၃. စူဠဝဂ္ဂ
၁. အဘိဇ္ဇမာနပေတဝတ္ထု
၃၈၇.
‘‘အဘိဇ္ဇမာနေ ဝါရိမှိ၊ ဂဂႅါယ ဣဓ ဂစ္ဆသိ။
နဂ္ဂေါ ပုဗ္ဗဒ္ဓပေတောဝ မာလဓါရီ အလင်္ကတော။
ကုဟိံ ဂမိဿသိ ပေတ၊ ကတ္ထ ဝါသော ဘဝိဿတီ’’တိ။
၃၈၈.
‘‘စုန္ဒဋ္ဌိလံ [စုန္ဒဋ္ဌိကံ (သီ.)] ဂမိဿာမိ၊ ပေတော သော ဣတိ ဘာသတိ။
အန္တရေ ဝါသဘဂါမံ၊ ဗာရာဏသိံ စ [ဗာရာဏသိယာ စ (သီ. သျာ.)] သန္တိကေ’’။
၃၈၉.
တဉ္စ ဒိသွာ မဟာမတ္တော၊ ကောလိယော ဣတိ ဝိဿုတော။
သတ္တုံ ဘတ္တဉ္စ ပေတဿ၊ ဣတကဉ္စ ယုဂံ အဒါ။
၃၉၀.
နာဝါယ တိဋ္ဌမာနာယ၊ ကပ္ပကဿ အဒါပယိ။
ကပ္ပကဿ ပဒိန္နမှိ၊ ဌာနေ ပေတဿ ဒိဿထ [ပေတဿု’ဒိဿထ (သီ.)၊ ပေတဿု’ဒိစ္ဆထ (?)]။
၃၉၁.
တတော သုဝတ္ထဝသနော၊ မာလဓါရီ အလင်္ကတော။
ဌာနေ ဌိတဿ ပေတဿ၊ ဒက္ခိဏာ ဥပကပ္ပထ။
တသ္မာ ဒဇ္ဇေထ ပေတာနံ၊ အနုကမ္ပာယ ပုနပ္ပုနံ။
၃၉၂.
သာတုန္နဝသနာ [သာဟုန္နဝါသိနော (သျာ. ဣ.)၊ သာဟုန္ဒဝါသိနော (က.)] ဧကေ၊ အညေ ကေသနိဝါသနာ [ကေသနိဝါသိနော (သျာ. က.)]။
ပေတာ ဘတ္တာယ ဂစ္ဆန္တိ၊ ပက္ကမန္တိ ဒိသောဒိသံ။
၃၉၃.
ဒူရေ ဧကေ [ဒူရေ ပေတာ (က.)] ပဓါဝိတွာ၊ အလဒ္ဓါဝ နိဝတ္တရေ။
ဆာတာ ပမုစ္ဆိတာ ဘန္တာ၊ ဘူမိယံ ပဋိသုမ္ဘိတာ။
၃၉၄.
တေ စ [ကေစိ (သီ. သျာ.)] တတ္ထ ပပတိတာ [ပပတိတွာ (သီ.)၊ စ ပတိတာ (သျာ.)]၊ ဘူမိယံ ပဋိသုမ္ဘိတာ။
ပုဗ္ဗေ အကတကလျာဏာ၊ အဂ္ဂိဒဍ္ဎာဝ အာတပေ။
၃၉၅.
‘‘မယံ ပုဗ္ဗေ ပါပဓမ္မာ၊ ဃရဏီ ကုလမာတရော။
သန္တေသု ဒေယျဓမ္မေသု၊ ဒီပံ နာကမှ အတ္တနော။
၃၉၆.
‘‘ပဟူတံ အန္နပါနမ္ပိ၊ အပိဿု အဝကိရီယတိ။
သမ္မဂ္ဂတေ ပဗ္ဗဇိတေ၊ န စ ကိဉ္စိ အဒမှသေ။
၃၉၇.
‘‘အကမ္မကာမာ အလသာ၊ သာဒုကာမာ မဟဂ္ဃသာ။
အာလောပပိဏ္ဍဒါတာရော၊ ပဋိဂ္ဂဟေ ပရိဘာသိမှသေ [ပရိဘာသိတာ (သျာ. က.)]။
၃၉၈.
‘‘တေ ဃရာ တာ စ ဒါသိယော၊ တာနေဝါဘရဏာနိ နော။
တေ အညေ ပရိစာရေန္တိ၊ မယံ ဒုက္ခဿ ဘာဂိနော။
၃၉၉.
‘‘ဝေဏီ ဝါ အဝညာ ဟောန္တိ၊ ရထကာရီ စ ဒုဗ္ဘိကာ။
စဏ္ဍာလီ ကပဏာ ဟောန္တိ၊ ကပ္ပကာ [နှာပိကာ (သီ.)] စ ပုနပ္ပုနံ။
၄၀၀.
‘‘ယာနိ ယာနိ နိဟီနာနိ၊ ကုလာနိ ကပဏာနိ စ။
တေသု တေသွေဝ ဇာယန္တိ၊ ဧသာ မစ္ဆရိနော ဂတိ။
၄၀၁.
‘‘ပုဗ္ဗေ စ ကတကလျာဏာ၊ ဒါယကာ ဝီတမစ္ဆရာ။
သဂ္ဂံ တေ ပရိပူရေန္တိ၊ ဩဘာသေန္တိ စ နန္ဒနံ။
၄၀၂.
‘‘ဝေဇယန္တေ စ ပါသာဒေ၊ ရမိတွာ ကာမကာမိနော။
ဥစ္စာကုလေသု ဇာယန္တိ၊ သဘောဂေသု တတော စုတာ။
၄၀၃.
‘‘ကူဋာဂါရေ စ ပါသာဒေ၊ ပလ္လင်္ကေ ဂေါနကတ္ထတေ။
ဗီဇိတင်္ဂါ [ဝီဇိတင်္ဂါ (သီ. သျာ.)] မောရဟတ္ထေဟိ၊ ကုလေ ဇာတာ ယသဿိနော။
၄၀၄.
‘‘အင်္ကတော အင်္ကံ ဂစ္ဆန္တိ၊ မာလဓါရီ အလင်္ကတာ။
ဓါတိယော ဥပတိဋ္ဌန္တိ၊ သာယံ ပါတံ သုခေသိနော။
၄၀၅.
‘‘နယိဒံ အကတပုညာနံ၊ ကတပုညာနမေဝိဒံ။
အသောကံ နန္ဒနံ ရမ္မံ၊ တိဒသာနံ မဟာဝနံ။
၄၀၆.
‘‘သုခံ အကတပုညာနံ၊ ဣဓ နတ္ထိ ပရတ္ထ စ။
သုခဉ္စ ကတပုညာနံ၊ ဣဓ စေဝ ပရတ္ထ စ။
၄၀၇.
‘‘တေသံ သဟဗျကာမာနံ၊ ကတ္တဗ္ဗံ ကုသလံ ဗဟုံ။
ကတပုညာ ဟိ မောဒန္တိ၊ သဂ္ဂေ ဘောဂသမင်္ဂိနော’’တိ။
အဘိဇ္ဇမာနပေတဝတ္ထု ပဌမံ။
၂. သာဏဝါသီထေရပေတဝတ္ထု
၄၀၈.
ကုဏ္ဍိနာဂရိယော ထေရော၊ သာဏဝါသိ [သာနုဝါသိ (သီ.)၊ သာနဝါသိ (သျာ.)] နိဝါသိကော။
ပေါဋ္ဌပါဒေါတိ နာမေန၊ သမဏော ဘာဝိတိန္ဒ္ရိယော။
၄၀၉.
တဿ မာတာ ပိတာ ဘာတာ၊ ဒုဂ္ဂတာ ယမလောကိကာ။
ပါပကမ္မံ ကရိတွာန၊ ပေတလောကံ ဣတော ဂတာ။
၄၁၀.
တေ ဒုဂ္ဂတာ သူစိကဋ္ဋာ၊ ကိလန္တာ နဂ္ဂိနော ကိသာ။
ဥတ္တသန္တာ [ဩတ္တပ္ပန္တာ (သျာ. က.)] မဟတ္တာသာ [မဟာတာသာ (သီ.)]၊ န ဒဿေန္တိ ကုရူရိနော [ကုရုဒ္ဒိနော (က.)]။
၄၁၁.
တဿ ဘာတာ ဝိတရိတွာ၊ နဂ္ဂေါ ဧကပထေကကော။
စတုကုဏ္ဍိကော ဘဝိတွာန၊ ထေရဿ ဒဿယီတုမံ။
၄၁၂.
ထေရော စာမနသိကတွာ၊ တုဏှီဘူတော အတိက္ကမိ။
သော စ ဝိညာပယီ ထေရံ၊ ‘ဘာတာ ပေတဂတော အဟံ’။
၄၁၃.
‘‘မာတာ ပိတာ စ တေ ဘန္တေ၊ ဒုဂ္ဂတာ ယမလောကိကာ။
ပါပကမ္မံ ကရိတွာန၊ ပေတလောကံ ဣတော ဂတာ။
၄၁၄.
‘‘တေ ဒုဂ္ဂတာ သူစိကဋ္ဋာ၊ ကိလန္တာ နဂ္ဂိနော ကိသာ။
ဥတ္တသန္တာ မဟတ္တာသာ၊ န ဒဿေန္တိ ကုရူရိနော။
၄၁၅.
‘‘အနုကမ္ပဿု ကာရုဏိကော၊ ဒတွာ အနွာဒိသာဟိ နော။
တဝ ဒိန္နေန ဒါနေန၊ ယာပေဿန္တိ ကုရူရိနော’’တိ။
၄၁၆.
ထေရော စရိတွာ ပိဏ္ဍာယ၊ ဘိက္ခူ အညေ စ ဒွါဒသ။
ဧကဇ္ဈံ သန္နိပတိံသု၊ ဘတ္တဝိဿဂ္ဂကာရဏာ။
၄၁၇.
ထေရော သဗ္ဗေဝ တေ အာဟ၊ ‘‘ယထာလဒ္ဓံ ဒဒါထ မေ။
သံဃဘတ္တံ ကရိဿာမိ၊ အနုကမ္ပာယ ဉာတိနံ’’။
၄၁၈.
နိယျာဒယိံသု ထေရဿ၊ ထေရော သသံဃံ နိမန္တယိ။
ဒတွာ အနွာဒိသိ ထေရော၊ မာတု ပိတု စ ဘာတုနော။
‘‘ဣဒံ မေ ဉာတီနံ ဟောတု၊ သုခိတာ ဟောန္တု ဉာတယော’’။
၄၁၉.
သမနန္တရာနုဒ္ဒိဋ္ဌေ၊ ဘောဇနံ ဥဒပဇ္ဇထ။
သုစိံ ပဏီတံ သမ္ပန္နံ၊ အနေကရသဗျဉ္ဇနံ။
၄၂၀.
တတော ဥဒ္ဒဿယီ [ဥဒ္ဒိသယီ (သီ. က.)၊ ဥဒ္ဒိဿတိ (သျာ. က.)] ဘာတာ၊ ဝဏ္ဏဝါ ဗလဝါ သုခီ။
‘‘ပဟူတံ ဘောဇနံ ဘန္တေ၊ ပဿ နဂ္ဂါမှသေ မယံ။
တထာ ဘန္တေ ပရက္ကမ၊ ယထာ ဝတ္ထံ လဘာမသေ’’တိ။
၄၂၁.
ထေရော သင်္ကာရကူဋမှာ၊ ဥစ္စိနိတွာန နန္တကေ။
ပိလောတိကံ ပဋံ ကတွာ၊ သံဃေ စာတုဒ္ဒိသေ အဒါ။
၄၂၂.
ဒတွာ အနွာဒိသီ ထေရော၊ မာတု ပိတု စ ဘာတုနော။
‘‘ဣဒံ မေ ဉာတီနံ ဟောတု၊ သုခိတာ ဟောန္တု ဉာတယော’’။
၄၂၃.
သမနန္တရာနုဒ္ဒိဋ္ဌေ၊ ဝတ္ထာနိ ဥဒပဇ္ဇိသုံ။
တတော သုဝတ္ထဝသနော၊ ထေရဿ ဒဿယီတုမံ။
၄၂၄.
‘‘ယာဝတာ နန္ဒရာဇဿ၊ ဝိဇိတသ္မိံ ပဋိစ္ဆဒါ။
တတော ဗဟုတရာ ဘန္တေ၊ ဝတ္ထာနစ္ဆာဒနာနိ နော။
၄၂၅.
‘‘ကောသေယျကမ္ဗလီယာနိ၊ ခေါမ ကပ္ပါသိကာနိ စ။
ဝိပုလာ စ မဟဂ္ဃါ စ၊ တေပါကာသေဝလမ္ဗရေ။
၄၂၆.
‘‘တေ မယံ ပရိဒဟာမ၊ ယံ ယံ ဟိ မနသော ပိယံ။
တထာ ဘန္တေ ပရက္ကမ၊ ယထာ ဂေဟံ လဘာမသေ’’တိ။
၄၂၇.
ထေရော ပဏ္ဏကုဋိံ ကတွာ၊ သံဃေ စာတုဒ္ဒိသေ အဒါ။
ဒတွာ အနွာဒိသီ ထေရော၊ မာတု ပိတု စ ဘာတုနော။
‘‘ဣဒံ မေ ဉာတီနံ ဟောတု၊ သုခိတာ ဟောန္တု ဉာတယော’’။
၄၂၈.
သမနန္တရာနုဒ္ဒိဋ္ဌေ ၊ ဃရာနိ ဥဒပဇ္ဇိသုံ။
ကူဋာဂါရနိဝေသနာ၊ ဝိဘတ္တာ ဘာဂသော မိတာ။
၄၂၉.
‘‘န မနုဿေသု ဤဒိသာ၊ ယာဒိသာ နော ဃရာ ဣဓ။
အပိ ဒိဗ္ဗေသု ယာဒိသာ၊ တာဒိသာ နော ဃရာ ဣဓ။
၄၃၀.
‘‘ဒဒ္ဒလ္လမာနာ အာဘေန္တိ [အာဘန္တိ (က.)]၊ သမန္တာ စတုရော ဒိသာ။
‘တထာ ဘန္တေ ပရက္ကမ၊ ယထာ ပါနီယံ လဘာမသေ’’တိ။
၄၃၁.
ထေရော ကရဏံ [ကရကံ (သီ. သျာ. ဣ.)] ပူရေတွာ၊ သံဃေ စာတုဒ္ဒိသေ အဒါ။
ဒတွာ အနွာဒိသီ ထေရော၊ မာတု ပိတု စ ဘာတုနော။
‘‘ဣဒံ မေ ဉာတီနံ ဟောတု၊ သုခိတာ ဟောန္တု ဉာတယော’။
၄၃၂.
သမနန္တရာနုဒ္ဒိဋ္ဌေ၊ ပါနီယံ ဥဒပဇ္ဇထ။
ဂမ္ဘီရာ စတုရဿာ စ၊ ပေါက္ခရညော သုနိမ္မိတာ။
၄၃၃.
သီတောဒိကာ သုပ္ပတိတ္ထာ၊ သီတာ အပ္ပဋိဂန္ဓိယာ။
ပဒုမုပ္ပလသဉ္ဆန္နာ၊ ဝါရိကိဉ္ဇက္ခပူရိတာ။
၄၃၄.
တတ္ထ နှတွာ ပိဝိတွာ စ၊ ထေရဿ ပဋိဒဿယုံ။
‘‘ပဟူတံ ပါနီယံ ဘန္တေ၊ ပါဒါ ဒုက္ခာ ဖလန္တိ နော’’။
၄၃၅.
‘‘အာဟိဏ္ဍမာနာ ခဉ္ဇာမ၊ သက္ခရေ ကုသကဏ္ဋကေ။
‘တထာ ဘန္တေ ပရက္ကမ၊ ယထာ ယာနံ လဘာမသေ’’’တိ။
၄၃၆.
ထေရော သိပါဋိကံ လဒ္ဓါ၊ သံဃေ စာတုဒ္ဒိသေ အဒါ။
ဒတွာ အနွာဒိသီ ထေရော၊ မာတု ပိတု စ ဘာတုနော။
‘‘ဣဒံ မေ ဉာတီနံ ဟောတု၊ သုခိတာ ဟောန္တု ဉာတယော’’။
၄၃၇.
သမနန္တရာနုဒ္ဒိဋ္ဌေ ၊ ပေတာ ရထေန မာဂမုံ။
‘‘အနုကမ္ပိတမှ ဘဒန္တေ၊ ဘတ္တေနစ္ဆာဒနေန စ။
၄၃၈.
‘‘ဃရေန ပါနီယဒါနေန၊ ယာနဒါနေန စူဘယံ။
မုနိံ ကာရုဏိကံ လောကေ၊ ဘန္တေ ဝန္ဒိတုမာဂတာ’’တိ။
သာဏဝါသီထေရပေတဝတ္ထု ဒုတိယံ။
၃. ရထကာရပေတိဝတ္ထု
၄၃၉.
‘‘ဝေဠုရိယထမ္ဘံ ရုစိရံ ပဘဿရံ၊ ဝိမာနမာရုယှ အနေကစိတ္တံ။
တတ္ထစ္ဆသိ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ ပထဒ္ဓနိ [သမန္တတော (က.)] ပန္နရသေဝ စန္ဒော။
၄၄၀.
‘‘ဝဏ္ဏော စ တေ ကနကဿ သန္နိဘော၊ ဥတ္တတ္တရူပေါ ဘုသ ဒဿနေယျော။
ပလ္လင်္ကသေဋ္ဌေ အတုလေ နိသိန္နာ၊ ဧကာ တုဝံ နတ္ထိ စ တုယှ သာမိကော။
၄၄၁.
‘‘ဣမာ စ တေ ပေါက္ခရဏီ သမန္တာ၊ ပဟူတမလျာ [ပဟူတမာလာ (သီ. သျာ.)] ဗဟုပုဏ္ဍရီကာ။
သုဝဏ္ဏစုဏ္ဏေဟိ သမန္တမောတ္ထတာ၊ န တတ္ထ ပင္ကော ပဏကော စ ဝိဇ္ဇတိ။
၄၄၂.
‘‘ဟံသာ စိမေ ဒဿနီယာ မနောရမာ၊ ဥဒကသ္မိမနုပရိယန္တိ သဗ္ဗဒါ။
သမယျ ဝဂ္ဂူပနဒန္တိ သဗ္ဗေ၊ ဗိန္ဒုဿရာ ဒုန္ဒုဘီနံဝ ဃောသော။
၄၄၃.
‘‘ဒဒ္ဒလ္လမာနာ ယသသာ ယသဿိနီ၊ နာဝါယ စ တွံ အဝလမ္ဗ တိဋ္ဌသိ။
အာဠာရပမှေ ဟသိတေ ပိယံဝဒေ၊ သဗ္ဗင်္ဂကလျာဏိ ဘုသံ ဝိရောစသိ။
၄၄၄.
‘‘ဣဒံ ဝိမာနံ ဝိရဇံ သမေ ဌိတံ၊ ဥယျာနဝန္တံ [ဥယျာနဝနံ (က.)] ရတိနန္ဒိဝဍ္ဎနံ။
ဣစ္ဆာမဟံ နာရိ အနောမဒဿနေ၊ တယာ သဟ နန္ဒနေ ဣဓ မောဒိတု’’န္တိ။
၄၄၅.
‘‘ကရောဟိ ကမ္မံ ဣဓ ဝေဒနီယံ၊ စိတ္တဉ္စ တေ ဣဓ နိဟိတံ ဘဝတု [နတဉ္စ ဟောတု (က.)၊ နိတဉ္စ ဟောတု (သျာ.)]။
ကတွာန ကမ္မံ ဣဓ ဝေဒနီယံ၊ ဧဝံ မမံ လစ္ဆသိ ကာမကာမိနိ’’န္တိ။
၄၄၆.
‘‘သာဓူ’’တိ သော တဿာ ပဋိဿုဏိတွာ၊ အကာသိ ကမ္မံ တဟိံ ဝေဒနီယံ။
ကတွာန ကမ္မံ တဟိံ ဝေဒနီယံ၊ ဥပပဇ္ဇိ သော မာဏဝေါ တဿာ သဟဗျတန္တိ။
ရထကာရပေတိဝတ္ထု တတိယံ။
ဘာဏဝါရံ ဒုတိယံ နိဋ္ဌိတံ။
၄. ဘုသပေတဝတ္ထု
၄၄၇.
‘‘ဘုသာနိ ဧကော သာလိံ ပုနာပရော၊ အယဉ္စ နာရီ သကမံသလောဟိတံ။
တုဝဉ္စ ဂူထံ အသုစိံ အကန္တံ [အကန္တိကံ (သီ. ဣ.)]၊ ပရိဘုဉ္ဇသိ ကိဿ အယံ ဝိပါကော’’တိ။
၄၄၈.
‘‘အယံ ပုရေ မာတရံ ဟိံသတိ၊ အယံ ပန ကူဋဝါဏိဇော။
အယံ မံသာနိ ခါဒိတွာ၊ မုသာဝါဒေန ဝဉ္စေတိ။
၄၄၉.
‘‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ အဂါရိနီ သဗ္ဗကုလဿ ဣဿရာ။
သန္တေသု ပရိဂုဟာမိ၊ မာ စ ကိဉ္စိ ဣတော အဒံ။
၄၅၀.
‘‘မုသာဝါဒေန ဆာဒေမိ၊ ‘နတ္ထိ ဧတံ မမ ဂေဟေ။
သစေ သန္တံ နိဂုဟာမိ၊ ဂူထော မေ ဟောတု ဘောဇနံ’။
၄၅၁.
‘‘တဿ ကမ္မဿ ဝိပါကေန၊ မုသာဝါဒဿ စူဘယံ။
သုဂန္ဓံ သာလိနော ဘတ္တံ၊ ဂူထံ မေ ပရိဝတ္တတိ။
၄၅၂.
‘‘အဝဉ္ဈာနိ စ ကမ္မာနိ၊ န ဟိ ကမ္မံ ဝိနဿတိ။
ဒုဂ္ဂန္ဓံ ကိမိနံ [ကိမိဇံ (သီ.)] မီဠံ၊ ဘုဉ္ဇာမိ စ ပိဝါမိ စာ’’တိ။
ဘုသပေတဝတ္ထု စတုတ္ထံ။
၅. ကုမာရပေတဝတ္ထု
၄၅၃.
အစ္ဆေရရူပံ သုဂတဿ ဉာဏံ၊ သတ္ထာ ယထာ ပုဂ္ဂလံ ဗျာကာသိ။
ဥဿန္နပုညာပိ ဘဝန္တိ ဟေကေ၊ ပရိတ္တပုညာပိ ဘဝန္တိ ဟေကေ။
၄၅၄.
အယံ ကုမာရော သီဝထိကာယ ဆဍ္ဍိတော၊ အင်္ဂုဋ္ဌသ္နေဟေန ယာပေတိ ရတ္တိံ။
န ယက္ခဘူတာ န သရီသပါ [သိရိံသပါ (သီ. သျာ. ဣ.)] ဝါ၊ ဝိဟေဌယေယျုံ ကတပုညံ ကုမာရံ။
၄၅၅.
သုနခါပိမဿ ပလိဟိံသု ပါဒေ၊ ဓင်္ကာ သိင်္ဂါလာ [သိဂါလာ (သီ. သျာ. ဣ.)] ပရိဝတ္တယန္တိ။
ဂဗ္ဘာသယံ ပက္ခိဂဏာ ဟရန္တိ၊ ကာကာ ပန အက္ခိမလံ ဟရန္တိ။
၄၅၆.
နယိမဿ [န ဣမဿ (သျာ.)၊ နိမဿ (က.)] ရက္ခံ ဝိဒဟိံသု ကေစိ၊ န ဩသဓံ သာသပဓူပနံ ဝါ။
နက္ခတ္တယောဂမ္ပိ န အဂ္ဂဟေသုံ [န ဥဂ္ဂဟေသုံ (က.)]၊ န သဗ္ဗဓညာနိပိ အာကိရိံသု။
၄၅၇.
ဧတာဒိသံ ဥတ္တမကိစ္ဆပတ္တံ၊ ရတ္တာဘတံ သီဝထိကာယ ဆဍ္ဍိတံ။
နောနီတပိဏ္ဍံဝ ပဝေဓမာနံ၊ သသံသယံ ဇီဝိတသာဝသေသံ။
၄၅၈.
တမဒ္ဒသာ ဒေဝမနုဿပူဇိတော၊ ဒိသွာ စ တံ ဗျာကရိ ဘူရိပညော။
‘‘အယံ ကုမာရော နဂရဿိမဿ၊ အဂ္ဂကုလိကော ဘဝိဿတိ ဘောဂတော စ’’ [ဘောဂဝါ စ (သျာ. က.)]။
၄၅၉.
‘‘ကိဿ [ကိံ’သ (?)] ဝတံ ကိံ ပန ဗြဟ္မစရိယံ၊ ကိဿ သုစိဏ္ဏဿ အယံ ဝိပါကော။
ဧတာဒိသံ ဗျသနံ ပါပုဏိတွာ၊ တံ တာဒိသံ ပစ္စနုဘောဿတိဒ္ဓိ’’န္တိ။
၄၆၀.
ဗုဒ္ဓပမုခဿ ဘိက္ခုသံဃဿ၊ ပူဇံ အကာသိ ဇနတာ ဥဠာရံ။
တတြဿ စိတ္တဿဟု အညထတ္တံ၊ ဝါစံ အဘာသိ ဖရုသံ အသဗ္ဘံ။
၄၆၁.
သော တံ ဝိတက္ကံ ပဝိနောဒယိတွာ၊ ဣတိံ ပသာဒံ ပဋိလဒ္ဓါ ပစ္ဆာ။
တထာဂတံ ဇေတဝနေ ဝသန္တံ၊ ယာဂုယာ ဥပဋ္ဌာသိ သတ္တရတ္တံ။
၄၆၂.
တဿ [တံ’သ (?)] ဝတံ တံ ပန ဗြဟ္မစရိယံ၊ တဿ သုစိဏ္ဏဿ အယံ ဝိပါကော။
ဧတာဒိသံ ဗျသနံ ပါပုဏိတွာ၊ တံ တာဒိသံ ပစ္စနုဘောဿတိဒ္ဓိံ။
၄၆၃.
ဌတွာန သော ဝဿသတံ ဣဓေဝ၊ သဗ္ဗေဟိ ကာမေဟိ သမင်္ဂိဘူတော။
ကာယဿ ဘေဒါ အဘိသမ္ပရာယံ၊ သဟဗျတံ ဂစ္ဆတိ ဝါသဝဿာတိ။
ကုမာရပေတဝတ္ထု ပဉ္စမံ။
၆. သေရိဏီပေတဝတ္ထု
၄၆၄.
‘‘နဂ္ဂါ ဒုဗ္ဗဏ္ဏရူပါသိ၊ ကိသာ ဓမနိသန္ထတာ။
ဥပ္ဖာသုလိကေ ကိသိကေ၊ ကာ နု တွံ ဣဓ တိဋ္ဌသီ’’တိ။
၄၆၅.
‘‘အဟံ ဘဒန္တေ ပေတီမှိ၊ ဒုဂ္ဂတာ ယမလောကိကာ။
ပါပကမ္မံ ကရိတွာန၊ ပေတလောကံ ဣတော ဂတာ’’တိ။
၄၆၆.
‘‘ကိံ နု ကာယေန ဝါစာယ၊ မနသာ ကုက္ကဋံ ကတံ။
ကိဿ ကမ္မဝိပါကေန၊ ပေတလောကံ ဣတော ဂတာ’’တိ။
၄၆၇.
‘‘အနာဝဋေသု တိတ္ထေသု၊ ဝိစိနိံ အဍ္ဎမာသကံ။
သန္တေသု ဒေယျဓမ္မေသု၊ ဒီပံ နာကာသိမတ္တနော။
၄၆၈.
‘‘နဒိံ ဥပေမိ တသိတာ၊ ရိတ္တကာ ပရိဝတ္တတိ။
ဆာယံ ဥပေမိ ဥဏှေသု၊ အာတပေါ ပရိဝတ္တတိ။
၄၆၉.
‘‘အဂ္ဂိဝဏ္ဏော စ မေ ဝါတော၊ ဍဟန္တော ဥပဝါယတိ။
ဧတဉ္စ ဘန္တေ အရဟာမိ၊ အညဉ္စ ပါပကံ တတော။
၄၇၀.
‘‘ဂန္တွာန ဟတ္ထိနိံ ပုရံ၊ ဝဇ္ဇေသိ မယှ မာတရံ။
‘ဓီတာ စ တေ မယာ ဒိဋ္ဌာ၊ ဒုဂ္ဂတာ ယမလောကိကာ။
ပါပကမ္မံ ကရိတွာန၊ ပေတလောကံ ဣတော ဂတာ’။
၄၇၁.
‘‘အတ္ထိ မေ ဧတ္ထ နိက္ခိတ္တံ၊ အနက္ခာတဉ္စ တံ မယာ။
စတ္တာရိသတသဟဿာနိ၊ ပလ္လင်္ကဿ စ ဟေဋ္ဌတော။
၄၇၂.
‘‘တတော မေ ဒါနံ ဒဒတု၊ တဿာ စ ဟောတု ဇီဝိကာ။
ဒါနံ ဒတွာ စ မေ မာတာ၊ ဒက္ခိဏံ အနုဒိစ္ဆတု [အနုဒိဿတု (သီ. ဣ.)၊ အနွာဒိဿတု (သျာ.)]။
တဒါဟံ သုခိတာ ဟေဿံ၊ သဗ္ဗကာမသမိဒ္ဓိနီ’’တိ။
၄၇၃.
‘‘သာဓူ’’တိ သော ပဋိဿုတွာ၊ ဂန္တွာန ဟတ္ထိနိံ ပုရံ။
အဝေါစ တဿာ မာတရံ –
‘ဓီတာ စ တေ မယာ ဒိဋ္ဌာ၊ ဒုဂ္ဂတာ ယမလောကိကာ။
ပါပကမ္မံ ကရိတွာန၊ ပေတလောကံ ဣတော ဂတာ’။
၄၇၄.
‘‘သာ မံ တတ္ထ သမာဒပေသိ၊ ( ) [(ဂန္တွာန ဟတ္ထိနိံ ပုရံ) (သျာ. က.)] ဝဇ္ဇေသိ မယှ မာတရံ။
‘ဓီတာ စ တေ မယာ ဒိဋ္ဌာ၊ ဒုဂ္ဂတာ ယမလောကိကာ။
ပါပကမ္မံ ကရိတွာန၊ ပေတလောကံ ဣတော ဂတာ’။
၄၇၅.
‘‘အတ္ထိ စ မေ ဧတ္ထ နိက္ခိတ္တံ၊ အနက္ခာတဉ္စ တံ မယာ။
စတ္တာရိသတသဟဿာနိ၊ ပလ္လင်္ကဿ စ ဟေဋ္ဌတော။
၄၇၆.
‘‘တတော မေ ဒါနံ ဒဒတု၊ တဿာ စ ဟောတု ဇီဝိကာ။
ဒါနံ ဒတွာ စ မေ မာတာ၊ ဒက္ခိဏံ အနုဒိစ္ဆတု ( ) [(တတော တုဝံ ဒါနံ ဒေဟိ၊ တဿာ ဒက္ခိဏမာဒိသီ) (က.)]။
‘တဒါ သာ သုခိတာ ဟေဿံ၊ သဗ္ဗကာမသမိဒ္ဓိနီ’’’တိ။
၄၇၇.
တတော ဟိ သာ ဒါနမဒါ၊ တဿာ ဒက္ခိဏမာဒိသီ။
ပေတီ စ သုခိတာ အာသိ၊ တဿာ စာသိ သုဇီဝိကာတိ။
သေရိဏီပေတဝတ္ထု ဆဋ္ဌံ။
၇. မိဂလုဒ္ဒကပေတဝတ္ထု
၄၇၈.
‘‘နရနာရိပုရက္ခတော ယုဝါ၊ ရဇနီယေဟိ ကာမဂုဏေဟိ [ကာမေဟိ (က.)] သောဘသိ။
ဒိဝသံ အနုဘောသိ ကာရဏံ၊ ကိမကာသိ ပုရိမာယ ဇာတိယာ’’တိ။
၄၇၉.
‘‘အဟံ ရာဇဂဟေ ရမ္မေ၊ ရမဏီယေ ဂိရိဗ္ဗဇေ။
မိဂလုဒ္ဒေါ ပုရေ အာသိံ၊ လောဟိတပါဏိ ဒါရုဏော။
၄၈၀.
‘‘အဝိရောဓကရေသု ပါဏိသု၊ ပုထုသတ္တေသု ပဒုဋ္ဌမာနသော။
ဝိစရိံ အတိဒါရုဏော သဒါ [တဒါ (သီ.)]၊ ပရဟိံသာယ ရတော အသညတော။
၄၈၁.
‘‘တဿ မေ သဟာယော သုဟဒယော [သုဟဒေါ (သီ.)]၊ သဒ္ဓေါ အာသိ ဥပါသကော။
သောပိ [သော ဟိ (သျာ.)] မံ အနုကမ္ပန္တော၊ နိဝါရေသိ ပုနပ္ပုနံ။
၄၈၂.
‘‘‘မာကာသိ ပါပကံ ကမ္မံ၊ မာ တာတ ဒုဂ္ဂတိံ အဂါ။
သစေ ဣစ္ဆသိ ပေစ္စ သုခံ၊ ဝိရမ ပါဏဝဓါ အသံယမာ’။
၄၈၃.
‘‘တဿာဟံ ဝစနံ သုတွာ၊ သုခကာမဿ ဟိတာနုကမ္ပိနော။
နာကာသိံ သကလာနုသာသနိံ၊ စိရပါပါဘိရတော အဗုဒ္ဓိမာ။
၄၈၄.
‘‘သော မံ ပုန ဘူရိသုမေဓသော၊ အနုကမ္ပာယ သံယမေ နိဝေသယိ။
‘သစေ ဒိဝါ ဟနသိ ပါဏိနော၊ အထ တေ ရတ္တိံ ဘဝတု သံယမော’။
၄၈၅.
‘‘သွာဟံ ဒိဝါ ဟနိတွာ ပါဏိနော၊ ဝိရတော ရတ္တိမဟောသိ သညတော။
ရတ္တာဟံ ပရိစာရေမိ၊ ဒိဝါ ခဇ္ဇာမိ ဒုဂ္ဂတော။
၄၈၆.
‘‘တဿ ကမ္မဿ ကုသလဿ၊ အနုဘောမိ ရတ္တိံ အမာနုသိံ။
ဒိဝါ ပဋိဟတာဝ [ပဋိဟတာ စ (က.)] ကုက္ကုရာ၊ ဥပဓါဝန္တိ သမန္တာ ခါဒိတုံ။
၄၈၇.
‘‘ယေ စ တေ သတတာနုယောဂိနော၊ ဓုဝံ ပယုတ္တာ သုဂတဿ သာသနေ။
မညာမိ တေ အမတမေဝ ကေဝလံ၊ အဓိဂစ္ဆန္တိ ပဒံ အသင်္ခတ’’န္တိ။
မိဂလုဒ္ဒကပေတဝတ္ထု သတ္တမံ။
၈. ဒုတိယမိဂလုဒ္ဒကပေတဝတ္ထု
၄၈၈.
‘‘ကူဋာဂါရေ စ ပါသာဒေ၊ ပလ္လင်္ကေ ဂေါနကတ္ထတေ။
ပဉ္စင်္ဂိကေန တုရိယေန၊ ရမသိ သုပ္ပဝါဒိတေ။
၄၈၉.
‘‘တတော ရတျာ ဝိဝသာနေ [ဝ္ယဝသာနေ (သီ.)]၊ သူရိယုဂ္ဂမနံ ပတိ။
အပဝိဒ္ဓေါ သုသာနသ္မိံ၊ ဗဟုဒုက္ခံ နိဂစ္ဆသိ။
၄၉၀.
‘‘ကိံ နု ကာယေန ဝါစာယ၊ မနသာ ဒုက္ကဋံ ကတံ။
ကိဿ ကမ္မဝိပါကေန၊ ဣဒံ ဒုက္ခံ နိဂစ္ဆသိ’’။
၄၉၁.
‘‘အဟံ ရာဇဂဟေ ရမ္မေ၊ ရမဏီယေ ဂိရိဗ္ဗဇေ။
မိဂလုဒ္ဒေါ ပုရေ အာသိံ၊ လုဒ္ဒေါ စာသိမသညတော။
၄၉၂.
‘‘တဿ မေ သဟာယော သုဟဒယော၊ သဒ္ဓေါ အာသိ ဥပါသကော။
တဿ ကုလုပကော ဘိက္ခု၊ အာသိ ဂေါတမသာဝကော။
သောပိ မံ အနုကမ္ပန္တော၊ နိဝါရေသိ ပုနပ္ပုနံ။
၄၉၃.
‘‘‘မာကာသိ ပါပကံ ကမ္မံ၊ မာ တာတ ဒုဂ္ဂတိံ အဂါ။
သစေ ဣစ္ဆသိ ပေစ္စ သုခံ၊ ဝိရမ ပါဏဝဓါ အသံယမာ’။
၄၉၄.
‘‘တဿာဟံ ဝစနံ သုတွာ၊ သုခကာမဿ ဟိတာနုကမ္ပိနော။
နာကာသိံ သကလာနုသာသနိံ၊ စိရပါပါဘိရတော အဗုဒ္ဓိမာ။
၄၉၅.
‘‘သော မံ ပုန ဘူရိသုမေဓသော၊ အနုကမ္ပာယ သံယမေ နိဝေသယိ။
‘သစေ ဒိဝါ ဟနသိ ပါဏိနော၊ အထ တေ ရတ္တိံ ဘဝတု သံယမော’။
၄၉၆.
‘‘သွာဟံ ဒိဝါ ဟနိတွာ ပါဏိနော၊ ဝိရတော ရတ္တိမဟောသိ သညတော။
ရတ္တာဟံ ပရိစာရေမိ၊ ဒိဝါ ခဇ္ဇာမိ ဒုဂ္ဂတော။
၄၉၇.
‘‘တဿ ကမ္မဿ ကုသလဿ၊ အနုဘောမိ ရတ္တိံ အမာနုသိံ။
ဒိဝါ ပဋိဟတာဝ ကုက္ကုရာ၊ ဥပဓါဝန္တိ သမန္တာ ခါဒိတုံ။
၄၉၈.
‘‘ယေ စ တေ သတတာနုယောဂိနော၊ ဓုဝံ ပယုတ္တာ [ဓုဝယုတ္တာ (သီ.)] သုဂတဿ သာသနေ။
မညာမိ တေ အမတမေဝ ကေဝလံ၊ အဓိဂစ္ဆန္တိ ပဒံ အသင်္ခတ’’န္တိ။
ဒုတိယမိဂလုဒ္ဒကပေတဝတ္ထု အဋ္ဌမံ။
၉. ကူဋဝိနိစ္ဆယိကပေတဝတ္ထု
၄၉၉.
‘‘မာလီ ကိရိဋီ ကာယူရီ [ကေယူရီ (သီ.)]၊ ဂတ္တာ တေ စန္ဒနုဿဒါ။
ပသန္နမုခဝဏ္ဏောသိ၊ သူရိယဝဏ္ဏောဝ သောဘသိ။
၅၀၀.
‘‘အမာနုသာ ပါရိသဇ္ဇာ၊ ယေ တေမေ ပရိစာရကာ။
ဒသ ကညာသဟဿာနိ၊ ယာ တေမာ ပရိစာရိကာ။
တာ [ကာ (က.)] ကမ္ဗုကာယူရဓရာ၊ ကဉ္စနာဝေဠဘူသိတာ။
၅၀၁.
‘‘မဟာနုဘာဝေါသိ တုဝံ၊ လောမဟံသနရူပဝါ။
ပိဋ္ဌိမံသာနိ အတ္တနော၊ သာမံ ဥက္ကစ္စ [ဥက္ကဍ္ဎ (သီ.)] ခါဒသိ။
၅၀၂.
‘‘ကိံ နု ကာယေန ဝါစာယ၊ မနသာ ဒုက္ကုဋံ ကတံ။
ကိဿ ကမ္မဝိပါကေန၊ ပိဋ္ဌိမံသာနိ အတ္တနော။
သာမံ ဥက္ကစ္စ ခါဒသီ’’တိ။
၅၀၃.
‘‘အတ္တနောဟံ အနတ္ထာယ၊ ဇီဝလောကေ အစာရိသံ။
ပေသုညမုသာဝါဒေန၊ နိကတိဝဉ္စနာယ စ။
၅၀၄.
‘‘တတ္ထာဟံ ပရိသံ ဂန္တွာ၊ သစ္စကာလေ ဥပဋ္ဌိတေ။
အတ္ထံ ဓမ္မံ နိရာကတွာ [နိရံကတွာ (က.) နိ + အာ + ကရ + တွာ = နိရာကတွာ]၊ အဓမ္မမနုဝတ္တိသံ။
၅၀၅.
‘‘ဧဝံ သော ခါဒတတ္တာနံ၊ ယော ဟောတိ ပိဋ္ဌိမံသိကော။
ယထာဟံ အဇ္ဇ ခါဒါမိ၊ ပိဋ္ဌိမံသာနိ အတ္တနော။
၅၀၆.
‘‘တယိဒံ တယာ နာရဒ သာမံ ဒိဋ္ဌံ၊ အနုကမ္ပကာ ယေ ကုသလာ ဝဒေယျုံ။
မာ ပေသုဏံ မာ စ မုသာ အဘာဏိ၊ မာ ခေါသိ ပိဋ္ဌိမံသိကော တုဝ’’န္တိ။
ကူဋဝိနိစ္ဆယိကပေတဝတ္ထု နဝမံ။
၁၀. ဓါတုဝိဝဏ္ဏပေတဝတ္ထု
၅၀၇.
‘‘အန္တလိက္ခသ္မိံ တိဋ္ဌန္တော၊ ဒုဂ္ဂန္ဓော ပူတိ ဝါယသိ။
မုခဉ္စ တေ ကိမယော ပူတိဂန္ဓံ၊ ခါဒန္တိ ကိံ ကမ္မမကာသိ ပုဗ္ဗေ။
၅၀၈.
‘‘တတော သတ္ထံ ဂဟေတွာန၊ ဩက္ကန္တန္တိ ပုနပ္ပုနံ။
ခါရေန ပရိပ္ဖောသိတွာ၊ ဩက္ကန္တန္တိ ပုနပ္ပုနံ။
၅၀၉.
‘‘ကိံ နု ကာယေန ဝါစာယ၊ မနသာ ဒုက္ကဋံ ကတံ။
ကိဿ ကမ္မဝိပါကေန၊ ဣဒံ ဒုက္ခံ နိဂစ္ဆသီ’’တိ။
၅၁၀.
‘‘အဟံ ရာဇဂဟေ ရမ္မေ၊ ရမဏီယေ ဂိရိဗ္ဗဇေ။
ဣဿရော ဓနဓညဿ၊ သုပဟူတဿ မာရိသ။
၅၁၁.
‘‘တဿာယံ မေ ဘရိယာ စ၊ ဓီတာ စ သုဏိသာ စ မေ။
တာ မာလံ ဥပ္ပလဉ္စာပိ၊ ပစ္စဂ္ဃဉ္စ ဝိလေပနံ။
ထူပံ ဟရန္တိယော ဝါရေသိံ၊ တံ ပါပံ ပကတံ မယာ။
၅၁၂.
‘‘ဆဠာသီတိသဟဿာနိ ၊ မယံ ပစ္စတ္တဝေဒနာ။
ထူပပူဇံ ဝိဝဏ္ဏေတွာ၊ ပစ္စာမ နိရယေ ဘုသံ။
၅၁၃.
‘‘ယေ စ ခေါ ထူပပူဇာယ၊ ဝတ္တန္တေ အရဟတော မဟေ။
အာဒီနဝံ ပကာသေန္တိ၊ ဝိဝေစယေထ [ဝိဝေစယထ (သီ.)] နေ တတော။
၅၁၄.
‘‘ဣမာ စ ပဿ အာယန္တိယော၊ မာလဓါရီ အလင်္ကတာ။
မာလာဝိပါကံနုဘောန္တိယော [အနုဘဝန္တိ (သီ. ဣ.)]၊ သမိဒ္ဓါ စ တာ [သမိဒ္ဓါ တာ (သီ. သျာ.)] ယသဿိနိယော။
၅၁၅.
‘‘တဉ္စ ဒိသွာန အစ္ဆေရံ၊ အဗ္ဘုတံ လောမဟံသနံ။
နမော ကရောန္တိ သပ္ပညာ၊ ဝန္ဒန္တိ တံ မဟာမုနိံ။
၅၁၆.
‘‘သောဟံ နူန ဣတော ဂန္တွာ၊ ယောနိံ လဒ္ဓါန မာနုသိံ။
ထူပပူဇံ ကရိဿာမိ၊ အပ္ပမတ္တော ပုနပ္ပုန’’န္တိ။
ဓါတုဝိဝဏ္ဏပေတဝတ္ထု ဒသမံ။ စူဠဝဂ္ဂေါ တတိယော နိဋ္ဌိတော။
တဿုဒ္ဒါနံ –
အဘိဇ္ဇမာနော ကုဏ္ဍိယော [ကောဏ္ဍညော (သဗ္ဗတ္ထ)]၊ ရထကာရီ ဘုသေန စ။
ကုမာရော ဂဏိကာ စေဝ၊ ဒွေ လုဒ္ဒါ ပိဋ္ဌိပူဇနာ။
ဝဂ္ဂေါ တေန ပဝုစ္စတီတိ။