မဟာဝဂ္ဂ

၄. မဟာဝဂ္ဂ

၁. အမ္ဗသက္ကရပေတဝတ္ထု

၅၁၇.

ဝေသာလီ နာမ နဂရတ္ထိ ဝဇ္ဇီနံ၊ တတ္ထ အဟု လိစ္ဆဝိ အမ္ဗသက္ကရော [အမ္ဗသက္ခရော (သီ. သျာ.)၊ အပ္ပသက္ကရော (က.)]။

ဒိသွာန ပေတံ နဂရဿ ဗာဟိရံ၊ တတ္ထေဝ ပုစ္ဆိတ္ထ တံ ကာရဏတ္ထိကော။

၅၁၈.

‘‘သေယျာ နိသဇ္ဇာ နယိမဿ အတ္ထိ၊ အဘိက္ကမော နတ္ထိ ပဋိက္ကမော စ။

အသိတဣတခါယိတဝတ္ထဘောဂါ၊ ပရိစာရိကာ [ပရိစာရဏာ (သီ. ဣ.)] သာပိ ဣမဿ နတ္ထိ။

၅၁၉.

‘‘ယေ ဉာတကာ ဒိဋ္ဌသုတာ သုဟဇ္ဇာ၊ အနုကမ္ပကာ ယဿ အဟေသုံ ပုဗ္ဗေ။

ဒဋ္ဌုမ္ပိ တေ ဒါနိ န တံ လဘန္တိ၊ ဝိရာဇိတတ္တော [ဝိရာဓိတတ္တော (သီ. ဣ.)] ဟိ ဇနေန တေန။

၅၂၀.

‘‘န ဩဂ္ဂတတ္တဿ ဘဝန္တိ မိတ္တာ၊ ဇဟန္တိ မိတ္တာ ဝိကလံ ဝိဒိတွာ။

အတ္ထဉ္စ ဒိသွာ ပရိဝါရယန္တိ၊ ဗဟူ မိတ္တာ ဥဂ္ဂတတ္တဿ ဟောန္တိ။

၅၂၁.

‘‘နိဟီနတ္တော သဗ္ဗဘောဂေဟိ ကိစ္ဆော၊ သမ္မက္ခိတော သမ္ပရိဘိန္နဂတ္တော။

ဥဿာဝဗိန္ဒူဝ ပလိမ္ပမာနော၊ အဇ္ဇ သုဝေ ဇီဝိတဿူပရောဓေါ။

၅၂၂.

‘‘ဧတာဒိသံ ဥတ္တမကိစ္ဆပ္ပတ္တံ၊ ဥတ္တာသိတံ ပုစိမန္ဒဿ သူလေ။

‘အထ တွံ ကေန ဝဏ္ဏေန ဝဒေသိ ယက္ခ၊ ဇီဝ ဘော ဇီဝိတမေဝ သေယျော’’’တိ။

၅၂၃.

‘‘သာလောဟိတော ဧသ အဟောသိ မယှံ၊ အဟံ သရာမိ ပုရိမာယ ဇာတိယာ။

ဒိသွာ စ မေ ကာရုညမဟောသိ ရာဇ၊ မာ ပါပဓမ္မော နိရယံ ပတာယံ [ပတိ + အယံ = ပတာယံ]။

၅၂၄.

‘‘ဣတော စုတော လိစ္ဆဝိ ဧသ ပေါသော၊ သတ္တုဿဒံ နိရယံ ဃောရရူပံ။

ဥပပဇ္ဇတိ ဒုက္ကဋကမ္မကာရီ၊ မဟာဘိတာပံ ကဋုကံ ဘယာနကံ။

၅၂၅.

‘‘အနေကဘာဂေန ဂုဏေန သေယျော၊ အယမေဝ သူလော နိရယေန တေန။

ဧကန္တဒုက္ခံ ကဋုကံ ဘယာနကံ၊ ဧကန္တတိဗ္ဗံ နိရယံ ပတာယံ [ပတေ + အယံ = ပတာယံ]။

၅၂၆.

‘‘ဣဒဉ္စ သုတွာ ဝစနံ မမေသော၊ ဒုက္ခူပနီတော ဝိဇဟေယျ ပါဏံ။

တသ္မာ အဟံ သန္တိကေ န ဘဏာမိ၊ မာ မေ ကတော ဇီဝိတဿူပရောဓေါ’’။

၅၂၇.

‘‘အညာတော ဧသော [အဇ္ဈိတော ဧသ (က.)] ပုရိသဿ အတ္ထော၊ အညမ္ပိ ဣစ္ဆာမသေ ပုစ္ဆိတုံ တုဝံ။

ဩကာသကမ္မံ သစေ နော ကရောသိ၊ ပုစ္ဆာမ တံ နော န စ ကုဇ္ဈိတဗ္ဗ’’န္တိ။

၅၂၈.

‘‘အဒ္ဓါ ပဋိညာ မေ တဒါ အဟု [ပဋိညာတမေတံ တဒါဟု (က.)၊ ပဋိညာ န မေတေ တဒါ အဟု (?)]၊ နာစိက္ခနာ အပ္ပသန္နဿ ဟောတိ။

အကာမာ သဒ္ဓေယျဝစောတိ ကတွာ၊ ပုစ္ဆဿု မံ ကာမံ ယထာ ဝိသယှ’’န္တိ [ဝိသယံ (က.)]။

၅၂၉.

‘‘ယံ ကိဉ္စဟံ စက္ခုနာ ပဿိဿာမိ [ပဿာမိ (က.)]၊ သဗ္ဗမ္ပိ တာဟံ အဘိသဒ္ဒဟေယျံ။

ဒိသွာဝ တံ နောပိ စေ သဒ္ဒဟေယျံ၊ ကရေယျာသိ [ကရောဟိ (ကတ္ထစိ)] မေ ယက္ခ နိယဿကမ္မ’’န္တိ။

၅၃၀.

‘‘သစ္စပ္ပဋိညာ တဝ မေသာ ဟောတု၊ သုတွာန ဓမ္မံ လဘ သုပ္ပသာဒံ။

အညတ္ထိကော နော စ ပဒုဋ္ဌစိတ္တော၊ ယံ တေ သုတံ အသုတဉ္စာပိ ဓမ္မံ။

သဗ္ဗမ္ပိ အက္ခိဿံ [သဗ္ဗံ အာစိက္ခိဿံ (သီ.)] ယထာ ပဇာနန္တိ။

၅၃၁.

‘‘သေတေန အဿေန အလင်္ကတေန၊ ဥပယာသိ သူလာဝုတကဿ သန္တိကေ။

ယာနံ ဣဒံ အဗ္ဘုတံ ဒဿနေယျံ၊ ကိဿေတံ ကမ္မဿ အယံ ဝိပါကော’’တိ။

၅၃၂.

‘‘ဝေသာလိယာ နဂရဿ [တဿ နဂရဿ (သီ. သျာ. ဣ.)] မဇ္ဈေ၊ စိက္ခလ္လမဂ္ဂေ နရကံ အဟောသိ။

ဂေါသီသမေကာဟံ ပသန္နစိတ္တော၊ သေတံ [သေတုံ (သျာ. က.)] ဂဟေတွာ နရကသ္မိံ နိက္ခိပိံ။

၅၃၃.

‘‘ဧတသ္မိံ ပါဒါနိ ပတိဋ္ဌပေတွာ၊ မယဉ္စ အညေ စ အတိက္ကမိမှာ။

ယာနံ ဣဒံ အဗ္ဘုတံ ဒဿနေယျံ၊ တဿေဝ ကမ္မဿ အယံ ဝိပါကော’’တိ။

၅၃၄.

‘‘ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတိ၊ ဂန္ဓော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဝါယတိ။

ယက္ခိဒ္ဓိပတ္တောသိ မဟာနုဘာဝေါ၊ နဂ္ဂေါ စာသိ ကိဿ အယံ ဝိပါကော’’တိ။

၅၃၅.

‘‘အက္ကောဓနော နိစ္စပသန္နစိတ္တော၊ သဏှာဟိ ဝါစာဟိ ဇနံ ဥပေမိ။

တဿေဝ ကမ္မဿ အယံ ဝိပါကော၊ ဒိဗ္ဗော မေ ဝဏ္ဏော သတတံ ပဘာသတိ။

၅၃၆.

‘‘ယသဉ္စ ကိတ္တိဉ္စ ဓမ္မေ ဌိတာနံ၊ ဒိသွာန မန္တေမိ [ဒိသွာ သမန္တေမိ (က.)] ပသန္နစိတ္တော။

တဿေဝ ကမ္မဿ အယံ ဝိပါကော၊ ဒိဗ္ဗော မေ ဂန္ဓော သတတံ ပဝါယတိ။

၅၃၇.

‘‘သဟာယာနံ တိတ္ထသ္မိံ နှာယန္တာနံ၊ ထလေ ဂဟေတွာ နိဒဟိဿ ဒုဿံ။

ခိဍ္ဍတ္ထိကော နော စ ပဒုဋ္ဌစိတ္တော၊ တေနမှိ နဂ္ဂေါ ကသိရာ စ ဝုတ္တီ’’တိ။

၅၃၈.

‘‘ယော ကီဠမာနော ပကရောတိ ပါပံ၊ တဿေဒိသံ ကမ္မဝိပါကမာဟု။

အကီဠမာနော ပန ယော ကရောတိ၊ ကိံ တဿ ကမ္မဿ ဝိပါကမာဟူ’’တိ။

၅၃၉.

‘‘ယေ ဒုဋ္ဌသင်္ကပ္ပမနာ မနုဿာ၊ ကာယေန ဝါစာယ စ သင်္ကိလိဋ္ဌာ။

ကာယဿ ဘေဒါ အဘိသမ္ပရာယံ၊ အသံသယံ တေ နိရယံ ဥပေန္တိ။

၅၄၀.

‘‘အပရေ ပန သုဂတိမာသမာနာ၊ ဒါနေ ရတာ သင်္ဂဟိတတ္တဘာဝါ။

ကာယဿ ဘေဒါ အဘိသမ္ပရာယံ၊ အသံသယံ တေ သုဂတိံ ဥပေန္တီ’’တိ။

၅၄၁.

‘‘တံ ကိန္တိ ဇာနေယျမဟံ အဝေစ္စ၊ ကလျာဏပါပဿ အယံ ဝိပါကော။

ကိံ ဝါဟံ ဒိသွာ အဘိသဒ္ဒဟေယျံ၊ ကော ဝါပိ မံ သဒ္ဒဟာပေယျ ဧတ’’န္တိ။

၅၄၂.

‘‘ဒိသွာ စ သုတွာ အဘိသဒ္ဒဟဿု၊ ကလျာဏပါပဿ အယံ ဝိပါကော။

ကလျာဏပါပေ ဥဘယေ အသန္တေ၊ သိယာ နု သတ္တာ သုဂတာ ဒုဂ္ဂတာ ဝါ။

၅၄၃.

‘‘နော စေတ္ထ ကမ္မာနိ ကရေယျုံ မစ္စာ၊ ကလျာဏပါပါနိ မနုဿလောကေ။

နာဟေသုံ သတ္တာ သုဂတာ ဒုဂ္ဂတာ ဝါ၊ ဟီနာ ပဏီတာ စ မနုဿလောကေ။

၅၄၄.

‘‘ယသ္မာ စ ကမ္မာနိ ကရောန္တိ မစ္စာ၊ ကလျာဏပါပါနိ မနုဿလောကေ။

တသ္မာ ဟိ သတ္တာ သုဂတာ ဒုဂ္ဂတာ ဝါ၊ ဟီနာ ပဏီတာ စ မနုဿလောကေ။

၅၄၅.

‘‘ဒွယဇ္ဇ ကမ္မာနံ ဝိပါကမာဟု၊ သုခဿ ဒုက္ခဿ စ ဝေဒနီယံ။

တာ ဒေဝတာယော ပရိစာရယန္တိ၊ ပစ္စန္တိ ဗာလာ ဒွယတံ အပဿိနော။

၅၄၆.

‘‘န မတ္ထိ ကမ္မာနိ သယံကတာနိ၊ ဒတွာပိ မေ နတ္ထိ ယော [သော (သဗ္ဗတ္ထ)] အာဒိသေယျ။

အစ္ဆာဒနံ သယနမထန္နပါနံ၊ တေနမှိ နဂ္ဂေါ ကသိရာ စ ဝုတ္တီ’’တိ။

၅၄၇.

‘‘သိယာ နု ခေါ ကာရဏံ ကိဉ္စိ ယက္ခ၊ အစ္ဆာဒနံ ယေန တုဝံ လဘေထ။

အာစိက္ခ မေ တွံ ယဒတ္ထိ ဟေတု၊ သဒ္ဓါယိကံ [သဒ္ဓါယိတံ (သီ. ဣ.)] ဟေတုဝစော သုဏောမာ’’တိ။

၅၄၈.

‘‘ကပ္ပိတကော [ကပ္ပိနကော (သီ.)] နာမ ဣဓတ္ထိ ဘိက္ခု၊ ဈာယီ သုသီလော အရဟာ ဝိမုတ္တော။

ဂုတ္တိန္ဒ္ရိယော သံဝုတပါတိမောက္ခော၊ သီတိဘူတော ဥတ္တမဒိဋ္ဌိပတ္တော။

၅၄၉.

‘‘သခိလော ဝဒညူ သုဝစော သုမုခေါ၊ သွာဂမော သုပ္ပဋိမုတ္တကော စ။

ပုညဿ ခေတ္တံ အရဏဝိဟာရီ၊ ဒေဝမနုဿာနဉ္စ ဒက္ခိဏေယျော။

၅၅၀.

‘‘သန္တော ဝိဓူမော အနီဃော နိရာသော၊ မုတ္တော ဝိသလ္လော အမမော အဝင္ကော။

နိရူပဓီ သဗ္ဗပပဉ္စခီဏော၊ တိဿော ဝိဇ္ဇာ အနုပ္ပတ္တော ဇုတိမာ။

၅၅၁.

‘‘အပ္ပညာတော ဒိသွာပိ န စ သုဇာနော၊ မုနီတိ နံ ဝဇ္ဇိသု ဝေါဟရန္တိ။

ဇာနန္တိ တံ ယက္ခဘူတာ အနေဇံ၊ ကလျာဏဓမ္မံ ဝိစရန္တံ လောကေ။

၅၅၂.

‘‘တဿ တုဝံ ဧကယုဂံ ဒုဝေ ဝါ၊ မမုဒ္ဒိသိတွာန သစေ ဒဒေထ။

ပဋိဂ္ဂဟီတာနိ စ တာနိ အဿု၊ မမဉ္စ ပဿေထ သန္နဒ္ဓဒုဿ’’န္တိ။

၅၅၃.

‘‘ကသ္မိံ ပဒေသေ သမဏံ ဝသန္တံ၊ ဂန္တွာန ပဿေမု မယံ ဣဒါနိ။

ယော မဇ္ဇ [သ မဇ္ဇ (သီ.)] ကင်္ခံ ဝိစိကိစ္ဆိတဉ္စ၊ ဒိဋ္ဌီဝိသူကာနိ ဝိနောဒယေယျာ’’တိ။

၅၅၄.

‘‘ဧသော နိသိန္နော ကပိနစ္စနာယံ၊ ပရိဝါရိတော ဒေဝတာဟိ ဗဟူဟိ။

ဓမ္မိံ ကထံ ဘာသတိ သစ္စနာမော၊ သကသ္မိမာစေရကေ အပ္ပမတ္တော’’တိ။

၅၅၅.

‘‘တထာဟံ [ယထာဟံ (က.)] ကဿာမိ ဂန္တွာ ဣဒါနိ၊ အစ္ဆာဒယိဿံ သမဏံ ယုဂေန။

ပဋိဂ္ဂဟိတာနိ စ တာနိ အဿု၊ တုဝဉ္စ ပဿေမု သန္နဒ္ဓဒုဿ’’န္တိ။

၅၅၆.

‘‘မာ အက္ခဏေ ပဗ္ဗဇိတံ ဥပါဂမိ၊ သာဓု ဝေါ လိစ္ဆဝိ နေသ ဓမ္မော။

တတော စ ကာလေ ဥပသင်္ကမိတွာ၊ တတ္ထေဝ ပဿာဟိ ရဟော နိသိန္န’’န္တိ။

၅၅၇.

တထာတိ ဝတွာ အဂမာသိ တတ္ထ၊ ပရိဝါရိတော ဒါသဂဏေန လိစ္ဆဝိ။

သော တံ နဂရံ ဥပသင်္ကမိတွာ၊ ဝါသူပဂစ္ဆိတ္ထ သကေ နိဝေသနေ။

၅၅၈.

တတော စ ကာလေ ဂိဟိကိစ္စာနိ ကတွာ၊ နှတွာ ပိဝိတွာ စ ခဏံ လဘိတွာ။

ဝိစေယျ ပေဠာတော စ ယုဂါနိ အဋ္ဌ၊ ဂါဟာပယီ ဒါသဂဏေန လိစ္ဆဝိ။

၅၅၉.

သော တံ ပဒေသံ ဥပသင်္ကမိတွာ၊ တံ အဒ္ဒသ သမဏံ သန္တစိတ္တံ။

ပဋိက္ကန္တံ ဂေါစရတော နိဝတ္တံ၊ သီတိဘူတံ ရုက္ခမူလေ နိသိန္နံ။

၅၆၀.

တမေနမဝေါစ ဥပသင်္ကမိတွာ၊ အပ္ပါဗာဓံ ဖာသုဝိဟာရဉ္စ ပုစ္ဆိ။

‘‘ဝေသာလိယံ လိစ္ဆဝိဟံ ဘဒန္တေ၊ ဇာနန္တိ မံ လိစ္ဆဝိ အမ္ဗသက္ကရော။

၅၆၁.

‘‘ဣမာနိ မေ အဋ္ဌ ယုဂါ သုဘာနိ [ယုဂါနိ ဘန္တေ (သျာ. က.)]၊ ပဋိဂဏှ ဘန္တေ ပဒဒါမိ တုယှံ။

တေနေဝ အတ္ထေန ဣဓါဂတောသ္မိ၊ ယထာ အဟံ အတ္တမနော ဘဝေယျ’’န္တိ။

၅၆၂.

‘‘ဒူရတောဝ သမဏဗြာဟ္မဏာ စ၊ နိဝေသနံ တေ ပရိဝဇ္ဇယန္တိ။

ပတ္တာနိ ဘိဇ္ဇန္တိ စ တေ [ဘိဇ္ဇန္တိ တဝ (သျာ. က.)] နိဝေသနေ၊ သံဃာဋိယော စာပိ ဝိဒါလယန္တိ [ဝိပါဋယန္တိ (သီ.)၊ ဝိပါတယန္တိ (က.)]။

၅၆၃.

‘‘အထာပရေ ပါဒကုဌာရိကာဟိ၊ အဝံသိရာ သမဏာ ပါတယန္တိ။

ဧတာဒိသံ ပဗ္ဗဇိတာ ဝိဟေသံ၊ တယာ ကတံ သမဏာ ပါပုဏန္တိ။

၅၆၄.

‘‘တိဏေန တေလမ္ပိ န တွံ အဒါသိ၊ မူဠှဿ မဂ္ဂမ္ပိ န ပါဝဒါသိ။

အန္ဓဿ ဒဏ္ဍံ သယမာဒိယာသိ၊ ဧတာဒိသော ကဒရိယော အသံဝုတော တုဝံ။

အထ တွံ ကေန ဝဏ္ဏေန ကိမေဝ ဒိသွာ၊

အမှေဟိ သဟ သံဝိဘာဂံ ကရောသီ’’တိ။

၅၆၅.

‘‘ပစ္စေမိ ဘန္တေ ယံ တွံ ဝဒေသိ၊ ဝိဟေသယိံ သမဏေ ဗြာဟ္မဏေ စ။

ခိဍ္ဍတ္ထိကော နော စ ပဒုဋ္ဌစိတ္တော၊ ဧတမ္ပိ မေ ဒုက္ကဋမေဝ ဘန္တေ။

၅၆၆.

‘‘ခိဍ္ဍာယ ယက္ခော ပသဝိတွာ ပါပံ၊ ဝေဒေတိ ဒုက္ခံ အသမတ္တဘောဂီ။

ဒဟရော ယုဝါ နဂ္ဂနိယဿ ဘာဂီ၊ ကိံ သု တတော ဒုက္ခတရဿ ဟောတိ။

၅၆၇.

‘‘တံ ဒိသွာ သံဝေဂမလတ္ထံ ဘန္တေ၊ တပ္ပစ္စယာ ဝါပိ [တပ္ပစ္စယာ တာဟံ (သီ.)၊ တပ္ပစ္စယာ စာဟံ (ဣ.)] ဒဒါမိ ဒါနံ။

ပဋိဂဏှ ဘန္တေ ဝတ္ထယုဂါနိ အဋ္ဌ၊ ယက္ခဿိမာ ဂစ္ဆန္တု ဒက္ခိဏာယော’’တိ။

၅၆၈.

‘‘အဒ္ဓါ ဟိ ဒါနံ ဗဟုဓါ ပသတ္ထံ၊ ဒဒတော စ တေ အက္ခယဓမ္မမတ္ထု။

ပဋိဂဏှာမိ တေ ဝတ္ထယုဂါနိ အဋ္ဌ၊ ယက္ခဿိမာ ဂစ္ဆန္တု ဒက္ခိဏာယော’’တိ။

၅၆၉.

တတော ဟိ သော အာစမယိတွာ လိစ္ဆဝိ၊ ထေရဿ ဒတွာန ယုဂါနိ အဋ္ဌ။

‘ပဋိဂ္ဂဟိတာနိ စ တာနိ အဿု၊ ယက္ခဉ္စ ပဿေထ သန္နဒ္ဓဒုဿံ’။

၅၇၀.

တမဒ္ဒသာ စန္ဒနသာရလိတ္တံ၊ အာဇညမာရူဠှမုဠာရဝဏ္ဏံ။

အလင်္ကတံ သာဓုနိဝတ္ထဒုဿံ၊ ပရိဝါရိတံ ယက္ခမဟိဒ္ဓိပတ္တံ။

၅၇၁.

သော တံ ဒိသွာ အတ္တမနာ ဥဒဂ္ဂေါ၊ ပဟဋ္ဌစိတ္တော စ သုဘဂ္ဂရူပေါ။

ကမ္မဉ္စ ဒိသွာန မဟာဝိပါကံ၊ သန္ဒိဋ္ဌိကံ စက္ခုနာ သစ္ဆိကတွာ။

၅၇၂.

တမေနမဝေါစ ဥပသင်္ကမိတွာ၊ ‘‘ဒဿာမိ ဒါနံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ။

န စာပိ မေ ကိဉ္စိ အဒေယျမတ္ထိ၊ တုဝဉ္စ မေ ယက္ခ ဗဟူပကာရော’’တိ။

၅၇၃.

‘‘တုဝဉ္စ မေ လိစ္ဆဝိ ဧကဒေသံ၊ အဒါသိ ဒါနာနိ အမောဃမေတံ။

သွာဟံ ကရိဿာမိ တယာဝ သက္ခိံ၊ အမာနုသော မာနုသကေန သဒ္ဓိ’’န္တိ။

၅၇၄.

‘‘ဂတီ စ ဗန္ဓူ စ ပရာယဏဉ္စ [ပရာယနဉ္စ (သျာ. က.)]၊ မိတ္တော မမာသိ အထ ဒေဝတာ မေ [ဒေဝတာသိ (သီ. သျာ.)]။

ယာစာမိ တံ [ယာစာမဟံ (သီ.)] ပဉ္ဇလိကော ဘဝိတွာ၊ ဣစ္ဆာမိ တံ ယက္ခ ပုနာပိ ဒဋ္ဌု’’န္တိ။

၅၇၅.

‘‘သစေ တုဝံ အဿဒ္ဓေါ ဘဝိဿသိ၊ ကဒရိယရူပေါ ဝိပ္ပဋိပန္နစိတ္တော။

တွံ နေဝ မံ လစ္ဆသိ [တေနေဝ မံ န လစ္ဆသီ (သီ.)၊ တေနေဝ မံ လိစ္ဆဝိ (သျာ.)၊ တေနေဝ မံ လစ္ဆသိ (က.)] ဒဿနာယ၊ ဒိသွာ စ တံ နောပိ စ အာလပိဿံ။

၅၇၆.

‘‘သစေ ပန တွံ ဘဝိဿသိ ဓမ္မဂါရဝေါ၊ ဒါနေ ရတော သင်္ဂဟိတတ္တဘာဝေါ။

ဩပါနဘူတော သမဏဗြာဟ္မဏာနံ၊ ဧဝံ မမံ လစ္ဆသိ ဒဿနာယ။

၅၇၇.

‘‘ဒိသွာ စ တံ အာလပိဿံ ဘဒန္တေ၊ ဣမဉ္စ သူလတော လဟုံ ပမုဉ္စ။

ယတော နိဒါနံ အကရိမှ သက္ခိံ၊ မညာမိ သူလာဝုတကဿ ကာရဏာ။

၅၇၈.

‘‘တေ အညမညံ အကရိမှ သက္ခိံ၊ အယဉ္စ သူလတော [သူလာဝုတော (သီ. သျာ.)] လဟုံ ပမုတ္တော။

သက္ကစ္စ ဓမ္မာနိ သမာစရန္တော၊ မုစ္စေယျ သော နိရယာ စ တမှာ။

ကမ္မံ သိယာ အညတြ ဝေဒနီယံ။

၅၇၉.

‘‘ကပ္ပိတကဉ္စ ဥပသင်္ကမိတွာ၊ တေနေဝ [တေန (သျာ. က.)] သဟ သံဝိဘဇိတွာ ကာလေ။

သယံ မုခေနူပနိသဇ္ဇ ပုစ္ဆ၊ သော တေ အက္ခိဿတိ ဧတမတ္ထံ။

၅၈၀.

‘‘တမေဝ ဘိက္ခုံ ဥပသင်္ကမိတွာ၊ ပုစ္ဆဿု အညတ္ထိကော နော စ ပဒုဋ္ဌစိတ္တော။

သော တေ သုတံ အသုတဉ္စာပိ ဓမ္မံ၊

သဗ္ဗမ္ပိ အက္ခိဿတိ ယထာ ပဇာန’’န္တိ။

၅၈၁.

သော တတ္ထ ရဟဿံ သမုလ္လပိတွာ၊ သက္ခိံ ကရိတွာန အမာနုသေန။

ပက္ကာမိ သော လိစ္ဆဝီနံ သကာသံ၊ အထ ဗြဝိ ပရိသံ သန္နိသိန္နံ။

၅၈၂.

‘‘သုဏန္တု ဘောန္တော မမ ဧကဝါက္ယံ၊ ဝရံ ဝရိဿံ လဘိဿာမိ အတ္ထံ။

သူလာဝုတော ပုရိသော လုဒ္ဒကမ္မော၊ ပဏီဟိတဒဏ္ဍော [ပဏီတနဏ္ဍော (က.)] အနုသတ္တရူပေါ [အနုပက္ကရူပေါ (က.)]။

၅၈၃.

‘‘ဧတ္တာဝတာ ဝီသတိရတ္တိမတ္တာ၊ ယတော အာဝုတော နေဝ ဇီဝတိ န မတော။

တာဟံ မောစယိဿာမိ ဒါနိ၊ ယထာမတိံ အနုဇာနာတု သံဃော’’တိ။

၅၈၄.

‘‘ဧတဉ္စ အညဉ္စ လဟုံ ပမုဉ္စ၊ ကော တံ ဝဒေထ [ဝဒေထာတိ (က.)၊ ဝဒေထ စ (သျာ.)] တထာ ကရောန္တံ။

ယထာ ပဇာနာသိ တထာ ကရောဟိ၊ ယထာမတိံ အနုဇာနာတိ သံဃော’’တိ။

၅၈၅.

သော တံ ပဒေသံ ဥပသင်္ကမိတွာ၊ သူလာဝုတံ မောစယိ ခိပ္ပမေဝ။

‘မာ ဘာယိ သမ္မာ’တိ စ တံ အဝေါစ၊ တိကိစ္ဆကာနဉ္စ ဥပဋ္ဌပေသိ။

၅၈၆.

‘‘ကပ္ပိတကဉ္စ ဥပသင်္ကမိတွာ၊ တေနေဝ သဟ [တေန သမံ (သီ.)၊ တေန သဟ (သျာ. က.)] သံဝိဘဇိတွာ ကာလေ။

သယံ မုခေနူပနိသဇ္ဇ လိစ္ဆဝိ၊ တထေဝ ပုစ္ဆိတ္ထ နံ ကာရဏတ္ထိကော။

၅၈၇.

‘‘သူလာဝုတော ပုရိသော လုဒ္ဒကမ္မော၊ ပဏီတဒဏ္ဍော အနုသတ္တရူပေါ။

ဧတ္တာဝတာ ဝီသတိရတ္တိမတ္တာ၊ ယတော အာဝုတော နေဝ ဇီဝတိ န မတော။

၅၈၈.

‘‘သော မောစိတော ဂန္တွာ မယာ ဣဒါနိ၊ ဧတဿ ယက္ခဿ ဝစော ဟိ ဘန္တေ။

သိယာ နု ခေါ ကာရဏံ ကိဉ္စိဒေဝ၊ ယေန သော နိရယံ နော ဝဇေယျ။

၅၈၉.

‘‘အာစိက္ခ ဘန္တေ ယဒိ အတ္ထိ ဟေတု၊ သဒ္ဓါယိကံ ဟေတုဝစော သုဏောမ။

န တေသံ ကမ္မာနံ ဝိနာသမတ္ထိ၊ အဝေဒယိတွာ ဣဓ ဗျန္တိဘာဝေါ’’တိ။

၅၉၀.

‘‘သစေ သ ဓမ္မာနိ သမာစရေယျ၊ သက္ကစ္စ ရတ္တိန္ဒိဝမပ္ပမတ္တော။

မုစ္စေယျ သော နိရယာ စ တမှာ၊ ကမ္မံ သိယာ အညတြ ဝေဒနီယ’’န္တိ။

၅၉၁.

‘‘အညာတော [ဉာတောမှိ (က.)] ဧသော ပုရိသဿ အတ္ထော၊ မမမ္ပိ ဒါနိ အနုကမ္ပ ဘန္တေ။

အနုသာသ မံ ဩဝဒ ဘူရိပည၊ ယထာ အဟံ နော နိရယံ ဝဇေယျ’’န္တိ။

၅၉၂.

‘‘အဇ္ဇေဝ ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဥပေဟိ၊ ဓမ္မဉ္စ သံဃဉ္စ ပသန္နစိတ္တော။

တထေဝ သိက္ခာယ ပဒါနိ ပဉ္စ၊ အခဏ္ဍဖုလ္လာနိ သမာဒိယဿု။

၅၉၃.

‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝိရမဿု ခိပ္ပံ၊ လောကေ အဒိန္နံ ပရိဝဇ္ဇယဿု။

အမဇ္ဇပေါ မာ စ မုသာ အဘာဏီ၊ သကေန ဒါရေန စ ဟောဟိ တုဋ္ဌော။

ဣမဉ္စ အရိယံ [ဣမဉ္စ (သျာ.)] အဋ္ဌင်္ဂဝရေနုပေတံ၊ သမာဒိယာဟိ ကုသလံ သုခုဒြယံ။

၅၉၄.

‘‘စီဝရံ ပိဏ္ဍပါတဉ္စ၊ ပစ္စယံ သယနာသနံ။

အန္နံ ပါနံ ခါဒနီယံ၊ ဝတ္ထသေနာသနာနိ စ။

ဒဒါဟိ ဥဇုဘူတေသု၊ ဝိပ္ပသန္နေန စေတသာ [သဒါ ပုညံ ပဝဍ္ဎတိ (သျာ. က.)]။

၅၉၅.

‘‘ဘိက္ခူပိ သီလသမ္ပန္နေ၊ ဝီတရာဂေ ဗဟုဿုတေ။

တပ္ပေဟိ အန္နပါနေန၊ သဒါ ပုညံ ပဝဍ္ဎတိ။

၅၉၆.

‘‘ဧဝဉ္စ ဓမ္မာနိ [ကမ္မာနိ (သီ. သျာ.)] သမာစရန္တော၊ သက္ကစ္စ ရတ္တိန္ဒိဝမပ္ပမတ္တော။

မုဉ္စ တုဝံ [မုစ္စေယျ သော တွံ (က.)] နိရယာ စ တမှာ၊ ကမ္မံ သိယာ အညတြ ဝေဒနီယ’’န္တိ။

၅၉၇.

‘‘အဇ္ဇေဝ ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဥပေမိ၊ ဓမ္မဉ္စ သံဃဉ္စ ပသန္နစိတ္တော။

တထေဝ သိက္ခာယ ပဒါနိ ပဉ္စ၊ အခဏ္ဍဖုလ္လာနိ သမာဒိယာမိ။

၅၉၈.

‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝိရမာမိ ခိပ္ပံ၊ လောကေ အဒိန္နံ ပရိဝဇ္ဇယာမိ။

အမဇ္ဇပေါ နော စ မုသာ ဘဏာမိ၊ သကေန ဒါရေန စ ဟောမိ တုဋ္ဌော။

ဣမဉ္စ အရိယံ အဋ္ဌင်္ဂဝရေနုပေတံ၊ သမာဒိယာမိ ကုသလံ သုခုဒြယံ။

၅၉၉.

‘‘စီဝရံ ပိဏ္ဍပါတဉ္စ၊ ပစ္စယံ သယနာသနံ။

အန္နံ ပါနံ ခါဒနီယံ၊ ဝတ္ထသေနာသနာနိ စ။

၆၀၀.

‘‘ဘိက္ခူ စ သီလသမ္ပန္နေ၊ ဝီတရာဂေ ဗဟုဿုတေ။

ဒဒါမိ န ဝိကမ္ပာမိ [ဝိကပ္ပါမိ (သီ. သျာ.)]၊ ဗုဒ္ဓါနံ သာသနေ ရတော’’တိ။

၆၀၁.

ဧတာဒိသာ လိစ္ဆဝိ အမ္ဗသက္ကရော၊ ဝေသာလိယံ အညတရော ဥပါသကော။

သဒ္ဓေါ မုဒူ ကာရကရော စ ဘိက္ခု၊ သံဃဉ္စ သက္ကစ္စ တဒါ ဥပဋ္ဌဟိ။

၆၀၂.

သူလာဝုတော စ အရောဂေါ ဟုတွာ၊ သေရီ သုခီ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ဥပါဂမိ [ပဗ္ဗဇ္ဇမုပဂစ္ဆိ (က.)]။

ဘိက္ခုဉ္စ အာဂမ္မ ကပ္ပိတကုတ္တမံ၊ ဥဘောပိ သာမညဖလာနိ အဇ္ဈဂုံ။

၆၀၃.

ဧတာဒိသာ သပ္ပုရိသာန သေဝနာ၊ မဟပ္ဖလာ ဟောတိ သတံ ဝိဇာနတံ။

သူလာဝုတော အဂ္ဂဖလံ အဖဿယိ [ဖုဿယိ (သျာ. က.)]၊ ဖလံ ကနိဋ္ဌံ ပန အမ္ဗသက္ကရော’’တိ။

အမ္ဗသက္ကရပေတဝတ္ထု ပဌမံ။

၂. သေရီသကပေတဝတ္ထု

၆၀၄.

[ဝိ. ဝ. ၁၂၂၈] သုဏောထ ယက္ခဿ ဝါဏိဇာန စ၊ သမာဂမော ယတ္ထ တဒါ အဟောသိ။

ယထာ ကထံ ဣတရိတရေန စာပိ၊ သုဘာသိတံ တဉ္စ သုဏာထ သဗ္ဗေ။

၆၀၅.

ယော သော အဟု ရာဇာ ပါယာသိ နာမ [နာမော (သီ.)]၊ ဘုမ္မာနံ သဟဗျဂတော ယသဿီ။

သော မောဒမာနောဝ သကေ ဝိမာနေ၊ အမာနုသော မာနုသေ အဇ္ဈဘာသီတိ။

၆၀၆.

‘‘ဝင်္ကေ အရညေ အမနုဿဋ္ဌာနေ၊ ကန္တာရေ အပ္ပောဒကေ အပ္ပဘက္ခေ။

သုဒုဂ္ဂမေ ဝဏ္ဏုပထဿ မဇ္ဈေ၊ ဝင်္ကံဘယာ နဋ္ဌမနာ မနုဿာ။

၆၀၇.

‘‘နယိဓ ဖလာ မူလမယာ စ သန္တိ၊ ဥပါဒါနံ နတ္ထိ ကုတောဓ ဘက္ခော [ဘိက္ခော (က.)]။

အညတြ ပံသူဟိ စ ဝါလုကာဟိ စ၊ တတာဟိ ဥဏှာဟိ စ ဒါရုဏာဟိ စ။

၆၀၈.

‘‘ဥဇ္ဇင်္ဂလံ တတ္တမိဝံ ကပါလံ၊ အနာယသံ ပရလောကေန တုလ္ယံ။

လုဒ္ဒါနမာဝါသမိဒံ ပုရာဏံ၊ ဘူမိပ္ပဒေသော အဘိသတ္တရူပေါ။

၆၀၉.

‘‘‘အထ တုမှေ ကေန ဝဏ္ဏေန၊ ကိမာသမာနာ ဣမံ ပဒေသံ ဟိ။

အနုပဝိဋ္ဌာ သဟသာ သမစ္စ၊ လောဘာ ဘယာ အထ ဝါ သမ္ပမူဠှာ’’’တိ။

၆၁၀.

‘‘မဂဓေသု အင်္ဂေသု စ သတ္ထဝါဟာ၊ အာရောပယိတွာ ပဏိယံ ပုထုတ္တံ။

တေ ယာမသေ သိန္ဓုသောဝီရဘူမိံ၊ ဓနတ္ထိကာ ဥဒ္ဒယံ ပတ္ထယာနာ။

၆၁၁.

‘‘ဒိဝါ ပိပါသံ နဓိဝါသယန္တာ၊ ယောဂ္ဂါနုကမ္ပဉ္စ သမေက္ခမာနာ။

ဧတေန ဝေဂေန အာယာမ သဗ္ဗေ၊ ရတ္တိံ မဂ္ဂံ ပဋိပန္နာ ဝိကာလေ။

၆၁၂.

‘‘တေ ဒုပ္ပယာတာ အပရဒ္ဓမဂ္ဂါ၊ အန္ဓာကုလာ ဝိပ္ပနဋ္ဌာ အရညေ။

သုဒုဂ္ဂမေ ဝဏ္ဏုပထဿ မဇ္ဈေ၊ ဒိသံ န ဇာနာမ ပမူဠှစိတ္တာ။

၆၁၃.

‘‘ဣဒဉ္စ ဒိသွာန အဒိဋ္ဌပုဗ္ဗံ၊ ဝိမာနသေဋ္ဌဉ္စ တဝဉ္စ ယက္ခ။

တတုတ္တရိံ ဇီဝိတမာသမာနာ၊ ဒိသွာ ပတီတာ သုမနာ ဥဒဂ္ဂါ’’တိ။

၆၁၄.

‘‘ပါရံ သမုဒ္ဒဿ ဣမဉ္စ ဝဏ္ဏုံ၊ ဝေတ္တာစရံ [ဝေတ္တံ ပရံ (သျာ.)၊ ဝေတ္တာစာရံ (က.)] သင္ကုပထဉ္စ မဂ္ဂံ။

နဒိယော ပန ပဗ္ဗတာနဉ္စ ဒုဂ္ဂါ၊ ပုထုဒ္ဒိသာ ဂစ္ဆထ ဘောဂဟေတု။

၆၁၅.

‘‘ပက္ခန္ဒိယာန ဝိဇိတံ ပရေသံ၊ ဝေရဇ္ဇကေ မာနုသေ ပေက္ခမာနာ။

ယံ ဝေါ သုတံ ဝါ အထ ဝါပိ ဒိဋ္ဌံ၊ အစ္ဆေရကံ တံ ဝေါ သုဏောမ တာတာ’’တိ။

၆၁၆.

‘‘ဣတောပိ အစ္ဆေရတရံ ကုမာရ၊ န နော သုတံ ဝါ အထ ဝါပိ ဒိဋ္ဌံ။

အတီတမာနုဿကမေဝ သဗ္ဗံ၊ ဒိသွာ န တပ္ပါမ အနောမဝဏ္ဏံ။

၆၁၇.

‘‘ဝေဟာယသံ ပေါက္ခရညော သဝန္တိ၊ ပဟူတမလျာ [ပဟူတမာလျာ (သျာ.)] ဗဟုပုဏ္ဍရီကာ။

ဒုမာ စိမေ နိစ္စဖလူပပန္နာ၊ အတီဝ ဂန္ဓာ သုရဘိံ ပဝါယန္တိ။

၆၁၈.

‘‘ဝေဠူရိယထမ္ဘာ သတမုဿိတာသေ၊ သိလာပဝါဠဿ စ အာယတံသာ။

မသာရဂလ္လာ သဟလောဟိတင်္ဂါ၊ ထမ္ဘာ ဣမေ ဇောတိရသာမယာသေ။

၆၁၉.

‘‘သဟဿထမ္ဘံ အတုလာနုဘာဝံ၊ တေသူပရိ သာဓုမိဒံ ဝိမာနံ။

ရတနန္တရံ ကဉ္စနဝေဒိမိဿံ၊ တပနီယပဋ္ဋေဟိ စ သာဓုဆန္နံ။

၆၂၀.

‘‘ဇမ္ဗောနဒုတ္တတ္တမိဒံ သုမဋ္ဌော၊ ပါသာဒသောပါဏဖလူပပန္နော။

ဒဠ္ဟော စ ဝဂ္ဂု စ သုသင်္ဂတော စ [ဝဂ္ဂု သုမုခေါ သုသင်္ဂတော (သီ.)]၊ အတီဝ နိဇ္ဈာနခမော မနုညော။

၆၂၁.

‘‘ရတနန္တရသ္မိံ ဗဟုအန္နပါနံ၊ ပရိဝါရိတော အစ္ဆရာသင်္ဂဏေန။

မုရဇအာလမ္ဗရတူရိယဃုဋ္ဌော၊ အဘိဝန္ဒိတောသိ ထုတိဝန္ဒနာယ။

၆၂၂.

‘‘သော မောဒသိ နာရိဂဏပ္ပဗောဓနော၊ ဝိမာနပါသာဒဝရေ မနောရမေ။

အစိန္တိယော သဗ္ဗဂုဏူပပန္နော၊ ရာဇာ ယထာ ဝေဿဝဏော နဠိန္ယာ [နဠိညံ (က.)]။

၆၂၃.

‘‘ဒေဝေါ နု အာသိ ဥဒဝါသိ ယက္ခော၊ ဥဒါဟု ဒေဝိန္ဒော မနုဿဘူတော။

ပုစ္ဆန္တိ တံ ဝါဏိဇာ သတ္ထဝါဟာ၊ အာစိက္ခ ကော နာမ တုဝံသိ ယက္ခော’’တိ။

၆၂၄.

‘‘သေရီသကော နာမ အဟမှိ ယက္ခော၊ ကန္တာရိယော ဝဏ္ဏုပထမှိ ဂုတ္တော။

ဣမံ ပဒေသံ အဘိပါလယာမိ၊ ဝစနကရော ဝေဿဝဏဿ ရညော’’တိ။

၆၂၅.

‘‘အဓိစ္စလဒ္ဓံ ပရိဏာမဇံ တေ၊ သယံ ကတံ ဥဒါဟု ဒေဝေဟိ ဒိန္နံ။

ပုစ္ဆန္တိ တံ ဝါဏိဇာ သတ္ထဝါဟာ၊ ကထံ တယာ လဒ္ဓမိဒံ မနုည’’န္တိ။

၆၂၆.

‘‘နာဓိစ္စလဒ္ဓံ န ပရိဏာမဇံ မေ၊ န သယံ ကတံ န ဟိ ဒေဝေဟိ ဒိန္နံ။

သကေဟိ ကမ္မေဟိ အပါပကေဟိ၊ ပုညေဟိ မေ လဒ္ဓမိဒံ မနုည’’န္တိ။

၆၂၇.

‘‘ကိံ တေ ဝတံ ကိံ ပန ဗြဟ္မစရိယံ၊ ကိဿ သုစိဏ္ဏဿ အယံ ဝိပါကော။

ပုစ္ဆန္တိ တံ ဝါဏိဇာ သတ္ထဝါဟာ၊ ကထံ တယာ လဒ္ဓမိဒံ ဝိမာန’’န္တိ။

၆၂၈.

‘‘မမံ ပါယာသီတိ အဟု သမညာ၊ ရဇ္ဇံ ယဒါ ကာရယိံ ကောသလာနံ။

နတ္ထိကဒိဋ္ဌိ ကဒရိယော ပါပဓမ္မော၊ ဥစ္ဆေဒဝါဒီ စ တဒါ အဟောသိံ။

၆၂၉.

‘‘သမဏော စ ခေါ အာသိ ကုမာရကဿပေါ၊ ဗဟုဿုတော စိတ္တကထီ ဥဠာရော။

သော မေ တဒါ ဓမ္မကထံ အဘာသိ၊ ဒိဋ္ဌိဝိသူကာနိ ဝိနောဒယီ မေ။

၆၃၀.

‘‘တာဟံ တဿ ဓမ္မကထံ သုဏိတွာ၊ ဥပါသကတ္တံ ပဋိဒေဝယိဿံ။

ပါဏာတိပါတာ ဝိရတော အဟောသိံ၊ လောကေ အဒိန္နံ ပရိဝဇ္ဇယိဿံ။

အမဇ္ဇပေါ နော စ မုသာ အဘာဏိံ၊ သကေန ဒါရေန စ အဟောသိ တုဋ္ဌော။

၆၃၁.

‘‘တံ မေ ဝတံ တံ ပန ဗြဟ္မစရိယံ၊ တဿ သုစိဏ္ဏဿ အယံ ဝိပါကော။

တေဟေဝ ကမ္မေဟိ အပါပကေဟိ၊ ပုညေဟိ မေ လဒ္ဓမိဒံ ဝိမာန’’န္တိ။

၆၃၂.

‘‘သစ္စံ ကိရာဟံသု နရာ သပညာ၊ အနညထာ ဝစနံ ပဏ္ဍိတာနံ။

ယဟိံ ယဟိံ ဂစ္ဆတိ ပုညကမ္မော၊ တဟိံ တဟိံ မောဒတိ ကာမကာမီ။

၆၃၃.

‘‘ယဟိံ ယဟိံ သောကပရိဒ္ဒဝေါ စ၊ ဝဓေါ စ ဗန္ဓော စ ပရိက္ကိလေသော။

တဟိံ တဟိံ ဂစ္ဆတိ ပါပကမ္မော၊ န မုစ္စတိ ဒုဂ္ဂတိယာ ကဒါစီ’’တိ။

၆၃၄.

‘‘သမ္မူဠှရူပေါဝ ဇနော အဟောသိ၊ အသ္မိံ မုဟုတ္တေ ကလလီကတောဝ။

ဇနဿိမဿ တုယှဉ္စ ကုမာရ၊ အပ္ပစ္စယော ကေန နု ခေါ အဟောသီ’’တိ။

၆၃၅.

‘‘ဣမေ စ သိရီသဝနာ [ဣမေ သိရီသူပဝနာ စ (သီ.)၊ ဣမေပိ သိရီသဝနာ စ (ဣ. က.)] တာတာ၊ ဒိဗ္ဗာ ဂန္ဓာ သုရဘီ သမ္ပဝန္တိ။

တေ သမ္ပဝါယန္တိ ဣမံ ဝိမာနံ၊ ဒိဝါ စ ရတ္တော စ တမံ နိဟန္တွာ။

၆၃၆.

‘‘ဣမေသဉ္စ ခေါ ဝဿသတစ္စယေန၊ သိပါဋိကာ ဖလတိ ဧကမေကာ။

မာနုဿကံ ဝဿသတံ အတီတံ၊ ယဒဂ္ဂေ ကာယမှိ ဣဓူပပန္နော။

၆၃၇.

‘‘ဒိသွာနဟံ ဝဿသတာနိ ပဉ္စ၊ အသ္မိံ ဝိမာနေ ဌတွာန တာတာ။

အာယုက္ခယာ ပုညက္ခယာ စဝိဿံ၊ တေနေဝ သောကေန ပမုစ္ဆိတောသ္မီ’’တိ။

၆၃၈.

‘‘ကထံ နု သောစေယျ တထာဝိဓေါ သော၊ လဒ္ဓါ ဝိမာနံ အတုလံ စိရာယ။

ယေ စာပိ ခေါ ဣတ္တရမုပပန္နာ၊ တေ နူန သောစေယျုံ ပရိတ္တပုညာ’’တိ။

၆၃၉.

‘‘အနုစ္ဆဝိံ ဩဝဒိယဉ္စ မေ တံ၊ ယံ မံ တုမှေ ပေယျဝါစံ ဝဒေထ။

တုမှေ စ ခေါ တာတာ မယာနုဂုတ္တာ၊ ယေနိစ္ဆကံ တေန ပလေထ သောတ္ထိ’’န္တိ။

၆၄၀.

‘‘ဂန္တွာ မယံ သိန္ဓုသောဝီရဘူမိံ၊ ဓန္နတ္ထိကာ ဥဒ္ဒယံ ပတ္ထယာနာ။

ယထာပယောဂါ ပရိပုဏ္ဏစာဂါ၊ ကာဟာမ သေရီသမဟံ ဥဠာရ’’န္တိ။

၆၄၁.

‘‘မာ စေဝ သေရီသမဟံ အကတ္ထ၊ သဗ္ဗဉ္စ ဝေါ ဘဝိဿတိ ယံ ဝဒေထ။

ပါပါနိ ကမ္မာနိ ဝိဝဇ္ဇယာထ၊ ဓမ္မာနုယောဂဉ္စ အဓိဋ္ဌဟာထ။

၆၄၂.

‘‘ဥပါသကော အတ္ထိ ဣမမှိ သံဃေ၊ ဗဟုဿုတော သီလဝတူပပန္နော။

သဒ္ဓေါ စ စာဂီ စ သုပေသလော စ၊ ဝိစက္ခဏော သန္တုသိတော မုတီမာ။

၆၄၃.

‘‘သဉ္ဇာနမာနော န မုသာ ဘဏေယျ၊ ပရူပဃာတာယ စ စေတယေယျ။

ဝေဘူတိကံ ပေသုဏံ နော ကရေယျ၊ သဏှဉ္စ ဝါစံ သခိလံ ဘဏေယျ။

၆၄၄.

‘‘သဂါရဝေါ သပ္ပဋိဿော ဝိနီတော၊ အပါပကော အဓိသီလေ ဝိသုဒ္ဓေါ။

သော မာတရံ ပိတရဉ္စာပိ ဇန္တု၊ ဓမ္မေန ပေါသေတိ အရိယဝုတ္တိ။

၆၄၅.

‘‘မညေ သော မာတာပိတူနံ ကာရဏာ၊ ဘောဂါနိ ပရိယေသတိ န အတ္တဟေတု။

မာတာပိတူနဉ္စ ယော အစ္စယေန၊ နေက္ခမ္မပေါဏော စရိဿတိ ဗြဟ္မစရိယံ။

၆၄၆.

‘‘ဥဇူ အဝင္ကော အသဌော အမာယော၊ န လေသကပ္ပေန စ ဝေါဟရေယျ။

သော တာဒိသော သုကတကမ္မကာရီ၊ ဓမ္မေ ဌိတော ကိန္တိ လဘေထ ဒုက္ခံ။

၆၄၇.

‘‘တံ ကာရဏာ ပါတုကတောမှိ အတ္တနာ၊ တသ္မာ ဓမ္မံ ပဿထ ဝါဏိဇာသေ။

အညတြ တေနိဟ ဘသ္မီ [ဘသ္မိ (သျာ.)၊ ဘသ္မ (က.)] ဘဝေထ၊ အန္ဓာကုလာ ဝိပ္ပနဋ္ဌာ အရညေ။

တံ ခိပ္ပမာနေန လဟုံ ပရေန၊ သုခေါ ဟဝေ သပ္ပုရိသေန သင်္ဂမော’’တိ။

၆၄၈.

‘‘ကိံ နာမ သော ကိဉ္စ ကရောတိ ကမ္မံ၊ ကိံ နာမဓေယျံ ကိံ ပန တဿ ဂေါတ္တံ။

မယမ္ပိ နံ ဒဋ္ဌုကာမမှ ယက္ခ၊ ယဿာနုကမ္ပာယ ဣဓါဂတောသိ။

လာဘာ ဟိ တဿ ယဿ တုဝံ ပိဟေသီ’’တိ။

၆၄၉.

‘‘ယော ကပ္ပကော သမ္ဘဝနာမဓေယျော၊ ဥပါသကော ကောစ္ဆဖလူပဇီဝီ။

ဇာနာထ နံ တုမှာကံ ပေသိယော သော၊ မာ ခေါ နံ ဟီဠိတ္ထ သုပေသလော သော’’တိ။

၆၅၀.

‘‘ဇာနာမသေ ယံ တွံ ပဝဒေသိ ယက္ခ၊ န ခေါ နံ ဇာနာမ သ ဧဒိသောတိ။

မယမ္ပိ နံ ပူဇယိဿာမ ယက္ခ၊ သုတွာန တုယှံ ဝစနံ ဥဠာရ’’န္တိ။

၆၅၁.

‘‘ယေ ကေစိ ဣမသ္မိံ သတ္ထေ မနုဿာ၊ ဒဟရာ မဟန္တာ အထဝါပိ မဇ္ဈိမာ။

သဗ္ဗေဝ တေ အာလမ္ဗန္တု ဝိမာနံ၊ ပဿန္တု ပုညာနံ ဖလံ ကဒရိယာ’’တိ။

၆၅၂.

တေ တတ္ထ သဗ္ဗေဝ ‘အဟံ ပုရေ’တိ၊ တံ ကပ္ပကံ တတ္ထ ပုရက္ခတွာ [ပုရက္ခိပိတွာ (သီ.)]။

သဗ္ဗေဝ တေ အာလမ္ဗိံသု ဝိမာနံ၊ မသက္ကသာရံ ဝိယ ဝါသဝဿ။

၆၅၃.

တေ တတ္ထ သဗ္ဗေဝ ‘အဟံ ပုရေ’တိ၊ ဥပါသကတ္တံ ပဋိဝေဒယိံသု။

ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတာ အဟေသုံ၊ လောကေ အဒိန္နံ ပရိဝဇ္ဇယိံသု။

အမဇ္ဇပါ နော စ မုသာ ဘဏိံသု၊ သကေန ဒါရေန စ အဟေသုံ တုဋ္ဌာ။

၆၅၄.

တေ တတ္ထ သဗ္ဗေဝ ‘အဟံ ပုရေ’တိ၊ ဥပါသကတ္တံ ပဋိဝေဒယိတွာ။

ပက္ကာမိ သတ္ထော အနုမောဒမာနော၊ ယက္ခိဒ္ဓိယာ အနုမတော ပုနပ္ပုနံ။

၆၅၅.

ဂန္တွာန တေ သိန္ဓုသောဝီရဘူမိံ၊ ဓနတ္ထိကာ ဥဒ္ဒယံ [ဥဒယ (ဣ. က.)] ပတ္ထယာနာ။

ယထာပယောဂါ ပရိပုဏ္ဏလာဘာ၊ ပစ္စာဂမုံ ပါဋလိပုတ္တမက္ခတံ။

၆၅၆.

ဂန္တွာန တေ သံဃရံ သောတ္ထိဝန္တော၊ ပုတ္တေဟိ ဒါရေဟိ သမင်္ဂိဘူတာ။

အာနန္ဒီ ဝိတ္တာ သုမနာ ပတီတာ၊ အကံသု သေရီသမဟံ ဥဠာရံ။

သေရီသကံ တေ ပရိဝေဏံ မာပယိံသု။

၆၅၇.

ဧတာဒိသာ သပ္ပုရိသာန သေဝနာ၊ မဟတ္ထိကာ ဓမ္မဂုဏာန သေဝနာ။

ဧကဿ အတ္ထာယ ဥပါသကဿ၊ သဗ္ဗေဝ သတ္တာ သုခိတာ [သုခိနော (ဣ. က.)] အဟေသုန္တိ။

သေရီသကပေတဝတ္ထု ဒုတိယံ။

ဘာဏဝါရံ တတိယံ နိဋ္ဌိတံ။

၃. နန္ဒကပေတဝတ္ထု

၆၅၈.

ရာဇာ ပိင်္ဂလကော နာမ၊ သုရဋ္ဌာနံ အဓိပတိ အဟု။

မောရိယာနံ ဥပဋ္ဌာနံ ဂန္တွာ၊ သုရဋ္ဌံ ပုနရာဂမာ။

၆၅၉.

ဥဏှေ မဇ္ဈန္ဟိကေ [မဇ္ဈန္တိကေ (သဗ္ဗတ္ထ)] ကာလေ၊ ရာဇာ ပင်္ကံ [ဝင်္ကံ (က.)] ဥပါဂမိ။

အဒ္ဒသ မဂ္ဂံ ရမဏီယံ၊ ပေတာနံ တံ ဝဏ္ဏုပထံ [ဝဏ္ဏနာပထံ (သီ. သျာ.)]။

၆၆၀.

သာရထိံ အာမန္တယီ ရာဇာ –

‘‘အယံ မဂ္ဂေါ ရမဏီယော၊ ခေမော သောဝတ္ထိကော သိဝေါ။

ဣမိနာ သာရထိ ယာမ၊ သုရဋ္ဌာနံ သန္တိကေ ဣတော’’။

၆၆၁.

တေန ပါယာသိ သောရဋ္ဌော၊ သေနာယ စတုရင်္ဂိနိယာ။

ဥဗ္ဗိဂ္ဂရူပေါ ပုရိသော၊ သောရဋ္ဌံ ဧတဒဗြဝိ။

၆၆၂.

‘‘ကုမ္မဂ္ဂံ ပဋိပန္နမှာ၊ ဘိံသနံ လောမဟံသနံ။

ပုရတော ဒိဿတိ မဂ္ဂေါ၊ ပစ္ဆတော စ န ဒိဿတိ။

၆၆၃.

‘‘ကုမ္မဂ္ဂံ ပဋိပန္နမှာ၊ ယမပုရိသာန သန္တိကေ။

အမာနုသော ဝါယတိ ဂန္ဓော၊ ဃောသော သုယျတိ [သူယတိ (သီ. သျာ.)] ဒါရုဏော’’။

၆၆၄.

သံဝိဂ္ဂေါ ရာဇာ သောရဋ္ဌော၊ သာရထိံ ဧတဒဗြဝိ။

‘‘ကုမ္မဂ္ဂံ ပဋိပန္နမှာ၊ ဘိံသနံ လောမဟံသနံ။

ပုရတော ဒိဿတိ မဂ္ဂေါ၊ ပစ္ဆတော စ န ဒိဿတိ။

၆၆၅.

‘‘ကုမ္မဂ္ဂံ ပဋိပန္နမှာ၊ ယမပုရိသာန သန္တိကေ။

အမာနုသော ဝါယတိ ဂန္ဓော၊ ဃောသော သုယျတိ ဒါရုဏော’’။

၆၆၆.

ဟတ္ထိက္ခန္ဓံ သမာရုယှ၊ ဩလောကေန္တော စတုဒ္ဒိသံ [စတုဒ္ဒိဿာ (က.)]။

အဒ္ဒသ နိဂြောဓံ ရမဏီယံ [ရုက္ခံ နိဂြောဓံ (သျာ. က.)]၊ ပါဒပံ ဆာယာသမ္ပန္နံ။

နီလဗ္ဘဝဏ္ဏသဒိသံ၊ မေဃဝဏ္ဏသိရီနိဘံ။

၆၆၇.

သာရထိံ အာမန္တယီ ရာဇာ၊ ‘‘ကိံ ဧသော ဒိဿတိ ဗြဟာ။

နီလဗ္ဘဝဏ္ဏသဒိသော၊ မေဃဝဏ္ဏသိရီနိဘော’’။

၆၆၈.

‘‘နိဂြောဓေါ သော မဟာရာဇ၊ ပါဒပေါ ဆာယာသမ္ပန္နော။

နီလဗ္ဘဝဏ္ဏသဒိသော ၊ မေဃဝဏ္ဏသိရီနိဘော’’။

၆၆၉.

တေန ပါယာသိ သောရဋ္ဌော၊ ယေန သော ဒိဿတေ ဗြဟာ။

နီလဗ္ဘဝဏ္ဏသဒိသော၊ မေဃဝဏ္ဏသိရီနိဘော။

၆၇၀.

ဟတ္ထိက္ခန္ဓတော ဩရုယှ၊ ရာဇာ ရုက္ခံ ဥပါဂမိ။

နိသီဒိ ရုက္ခမူလသ္မိံ၊ သာမစ္စော သပရိဇ္ဇနော။

ပူရံ ပါနီယသရကံ၊ ပူဝေ ဝိတ္တေ စ အဒ္ဒသ။

၆၇၁.

ပုရိသော စ ဒေဝဝဏ္ဏီ၊ သဗ္ဗာဘရဏဘူသိတော။

ဥပသင်္ကမိတွာ ရာဇာနံ၊ သောရဋ္ဌံ ဧတဒဗြဝိ။

၆၇၂.

‘‘သွာဂတံ တေ မဟာရာဇ၊ အထော တေ အဒုရာဂတံ။

ပိဝတု ဒေဝေါ ပါနီယံ၊ ပူဝေ ခါဒ အရိန္ဒမ’’။

၆၇၃.

ပိဝိတွာ ရာဇာ ပါနီယံ၊ သာမစ္စော သပရိဇ္ဇနော။

ပူဝေ ခါဒိတွာ ပိတွာ စ၊ သောရဋ္ဌော ဧတဒဗြဝိ။

၆၇၄.

‘‘ဒေဝတာ နုသိ ဂန္ဓဗ္ဗော၊ အဒု သက္ကော ပုရိန္ဒဒေါ။

အဇာနန္တာ တံ ပုစ္ဆာမ၊ ကထံ ဇာနေမု တံ မယ’’န္တိ။

၆၇၅.

‘‘နာမှိ ဒေဝေါ န ဂန္ဓဗ္ဗော၊ နာပိ [နမှိ (က.)] သက္ကော ပုရိန္ဒဒေါ။

ပေတော အဟံ မဟာရာဇ၊ သုရဋ္ဌာ ဣဓ မာဂတော’’တိ။

၆၇၆.

‘‘ကိံသီလော ကိံသမာစာရော၊ သုရဋ္ဌသ္မိံ ပုရေ တုဝံ။

ကေန တေ ဗြဟ္မစရိယေန၊ အာနုဘာဝေါ အယံ တဝါ’’တိ။

၆၇၇.

‘‘တံ သုဏောဟိ မဟာရာဇ၊ အရိန္ဒမ ရဋ္ဌဝဍ္ဎန။

အမစ္စာ ပါရိသဇ္ဇာ စ၊ ဗြာဟ္မဏော စ ပုရောဟိတော။

၆၇၈.

‘‘သုရဋ္ဌသ္မိံ အဟံ ဒေဝ၊ ပုရိသော ပါပစေတသော။

မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ စ ဒုဿီလော၊ ကဒရိယော ပရိဘာသကော။

၆၇၉.

‘‘‘ဒဒန္တာနံ ကရောန္တာနံ၊ ဝါရယိဿံ ဗဟုဇ္ဇနံ။

အညေသံ ဒဒမာနာနံ၊ အန္တရာယကရော အဟံ။

၆၈၀.

‘‘‘ဝိပါကော နတ္ထိ ဒါနဿ၊ သံယမဿ ကုတော ဖလံ။

နတ္ထိ အာစရိယော နာမ၊ အဒန္တံ ကော ဒမေဿတိ။

၆၈၁.

‘‘‘သမတုလျာနိ ဘူတာနိ၊ ကုတော [ကုလေ (သျာ. က.)] ဇေဋ္ဌာပစာယိကော။

နတ္ထိ ဗလံ ဝီရိယံ ဝါ၊ ကုတော ဥဋ္ဌာနပေါရိသံ။

၆၈၂.

‘‘‘နတ္ထိ ဒါနဖလံ နာမ၊ န ဝိသောဓေတိ ဝေရိနံ။

လဒ္ဓေယျံ လဘတေ မစ္စော၊ နိယတိပရိဏာမဇံ [ပရိဏာမဇာ (သီ. က.)]။

၆၈၃.

‘‘‘နတ္ထိ မာတာ ပိတာ ဘာတာ၊ လောကော နတ္ထိ ဣတော ပရံ။

နတ္ထိ ဒိန္နံ နတ္ထိ ဟုတံ၊ သုနိဟိတံ န ဝိဇ္ဇတိ။

၆၈၄.

‘‘‘ယောပိ ဟနေယျ ပုရိသံ၊ ပရဿ ဆိန္ဒတေ [ပုရိသဿ ဆိန္ဒေ (သျာ. က.)] သိရံ။

န ကောစိ ကဉ္စိ ဟနတိ၊ သတ္တန္နံ ဝိဝရမန္တရေ။

၆၈၅.

‘‘‘အစ္ဆေဇ္ဇာဘေဇ္ဇော ဟိ [ဘေဇ္ဇော (သီ.)၊ အဘေဇ္ဇော (သျာ.)၊ ဘေဇ္ဇာသိ (က.)] ဇီဝေါ၊ အဋ္ဌံသော ဂုဠပရိမဏ္ဍလော။

ယောဇနာနံ သတံ ပဉ္စ၊ ကော ဇီဝံ ဆေတ္တုမရဟတိ။

၆၈၆.

‘‘‘ယထာ သုတ္တဂုဠေ ခိတ္တေ၊ နိဗ္ဗေဌေန္တံ ပလာယတိ။

ဧဝမေဝ စ သော ဇီဝေါ၊ နိဗ္ဗေဌေန္တော ပလာယတိ။

၆၈၇.

‘‘‘ယထာ ဂါမတော နိက္ခမ္မ၊ အညံ ဂါမံ ပဝိသတိ။

ဧဝမေဝ စ သော ဇီဝေါ၊ အညံ ဗောန္ဒိံ ပဝိသတိ။

၆၈၈.

‘‘‘ယထာ ဂေဟတော နိက္ခမ္မ၊ အညံ ဂေဟံ ပဝိသတိ။

ဧဝမေဝ စ သော ဇီဝေါ၊ အညံ ဗောန္ဒိံ ပဝိသတိ။

၆၈၉.

‘‘‘စုလ္လာသီတိ [စုဠာသီတိ (သီ. သျာ. က.)] မဟာကပ္ပိနော [မဟာကပ္ပုနော (သီ.)]၊ သတသဟဿာနိ ဟိ။

ယေ ဗာလာ ယေ စ ပဏ္ဍိတာ၊ သံသာရံ ခေပယိတွာန။

ဒုက္ခဿန္တံ ကရိဿရေ။

၆၉၀.

‘‘‘မိတာနိ သုခဒုက္ခာနိ၊ ဒေါဏေဟိ ပိဋကေဟိ စ။

ဇိနော သဗ္ဗံ ပဇာနာတိ’၊ သမ္မူဠှာ ဣတရာ ပဇာ။

၆၉၁.

‘‘ဧဝံဒိဋ္ဌိ ပုရေ အာသိံ၊ သမ္မူဠ္ဟော မောဟပါရုတော။

မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ စ ဒုဿီလော၊ ကဒရိယော ပရိဘာသကော။

၆၉၂.

‘‘ဩရံ မေ ဆဟိ မာသေဟိ၊ ကာလင်္ကိရိယာ ဘဝိဿတိ။

ဧကန္တကဋုကံ ဃောရံ၊ နိရယံ ပပတိဿဟံ။

၆၉၃.

[ပေ. ဝ. ၇၀] ‘‘စတုက္ကဏ္ဏံ စတုဒွါရံ၊ ဝိဘတ္တံ ဘာဂသော မိတံ။

အယောပါကာရပရိယန္တံ၊ အယသာ ပဋိကုဇ္ဇိတံ။

၆၉၄.

[ပေ. ဝ. ၇၁] ‘‘တဿ အယောမယာ ဘူမိ၊ ဇလိတာ တေဇသာ ယုတာ။

သမန္တာ ယောဇနသတံ၊ ဖရိတွာ တိဋ္ဌတိ သဗ္ဗဒါ။

၆၉၅.

‘‘ဝဿာနိ သတသဟဿာနိ၊ ဃောသော သုယျတိ တာဝဒေ။

လက္ခော ဧသော မဟာရာဇ၊ သတဘာဂဝဿကောဋိယော။

၆၉၆.

‘‘ကောဋိသတသဟဿာနိ ၊ နိရယေ ပစ္စရေ ဇနာ။

မိစ္ဆာဒိဋ္ဌီ စ ဒုဿီလာ၊ ယေ စ အရိယူပဝါဒိနော။

၆၉၇.

‘‘တတ္ထာဟံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ၊ ဒုက္ခံ ဝေဒိဿ ဝေဒနံ။

ဖလံ ပါပဿ ကမ္မဿ၊ တသ္မာ သောစာမဟံ ဘုသံ။

၆၉၈.

‘‘တံ သုဏောဟိ မဟာရာဇ၊ အရိန္ဒမ ရဋ္ဌဝဍ္ဎန။

ဓီတာ မယှံ မဟာရာဇ၊ ဥတ္တရာ ဘဒ္ဒမတ္ထု တေ။

၆၉၉.

‘‘ကရောတိ ဘဒ္ဒကံ ကမ္မံ၊ သီလေသုပေါသထေ ရတာ။

သညတာ သံဝိဘာဂီ စ၊ ဝဒညူ ဝီတမစ္ဆရာ။

၇၀၀.

‘‘အခဏ္ဍကာရီ သိက္ခာယ၊ သုဏှာ ပရကုလေသု စ။

ဥပါသိကာ သကျမုနိနော၊ သမ္ဗုဒ္ဓဿ သိရီမတော။

၇၀၁.

‘‘ဘိက္ခု စ သီလသမ္ပန္နော၊ ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။

ဩက္ခိတ္တစက္ခု သတိမာ၊ ဂုတ္တဒွါရော သုသံဝုတော။

၇၀၂.

‘‘သပဒါနံ စရမာနော၊ အဂမာ တံ နိဝေသနံ။

‘တမဒ္ဒသ မဟာရာဇ၊ ဥတ္တရာ ဘဒ္ဒမတ္ထု တေ’။

၇၀၃.

‘‘ပူရံ ပါနီယသရကံ၊ ပူဝေ ဝိတ္တေ စ သာ အဒါ။

‘ပိတာ မေ ကာလင်္ကတော၊ ဘန္တေ တဿေတံ ဥပကပ္ပတု’။

၇၀၄.

‘‘သမနန္တရာနုဒ္ဒိဋ္ဌေ၊ ဝိပါကော ဥဒပဇ္ဇထ။

ဘုဉ္ဇာမိ ကာမကာမီဟံ၊ ရာဇာ ဝေဿဝဏော ယထာ။

၇၀၅.

‘‘တံ သုဏောဟိ မဟာရာဇ၊ အရိန္ဒမ ရဋ္ဌဝဍ္ဎန။

သဒေဝကဿ လောကဿ၊ ဗုဒ္ဓေါ အဂ္ဂေါ ပဝုစ္စတိ။

တံ ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆ၊ သပုတ္တဒါရော အရိန္ဒမ။

၇၀၆.

‘‘အဋ္ဌင်္ဂိကေန မဂ္ဂေန၊ ဖုသန္တိ အမတံ ပဒံ။

တံ ဓမ္မံ သရဏံ ဂစ္ဆ၊ သပုတ္တဒါရော အရိန္ဒမ။

၇၀၇.

‘‘စတ္တာရော စ ပဋိပန္နာ [မဂ္ဂပဋိပန္နာ (သီ. သျာ.)]၊ စတ္တာရော စ ဖလေ ဌိတာ။

ဧသ သံဃော ဥဇုဘူတော၊ ပညာသီလသမာဟိတော။

တံ သသံဃံ သရဏံ ဂစ္ဆ၊ သပုတ္တဒါရော အရိန္ဒမ။

၇၀၈.

‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝိရမဿု ခိပ္ပံ၊ လောကေ အဒိန္နံ ပရိဝဇ္ဇယဿု။

အမဇ္ဇပေါ မာ စ မုသာ အဘာဏီ၊ သကေန ဒါရေန စ ဟောဟိ တုဋ္ဌော’’တိ။

၇၀၉.

‘‘အတ္ထကာမောသိ မေ ယက္ခ၊ ဟိတကာမောသိ ဒေဝတေ။

ကရောမိ တုယှံ ဝစနံ၊ တွံသိ အာစရိယော မမ။

၇၁၀.

‘‘ဥပေမိ သရဏံ ဗုဒ္ဓံ၊ ဓမ္မဉ္စာပိ အနုတ္တရံ။

သံဃဉ္စ နရဒေဝဿ၊ ဂစ္ဆာမိ သရဏံ အဟံ။

၇၁၁.

‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝိရမာမိ ခိပ္ပံ၊ လောကေ အဒိန္နံ ပရိဝဇ္ဇယာမိ။

အမဇ္ဇပေါ နော စ မုသာ ဘဏာမိ၊ သကေန ဒါရေန စ ဟောမိ တုဋ္ဌော။

၇၁၂.

‘‘ဩဖုဏာမိ [ဩပုဏာမိ (သီ.)၊ ဩဖုနာမိ (သျာ. က.)၊ ဩပုနာမိ (?)] မဟာဝါတေ၊ နဒိယာ သီဃဂါမိယာ။

ဝမာမိ ပါပိကံ ဒိဋ္ဌိံ၊ ဗုဒ္ဓါနံ သာသနေ ရတော’’။

၇၁၃.

ဣဒံ ဝတွာန သောရဋ္ဌော၊ ဝိရမိတွာ ပါပဒဿနာ [ပါပဒဿနံ (သျာ. က.)]။

နမော ဘဂဝတော ကတွာ၊ ပါမောက္ခော ရထမာရုဟီတိ။

နန္ဒကပေတဝတ္ထု တတိယံ။

၄. ရေဝတီပေတဝတ္ထု

၇၁၄.

[ဝိ. ဝ. ၈၆၃] ‘‘ဥဋ္ဌေဟိ ရေဝတေ သုပါပဓမ္မေ၊ အပါရုတဒွါရေ အဒါနသီလေ။

နေဿာမ တံ ယတ္ထ ထုနန္တိ ဒုဂ္ဂတာ၊ သမပ္ပိတာ [သမဇ္ဇတာ (သီ.)] နေရယိကာ ဒုခေနာ’’တိ။

၇၁၅.

ဣစ္စေဝ [ဣစ္စေဝံ (သျာ. က.)] ဝတွာန ယမဿ ဒူတာ၊ တေ ဒွေ ယက္ခာ လောဟိတက္ခာ ဗြဟန္တာ။

ပစ္စေကဗာဟာသု ဂဟေတွာ ရေဝတံ၊ ပက္ကာမယုံ ဒေဝဂဏဿ သန္တိကေ။

၇၁၆.

‘‘အာဒိစ္စဝဏ္ဏံ ရုစိရံ ပဘဿရံ၊ ဗျမ္ဟံ သုဘံ ကဉ္စနဇာလဆန္နံ။

ကဿေတမာကိဏ္ဏဇနံ ဝိမာနံ၊ သုရိယဿ ရံသီရိဝ ဇောတမာနံ။

၇၁၇.

‘‘နာရီဂဏာ စန္ဒနသာရလိတ္တာ [စန္ဒနသာရာနုလိတ္တာ (သျာ.)]၊ ဥဘတော ဝိမာနံ ဥပသောဘယန္တိ။

တံ ဒိဿတိ သုရိယသမာနဝဏ္ဏံ၊ ကော မောဒတိ သဂ္ဂပတ္တော ဝိမာနေ’’တိ။

၇၁၈.

‘‘ဗာရာဏသိယံ နန္ဒိယော နာမာသိ၊ ဥပါသကော အမစ္ဆရီ ဒါနပတိ ဝဒညူ။

တဿေတမာကိဏ္ဏဇနံ ဝိမာနံ၊ သုရိယဿ ရံသီရိဝ ဇောတမာနံ။

၇၁၉.

‘‘နာရီဂဏာ စန္ဒနသာရလိတ္တာ၊ ဥဘတော ဝိမာနံ ဥပသောဘယန္တိ။

တံ ဒိဿတိ သုရိယသမာနဝဏ္ဏံ၊ သော မောဒတိ သဂ္ဂပတ္တော ဝိမာနေ’’တိ။

၇၂၀.

‘‘နန္ဒိယဿာဟံ ဘရိယာ၊ အဂါရိနီ သဗ္ဗကုလဿ ဣဿရာ။

ဘတ္တု ဝိမာနေ ရမိဿာမိ ဒါနဟံ၊ န ပတ္ထယေ နိရယဒဿနာယာ’’တိ။

၇၂၁.

‘‘ဧသော တေ နိရယော သုပါပဓမ္မေ၊ ပုညံ တယာ အကတံ ဇီဝလောကေ။

န ဟိ မစ္ဆရီ ရောသကော ပါပဓမ္မော၊ သဂ္ဂူပဂါနံ လဘတိ သဟဗျတ’’န္တိ။

၇၂၂.

‘‘ကိံ နု ဂူထဉ္စ မုတ္တဉ္စ၊ အသုစီ ပဋိဒိဿတိ။

ဒုဂ္ဂန္ဓံ ကိမိဒံ မီဠှံ၊ ကိမေတံ ဥပဝါယတီ’’တိ။

၇၂၃.

‘‘ဧသ သံသဝကော နာမ၊ ဂမ္ဘီရော သတပေါရိသော။

ယတ္ထ ဝဿသဟဿာနိ၊ တုဝံ ပစ္စသိ ရေဝတေ’’တိ။

၇၂၄.

‘‘ကိံ နု ကာယေန ဝါစာယ၊ မနသာ ဒုက္ကဋံ ကတံ။

ကေန သံသဝကော လဒ္ဓေါ၊ ဂမ္ဘီရော သတပေါရိသော’’တိ။

၇၂၅.

‘‘သမဏေ ဗြာဟ္မဏေ စာပိ၊ အညေ ဝါပိ ဝနိဗ္ဗကေ။

မုသာဝါဒေန ဝဉ္စေသိ၊ တံ ပါပံ ပကတံ တယာ။

၇၂၆.

‘‘တေန သံသဝကော လဒ္ဓေါ၊ ဂမ္ဘီရော သတပေါရိသော။

တတ္ထ ဝဿသဟဿာနိ၊ တုဝံ ပစ္စသိ ရေဝတေ။

၇၂၇.

‘‘ဟတ္ထေပိ ဆိန္ဒန္တိ အထောပိ ပါဒေ၊ ကဏ္ဏေပိ ဆိန္ဒန္တိ အထောပိ နာသံ။

အထောပိ ကာကောဠဂဏာ သမေစ္စ၊ သင်္ဂမ္မ ခါဒန္တိ ဝိဖန္ဒမာန’’န္တိ။

၇၂၈.

‘‘သာဓု ခေါ မံ ပဋိနေထ၊ ကာဟာမိ ကုသလံ ဗဟုံ။

ဒါနေန သမစရိယာယ၊ သံယမေန ဒမေန စ။

ယံ ကတွာ သုခိတာ ဟောန္တိ၊ န စ ပစ္ဆာနုတပ္ပရေ’’တိ။

၇၂၉.

‘‘ပုရေ တုဝံ ပမဇ္ဇိတွာ၊ ဣဒါနိ ပရိဒေဝသိ။

သယံ ကတာနံ ကမ္မာနံ၊ ဝိပါကံ အနုဘောဿသီ’’တိ။

၇၃၀.

‘‘ကော ဒေဝလောကတော မနုဿလောကံ၊ ဂန္တွာန ပုဋ္ဌော မေ ဧဝံ ဝဒေယျ။

‘နိက္ခိတ္တဒဏ္ဍေသု ဒဒါထ ဒါနံ၊ အစ္ဆာဒနံ သေယျ [သယန (သီ.)] မထန္နပါနံ။

န ဟိ မစ္ဆရီ ရောသကော ပါပဓမ္မော၊ သဂ္ဂူပဂါနံ လဘတိ သဟဗျတံ’။

၇၃၁.

‘‘သာဟံ နူန ဣတော ဂန္တွာ၊ ယောနိံ လဒ္ဓါန မာနုသိံ။

ဝဒညူ သီလသမ္ပန္နာ၊ ကာဟာမိ ကုသလံ ဗဟုံ။

ဒါနေန သမစရိယာယ၊ သံယမေန ဒမေန စ။

၇၃၂.

‘‘အာရာမာနိ စ ရောပိဿံ၊ ဒုဂ္ဂေ သင်္ကမနာနိ စ။

ပပဉ္စ ဥဒပါနဉ္စ၊ ဝိပ္ပသန္နေန စေတသာ။

၇၃၃.

‘‘စာတုဒ္ဒသိံ ပဉ္စဒသိံ၊ ယာ စ ပက္ခဿ အဋ္ဌမီ။

ပါဋိဟာရိယပက္ခဉ္စ၊ အဋ္ဌင်္ဂသုသမာဂတံ။

၇၃၄.

‘‘ဥပေါသထံ ဥပဝသိဿံ၊ သဒါ သီလေသု သံဝုတာ။

န စ ဒါနေ ပမဇ္ဇိဿံ၊ သာမံ ဒိဋ္ဌမိဒံ မယာ’’တိ။

၇၃၅.

ဣစ္စေဝံ ဝိပ္ပလပန္တိံ၊ ဖန္ဒမာနံ တတော တတော။

ခိပိံသု နိရယေ ဃောရေ၊ ဥဒ္ဓံပါဒံ အဝံသိရံ။

၇၃၆.

‘‘အဟံ ပုရေ မစ္ဆရိနီ အဟောသိံ၊ ပရိဘာသိကာ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ။

ဝိတထေန စ သာမိကံ ဝဉ္စယိတွာ၊ ပစ္စာမဟံ နိရယေ ဃောရရူပေ’’တိ။

ရေဝတီပေတဝတ္ထု စတုတ္ထံ။

၅. ဥစ္ဆုပေတဝတ္ထု

၇၃၇.

‘‘ဣဒံ မမ ဥစ္ဆုဝနံ မဟန္တံ၊ နိဗ္ဗတ္တတိ ပုညဖလံ အနပ္ပကံ။

တံ ဒါနိ မေ န [န ဒါနိ မေ တံ (သီ. က.)] ပရိဘောဂမေတိ၊ အာစိက္ခ ဘန္တေ ကိဿ အယံ ဝိပါကော။

၇၃၈.

‘‘ဟညာမိ [ဝိဟညာမိ (က.)] ခဇ္ဇာမိ စ ဝါယမာမိ၊ ပရိသက္ကာမိ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ ကိဉ္စိ။

သွာဟံ ဆိန္နထာမော ကပဏော လာလပါမိ၊ ကိဿ [ကိဿဿ (သီ.)၊ ကိဿဿု (?)] ကမ္မဿ အယံ ဝိပါကော။

၇၃၉.

‘‘ဝိဃာတော စာဟံ ပရိပတာမိ ဆမာယံ၊ ပရိဝတ္တာမိ ဝါရိစရောဝ ဃမ္မေ။

ရုဒတော စ မေ [ဒူရတော စ မေ (သျာ. က.)] အဿုကာ နိဂ္ဂလန္တိ၊ အာစိက္ခ ဘန္တေ ကိဿ အယံ ဝိပါကော။

၇၄၀.

‘‘ဆာတော ကိလန္တော စ ပိပါသိတော စ၊ သန္တဿိတော သာတသုခံ န ဝိန္ဒေ။

ပုစ္ဆာမိ တံ ဧတမတ္ထံ ဘဒန္တေ၊ ကထံ နု ဥစ္ဆုပရိဘောဂံ လဘေယျ’’န္တိ။

၇၄၁.

‘‘ပုရေ တုဝံ ကမ္မမကာသိ အတ္တနာ၊ မနုဿဘူတော ပုရိမာယ ဇာတိယာ။

အဟဉ္စ တံ ဧတမတ္ထံ ဝဒါမိ၊ သုတွာန တွံ ဧတမတ္ထံ ဝိဇာန။

၇၄၂.

‘‘ဥစ္ဆုံ တုဝံ ခါဒမာနော ပယာတော၊ ပုရိသော စ တေ ပိဋ္ဌိတော အနွဂစ္ဆိ။

သော စ တံ ပစ္စာသန္တော ကထေသိ၊ တဿ တုဝံ န ကိဉ္စိ အာလပိတ္ထ။

၇၄၃.

‘‘သော စ တံ အဘဏန္တံ အယာစိ၊ ‘ဒေဟယျ ဥစ္ဆု’န္တိ စ တံ အဝေါစ။

တဿ တုဝံ ပိဋ္ဌိတော ဥစ္ဆုံ အဒါသိ၊ တဿေတံ ကမ္မဿ အယံ ဝိပါကော။

၇၄၄.

‘‘ဣင်္ဃ တွံ ဂန္တွာန ပိဋ္ဌိတော ဂဏှေယျာသိ [ဣင်္ဃ တွံ ပိဋ္ဌိတော ဂဏှ ဥစ္ဆုံ (သီ.)]၊ ဂဟေတွာန တံ ခါဒဿု ယာဝဒတ္ထံ။

တေနေဝ တွံ အတ္တမနော ဘဝိဿသိ၊ ဟဋ္ဌော စုဒဂ္ဂေါ စ ပမောဒိတော စာ’’တိ။

၇၄၅.

ဂန္တွာန သော ပိဋ္ဌိတော အဂ္ဂဟေသိ၊ ဂဟေတွာန တံ ခါဒိ ယာဝဒတ္ထံ။

တေနေဝ သော အတ္တမနော အဟောသိ၊ ဟဋ္ဌော စုဒဂ္ဂေါ စ ပမောဒိတော စာတိ။

ဥစ္ဆုပေတဝတ္ထု ပဉ္စမံ။

၆. ကုမာရပေတဝတ္ထု

၇၄၆.

‘‘သာဝတ္ထိ နာမ နဂရံ၊ ဟိမဝန္တဿ ပဿတော။

တတ္ထ အာသုံ ဒွေ ကုမာရာ၊ ရာဇပုတ္တာတိ မေ သုတံ။

၇၄၇.

‘‘သမ္မတ္တာ [ပမတ္တာ (က.)] ရဇနီယေသု၊ ကာမဿာဒါဘိနန္ဒိနော။

ပစ္စုပ္ပန္နသုခေ ဂိဒ္ဓါ၊ န တေ ပသ္သိံသုနာဂတံ။

၇၄၈.

‘‘တေ စုတာ စ မနုဿတ္တာ၊ ပရလောကံ ဣတော ဂတာ။

တေဓ ဃောသေန္တ္ယဒိဿန္တာ၊ ပုဗ္ဗေ ဒုက္ကဋမတ္တနော။

၇၄၉.

‘‘‘ဗဟူသု ဝတ [ဗဟုဿုတေသု (သီ. က.)] သန္တေသု၊ ဒေယျဓမ္မေ ဥပဋ္ဌိတေ။

နာသက္ခိမှာ စ အတ္တာနံ၊ ပရိတ္တံ ကာတုံ သုခါဝဟံ။

၇၅၀.

‘‘‘ကိံ တတော ပါပကံ အဿ၊ ယံ နော ရာဇကုလာ စုတာ။

ဥပပန္နာ ပေတ္တိဝိသယံ၊ ခုပ္ပိပါသသမပ္ပိတာ [ခုပ္ပိပါသာသမပ္ပိတာ (သီ. ဣ.)]။

၇၅၁.

‘‘သာမိနော ဣဓ ဟုတွာန၊ ဟောန္တိ အသာမိနော တဟိံ။

ဘမန္တိ [စရန္တိ (သီ. ဣ.)၊ မရန္တိ (သျာ.)] ခုပ္ပိပါသာယ၊ မနုဿာ ဥန္နတောနတာ။

၇၅၂.

‘‘ဧတမာဒီနဝံ ဉတွာ၊ ဣဿရမဒသမ္ဘဝံ။

ပဟာယ ဣဿရမဒံ၊ ဘဝေ သဂ္ဂဂတော နရော။

ကာယဿ ဘေဒါ သပ္ပညော၊ သဂ္ဂံ သော ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ။

ကုမာရပေတဝတ္ထု ဆဋ္ဌံ။

၇. ရာဇပုတ္တပေတဝတ္ထု

၇၅၃.

ပုဗ္ဗေ ကတာနံ ကမ္မာနံ၊ ဝိပါကော မထယေ မနံ။

ရူပေ သဒ္ဒေ ရသေ ဂန္ဓေ၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေ စ မနောရမေ။

၇၅၄.

နစ္စံ ဂီတံ ရတိံ ခိဍ္ဍံ၊ အနုဘုတွာ အနပ္ပကံ။

ဥယျာနေ ပရိစရိတွာ၊ ပဝိသန္တော ဂိရိဗ္ဗဇံ။

၇၅၅.

ဣသိံ သုနေတ္တ [သုနိတ (က.)] မဒ္ဒက္ခိ၊ အတ္တဒန္တံ သမာဟိတံ။

အပ္ပိစ္ဆံ ဟိရိသမ္ပန္နံ၊ ဥဉ္ဆေ ပတ္တဂတေ ရတံ။

၇၅၆.

ဟတ္ထိက္ခန္ဓတော ဩရုယှ၊ လဒ္ဓါ ဘန္တေတိ စာဗြဝိ။

တဿ ပတ္တံ ဂဟေတွာန၊ ဥစ္စံ ပဂ္ဂယှ ခတ္တိယော။

၇၅၇.

ထဏ္ဍိလေ ပတ္တံ ဘိန္ဒိတွာ၊ ဟသမာနော အပက္ကမိ။

‘‘ရညော ကိတဝဿာဟံ ပုတ္တော၊ ကိံ မံ ဘိက္ခု ကရိဿသိ’’။

၇၅၈.

တဿ ကမ္မဿ ဖရုသဿ၊ ဝိပါကော ကဋုကော အဟု။

ယံ ရာဇပုတ္တော ဝေဒေသိ၊ နိရယမှိ သမပ္ပိတော။

၇၅၉.

ဆဠေဝ စတုရာသီတိ၊ ဝဿာနိ နဝုတာနိ စ။

ဘုသံ ဒုက္ခံ နိဂစ္ဆိတ္ထော၊ နိရယေ ကတကိဗ္ဗိသော။

၇၆၀.

ဥတ္တာနောပိ စ ပစ္စိတ္ထ၊ နိကုဇ္ဇော ဝါမဒက္ခိဏော။

ဥဒ္ဓံပါဒေါ ဌိတော စေဝ၊ စိရံ ဗာလော အပစ္စထ။

၇၆၁.

ဗဟူနိ ဝဿသဟဿာနိ၊ ပူဂါနိ နဟုတာနိ စ။

ဘုသံ ဒုက္ခံ နိဂစ္ဆိတ္ထော၊ နိရယေ ကတကိဗ္ဗိသော။

၇၆၂.

ဧတာဒိသံ ခေါ ကဋုကံ၊ အပ္ပဒုဋ္ဌပ္ပဒေါသိနံ။

ပစ္စန္တိ ပါပကမ္မန္တာ၊ ဣသိမာသဇ္ဇ သုဗ္ဗတံ။

၇၆၃.

သော တတ္ထ ဗဟုဝဿာနိ၊ ဝေဒယိတွာ ဗဟုံ ဒုခံ။

ခုပ္ပိပါသဟတော နာမ [ခုပ္ပိပါသာဟတော နာမ (သီ. ဣ)]၊ ပေတော အာသိ တတော စုတော။

၇၆၄.

ဧတမာဒီနဝံ ဉတွာ [ဒိသွာ (သီ.)]၊ ဣဿရမဒသမ္ဘဝံ။

ပဟာယ ဣဿရမဒံ၊ နိဝါတမနုဝတ္တယေ။

၇၆၅.

ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ပါသံသော၊ ယော ဗုဒ္ဓေသု သဂါရဝေါ။

ကာယဿ ဘေဒါ သပ္ပညော၊ သဂ္ဂံ သော ဥပပဇ္ဇတီတိ။

ရာဇပုတ္တပေတဝတ္ထု သတ္တမံ။

၈. ဂူထခါဒကပေတဝတ္ထု

၇၆၆.

‘‘ဂူထကူပတော ဥဂ္ဂန္တွာ၊ ကော နု ဒီနော ပတိဋ္ဌသိ [ဒီနော ဟိ တိဋ္ဌသိ (သီ.)]။

နိဿံသယံ ပါပကမ္မန္တော၊ ကိံ နု သဒ္ဒဟသေ တုဝ’’န္တိ။

၇၆၇.

‘‘အဟံ ဘဒန္တေ ပေတောမှိ၊ ဒုဂ္ဂတော ယမလောကိကော။

ပါပကမ္မံ ကရိတွာန၊ ပေတလောကံ ဣတော ဂတော’’။

၇၆၈.

‘‘ကိံ နု ကာယေန ဝါစာယ၊ မနသာ ဒုက္ကဋံ ကတံ။

ကိဿ ကမ္မဝိပါကေန၊ ဣဒံ ဒုက္ခံ နိဂစ္ဆသီ’’တိ။

၇၆၉.

‘‘အဟု အာဝါသိကော မယှံ၊ ဣဿုကီ ကုလမစ္ဆရီ။

အဇ္ဈောသိတော မယှံ ဃရေ၊ ကဒရိယော ပရိဘာသကော။

၇၇၀.

‘‘တဿာဟံ ဝစနံ သုတွာ၊ ဘိက္ခဝေါ ပရိဘာသိသံ။

တဿ ကမ္မဝိပါကေန၊ ပေတလောကံ ဣတော ဂတော’’တိ။

၇၇၁.

‘‘အမိတ္တော မိတ္တဝဏ္ဏေန၊ ယော တေ အာသိ ကုလူပကော။

ကာယဿ ဘေဒါ ဒုပ္ပညော၊ ကိံ နု ပေစ္စ ဂတိံ ဂတော’’တိ။

၇၇၂.

‘‘တဿေဝါဟံ ပါပကမ္မဿ၊ သီသေ တိဋ္ဌာမိ မတ္ထကေ။

သော စ ပရဝိသယံ ပတ္တော၊ မမေဝ ပရိစာရကော။

၇၇၃.

‘‘ယံ ဘဒန္တေ ဟဒန္တညေ၊ ဧတံ မေ ဟောတိ ဘောဇနံ။

အဟဉ္စ ခေါ ယံ ဟဒါမိ၊ ဧတံ သော ဥပဇီဝတီ’’တိ။

ဂူထခါဒကပေတဝတ္ထု အဋ္ဌမံ။

၉. ဂူထခါဒကပေတိဝတ္ထု

၇၇၄.

‘‘ဂူထကူပတော ဥဂ္ဂန္တွာ၊ ကာ နု ဒီနာ ပတိဋ္ဌသိ။

နိဿံသယံ ပါပကမ္မန္တာ၊ ကိံ နု သဒ္ဒဟသေ တုဝ’’န္တိ။

၇၇၅.

‘‘အဟံ ဘဒန္တေ ပေတီမှိ၊ ဒုဂ္ဂတာ ယမလောကိကာ။

ပါပကမ္မံ ကရိတွာန၊ ပေတလောကံ ဣတော ဂတာ’’တိ။

၇၇၆.

‘‘ကိံ နု ကာယေန ဝါစာယ၊ မနသာ ဒုက္ကဋံ ကတံ။

ကိဿ ကမ္မဝိပါကေန၊ ဣဒံ ဒုက္ခံ နိဂစ္ဆသီ’’တိ။

၇၇၇.

‘‘အဟု အာဝါသိကော မယှံ၊ ဣဿုကီ ကုလမစ္ဆရီ။

အဇ္ဈောသိတော မယှံ ဃရေ၊ ကဒရိယော ပရိဘာသကော။

၇၇၈.

‘‘တဿာဟံ ဝစနံ သုတွာ၊ ဘိက္ခဝေါ ပရိဘာသိသံ။

တဿ ကမ္မဝိပါကေန၊ ပေတလောကံ ဣတော ဂတာ’’တိ။

၇၇၉.

‘‘အမိတ္တော မိတ္တဝဏ္ဏေန၊ ယော တေ အာသိ ကုလူပကော။

ကာယဿ ဘေဒါ ဒုပ္ပညော၊ ကိံ နု ပေစ္စ ဂတိံ ဂတော’’တိ။

၇၈၀.

‘‘တဿေဝါဟံ ပါပကမ္မဿ၊ သီသေ တိဋ္ဌာမိ မတ္ထကေ။

သော စ ပရဝိသယံ ပတ္တော၊ မမေဝ ပရိစာရကော။

၇၈၁.

‘‘ယံ ဘဒန္တေ ဟဒန္တညေ၊ ဧတံ မေ ဟောတိ ဘောဇနံ။

အဟဉ္စ ခေါ ယံ ဟဒါမိ၊ ဧတံ သော ဥပဇီဝတီ’’တိ။

ဂူထခါဒကပေတိဝတ္ထု နဝမံ။

၁၀. ဂဏပေတဝတ္ထု

၇၈၂.

‘‘နဂ္ဂါ ဒုဗ္ဗဏ္ဏရူပါတ္ထ၊ ကိသာ ဓမနိသန္ထတာ။

ဥပ္ဖာသုလိကာ [ဥပ္ပါသုဠိကာ (က.)] ကိသိကာ၊ ကေ နု တုမှေတ္ထ မာရိသာ’’တိ။

၇၈၃.

‘‘မယံ ဘဒန္တေ ပေတာမှာ၊ ဒုဂ္ဂတာ ယမလောကိကာ။

ပါပကမ္မံ ကရိတွာန၊ ပေတလောကံ ဣတော ဂတာ’’တိ။

၇၈၄.

‘‘ကိံ နု ကာယေန ဝါစာယ၊ မနသာ ဒုက္ကဋံ ကတံ။

ကိဿ ကမ္မဝိပါကေန၊ ပေတလောကံ ဣတော ဂတာ’’တိ။

၇၈၅.

‘‘အနာဝဋေသု တိတ္ထေသု၊ ဝိစိနိမှဒ္ဓမာသကံ။

သန္တေသု ဒေယျဓမ္မေသု၊ ဒီပံ နာကမှ အတ္တနော။

၇၈၆.

‘‘နဒိံ ဥပေမ တသိတာ၊ ရိတ္တကာ ပရိဝတ္တတိ။

ဆာယံ ဥပေမ ဥဏှေသု၊ အာတပေါ ပရိဝတ္တတိ။

၇၈၇.

‘‘အဂ္ဂိဝဏ္ဏော စ နော ဝါတော၊ ဍဟန္တော ဥပဝါယတိ။

ဧတဉ္စ ဘန္တေ အရဟာမ၊ အညဉ္စ ပါပကံ တတော။

၇၈၈.

‘‘အပိ ယောဇနာနိ [အဓိယောဇနာနိ (သီ. က.)] ဂစ္ဆာမ၊ ဆာတာ အာဟာရဂေဓိနော။

အလဒ္ဓါဝ နိဝတ္တာမ၊ အဟော နော အပ္ပပုညတာ။

၇၈၉.

‘‘ဆာတာ ပမုစ္ဆိတာ ဘန္တာ၊ ဘူမိယံ ပဋိသုမ္ဘိတာ။

ဥတ္တာနာ ပဋိကိရာမ၊ အဝကုဇ္ဇာ ပတာမသေ။

၇၉၀.

‘‘တေ စ တတ္ထေဝ ပတိတာ [တတ္ထ ပပဟိတာ (က.)]၊ ဘူမိယံ ပဋိသုမ္ဘိတာ။

ဥရံ သီသဉ္စ ဃဋ္ဋေမ၊ အဟော နော အပ္ပပုညတာ။

၇၉၁.

‘‘ဧတဉ္စ ဘန္တေ အရဟာမ၊ အညဉ္စ ပါပကံ တတော။

သန္တေသု ဒေယျဓမ္မေသု၊ ဒီပံ နာကမှ အတ္တနော။

၇၉၂.

‘‘တေ ဟိ နူန ဣတော ဂန္တွာ၊ ယောနိံ လဒ္ဓါန မာနုသိံ။

ဝဒညူ သီလသမ္ပန္နာ၊ ကာဟာမ ကုသလံ ဗဟု’’န္တိ။

ဂဏပေတဝတ္ထု ဒသမံ။

၁၁. ပါဋလိပုတ္တပေတဝတ္ထု

၇၉၃.

‘‘ဒိဋ္ဌာ တယာ နိရယာ တိရစ္ဆာနယောနိ၊

ပေတာ အသုရာ အထဝါပိ မာနုသာ ဒေဝါ။ သယမဒ္ဒသ ကမ္မဝိပါကမတ္တနော၊

နေဿာမိ တံ ပါဋလိပုတ္တမက္ခတံ။ တတ္ထ ဂန္တွာ ကုသလံ ကရောဟိ ကမ္မံ’’။

၇၉၄.

‘‘အတ္ထကာမောသိ မေ ယက္ခ၊ ဟိတကာမောသိ ဒေဝတေ။

ကရောမိ တုယှံ ဝစနံ၊ တွံသိ အာစရိယော မမ။

၇၉၅.

‘‘ဒိဋ္ဌာ မယာ နိရယာ တိရစ္ဆာနယောနိ၊ ပေတာ အသုရာ အထဝါပိ မာနုသာ ဒေဝါ။

သယမဒ္ဒသံ ကမ္မဝိပါကမတ္တနော၊ ကာဟာမိ ပုညာနိ အနပ္ပကာနီ’’တိ။

ပါဋလိပုတ္တပေတဝတ္ထု ဧကာဒသမံ။

၁၂. အမ္ဗဝနပေတဝတ္ထု

၇၉၆.

‘‘အယဉ္စ တေ ပေါက္ခရဏီ သုရမ္မာ၊ သမာ သုတိတ္ထာ စ မဟောဒကာ စ။

သုပုပ္ဖိတာ ဘမရဂဏာနုကိဏ္ဏာ၊ ကထံ တယာ လဒ္ဓါ အယံ မနုညာ။

၇၉၇.

‘‘ဣဒဉ္စ တေ အမ္ဗဝနံ သုရမ္မံ၊ သဗ္ဗောတုကံ ဓါရယတေ [ဓါရယတိ (သျာ. က.)] ဖလာနိ။

သုပုပ္ဖိတံ ဘမရဂဏာနုကိဏ္ဏံ၊ ကထံ တယာ လဒ္ဓမိဒံ ဝိမာနံ’’။

၇၉၈.

‘‘အမ္ဗပက္ကံ ဒကံ [အမ္ဗပက္ကောဒကံ (သီ. သျာ. ဣ.)၊ အမ္ဗပက္ကူဒကံ (က.)] ယာဂု၊ သီတစ္ဆာယာ မနောရမာ။

ဓီတာယ ဒိန္နဒါနေန၊ တေန မေ ဣဓ လဗ္ဘတိ’’။

၇၉၉.

‘‘သန္ဒိဋ္ဌိကံ ကမ္မံ ဧဝံ [သန္ဒိဋ္ဌိကံ ဧဝ (သျာ.)] ပဿထ၊ ဒါနဿ ဒမဿ သံယမဿ ဝိပါကံ။

ဒါသီ အဟံ အယျကုလေသု ဟုတွာ၊ သုဏိသာ ဟောမိ အဂါရဿ ဣဿရာ’’တိ။

အမ္ဗဝနပေတဝတ္ထု ဒွါဒသမံ။

၁၃. အက္ခရုက္ခပေတဝတ္ထု

၈၀၀.

‘‘ယံ ဒဒါတိ န တံ ဟောတိ၊ ဒေထေဝ ဒါနံ ဒတွာ ဥဘယံ တရတိ။

ဥဘယံ တေန ဒါနေန [တေန (က.)] ဂစ္ဆတိ၊ ဇာဂရထ မာပမဇ္ဇထာ’’တိ။

အက္ခရုက္ခပေတဝတ္ထု တေရသမံ။

၁၄. ဘောဂသံဟရပေတဝတ္ထု

၈၀၁.

‘‘မယံ ဘောဂေ သံဟရိမှ၊ သမေန ဝိသမေန စ။

တေ အညေ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ၊ မယံ ဒုက္ခဿ ဘာဂိနီ’’တိ။

ဘောဂသံဟရပေတဝတ္ထု စုဒ္ဒသမံ။

၁၅. သေဋ္ဌိပုတ္တပေတဝတ္ထု

၈၀၂.

[ဇာ. ၁.၄.၅၄ ဇာတကေပိ] ‘‘သဋ္ဌိဝဿသဟဿာနိ၊ ပရိပုဏ္ဏာနိ သဗ္ဗသော။

နိရယေ ပစ္စမာနာနံ၊ ကဒါ အန္တော ဘဝိဿတိ’’။

၈၀၃.

[ဇာ. ၁.၄.၅၅ ဇာတကေပိ] ‘‘နတ္ထိ အန္တော ကုတော အန္တော၊ န အန္တော ပဋိဒိဿတိ။

တထာ ဟိ ပကတံ ပါပံ၊ တုယှံ မယှဉ္စ မာရိသာ [မမ တုယှဉ္စ မာရိသ (သီ. သျာ. ဣ.)]။

၈၀၄.

[ဇာ. ၁.၄.၅၃ ဇာတကေပိ] ‘‘ဒုဇ္ဇီဝိတမဇီဝမှ ၊ ယေ သန္တေ န ဒဒမှသေ။

သန္တေသု ဒေယျဓမ္မေသု၊ ဒီပံ နာကမှ အတ္တနော။

၈၀၅.

[ဇာ. ၁.၄.၅၆ ဇာတကေပိ] ‘‘သောဟံ နူန ဣတော ဂန္တွာ၊ ယောနိံ လဒ္ဓါန မာနုသိံ။

ဝဒညူ သီလသမ္ပန္နော၊ ကာဟာမိ ကုသလံ ဗဟု’’န္တိ။

သေဋ္ဌိပုတ္တပေတဝတ္ထု ပန္နရသမံ။

၁၆. သဋ္ဌိကူဋပေတဝတ္ထု

၈၀၆.

‘‘ကိံ နု ဥမ္မတ္တရူပေါဝ၊ မိဂေါ ဘန္တောဝ ဓါဝသိ။

နိဿံသယံ ပါပကမ္မန္တော [ပါပကမ္မံ (သျာ. ဣ.)]၊ ကိံ နု သဒ္ဒါယသေ တုဝ’’န္တိ။

၈၀၇.

‘‘အဟံ ဘဒန္တေ ပေတောမှိ၊ ဒုဂ္ဂတော ယမလောကိကော။

ပါပကမ္မံ ကရိတွာန၊ ပေတလောကံ ဣတော ဂတော။

၈၀၈.

‘‘သဋ္ဌိ ကူဋသဟဿာနိ၊ ပရိပုဏ္ဏာနိ သဗ္ဗသော။

သီသေ မယှံ နိပတန္တိ၊ တေ ဘိန္ဒန္တိ စ မတ္ထက’’န္တိ။

၈၀၉.

‘‘ကိံ နု ကာယေန ဝါစာယ၊ မနသာ ဒုက္ကဋံ ကတံ။

ကိဿ ကမ္မဝိပါကေန၊ ဣဒံ ဒုက္ခံ နိဂစ္ဆသိ။

၈၁၀.

‘‘သဋ္ဌိ ကူဋသဟဿာနိ၊ ပရိပုဏ္ဏာနိ သဗ္ဗသော။

သီသေ တုယှံ နိပတန္တိ၊ တေ ဘိန္ဒန္တိ စ မတ္ထက’’န္တိ။

၈၁၁.

‘‘အထဒ္ဒသာသိံ သမ္ဗုဒ္ဓံ၊ သုနေတ္တံ ဘာဝိတိန္ဒ္ရိယံ။

နိသိန္နံ ရုက္ခမူလသ္မိံ၊ ဈာယန္တံ အကုတောဘယံ။

၈၁၂.

‘‘သာလိတ္တကပ္ပဟာရေန၊ ဘိန္ဒိဿံ တဿ မတ္ထကံ။

တဿ ကမ္မဝိပါကေန၊ ဣဒံ ဒုက္ခံ နိဂစ္ဆိသံ။

၈၁၃.

‘‘သဋ္ဌိ ကူဋသဟဿာနိ၊ ပရိပုဏ္ဏာနိ သဗ္ဗသော။

သီသေ မယှံ နိပတန္တိ၊ တေ ဘိန္ဒန္တိ စ [နိပတန္တိ၊ ဝေါ ဘိန္ဒန္တွေ (သီ. ဓမ္မပဒဋ္ဌကထာ)] မတ္ထက’’န္တိ။

၈၁၄.

‘‘ဓမ္မေန တေ ကာပုရိသ၊ သဋ္ဌိကူဋသဟဿာနိ၊ ပရိပုဏ္ဏာနိ သဗ္ဗသော။

သီသေ တုယှံ နိပတန္တိ၊ တေ ဘိန္ဒန္တိ စ မတ္ထက’’န္တိ။

သဋ္ဌိကူဋပေတဝတ္ထု သောဠသမံ။

မဟာဝဂ္ဂေါ စတုတ္ထော နိဋ္ဌိတော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

အမ္ဗသက္ကရော သေရီသကော၊ ပိင်္ဂလော ရေဝတိ ဥစ္ဆု။

ဒွေ ကုမာရာ ဒုဝေ ဂူထာ၊ ဂဏပါဋလိအမ္ဗဝနံ။

အက္ခရုက္ခဘောဂသံဟရာ၊ သေဋ္ဌိပုတ္တသဋ္ဌိကူဋာ။

ဣတိ သောဠသဝတ္ထူနိ၊ ဝဂ္ဂေါ တေန ပဝုစ္စတိ။

အထ ဝဂ္ဂုဒ္ဒါနံ –

ဥရဂေါ ဥပရိဝဂ္ဂေါ၊ စူဠမဟာတိ စတုဓါ။

ဝတ္ထူနိ ဧကပညာသံ၊ စတုဓါ ဘာဏဝါရတော။

ပေတဝတ္ထုပါဠိ နိဋ္ဌိတာ။