၅၅။ ဘဒ္ဒိယဝဂ္ဂ
၁။ လကုဏ္ဍဘဒ္ဒိယတ္ထေရအပဒါန
၁။
‘‘ပဒုမုတ္တရော နာမ ဇိနော၊ သဗ္ဗဓမ္မေသု စက္ခုမာ။
ဣတော သတသဟဿမှိ၊ ကပ္ပေ ဥပ္ပဇ္ဇိ နာယကော။
၂။
‘‘တဒါဟံ ဟံသဝတိယံ၊ သေဋ္ဌိပုတ္တော မဟဒ္ဓနော။
ဇင်္ဃာဝိဟာရံ ဝိစရံ၊ သံဃာရာမံ အဂစ္ဆဟံ။
၃။
‘‘တဒါ သော လောကပဇ္ဇောတော၊ ဓမ္မံ ဒေသေသိ နာယကော။
မဉ္ဇုဿရာနံ ပဝရံ၊ သာဝကံ အဘိကိတ္တယိ။
၄။
‘‘တံ သုတွာ မုဒိတော ဟုတွာ၊ ကာရံ ကတွာ မဟေသိနော။
ဝန္ဒိတွာ သတ္ထုနော ပါဒေ၊ တံ ဌာနမဘိပတ္ထယိံ။
၅။
‘‘တဒါ ဗုဒ္ဓေါ ဝိယာကာသိ၊ သံဃမဇ္ဈေ ဝိနာယကော။
‘အနာဂတမှိ အဒ္ဓါနေ၊ လစ္ဆသေ တံ မနောရထံ။
၆။
‘‘‘သတသဟဿိတော ကပ္ပေ၊ ဩက္ကာကကုလသမ္ဘဝေါ။
ဂေါတမော နာမ ဂေါတ္တေန၊ သတ္ထာ လောကေ ဘဝိဿတိ။
၇။
‘‘‘တဿ ဓမ္မေသု ဒါယာဒေါ၊ ဩရသော ဓမ္မနိမ္မိတော။
ဘဒ္ဒိယော နာမ နာမေန၊ ဟေဿတိ သတ္ထု သာဝကော’။
၈။
‘‘တေန ကမ္မေန သုကတေန၊ စေတနာပဏိဓီဟိ စ။
ဇဟိတွာ မာနုသံ ဒေဟံ၊ တာဝတိံသမဂစ္ဆဟံ။
၉။
‘‘ဒွေနဝုတေ ဣတော ကပ္ပေ၊ ဖုဿော ဥပ္ပဇ္ဇိ နာယကော။
ဒုရာသဒေါ ဒုပ္ပသဟော၊ သဗ္ဗလောကုတ္တမော ဇိနော။
၁၀။
‘‘စရဏေန စ သမ္ပန္နော၊ ဗြဟာ ဥဇု ပတာပဝါ။
ဟိတေသီ သဗ္ဗသတ္တာနံ [သဗ္ဗပါဏီနံ (သီ။)]၊ ဗဟုံ မောစေသိ ဗန္ဓနာ။
၁၁။
‘‘နန္ဒာရာမဝနေ တဿ၊ အဟောသိံ ဖုဿကောကိလော [ပုဿကောကိလော (သီ။ သျာ။)]။
ဂန္ဓကုဋိသမာသန္နေ၊ အမ္ဗရုက္ခေ ဝသာမဟံ။
၁၂။
‘‘တဒါ ပိဏ္ဍာယ ဂစ္ဆန္တံ၊ ဒက္ခိဏေယျံ ဇိနုတ္တမံ။
ဒိသွာ စိတ္တံ ပသာဒေတွာ၊ မဉ္ဇုနာဘိနိကူဇဟံ [မဉ္ဇုနာဒေန ကူဇဟံ (သီ။ ဣ။)]။
၁၃။
‘‘ရာဇုယျာနံ တဒါ ဂန္တွာ၊ သုပက္ကံ ကနကတ္တစံ။
အမ္ဗပိဏ္ဍံ ဂဟေတွာန၊ သမ္ဗုဒ္ဓဿောပနာမယိံ။
၁၄။
‘‘တဒါ မေ စိတ္တမညာယ၊ မဟာကာရုဏိကော ဇိနော။
ဥပဋ္ဌာကဿ ဟတ္ထတော၊ ပတ္တံ ပဂ္ဂဏှိ နာယကော။
၁၅။
‘‘အဒါသိံ ဟဋ္ဌစိတ္တောဟံ [တုဋ္ဌစိတ္တောဟံ (သီ။)]၊ အမ္ဗပိဏ္ဍံ မဟာမုနေ။
ပတ္တေ ပက္ခိပ္ပ ပက္ခေဟိ၊ ပဉ္ဇလိံ [ပက္ခေဟဉ္ဇလိံ (သီ။)] ကတွာန မဉ္ဇုနာ။
၁၆။
‘‘သရေန ရဇနီယေန၊ သဝနီယေန ဝဂ္ဂုနာ။
ဝဿန္တော ဗုဒ္ဓပူဇတ္ထံ၊ နီဠံ [နိဒ္ဒံ (သျာ။ ဣ။)] ဂန္တွာ နိပဇ္ဇဟံ။
၁၇။
‘‘တဒါ မုဒိတစိတ္တံ မံ၊ ဗုဒ္ဓပေမဂတာသယံ။
သကုဏဂ္ဃိ ဥပါဂန္တွာ၊ ဃာတယီ ဒုဋ္ဌမာနသော။
၁၈။
‘‘တတော စုတောဟံ တုသိတေ၊ အနုဘောတွာ မဟာသုခံ။
မနုဿယောနိမာဂစ္ဆိံ၊ တဿ ကမ္မဿ ဝါဟသာ။
၁၉။
‘‘ဣမမှိ ဘဒ္ဒကေ ကပ္ပေ၊ ဗြဟ္မဗန္ဓု မဟာယသော။
ကဿပေါ နာမ ဂေါတ္တေန၊ ဥပ္ပဇ္ဇိ ဝဒတံ ဝရော။
၂၀။
‘‘သာသနံ ဇောတယိတွာ သော၊ အဘိဘုယျ ကုတိတ္ထိယေ။
ဝိနယိတွာန ဝေနေယျေ၊ နိဗ္ဗုတော သော သသာဝကော။
၂၁။
‘‘နိဗ္ဗုတေ တမှိ လောကဂ္ဂေ၊ ပသန္နာ ဇနတာ ဗဟူ။
ပူဇနတ္ထာယ ဗုဒ္ဓဿ၊ ထူပံ ကုဗ္ဗန္တိ သတ္ထုနော။
၂၂။
‘‘‘သတ္တယောဇနိကံ ထူပံ၊ သတ္တရတနဘူသိတံ။
ကရိဿာမ မဟေသိဿ’၊ ဣစ္စေဝံ မန္တယန္တိ တေ။
၂၃။
‘‘ကိကိနော ကာသိရာဇဿ၊ တဒါ သေနာယ နာယကော။
ဟုတွာဟံ အပ္ပမာဏဿ၊ ပမာဏံ စေတိယေ ဝဒိံ။
၂၄။
‘‘တဒါ တေ မမ ဝါက္ယေန၊ စေတိယံ ယောဇနုဂ္ဂတံ။
အကံသု နရဝီရဿ၊ နာနာရတနဘူသိတံ။
၂၅။
‘‘တေန ကမ္မေန သုကတေန၊ စေတနာပဏိဓီဟိ စ။
ဇဟိတွာ မာနုသံ ဒေဟံ၊ တာဝတိံသမဂစ္ဆဟံ။
၂၆။
‘‘ပစ္ဆိမေ စ ဘဝေ ဒါနိ၊ ဇာတော သေဋ္ဌိကုလေ အဟံ။
သာဝတ္ထိယံ ပုရဝရေ၊ ဣဒ္ဓေ ဖီတေ မဟဒ္ဓနေ။
၂၇။
‘‘ပုရပ္ပဝေသေ သုဂတံ၊ ဒိသွာ ဝိမှိတမာနသော။
ပဗ္ဗဇိတွာန န စိရံ၊ အရဟတ္တမပါပုဏိံ။
၂၈။
‘‘စေတိယဿ ပမာဏံ ယံ၊ အကရိံ တေန ကမ္မုနာ။
လကုဏ္ဍကသရီရောဟံ၊ ဇာတော ပရိဘဝါရဟော။
၂၉။
‘‘သရေန မဓုရေနာဟံ၊ ပူဇိတွာ ဣသိသတ္တမံ။
မဉ္ဇုဿရာနံ ဘိက္ခူနံ၊ အဂ္ဂတ္တမနုပါပုဏိံ။
၃၀။
‘‘ဖလဒါနေန ဗုဒ္ဓဿ၊ ဂုဏာနုဿရဏေန စ။
သာမညဖလသမ္ပန္နော၊ ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
၃၁။
‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယှံ၊ ဘဝါ သဗ္ဗေ သမူဟတာ။
နာဂေါဝ ဗန္ဓနံ ဆေတွာ၊ ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
၃၂။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ၊ ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌဿ သန္တိကေ။
တိဿော ဝိဇ္ဇာ အနုပ္ပတ္တာ၊ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
၃၃။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော၊ ဝိမောက္ခာပိ စ အဋ္ဌိမေ။
ဆဠဘိညာ သစ္ဆိကတာ၊ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ လကုဏ္ဍဘဒ္ဒိယော ထေရော ဣမာ ဂါထာယော
အဘာသိတ္ထာတိ။
လကုဏ္ဍဘဒ္ဒိယတ္ထေရဿာပဒါနံ ပဌမံ။
၂။ ကင်္ခါရေဝတတ္ထေရအပဒါနံ
၃၄။
‘‘ပဒုမုတ္တရော နာမ ဇိနော၊ သဗ္ဗဓမ္မေသု စက္ခုမာ။
ဣတော သတသဟဿမှိ၊ ကပ္ပေ ဥပ္ပဇ္ဇိ နာယကော။
၃၅။
‘‘သီဟဟနု ဗြဟ္မဂိရော၊ ဟံသဒုန္ဒုဘိနိဿနော [ဟံသဒုန္ဒုဘိနိဿရော (သီ။) ။ နိဿဝနော (ဣ။) ။ သာဝနော (သျာ။)]။
နာဂဝိက္ကန္တဂမနော၊ စန္ဒသူရာဒိကပ္ပဘော။
၃၆။
‘‘မဟာမတီ မဟာဝီရော၊ မဟာဈာယီ မဟာဗလော [မဟာဂတိ (သျာ။)၊ မဟာဟိတော (ဣ။)]။
မဟာကာရုဏိကော နာထော၊ မဟာတမပနူဒနော [မဟာတမဝိဓံသနော (သျာ။)၊ မဟာတမနိသူဒနော (ဣ။)]။
၃၇။
‘‘သ ကဒါစိ တိလောကဂ္ဂေါ၊ ဝေနေယျံ ဝိနယံ ဗဟုံ [ဝေနေယျေ ဝိနိယံ ဗဟူ (သီ။)]။
ဓမ္မံ ဒေသေသိ သမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ သတ္တာသယဝိဒူ မုနိ။
၃၈။
‘‘ဈာယိံ ဈာနရတံ ဝီရံ၊ ဥပသန္တံ အနာဝိလံ။
ဝဏ္ဏယန္တော ပရိသတိံ၊ တောသေသိ [တောသေတိ (သျာ။ ဣ။ က။)] ဇနတံ ဇိနော။
၃၉။
‘‘တဒါဟံ ဟံသဝတိယံ၊ ဗြာဟ္မဏော ဝေဒပါရဂူ။
ဓမ္မံ သုတွာန မုဒိတော၊ တံ ဌာနမဘိပတ္ထယိံ။
၄၀။
‘‘တဒါ ဇိနော ဝိယာကာသိ၊ သံဃမဇ္ဈေ ဝိနာယကော။
‘မုဒိတော ဟောဟိ တွံ ဗြဟ္မေ၊ လစ္ဆသေ တံ မနောရထံ။
၄၁။
‘‘‘သတသဟဿိတော ကပ္ပေ၊ ဩက္ကာကကုလသမ္ဘဝေါ။
ဂေါတမော နာမ ဂေါတ္တေန၊ သတ္ထာ လောကေ ဘဝိဿတိ။
၄၂။
‘‘‘တဿ ဓမ္မေသု ဒါယာဒေါ၊ ဩရသော ဓမ္မနိမ္မိတော။
ရေဝတော နာမ နာမေန၊ ဟေဿတိ သတ္ထု သာဝကော’။
၄၃။
‘‘တေန ကမ္မေန သုကတေန၊ စေတနာပဏိဓီဟိ စ။
ဇဟိတွာ မာနုသံ ဒေဟံ၊ တာဝတိံသမဂစ္ဆဟံ။
၄၄။
‘‘ပစ္ဆိမေ စ ဘဝေ ဒါနိ၊ ဇာတောဟံ ကောလိယေ ပုရေ။
ခတ္တိယေ ကုလသမ္ပန္နေ၊ ဣဒ္ဓေ ဖီတေ မဟဒ္ဓနေ။
၄၅။
‘‘ယဒါ ကပိလဝတ္ထုသ္မိံ၊ ဗုဒ္ဓေါ ဓမ္မမဒေသယိ။
တဒါ ပသန္နော သုဂတေ၊ ပဗ္ဗဇိံ အနဂါရိယံ။
၄၆။
‘‘ကင်္ခါ မေ ဗဟုလာ အာသိ၊ ကပ္ပါကပ္ပေ တဟိံ တဟိံ။
သဗ္ဗံ တံ ဝိနယီ ဗုဒ္ဓေါ၊ ဒေသေတွာ ဓမ္မမုတ္တမံ။
၄၇။
‘‘တတောဟံ တိဏ္ဏသံသာရော၊ သဒါ ဈာနသုခေ ရတော။
ဝိဟရာမိ တဒါ ဗုဒ္ဓေါ၊ မံ ဒိသွာ ဧတဒဗြဝိ။
၄၈။
‘‘‘ယာ ကာစိ ကင်္ခါ ဣဓ ဝါ ဟုရံ ဝါ၊ သကဝေဒိယာ ဝါ ပရဝေဒိယာ ဝါ။
ယေ ဈာယိနော တာ ပဇဟန္တိ သဗ္ဗာ၊ အာတာပိနော ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တာ’။
၄၉။
‘‘သတသဟဿေ ကတံ ကမ္မံ၊ ဖလံ ဒဿေသိ မေ ဣဓ။
သုမုတ္တော သရဝေဂေါဝ ကိလေသေ ဈာပယိံ မမ။
၅၀။
‘‘တတော ဈာနရတံ ဒိသွာ၊ ဗုဒ္ဓေါ လောကန္တဂူ မုနိ။
ဈာယီနံ ဘိက္ခူနံ အဂ္ဂေါ၊ ပညာပေတိ မဟာမတိ။
၅၁။
‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယှံ။ပေ။။ ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
၅၂။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ။ပေ။။ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
၅၃။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော။ပေ။။ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ ကင်္ခါရေဝတော ထေရော ဣမာ ဂါထာယော
အဘာသိတ္ထာတိ။
ကင်္ခါရေဝတတ္ထေရဿာပဒါနံ ဒုတိယံ။
၃။ သီဝလိတ္ထေရအပဒါနံ
၅၄။
‘‘ပဒုမုတ္တရော နာမ ဇိနော၊ သဗ္ဗဓမ္မေသု စက္ခုမာ။
ဣတော သတသဟဿမှိ၊ ကပ္ပေ ဥပ္ပဇ္ဇိ နာယကော။
၅၅။
‘‘သီလံ တဿ အသင်္ခေယျံ၊ သမာဓိ ဝဇိရူပမော။
အသင်္ခေယျံ ဉာဏဝရံ၊ ဝိမုတ္တိ စ အနောပမာ။
၅၆။
‘‘မနုဇာမရနာဂါနံ၊ ဗြဟ္မာနဉ္စ သမာဂမေ။
သမဏဗြာဟ္မဏာကိဏ္ဏေ၊ ဓမ္မံ ဒေသေသိ နာယကော။
၅၇။
‘‘သသာဝကံ မဟာလာဘိံ၊ ပုညဝန္တံ ဇုတိန္ဓရံ။
ဌပေသိ ဧတဒဂ္ဂမှိ၊ ပရိသာသု ဝိသာရဒေါ။
၅၈။
‘‘တဒါဟံ ခတ္တိယော အာသိံ၊ နဂရေ ဟံသသဝှယေ။
သုတွာ ဇိနဿ တံ ဝါက္ယံ၊ သာဝကဿ ဂုဏံ ဗဟုံ။
၅၉။
‘‘နိမန္တယိတွာ သတ္တာဟံ၊ ဘောဇယိတွာ သသာဝကံ။
မဟာဒါနံ ဒဒိတွာန၊ တံ ဌာနမဘိပတ္ထယိံ။
၆၀။
‘‘တဒါ မံ ဝိနတံ ပါဒေ၊ ဒိသွာန ပုရိသာသဘော။
သရေန မဟတာ ဝီရော [သုဿရေန မဟာဝီရော (သီ။ ဣ။)]၊ ဣဒံ ဝစနမဗြဝိ။
၆၁။
‘‘‘တတော ဇိနဿ ဝစနံ၊ သောတုကာမာ မဟာဇနာ။
ဒေဝဒါနဝဂန္ဓဗ္ဗာ၊ ဗြဟ္မာနော စ မဟိဒ္ဓိကာ’။
၆၂။
‘‘သမဏဗြာဟ္မဏာ စေဝ၊ နမဿိံသု ကတဉ္ဇလီ။
‘နမော တေ ပုရိသာဇည၊ နမော တေ ပုရိသုတ္တမ။
၆၃။
‘‘‘ခတ္တိယေန မဟာဒါနံ၊ ဒိန္နံ သတ္တာဟိကမ္ပိ ဝေါ [သတ္တဟိကံ မိ ဝေါ (သီ။)၊ သတ္တဟိကာဓိကံ (သျာ။)၊ သတ္တဟိကံ ဝိဘော (ဣ။)]။
သောတုကာမာ ဖလံ တဿ၊ ဗျာကရောဟိ မဟာမုနေ’။
၆၄။
‘‘တတော အဝေါစ ဘဂဝါ၊ ‘သုဏာထ မမ ဘာသိတံ။
အပ္ပမေယျမှိ ဗုဒ္ဓမှိ၊ သသံဃမှိ ပတိဋ္ဌိတာ [သံဃမှိ သုပ္ပတိဋ္ဌိတာ (သီ။ ဣ။)]။
၆၅။
‘‘‘ဒက္ခိဏာ တာယ [ဒက္ခိဏာဒါယ (သျာ။ ဣ။)] ကော ဝတ္တာ၊ အပ္ပမေယျဖလာ ဟိ သာ။
အပိ စေ သ မဟာဘောဂေါ၊ ဌာနံ ပတ္ထေတိ ဥတ္တမံ။
၆၆။
‘‘‘လာဘီ ဝိပုလလာဘာနံ၊ ယထာ ဘိက္ခု သုဒဿနော။
တထာဟမ္ပိ ဘဝေယျန္တိ၊ လစ္ဆသေ တံ အနာဂတေ။
၆၇။
‘‘‘သတသဟဿိတော ကပ္ပေ၊ ဩက္ကာကကုလသမ္ဘဝေါ။
ဂေါတမော နာမ ဂေါတ္တေန၊ သတ္ထာ လောကေ ဘဝိဿတိ။
၆၈။
‘‘‘တဿ ဓမ္မေသု ဒါယာဒေါ၊ ဩရသော ဓမ္မနိမ္မိတော။
သီဝလိ နာမ နာမေန၊ ဟေဿတိ သတ္ထု သာဝကော’။
၆၉။
‘‘တေန ကမ္မေန သုကတေန၊ စေတနာပဏိဓီဟိ စ။
ဇဟိတွာ မာနုသံ ဒေဟံ၊ တာဝတိံသူပဂေါ အဟံ။
၇၀။
‘‘ဧကနဝုတိတော ကပ္ပေ၊ ဝိပဿီ လောကနာယကော။
ဥပ္ပဇ္ဇိ စာရုဒဿနော၊ သဗ္ဗဓမ္မဝိပဿကော။
၇၁။
‘‘တဒါဟံ ဗန္ဓုမတိယံ၊ ကုလဿညတရဿ စ။
ဒယိတော ပဿိတော စေဝ၊ အာသိံ ကမ္မန္တဝါဝဋော [ကမ္မန္တဗျာဝဋော (သီ။ သျာ။ က။)]။
၇၂။
‘‘တဒါ အညတရော ပူဂေါ၊ ဝိပဿိဿ မဟေသိနော။
ပရိဝေသံ အကာရယိ၊ မဟန္တမတိဝိဿုတံ။
၇၃။
‘‘နိဋ္ဌိတေ စ မဟာဒါနေ၊ ဒဒုံ ခဇ္ဇကသဉှိတံ။
နဝံ ဒဓိံ မဓုဉ္စေဝ၊ ဝိစိနံ နေဝ အဒ္ဒသုံ။
၇၄။
‘‘တဒါဟံ တံ ဂဟေတွာန၊ နဝံ ဒဓိံ မဓုမ္ပိ စ။
ကမ္မဿာမိဃရံ ဂစ္ဆိံ၊ တမေသန္တာ မမဒ္ဒသုံ။
၇၅။
‘‘သဟဿမပိ ဒတွာန၊ နာလဘိံသု စ တံ ဒွယံ။
တတောဟံ ဧဝံ စိန္တေသိံ၊ ‘နေတံ ဟေဿတိ ဩရကံ။
၇၆။
‘‘‘ယထာ ဣမေ ဇနာ သဗ္ဗေ၊ သက္ကရောန္တိ တထာဂတံ။
အဟမ္ပိ ကာရံ ကဿာမိ၊ သသံဃေ လောကနာယကေ’။
၇၇။
‘‘တဒါဟမေဝံ စိန္တေတွာ၊ ဒဓိံ မဓုဉ္စ ဧကတော။
မဒ္ဒိတွာ လောကနာထဿ၊ သသံဃဿ အဒါသဟံ။
၇၈။
‘‘တေန ကမ္မေန သုကတေန၊ စေတနာပဏိဓီဟိ စ။
ဇဟိတွာ မာနုသံ ဒေဟံ၊ တာဝတိံသမဂစ္ဆဟံ။
၇၉။
‘‘ပုနာဟံ ဗာရာဏသိယံ၊ ရာဇာ ဟုတွာ မဟာယသော။
သတ္တုကဿ တဒါ ဒုဋ္ဌော၊ ဒွါရရောဓမကာရယိံ။
၈၀။
‘‘တဒါ တပဿိနော ရုဒ္ဓါ၊ ဧကာဟံ ရက္ခိတာ အဟုံ။
တတော တဿ ဝိပါကေန၊ ပါပတိံ [ပါပိဋ္ဌံ (သျာ။) ပါပတ္တံ (က။)] နိရယံ ဘုသံ။
၈၁။
‘‘ပစ္ဆိမေ စ ဘဝေ ဒါနိ၊ ဇာတောဟံ ကောလိယေ ပုရေ။
သုပ္ပဝါသာ စ မေ မာတာ၊ မဟာလိ လိစ္ဆဝီ ပိတာ။
၈၂။
‘‘ခတ္တိယေ ပုညကမ္မေန၊ ဒွါရရောဓဿ ဝါဟသာ။
သတ္တ ဝဿာနိ နိဝသိံ၊ မာတုကုစ္ဆိမှိ ဒုက္ခိတော။
၈၃။
‘‘သတ္တာဟံ ဒွါရမူဠ္ဟောဟံ၊ မဟာဒုက္ခသမပ္ပိတော။
မာတာ မေ ဆန္ဒဒါနေန၊ ဧဝံ အာသိ သုဒုက္ခိတာ။
၈၄။
‘‘သုဝတ္ထိတောဟံ နိက္ခန္တော၊ ဗုဒ္ဓေန အနုကမ္ပိတော။
နိက္ခန္တဒိဝသေယေဝ၊ ပဗ္ဗဇိံ အနဂါရိယံ။
၈၅။
‘‘ဥပဇ္ဈာ သာရိပုတ္တော မေ၊ မောဂ္ဂလ္လာနော မဟိဒ္ဓိကော။
ကေသေ ဩရောပယန္တော မေ၊ အနုသာသိ မဟာမတိ။
၈၆။
‘‘ကေသေသု ဆိဇ္ဇမာနေသု၊ အရဟတ္တမပါပုဏိံ။
ဒေဝါ နာဂါ မနုဿာ စ၊ ပစ္စယေ ဥပနေန္တိ မေ။
၈၇။
‘‘ပဒုမုတ္တရနာထဉ္စ၊ ဝိပဿိဉ္စ ဝိနာယကံ။
ယံ ပူဇယိံ ပမုဒိတော၊ ပစ္စယေဟိ ဝိသေသတော။
၈၈။
‘‘တတော တေသံ ဝိသေသေန၊ ကမ္မာနံ ဝိပုလုတ္တမံ။
လာဘံ လဘာမိ သဗ္ဗတ္ထ၊ ဝနေ ဂါမေ ဇလေ ထလေ။
၈၉။
‘‘ရေဝတံ ဒဿနတ္ထာယ၊ ယဒါ ယာတိ ဝိနာယကော။
တိံသဘိက္ခုသဟဿေဟိ၊ သဟ လောကဂ္ဂနာယကော။
၉၀။
‘‘တဒါ ဒေဝေါပဏီတေဟိ၊ မမတ္ထာယ မဟာမတိ။
ပစ္စယေဟိ မဟာဝီရော၊ သသံဃော လောကနာယကော။
၉၁။
‘‘ဥပဋ္ဌိတော မယာ ဗုဒ္ဓေါ၊ ဂန္တွာ ရေဝတမဒ္ဒသ။
တတော ဇေတဝနံ ဂန္တွာ၊ ဧတဒဂ္ဂေ ဌပေသိ မံ။
၉၂။
‘‘‘လာဘီနံ သီဝလိ အဂ္ဂေါ၊ မမ သိဿေသု ဘိက္ခဝေါ’။
သဗ္ဗလောကဟိတော သတ္ထာ၊ ကိတ္တယီ ပရိသာသု မံ။
၉၃။
‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယှံ။ပေ။။ ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
၉၄။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ။ပေ။။ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
၉၅။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော။ပေ။။ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ သီဝလိထေရော ဣမာ ဂါထာယော
အဘာသိတ္ထာတိ။
သီဝလိတ္ထေရဿာပဒါနံ တတိယံ။
၄။ ဝင်္ဂီသတ္ထေရအပဒါနံ
၉၆။
‘‘ပဒုမုတ္တရော နာမ ဇိနော၊ သဗ္ဗဓမ္မေသု စက္ခုမာ။
ဣတော သတသဟဿမှိ၊ ကပ္ပေ ဥပ္ပဇ္ဇိ နာယကော။
၉၇။
‘‘ယထာပိ သာဂရေ ဦမိ၊ ဂဂနေ ဝိယ တာရကာ။
ဧဝံ ပါဝစနံ တဿ၊ အရဟန္တေဟိ စိတ္တိတံ။
၉၈။
‘‘သဒေဝါသုရနာဂေဟိ၊ မနုဇေဟိ ပုရက္ခတော။
သမဏဗြာဟ္မဏာကိဏ္ဏေ၊ ဇနမဇ္ဈေ ဇိနုတ္တမော။
၉၉။
‘‘ပဘာဟိ အနုရဉ္ဇန္တော၊ လောကေ [လောကံ (သီ။)] လောကန္တဂူ ဇိနော။
ဝစနေန ဝိဗောဓေန္တော၊ ဝေနေယျပဒုမာနိ သော။
၁၀၀။
‘‘ဝေသာရဇ္ဇေဟိ သမ္ပန္နော၊ စတူဟိ ပုရိသုတ္တမော။
ပဟီနဘယသာရဇ္ဇော၊ ခေမပ္ပတ္တော ဝိသာရဒေါ။
၁၀၁။
‘‘အာသဘံ ပဝရံ ဌာနံ၊ ဗုဒ္ဓဘူမိဉ္စ ကေဝလံ။
ပဋိဇာနာတိ လောကဂ္ဂေါ၊ နတ္ထိ သဉ္စောဒကော က္ဝစိ။
၁၀၂။
‘‘သီဟနာဒမသမ္ဘီတံ၊ နဒတော တဿ တာဒိနော။
ဒေဝေါ နရော ဝါ ဗြဟ္မာ ဝါ၊ ပဋိဝတ္တာ န ဝိဇ္ဇတိ။
၁၀၃။
‘‘ဒေသေန္တော ပဝရံ ဓမ္မံ၊ သန္တာရေန္တော သဒေဝကံ။
ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ၊ ပရိသာသု ဝိသာရဒေါ။
၁၀၄။
‘‘ပဋိဘာနဝတံ အဂ္ဂံ၊ သာဝကံ သာဓုသမ္မတံ။
ဂုဏံ ဗဟုံ ပကိတ္တေတွာ၊ ဧတဒဂ္ဂေ ဌပေသိ တံ။
၁၀၅။
‘‘တဒါဟံ ဟံသဝတိယံ၊ ဗြာဟ္မဏော သာဓုသမ္မတော။
သဗ္ဗဝေဒဝိဒူ ဇာတော၊ ဝါဂီသော ဝါဒိသူဒနော။
၁၀၆။
‘‘ဥပေစ္စ တံ မဟာဝီရံ၊ သုတွာဟံ ဓမ္မဒေသနံ။
ဣတိဝရံ ပဋိလဘိံ၊ သာဝကဿ ဂုဏေ ရတော။
၁၀၇။
‘‘နိမန္တေတွာဝ သုဂတံ၊ သသသံဃံ လောကနန္ဒနံ။
သတ္တာဟံ ဘောဇယိတွာဟံ၊ ဒုဿေဟစ္ဆာဒယိံ တဒါ။
၁၀၈။
‘‘နိပစ္စ သိရသာ ပါဒေ၊ ကတောကာသော ကတဉ္ဇလီ။
ဧကမန္တံ ဌိတော ဟဋ္ဌော၊ သန္ထဝိံ ဇိနမုတ္တမံ။
၁၀၉။
‘‘‘နမော တေ ဝါဒိမဒ္ဒန [ဝါဒိသဒ္ဒုလ (သီ။ ဣ။)၊ ဝါဒိသူဒန (သျာ။)]၊ နမော တေ ဣသိသတ္တမ [ပုရိသုတ္တမ (သီ။ ဣ။)]။
နမော တေ သဗ္ဗလောကဂ္ဂ၊ နမော တေ အဘယင်္ကရ။
၁၁၀။
‘‘‘နမော တေ မာရမထန [မာရမသန (အဋ္ဌ။)]၊ နမော တေ ဒိဋ္ဌိသူဒန။
နမော တေ သန္တိသုခဒ၊ နမော တေ သရဏင်္ကရ။
၁၁၁။
‘‘‘အနာထာနံ ဘဝံ နာထော၊ ဘီတာနံ အဘယပ္ပဒေါ။
ဝိဿာမဘူမိ [ဝိဿာသံ ဘူမိ (သျာ။)၊ ဝိဿာနဘူမိ (ဣ။)] သန္တာနံ၊ သရဏံ သရဏေသိနံ’။
၁၁၂။
‘‘ဧဝမာဒီဟိ သမ္ဗုဒ္ဓံ၊ သန္ထဝိတွာ မဟာဂုဏံ။
အဝေါစံ ဝါဒိသူဒဿ [ဝါဒိသူရဿ (သီ။ သျာ။ ဣ။)]၊ ဂတိံ ပပ္ပောမိ ဘိက္ခုနော။
၁၁၃။
‘‘တဒါ အဝေါစ ဘဂဝါ၊ အနန္တပဋိဘာနဝါ။
‘ယော သော ဗုဒ္ဓံ အဘောဇေသိ၊ သတ္တာဟံ သဟသာဝကံ။
၁၁၄။
‘‘‘ဂုဏဉ္စ မေ ပကိတ္တေသိ၊ ပသန္နော သေဟိ ပါဏိဘိ။
ဧသော ပတ္ထယတေ ဌာနံ၊ ဝါဒိသူဒဿ ဘိက္ခုနော။
၁၁၅။
‘‘‘အနာဂတမှိ အဒ္ဓါနေ၊ လစ္ဆသေ တံ မနောရထံ။
ဒေဝမာနုသသမ္ပတ္တိံ၊ အနုဘောတွာ အနပ္ပကံ။
၁၁၆။
‘‘‘သတသဟဿိတော ကပ္ပေ၊ ဩက္ကာကကုလသမ္ဘဝေါ။
ဂေါတမော နာမ ဂေါတ္တေန၊ သတ္ထာ လောကေ ဘဝိဿတိ။
၁၁၇။
‘‘‘တဿ ဓမ္မေသု ဒါယာဒေါ၊ ဩရသော ဓမ္မနိမ္မိတော။
ဝင်္ဂီသော နာမ နာမေန၊ ဟေဿတိ သတ္ထု သာဝကော’။
၁၁၈။
‘‘တံ သုတွာ မုဒိတော ဟုတွာ၊ ယာဝဇီဝံ တဒါ ဇိနံ။
ပစ္စယေဟိ ဥပဋ္ဌာသိံ၊ မေတ္တစိတ္တော တထာဂတံ။
၁၁၉။
‘‘တေန ကမ္မေန သုကတေန၊ စေတနာပဏိဓီဟိ စ။
ဇဟိတွာ မာနုသံ ဒေဟံ၊ တုသိတံ [တာဝတိံသံ (သျာ။)] အဂမာသဟံ။
၁၂၀။
‘‘ပစ္ဆိမေ စ ဘဝေ ဒါနိ၊ ဇာတော ဝိပ္ပကုလေ [ပရိဗ္ဗာဇကုလေ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] အဟံ။
ပစ္စာဇာတော [သမ္ပတ္တော စ (က။)] ယဒါ အာသိံ၊ ဇာတိယာ သတ္တဝဿိကော။
၁၂၁။
‘‘သဗ္ဗဝေဒဝိဒူ ဇာတော၊ ဝါဒသတ္ထဝိသာရဒေါ။
ဝါဒိဿရော [ဝဂ္ဂုဿရော (သျာ။ ဣ။)] စိတ္တကထီ၊ ပရဝါဒပ္ပမဒ္ဒနော။
၁၂၂။
‘‘ဝင်္ဂေ ဇာတောတိ ဝင်္ဂီသော၊ ဝစနေ ဣဿရောတိ ဝါ။
ဝင်္ဂီသော ဣတိ မေ နာမံ၊ အဘဝီ လောကသမ္မတံ။
၁၂၃။
‘‘ယဒါဟံ ဝိညုတံ ပတ္တော၊ ဌိတော ပဌမယောဗ္ဗနေ။
တဒါ ရာဇဂဟေ ရမ္မေ၊ သာရိပုတ္တမဟဒ္ဒသံ [မထဒ္ဒသံ (သီ။ ဣ။)၊ စ အဒ္ဒသံ (သျာ။)]။
ပဉ္စဝီသတိမံ ဘာဏဝါရံ။
၁၂၄။
‘‘ပိဏ္ဍာယ ဝိစရန္တံ တံ၊ ပတ္တပါဏိံ သုသံဝုတံ။
အလောလက္ခိံ မိတဘာဏိံ၊ ယုဂမတ္တံ နိဒက္ခိတံ [နိရိက္ခတံ (သီ။ ဣ။)၊ ဥဒိက္ခတံ (သျာ။)]။
၁၂၅။
‘‘တံ ဒိသွာ ဝိမှိတော ဟုတွာ၊ အဝေါစံ မမနုစ္ဆဝံ [မနနုစ္ဆဝံ (သီ။ သျာ။)]။
ကဏိကာရံဝ နိစိတံ [ကဏိကာရပရိစိတံ (ဣ။)၊ ခဏိကံ ဌာနရစိတံ (သီ။)]၊ စိတ္တံ ဂါထာပဒံ အဟံ။
၁၂၆။
‘‘အာစိက္ခိ သော မေ သတ္ထာရံ၊ သမ္ဗုဒ္ဓံ လောကနာယကံ။
တဒါ သော ပဏ္ဍိတော ဝီရော၊ ဥတ္တရိံ [ဥတ္တရံ (သီ။ ဣ။)] သမဝေါစ မေ။
၁၂၇။
‘‘ဝိရာဂသံဟိတံ ဝါက္ယံ၊ ကတွာ ဒုဒ္ဒသမုတ္တမံ။
ဝိစိတ္တပဋိဘာနေဟိ၊ တောသိတော တေန တာဒိနာ။
၁၂၈။
‘‘နိပစ္စ သိရသာ ပါဒေ၊ ‘ပဗ္ဗာဇေဟီ’တိ မံ ဗြဝိ။
တတော မံ သ မဟာပညော၊ ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌမုပါနယိ။
၁၂၉။
‘‘နိပစ္စ သိရသာ ပါဒေ၊ နိသီဒိံ သတ္ထု သန္တိကေ။
မမာဟ ဝဒတံ သေဋ္ဌော၊ ကစ္စိ ဝင်္ဂီသ ဇာနာသိ [သစ္စံ ဝင်္ဂီသ ကစ္စိ တေ (သျာ။)]။
၁၃၀။
‘‘ကိဉ္စိ သိပ္ပန္တိ တဿာဟံ၊ ‘ဇာနာမီ’တိ စ အဗြဝိံ။
မတသီသံ ဝနစ္ဆုဒ္ဓံ၊ အပိ ဗာရသဝဿိကံ။
တဝ ဝိဇ္ဇာဝိသေသေန၊ သစေ သက္ကောသိ ဝါစယ [ဘာသယ (သီ။ ဣ။)]။
၁၃၁။
‘‘အာမောတိ မေ ပဋိညာတေ၊ တီဏိ သီသာနိ ဒဿယိ။
နိရယနရဒေဝေသု၊ ဥပပန္နေ အဝါစယိံ။
၁၃၂။
‘‘တဒါ ခီဏာသဝဿေဝ [ပစ္စေကဗုဒ္ဓဿ (သီ။ ဣ။)]၊ သီသံ ဒဿေသိ နာယကော။
တတောဟံ ဝိဟတာရဗ္ဘော၊ ပဗ္ဗဇ္ဇံ သမယာစိသံ။
၁၃၃။
‘‘ပဗ္ဗဇိတွာန သုဂတံ၊ သန္ထဝါမိ တဟိံ တဟိံ။
တတော မံ ကဗ္ဗဝိတ္တောသိ [ကဝိစိတ္တောတိ (သျာ။ ဣ။)]၊ ဥဇ္ဈာယန္တိဟ ဘိက္ခဝေါ။
၁၃၄။
‘‘တတော ဝီမံသနတ္ထံ မေ၊ အာဟ ဗုဒ္ဓေါ ဝိနာယကော။
တက္ကိကာ ပနိမာ ဂါထာ၊ ဌာနသော ပဋိဘန္တိ တံ။
၁၃၅။
‘‘န ကဗ္ဗဝိတ္တောဟံ ဝီရ၊ ဌာနသော ပဋိဘန္တိ မံ။
တေန ဟိ ဒါနိ ဝင်္ဂီသ၊ ဌာနသော သန္ထဝါဟိ မံ။
၁၃၆။
‘‘တဒါဟံ သန္ထဝိံ ဝီရံ၊ ဂါထာဟိ ဣသိသတ္တမံ။
ဌာနသော မေ တဒါ တုဋ္ဌော၊ ဇိနော အဂ္ဂေ ဌပေသိ မံ။
၁၃၇။
‘‘ပဋိဘာနေန စိတ္တေန၊ အညေသမတိမညဟံ။
ပေသလေ တေန သံဝိဂ္ဂေါ၊ အရဟတ္တမပါပုဏိံ။
၁၃၈။
‘‘‘ပဋိဘာနဝတံ အဂ္ဂေါ၊ အညော ကောစိ န ဝိဇ္ဇတိ။
ယထာယံ ဘိက္ခု ဝင်္ဂီသော၊ ဧဝံ ဓါရေထ ဘိက္ခဝေါ’။
၁၃၉။
‘‘သတသဟဿေ ကတံ ကမ္မံ၊ ဖလံ ဒဿေသိ မေ ဣဓ။
သုမုတ္တော သရဝေဂေါဝ ကိလေသေ ဈာပယိံ မမ။
၁၄၀။
‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယှံ။ပေ။။ ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
၁၄၁။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ။ပေ။။ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
၁၄၂။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော။ပေ။။ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ ဝင်္ဂီသော ထေရော ဣမာ ဂါထာယော
အဘာသိတ္ထာတိ။
ဝင်္ဂီသတ္ထေရဿာပဒါနံ စတုတ္ထံ။
၅။ နန္ဒကတ္ထေရအပဒါနံ
၁၄၃။
‘‘ပဒုမုတ္တရော နာမ ဇိနော၊ သဗ္ဗဓမ္မေသု စက္ခုမာ။
ဣတော သတသဟဿမှိ၊ ကပ္ပေ ဥပ္ပဇ္ဇိ နာယကော။
၁၄၄။
‘‘ဟိတာယ သဗ္ဗသတ္တာနံ၊ သုခါယ ဝဒတံ ဝရော။
အတ္ထာယ ပုရိသာဇညော၊ ပဋိပန္နော သဒေဝကေ။
၁၄၅။
‘‘ယသဂ္ဂပတ္တော သိရိမာ၊ ကိတ္တိဝဏ္ဏဘတော [ကိတ္တိဝဏ္ဏ ဘဋော (သျာ။ က။)] ဇိနော။
ပူဇိတော သဗ္ဗလောကဿ၊ ဒိသာ သဗ္ဗာသု ဝိဿုတော။
၁၄၆။
‘‘ဥတ္တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆော သော၊ ဝီတိဝတ္တကထံကထော။
ပရိပုဏ္ဏမနသင်္ကပ္ပော၊ ပတ္တော သမ္ဗောဓိမုတ္တမံ။
၁၄၇။
‘‘အနုပ္ပန္နဿ မဂ္ဂဿ၊ ဥပ္ပါဒေတာ နရုတ္တမော။
အနက္ခာတဉ္စ အက္ခာသိ၊ အသဉ္ဇာတဉ္စ သဉ္ဇနီ။
၁၄၈။
‘‘မဂ္ဂညူ မဂ္ဂဝိဒူ [သော မဂ္ဂဝိဒူ (သီ။ ဣ။)] စ၊ မဂ္ဂက္ခာယီ နရာသဘော။
မဂ္ဂဿ ကုသလော သတ္ထာ၊ သာရထီနံ ဝရုတ္တမော [နရုတ္တမော (သျာ။)]။
၁၄၉။
‘‘တဒါ မဟာကာရုဏိကော၊ ဓမ္မံ ဒေသေသိ နာယကော။
နိမုဂ္ဂေ ကာမပင်္ကမှိ [မောဟပင်္ကမှိ (သီ။ သျာ။)၊ မောဟမဂ္ဂမှိ (ဣ။)]၊ သမုဒ္ဓရတိ ပါဏိနေ။
၁၅၀။
‘‘ဘိက္ခုနီနံ ဩဝဒနေ၊ သာဝကံ သေဋ္ဌသမ္မတံ။
ဝဏ္ဏယံ ဧတဒဂ္ဂမှိ၊ ပညပေသိ မဟာမုနိ။
၁၅၁။
‘‘တံ သုတွာဟံ ပမုဒိတော၊ နိမန္တေတွာ တထာဂတံ။
ဘောဇယိတွာ သသသံဃံ တံ၊ ပတ္ထယိံ ဌာနမုတ္တမံ။
၁၅၂။
‘‘တဒါ ပမုဒိတော နာထော၊ မံ အဝေါစ မဟာဣသိ။
‘သုခီ ဘဝဿု ဒီဃာဝု [ဒီဃာယု (သီ။ သျာ။)]၊ လစ္ဆသေ တံ မနောရထံ။
၁၅၃။
‘‘‘သတသဟဿိတော ကပ္ပေ၊ ဩက္ကာကကုလသမ္ဘဝေါ။
ဂေါတမော နာမ ဂေါတ္တေန၊ သတ္ထာ လောကေ ဘဝိဿတိ။
၁၅၄။
‘‘‘တဿ ဓမ္မေသု ဒါယာဒေါ၊ ဩရသော ဓမ္မနိမ္မိတော။
နန္ဒကော နာမ နာမေန၊ ဟေဿတိ သတ္ထု သာဝကော’။
၁၅၅။
‘‘တေန ကမ္မေန သုကတေန၊ စေတနာပဏိဓီဟိ စ။
ဇဟိတွာ မာနုသံ ဒေဟံ၊ တာဝတိံသူပဂေါ အဟံ။
၁၅၆။
‘‘ပစ္ဆိမေ စ ဘဝေ ဒါနိ၊ ဇာတော သေဋ္ဌိကုလေ အဟံ။
သာဝတ္ထိယံ ပုရေ ဝရေ၊ ဣဒ္ဓေ ဖီတေ မဟဒ္ဓနေ။
၁၅၇။
‘‘ပုရပ္ပဝေသေ သုဂတံ၊ ဒိသွာ ဝိမှိတမာနသော။
ဇေတာရာမပဋိဂ္ဂါဟေ၊ ပဗ္ဗဇိံ အနဂါရိယံ။
၁၅၈။
‘‘နစိရေနေဝ ကာလေန၊ အရဟတ္တမပါပုဏိံ။
တတောဟံ တိဏ္ဏသံသာရော၊ သာသိတော သဗ္ဗဒဿိနာ။
၁၅၉။
‘‘ဘိက္ခုနီနံ ဓမ္မကထံ၊ ပဋိပုစ္ဆာကရိံ အဟံ။
သာသိတာ တာ မယာ သဗ္ဗာ၊ အဘဝိံသု အနာသဝါ။
၁၆၀။
‘‘သတာနိ ပဉ္စနူနာနိ၊ တဒါ တုဋ္ဌော မဟာဟိတော။
ဘိက္ခုနီနံ ဩဝဒတံ၊ အဂ္ဂဋ္ဌာနေ ဌပေသိ မံ။
၁၆၁။
‘‘သတသဟဿေ ကတံ ကမ္မံ၊ ဖလံ ဒဿေသိ မေ ဣဓ။
သုမုတ္တော သရဝေဂေါဝ၊ ကိလေသေ ဈာပယိံ မမ။
၁၆၂။
‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယှံ။ပေ။။ ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
၁၆၃။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ။ပေ။။ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
၁၆၄။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော။ပေ။။ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ နန္ဒကော ထေရော ဣမာ ဂါထာယော
အဘာသိတ္ထာတိ။
နန္ဒကတ္ထေရဿာပဒါနံ ပဉ္စမံ။
၆။ ကာဠုဒါယိတ္ထေရအပဒါနံ
၁၆၅။
‘‘ပဒုမုတ္တရော နာမ ဇိနော၊ သဗ္ဗဓမ္မေသု စက္ခုမာ။
ဣတော သတသဟဿမှိ၊ ကပ္ပေ ဥပ္ပဇ္ဇိ နာယကော။
၁၆၆။
‘‘နာယကာနံ ဝရော သတ္ထာ၊ ဂုဏာဂုဏဝိဒူ ဇိနော။
ကတညူ ကတဝေဒီ စ၊ တိတ္ထေ ယောဇေတိ ပါဏိနေ [ပါဏိနော (သီ။ သျာ ဣ။)]။
၁၆၇။
‘‘သဗ္ဗညုတေန ဉာဏေန၊ တုလယိတွာ ဒယာသယော။
ဒေသေတိ ပဝရံ ဓမ္မံ၊ အနန္တဂုဏသဉ္စယော။
၁၆၈။
‘‘သ ကဒါစိ မဟာဝီရော၊ အနန္တဇိနသံသရိ [အနန္တဇနသံသဒိ (သီ။)၊ အနန္တဇနသံသုဓိ (သျာ။)၊ အနန္တဇနသံသရီ (ဣ။)]။
ဒေသေတိ မဓုရံ ဓမ္မံ၊ စတုသစ္စူပသဉှိတံ။
၁၆၉။
‘‘သုတွာန တံ ဓမ္မဝရံ၊ အာဒိမဇ္ဈန္တသောဘဏံ။
ပါဏသတသဟဿာနံ၊ ဓမ္မာဘိသမယော အဟု။
၁၇၀။
‘‘နိန္နာဒိတာ တဒါ ဘူမိ၊ ဂဇ္ဇိံသု စ ပယောဓရာ။
သာဓုကာရံ ပဝတ္တိံသု၊ ဒေဝဗြဟ္မနရာသုရာ။
၁၇၁။
‘‘‘အဟော ကာရုဏိကော သတ္ထာ၊ အဟော သဒ္ဓမ္မဒေသနာ။
အဟော ဘဝသမုဒ္ဒမှိ၊ နိမုဂ္ဂေ ဥဒ္ဓရီ ဇိနော’။
၁၇၂။
‘‘ဧဝံ ပဝေဒဇာတေသု၊ သနရာမရဗြဟ္မသု။
ကုလပ္ပသာဒကာနဂ္ဂံ၊ သာဝကံ ဝဏ္ဏယီ ဇိနော။
၁၇၃။
‘‘တဒါဟံ ဟံသဝတိယံ၊ ဇာတောမစ္စကုလေ အဟုံ။
ပါသာဒိကော ဒဿနိယော၊ ပဟူတဓနဓညဝါ။
၁၇၄။
‘‘ဟံသာရာမမုပေစ္စာဟံ ၊ ဝန္ဒိတွာ တံ တထာဂတံ။
သုဏိတွာ မဓုရံ ဓမ္မံ၊ ကာရံ ကတွာ စ တာဒိနော။
၁၇၅။
‘‘နိပစ္စ ပါဒမူလေဟံ၊ ဣမံ ဝစနမဗြဝိံ။
‘ကုလပ္ပသာဒကာနဂ္ဂေါ၊ ယော တယာ သန္ထုတော [ယော တဝ သာသနေ (သျာ။)] မုနေ။
၁၇၆။
‘‘‘တာဒိသော ဟောမဟံ ဝီရ [တာဒိသောဟံ မဟာဝီရ (သျာ။ က။)]၊ ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌဿ သာသနေ’။
တဒါ မဟာကာရုဏိကော၊ သိဉ္စန္တော ဝါ မတေန မံ။
၁၇၇။
‘‘အာဟ မံ ‘ပုတ္တ ဥတ္တိဋ္ဌ၊ လစ္ဆသေ တံ မနောရထံ။
ကထံ နာမ ဇိနေ ကာရံ၊ ကတွာန ဝိဖလော သိယာ။
၁၇၈။
‘‘‘သတသဟဿိတော ကပ္ပေ၊ ဩက္ကာကကုလသမ္ဘဝေါ။
ဂေါတမော နာမ ဂေါတ္တေန၊ သတ္ထာ လောကေ ဘဝိဿတိ။
၁၇၉။
‘‘‘တဿ ဓမ္မေသု ဒါယာဒေါ၊ ဩရသော ဓမ္မနိမ္မိတော။
ဥဒါယိ နာမ နာမေန၊ ဟေဿတိ သတ္ထု သာဝကော’။
၁၈၀။
‘‘တံ သုတွာ မုဒိတော ဟုတွာ၊ ယာဝဇီဝံ တဒါ ဇိနံ။
မေတ္တစိတ္တော ပရိစရိံ၊ ပစ္စယေဟိ ဝိနာယကံ။
၁၈၁။
‘‘တေန ကမ္မဝိပါကေန၊ စေတနာပဏိဓီဟိ စ။
ဇဟိတွာ မာနုသံ ဒေဟံ၊ တာဝတိံသမဂစ္ဆဟံ။
၁၈၂။
‘‘ပစ္ဆိမေ စ ဘဝေ ဒါနိ၊ ရမ္မေ ကပိလဝတ္ထဝေ။
ဇာတော မဟာမစ္စကုလေ၊ သုဒ္ဓေါဒနမဟီပတေ [သုဒ္ဓေါဒနော မဟီပတိ (သျာ။)]။
၁၈၃။
‘‘တဒါ အဇာယိ သိဒ္ဓတ္ထော၊ ရမ္မေ လုမ္ဗိနိကာနနေ။
ဟိတာယ သဗ္ဗလောကဿ၊ သုခါယ စ နရာသဘော။
၁၈၄။
‘‘တဒဟေဝ အဟံ ဇာတော၊ သဟ တေနေဝ ဝဍ္ဎိတော။
ပိယော သဟာယော ဒယိတော၊ ဝိယတ္တော နီတိကောဝိဒေါ။
၁၈၅။
‘‘ဧကူနတိံသော ဝယသာ၊ နိက္ခမိတွာ အဂါရတော [နိက္ခန္တော ပဗ္ဗဇိတ္ထသော (သီ။ သျာ။)]။
ဆဗ္ဗဿံ ဝီတိနာမေတွာ၊ အာသိ ဗုဒ္ဓေါ ဝိနာယကော။
၁၈၆။
‘‘ဇေတွာ သသေနကံ မာရံ၊ ခေပယိတွာန အာသဝေ။
ဘဝဏ္ဏဝံ တရိတွာန၊ ဗုဒ္ဓေါ အာသိ သဒေဝကေ။
၁၈၇။
‘‘ဣသိဝှယံ ဂမိတွာန [ဣသိဝှယံ ပတနံ ဂန္တွာ (သျာ။)]၊ ဝိနေတွာ ပဉ္စဝဂ္ဂိယေ။
တတော ဝိနေသိ ဘဂဝါ၊ ဂန္တွာ ဂန္တွာ တဟိံ တဟိံ။
၁၈၈။
‘‘ဝေနေယျေ ဝိနယန္တော သော၊ သင်္ဂဏှန္တော သဒေဝကံ။
ဥပေစ္စ မဂဓေ ဂိရိံ [မာဂဒဂိရိံ (သီ။)၊ မင်္ဂလာဂိရိံ (ဣ။)]၊ ဝိဟရိတ္ထ တဒါ ဇိနော။
၁၈၉။
‘‘တဒါ သုဒ္ဓေါဒနေနာဟံ၊ ဘူမိပါလေန ပေသိတော။
ဂန္တွာ ဒိသွာ ဒသဗလံ၊ ပဗ္ဗဇိတွာရဟာ အဟုံ။
၁၉၀။
‘‘တဒါ မဟေသိံ ယာစိတွာ၊ ပါပယိံ ကပိလဝှယံ။
တတော ပုရာဟံ ဂန္တွာန၊ ပသာဒေသိံ မဟာကုလံ။
၁၉၁။
‘‘ဇိနော တသ္မိံ ဂုဏေ တုဋ္ဌော၊ မံ မဟာပရိသာယ သော [မမာဟ ပုရိသာသဘော (သျာ။ ဣ။)]။
ကုလပ္ပသာဒကာနဂ္ဂံ၊ ပညာပေသိ ဝိနာယကော။
၁၉၂။
‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယှံ။ပေ။။ ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
၁၉၃။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ။ပေ။။ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
၁၉၄။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော။ပေ။။ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ ကာဠုဒါယိထေရော ဣမာ ဂါထာယော
အဘာသိတ္ထာတိ။
ကာဠုဒါယိတ္ထေရဿာပဒါနံ ဆဋ္ဌံ။
၇။ အဘယတ္ထေရအပဒါနံ
၁၉၅။
‘‘ပဒုမုတ္တရော နာမ ဇိနော၊ သဗ္ဗဓမ္မေသု စက္ခုမာ။
ဣတော သတသဟဿမှိ၊ ကပ္ပေ ဥပ္ပဇ္ဇိ နာယကော။
၁၉၆။
‘‘သရဏဂမနေ ကိဉ္စိ၊ နိဝေသေသိ တထာဂတော။
ကိဉ္စိ သီလေ နိဝေသေသိ၊ ဒသကမ္မပထုတ္တမေ။
၁၉၇။
‘‘ဒေတိ ကဿစိ သော ဝီရော၊ သာမညဖလမုတ္တမံ။
သမာပတ္တီ တထာ အဋ္ဌ၊ တိဿော ဝိဇ္ဇာ ပဝစ္ဆတိ။
၁၉၈။
‘‘ဆဠဘိညာသု ယောဇေသိ၊ ကိဉ္စိ သတ္တံ နရုတ္တမော။
ဒေတိ ကဿစိ နာထော သော၊ စတဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ။
၁၉၉။
‘‘ဗောဓနေယျံ ပဇံ ဒိသွာ၊ အသင်္ခေယျမ္ပိ ယောဇနံ [အသင်္ခေယျေပိ ယောဇနေ သီ။ သျာ။ ဣ။)]။
ခဏေန ဥပဂန္တွာန၊ ဝိနေတိ နရသာရထိ။
၂၀၀။
‘‘တဒါဟံ ဟံသဝတိယံ၊ အဟောသိံ ဗြာဟ္မဏတြဇော။
ပါရဂူ သဗ္ဗဝေဒါနံ၊ ဝေယျာကရဏသမ္မတော။
၂၀၁။
‘‘နိရုတ္တိယာ စ ကုသလော၊ နိဃဏ္ဍုမှိ ဝိသာရဒေါ။
ပဒကော ကေဋုဘဝိဒူ၊ ဆန္ဒောဝိစိတိကောဝိဒေါ။
၂၀၂။
‘‘ဇင်္ဃာဝိဟာရံ ဝိစရံ၊ ဟံသာရာမမုပေစ္စဟံ။
အဒ္ဒသံ ဝရဒံ [ဝဒတံ (သီ။ ဣ။)၊ ပဝရံ (သျာ။)] သေဋ္ဌံ၊ မဟာဇနပုရက္ခတံ။
၂၀၃။
‘‘ဒေသေန္တံ ဝိရဇံ ဓမ္မံ၊ ပစ္စနီကမတီ အဟံ။
ဥပေတွာ တဿ ကလျာဏံ၊ သုတွာန ဝိမလံ အဟံ [ဝါက္ယာနိ၊ သုတွာန ဝိမလာနဟံ (သီ။ သျာ။ ဣ။)]။
၂၀၄။
‘‘ဗျာဟတံ ပုနရုတ္တံ ဝါ၊ အပတ္ထံ ဝါ နိရတ္ထကံ။
နာဒ္ဒသံ တဿ မုနိနော၊ တတော ပဗ္ဗဇိတော အဟံ။
၂၀၅။
‘‘နစိရေနေဝ ကာလေန၊ သဗ္ဗသတ္တဝိသာရဒေါ။
နိပုဏော ဗုဒ္ဓဝစနေ၊ အဟောသိံ ဂုဏိသမ္မတော။
၂၀၆။
‘‘တဒါ စတဿော ဂါထာယော၊ ဂန္ထယိတွာ သုဗျဉ္ဇနာ။
သန္ထဝိတွာ တိလောကဂ္ဂံ၊ ဒေသယိဿံ ဒိနေ ဒိနေ။
၂၀၇။
‘‘ဝိရတ္တောသိ မဟာဝီရော၊ သံသာရေ သဘယေ ဝသံ။
ကရုဏာယ န နိဗ္ဗာယိ၊ တတော ကာရုဏိကော မုနိ။
၂၀၈။
‘‘ပုထုဇ္ဇနော ဝယော သန္တော၊ န ကိလေသဝသော အဟု။
သမ္ပဇာနော သတိယုတ္တော၊ တသ္မာ ဧသော အစိန္တိယော။
၂၀၉။
‘‘ဒုဗ္ဗလာနိ ကိလေသာနိ၊ ယဿာသယဂတာနိ မေ။
ဉာဏဂ္ဂိပရိဒဍ္ဎာနိ၊ န ခီယိံသု တမဗ္ဘုတံ။
၂၁၀။
‘‘ယော သဗ္ဗလောကဿ ဂရု၊ လောကော [လောကေ (သျာ။ က။)] ယဿ တထာ ဂရု။
တထာပိ လောကာစရိယော၊ လောကော တဿာနုဝတ္တကော။
၂၁၁။
‘‘ဧဝမာဒီဟိ သမ္ဗုဒ္ဓံ၊ ကိတ္တယံ ဓမ္မဒေသနံ။
ယာဝဇီဝံ ကရိတွာန၊ ဂတော သဂ္ဂံ တတော စုတော။
၂၁၂။
‘‘သတသဟဿိတော ကပ္ပေ၊ ယံ ဗုဒ္ဓမဘိကိတ္တယိံ။
ဒုဂ္ဂတိံ နာဘိဇာနာမိ၊ ကိတ္တနာယ ဣဒံ ဖလံ။
၂၁၃။
‘‘ဒေဝလောကေ မဟာရဇ္ဇံ၊ ပါဒေသိံ ကဉ္စနဂ္ဃိယံ [ဒိဗ္ဗာနုဘောဇဟံ တဒါ (သျာ။)၊ ရဇ္ဇံ ပါဒေသိ ကံစယံ (သီ။)]။
စက္ကဝတ္တီ မဟာရဇ္ဇံ၊ ဗဟုသောနုဘဝိံ အဟံ။
၂၁၄။
‘‘ဒုဝေ ဘဝေ ပဇာယာမိ၊ ဒေဝတ္တေ အထ မာနုသေ။
အညံ ဂတိံ န ဇာနာမိ၊ ကိတ္တနာယ ဣဒံ ဖလံ။
၂၁၅။
‘‘ဒုဝေ ကုလေ ပဇာယာမိ၊ ခတ္တိယေ အထ ဗြာဟ္မဏေ။
နီစေ ကုလေ န ဇာယာမိ၊ ကိတ္တနာယ ဣဒံ ဖလံ။
၂၁၆။
‘‘ပစ္ဆိမေ စ ဘဝေ ဒါနိ၊ ဂိရိဗ္ဗဇပုရုတ္တမေ။
ရညောဟံ ဗိမ္ဗိသာရဿ၊ ပုတ္တော နာမေန စာဘယော။
၂၁၇။
‘‘ပါပမိတ္တဝသံ ဂန္တွာ၊ နိဂဏ္ဌေန ဝိမောဟိတော။
ပေသိတော နာဋပုတ္တေန၊ ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌမုပေစ္စဟံ။
၂၁၈။
‘‘ပုစ္ဆိတွာ နိပုဏံ ပဉ္ဟံ၊ သုတွာ ဗျာကရဏုတ္တမံ။
ပဗ္ဗဇိတွာန နစိရံ၊ အရဟတ္တမပါပုဏိံ။
၂၁၉။
‘‘ကိတ္တယိတွာ ဇိနဝရံ၊ ကိတ္တိတော ဟောမိ သဗ္ဗဒါ။
သုဂန္ဓဒေဟဝဒနော၊ အာသိံ သုခသမပ္ပိတော။
၂၂၀။
‘‘တိက္ခဟာသလဟုပညော၊ မဟာပညော တထေဝဟံ။
ဝိစိတ္တပဋိဘာနော စ၊ တဿ ကမ္မဿ ဝါဟသာ။
၂၂၁။
‘‘အဘိတ္ထဝိတွာ ပဒုမုတ္တရာဟံ၊ ပသန္နစိတ္တော အသမံ သယမ္ဘုံ။
န ဂစ္ဆိ ကပ္ပါနိ အပါယဘူမိံ၊ သတံ သဟဿာနိ ဗလေန တဿ။
၂၂၂။
‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယှံ။ပေ။။ ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
၂၂၃။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ။ပေ။။ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
၂၂၄။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော။ပေ။။ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ အဘယော ထေရော ဣမာ ဂါထာယော
အဘာသိတ္ထာတိ။
အဘယတ္ထေရဿာပဒါနံ သတ္တမံ။
၈။ လောမသကင်္ဂိယတ္ထေရအပဒါနံ
၂၂၅။
‘‘ဣမမှိ ဘဒ္ဒကေ ကပ္ပေ၊ ဗြဟ္မဗန္ဓု မဟာယသော။
ကဿပေါ နာမ ဂေါတ္တေန၊ ဥပ္ပဇ္ဇိ ဝဒတံ ဝရော။
၂၂၆။
‘‘တဒါဟံ စန္ဒနော စေဝ၊ ပဗ္ဗဇိတွာန သာသနေ။
အာပါဏကောဋိကံ ဓမ္မံ၊ ပူရယိတွာန သာသနေ။
၂၂၇။
‘‘တတော စုတာ သန္တုသိတံ၊ ဥပပန္နာ ဥဘော မယံ။
တတ္ထ ဒိဗ္ဗေဟိ နစ္စေဟိ၊ ဂီတေဟိ ဝါဒိတေဟိ စ။
၂၂၈။
‘‘ရူပါဒိဒသဟင်္ဂေဟိ၊ အဘိဘောတွာန သေသကေ။
ယာဝတာယုံ ဝသိတွာန၊ အနုဘောတွာ မဟာသုခံ။
၂၂၉။
‘‘တတော စဝိတွာ တိဒသံ၊ စန္ဒနော ဥပပဇ္ဇထ။
အဟံ ကပိလဝတ္ထုသ္မိံ၊ အဇာယိံ သာကိယတြဇော။
၂၃၀။
‘‘ယဒါ ဥဒါယိတ္ထေရေန၊ အဇ္ဈိဋ္ဌော လောကနာယကော။
အနုကမ္ပိယ သက္ယာနံ၊ ဥပေသိ ကပိလဝှယံ။
၂၃၁။
‘‘တဒါတိမာနိနော သက္ယာ၊ န ဗုဒ္ဓဿ ဂုဏညုနော။
ပဏမန္တိ န သမ္ဗုဒ္ဓံ၊ ဇာတိထဒ္ဓါ အနာဒရာ။
၂၃၂။
‘‘တေသံ သင်္ကပ္ပမညာယ၊ အာကာသေ စင်္ကမီ ဇိနော။
ပဇ္ဇုန္နော ဝိယ ဝဿိတ္ထ၊ ပဇ္ဇလိတ္ထ ယထာ သိခီ။
၂၃၃။
‘‘ဒဿေတွာ ရူပမတုလံ၊ ပုန အန္တရဓါယထ။
ဧကောပိ ဟုတွာ ဗဟုဓါ၊ အဟောသိ ပုနရေကကော။
၂၃၄။
‘‘အန္ဓကာရံ ပကာသဉ္စ၊ ဒဿယိတွာ အနေကဓါ။
ပါဋိဟေရံ ကရိတွာန၊ ဝိနယီ ဉာတကေ မုနိ။
၂၃၅။
‘‘စာတုဒ္ဒီပေါ မဟာမေဃော၊ တာဝဒေဝ ပဝဿထ။
တဒါ ဟိ ဇာတကံ ဗုဒ္ဓေါ၊ ဝေဿန္တရမဒေသယိ။
၂၃၆။
‘‘တဒါ တေ ခတ္တိယာ သဗ္ဗေ၊ နိဟန္တွာ ဇာတိဇံ မဒံ။
ဥပေသုံ သရဏံ ဗုဒ္ဓံ၊ အာဟ သုဒ္ဓေါဒနော တဒါ။
၂၃၇။
‘‘‘ဣဒံ တတိယံ တဝ ဘူရိပည၊ ပါဒါနိ ဝန္ဒာမိ သမန္တစက္ခု။
ယဒါဘိဇာတော ပထဝီ ပကမ္ပယီ၊ ယဒါ စ တံ နဇ္ဇဟိ ဇမ္ဗုဆာယာ’။
၂၃၈။
‘‘တဒါ ဗုဒ္ဓါနုဘာဝံ တံ၊ ဒိသွာ ဝိမှိတမာနသော။
ပဗ္ဗဇိတွာန တတ္ထေဝ၊ နိဝသိံ မာတုပူဇကော။
၂၃၉။
‘‘စန္ဒနော ဒေဝပုတ္တော မံ၊ ဥပဂန္တွာနုပုစ္ဆထ။
ဘဒ္ဒေကရတ္တဿ တဒါ၊ သင်္ခေပဝိတ္ထာရံ နယံ။
၂၄၀။
‘‘စောဒိတောဟံ တဒါ တေန၊ ဥပေစ္စ နရနာယကံ။
ဘဒ္ဒေကရတ္တံ သုတွာန၊ သံဝိဂ္ဂေါ ဝနမာမကော။
၂၄၁။
‘‘တဒါ မာတရမပုစ္ဆိံ၊ ဝနေ ဝစ္ဆာမိ ဧကကော။
သုခုမာလောတိ မေ မာတာ၊ ဝါရယီ တံ [တေ (သျာ။ ဣ။ က။)] တဒါ ဝစံ။
၂၄၂။
‘‘ကာသံ [ဒဗ္ဗံ (သီ။ သျာ။ ဣ။)] ကုသံ ပေါဋကိလံ၊ ဥသီရံ မုဉ္ဇပဗ္ဗဇံ [မုဉ္ဇဗဗ္ဗဇံ (သီ။ ဣ။)]။
ဥရသာ ပနုဒိဿာမိ၊ ဝိဝေကမနုဗြူဟယံ။
၂၄၃။
‘‘တဒါ ဝနံ ပဝိဋ္ဌောဟံ၊ သရိတွာ ဇိနသာသနံ။
ဘဒ္ဒေကရတ္တဩဝါဒံ၊ အရဟတ္တမပါပုဏိံ။
၂၄၄။
‘‘‘အတီတံ နာနွာဂမေယျ၊ နပ္ပဋိကင်္ခေ အနာဂတံ။
ယဒတီတံ ပဟီနံ တံ၊ အပ္ပတ္တဉ္စ အနာဂတံ။
၂၄၅။
‘‘‘ပစ္စုပ္ပန္နဉ္စ ယော ဓမ္မံ၊ တတ္ထ တတ္ထ ဝိပဿတိ။
အသံဟီရံ အသံကုပ္ပံ၊ တံ ဝိဒွါ မနုဗြူဟယေ။
၂၄၆။
‘‘‘အဇ္ဇေဝ ကိစ္စမာတပ္ပံ၊ ကော ဇညာ မရဏံ သုဝေ။
န ဟိ နော သင်္ဂရံ [သင်္ကရံ (က။)] တေန၊ မဟာသေနေန မစ္စုနာ။
၂၄၇။
‘‘‘ဧဝံဝိဟာရိံ အာတာပိံ၊ အဟောရတ္တမတန္ဒိတံ။
တံ ဝေ ဘဒ္ဒေကရတ္တောတိ၊ သန္တော အာစိက္ခတေ မုနိ’။
၂၄၈။
‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယှံ။ပေ။။ ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
၂၄၉။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ။ပေ။။ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
၂၅၀။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော။ပေ။။ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ လောမသကင်္ဂိယော [လောမသံခိယော (သျာ။ က။)] ထေရော ဣမာ ဂါထာယော
အဘာသိတ္ထာတိ။
လောမသကင်္ဂိယတ္ထေရဿာပဒါနံ အဋ္ဌမံ။
၉။ ဝနဝစ္ဆတ္ထေရအပဒါနံ
၂၅၁။
‘‘ဣမမှိ ဘဒ္ဒကေ ကပ္ပေ၊ ဗြဟ္မဗန္ဓု မဟာယသော။
ကဿပေါ နာမ ဂေါတ္တေန၊ ဥပ္ပဇ္ဇိ ဝဒတံ ဝရော။
၂၅၂။
‘‘တဒါဟံ ပဗ္ဗဇိတွာန၊ တဿ ဗုဒ္ဓဿ သာသနေ။
ယာဝဇီဝံ စရိတွာန၊ ဗြဟ္မစာရံ တတော စုတော။
၂၅၃။
‘‘တေန ကမ္မေန သုကတေန၊ စေတနာပဏိဓီဟိ စ။
ဇဟိတွာ မာနုသံ ဒေဟံ၊ တာဝတိံသမဂစ္ဆဟံ။
၂၅၄။
‘‘တတော စုတော အရညမှိ၊ ကပေါတော အာသဟံ တဟိံ။
ဝသတေ ဂုဏသမ္ပန္နော၊ ဘိက္ခု ဈာနရတော သဒါ။
၂၅၅။
‘‘မေတ္တစိတ္တော ကာရုဏိကော၊ သဒါ ပမုဒိတာနနော။
ဥပေက္ခကော မဟာဝီရော၊ အပ္ပမညာသု ကောဝိဒေါ။
၂၅၆။
‘‘ဝိနီဝရဏသင်္ကပ္ပေ၊ သဗ္ဗသတ္တဟိတာသယေ။
ဝိသဋ္ဌော နစိရေနာသိံ၊ တသ္မိံ သုဂတသာဝကေ။
၂၅၇။
‘‘ဥပေစ္စ ပါဒမူလမှိ၊ နိသိန္နဿ တဒါဿမေ။
ကဒါစိ သာမိသံ ဒေတိ၊ ဓမ္မံ ဒေသေသိ စေကဒါ။
၂၅၈။
‘‘တဒါ ဝိပုလပေမေန၊ ဥပါသိတွာ ဇိနတြဇံ။
တတော စုတော ဂတော သဂ္ဂံ၊ ပဝါသော သဃရံ ယထာ။
၂၅၉။
‘‘သဂ္ဂါ စုတော မနုဿေသု၊ နိဗ္ဗတ္တော ပုညကမ္မုနာ။
အဂါရံ ဆဍ္ဍယိတွာန၊ ပဗ္ဗဇိံ ဗဟုသော အဟံ။
၂၆၀။
‘‘သမဏော တာပသော ဝိပ္ပော၊ ပရိဗ္ဗဇော တထေဝဟံ။
ဟုတွာ ဝသိံ အရညမှိ၊ အနေကသတသော အဟံ။
၂၆၁။
‘‘ပစ္ဆိမေ စ ဘဝေ ဒါနိ၊ ရမ္မေ ကပိလဝတ္ထဝေ။
ဝစ္ဆဂေါတ္တော ဒိဇော တဿ၊ ဇာယာယ အဟမောက္ကမိံ။
၂၆၂။
‘‘မာတု မေ ဒေါဟဠော အာသိ၊ တိရောကုစ္ဆိဂတဿ မေ။
ဇာယမာနသမီပမှိ၊ ဝနဝါသာယ နိစ္ဆယော။
၂၆၃။
‘‘တတော မေ အဇနီ မာတာ၊ ရမဏီယေ ဝနန္တရေ။
ဂဗ္ဘတော နိက္ခမန္တံ မံ၊ ကာသာယေန ပဋိဂ္ဂဟုံ။
၂၆၄။
‘‘တတော ကုမာရော သိဒ္ဓတ္ထော၊ ဇာတော သကျကုလဒ္ဓဇော။
တဿ မိတ္တော ပိယော အာသိံ၊ သံဝိသဋ္ဌော သုမာနိယော။
၂၆၅။
‘‘သတ္တသာရေဘိနိက္ခန္တေ၊ ဩဟာယ ဝိပုလံ ယသံ။
အဟမ္ပိ ပဗ္ဗဇိတွာန၊ ဟိမဝန္တမုပါဂမိံ။
၂၆၆။
‘‘ဝနာလယံ ဘာဝနီယံ၊ ကဿပံ ဓုတဝါဒိကံ။
ဒိသွာ သုတွာ ဇိနုပ္ပါဒံ၊ ဥပေသိံ နရသာရထိံ။
၂၆၇။
‘‘သော မေ ဓမ္မမဒေသေသိ၊ သဗ္ဗတ္ထံ သမ္ပကာသယံ။
တတောဟံ ပဗ္ဗဇိတွာန၊ ဝနမေဝ ပုနာဂမံ [ပုနာဂမိံ (သီ။ ဣ။)၊ ပုနောက္ကမံ (သျာ။)]။
၂၆၈။
‘‘တတ္ထာပ္ပမတ္တော ဝိဟရံ၊ ဆဠဘိညာ အဖဿယိံ [အပဿယိံ (သျာ။ က။)]။
အဟော သုလဒ္ဓလာဘောမှိ၊ သုမိတ္တေနာနုကမ္ပိတော။
၂၆၉။
‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယှံ။ပေ။။ ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
၂၇၀။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ။ပေ။။ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
၂၇၁။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော။ပေ။။ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ ဝနဝစ္ဆော ထေရော ဣမာ ဂါထာယော
အဘာသိတ္ထာတိ။
ဝနဝစ္ဆတ္ထေရဿာပဒါနံ နဝမံ။
၁၀။ စူဠသုဂန္ဓတ္ထေရအပဒါနံ
၂၇၂။
‘‘ဣမမှိ ဘဒ္ဒကေ ကပ္ပေ၊ ဗြဟ္မဗန္ဓု မဟာယသော။
ကဿပေါ နာမ ဂေါတ္တေန၊ ဥပ္ပဇ္ဇိ ဝဒတံ ဝရော။
၂၇၃။
‘‘အနုဗျဉ္ဇနသမ္ပန္နော၊ ဗာတ္တိံသဝရလက္ခဏော။
ဗျာမပ္ပဘာပရိဝုတော၊ ရံသိဇာလသမောတ္ထဋော။
၂၇၄။
‘‘အဿာသေတာ ယထာ စန္ဒော၊ သူရိယောဝ ပဘင်္ကရော။
နိဗ္ဗာပေတာ ယထာ မေဃော၊ သာဂရောဝ ဂုဏာကရော။
၂၇၅။
‘‘ဓရဏီရိဝ သီလေန၊ ဟိမဝါဝ သမာဓိနာ။
အာကာသော ဝိယ ပညာယ၊ အသင်္ဂေါ အနိလော ယထာ။
၂၇၆။
‘‘တဒါဟံ ဗာရာဏသိယံ၊ ဥပပန္နော မဟာကုလေ။
ပဟူတဓနဓညသ္မိံ၊ နာနာရတနသဉ္စယေ။
၂၇၇။
‘‘မဟတာ ပရိဝါရေန၊ နိသိန္နံ လောကနာယကံ။
ဥပေစ္စ ဓမ္မမဿောသိံ၊ အမတံဝ မနောဟရံ။
၂၇၈။
‘‘ဒွတ္တိံသလက္ခဏဓရော၊ သနက္ခတ္တောဝ စန္ဒိမာ။
အနုဗျဉ္ဇနသမ္ပန္နော၊ သာလရာဇာဝ ဖုလ္လိတော။
၂၇၉။
‘‘ရံသိဇာလပရိက္ခိတ္တော၊ ဒိတ္တောဝ ကနကာစလော။
ဗျာမပ္ပဘာပရိဝုတော၊ သတရံသီ ဒိဝါကရော။
၂၈၀။
‘‘သောဏ္ဏာနနော ဇိနဝရော၊ သမဏီဝ [ရမ္မဏီဝ (သျာ။)] သိလုစ္စယော။
ကရုဏာပုဏ္ဏဟဒယော၊ ဂုဏေန ဝိယ သာဂရော။
၂၈၁။
‘‘လောကဝိဿုတကိတ္တိ စ၊ သိနေရူဝ နဂုတ္တမော။
ယသသာ ဝိတ္ထတော ဝီရော၊ အာကာသသဒိသော မုနိ။
၂၈၂။
‘‘အသင်္ဂစိတ္တော သဗ္ဗတ္ထ၊ အနိလော ဝိယ နာယကော။
ပတိဋ္ဌာ သဗ္ဗဘူတာနံ၊ မဟီဝ မုနိသတ္တမော။
၂၈၃။
‘‘အနုပလိတ္တော လောကေန၊ တောယေန ပဒုမံ ယထာ။
ကုဝါဒဂစ္ဆဒဟနော၊ အဂ္ဂိခန္ဓောဝ သောဘသိ [သောဘတိ (သီ။)၊ သော ဝသိ (သျာ။ က။)]။
၂၈၄။
‘‘အဂဓေါ ဝိယ သဗ္ဗတ္ထ၊ ကိလေသဝိသနာသကော။
ဂန္ဓမာဒနသေလောဝ၊ ဂုဏဂန္ဓဝိဘူသိတော။
၂၈၅။
‘‘ဂုဏာနံ အာကရော ဝီရော၊ ရတနာနံဝ သာဂရော။
သိန္ဓူဝ ဝနရာဇီနံ၊ ကိလေသမလဟာရကော။
၂၈၆။
‘‘ဝိဇယီဝ မဟာယောဓေါ၊ မာရသေနာဝမဒ္ဒနော။
စက္ကဝတ္တီဝ သော ရာဇာ၊ ဗောဇ္ဈင်္ဂရတနိဿရော။
၂၈၇။
‘‘မဟာဘိသက္ကသင်္ကာသော၊ ဒေါသဗျာဓိတိကိစ္ဆကော။
သလ္လကတ္တော ယထာ ဝေဇ္ဇော၊ ဒိဋ္ဌိဂဏ္ဍဝိဖာလကော။
၂၈၈။
‘‘သော တဒါ လောကပဇ္ဇောတော၊ သနရာမရသက္ကတော။
ပရိသာသု နရာဒိစ္စော၊ ဓမ္မံ ဒေသယတေ ဇိနော။
၂၈၉။
‘‘ဒါနံ ဒတွာ မဟာဘောဂေါ၊ သီလေန သုဂတူပဂေါ။
ဘာဝနာယ စ နိဗ္ဗာတိ၊ ဣစ္စေဝမနုသာသထ။
၂၉၀။
‘‘ဒေသနံ တံ မဟဿာဒံ၊ အာဒိမဇ္ဈန္တသောဘဏံ။
သုဏန္တိ ပရိသာ သဗ္ဗာ၊ အမတံဝ မဟာရသံ။
၂၉၁။
‘‘သုတွာ သုမဓုရံ ဓမ္မံ၊ ပသန္နော ဇိနသာသနေ။
သုဂတံ သရဏံ ဂန္တွာ၊ ယာဝဇီဝံ နမဿဟံ။
၂၉၂။
‘‘မုနိနော ဂန္ဓကုဋိယာ၊ ဩပုဉ္ဇေသိံ [ဥဗ္ဗဋ္ဋေသိံ (သျာ။)] တဒါ မဟိံ။
စတုဇ္ဇာတေန ဂန္ဓေန၊ မာသေ အဋ္ဌ ဒိနေသွဟံ။
၂၉၃။
‘‘ပဏိဓါယ သုဂန္ဓတ္တံ၊ သရီရဝိဿဂန္ဓိနော [သရီရဿ ဝိဂန္ဓိနော (သီ။ သျာ။ ဣ။)]။
တဒါ ဇိနော ဝိယာကာသိ၊ သုဂန္ဓတနုလာဘိတံ။
၂၉၄။
‘‘‘ယော ယံ ဂန္ဓကုဋိဘူမိံ၊ ဂန္ဓေနောပုဉ္ဇတေ သကိံ။
တေန ကမ္မဝိပါကေန၊ ဥပပန္နော တဟိံ တဟိံ။
၂၉၅။
‘‘‘သုဂန္ဓဒေဟော သဗ္ဗတ္ထ၊ ဘဝိဿတိ အယံ နရော။
ဂုဏဂန္ဓယုတ္တော ဟုတွာ၊ နိဗ္ဗာယိဿတိနာသဝေါ’။
၂၉၆။
‘‘တေန ကမ္မေန သုကတေန၊ စေတနာပဏိဓီဟိ စ။
ဇဟိတွာ မာနုသံ ဒေဟံ၊ တာဝတိံသမဂစ္ဆဟံ။
၂၉၇။
‘‘ပစ္ဆိမေ စ ဘဝေ ဒါနိ၊ ဇာတော ဝိပ္ပကုလေ အဟံ။
ဂဗ္ဘံ မေ ဝသတော မာတာ၊ ဒေဟေနာသိ သုဂန္ဓိတာ။
၂၉၈။
‘‘ယဒါ စ မာတုကုစ္ဆိမှာ၊ နိက္ခမာမိ တဒါ ပုရီ [ပုရံ (သျာ။ က။)]။
သာဝတ္ထိသဗ္ဗဂန္ဓေဟိ၊ ဝါသိတာ ဝိယ ဝါယထ။
၂၉၉။
‘‘ပုပ္ဖဝဿဉ္စ သုရဘိ၊ ဒိဗ္ဗဂန္ဓံ မနောရမံ။
ဓူပါနိ စ မဟဂ္ဃါနိ၊ ဥပဝါယိံသု တာဝဒေ။
၃၀၀။
‘‘ဒေဝါ စ သဗ္ဗဂန္ဓေဟိ၊ ဓူပပုပ္ဖေဟိ တံ ဃရံ။
ဝါသယိံသု သုဂန္ဓေန၊ ယသ္မိံ ဇာတော အဟံ ဃရေ။
၃၀၁။
‘‘ယဒါ စ တရုဏော ဘဒ္ဒေါ၊ ပဌမေ ယောဗ္ဗနေ ဌိတော။
တဒါ သေလံ [သေသံ (သျာ။)] သပရိသံ၊ ဝိနေတွာ နရသာရထိ။
၃၀၂။
‘‘တေဟိ သဗ္ဗေဟိ ပရိဝုတော [သဟိတော (သီ။ သျာ။ ဣ။)]၊ သာဝတ္ထိပုရမာဂတော။
တဒါ ဗုဒ္ဓါနုဘာဝံ တံ၊ ဒိသွာ ပဗ္ဗဇိတော အဟံ။
၃၀၃။
‘‘သီလံ သမာဓိပညဉ္စ၊ ဝိမုတ္တိဉ္စ အနုတ္တရံ။
ဘာဝေတွာ စတုရော ဓမ္မေ၊ ပါပုဏိံ အာသဝက္ခယံ။
၃၀၄။
‘‘ယဒါ ပဗ္ဗဇိတော စာဟံ၊ ယဒါ စ အရဟာ အဟုံ။
နိဗ္ဗာယိဿံ ယဒါ စာဟံ၊ ဂန္ဓဝဿော တဒါ အဟု။
၃၀၅။
‘‘သရီရဂန္ဓော စ သဒါတိသေတိ [သဒါ ဝါသေတိ (က။)] မေ၊ မဟာရဟံ စန္ဒနစမ္ပကုပ္ပလံ။
တထေဝ ဂန္ဓေ ဣတရေ စ သဗ္ဗသော၊ ပသယှ ဝါယာမိ တတော တဟိံ [ယဟိံ (သျာ။)] တဟိံ။
၃၀၆။
‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယှံ။ပေ။။ ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
၃၀၇။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ။ပေ။။ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
၃၀၈။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော။ပေ။။ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ စူဠသုဂန္ဓော ထေရော ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိတ္ထာတိ။
စူဠသုဂန္ဓတ္ထေရဿာပဒါနံ ဒသမံ။
ဘဒ္ဒိယဝဂ္ဂေါ ပဉ္စပညာသမော။
တဿုဒ္ဒါနံ –
ဘဒ္ဒိယော ရေဝတော ထေရော၊ မဟာလာဘီ စ သီဝလီ။
ဝင်္ဂီသော နန္ဒကော စေဝ၊ ကာဠုဒါယီ တထာဘယော။
လောမသော ဝနဝစ္ဆော စ၊ သုဂန္ဓော စေဝ ဒသမော။
တီဏိ ဂါထာသတာ တတ္ထ၊ သောဠသာ စ တဒုတ္တရိ။
အထ ဝဂ္ဂုဒ္ဒါနံ –
ကဏိကာရဝှယော ဝဂ္ဂေါ၊ ဖလဒေါ တိဏဒါယကော။
ကစ္စာနော ဘဒ္ဒိယော ဝဂ္ဂေါ၊ ဂါထာယော ဂဏိတာ စိမာ။
နဝဂါထာသတာနီဟ ၊ စတုရာသီတိယေဝ စ။
သပညာသံ ပဉ္စသတံ၊ အပဒါနာ ပကာသိတာ။
သဟ ဥဒါနဂါထာဟိ၊ ဆသဟဿာနိ ဟောန္တိမာ။
ဒွေသတာနိ စ ဂါထာနံ၊ အဋ္ဌာရသ တဒုတ္တရိ။