ္မ ရမိဿာမ၊ ဥဘော အသ္မာကမဿမေ။

ဧဟိ တံ ဥပဂူဟိဿံ [ဥပဂုယှိဿံ (သျာ။)]၊ ရတီနံ ကုသလော ဘဝ’’။

၁၂၁။

‘‘ဣဒံ ဝတွာန ပက္ကာမိ၊ အစ္ဆရာ ကာမဝဏ္ဏိနီ။

မိဿာ မိဿိတုမိစ္ဆန္တီ၊ ဣသိသိင်္ဂံ အလမ္ဗုသာ’’။

၁၂၂။

‘‘သော စ ဝေဂေန နိက္ခမ္မ၊ ဆေတွာ ဒန္ဓပရက္ကမံ [ဒန္ဓပဒက္ကမံ (က။)]။

တမုတ္တမာသု ဝေဏီသု၊ အဇ္ဈပ္ပတ္တော [အဇ္ဈာပတ္တော (ဣ။)] ပရာမသိ။

၁၂၃။

‘‘တမုဒါဝတ္တ ကလျာဏီ၊ ပလိဿဇိ သုသောဘနာ [သုသောဘဏီ (သျာ။ က။)]။

စဝိတမှိ [စဝိ တမှာ (သျာ။ က။)] ဗြဟ္မစရိယာ၊ ယထာ တံ အထ တောသိတာ။

၁၂၄။

‘‘မနသာ အဂမာ ဣန္ဒံ၊ ဝသန္တံ နန္ဒနေ ဝနေ။

တဿာ သင်္ကပ္ပမညာယ၊ မဃဝါ ဒေဝကုဉ္ဇရော။

၁၂၅။

‘‘ပလ္လင်္ကံ ပဟိဏီ ခိပ္ပံ၊ သောဝဏ္ဏံ သောပဝါဟနံ။

သဥတ္တရစ္ဆဒပညာသံ၊ သဟဿပဋိယတ္ထတံ [ပဋိကတ္ထတံ (သီ။)]။

၁၂၆။

‘‘တမေနံ တတ္ထ ဓါရေသိ၊ ဥရေ ကတွာန သောဘနာ။

ယထာ ဧကမုဟုတ္တံဝ၊ တီဏိ ဝဿာနိ ဓါရယိ။

၁၂၇။

‘‘ဝိမဒေါ တီဟိ ဝဿေဟိ၊ ပဗုဇ္ဈိတွာန ဗြာဟ္မဏော။

အဒ္ဒသာသိ ဟရိတ [ဟရီ (ဣ။)] ရုက္ခေ၊ သမန္တာ အဂ္ဂိယာယနံ။

၁၂၈။

‘‘နဝပတ္တဝနံ ဖုလ္လံ၊ ကောကိလဂ္ဂဏဃောသိတံ။

သမန္တာ ပဝိလောကေတွာ၊ ရုဒံ အဿူနိ ဝတ္တယိ။

၁၂၉။

‘‘န ဇုဟေ န ဇပေ [ဇပ္ပေ (က။)] မန္တေ၊ အဂ္ဂိဟုတ္တံ ပဟာပိတံ။

ကော နု မေ ပါရိစရိယာယ၊ ပုဗ္ဗေ စိတ္တံ ပလောဘယိ။

၁၃၀။

‘‘အရညေ မေ ဝိဟရတော၊ ယော မေ တေဇာ ဟ သမ္ဘုတံ [သမ္ဘတံ (ဣ။)]။

နာနာရတ္နပရိပူရံ၊ နာဝံဝ ဂဏှိ အဏ္ဏဝေ’’။

၁၃၁။

‘‘အဟံ တေ ပါရိစရိယာယ၊ ဒေဝရာဇေန ပေသိတာ။

အဝဓိံ [အဝဓီ (သျာ။ ဣ။ က။)] စိတ္တံ စိတ္တေန၊ ပမာဒေါ [ပမာဒါ (သျာ။ ဣ။)] တွံ န ဗုဇ္ဈသိ’’။

၁၃၂။

‘‘ဣမာနိ ကိရ မံ တာတော၊ ကဿပေါ အနုသာသတိ။

ကမလာသဒိသိတ္ထိယော [သရိသိတ္ထိယော (သျာ။ ဣ။)]၊ တာယော ဗုဇ္ဈေသိ မာဏဝ။

၁၃၃။

‘‘ဥရေ ဂဏ္ဍာယော ဗုဇ္ဈေသိ၊ တာယော ဗုဇ္ဈေသိ မာဏဝ။

ဣစ္စာနုသာသိ မံ တာတော၊ ယထာ မံ အနုကမ္ပကော။

၁၃၄။

‘‘တဿာဟံ ဝစနံ နာကံ၊ ပိတု ဝုဒ္ဓဿ သာသနံ။

အရညေ နိမ္မနုဿမှိ၊ သွဇ္ဇ ဈာယာမိ [သွာဇ္ဇဇ္ဈာယာမိ (သီ။ ဣ။)] ဧကကော။

၁၃၅။

‘‘သောဟံ တထာ ကရိဿာမိ၊ ဓိရတ္ထု ဇီဝိတေန မေ။

ပုန ဝါ တာဒိသော ဟေဿံ၊ မရဏံ မေ ဘဝိဿတိ’’။

၁၃၆။

‘‘တဿ တေဇံ [တေဇဉ္စ (သီ။ ဣ။)] ဝီရိယဉ္စ၊ ဓိတိံ [ဓိတိဉ္စ (ဣ။)] ဉတွာ အဝဋ္ဌိတံ [သုဝဍ္ဎိတံ (သီ။)]။

သိရသာ အဂ္ဂဟီ ပါဒေ၊ ဣသိသိင်္ဂံ အလမ္ဗုသာ။

၁၃၇။

‘‘မာ မေ ကုဇ္ဈ [ကုဇ္ဈိ (ဣ။)] မဟာဝီရ၊ မာ မေ ကုဇ္ဈ [ကုဇ္ဈိ (ဣ။)] မဟာဣသေ။

မဟာ အတ္ထော မယာ စိဏ္ဏော၊ တိဒသာနံ ယသဿိနံ။

တယာ သံကမ္ပိတံ အာသိ၊ သဗ္ဗံ ဒေဝပုရံ တဒါ’’။

၁၃၈။

‘‘တာဝတိံသာ စ ယေ ဒေဝါ၊ တိဒသာနဉ္စ ဝါသဝေါ။

တွဉ္စ ဘဒ္ဒေ သုခီ ဟောဟိ၊ ဂစ္ဆ ကညေ ယထာသုခံ’’။

၁၃၉။

‘‘တဿ ပါဒေ ဂဟေတွာန၊ ကတွာ စ နံ ပဒက္ခိဏံ။

အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာန၊ တမှာ ဌာနာ အပက္ကမိ။

၁၄၀။

‘‘ယော စ တဿာသိ ပလ္လင်္ကော၊ သောဝဏ္ဏော သောပဝါဟနော။

သဥတ္တရစ္ဆဒပညာသော၊ သဟဿပဋိယတ္ထတော။

တမေဝ ပလ္လင်္ကမာရုယှ၊ အဂါ ဒေဝါန သန္တိကေ။

၁၄၁။

‘‘တမောက္ကမိဝ အာယန္တိံ၊ ဇလန္တိံ ဝိဇ္ဇုတံ ယထာ။

ပတီတော သုမနော ဝိတ္တော၊ ဒေဝိန္ဒော အဒဒါ ဝရံ’’။

၁၄၂။

‘‘ဝရဉ္စေ မေ အဒေါ သက္က၊ သဗ္ဗဘူတာနမိဿရ။

နိသိပ္ပလောဘိကာ [န ဣသိပလောဘိကာ (သျာ။)၊ န ဣသိပလောဘိယံ (ဣ။)] ဂစ္ဆေ၊ ဧတံ သက္က ဝရံ ဝရေ’’တိ။

အလမ္ဗုသာဇာတကံ တတိယံ။

၅၂၄။ သင်္ခပါလဇာတကံ (၄)

၁၄၃။

‘‘အရိယာဝကာသောသိ ပသန္နနေတ္တော၊ မညေ ဘဝံ ပဗ္ဗဇိတော ကုလမှာ။

ကထံ နု ဝိတ္တာနိ ပဟာယ ဘောဂေ၊ ပဗ္ဗဇိ နိက္ခမ္မ ဃရာ သပည’’ [သပညော (သျာ။)၊ သပညာ (ဣ။)]။

၁၄၄။

‘‘သယံ ဝိမာနံ နရဒေဝ ဒိသွာ၊ မဟာနုဘာဝဿ မဟောရဂဿ။

ဒိသွာန ပုညာန မဟာဝိပါကံ၊ သဒ္ဓါယဟံ ပဗ္ဗဇိတောမှိ ရာဇ’’။

၁၄၅။

‘‘န ကာမကာမာ န ဘယာ န ဒေါသာ၊ ဝါစံ မုသာ ပဗ္ဗဇိတာ ဘဏန္တိ။

အက္ခာဟိ မေ ပုစ္ဆိတော ဧတမတ္ထံ၊ သုတွာန မေ ဇာယိဟိတိပ္ပသာဒေါ’’။

၁၄၆။

‘‘ဝါဏိဇ္ဇ [ဝဏိဇ္ဇ (ဣ။)] ရဋ္ဌာဓိပ ဂစ္ဆမာနော၊ ပထေ အဒ္ဒသာသိမှိ ဘောဇပုတ္တေ [မိလာစပုတ္တေ (သီ။ ဣ။)]။

ပဝဒ္ဓကာယံ ဥရဂံ မဟန္တံ၊ အာဒါယ ဂစ္ဆန္တေ ပမောဒမာနေ’’။

၁၄၇။

‘‘သောဟံ သမာဂမ္မ ဇနိန္ဒ တေဟိ၊ ပဟဋ္ဌလောမော အဝစမှိ ဘီတော။

ကုဟိံ အယံ နီယတိ [နိယျတိ (က။)] ဘီမကာယော၊ နာဂေန ကိံ ကာဟထ ဘောဇပုတ္တာ။

၁၄၈။

‘‘နာဂေါ အယံ နီယတိ ဘောဇနတ္ထာ [ဘောဇနတ္ထံ (သီ။ သျာ။ ဣ။)]၊ ပဝဒ္ဓကာယော ဥရဂေါ မဟန္တော။

သာဒုဉ္စ ထူလဉ္စ မုဒုဉ္စ မံသံ၊ န တွံ ရသညာသိ ဝိဒေဟပုတ္တ။

၁၄၉။

‘‘ဣတော မယံ ဂန္တွာ သကံ နိကေတံ [နိကေတနံ (ဣ။)]၊ အာဒါယ သတ္ထာနိ ဝိကောပယိတွာ။

မံသာနိ ဘောက္ခာမ [ဘက္ခာမ (သျာ။)] ပမောဒမာနာ၊ မယဉှိ ဝေ သတ္တဝေါ ပန္နဂါနံ။

၁၅၀။

‘‘သစေ အယံ နီယတိ ဘောဇနတ္ထာ၊ ပဝဒ္ဓကာယော ဥရဂေါ မဟန္တော။

ဒဒါမိ ဝေါ ဗလိဗဒ္ဒါနိ [ဗလိဝဒ္ဒါနိ (ဣ။)] သောဠသ၊ နာဂံ ဣမံ မုဉ္စထ ဗန္ဓနသ္မာ။

၁၅၁။

‘‘အဒ္ဓါ ဟိ နော ဘက္ခော အယံ မနာပေါ၊ ဗဟူ စ နော ဥရဂါ ဘုတ္တပုဗ္ဗာ [ဗဟုံ စ နော ဥရဂေါ ဘုတ္တပုဗ္ဗော (က။)]။

ကရောမ တေ တံ ဝစနံ အဠာရ [အာဠာရ (က။) ဧဝမုပရိပိ]၊ မိတ္တဉ္စ နော ဟောဟိ ဝိဒေဟပုတ္တ။

၁၅၂။

‘‘တဒဿု တေ ဗန္ဓနာ မောစယိံသု၊ ယံ နတ္ထုတော ပဋိမောက္ကဿ ပါသေ။

မုတ္တော စ သော ဗန္ဓနာ နာဂရာဇာ၊ ပက္ကာမိ ပါစီနမုခေါ မုဟုတ္တံ။

၁၅၃။

‘‘ဂန္တွာန ပါစီနမုခေါ မုဟုတ္တံ၊ ပုဏ္ဏေဟိ နေတ္တေဟိ ပလောကယီ မံ။

တဒါဿဟံ ပိဋ္ဌိတော အနွဂစ္ဆိံ၊ ဒသင်္ဂုလိံ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ။

၁၅၄။

‘‘ဂစ္ဆေဝ ခေါ တွံ တရမာနရူပေါ၊ မာ တံ အမိတ္တာ ပုနရဂ္ဂဟေသုံ။

ဒုက္ခော ဟိ လုဒ္ဒေဟိ ပုနာ သမာဂမော၊ အဒဿနံ ဘောဇပုတ္တာန ဂစ္ဆ။

၁၅၅။

‘‘အဂမာသိ သော ရဟဒံ ဝိပ္ပသန္နံ၊ နီလောဘာသံ ရမဏီယံ သုတိတ္ထံ။

သမောတတံ [သမောနတံ (သျာ။ က။)] ဇမ္ဗုဟိ ဝေတသာဟိ၊ ပါဝေက္ခိ နိတ္တိဏ္ဏဘယော ပတီတော။

၁၅၆။

‘‘သော တံ ပဝိဿ န စိရဿ နာဂေါ၊ ဒိဗ္ဗေန မေ ပါတုရဟုံ ဇနိန္ဒ။

ဥပဋ္ဌဟီ မံ ပိတရံဝ ပုတ္တော၊ ဟဒယင်္ဂမံ ကဏ္ဏသုခံ ဘဏန္တော။

၁၅၇။

‘‘တွံ မေသိ မာတာ စ ပိတာ [ပိတာ စ (ဣ။)] အဠာရ၊ အဗ္ဘန္တရော ပါဏဒဒေါ သဟာယော။

သကဉ္စ ဣဒ္ဓိံ ပဋိလာဘကောသ္မိ [ပဋိလာဘိတောသ္မိ (ဣ။)]၊ အဠာရ ပဿ မေ နိဝေသနာနိ။

ပဟူတဘက္ခံ ဗဟုအန္နပါနံ၊ မသက္ကသာရံ ဝိယ ဝါသဝဿ’’။

၁၅၈။

‘‘တံ ဘူမိဘာဂေဟိ ဥပေတရူပံ၊ အသက္ခရာ စေဝ မုဒူ သုဘာ စ။

နီစတ္တိဏာ [နီစာ တိဏာ (သျာ။ ဣ။)] အပ္ပရဇာ စ ဘူမိ၊ ပါသာဒိကာ ယတ္ထ ဇဟန္တိ သောကံ။

၁၅၉။

‘‘အနာဝကုလာ ဝေဠုရိယူပနီလာ၊ စတုဒ္ဒိသံ အမ္ဗဝနံ သုရမ္မံ။

ပက္ကာ စ ပေသီ စ ဖလာ သုဖုလ္လာ၊ နိစ္စောတုကာ ဓါရယန္တီ ဖလာနိ။

၁၆၀။

‘‘တေသံ ဝနာနံ နရဒေဝ မဇ္ဈေ၊ နိဝေသနံ ဘဿရသန္နိကာသံ။

ရဇတဂ္ဂဠံ သောဝဏ္ဏမယံ ဥဠာရံ၊ ဩဘာသတီ ဝိဇ္ဇုရိဝန္တလိက္ခေ။

၁၆၁။

‘‘မဏီမယာ သောဏ္ဏမယာ [သောဝဏ္ဏမယာ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] ဥဠာရာ၊ အနေကစိတ္တာ သတတံ သုနိမ္မိတာ။

ပရိပူရာ ကညာဟိ အလင်္ကတာဘိ၊ သုဝဏ္ဏကာယူရဓရာဟိ ရာဇ။

၁၆၂။

‘‘သော သင်္ခပါလော တရမာနရူပေါ၊ ပါသာဒမာရုယှ အနောမဝဏ္ဏော။

သဟဿထမ္ဘံ အတုလာနုဘာဝံ၊ ယတ္ထဿ ဘရိယာ မဟေသီ အဟောသိ။

၁၆၃။

‘‘ဧကာ စ နာရီ တရမာနရူပါ၊ အာဒါယ ဝေဠုရိယမယံ မဟဂ္ဃံ။

သုဘံ မဏိံ ဇာတိမန္တူပပန္နံ၊ အစောဒိတာ အာသနမဗ္ဘိဟာသိ။

၁၆၄။

‘‘တတော မံ ဥရဂေါ ဟတ္ထေ ဂဟေတွာ၊ နိသီဒယီ ပါမုခအာသနသ္မိံ။

ဣဒမာသနံ အတြ ဘဝံ နိသီဒတု၊ ဘဝဉှိ မေ အညတရော ဂရူနံ။

၁၆၅။

‘‘အညာ စ နာရီ တရမာနရူပါ၊ အာဒါယ ဝါရိံ ဥပသင်္ကမိတွာ။

ပါဒါနိ ပက္ခာလယီ မေ ဇနိန္ဒ၊ ဘရိယာဝ [ဘရိယာ စ (ဣ။)] ဘတ္တူ ပတိနော ပိယဿ။

၁၆၆။

‘‘အပရာ စ နာရီ တရမာနရူပါ၊ ပဂ္ဂယှ သောဝဏ္ဏမယာယ [သောဝဏ္ဏမယာ (ဣ။)] ပါတိယာ။

အနေကသူပံ ဝိဝိဓံ ဝိယဉ္ဇနံ၊ ဥပနာမယီ ဘတ္တ မနုညရူပံ။

၁၆၇။

‘‘တုရိယေဟိ [တူရိယေဟိ (က။)] မံ ဘာရတ ဘုတ္တဝန္တံ၊ ဥပဋ္ဌဟုံ ဘတ္တု မနော ဝိဒိတွာ။

တတုတ္တရိံ [တဒုတ္တရိံ (က။)] မံ နိပတီ မဟန္တံ၊ ဒိဗ္ဗေဟိ ကာမေဟိ အနပ္ပကေဟိ။

၁၆၈။

‘‘ဘရိယာ မမေတာ တိသတာ အဠာရ၊ သဗ္ဗတ္တမဇ္ဈာ ပဒုမုတ္တရာဘာ။

အဠာရ ဧတာဿု တေ ကာမကာရာ၊ ဒဒါမိ တေ တာ ပရိစာရယဿု။

၁၆၉။

‘‘သံဝစ္ဆရံ ဒိဗ္ဗရသာနုဘုတွာ၊ တဒါဿုဟံ [တဒဿဟံ (ဣ။)] ဥတ္တရိမဇ္ဈဘာသိံ [ဥတ္တရိ ပစ္စဘာသိံ (သီ။ သျာ။)၊ ဥတ္တရိံ ပစ္စဘာသိံ (ဣ။)]။

နာဂဿိဒံ ကိန္တိ ကထဉ္စ လဒ္ဓံ၊ ကထဇ္ဈဂမာသိ ဝိမာနသေဋ္ဌံ’’။

၁၇၀။

‘‘အဓိစ္စ လဒ္ဓံ ပရိဏာမဇံ တေ၊ သယံကတံ ဥဒါဟု ဒေဝေဟိ ဒိန္နံ။

ပုစ္ဆာမိ တံ [တေ (ဣ။)] နာဂရာဇေတမတ္ထံ၊ ကထဇ္ဈဂမာသိ ဝိမာနသေဋ္ဌံ’’။

၁၇၁။

‘‘နာဓိစ္စ လဒ္ဓံ န ပရိဏာမဇံ မေ၊ န သယံကတံ နာပိ ဒေဝေဟိ ဒိန္နံ။

သကေဟိ ကမ္မေဟိ အပါပကေဟိ၊ ပုညေဟိ မေ လဒ္ဓမိဒံ ဝိမာနံ’’။

၁၇၂။

‘‘ကိံ တေ ဝတံ ကိံ ပန ဗြဟ္မစရိယံ၊ ကိဿ သုစိဏ္ဏဿ အယံ ဝိပါကော။

အက္ခာဟိ မေ နာဂရာဇေတမတ္ထံ၊ ကထံ နု တေ လဒ္ဓမိဒံ ဝိမာနံ’’။

၁၇၃။

‘‘ရာဇာ အဟောသိံ မဂဓါနမိဿရော၊ ဒုယျောဓနော နာမ မဟာနုဘာဝေါ။

သော ဣတ္တရံ ဇီဝိတံ သံဝိဒိတွာ၊ အသဿတံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ။

၁၇၄။

‘‘အန္နဉ္စ ပါနဉ္စ ပသန္နစိတ္တော၊ သက္ကစ္စ ဒါနံ ဝိပုလံ အဒါသိံ [အဒါသိ (ဣ။)]။

ဩပါနဘူတံ မေ ဃရံ တဒါသိ၊ သန္တပ္ပိတာ သမဏဗြာဟ္မဏာ စ။

၁၇၅။

[အယံ ဂါထာ ဣ။ ပေါတ္ထကေ နတ္ထိ] ‘‘မာလဉ္စ ဂန္ဓဉ္စ ဝိလေပနဉ္စ၊ ပဒီပိယံ [ပဒီပယံ (သျာ။ က။)] ယာနမုပဿယဉ္စ။

အစ္ဆာဒနံ သေယျမထန္နပါနံ၊ သက္ကစ္စ ဒါနာနိ အဒမှ တတ္ထ [အယံ ဂါထာ ဣ။ ပေါတ္ထကေ နတ္ထိ]။

၁၇၆။

‘‘တံ မေ ဝတံ တံ ပန ဗြဟ္မစရိယံ၊ တဿ သုစိဏ္ဏဿ အယံ ဝိပါကော။

တေနေဝ မေ လဒ္ဓမိဒံ ဝိမာနံ၊ ပဟူတဘက္ခံ ဗဟုအန္နပါနံ’’။

‘‘နစ္စေဟိ ဂီတေဟိ စုပေတရူပံ၊ စိရဋ္ဌိတိကံ န စ သဿတာယံ။

၁၇၇။

‘‘အပ္ပါနုဘာဝါ တံ မဟာနုဘာဝံ၊ တေဇဿိနံ ဟန္တိ အတေဇဝန္တော။

ကိမေဝ ဒါဌာဝုဓ ကိံ ပဋိစ္စ၊ ဟတ္ထတ္တ [ဟတ္ထတ္ထ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] မာဂစ္ဆိ ဝနိဗ္ဗကာနံ [ဝဏိဗ္ဗကာနံ (သီ။)]။

၁၇၈။

‘‘ဘယံ နု တေ အနွဂတံ မဟန္တံ၊ တေဇော နု တေ နာနွဂံ ဒန္တမူလံ။

ကိမေဝ ဒါဌာဝုဓ ကိံ ပဋိစ္စ၊ ကိလေသမာပဇ္ဇိ ဝနိဗ္ဗကာနံ’’။

၁၇၉။

‘‘န မေ ဘယံ အနွဂတံ မဟန္တံ၊ တေဇော န သက္ကာ မမ တေဟိ ဟန္တုံ [တေဘိဟန္တုံ (သျာ။ က။)]။

သတဉ္စ ဓမ္မာနိ သုကိတ္တိတာနိ၊ သမုဒ္ဒဝေလာဝ ဒုရစ္စယာနိ။

၁၈၀။

‘‘စာတုဒ္ဒသိံ ပဉ္စဒသိံ အဠာရ၊ ဥပေါသထံ နိစ္စမုပါဝသာမိ။

အထာဂမုံ သောဠသ ဘောဇပုတ္တာ၊ ရဇ္ဇုံ ဂဟေတွာန ဒဠှဉ္စ ပါသံ။

၁၈၁။

‘‘ဘေတွာန နာသံ အတိကဿ [အန္တကဿ (က။)] ရဇ္ဇုံ၊ နယိံသု မံ သမ္ပရိဂယှ လုဒ္ဒါ။

ဧတာဒိသံ ဒုက္ခမဟံ တိတိက္ခံ [တိတိက္ခိံ (ဣ။)]၊ ဥပေါသထံ အပ္ပဋိကောပယန္တော’’။

၁၈၂။

‘‘ဧကာယနေ တံ ပထေ အဒ္ဒသံသု၊ ဗလေန ဝဏ္ဏေန စုပေတရူပံ။

သိရိယာ ပညာယ စ ဘာဝိတောသိ၊ ကိံ ပတ္ထယံ [ကိမတ္ထိယံ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] နာဂ တပေါ ကရောသိ။

၁၈၃။

‘‘န ပုတ္တဟေတူ န ဓနဿ ဟေတု၊ န အာယုနော စာပိ အဠာရ ဟေတု။

မနုဿယောနိံ အဘိပတ္ထယာနော၊ တသ္မာ ပရက္ကမ္မ တပေါ ကရောမိ’’။

၁၈၄။

‘‘တွံ လောဟိတက္ခော ဝိဟတန္တရံသော၊ အလင်္ကတော ကပ္ပိတကေသမဿု။

သုရောသိတော လောဟိတစန္ဒနေန၊ ဂန္ဓဗ္ဗရာဇာဝ ဒိသာ ပဘာသသိ [ပဘာသိ (က။)]။

၁၈၅။

‘‘ဒေဝိဒ္ဓိပတ္တောသိ မဟာနုဘာဝေါ၊ သဗ္ဗေဟိ ကာမေဟိ သမင်္ဂိဘူတော။

ပုစ္ဆာမိ တံ နာဂရာဇေတမတ္ထံ၊ သေယျော ဣတော ကေန မနုဿလောကော’’။

၁၈၆။

‘‘အဠာရ နာညတြ မနုဿလောကာ၊ သုဒ္ဓီ ဝ သံဝိဇ္ဇတိ သံယမော ဝါ။

အဟဉ္စ လဒ္ဓါန မနုဿယောနိံ၊ ကာဟာမိ ဇာတိမရဏဿ အန္တံ’’။

၁၈၇။

‘‘သံဝစ္ဆရော မေ ဝသတော [ဝုသိတော (ဣ။)] တဝန္တိကေ၊ အန္နေန ပါနေန ဥပဋ္ဌိတောသ္မိ။

အာမန္တယိတွာန ပလေမိ နာဂ၊ စိရပ္ပဝုဋ္ဌောသ္မိ [စိရပ္ပဝုတ္ထော အသ္မိ (ဣ။)] အဟံ ဇနိန္ဒ’’။

၁၈၈။

‘‘ပုတ္တာ စ ဒါရာ အနုဇီဝိနော စ [စ’နုဇီဝိနော (သျာ။ ဣ။)]၊ နိစ္စာနုသိဋ္ဌာ ဥပတိဋ္ဌတေ တံ။

ကစ္စိန္နု တံ နာဘိသပိတ္ထ [နာဘိသံသိတ္ထ (သျာ။ ဣ။)] ကောစိ၊ ပိယဉှိ မေ ဒဿနံ တုယှံ [တုယှ (ဣ။)] အဠာရ’’။

၁၈၉။

‘‘ယထာပိ မာတူ စ ပိတူ အဂါရေ၊ ပုတ္တော ပိယော ပဋိဝိဟိတော ဝသေယျ [သေယျော (ဣ။)]။

တတောပိ မယှံ ဣဓမေဝ သေယျော၊ စိတ္တဉှိ တေ နာဂ မယီ ပသန္နံ’’။

၁၉၀။

‘‘မဏီ မမံ ဝိဇ္ဇတိ လောဟိတင်္ကော [လောဟိတင်္ဂေါ (က။)]၊ ဓနာဟရော မဏိရတနံ ဥဠာရံ။

အာဒါယ တွံ [တံ (ဣ။)] ဂစ္ဆ သကံ နိကေတံ၊ လဒ္ဓါ ဓနံ တံ မဏိမောဿဇဿု’’။

၁၉၁။

‘‘ဒိဋ္ဌာ မယာ မာနုသကာပိ ကာမာ၊ အသဿတာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ။

အာဒီနဝံ ကာမဂုဏေသု ဒိသွာ၊ သဒ္ဓါယဟံ ပဗ္ဗဇိတောမှိ ရာဇ။

၁၉၂။

‘‘ဒုမပ္ဖလာနီဝ ပတန္တိ မာဏဝါ၊ ဒဟရာ စ ဝုဒ္ဓါ စ သရီရဘေဒါ။

ဧတမ္ပိ ဒိသွာ ပဗ္ဗဇိတောမှိ ရာဇ၊ အပဏ္ဏကံ သာမညမေဝ သေယျော’’။

၁၉၃။

‘‘အဒ္ဓါ ဟဝေ သေဝိတဗ္ဗာ သပညာ၊ ဗဟုဿုတာ ယေ ဗဟုဌာနစိန္တိနော။

နာဂဉ္စ သုတွာန တဝဉ္စဠာရ၊ ကာဟာမိ ပုညာနိ အနပ္ပကာနိ’’။

၁၉၄။

‘‘အဒ္ဓါ ဟဝေ သေဝိတဗ္ဗာ သပညာ၊ ဗဟုဿုတာ ယေ ဗဟုဌာနစိန္တိနော။

နာဂဉ္စ သုတွာန မမဉ္စ ရာဇ၊ ကရောဟိ ပုညာနိ အနပ္ပကာနီ’’တိ။

သင်္ခပါလဇာတကံ စတုတ္ထံ။

၅၂၅။ စူဠသုတသောမဇာတကံ (၅)

၁၉၅။

‘‘အာမန္တယာမိ နိဂမံ၊ မိတ္တာမစ္စေ ပရိဿဇေ [ပါရိသဇ္ဇေ (သီ။ သျာ။)]။

သိရသ္မိံ ပလိတံ ဇာတံ၊ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ဒါနိ ရောစဟံ’’။

၁၉၆။

‘‘အဘုမ္မေ ကထံ နု ဘဏသိ၊ သလ္လံ မေ ဒေဝ ဥရသိ ကပ္ပေသိ [ကမ္ပေသိ (ဣ။)]။

သတ္တသတာ တေ ဘရိယာ၊ ကထံ နု တေ တာ ဘဝိဿန္တိ’’။

၁၉၇။

‘‘ပညာယိဟိန္တိ ဧတာ၊ ဒဟရာ အညမ္ပိ တာ ဂမိဿန္တိ။

သဂ္ဂဉ္စဿ ပတ္ထယာနော၊ တေန အဟံ ပဗ္ဗဇိဿာမိ’’။

၁၉၈။

‘‘ဒုလ္လဒ္ဓံ မေ အာသိ သုတသောမ၊ ယဿ တေ ဟောမဟံ မာတာ။

ယံ မေ ဝိလပန္တိယာ၊ အနပေက္ခော ပဗ္ဗဇသိ ဒေဝ။

၁၉၉။

‘‘ဒုလ္လဒ္ဓံ မေ အာသိ သုတသောမ၊ ယံ တံ အဟံ ဝိဇာယိဿံ။

ယံ မေ ဝိလပန္တိယာ၊ အနပေက္ခော ပဗ္ဗဇသိ ဒေဝ’’။

၂၀၀။

‘‘ကော နာမေသော ဓမ္မော၊ သုတသောမ ကာ စ နာမ ပဗ္ဗဇ္ဇာ။

ယံ နော အမှေ ဇိဏ္ဏေ၊ အနပေက္ခော ပဗ္ဗဇသိ ဒေဝ။

၂၀၁။

‘‘ပုတ္တာပိ တုယှံ ဗဟဝေါ၊ ဒဟရာ အပ္ပတ္တယောဗ္ဗနာ။

မဉ္ဇူ တေပိ [တေ (သီ။ ဣ။)] တံ အပဿန္တာ၊ မညေ ဒုက္ခံ နိဂစ္ဆန္တိ’’။

၂၀၂။

‘‘ပုတ္တေဟိ စ မေ ဧတေဟိ၊ ဒဟရေဟိ အပ္ပတ္တယောဗ္ဗနေဟိ။

မဉ္ဇူဟိ သဗ္ဗေဟိပိ တုမှေဟိ၊ စိရမ္ပိ ဌတွာ ဝိနာသဘာဝေါ’’ [ဝိနာဘာဝေါ (သီ။ သျာ။ ဣ။)]။

၂၀၃။

‘‘ဆိန္နံ နု တုယှံ ဟဒယံ၊ အဒု တေ [အာဒု (သီ။ ဣ။)၊ အာဒူ (သျာ။)] ကရုဏာ စ နတ္ထိ အမှေသု။

ယံ နော ဝိကန္ဒန္တိယော [ဝိက္ကန္ဒန္တိယော (သီ။)]၊ အနပေက္ခော ပဗ္ဗဇသိ ဒေဝ’’။

၂၀၄။

‘‘န စ မယှံ ဆိန္နံ ဟဒယံ၊ အတ္ထိ ကရုဏာပိ မယှံ တုမှေသု။

သဂ္ဂဉ္စ ပတ္ထယာနော၊ တေန အဟံ [တေနာဟံ (သီ။ သျာ။)၊ တေနမဟံ (ဣ။)] ပဗ္ဗဇိဿာမိ’’။

၂၀၅။

‘‘ဒုလ္လဒ္ဓံ မေ အာသိ၊ သုတသောမ ယဿ တေ အဟံ ဘရိယာ။

ယံ မေ ဝိလပန္တိယာ၊ အနပေက္ခော ပဗ္ဗဇသိ ဒေဝ။

၂၀၆။

‘‘ဒုလ္လဒ္ဓံ မေ အာသိ၊ သုတသောမ ယဿ တေ အဟံ ဘရိယာ။

ယံ မေ ကုစ္ဆိပဋိသန္ဓိံ [မံ ကုစ္ဆိမတိံ သန္တိံ (ဣ။)]၊ အနပေက္ခော ပဗ္ဗဇသိ ဒေဝ။

၂၀၇။

‘‘ပရိပက္ကော မေ ဂဗ္ဘော၊ ကုစ္ဆိဂတော ယာဝ နံ ဝိဇာယာမိ။

မာဟံ ဧကာ ဝိဓဝါ၊ ပစ္ဆာ ဒုက္ခာနိ အဒ္ဒက္ခိံ’’။

၂၀၈။

‘‘ပရိပက္ကော တေ ဂဗ္ဘော၊ ကုစ္ဆိဂတော ဣင်္ဃ တွံ [တွ (သီ။)၊ နံ (ဣ။)] ဝိဇာယဿု။

ပုတ္တံ အနောမဝဏ္ဏံ၊ တံ ဟိတွာ ပဗ္ဗဇိဿာမိ’’။

၂၀၉။

‘‘မာ တွံ စန္ဒေ ရုဒိ၊ မာ သောစိ ဝနတိမိရမတ္တက္ခိ။

အာရောဟ ဝရပါသာဒံ [စ ပါသာဒံ (ဣ။)]၊ အနပေက္ခော အဟံ ဂမိဿာမိ’’။

၂၁၀။

‘‘ကော တံ အမ္မ ကောပေသိ၊ ကိံ ရောဒသိ ပေက္ခသိ စ မံ ဗာဠှံ။

ကံ အဝဇ္ဈံ ဃာတေမိ [ဃာတေမိ ကံ အဝဇ္ဈံ (ဣ။)၊ တံ အဝဇ္ဈံ ဃာတေမိ (က။)]၊ ဉာတီနံ ဥဒိက္ခမာနာနံ’’။

၂၁၁။

‘‘န ဟိ သော သက္ကာ ဟန္တုံ၊ ဝိဇိတာဝီ [ဇီဝိတာဝီ (ဣ။)] ယော မံ တာတ ကောပေသိ။

ပိတာ တေ မံ တာတ အဝစ၊ အနပေက္ခော အဟံ ဂမိဿာမိ’’။

၂၁၂။

‘‘ယောဟံ ပုဗ္ဗေ နိယျာမိ၊ ဥယျာနံ မတ္တကုဉ္ဇရေ စ ယောဓေမိ။

သုတသောမေ ပဗ္ဗဇိတေ၊ ကထံ နု ဒါနိ ကရိဿာမိ’’။

၂၁၃။

‘‘မာတုစ္စ [မာတု စ (သီ။ သျာ။)] မေ ရုဒန္တ္ယာ [ရုဒတျာ (ဣ။)]၊ ဇေဋ္ဌဿ စ ဘာတုနော အကာမဿ။

ဟတ္ထေပိ တေ ဂဟေဿံ၊ န ဟိ ဂစ္ဆသိ [ဂဉ္ဆိသိ (ဣ။)] နော အကာမာနံ’’။

၂၁၄။

‘‘ဥဋ္ဌေဟိ တွံ ဓါတိ၊ ဣမံ ကုမာရံ ရမေဟိ အညတ္ထ။

မာ မေ ပရိပန္ထမကာသိ [မကာ (သီ။ ဣ။)]၊ သဂ္ဂံ မမ ပတ္ထယာနဿ’’။

၂၁၅။

‘‘ယံ နူနိမံ ဒဒေယျံ [ဇဟေယျံ (ဣ။)] ပဘင်္ကရံ၊ ကော နု မေ ဣမိနာတ္ထော [ကော နု မေ ဣမိနာ အတ္ထော (သီ။ သျာ။)၊ ကော နု မေ နတ္ထော (ဣ။)]။

သုတသောမေ ပဗ္ဗဇိတေ၊ ကိံ နု မေနံ ကရိဿာမိ’’။

၂၁၆။

‘‘ကောသော စ တုယှံ ဝိပုလော၊ ကောဋ္ဌာဂါရဉ္စ တုယှံ ပရိပူရံ။

ပထဝီ စ တုယှံ ဝိဇိတာ၊ ရမဿု မာ ပဗ္ဗဇိ [ပဗ္ဗဇဿု (သီ။)၊ ပဗ္ဗဇ (ဣ။)] ဒေဝ’’။

၂၁၇။

‘‘ကောသော စ မယှံ ဝိပုလော၊ ကောဋ္ဌာဂါရဉ္စ မယှံ ပရိပူရံ။

ပထဝီ စ မယှံ ဝိဇိတာ၊ တံ ဟိတွာ ပဗ္ဗဇိဿာမိ’’။

၂၁၈။

‘‘မယှမ္ပိ ဓနံ ပဟူတံ၊ သင်္ခါတုံ [သင်္ချာတုံ (သီ။)] နောပိ ဒေဝ သက္ကောမိ။

တံ တေ ဒဒါမိ သဗ္ဗမ္ပိ [တံ ဒေဝ တေ ဒဒါမိ သဗ္ဗမ္ပိ (သီ။)၊ တံ တေ ဒဒါမိ သဗ္ဗံ (ဣ။)]၊ ရမဿု မာ ပဗ္ဗဇိ ဒေဝ’’။

၂၁၉။

‘‘ဇာနာမိ [ဇာနာမိ တေ (သီ။ သျာ။)] ဓနံ ပဟူတံ၊ ကုလဝဒ္ဓန ပူဇိတော တယာ စသ္မိ။

သဂ္ဂဉ္စ ပတ္ထယာနော၊ တေန အဟံ ပဗ္ဗဇိဿာမိ’’။

၂၂၀။

‘‘ဥက္ကဏ္ဌိတောသ္မိ ဗာဠှံ၊ အရတိ မံ သောမဒတ္တ အာဝိသတိ [အာဝီသတိ (က။)]။

ဗဟုကာပိ [ဗဟုကာ ဟိ (သီ။ သျာ။)] မေ အန္တရာယာ၊ အဇ္ဇေဝါဟံ ပဗ္ဗဇိဿာမိ’’။

၂၂၁။

‘‘ဣဒဉ္စ တုယှံ ရုစိတံ၊ သုတသောမ အဇ္ဇေဝ ဒါနိ တွံ ပဗ္ဗဇ။

အဟမ္ပိ ပဗ္ဗဇိဿာမိ၊ န ဥဿဟေ တယာ ဝိနာ အဟံ ဌာတုံ’’။

၂၂၂။

‘‘န ဟိ သက္ကာ ပဗ္ဗဇိတုံ၊ နဂရေ န ဟိ ပစ္စတိ ဇနပဒေ စ’’။

‘‘သုတသောမေ ပဗ္ဗဇိတေ၊ ကထံ နု ဒါနိ ကရိဿာမ’’။

၂၂၃။

‘‘ဥပနီယတိဒံ မညေ၊ ပရိတ္တံ ဥဒကံဝ စင်္ကဝါရမှိ။

ဧဝံ သုပရိတ္တကေ ဇီဝိတေ၊ န စ ပမဇ္ဇိတုံ ကာလော။

၂၂၄။

‘‘ဥပနီယတိဒံ မညေ၊ ပရိတ္တံ ဥဒကံဝ စင်္ကဝါရမှိ။

ဧဝံ သုပရိတ္တကေ ဇီဝိတေ၊ အန္ဓဗာလာ [အထ ဗာလာ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] ပမဇ္ဇန္တိ။

၂၂၅။

‘‘တေ ဝဍ္ဎယန္တိ နိရယံ၊ တိရစ္ဆာနယောနိဉ္စ ပေတ္တိဝိသယဉ္စ။

တဏှာယ ဗန္ဓနဗဒ္ဓါ၊ ဝဍ္ဎေန္တိ အသုရကာယံ’’။

၂၂၆။

‘‘ဦဟညတေ ရဇဂ္ဂံ၊ အဝိဒူရေ ပုဗ္ဗကမှိ စ [ပုပ္ဖကမှိ စ (သီ။ ဣ။)] ပါသာဒေ။

မညေ နော ကေသာ ဆိန္နာ၊ ယသဿိနော ဓမ္မရာဇဿ’’။

၂၂၇။

‘‘အယမဿ ပါသာဒေါ၊ သောဝဏ္ဏ [သောဝဏ္ဏော (ဣ။)] ပုပ္ဖမာလ္ယဝီတိကိဏ္ဏော။

ယဟိ [ယမှိ (ဣ။)] မနုဝိစရိ ရာဇာ၊ ပရိကိဏ္ဏော ဣတ္ထာဂါရေဟိ။

၂၂၈။

‘‘အယမဿ ပါသာဒေါ၊ သောဝဏ္ဏပုပ္ဖမာလ္ယဝီတိကိဏ္ဏော။