ဧကကနိပါတ

။ နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။

ခုဒ္ဒကနိကာယ

ထေရဂါထာပါဠိ

နိဒါနဂါထာ

သီဟာနံဝ နဒန္တာနံ၊ ဒါဌီနံ ဂိရိဂဗ္ဘရေ။

သုဏာထ ဘာဝိတတ္တာနံ၊ ဂါထာ အတ္ထူပနာယိကာ [အတ္တူပနာယိကာ (သီ. က.)]။

ယထာနာမာ ယထာဂေါတ္တာ၊ ယထာဓမ္မဝိဟာရိနော။

ယထာဓိမုတ္တာ သပ္ပညာ၊ ဝိဟရိံသု အတန္ဒိတာ။

တတ္ထ တတ္ထ ဝိပဿိတွာ၊ ဖုသိတွာ အစ္စုတံ ပဒံ။

ကတန္တံ ပစ္စဝေက္ခန္တာ၊ ဣမမတ္ထမဘာသိသုံ။

၁. ဧကကနိပါတ

၁. ပဌမဝဂ္ဂ

၁. သုဘူတိတ္ထေရဂါထာ

၁.

‘‘ဆန္နာ မေ ကုဋိကာ သုခါ နိဝါတာ၊ ဝဿ ဒေဝ ယထာသုခံ။

စိတ္တံ မေ သုသမာဟိတံ ဝိမုတ္တံ၊ အာတာဣ ဝိဟရာမိ ဝဿ ဒေဝါ’’တိ။

ဣတ္ထံ သုဒံ [ဣတ္ထံ သုမံ (က. အဋ္ဌ.)] အာယသ္မာ သုဘူတိတ္ထေရော ဂါထံ အဘာသိတ္ထာတိ။

၂. မဟာကောဋ္ဌိကတ္ထေရဂါထာ

၂.

‘‘ဥပသန္တော ဥပရတော၊ မန္တဘာဏီ အနုဒ္ဓတော။

ဓုနာတိ ပါပကေ ဓမ္မေ၊ ဒုမပတ္တံဝ မာလုတော’’တိ။

ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ မဟာကောဋ္ဌိကော [မဟာကောဋ္ဌိတော (သီ. သျာ.)] ထေရော ဂါထံ အဘာသိတ္ထာတိ။

၃. ကင်္ခါရေဝတတ္ထေရဂါထာ

၃.

‘‘ပညံ ဣမံ ပဿ တထာဂတာနံ၊ အဂ္ဂိ ယထာ ပဇ္ဇလိတော နိသီထေ။

အာလောကဒါ စက္ခုဒဒါ ဘဝန္တိ၊ ယေ အာဂတာနံ ဝိနယန္တိ ကင်္ခ’’န္တိ။

ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ ကင်္ခါရေဝတော ထေရော ဂါထံ အဘာသိတ္ထာတိ။

၄. ပုဏ္ဏတ္ထေရဂါထာ

၄.

‘‘သမ္ဘိရေဝ သမာသေထ၊ ပဏ္ဍိတေဟတ္ထဒဿိဘိ။

အတ္ထံ မဟန္တံ ဂမ္ဘီရံ၊ ဒုဒ္ဒသံ နိပုဏံ အဏုံ။

ဓီရာ သမဓိဂစ္ဆန္တိ၊ အပ္ပမတ္တာ ဝိစက္ခဏာ’’တိ။

ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ ပုဏ္ဏော မန္တာဏိပုတ္တော [မန္တာနိပုတ္တော (သျာ. က.)] ထေရော ဂါထံ အဘာသိတ္ထာတိ။

၅. ဒဗ္ဗတ္ထေရဂါထာ

၅.

‘‘ယော ဒုဒ္ဒမိယော ဒမေန ဒန္တော၊ ဒဗ္ဗော သန္တုသိတော ဝိတိဏ္ဏကင္ခော။

ဝိဇိတာဝီ အပေတဘေရဝေါ ဟိ၊ ဒဗ္ဗော သော ပရိနိဗ္ဗုတော ဌိတတ္တော’’တိ။

ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ ဒဗ္ဗော ထေရော ဂါထံ အဘာသိတ္ထာတိ။

၆. သီတဝနိယတ္ထေရဂါထာ

၆.

‘‘ယော သီတဝနံ ဥပဂါ ဘိက္ခု၊ ဧကော သန္တုသိတော သမာဟိတတ္တော။

ဝိဇိတာဝီ အပေတလောမဟံသော၊ ရက္ခံ ကာယဂတာသတိံ ဓိတိမာ’’တိ။

ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ သီတဝနိယော ထေရော ဂါထံ အဘာသိတ္ထာတိ။

၇. ဘလ္လိယတ္ထေရဂါထာ

၇.

‘‘ယောပါနုဒီ မစ္စုရာဇဿ သေနံ၊ နဠသေတုံဝ သုဒုဗ္ဗလံ မဟောဃော။

ဝိဇိတာဝီ အပေတဘေရဝေါ ဟိ၊ ဒန္တော သော ပရိနိဗ္ဗုတော ဌိတတ္တော’’တိ။

ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ ဘလ္လိယော ထေရော ဂါထံ အဘာသိတ္ထာတိ။

၈. ဝီရတ္ထေရဂါထာ

၈.

‘‘ယော ဒုဒ္ဒမိယော ဒမေန ဒန္တော၊ ဝီရော သန္တုသိတော ဝိတိဏ္ဏကင္ခော။

ဝိဇိတာဝီ အပေတလောမဟံသော၊ ဝီရော သော ပရိနိဗ္ဗုတော ဌိတတ္တော’’တိ။

ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ ဝီရော ထေရော ဂါထံ အဘာသိတ္ထာတိ။

၉. ပိလိန္ဒဝစ္ဆတ္ထေရဂါထာ

၉.

‘‘သွာဂတံ န ဒုရာဂတံ [နာပဂတံ (သီ. သျာ.)]၊ နယိဒံ ဒုမန္တိတံ မမ။

သံဝိဘတ္တေသု ဓမ္မေသု၊ ယံ သေဋ္ဌံ တဒုပါဂမိ’’န္တိ။

ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ ပိလိန္ဒဝစ္ဆော [ပိလိန္ဒိဝစ္ဆော (သီ.)] ထေရော ဂါထံ အဘာသိတ္ထာတိ။

၁၀. ပုဏ္ဏမာသတ္ထေရဂါထာ

၁၀.

‘‘ဝိဟရိ အပေက္ခံ ဣဓ ဝါ ဟုရံ ဝါ၊ ယော ဝေဒဦဦ သမိတော ယတတ္တော။

သဗ္ဗေသု ဓမ္မေသု အနူပလိတ္တော၊ လောကဿ ဇညာ ဥဒယဗ္ဗယဉ္စာ’’တိ။

ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ ပုဏ္ဏမာသော ထေရော ဂါထံ အဘာသိတ္ထာတိ။

ဝဂ္ဂေါ ပဌမော နိဋ္ဌိတော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

သုဘူတိ ကောဋ္ဌိကော ထေရော၊ ကင်္ခါရေဝတသမ္မတော။

မန္တာဏိပုတ္တော ဒဗ္ဗော စ၊ သီတဝနိယော စ ဘလ္လိယော။

ဝီရော ပိလိန္ဒဝစ္ဆော စ၊ ပုဏ္ဏမာသော တမောနုဒေါတိ။

၂. ဒုတိယဝဂ္ဂေါ

၁. စူဠဝစ္ဆတ္ထေရဂါထာ

၁၁.

‘‘ပါမောဇ္ဇဗဟုလော ဘိက္ခု၊ ဓမ္မေ ဗုဒ္ဓပ္ပဝေဒိတေ။

အဓိဂစ္ဆေ ပဒံ သန္တံ၊ သင်္ခါရူပသမံ သုခ’’န္တိ။

။ စူဠဝစ္ဆော [စူလဂဝစ္ဆော (သီ.)] ထေရော။။

၂. မဟာဝစ္ဆတ္ထေရဂါထာ

၁၂.

‘‘ပညာဗလီ သီလဝတူပပန္နော၊ သမာဟိတော ဈာနရတော သတီမာ။

ယဒတ္ထိယံ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇမာနော၊ ကင်္ခေထ ကာလံ ဣဓ ဝီတရာဂေါ’’တိ။

။ မဟာဝစ္ဆော [မဟာဂဝစ္ဆော (သီ.)] ထေရော။။

၃. ဝနဝစ္ဆတ္ထေရဂါထာ

၁၃.

‘‘နီလဗ္ဘဝဏ္ဏာ ရုစိရာ၊ သီတဝါရီ သုစိန္ဓရာ။

ဣန္ဒဂေါပကသဉ္ဆန္နာ၊ တေ သေလာ ရမယန္တိ မ’’န္တိ။

။ ဝနဝစ္ဆော ထေရော။။

၄. သိဝကသာမဏေရဂါထာ

၁၄.

‘‘ဥပဇ္ဈာယော မံ အဝစ၊ ဣတော ဂစ္ဆာမ သီဝက။

ဂါမေ မေ ဝသတိ ကာယော၊ အရညံ မေ ဂတော မနော။

သေမာနကောပိ ဂစ္ဆာမိ၊ နတ္ထိ သင်္ဂေါ ဝိဇာနတ’’န္တိ။

။ သိဝကော သာမဏေရော။။

၅. ကုဏ္ဍဓါနတ္ထေရဂါထာ

၁၅.

‘‘ပဉ္စ ဆိန္ဒေ ပဉ္စ ဇဟေ၊ ပဉ္စ စုတ္တရိ ဘာဝယေ။

ပဉ္စသင်္ဂါတိဂေါ ဘိက္ခု၊ ဩဃတိဏ္ဏောတိ ဝုစ္စတီ’’တိ။

။ ကုဏ္ဍဓါနော ထေရော။။

၆. ဗေလဋ္ဌသီသတ္ထေရဂါထာ

၁၆.

‘‘ယထာပိ ဘဒ္ဒေါ အာဇညော၊ နင်္ဂလာဝတ္တနီ သိခီ။

ဂစ္ဆတိ အပ္ပကသိရေန၊ ဧဝံ ရတ္တိန္ဒိဝါ မမ။

ဂစ္ဆန္တိ အပ္ပကသိရေန၊ သုခေ လဒ္ဓေ နိရာမိသေ’’တိ။

။ ဗေလဋ္ဌသီသော ထေရော။။

၇. ဒါသကတ္ထေရဂါထာ

၁၇.

‘‘မိဒ္ဓီ ယဒါ ဟောတိ မဟဂ္ဃသော စ၊ နိဒ္ဒါယိတာ သမ္ပရိဝတ္တသာယီ။

မဟာဝရာဟောဝ နိဝါပပုဋ္ဌော၊ ပုနပ္ပုနံ ဂဗ္ဘမုပေတိ မန္ဒော’’တိ။

။ ဒါသကော ထေရော။။

၈. သိင်္ဂါလပိတုတ္ထေရဂါထာ

၁၈.

‘‘အဟု ဗုဒ္ဓဿ ဒါယာဒေါ၊ ဘိက္ခု ဘေသကဠာဝနေ။

ကေဝလံ အဋ္ဌိသညာယ၊ အဖရီ ပထဝိံ [ပဌဝိံ (သီ. သျာ.)] ဣမံ။

မညေဟံ ကာမရာဂံ သော၊ ခိပ္ပမေဝ ပဟိဿတီ’’တိ [ပဟီယဘိ (သဗ္ဗတ္ထ ပါဠိယံ)]။

။ သိင်္ဂါလပိတာ [သီဂါလပိတာ (သီ.)] ထေရော။။

၉. ကုလတ္ထေရဂါထာ

၁၉.

[ဓ. ပ. ၈၀၊ ၁၄၅ ဓမ္မပဒေပိ] ‘‘ဥဒကံ ဟိ နယန္တိ နေတ္တိကာ၊ ဥသုကာရာ နမယန္တိ [ဒမယန္တိ (က.)] တေဇနံ။

ဒါရုံ နမယန္တိ တစ္ဆကာ၊ အတ္တာနံ ဒမယန္တိ သုဗ္ဗတာ’’တိ။

။ ကုလော [ကုဏ္ဍလော (သီ.), ကုဠော (သျာ. က.)] ထေရော။။

၁၀. အဇိတတ္ထေရဂါထာ

၂၀.

‘‘မရဏေ မေ ဘယံ နတ္ထိ၊ နိကန္တိ နတ္ထိ ဇီဝိတေ။

သန္ဒေဟံ နိက္ခိပိဿာမိ၊ သမ္ပဇာနော ပဋိဿတော’’တိ [ပတိဿတောတိ (သီ. သျာ.)]။ ။

။ အဇိတော ထေရော ။။

ဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော နိဋ္ဌိတော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

စူဠဝစ္ဆော မဟာဝစ္ဆော၊ ဝနဝစ္ဆော စ သီဝကော။

ကုဏ္ဍဓါနော စ ဗေလဋ္ဌိ၊ ဒါသကော စ တတောပရိ။

သိင်္ဂါလပိတိကော ထေရော၊ ကုလော စ အဇိတော ဒသာတိ။

၃. တတိယဝဂ္ဂေါ

၁. နိဂြောဓတ္ထေရဂါထာ

၂၁.

‘‘နာဟံ ဘယဿ ဘာယာမိ၊ သတ္ထာ နော အမတဿ ကောဝိဒေါ။

ယတ္ထ ဘယံ နာဝတိဋ္ဌတိ၊ တေန မဂ္ဂေန ဝဇန္တိ ဘိက္ခဝေါ’’တိ။

။ နိဂြောဓေါ ထေရော။။

၂. စိတ္တကတ္ထေရဂါထာ

၂၂.

‘‘နီလာ သုဂီဝါ သိခိနော၊ မောရာ ကာရမ္ဘိယံ [ကာရံဝိယံ (သီ.)၊ ကာရဝိယံ (သျာ.)] အဘိနဒန္တိ။

တေ သီတဝါတကီဠိတာ [သီတဝါတကဒ္ဒိတကလိတာ (သီ.)၊ သီတဝါတကလိတာ (သျာ.)]၊ သုတ္တံ ဈာယံ [ဈာနံ (သျာ.)၊ ဈာယိံ (?)] နိဗောဓေန္တီ’’တိ။

။ စိတ္တကော ထေရော။။

၃. ဂေါသာလတ္ထေရဂါထာ

၂၃.

‘‘အဟံ ခေါ ဝေဠုဂုမ္ဗသ္မိံ၊ ဘုတွာန မဓုပါယသံ။

ပဒက္ခိဏံ သမ္မသန္တော၊ ခန္ဓာနံ ဥဒယဗ္ဗယံ။

သာနုံ ပဋိဂမိဿာမိ၊ ဝိဝေကမနုဗြူဟယ’’န္တိ။

။ ဂေါသာလော ထေရော။။

၄. သုဂန္ဓတ္ထေရဂါထာ

၂၄.

‘‘အနုဝဿိကော ပဗ္ဗဇိတော၊ ပဿ ဓမ္မသုဓမ္မတံ။

တိဿော ဝိဇ္ဇာ အနုပ္ပတ္တာ၊ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသန’’န္တိ။

။ သုဂန္ဓော ထေရော။။

၅. နန္ဒိယတ္ထေရဂါထာ

၂၅.

‘‘ဩဘာသဇာတံ ဖလဂံ၊ စိတ္တံ ယဿ အဘိဏှသော။

တာဒိသံ ဘိက္ခုမာသဇ္ဇ၊ ကဏှ ဒုက္ခံ နိဂစ္ဆသီ’’တိ။

။ နန္ဒိယော ထေရော။။

၆. အဘယတ္ထေရဂါထာ

၂၆.

‘‘သုတွာ သုဘာသိတံ ဝါစံ၊ ဗုဒ္ဓဿာဒိစ္စဗန္ဓုနော။

ပစ္စဗျဓိံ ဟိ နိပုဏံ၊ ဝါလဂ္ဂံ ဥသုနာ ယထာ’’တိ။

။ အဘယော ထေရော။။

၇. လောမသကင်္ဂိယတ္ထေရဂါထာ

၂၇.

‘‘ဒဗ္ဗံ ကုသံ ပေါဋကိလံ၊ ဥသီရံ မုဉ္ဇပဗ္ဗဇံ။

ဥရသာ ပနုဒိဿာမိ၊ ဝိဝေကမနုဗြူဟယ’’န္တိ။

။ လောမသကင်္ဂိယော ထေရော။။

၈. ဇမ္ဗုဂါမိကပုတ္တတ္ထေရဂါထာ

၂၈.

‘‘ကစ္စိ နော ဝတ္ထပသုတော၊ ကစ္စိ နော ဘူသနာရတော။

ကစ္စိ သီလမယံ ဂန္ဓံ၊ ကိံ တွံ ဝါယသိ [ကစ္စိ သီလမယံ ဂန္ဓံ၊ တွံ ဝါသိ (သျာ.)] နေတရာ ပဇာ’’တိ။

။ ဇမ္ဗုဂါမိကပုတ္တော ထေရော။။

၉. ဟာရိတတ္ထေရဂါထာ

၂၉.

‘‘သမုန္နမယမတ္တာနံ၊ ဥသုကာရောဝ တေဇနံ။

စိတ္တံ ဥဇုံ ကရိတွာန၊ အဝိဇ္ဇံ ဘိန္ဒ ဟာရိတာ’’တိ။

။ ဟာရိတော ထေရော။။

၁၀. ဥတ္တိယတ္ထေရဂါထာ

၃၀.

‘‘အာဗာဓေ မေ သမုပ္ပန္နေ၊ သတိ မေ ဥဒပဇ္ဇထ။

အာဗာဓေါ မေ သမုပ္ပန္နော၊ ကာလော မေ နပ္ပမဇ္ဇိတု’’န္တိ။

။ ဥတ္တိယော ထေရော။။

ဝဂ္ဂေါ တတိယော နိဋ္ဌိတော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

နိဂြောဓေါ စိတ္တကော ထေရော၊ ဂေါသာလထေရော သုဂန္ဓော။

နန္ဒိယော အဘယော ထေရော၊ ထေရော လောမသကင်္ဂိယော။

ဇမ္ဗုဂါမိကပုတ္တော စ၊ ဟာရိတော ဥတ္တိယော ဣသီတိ။

၄. စတုတ္ထဝဂ္ဂေါ

၁. ဂဟ္ဝရတီရိယတ္ထေရဂါထာ

၃၁.

‘‘ဖုဋ္ဌော ဍံသေဟိ မကသေဟိ၊ အရညသ္မိံ ဗြဟာဝနေ။

နာဂေါ သံဂါမသီသေဝ၊ သတော တတြာဓိဝါသယေ’’တိ။

။ ဂဟ္ဝရတီရိယော ထေရော။။

၂. သုပ္ပိယတ္ထေရဂါထာ

၃၂.

‘‘အဇရံ ဇီရမာနေန၊ တပ္ပမာနေန နိဗ္ဗုတိံ။

နိမိယံ [နိမ္မိဿံ (သီ.)၊ နိရာမိသံ (သျာ.)၊ နိမိနေယျံ (?)] ပရမံ သန္တိံ၊ ယောဂက္ခေမံ အနုတ္တရ’’န္တိ။

။ သုပ္ပိယော ထေရော။။

၃. သောပါကတ္ထေရဂါထာ

၃၃.

‘‘ယထာပိ ဧကပုတ္တသ္မိံ၊ ပိယသ္မိံ ကုသလီ သိယာ။

ဧဝံ သဗ္ဗေသု ပါဏေသု၊ သဗ္ဗတ္ထ ကုသလော သိယာ’’တိ။

။ သောပါကော ထေရော။။

၄. ပေါသိယတ္ထေရဂါထာ

၃၄.

‘‘အနာသန္နဝရာ ဧတာ၊ နိစ္စမေဝ ဝိဇာနတာ။

ဂါမာ အရညမာဂမ္မ၊ တတော ဂေဟံ ဥပါဝိသိ [ဥပါဝိသိံ (သီ.)]။

တတော ဥဋ္ဌာယ ပက္ကာမိ၊ အနာမန္တေတွာ [အနာမန္တိယ (သီ.)] ပေါသိယော’’တိ။

။ ပေါသိယော ထေရော။။

၅. သာမညကာနိတ္ထေရဂါထာ

၃၅.

‘‘သုခံ သုခတ္ထော လဘတေ တဒါစရံ၊ ကိတ္တိဉ္စ ပပ္ပောတိ ယသဿ ဝဍ္ဎတိ။

ယော အရိယမဋ္ဌင်္ဂိကမဉ္ဇသံ ဥဇုံ၊ ဘာဝေတိ မဂ္ဂံ အမတဿ ပတ္တိယာ’’တိ။

။ သာမညကာနိတ္ထေရော။။

၆. ကုမာပုတ္တတ္ထေရဂါထာ

၃၆.

‘‘သာဓု သုတံ သာဓု စရိတကံ၊ သာဓု သဒါ အနိကေတဝိဟာရော။

အတ္ထပုစ္ဆနံ ပဒက္ခိဏကမ္မံ၊ ဧတံ သာမညမကိဉ္စနဿာ’’တိ။

။ ကုမာပုတ္တော ထေရော။။

၇. ကုမာပုတ္တသဟာယကတ္ထေရဂါထာ

၃၇.

‘‘နာနာဇနပဒံ ယန္တိ၊ ဝိစရန္တာ အသညတာ။

သမာဓိဉ္စ ဝိရာဓေန္တိ၊ ကိံသု ရဋ္ဌစရိယာ ကရိဿတိ။

တသ္မာ ဝိနေယျ သာရမ္ဘံ၊ ဈာယေယျ အပုရက္ခတော’’တိ။

။ ကုမာပုတ္တတ္ထေရဿ သဟာယကော ထေရော။။

၈. ဂဝမ္ပတိတ္ထေရဂါထာ

၃၈.

‘‘ယော ဣဒ္ဓိယာ သရဘုံ အဋ္ဌပေသိ၊ သော ဂဝမ္ပတိ အသိတော အနေဇော။

တံ သဗ္ဗသင်္ဂါတိဂတံ မဟာမုနိံ၊ ဒေဝါ နမဿန္တိ ဘဝဿ ပါရဂု’’န္တိ။

။ ဂဝမ္ပတိတ္ထေရော။။

၉. တိဿတ္ထေရဂါထာ

၃၉.

[သံ. နိ. ၁.၂၁၊ ၉၇]‘‘သတ္တိယာ ဝိယ ဩမဋ္ဌော၊ ဍယှမာနောဝ [ဍယှမာနေဝ (သဗ္ဗတ္ထ)] မတ္ထကေ။

ကာမရာဂပ္ပဟာနာယ၊ သတော ဘိက္ခု ပရိဗ္ဗဇေ’’တိ။

။ တိဿော ထေရော။။

၁၀. ဝဍ္ဎမာနတ္ထေရဂါထာ

၄၀.

‘‘သတ္တိယာ ဝိယ ဩမဋ္ဌော၊ ဍယှမာနောဝ မတ္ထကေ။

ဘဝရာဂပ္ပဟာနာယ၊ သတော ဘိက္ခု ပရိဗ္ဗဇေ’’တိ။

။ ဝဍ္ဎမာနော ထေရော။။

ဝဂ္ဂေါ စတုတ္ထော နိဋ္ဌိတော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဂဟ္ဝရတီရိယော သုပ္ပိယော၊ သောပါကော စေဝ ပေါသိယော။

သာမညကာနိ ကုမာပုတ္တော၊ ကုမာပုတ္တသဟာယကော။

ဂဝမ္ပတိ တိဿတ္ထေရော၊ ဝဍ္ဎမာနော မဟာယသောတိ။

၅. ပဉ္စမဝဂ္ဂေါ

၁. သိရိဝဍ္ဎတ္ထေရဂါထာ

၄၁.

‘‘ဝိဝရမနုပတန္တိ ဝိဇ္ဇုတာ၊ ဝေဘာရဿ စ ပဏ္ဍဝဿ စ။

နဂဝိဝရဂတော စ ဈာယတိ၊ ပုတ္တော အပ္ပဋိမဿ တာဒိနော’’တိ။

။ သိရိဝဍ္ဎော ထေရော။။

၂. ခဒိရဝနိယတ္ထေရဂါထာ

၄၂.

‘‘စာလေ ဥပစာလေ သီသူပစာလေ ( ) [(စာလာ ဥပစာလာ၊ သီသူပစာလာ) (က.)] ပတိဿတာ [ပဋိဿတိကာ (သျာ. က.)] နု ခေါ ဝိဟရထ။

အာဂတော ဝေါ ဝါလံ ဝိယ ဝေဓီ’’တိ။

။ ခဒိရဝနိယော ထေရော။။

၃. သုမင်္ဂလတ္ထေရဂါထာ

၄၃.

‘‘သုမုတ္တိကော သုမုတ္တိကော သာဟု၊ သုမုတ္တိကောမှိ တီဟိ ခုဇ္ဇကေဟိ။

အသိတာသု မယာ နင်္ဂလာသု၊ မယာ ခုဒ္ဒကုဒ္ဒါလာသု မယာ။

ယဒိပိ ဣဓမေဝ ဣဓမေဝ၊ အထ ဝါပိ အလမေဝ အလမေဝ။

ဈာယ သုမင်္ဂလ ဈာယ သုမင်္ဂလ၊ အပ္ပမတ္တော ဝိဟရ သုမင်္ဂလာ’’တိ။

။ သုမင်္ဂလော ထေရော။။

၄. သာနုတ္ထေရဂါထာ

၄၄.

[သံ. နိ. ၁.၂၃၉] ‘‘မတံ ဝါ အမ္မ ရောဒန္တိ၊ ယော ဝါ ဇီဝံ န ဒိဿတိ။

ဇီဝန္တံ မံ အမ္မ ပဿန္တီ၊ ကသ္မာ မံ အမ္မ ရောဒသီ’’တိ။

။ သာနုတ္ထေရော။။

၅. ရမဏီယဝိဟာရိတ္ထေရဂါထာ

၄၅.

‘‘ယထာပိ ဘဒ္ဒေါ အာဇညော၊ ခလိတွာ ပတိတိဋ္ဌတိ။

ဧဝံ ဒဿနသမ္ပန္နံ၊ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသာဝက’’န္တိ။

။ ရမဏီယဝိဟာရိတ္ထေရော။။

၆. သမိဒ္ဓိတ္ထေရဂါထာ

၄၆.

‘‘သဒ္ဓါယာဟံ ပဗ္ဗဇိတော၊ အဂါရသ္မာနဂါရိယံ။

သတိ ပညာ စ မေ ဝုဍ္ဎာ၊ စိတ္တဉ္စ သုသမာဟိတံ။

ကာမံ ကရဿု ရူပါနိ၊ နေဝ မံ ဗျာဓယိဿသီ’’တိ [ဗာဓယိဿသီတိ (သီ.)၊ ဗျာထယိဿသီတိ (?)]။

။ သမိဒ္ဓိတ္ထေရော။။

၇. ဥဇ္ဇယတ္ထေရဂါထာ

၄၇.

‘‘နမော တေ ဗုဒ္ဓ ဝီရတ္ထု၊ ဝိပ္ပမုတ္တောသိ သဗ္ဗဓိ။

တုယ္ဟာပဒါနေ ဝိဟရံ၊ ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ’’တိ။

။ ဥဇ္ဇယော ထေရော။။

၈. သဉ္ဇယတ္ထေရဂါထာ

၄၈.

‘‘ယတော အဟံ ပဗ္ဗဇိတော၊ အဂါရသ္မာနဂါရိယံ။

နာဘိဇာနာမိ သင်္ကပ္ပံ၊ အနရိယံ ဒေါသသံဟိတ’’န္တိ။

။ သဉ္ဇယော ထေရော။။

၉. ရာမဏေယျကတ္ထေရဂါထာ

၄၉.

‘‘စိဟစိဟာဘိနဒိတေ [ဝိဟဝိဟာဘိနဒိတေ (သီ. သျာ.)]၊ သိပ္ပိကာဘိရုတေဟိ စ။

န မေ တံ ဖန္ဒတိ စိတ္တံ၊ ဧကတ္တနိရတံ ဟိ မေ’’တိ။

။ ရာမဏေယျကော ထေရော။။

၁၀. ဝိမလတ္ထေရဂါထာ

၅၀.

‘‘ဓရဏီ စ သိဉ္စတိ ဝါတိ၊ မာလုတော ဝိဇ္ဇုတာ စရတိ နဘေ။

ဥပသမန္တိ ဝိတက္ကာ၊ စိတ္တံ သုသမာဟိတံ မမာ’’တိ။

။ ဝိမလော ထေရော။။

ဝဂ္ဂေါ ပဉ္စမော နိဋ္ဌိတော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

သိရီဝဍ္ဎော ရေဝတော ထေရော၊ သုမင်္ဂလော သာနုသဝှယော ။

ရမဏီယဝိဟာရီ စ၊ သမိဒ္ဓိဥဇ္ဇယသဉ္ဇယာ။

ရာမဏေယျော စ သော ထေရော၊ ဝိမလော စ ရဏဉ္ဇဟောတိ။

၆. ဆဋ္ဌဝဂ္ဂေါ

၁. ဂေါဓိကတ္ထေရဂါထာ

၅၁.

‘‘ဝဿတိ ဒေဝေါ ယထာ သုဂီတံ၊ ဆန္နာ မေ ကုဋိကာ သုခါ နိဝါတာ။

စိတ္တံ သုသမာဟိတဉ္စ မယှံ၊ အထ စေ ပတ္ထယသိ ပဝဿ ဒေဝါ’’တိ။

။ ဂေါဓိကော ထေရော။။

၂. သုဗာဟုတ္ထေရဂါထာ

၅၂.

‘‘ဝဿတိ ဒေဝေါ ယထာ သုဂီတံ၊ ဆန္နာ မေ ကုဋိကာ သုခါ နိဝါတာ။

စိတ္တံ သုသမာဟိတဉ္စ ကာယေ၊ အထ စေ ပတ္ထယသိ ပဝဿ ဒေဝါ’’တိ။

။ သုဗာဟုတ္ထေရော။။

၃. ဝလ္လိယတ္ထေရဂါထာ

၅၃.

‘‘ဝဿတိ ဒေဝေါ ယထာ သုဂီတံ၊ ဆန္နာ မေ ကုဋိကာ သုခါ နိဝါတာ။

တဿံ ဝိဟရာမိ အပ္ပမတ္တော၊ အထ စေ ပတ္ထယသိ ပဝဿ ဒေဝါ’’တိ။

။ ဝလ္လိယော ထေရော။။

၄. ဥတ္တိယတ္ထေရဂါထာ

၅၄.

‘‘ဝဿတိ ဒေဝေါ ယထာ သုဂီတံ၊ ဆန္နာ မေ ကုဋိကာ သုခါ နိဝါတာ။

တဿံ ဝိဟရာမိ အဒုတိယော၊ အထ စေ ပတ္ထယသိ ပဝဿ ဒေဝါ’’တိ။

။ ဥတ္တိယော ထေရော။။

၅. အဉ္ဇနဝနိယတ္ထေရဂါထာ

၅၅.

‘‘အာသန္ဒိံ ကုဋိကံ ကတွာ၊ ဩဂယှ အဉ္ဇနံ ဝနံ။

တိဿော ဝိဇ္ဇာ အနုပ္ပတ္တာ၊ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသန’’န္တိ။

။ အဉ္ဇနဝနိယော ထေရော။။

၆. ကုဋိဝိဟာရိတ္ထေရဂါထာ

၅၆.

‘‘ကော ကုဋိကာယံ ဘိက္ခု ကုဋိကာယံ၊ ဝီတရာဂေါ သုသမာဟိတစိတ္တော။

ဧဝံ ဇာနာဟိ အာဝုသော၊ အမောဃာ တေ ကုဋိကာ ကတာ’’တိ။

။ ကုဋိဝိဟာရိတ္ထေရော။။

၇. ဒုတိယကုဋိဝိဟာရိတ္ထေရဂါထာ

၅၇.

‘‘အယမာဟု ပုရာဏိယာ ကုဋိ၊ အညံ ပတ္ထယသေ နဝံ ကုဋိံ။

အာသံ ကုဋိယာ ဝိရာဇယ၊ ဒုက္ခာ ဘိက္ခု ပုန နဝါ ကုဋီ’’တိ။

။ ဒုတိယကုဋိဝိဟာရိတ္ထေရော။။

၈. ရမဏီယကုဋိကတ္ထေရဂါထာ

၅၈.

‘‘ရမဏီယာ မေ ကုဋိကာ၊ သဒ္ဓါဒေယျာ မနောရမာ။

န မေ အတ္ထော ကုမာရီဟိ၊ ယေသံ အတ္ထော တဟိံ ဂစ္ဆထ နာရိယော’’တိ။

။ ရမဏီယကုဋိကော ထေရော။။

၉. ကောသလဝိဟာရိတ္ထေရဂါထာ

၅၉.

‘‘သဒ္ဓါယာဟံ ပဗ္ဗဇိတော၊ အရညေ မေ ကုဋိကာ ကတာ။

အပ္ပမတ္တော စ အာတာဣ၊ သမ္ပဇာနော ပတိဿတော’’တိ [ပဋိဿတောတိ (က.)]။

။ ကောသလဝိဟာရိတ္ထေရော။။

၁၀. သီဝလိတ္ထေရဂါထာ

၆၀.

‘‘တေ မေ ဣဇ္ဈိံသု သင်္ကပ္ပါ၊ ယဒတ္ထော ပါဝိသိံ ကုဋိံ။

ဝိဇ္ဇာဝိမုတ္တိံ ပစ္စေသံ၊ မာနာနုသယမုဇ္ဇဟ’’န္တိ။

။ သီဝလိတ္ထေရော။။

ဝဂ္ဂေါ ဆဋ္ဌော နိဋ္ဌိတော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဂေါဓိကော စ သုဗာဟု စ၊ ဝလ္လိယော ဥတ္တိယော ဣသိ။

အဉ္ဇနဝနိယော ထေရော၊ ဒုဝေ ကုဋိဝိဟာရိနော။

ရမဏီယကုဋိကော စ၊ ကောသလဝှယသီဝလီတိ။

၇. သတ္တမဝဂ္ဂေါ

၁. ဝပ္ပတ္ထေရဂါထာ

၆၁.

‘‘ပဿတိ ပဿော ပဿန္တံ၊ အပဿန္တဉ္စ ပဿတိ။

အပဿန္တော အပဿန္တံ၊ ပဿန္တဉ္စ န ပဿတီ’’တိ။

။ ဝပ္ပော ထေရော။။

၂. ဝဇ္ဇိပုတ္တတ္ထေရဂါထာ

၆၂.

‘‘ဧကကာ မယံ အရညေ ဝိဟရာမ၊ အပဝိဒ္ဓံဝ ဝနသ္မိံ ဒါရုကံ။

တဿ မေ ဗဟုကာ ပိဟယန္တိ၊ နေရယိကာ ဝိယ သဂ္ဂဂါမိန’’န္တိ။

။ ဝဇ္ဇိပုတ္တော ထေရော။။

၃. ပက္ခတ္ထေရဂါထာ

၆၃.

‘‘စုတာ ပတန္တိ ပတိတာ၊ ဂိဒ္ဓါ စ ပုနရာဂတာ။

ကတံ ကိစ္စံ ရတံ ရမ္မံ၊ သုခေနနွာဂတံ သုခ’’န္တိ။

။ ပက္ခော ထေရော။။

၄. ဝိမလကောဏ္ဍညတ္ထေရဂါထာ

၆၄.

‘‘ဒုမဝှယာယ ဥပ္ပန္နော၊ ဇာတော ပဏ္ဍရကေတုနာ။

ကေတုဟာ ကေတုနာယေဝ၊ မဟာကေတုံ ပဓံသယီ’’တိ။

။ ဝိမလကောဏ္ဍညော ထေရော။။

၅. ဥက္ခေပကတဝစ္ဆတ္ထေရဂါထာ

၆၅.

‘‘ဥက္ခေပကတဝစ္ဆဿ၊ သင်္ကလိတံ ဗဟူဟိ ဝဿေဟိ။

တံ ဘာသတိ ဂဟဋ္ဌာနံ၊ သုနိသိန္နော ဥဠာရပါမောဇ္ဇော’’တိ။

။ ဥက္ခေပကတဝစ္ဆော ထေရော။။

၆. မေဃိယတ္ထေရဂါထာ

၆၆.

‘‘အနုသာသိ မဟာဝီရော၊ သဗ္ဗဓမ္မာန ပါရဂူ။

တဿာဟံ ဓမ္မံ သုတွာန၊ ဝိဟာသိံ သန္တိကေ သတော။

တိဿော ဝိဇ္ဇာ အနုပ္ပတ္တာ၊ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသန’’န္တိ။

။ မေဃိယော ထေရော။။

၇. ဧကဓမ္မသဝနီယတ္ထေရဂါထာ

၆၇.

‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယှံ၊ ဘဝါ သဗ္ဗေ သမူဟတာ။

ဝိက္ခီဏော ဇာတိသံသာရော၊ နတ္ထိ ဒါနိ ပုနဗ္ဘဝေါ’’တိ။

။ ဧကဓမ္မသဝနီယော ထေရော။။

၈. ဧကုဒါနိယတ္ထေရဂါထာ

၆၈.

[ဥဒါ. ၃၇; ပါစိ. ၁၅၃] ‘‘အဓိစေတသော အပ္ပမဇ္ဇတော၊ မုနိနော မောနပထေသု သိက္ခတော။

သောကာ န ဘဝန္တိ တာဒိနော၊ ဥပသန္တဿ သဒါ သတီမတော’’တိ။

။ ဧကုဒါနိယော ထေရော။။

၉. ဆန္နတ္ထေရဂါထာ

၆၉.

‘‘သုတွာန ဓမ္မံ မဟတော မဟာရသံ၊ သဗ္ဗညုတညာဏဝရေန ဒေသိတံ။

မဂ္ဂံ ပပဇ္ဇိံ [ပပဇ္ဇံ (က.)] အမတဿ ပတ္တိယာ၊ သော ယောဂက္ခေမဿ ပထဿ ကောဝိဒေါ’’တိ။

။ ဆန္နော ထေရော။။

၁၀. ပုဏ္ဏတ္ထေရဂါထာ

၇၀.

‘‘သီလမေဝ ဣဓ အဂ္ဂံ၊ ပညဝါ ပန ဥတ္တမော။

မနုဿေသု စ ဒေဝေသု၊ သီလပညာဏတော ဇယ’’န္တိ။

။ ပုဏ္ဏော ထေရော။။

ဝဂ္ဂေါ သတ္တမော နိဋ္ဌိတော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဝပ္ပော စ ဝဇ္ဇိပုတ္တော စ၊ ပက္ခော ဝိမလကောဏ္ဍညော။

ဥက္ခေပကတဝစ္ဆော စ၊ မေဃိယော ဧကဓမ္မိကော။

ဧကုဒါနိယဆန္နာ စ၊ ပုဏ္ဏတ္ထေရော မဟဗ္ဗလောတိ။

၈. အဋ္ဌမဝဂ္ဂေါ

၁. ဝစ္ဆပါလတ္ထေရဂါထာ

၇၁.

‘‘သုသုခုမနိပုဏတ္ထဒဿိနာ၊ မတိကုသလေန နိဝါတဝုတ္တိနာ။

သံသေဝိတဝုဒ္ဓသီလိနာ [သံသေဝိတဗုဒ္ဓသီလိနာ (က.)]၊ နိဗ္ဗာနံ န ဟိ တေန ဒုလ္လဘ’’န္တိ။

။ ဝစ္ဆပါလော ထေရော။။

၂. အာတုမတ္ထေရဂါထာ

၇၂.

‘‘ယထာ ကဠီရော သုသု ဝဍ္ဎိတဂ္ဂေါ၊ ဒုန္နိက္ခမော ဟောတိ ပသာခဇာတော။

ဧဝံ အဟံ ဘရိယာယာနိတာယ၊ အနုမညံ မံ ပဗ္ဗဇိတောမှိ ဒါနီ’’တိ။

။ အာတုမော ထေရော။။

၃. မာဏဝတ္ထေရဂါထာ

၇၃.

‘‘ဇိဏ္ဏဉ္စ ဒိသွာ ဒုခိတဉ္စ ဗျာဓိတံ၊ မတဉ္စ ဒိသွာ ဂတမာယုသင်္ခယံ။

တတော အဟံ နိက္ခမိတူန ပဗ္ဗဇိံ၊ ပဟာယ ကာမာနိ မနောရမာနီ’’တိ။

။ မာဏဝေါ ထေရော။။

၄. သုယာမနတ္ထေရဂါထာ

၇၄.

‘‘ကာမစ္ဆန္ဒော စ ဗျာပါဒေါ၊ ထိနမိဒ္ဓဉ္စ [ထီနမိဒ္ဓဉ္စ (သီ. သျာ.)] ဘိက္ခုနော။

ဥဒ္ဓစ္စံ ဝိစိကိစ္ဆာ စ၊ သဗ္ဗသောဝ န ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။

။ သုယာမနော ထေရော။။

၅. သုသာရဒတ္ထေရဂါထာ

၇၅.

‘‘သာဓု သုဝိဟိတာန ဒဿနံ၊ ကင်္ခါ ဆိဇ္ဇတိ ဗုဒ္ဓိ ဝဍ္ဎတိ။

ဗာလမ္ပိ ကရောန္တိ ပဏ္ဍိတံ၊ တသ္မာ သာဓု သတံ သမာဂမော’’တိ။

။ သုသာရဒေါ ထေရော။။

၆. ပိယဉ္ဇဟတ္ထေရဂါထာ

၇၆.

‘‘ဥပ္ပတန္တေသု နိပတေ၊ နိပတန္တေသု ဥပ္ပတေ။

ဝသေ အဝသမာနေသု၊ ရမမာနေသု နော ရမေ’’တိ။

။ ပိယဉ္ဇဟော ထေရော။။

၇. ဟတ္ထာရောဟပုတ္တတ္ထေရဂါထာ

၇၇.

‘‘ဣဒံ ပုရေ စိတ္တမစာရိ စာရိကံ၊ ယေနိစ္ဆကံ ယတ္ထကာမံ ယထာသုခံ။

တဒဇ္ဇဟံ နိဂ္ဂဟေဿာမိ ယောနိသော၊ ဟတ္ထိပ္ပဘိန္နံ ဝိယ အင္ကုသဂ္ဂဟော’’တိ။

။ ဟတ္ထာရောဟပုတ္တော ထေရော။။

၈. မေဏ္ဍသိရတ္ထေရဂါထာ

၇၈.

‘‘အနေကဇာတိသံသာရံ ၊ သန္ဓာဝိဿံ အနိဗ္ဗိသံ။

တဿ မေ ဒုက္ခဇာတဿ၊ ဒုက္ခက္ခန္ဓော အပရဒ္ဓေါ’’တိ။

။ မေဏ္ဍသိရော ထေရော။။

၉. ရက္ခိတတ္ထေရဂါထာ

၇၉.

‘‘သဗ္ဗော ရာဂေါ ပဟီနော မေ၊ သဗ္ဗော ဒေါသော သမူဟတော။

သဗ္ဗော မေ ဝိဂတော မောဟော၊ သီတိဘူတောသ္မိ နိဗ္ဗုတော’’တိ။

။ ရက္ခိတော ထေရော။။

၁၀. ဥဂ္ဂတ္ထေရဂါထာ

၈၀.

‘‘ယံ မယာ ပကတံ ကမ္မံ၊ အပ္ပံ ဝါ ယဒိ ဝါ ဗဟုံ။

သဗ္ဗမေတံ ပရိက္ခီဏံ၊ နတ္ထိ ဒါနိ ပုနဗ္ဘဝေါ’’တိ။

။ ဥဂ္ဂေါ ထေရော။။

ဝဂ္ဂေါ အဋ္ဌမော နိဋ္ဌိတော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဝစ္ဆပါလော စ ယော ထေရော၊ အာတုမော မာဏဝေါ ဣသိ။

သုယာမနော သုသာရဒေါ၊ ထေရော ယော စ ပိယဉ္ဇဟော။

အာရောဟပုတ္တော မေဏ္ဍသိရော၊ ရက္ခိတော ဥဂ္ဂသဝှယောတိ။

၉. နဝမဝဂ္ဂေါ

၁. သမိတိဂုတ္တတ္ထေရဂါထာ

၈၁.

‘‘ယံ မယာ ပကတံ ပါပံ၊ ပုဗ္ဗေ အညာသု ဇာတိသု။

ဣဓေဝ တံ ဝေဒနီယံ၊ ဝတ္ထု အညံ န ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။

။ သမိတိဂုတ္တော ထေရော။။

၂. ကဿပတ္ထေရဂါထာ

၈၂.

‘‘ယေန ယေန သုဘိက္ခာနိ၊ သိဝါနိ အဘယာနိ စ။

တေန ပုတ္တက ဂစ္ဆဿု၊ မာ သောကာပဟတော ဘဝါ’’တိ။

။ ကဿပေါ ထေရော။။

၃. သီဟတ္ထေရဂါထာ

၈၃.

‘‘သီဟပ္ပမတ္တော ဝိဟရ၊ ရတ္တိန္ဒိဝမတန္ဒိတော။

ဘာဝေဟိ ကုသလံ ဓမ္မံ၊ ဇဟ သီဃံ သမုဿယ’’န္တိ။

။ သီဟော ထေရော။။

၄. နီတတ္ထေရဂါထာ

၈၄.

‘‘သဗ္ဗရတ္တိံ သုပိတွာန၊ ဒိဝါ သင်္ဂဏိကေ ရတော။

ကုဒါဿု နာမ ဒုမ္မေဓေါ၊ ဒုက္ခဿန္တံ ကရိဿတီ’’တိ။

။ နီတော ထေရော။။

၅. သုနာဂတ္ထေရဂါထာ

၈၅.

‘‘စိတ္တနိမိတ္တဿ ကောဝိဒေါ၊ ပဝိဝေကရသံ ဝိဇာနိယ။

ဈာယံ နိပကော ပတိဿတော၊ အဓိဂစ္ဆေယျ သုခံ နိရာမိသ’’န္တိ။

။ သုနာဂေါ ထေရော။။

၆. နာဂိတတ္ထေရဂါထာ

၈၆.

‘‘ဣတော ဗဟိဒ္ဓါ ပုထု အညဝါဒိနံ၊ မဂ္ဂေါ န နိဗ္ဗာနဂမော ယထာ အယံ။

ဣတိဿု သသံဃံ ဘဂဝါနုသာသတိ၊ သတ္ထာ သယံ ပါဏိတလေဝ ဒဿယ’’န္တိ။

။ နာဂိတော ထေရော။။

၇. ပဝိဋ္ဌတ္ထေရဂါထာ

၈၇.

‘‘ခန္ဓာ ဒိဋ္ဌာ ယထာဘူတံ၊ ဘဝါ သဗ္ဗေ ပဒါလိတာ။

ဝိက္ခီဏော ဇာတိသံသာရော၊ နတ္ထိ ဒါနိ ပုနဗ္ဘဝေါ’’တိ။

။ ပဝိဋ္ဌော ထေရော။။

၈. အဇ္ဇုနတ္ထေရဂါထာ

၈၈.

‘‘အသက္ခိံ ဝတ အတ္တာနံ၊ ဥဒ္ဓါတုံ ဥဒကာ ထလံ။

ဝုယှမာနော မဟောဃေဝ၊ သစ္စာနိ ပဋိဝိဇ္ဈဟ’’န္တိ။

။ အဇ္ဇုနော ထေရော။။

၉. (ပဌမ)-ဒေဝသဘတ္ထေရဂါထာ

၈၉.

‘‘ဥတ္တိဏ္ဏာ ပင်္ကပလိပါ၊ ပါတာလာ ပရိဝဇ္ဇိတာ။

မုတ္တော ဩဃာ စ ဂန္ထာ စ၊ သဗ္ဗေ မာနာ ဝိသံဟတာ’’တိ။

။ ဒေဝသဘော ထေရော။။

၁၀. သာမိဒတ္တတ္ထေရဂါထာ

၉၀.

‘‘ပဉ္စက္ခန္ဓာ ပရိညာတာ၊ တိဋ္ဌန္တိ ဆိန္နမူလကာ။

ဝိက္ခီဏော ဇာတိသံသာရော၊ နတ္ထိ ဒါနိ ပုနဗ္ဘဝေါ’’တိ။

။ သာမိဒတ္တော ထေရော။။

ဝဂ္ဂေါ နဝမော နိဋ္ဌိတော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ထေရော သမိတိဂုတ္တော စ၊ ကဿပေါ သီဟသဝှယော။

နီတော သုနာဂေါ နာဂိတော၊ ပဝိဋ္ဌော အဇ္ဇုနော ဣသိ။

ဒေဝသဘော စ ယော ထေရော၊ သာမိဒတ္တော မဟဗ္ဗလောတိ။

၁၀. ဒသမဝဂ္ဂေါ

၁. ပရိပုဏ္ဏကတ္ထေရဂါထာ

၉၁.

‘‘န တထာ မတံ သတရသံ၊ သုဓန္နံ ယံ မယဇ္ဇ ပရိဘုတ္တံ။

အပရိမိတဒဿိနာ ဂေါတမေန၊ ဗုဒ္ဓေန ဒေသိတော ဓမ္မော’’တိ။

။ ပရိပုဏ္ဏကော ထေရော။။

၂. ဝိဇယတ္ထေရဂါထာ

၉၂.

‘‘ယဿာသဝါ ပရိက္ခီဏာ၊ အာဟာရေ စ အနိဿိတော။

သုညတာ အနိမိတ္တော စ၊ ဝိမောက္ခော ယဿ ဂေါစရော။

အာကာသေဝ သကုန္တာနံ၊ ပဒံ တဿ ဒုရန္နယ’’န္တိ။

။ ဝိဇယော ထေရော။။

၃. ဧရကတ္ထေရဂါထာ

၉၃.

‘‘ဒုက္ခာ ကာမာ ဧရက၊ န သုခါ ကာမာ ဧရက။

ယော ကာမေ ကာမယတိ၊ ဒုက္ခံ သော ကာမယတိ ဧရက။

ယော ကာမေ န ကာမယတိ၊ ဒုက္ခံ သော န ကာမယတိ ဧရကာ’’တိ။

။ ဧရကော ထေရော။။

၄. မေတ္တဇိတ္ထေရဂါထာ

၉၄.

‘‘နမော ဟိ တဿ ဘဂဝတော၊ သကျပုတ္တဿ သိရီမတော။

တေနာယံ အဂ္ဂပ္ပတ္တေန၊ အဂ္ဂဓမ္မော [အဂ္ဂေါ ဓမ္မော (သီ.)] သုဒေသိတော’’တိ။

။ မေတ္တဇိ ထေရော။။

၅. စက္ခုပါလတ္ထေရဂါထာ

၉၅.

‘‘အန္ဓောဟံ ဟတနေတ္တောသ္မိ၊ ကန္တာရဒ္ဓါနပက္ခန္ဒော [ပက္ခန္နော (သီ.)၊ ပက္ကန္တော (သျာ. သီ. အဋ္ဌ.)]။

သယမာနောပိ ဂစ္ဆိဿံ၊ န သဟာယေန ပါပေနာ’’တိ။

။ စက္ခုပါလော ထေရော။။

၆. ခဏ္ဍသုမနတ္ထေရဂါထာ

၉၆.

‘‘ဧကပုပ္ဖံ စဇိတွာန၊ အသီတိ [အသီတိံ (သီ.)] ဝဿကောဋိယော။

သဂ္ဂေသု ပရိစာရေတွာ၊ သေသကေနမှိ နိဗ္ဗုတော’’တိ။

။ ခဏ္ဍသုမနော ထေရော။။

၇. တိဿတ္ထေရဂါထာ

၉၇.

‘‘ဟိတွာ သတပလံ ကံသံ၊ သောဝဏ္ဏံ သတရာဇိကံ။

အဂ္ဂဟိံ မတ္တိကာပတ္တံ၊ ဣဒံ ဒုတိယာဘိသေစန’’န္တိ။

။ တိဿော ထေရော။။

၈. အဘယတ္ထေရဂါထာ

၉၈.

‘‘ရူပံ ဒိသွာ သတိ မုဋ္ဌာ၊ ပိယံ နိမိတ္တံ မနသိကရောတော။

သာရတ္တစိတ္တော ဝေဒေတိ၊ တဉ္စ အဇ္ဈောသ တိဋ္ဌတိ။

တဿ ဝဍ္ဎန္တိ အာသဝါ၊ ဘဝမူလောပဂါမိနော’’တိ [ဘဝမူလာ ဘဝဂါမိနောတိ (သီ. က.)]။

။ အဘယော ထေရော။။

၉. ဥတ္တိယတ္ထေရဂါထာ

၉၉.

‘‘သဒ္ဒံ သုတွာ သတိ မုဋ္ဌာ၊ ပိယံ နိမိတ္တံ မနသိကရောတော။

သာရတ္တစိတ္တော ဝေဒေတိ၊ တဉ္စ အဇ္ဈောသ တိဋ္ဌတိ။

တဿ ဝဍ္ဎန္တိ အာသဝါ၊ သံသာရံ ဥပဂါမိနော’’တိ။

။ ဥတ္တိယော ထေရော။။

၁၀. (ဒုတိယ)-ဒေဝသဘတ္ထေရဂါထာ

၁၀၀.

‘‘သမ္မပ္ပဓါနသမ္ပန္နော၊ သတိပဋ္ဌာနဂေါစရော။

ဝိမုတ္တိကုသုမသဉ္ဆန္နော၊ ပရိနိဗ္ဗိဿတ္ယနာသဝေါ’’တိ။

။ ဒေဝသဘော ထေရော။။

ဝဂ္ဂေါ ဒသမော နိဋ္ဌိတော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ပရိပုဏ္ဏကော စ ဝိဇယော၊ ဧရကော မေတ္တဇီ မုနိ။

စက္ခုပါလော ခဏ္ဍသုမနော၊ တိဿော စ အဘယော တထာ။

ဥတ္တိယော စ မဟာပညော၊ ထေရော ဒေဝသဘောပိ စာတိ။

၁၁. ဧကာဒသမဝဂ္ဂေါ

၁. ဗေလဋ္ဌာနိကတ္ထေရဂါထာ

၁၀၁.

‘‘ဟိတွာ ဂိဟိတ္တံ အနဝေါသိတတ္တော၊ မုခနင်္ဂလီ ဩဒရိကော ကုသီတော။

မဟာဝရာဟောဝ နိဝါပပုဋ္ဌော၊ ပုနပ္ပုနံ ဂဗ္ဘမုပေတိ မန္ဒော’’တိ။

။ ဗေလဋ္ဌာနိကော ထေရော။။

၂. သေတုစ္ဆတ္ထေရဂါထာ

၁၀၂.

‘‘မာနေန ဝဉ္စိတာသေ၊ သင်္ခါရေသု သံကိလိဿမာနာသေ။

လာဘာလာဘေန မထိတာ၊ သမာဓိံ နာဓိဂစ္ဆန္တီ’’တိ။

။ သေတုစ္ဆော ထေရော။။

၃. ဗန္ဓုရတ္ထေရဂါထာ

၁၀၃.

‘‘နာဟံ ဧတေန အတ္ထိကော၊ သုခိတော ဓမ္မရသေန တပ္ပိတော။

ပိတွာ [ဣတွာန (သီ. သျာ.)] ရသဂ္ဂမုတ္တမံ၊ န စ ကာဟာမိ ဝိသေန သန္ထဝ’’န္တိ။

။ ဗန္ဓုရော [ဗန္ဓနော (က.)] ထေရော။။

၄. ခိတကတ္ထေရဂါထာ

၁၀၄.

‘‘လဟုကော ဝတ မေ ကာယော၊ ဖုဋ္ဌော စ ဣတိသုခေန ဝိပုလေန။

တူလမိဝ ဧရိတံ မာလုတေန၊ ပိလဝတီဝ မေ ကာယော’’တိ။

။ ခိတကော ထေရော။။

၅. မလိတဝမ္ဘတ္ထေရဂါထာ

၁၀၅.

‘‘ဥက္ကဏ္ဌိတောပိ န ဝသေ၊ ရမမာနောပိ ပက္ကမေ။

န တွေဝါနတ္ထသံဟိတံ၊ ဝသေ ဝါသံ ဝိစက္ခဏော’’တိ။

။ မလိတဝမ္ဘော ထေရော။။

၆. သုဟေမန္တတ္ထေရဂါထာ

၁၀၆.

‘‘သတလိင်္ဂဿ အတ္ထဿ၊ သတလက္ခဏဓါရိနော။

ဧကင်္ဂဒဿီ ဒုမ္မေဓေါ၊ သတဒဿီ စ ပဏ္ဍိတော’’တိ။

။ သုဟေမန္တော ထေရော။။

၇. ဓမ္မသဝတ္ထေရဂါထာ

၁၀၇.

‘‘ပဗ္ဗဇိံ တုလယိတွာန၊ အဂါရသ္မာနဂါရိယံ။

တိဿော ဝိဇ္ဇာ အနုပ္ပတ္တာ၊ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသန’’န္တိ။

။ ဓမ္မသဝေါ ထေရော။။

၈. ဓမ္မသဝပိတုတ္ထေရဂါထာ

၁၀၈.

‘‘သ ဝီသဝဿသတိကော၊ ပဗ္ဗဇိံ အနဂါရိယံ။

တိဿော ဝိဇ္ဇာ အနုပ္ပတ္တာ၊ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသန’’န္တိ။

။ ဓမ္မသဝပိတု ထေရော။။

၉. သံဃရက္ခိတတ္ထေရဂါထာ

၁၀၉.

‘‘န နူနာယံ ပရမဟိတာနုကမ္ပိနော၊ ရဟောဂတော အနုဝိဂဏေတိ သာသနံ။

တထာဟယံ ဝိဟရတိ ပါကတိန္ဒ္ရိယော၊ မိဂီ ယထာ တရုဏဇာတိကာ ဝနေ’’တိ။

။ သံဃရက္ခိတော ထေရော။။

၁၀. ဥသဘတ္ထေရဂါထာ

၁၁၀.

‘‘နဂါ နဂဂ္ဂေသု သုသံဝိရူဠှာ၊ ဥဒဂ္ဂမေဃေန နဝေန သိတ္တာ။

ဝိဝေကကာမဿ အရညသညိနော၊ ဇနေတိ ဘိယျော ဥသဘဿ ကလ္ယတ’’န္တိ။

။ ဥသဘော ထေရော။။

ဝဂ္ဂေါ ဧကာဒသမော နိဋ္ဌိတော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဗေလဋ္ဌာနိကော သေတုစ္ဆော၊ ဗန္ဓုရော ခိတကော ဣသိ။

မလိတဝမ္ဘော သုဟေမန္တော၊ ဓမ္မသဝေါ ဓမ္မသဝပိတာ။

သံဃရက္ခိတတ္ထေရော စ၊ ဥသဘော စ မဟာမုနီတိ။

၁၂. ဒွါဒသမဝဂ္ဂေါ

၁. ဇေန္တတ္ထေရဂါထာ

၁၁၁.

‘‘ဒုပ္ပဗ္ဗဇ္ဇံ ဝေ ဒုရဓိဝါသာ ဂေဟာ၊ ဓမ္မော ဂမ္ဘီရော ဒုရဓိဂမာ ဘောဂါ။

ကိစ္ဆာ ဝုတ္တိ နော ဣတရီတရေနေဝ၊ ယုတ္တံ စိန္တေတုံ သတတမနိစ္စတ’’န္တိ။

။ ဇေန္တော ထေရော။။

၂. ဝစ္ဆဂေါတ္တတ္ထေရဂါထာ

၁၁၂.

‘‘တေဝိဇ္ဇောဟံ မဟာဈာယီ၊ စေတောသမထကောဝိဒေါ။

သဒတ္ထော မေ အနုပ္ပတ္တော၊ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသန’’န္တိ။

။ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ထေရော။။

၃. ဝနဝစ္ဆတ္ထေရဂါထာ

၁၁၃.

‘‘အစ္ဆောဒိကာ ပုထုသိလာ၊ဂေါနင်္ဂုလမိဂါယုတာ။

အမ္ဗုသေဝါလသဉ္ဆန္နာ၊ တေ သေလာ ရမယန္တိ မ’’န္တိ။

။ ဝနဝစ္ဆော ထေရော။။

၄. အဓိမုတ္တတ္ထေရဂါထာ

၁၁၄.

‘‘ကာယဒုဋ္ဌုလ္လဂရုနော၊ ဟိယျမာနမှိ [ဟီယမာနမှိ (သီ.)] ဇီဝိတေ။

သရီရသုခဂိဒ္ဓဿ၊ ကုတော သမဏသာဓုတာ’’တိ။

။ အဓိမုတ္တော ထေရော။။

၅. မဟာနာမတ္ထေရဂါထာ

၁၁၅.

‘‘ဧသာဝဟိယျသေ ပဗ္ဗတေန၊ ဗဟုကုဋဇသလ္လကိကေန [သလ္လကိတေန (သီ.)၊ သလ္လရိကေန (သျာ.)]။

နေသာဒကေန ဂိရိနာ၊ ယသဿိနာ ပရိစ္ဆဒေနာ’’တိ။

။ မဟာနာမော ထေရော။။

၆. ပါရာပရိယတ္ထေရဂါထာ

၁၁၆.

‘‘ဆဖဿာယတနေ ဟိတွာ၊ ဂုတ္တဒွါရော သုသံဝုတော။

အဃမူလံ ဝမိတွာန၊ ပတ္တော မေ အာသဝက္ခယော’’တိ။

။ ပါရာပရိယော [ပါရာသရိယော (သီ.), ပါရံပရိယော (က.)] ထေရော ။။

၇. ယသတ္ထေရဂါထာ

၁၁၇.

‘‘သုဝိလိတ္တော သုဝသနော၊သဗ္ဗာဘရဏဘူသိတော။

တိဿော ဝိဇ္ဇာ အဇ္ဈဂမိံ၊ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသန’’န္တိ။

။ ယသော ထေရော။။

၈. ကိမိလတ္ထေရဂါထာ

၁၁၈.

‘‘အဘိသတ္တောဝ နိပတတိ၊ ဝယော ရူပံ အညမိဝ တထေဝ သန္တံ။

တဿေဝ သတော အဝိပ္ပဝသတော၊ အညဿေဝ သရာမိ အတ္တာန’’န္တိ။

။ ကိမိလော [ကိမ္ဗိလော (သီ. သျာ.)] ထေရော။။

၉. ဝဇ္ဇိပုတ္တတ္ထေရဂါထာ

၁၁၉.

‘‘ရုက္ခမူလဂဟနံ ပသက္ကိယ၊ နိဗ္ဗာနံ ဟဒယသ္မိံ ဩပိယ။

ဈာယ ဂေါတမ မာ စ ပမာဒေါ၊ ကိံ တေ ဗိဠိဗိဠိကာ ကရိဿတီ’’တိ။

။ ဝဇ္ဇိပုတ္တော ထေရော။။

၁၀. ဣသိဒတ္တတ္ထေရဂါထာ

၁၂၀.

‘‘ပဉ္စက္ခန္ဓာ ပရိညာတာ၊ တိဋ္ဌန္တိ ဆိန္နမူလကာ။

ဒုက္ခက္ခယော အနုပ္ပတ္တော၊ပတ္တော မေ အာသဝက္ခယော’’တိ။

။ ဣသိဒတ္တော ထေရော။။

ဝဂ္ဂေါ ဒွါဒသမော နိဋ္ဌိတော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဇေန္တော စ ဝစ္ဆဂေါတ္တော စ၊ ဝစ္ဆော စ ဝနသဝှယော။

အဓိမုတ္တော မဟာနာမော၊ ပါရာပရိယော ယသောပိ စ။

ကိမိလော ဝဇ္ဇိပုတ္တော စ၊ ဣသိဒတ္တော မဟာယသောတိ။

ဧကကနိပါတော နိဋ္ဌိတော။

တတြုဒ္ဒါနံ –

ဝီသုတ္တရသတံ ထေရာ၊ ကတကိစ္စာ အနာသဝါ။

ဧကကေဝ နိပါတမှိ၊ သုသင်္ဂီတာ မဟေသိဘီတိ။‌