ဥဗ္ဗရိဝဂ္ဂ

၂. ဥဗ္ဗရိဝဂ္ဂ

၁. သံသာရမောစကပေတိဝတ္ထု

၉၅.

‘‘နဂ္ဂါ ဒုဗ္ဗဏ္ဏရူပါသိ၊ ကိသာ ဓမနိသန္ထတာ။

ဥပ္ဖါသုလိကေ [ဥပ္ပါသုဠိကေ (က.)] ကိသိကေ၊ ကာ နု တွံ ဣဓ တိဋ္ဌသီ’’တိ။

၉၆.

‘‘အဟံ ဘဒန္တေ ပေတီမှိ၊ ဒုဂ္ဂတာ ယမလောကိကာ။

ပါပကမ္မံ ကရိတွာန၊ ပေတလောကံ ဣတော ဂတာ’’တိ။

၉၇.

‘‘ကိံ နု ကာယေန ဝါစာယ၊ မနသာ ဒုက္ကဋံ ကတံ။

ကိဿ ကမ္မဝိပါကေန၊ ပေတလောကံ ဣတော ဂတာ’’တိ။

၉၈.

‘‘အနုကမ္ပကာ မယှံ နာဟေသုံ ဘန္တေ၊ ပိတာ စ မာတာ အထဝါပိ ဉာတကာ။

ယေ မံ နိယောဇေယျုံ ဒဒါဟိ ဒါနံ၊ ပသန္နစိတ္တာ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ။

၉၉.

‘‘ဣတော အဟံ ဝဿသတာနိ ပဉ္စ၊ ယံ ဧဝရူပါ ဝိစရာမိ နဂ္ဂါ။

ခုဒါယ တဏှာယ စ ခဇ္ဇမာနာ၊ ပါပဿ ကမ္မဿ ဖလံ မမေဒံ။

၁၀၀.

‘‘ဝန္ဒာမိ တံ အယျ ပသန္နစိတ္တာ၊ အနုကမ္ပ မံ ဝီရ မဟာနုဘာဝ။

ဒတွာ စ မေ အာဒိသ ယံ ဟိ ကိဉ္စိ၊ မောစေဟိ မံ ဒုဂ္ဂတိယာ ဘဒန္တေ’’တိ။

၁၀၁.

သာဓူတိ သော ပဋိဿုတွာ၊ သာရိပုတ္တောနုကမ္ပကော။

ဘိက္ခူနံ အာလောပံ ဒတွာ၊ ပါဏိမတ္တဉ္စ စောဠကံ။

ထာလကဿ စ ပါနီယံ၊ တဿာ ဒက္ခိဏမာဒိသိ။

၁၀၂.

သမနန္တရာနုဒ္ဒိဋ္ဌေ၊ ဝိပါကော ဥဒပဇ္ဇထ။

ဘောဇနစ္ဆာဒနပါနီယံ၊ ဒက္ခိဏာယ ဣဒံ ဖလံ။

၁၀၃.

တတော သုဒ္ဓါ သုစိဝသနာ၊ ကာသိကုတ္တမဓါရိနီ။

ဝိစိတ္တဝတ္ထာဘရဏာ၊ သာရိပုတ္တံ ဥပသင်္ကမိ။

၁၀၄.

‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန၊ ယာ တွံ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ။

ဩဘာသေန္တီ ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။

၁၀၅.

‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ။

ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။

၁၀၆.

‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ။

ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။

၁၀၇.

‘‘ဥပ္ပဏ္ဍုကိံ ကိသံ ဆာတံ၊ နဂ္ဂံ သမ္ပတိတစ္ဆဝိံ [အာပတိတစ္ဆဝိံ (သီ.)]။

မုနိ ကာရုဏိကော လောကေ၊ တံ မံ အဒ္ဒက္ခိ ဒုဂ္ဂတံ။

၁၀၈.

‘‘ဘိက္ခူနံ အာလောပံ ဒတွာ၊ ပါဏိမတ္တဉ္စ စောဠကံ။

ထာလကဿ စ ပါနီယံ၊ မမ ဒက္ခိဏမာဒိသိ။

၁၀၉.

‘‘အာလောပဿ ဖလံ ပဿ၊ ဘတ္တံ ဝဿသတံ ဒသ။

ဘုဉ္ဇာမိ ကာမကာမိနီ၊ အနေကရသဗျဉ္ဇနံ။

၁၁၀.

‘‘ပါဏိမတ္တဿ စောဠဿ၊ ဝိပါကံ ပဿ ယာဒိသံ။

ယာဝတာ နန္ဒရာဇဿ၊ ဝိဇိတသ္မိံ ပဋိစ္ဆဒါ။

၁၁၁.

‘‘တတော ဗဟုတရာ ဘန္တေ၊ ဝတ္ထာနစ္ဆာဒနာနိ မေ။

ကောသေယျကမ္ဗလီယာနိ၊ ခေါမကပ္ပါသိကာနိ စ။

၁၁၂.

‘‘ဝိပုလာ စ မဟဂ္ဃါ စ၊ တေပါကာသေဝလမ္ဗရေ။

သာဟံ တံ ပရိဒဟာမိ၊ ယံ ယံ ဟိ မနသော ပိယံ။

၁၁၃.

‘‘ထာလကဿ စ ပါနီယံ၊ ဝိပါကံ ပဿ ယာဒိသံ။

ဂမ္ဘီရာ စတုရဿာ စ၊ ပေါက္ခရညော သုနိမ္မိတာ။

၁၁၄.

‘‘သေတောဒကာ သုပ္ပတိတ္ထာ၊ သီတာ အပ္ပဋိဂန္ဓိယာ။

ပဒုမုပ္ပလသဉ္ဆန္နာ၊ ဝါရိကိဉ္ဇက္ခပူရိတာ။

၁၁၅.

‘‘သာဟံ ရမာမိ ကီဠာမိ၊ မောဒါမိ အကုတောဘယာ။

မုနိံ ကာရုဏိကံ လောကေ၊ ဘန္တေ ဝန္ဒိတုမာဂတာ’’တိ။

သံသာရမောစကပေတိဝတ္ထု ပဌမံ။

၂. သာရိပုတ္တတ္ထေရမာတုပေတိဝတ္ထု

၁၁၆.

‘‘နဂ္ဂါ ဒုဗ္ဗဏ္ဏရူပါသိ၊ ကိသာ ဓမနိသန္ထတာ။

ဥပ္ဖာသုလိကေ ကိသိကေ၊ ကာ နု တွံ ဣဓ တိဋ္ဌသိ’’။

၁၁၇.

‘‘အဟံ တေ သကိယာ မာတာ၊ ပုဗ္ဗေ အညာသု ဇာတီသု။

ဥပပန္နာ ပေတ္တိဝိသယံ၊ ခုပ္ပိပါသသမပ္ပိတာ။

၁၁၈.

‘‘ဆဍ္ဍိတံ ခိပိတံ ခေဠံ၊ သိင္ဃာဏိကံ သိလေသုမံ။

ဝသဉ္စ ဍယှမာနာနံ၊ ဝိဇာတာနဉ္စ လောဟိတံ။

၁၁၉.

‘‘ဝဏိကာနဉ္စ ယံ ဃာန-သီသစ္ဆိန္နာန လောဟိတံ။

ခုဒါပရေတာ ဘုဉ္ဇာမိ၊ ဣတ္ထိပုရိသနိဿိတံ။

၁၂၀.

‘‘ပုဗ္ဗလောဟိတံ ဘက္ခာမိ [ပုဗ္ဗလောဟိတဘက္ခာသ္မိ (သီ.)]၊ ပသူနံ မာနုသာန စ။

အလေဏာ အနဂါရာ စ၊ နီလမဉ္စပရာယဏာ။

၁၂၁.

‘‘ဒေဟိ ပုတ္တက မေ ဒါနံ၊ ဒတွာ အနွာဒိသာဟိ မေ။

အပ္ပေဝ နာမ မုစ္စေယျံ၊ ပုဗ္ဗလောဟိတဘောဇနာ’’တိ။

၁၂၂.

မာတုယာ ဝစနံ သုတွာ၊ ဥပတိဿောနုကမ္ပကော။

အာမန္တယိ မောဂ္ဂလ္လာနံ၊ အနုရုဒ္ဓဉ္စ ကပ္ပိနံ။

၁၂၃.

စတဿော ကုဋိယော ကတွာ၊ သံဃေ စာတုဒ္ဒိသေ အဒါ။

ကုဋိယော အန္နပါနဉ္စ၊ မာတု ဒက္ခိဏမာဒိသီ။

၁၂၄.

သမနန္တရာနုဒ္ဒိဋ္ဌေ၊ ဝိပါကော ဥဒပဇ္ဇထ။

ဘောဇနံ ပါနီယံ ဝတ္ထံ၊ ဒက္ခိဏာယ ဣဒံ ဖလံ။

၁၂၅.

တတော သုဒ္ဓါ သုစိဝသနာ၊ ကာသိကုတ္တမဓါရိနီ။

ဝိစိတ္တဝတ္ထာဘရဏာ၊ ကောလိတံ ဥပသင်္ကမိ။

၁၂၆.

‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန၊ ယာ တွံ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ။

ဩဘာသေန္တီ ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။

၁၂၇.

‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ။

ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။

၁၂၈.

‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ။

ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။

၁၂၉.

‘‘သာရိပုတ္တဿာဟံ မာတာ၊ ပုဗ္ဗေ အညာသု ဇာတီသု။

ဥပပန္နာ ပေတ္တိဝိသယံ၊ ခုပ္ပိပါသသမပ္ပိတာ။

၁၃၀.

‘‘ဆဍ္ဍိတံ ခိပိတံ ခေဠံ၊ သိင္ဃာဏိကံ သိလေသုမံ။

ဝသဉ္စ ဍယှမာနာနံ၊ ဝိဇာတာနဉ္စ လောဟိတံ။

၁၃၁.

‘‘ဝဏိကာနဉ္စ ယံ ဃာန-သီသစ္ဆိန္နာန လောဟိတံ။

ခုဒါပရေတာ ဘုဉ္ဇာမိ၊ ဣတ္ထိပုရိသနိဿိတံ။

၁၃၂.

‘‘ပုဗ္ဗလောဟိတံ ဘက္ခိဿံ၊ ပသူနံ မာနုသာန စ။

အလေဏာ အနဂါရာ စ၊ နီလမဉ္စပရာယဏာ။

၁၃၃.

‘‘သာရိပုတ္တဿ ဒါနေန၊ မောဒါမိ အကုတောဘယာ။

မုနိံ ကာရုဏိကံ လောကေ၊ ဘန္တေ ဝန္ဒိတုမာဂတာ’’တိ။

သာရိပုတ္တတ္ထေရဿ မာတုပေတိဝတ္ထု ဒုတိယံ။

၃. မတ္တာပေတိဝတ္ထု

၁၃၄.

‘‘နဂ္ဂါ ဒုဗ္ဗဏ္ဏရူပါသိ၊ ကိသာ ဓမနိသန္ထတာ။

ဥပ္ဖာသုလိကေ ကိသိကေ၊ ကာ နု တွံ ဣဓ တိဋ္ဌသီ’’တိ။

၁၃၅.

‘‘အဟံ မတ္တာ တုဝံ တိဿာ၊ သပတ္တီ တေ ပုရေ အဟုံ။

ပါပကမ္မံ ကရိတွာန၊ ပေတလောကံ ဣတော ဂတာ’’တိ။

၁၃၆.

‘‘ကိံ နု ကာယေန ဝါစာယ၊ မနသာ ဒုက္ကဋံ ကတံ။

ကိဿ ကမ္မဝိပါကေန၊ ပေတလောကံ ဣတော ဂတာ’’တိ။

၁၃၇.

‘‘စဏ္ဍီ စ ဖရုသာ စာသိံ၊ ဣဿုကီ မစ္ဆရီ သဌာ [သဌီ (သီ.)]။

တာဟံ ဒုရုတ္တံ ဝတွာန၊ ပေတလောကံ ဣတော ဂတာ’’တိ။

၁၃၈.

သဗ္ဗံ [သစ္စံ (က.)] အဟမ္ပိ ဇာနာမိ၊ ယထာ တွံ စဏ္ဍိကာ အဟု။

အညဉ္စ ခေါ တံ ပုစ္ဆာမိ၊ ကေနာသိ ပံသုကုန္ထိတာ’’တိ။

၁၃၉.

‘‘သီသံနှာတာ တုဝံ အာသိ၊ သုစိဝတ္ထာ အလင်္ကတာ။

အဟဉ္စ ခေါ [ခေါ တံ (သီ. က.)] အဓိမတ္တံ၊ သမလင်္ကတတရာ တယာ။

၁၄၀.

‘‘တဿာ မေ ပေက္ခမာနာယ၊ သာမိကေန သမန္တယိ။

တတော မေ ဣဿာ ဝိပုလာ၊ ကောဓေါ မေ သမဇာယထ။

၁၄၁.

‘‘တတော ပံသုံ ဂဟေတွာန၊ ပံသုနာ တံ ဟိ ဩကိရိံ [တံ ဝိကီရိဟံ (သျာ. က.)]။

တဿ ကမ္မဝိပါကေန၊ တေနမှိ ပံသုကုန္ထိတာ’’တိ။

၁၄၂.

‘‘သစ္စံ အဟမ္ပိ ဇာနာမိ၊ ပံသုနာ မံ တ္ဝမောကိရိ။

အညဉ္စ ခေါ တံ ပုစ္ဆာမိ၊ ကေန ခဇ္ဇသိ ကစ္ဆုယာ’’တိ။

၁၄၃.

‘‘ဘေသဇ္ဇဟာရီ ဥဘယော၊ ဝနန္တံ အဂမိမှသေ။

တ္ဝဉ္စ ဘေသဇ္ဇမာဟရိ၊ အဟဉ္စ ကပိကစ္ဆုနော။

၁၄၄.

‘‘တဿာ တျာဇာနမာနာယ၊ သေယျံ တျာဟံ သမောကိရိံ။

တဿ ကမ္မဝိပါကေန၊ တေန ခဇ္ဇာမိ ကစ္ဆုယာ’’တိ။

၁၄၅.

‘‘သစ္စံ အဟမ္ပိ ဇာနာမိ၊ သေယျံ မေ တွံ သမောကိရိ။

အညဉ္စ ခေါ တံ ပုစ္ဆာမိ၊ ကေနာသိ နဂ္ဂိယာ တုဝ’’န္တိ။

၁၄၆.

‘‘သဟာယာနံ သမယော အာသိ၊ ဉာတီနံ သမိတီ အဟု။

တ္ဝဉ္စ အာမန္တိတာ အာသိ၊ သသာမိနီ နော စ ခေါ အဟံ။

၁၄၇.

‘‘တဿာ တျာဇာနမာနာယ၊ ဒုဿံ တျာဟံ အပါနုဒိံ။

တဿ ကမ္မဝိပါကေန၊ တေနမှိ နဂ္ဂိယာ အဟ’’န္တိ။

၁၄၈.

‘‘သစ္စံ အဟမ္ပိ ဇာနာမိ၊ ဒုဿံ မေ တွံ အပါနုဒိ။

အညဉ္စ ခေါ တံ ပုစ္ဆာမိ၊ ကေနာသိ ဂူထဂန္ဓိနီ’’တိ။

၁၄၉.

‘‘တဝ ဂန္ဓဉ္စ မာလဉ္စ၊ ပစ္စဂ္ဃဉ္စ ဝိလေပနံ။

ဂူထကူပေ အဓါရေသိံ [အဓါရေသိံ (က.)]၊ တံ ပါပံ ပကတံ မယာ။

တဿ ကမ္မဝိပါကေန၊ တေနမှိ ဂူထဂန္ဓိနီ’’တိ။

၁၅၀.

‘‘သစ္စံ အဟမ္ပိ ဇာနာမိ၊ တံ ပါပံ ပကတံ တယာ။

အညဉ္စ ခေါ တံ ပုစ္ဆာမိ၊ ကေနာသိ ဒုဂ္ဂတာ တုဝ’’န္တိ။

၁၅၁.

‘‘ဥဘိန္နံ သမကံ အာသိ၊ ယံ ဂေဟေ ဝိဇ္ဇတေ ဓနံ။

သန္တေသု ဒေယျဓမ္မေသု၊ ဒီပံ နာကာသိမတ္တနော။

တဿ ကမ္မဝိပါကေန၊ တေနမှိ ဒုဂ္ဂတာ အဟံ။

၁၅၂.

‘‘တဒေဝ မံ တွံ အဝစ၊ ‘ပါပကမ္မံ နိသေဝသိ။

န ဟိ ပါပေဟိ ကမ္မေဟိ၊ သုလဘာ ဟောတိ သုဂ္ဂတီ’’’တိ။

၁၅၃.

‘‘ဝါမတော မံ တွံ ပစ္စေသိ၊ အထောပိ မံ ဥသူယသိ။

ပဿ ပါပါနံ ကမ္မာနံ၊ ဝိပါကော ဟောတိ ယာဒိသော။

၁၅၄.

‘‘တေ ဃရာ တာ စ ဒါသိယော [တေ ဃရဒါသိယော အာသုံ (သီ. သျာ.)၊ တေ ဃရေ ဒါသိယော စေဝ (က.)]၊ တာနေဝါဘရဏာနိမေ။

တေ အညေ ပရိစာရေန္တိ၊ န ဘောဂါ ဟောန္တိ သဿတာ။

၁၅၅.

‘‘ဣဒါနိ ဘူတဿ ပိတာ၊ အာပဏာ ဂေဟမေဟိတိ။

အပ္ပေဝ တေ ဒဒေ ကိဉ္စိ၊ မာ သု တာဝ ဣတော အဂါ’’တိ။

၁၅၆.

‘‘နဂ္ဂါ ဒုဗ္ဗဏ္ဏရူပါမှိ၊ ကိသာ ဓမနိသန္ထတာ။

ကောဣနမေတံ ဣတ္ထီနံ၊ မာ မံ ဘူတပိတာဒ္ဒသာ’’တိ။

၁၅၇.

‘‘ဟန္ဒ ကိံ ဝါ တျာဟံ [ကိံ တျာဟံ (သီ. သျာ.)၊ ကိံ ဝတာဟံ (က.)] ဒမ္မိ၊ ကိံ ဝါ တေဓ [ကိံ ဝါ စ တေ (သီ. သျာ.)၊ ကိံ ဝိဓ တေ (က.)] ကရောမဟံ။

ယေန တွံ သုခိတာ အဿ၊ သဗ္ဗကာမသမိဒ္ဓိနီ’’တိ။

၁၅၈.

‘‘စတ္တာရော ဘိက္ခူ သံဃတော၊ စတ္တာရော ပန ပုဂ္ဂလာ။

အဋ္ဌ ဘိက္ခူ ဘောဇယိတွာ၊ မမ ဒက္ခိဏမာဒိသ။

တဒါဟံ သုခိတာ ဟေဿံ၊ သဗ္ဗကာမသမိဒ္ဓိနီ’’တိ။

၁၅၉.

သာဓူတိ သာ ပဋိဿုတွာ၊ ဘောဇယိတွာဋ္ဌ ဘိက္ခဝေါ။

ဝတ္ထေဟစ္ဆာဒယိတွာန၊ တဿာ ဒက္ခိဏမာဒိသီ။

၁၆၀.

သမနန္တရာနုဒ္ဒိဋ္ဌေ ၊ ဝိပါကော ဥဒပဇ္ဇထ။

ဘောဇနစ္ဆာဒနပါနီယံ၊ ဒက္ခိဏာယ ဣဒံ ဖလံ။

၁၆၁.

တတော သုဒ္ဓါ သုစိဝသနာ၊ ကာသိကုတ္တမဓါရိနီ။

ဝိစိတ္တဝတ္ထာဘရဏာ၊ သပတ္တိံ ဥပသင်္ကမိ။

၁၆၂.

‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန၊ ယာ တွံ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ။

ဩဘာသေန္တီ ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။

၁၆၃.

‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ။

ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။

၁၆၄.

‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ။

ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။

၁၆၅.

‘‘အဟံ မတ္တာ တုဝံ တိဿာ၊ သပတ္တီ တေ ပုရေ အဟုံ။

ပါပကမ္မံ ကရိတွာန၊ ပေတလောကံ ဣတော ဂတာ။

၁၆၆.

‘‘တဝ ဒိန္နေန ဒါနေန၊ မောဒါမိ အကုတောဘယာ။

စီရံ ဇီဝါဟိ ဘဂိနိ၊ သဟ သဗ္ဗေဟိ ဉာတိဘိ။

အသောကံ ဝိရဇံ ဌာနံ၊ အာဝါသံ ဝသဝတ္တိနံ။

၁၆၇.

‘‘ဣဓ ဓမ္မံ စရိတွာန၊ ဒါနံ ဒတွာန သောဘနေ။

ဝိနေယျ မစ္ဆေရမလံ သမူလံ၊ အနိန္ဒိတာ သဂ္ဂမုပေဟိ ဌာန’’န္တိ။

မတ္တာပေတိဝတ္ထု တတိယံ။

၄. နန္ဒာပေတိဝတ္ထု

၁၆၈.

‘‘ကာဠီ ဒုဗ္ဗဏ္ဏရူပါသိ၊ ဖရုသာ ဘီရုဒဿနာ။

ပိင်္ဂလာသိ ကဠာရာသိ၊ န တံ မညာမိ မာနုသိ’’န္တိ။

၁၆၉.

‘‘အဟံ နန္ဒာ နန္ဒိသေန၊ ဘရိယာ တေ ပုရေ အဟုံ။

ပါပကမ္မံ ကရိတွာန၊ ပေတလောကံ ဣတော ဂတာ’’တိ။

၁၇၀.

‘‘ကိံ နု ကာယေန ဝါစာယ၊ မနသာ ဒုက္ကဋံ ကတံ။

ကိဿ ကမ္မဝိပါကေန၊ ပေတလောကံ ဣတော ဂတာ’’တိ။

၁၇၁.

‘‘စဏ္ဍီ စ ဖရုသာ စာသိံ [စဏ္ဍီ ဖရုသဝါစာ စ (သီ.)]၊ တယိ စာပိ အဂါရဝါ။

တာဟံ ဒုရုတ္တံ ဝတွာန၊ ပေတလောကံ ဣတော ဂတာ’’တိ။

၁၇၂.

‘‘ဟန္ဒုတ္တရီယံ ဒဒါမိ တေ၊ ဣမံ [ဣဒံ (သီ. အဋ္ဌ.)] ဒုဿံ နိဝါသယ။

ဣမံ ဒုဿံ နိဝါသေတွာ၊ ဧဟိ နေဿာမိ တံ ဃရံ။

၁၇၃.

‘‘ဝတ္ထဉ္စ အန္နပါနဉ္စ၊ လစ္ဆသိ တွံ ဃရံ ဂတာ။

ပုတ္တေ စ တေ ပဿိဿသိ၊ သုဏိသာယော စ ဒက္ခသီ’’တိ။

၁၇၄.

‘‘ဟတ္ထေန ဟတ္ထေ တေ ဒိန္နံ၊ န မယှံ ဥပကပ္ပတိ။

ဘိက္ခူ စ သီလသမ္ပန္နေ၊ ဝီတရာဂေ ဗဟုဿုတေ။

၁၇၅.

‘‘တပ္ပေဟိ အန္နပါနေန၊ မမ ဒက္ခိဏမာဒိသ။

တဒါဟံ သုခိတာ ဟေဿံ၊ သဗ္ဗကာမသမိဒ္ဓိနီ’’တိ။

၁၇၆.

သာဓူတိ သော ပဋိဿုတွာ၊ ဒါနံ ဝိပုလမာကိရိ။

အန္နံ ပါနံ ခါဒနီယံ၊ ဝတ္ထသေနာသနာနိ စ။

ဆတ္တံ ဂန္ဓဉ္စ မာလဉ္စ၊ ဝိဝိဓါ စ ဥပါဟနာ။

၁၇၇.

ဘိက္ခူ စ သီလသမ္ပန္နေ၊ ဝီတရာဂေ ဗဟုဿုတေ။

တပ္ပေတွာ အန္နပါနေန၊ တဿာ ဒက္ခိဏမာဒိသီ။

၁၇၈.

သမနန္တရာနုဒ္ဒိဋ္ဌေ ၊ ဝိပါကော ဥဒပဇ္ဇထ။

ဘောဇနစ္ဆာဒနပါနီယံ၊ ဒက္ခိဏာယ ဣဒံ ဖလံ။

၁၇၉.

တတော သုဒ္ဓါ သုစိဝသနာ၊ ကာသိကုတ္တမဓါရိနီ။

ဝိစိတ္တဝတ္ထာဘရဏာ၊ သာမိကံ ဥပသင်္ကမိ။

၁၈၀.

‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန၊ ယာ တွံ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ။

ဩဘာသေန္တီ ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။

၁၈၁.

‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ။

ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။

၁၈၂.

‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ။

ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။

၁၈၃.

‘‘အဟံ နန္ဒာ နန္ဒိသေန၊ ဘရိယာ တေ ပုရေ အဟုံ။

ပါပကမ္မံ ကရိတွာန၊ ပေတလောကံ ဣတော ဂတာ။

၁၈၄.

‘‘တဝ ဒိန္နေန ဒါနေန၊ မောဒါမိ အကုတောဘယာ။

စိရံ ဇီဝ ဂဟပတိ၊ သဟ သဗ္ဗေဟိ ဉာတိဘိ။

အသောကံ ဝိရဇံ ခေမံ၊ အာဝါသံ ဝသဝတ္တိနံ။

၁၈၅.

‘‘ဣဓ ဓမ္မံ စရိတွာန၊ ဒါနံ ဒတွာ ဂဟပတိ။

ဝိနေယျ မစ္ဆေရမလံ သမူလံ၊ အနိန္ဒိတော သဂ္ဂမုပေဟိ ဌာန’’န္တိ။

နန္ဒာပေတိဝတ္ထု စတုတ္ထံ။

၅. မဋ္ဌကုဏ္ဍလီပေတဝတ္ထု

၁၈၆.

[ဝိ. ဝ. ၁၂၀၇] ‘‘အလင်္ကတော မဋ္ဌကုဏ္ဍလီ၊ မာလဓါရီ ဟရိစန္ဒနုဿဒေါ။

ဗာဟာ ပဂ္ဂယှ ကန္ဒသိ၊ ဝနမဇ္ဈေ ကိံ ဒုက္ခိတော တုဝ’’န္တိ။

၁၈၇.

‘‘သောဝဏ္ဏမယော ပဘဿရော၊ ဥပ္ပန္နော ရထပဉ္ဇရော မမ။

တဿ စက္ကယုဂံ န ဝိန္ဒာမိ၊ တေန ဒုက္ခေန ဇဟာမိ ဇီဝိတ’’န္တိ။

၁၈၈.

‘‘သောဝဏ္ဏမယံ မဏိမယံ၊ လောဟိတကမယံ [လောဟိတင်္ဂမယံ (သျာ.)၊ လောဟိတင်္ကမယံ (သီ.)၊ လောဟမယံ (ကတ္ထစိ)] အထ ရူပိယမယံ။

အာစိက္ခ မေ ဘဒ္ဒမာဏဝ၊ စက္ကယုဂံ ပဋိပါဒယာမိ တေ’’တိ။

၁၈၉.

သော မာဏဝေါ တဿ ပါဝဒိ၊ ‘‘စန္ဒသူရိယာ ဥဘယေတ္ထ ဒိဿရေ။

သောဝဏ္ဏမယော ရထော မမ၊ တေန စက္ကယုဂေန သောဘတီ’’တိ။

၁၉၀.

‘‘ဗာလော ခေါ တွံ အသိ မာဏဝ၊ ယော တွံ ပတ္ထယသေ အပတ္ထိယံ။

မညာမိ တုဝံ မရိဿသိ၊ န ဟိ တွံ လစ္ဆသိ စန္ဒသူရိယေ’’တိ။

၁၉၁.

‘‘ဂမနာဂမနမ္ပိ ဒိဿတိ၊ ဝဏ္ဏဓါတု ဥဘယတ္ထ ဝီထိယာ။

ပေတော ကာလကတော န ဒိဿတိ၊ ကော နိဓ ကန္ဒတံ ဗာလ္ယတရော’’တိ။

၁၉၂.

‘‘သစ္စံ ခေါ ဝဒေသိ မာဏဝ၊ အဟမေဝ ကန္ဒတံ ဗာလ္ယတရော။

စန္ဒံ ဝိယ ဒါရကော ရုဒံ၊ ပေတံ ကာလကတာဘိပတ္ထယိ’’န္တိ။

၁၉၃.

‘‘အာဒိတ္တံ ဝတ မံ သန္တံ၊ ဃတသိတ္တံဝ ပါဝကံ။

ဝါရိနာ ဝိယ ဩသိဉ္စံ၊ သဗ္ဗံ နိဗ္ဗာပယေ ဒရံ။

၁၉၄.

‘‘အဗ္ဗဟီ [အဗ္ဗူဠှံ (သျာ. က.)] ဝတ မေ သလ္လံ၊ သောကံ ဟဒယနိဿိတံ။

ယော မေ သောကပရေတဿ၊ ပုတ္တသောကံ အပါနုဒိ။

၁၉၅.

‘‘သွာဟံ အဗ္ဗူဠှသလ္လောသ္မိ၊ သီတိဘူတောသ္မိ နိဗ္ဗုတော။

န သောစာမိ န ရောဒါမိ၊ တဝ သုတွာန မာဏဝါ’’တိ။

၁၉၆.

‘‘ဒေဝတာ နုသိ ဂန္ဓဗ္ဗော၊ အဒု သက္ကော ပုရိန္ဒဒေါ။

ကော ဝါ တွံ ကဿ ဝါ ပုတ္တော၊ ကထံ ဇာနေမု တံ မယ’’န္တိ။

၁၉၇.

‘‘ယဉ္စ ကန္ဒသိ ယဉ္စ ရောဒသိ၊ ပုတ္တံ အာဠာဟနေ သယံ ဒဟိတွာ။

သွာဟံ ကုသလံ ကရိတွာ ကမ္မံ၊ တိဒသာနံ သဟဗျတံ ဂတော’’တိ။

၁၉၈.

‘‘အပ္ပံ ဝါ ဗဟုံ ဝါ နာဒ္ဒသာမ၊ ဒါနံ ဒဒန္တဿ သကေ အဂါရေ။

ဥပေါသထကမ္မံ ဝါ တာဒိသံ၊ ကေန ကမ္မေန ဂတောသိ ဒေဝလောက’’န္တိ။

၁၉၉.

‘‘အာဗာဓိကောဟံ ဒုက္ခိတော ဂိလာနော၊ အာတုရရူပေါမှိ သကေ နိဝေသနေ။

ဗုဒ္ဓံ ဝိဂတရဇံ ဝိတိဏ္ဏကင်္ခံ၊ အဒ္ဒက္ခိံ သုဂတံ အနောမပညံ။

၂၀၀.

‘‘သွာဟံ မုဒိတမနော ပသန္နစိတ္တော၊ အဉ္ဇလိံ အကရိံ တထာဂတဿ။

တာဟံ ကုသလံ ကရိတွာန ကမ္မံ၊ တိဒသာနံ သဟဗျတံ ဂတော’’တိ။

၂၀၁.

‘‘အစ္ဆရိယံ ဝတ အဗ္ဘုတံ ဝတ၊ အဉ္ဇလိကမ္မဿ အယမီဒိသော ဝိပါကော။

အဟမ္ပိ မုဒိတမနော ပသန္နစိတ္တော၊ အဇ္ဇေဝ ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဝဇာမီ’’တိ။

၂၀၂.

‘‘အဇ္ဇေဝ ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဝဇာဟိ၊ ဓမ္မဉ္စ သံဃဉ္စ ပသန္နစိတ္တော။

တထေဝ သိက္ခာယ ပဒါနိ ပဉ္စ၊ အခဏ္ဍဖုလ္လာနိ သမာဒိယဿု။

၂၀၃.

‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝိရမဿု ခိပ္ပံ၊ လောကေ အဒိန္နံ ပရိဝဇ္ဇယဿု။

အမဇ္ဇပေါ မာ စ မုသာ ဘဏာဟိ၊ သကေန ဒါရေန စ ဟောဟိ တုဋ္ဌော’’တိ။

၂၀၄.

‘‘အတ္ထကာမောသိ မေ ယက္ခ၊ ဟိတကာမောသိ ဒေဝတေ။

ကရောမိ တုယှံ ဝစနံ၊ တွံသိ အာစရိယော မမာတိ။

၂၀၅.

‘‘ဥပေမိ သရဏံ ဗုဒ္ဓံ၊ ဓမ္မဉ္စာပိ အနုတ္တရံ။

သံဃဉ္စ နရဒေဝဿ၊ ဂစ္ဆာမိ သရဏံ အဟံ။

၂၀၆.

‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝိရမာမိ ခိပ္ပံ၊ လောကေ အဒိန္နံ ပရိဝဇ္ဇယာမိ။

အမဇ္ဇပေါ နော စ မုသာ ဘဏာမိ။ သကေန ဒါရေန စ ဟောမိ တုဋ္ဌော’’တိ။

မဋ္ဌကုဏ္ဍလီပေတဝတ္ထု ပဉ္စမံ။

၆. ကဏှပေတဝတ္ထု

၂၀၇.

‘‘ဥဋ္ဌေဟိ ကဏှ ကိံ သေသိ၊ ကော အတ္ထော သုပနေန တေ။

ယော စ တုယှံ သကော ဘာတာ၊ ဟဒယံ စက္ခု စ [စက္ခုံဝ (အဋ္ဌ.)] ဒက္ခိဏံ။

တဿ ဝါတာ ဗလီယန္တိ၊ သသံ ဇပ္ပတိ [ဃဋော ဇပ္ပတိ (က.)] ကေသဝါ’’တိ။

၂၀၈.

‘‘တဿ တံ ဝစနံ သုတွာ၊ ရောဟိဏေယျဿ ကေသဝေါ။

တရမာနရူပေါ ဝုဋ္ဌာသိ၊ ဘာတုသောကေန အဋ္ဋိတော။

၂၀၉.

‘‘ကိံ နု ဥမ္မတ္တရူပေါဝ၊ ကေဝလံ ဒွါရကံ ဣမံ။

သသော သသောတိ လပသိ၊ ကီဒိသံ သသမိစ္ဆသိ။

၂၁၀.

‘‘သောဝဏ္ဏမယံ မဏိမယံ၊ လောဟမယံ အထ ရူပိယမယံ။

သင်္ခသိလာပဝါဠမယံ၊ ကာရယိဿာမိ တေ သသံ။

၂၁၁.

‘‘သန္တိ အညေပိ သသကာ၊ အရညဝနဂေါစရာ။

တေပိ တေ အာနယိဿာမိ၊ ကီဒိသံ သသမိစ္ဆသီ’’တိ။

၂၁၂.

‘‘နာဟမေတေ သသေ ဣစ္ဆေ၊ ယေ သသာ ပထဝိဿိတာ။

စန္ဒတော သသမိစ္ဆာမိ၊ တံ မေ ဩဟရ ကေသဝါ’’တိ။

၂၁၃.

‘‘သော နူန မဓုရံ ဉာတိ၊ ဇီဝိတံ ဝိဇဟိဿသိ။

အပတ္ထိယံ ပတ္ထယသိ၊ စန္ဒတော သသမိစ္ဆသီ’’တိ။

၂၁၄.

‘‘ဧဝံ စေ ကဏှ ဇာနာသိ၊ ယထညမနုသာသသိ။

ကသ္မာ ပုရေ မတံ ပုတ္တံ၊ အဇ္ဇာပိ မနုသောစသိ။

၂၁၅.

‘‘န ယံ လဗ္ဘာ မနုဿေန၊ အမနုဿေန ဝါ ပန။

ဇာတော မေ မာ မရိ ပုတ္တော၊ ကုတော လဗ္ဘာ အလဗ္ဘိယံ။

၂၁၆.

‘‘န မန္တာ မူလဘေသဇ္ဇာ၊ ဩသဓေဟိ ဓနေန ဝါ။

သက္ကာ အာနယိတုံ ကဏှ၊ ယံ ပေတမနုသောစသိ။

၂၁၇.

‘‘မဟဒ္ဓနာ မဟာဘောဂါ၊ ရဋ္ဌဝန္တောပိ ခတ္တိယာ။

ပဟူတဓနဓညာသေ၊ တေပိ နော [နတ္ထေတ္ထပါဌဘေဒေါ] အဇရာမရာ။

၂၁၈.

‘‘ခတ္တိယာ ဗြာဟ္မဏာ ဝေဿာ၊ သုဒ္ဒါ စဏ္ဍာလပုက္ကုသာ။

ဧတေ စညေ စ ဇာတိယာ၊ တေပိ နော အဇရာမရာ။

၂၁၉.

‘‘ယေ မန္တံ ပရိဝတ္တေန္တိ၊ ဆဠင်္ဂံ ဗြဟ္မစိန္တိတံ။

ဧတေ စညေ စ ဝိဇ္ဇာယ၊ တေပိ နော အဇရာမရာ။

၂၂၀.

‘‘ဣသယော ဝါပိ [ဣသယော စာပိ (ဝိမာနဝတ္ထု ၉၉)] ယေ သန္တာ၊ သညတတ္တာ တပဿိနော။

သရီရံ တေပိ ကာလေန၊ ဝိဇဟန္တိ တပဿိနော။

၂၂၁.

‘‘ဘာဝိတတ္တာ အရဟန္တော၊ ကတကိစ္စာ အနာသဝါ။

နိက္ခိပန္တိ ဣမံ ဒေဟံ၊ ပုညပါပပရိက္ခယာ’’တိ။

၂၂၂.

‘‘အာဒိတ္တံ ဝတ မံ သန္တံ၊ ဃတသိတ္တံဝ ပါဝကံ။

ဝါရိနာ ဝိယ ဩသိဉ္စံ၊ သဗ္ဗံ နိဗ္ဗာပယေ ဒရံ။

၂၂၃.

‘‘အဗ္ဗဟီ ဝတ မေ သလ္လံ၊ သောကံ ဟဒယနိဿိတံ။

ယော မေ သောကပရေတဿ၊ ပုတ္တသောကံ အပါနုဒိ။

၂၂၄.

‘‘သွာဟံ အဗ္ဗူဠှသလ္လောသ္မိ၊ သီတိဘူတောသ္မိ နိဗ္ဗုတော။

န သောစာမိ န ရောဒါမိ၊ တဝ သုတွာန ဘာတိက’’ [ဘာသိတံ (သျာ.)]။

၂၂၅.

ဧဝံ ကရောန္တိ သပ္ပညာ၊ ယေ ဟောန္တိ အနုကမ္ပကာ။

နိဝတ္တယန္တိ သောကမှာ၊ ဃဋော ဇေဋ္ဌံဝ ဘာတရံ။

၂၂၆.

ယဿ ဧတာဒိသာ ဟောန္တိ၊ အမစ္စာ ပရိစာရကာ။

သုဘာသိတေန အန္ဝေန္တိ၊ ဃဋော ဇေဋ္ဌံဝ ဘာတရန္တိ။

ကဏှပေတဝတ္ထု ဆဋ္ဌံ။

၇. ဓနပါလသေဋ္ဌိပေတဝတ္ထု

၂၂၇.

‘‘နဂ္ဂေါ ဒုဗ္ဗဏ္ဏရူပေါသိ၊ ကိသော ဓမနိသန္ထတော။

ဥပ္ဖာသုလိကော ကိသိကော၊ ကော နု တ္ဝမသိ မာရိသ’’။

၂၂၈.

‘‘အဟံ ဘဒန္တေ ပေတောမှိ၊ ဒုဂ္ဂတော ယမလောကိကော။

ပါပကမ္မံ ကရိတွာန၊ ပေတလောကံ ဣတော ဂတော’’။

၂၂၉.

‘‘ကိံ နု ကာယေန ဝါစာယ၊ မနသာ ဒုက္ကဋံ ကတံ။

ကိဿ ကမ္မဝိပါကေန၊ ပေတလောကံ ဣတော ဂတော’’။

၂၃၀.

‘‘နဂရံ အတ္ထိ ပဏ္ဏာနံ [ဒသန္နာနံ (သီ. သျာ. ဣ.)]၊ ဧရကစ္ဆန္တိ ဝိဿုတံ။

တတ္ထ သေဋ္ဌိ ပုရေ အာသိံ၊ ဓနပါလောတိ မံ ဝိဒူ။

၂၃၁.

‘‘အသီတိ သကဋဝါဟာနံ၊ ဟိရညဿ အဟောသိ မေ။

ပဟူတံ မေ ဇာတရူပံ၊ မုတ္တာ ဝေဠုရိယာ ဗဟူ။

၂၃၂.

‘‘တာဝ မဟဒ္ဓနဿာပိ၊ န မေ ဒါတုံ ပိယံ အဟု။

ပိဒဟိတွာ ဒွါရံ ဘုဉ္ဇိံ [ဘုဉ္ဇာမိ (သီ. သျာ.)]၊ မာ မံ ယာစနကာဒ္ဒသုံ။

၂၃၃.

‘‘အဿဒ္ဓေါ မစ္ဆရီ စာသိံ၊ ကဒရိယော ပရိဘာသကော။

ဒဒန္တာနံ ကရောန္တာနံ၊ ဝါရယိဿံ ဗဟု ဇနေ [ဗဟုဇ္ဇနံ (သီ. သျာ.)]။

၂၃၄.

‘‘ဝိပါကော နတ္ထိ ဒါနဿ၊ သံယမဿ ကုတော ဖလံ။

ပေါက္ခရညောဒပါနာနိ၊ အာရာမာနိ စ ရောပိတေ။

ပပါယော စ ဝိနာသေသိံ၊ ဒုဂ္ဂေ သင်္ကမနာနိ စ။

၂၃၅.

‘‘သွာဟံ အကတကလျာဏော၊ ကတပါပေါ တတော စုတော။

ဥပပန္နော ပေတ္တိဝိသယံ၊ ခုပ္ပိပါသသမပ္ပိတော။

၂၃၆.

‘‘ပဉ္စပဏ္ဏာသဝဿာနိ၊ ယတော ကာလင်္ကတော အဟံ။

နာဘိဇာနာမိ ဘုတ္တံ ဝါ၊ ဣတံ ဝါ ပန ပါနိယံ။

၂၃၇.

‘‘ယော သံယမော သော ဝိနာသော၊ယော ဝိနာသော သော သံယမော။

ပေတာ ဟိ ကိရ ဇာနန္တိ၊ ယော သံယမော သော ဝိနာသော။

၂၃၈.

‘‘အဟံ ပုရေ သံယမိဿံ၊ နာဒါသိံ ဗဟုကေ ဓနေ။

သန္တေသု ဒေယျဓမ္မေသု၊ ဒီပံ နာကာသိမတ္တနော။

သွာဟံ ပစ္ဆာနုတပ္ပါမိ၊ အတ္တကမ္မဖလူပဂေါ။

၂၃၉.

[ပေ. ဝ. ၆၉] ‘‘ဥဒ္ဓံ စတူဟိ မာသေဟိ၊ ကာလံကိရိယာ ဘဝိဿတိ။

ဧကန္တကဋုကံ ဃောရံ၊ နိရယံ ပပတိဿဟံ။

၂၄၀.

[ပေ. ဝ. ၇၀] ‘‘စတုက္ကဏ္ဏံ စတုဒွါရံ၊ ဝိဘတ္တံ ဘာဂသော မိတံ။

အယောပါကာရပရိယန္တံ၊ အယသာ ပဋိကုဇ္ဇိတံ။

၂၄၁.

[ပေ. ဝ. ၇၁] ‘‘တဿ အယောမယာ ဘူမိ၊ ဇလိတာ တေဇသာ ယုတာ။

သမန္တာ ယောဇနသတံ၊ ဖရိတွာ တိဋ္ဌတိ သဗ္ဗဒါ။

၂၄၂.

[ပေ. ဝ. ၇၂] ‘‘တတ္ထာဟံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ၊ ဒုက္ခံ ဝေဒိဿ ဝေဒနံ။

ဖလံ ပါပဿ ကမ္မဿ၊ တသ္မာ သောစာမဟံ ဘုသံ။

၂၄၃.

‘‘တံ ဝေါ ဝဒါမိ ဘဒ္ဒံ ဝေါ၊ ယာဝန္တေတ္ထ သမာဂတာ။

မာကတ္ထ ပါပကံ ကမ္မံ၊ အာဝိ ဝါ ယဒိ ဝါ ရဟော။

၂၄၄.

‘‘သစေ တံ ပါပကံ ကမ္မံ၊ ကရိဿထ ကရောထ ဝါ။

န ဝေါ ဒုက္ခာ ပမုတ္ယတ္ထိ [ပမုတ္တတ္ထိ (သဗ္ဗတ္ထ) ဥဒါ. ၄၄ ပဿိတဗ္ဗံ]၊ ဥပ္ပစ္စာပိ [ဥပေစ္စာပိ (သျာ. က.)] ပလာယတံ။

၂၄၅.

‘‘မတ္တေယျာ ဟောထ ပေတ္တေယျာ၊ ကုလေ ဇေဋ္ဌာပစာယိကာ။

သာမညာ ဟောထ ဗြဟ္မညာ၊ ဧဝံ သဂ္ဂံ ဂမိဿထာ’’တိ။

ဓနပါလသေဋ္ဌိပေတဝတ္ထု သတ္တမံ။

၈. စူဠသေဋ္ဌိပေတဝတ္ထု

၂၄၆.

‘‘နဂ္ဂေါ ကိသော ပဗ္ဗဇိတောသိ ဘန္တေ၊ ရတ္တိံ ကုဟိံ ဂစ္ဆသိ ကိဿ ဟေတု။

အာစိက္ခ မေ တံ အပိ သက္ကုဏေမု၊ သဗ္ဗေန ဝိတ္တံ ပဋိပါဒယေ တုဝ’’န္တိ။

၂၄၇.

‘‘ဗာရာဏသီ နဂရံ ဒူရဃုဋ္ဌံ၊ တတ္ထာဟံ ဂဟပတိ အဍ္ဎကော အဟု ဒီနော။

အဒါတာ ဂေဓိတမနော အာမိသသ္မိံ၊ ဒုဿီလ္ယေန ယမဝိသယမှိ ပတ္တော။

၂၄၈.

‘‘သော သူစိကာယ ကိလမိတော တေဟိ၊

တေနေဝ ဉာတီသု ယာမိ အာမိသကိဉ္စိက္ခဟေတု။

အဒါနသီလာ န စ သဒ္ဒဟန္တိ၊

ဒါနဖလံ ဟောတိ ပရမှိ လောကေ။

၂၄၉.

‘‘ဓီတာ စ မယှံ လပတေ အဘိက္ခဏံ၊ ‘ဒဿာမိ ဒါနံ ပိတူနံ ပိတာမဟာနံ’။

တမုပက္ခဋံ ပရိဝိသယန္တိ ဗြာဟ္မဏာ [ဗြာဟ္မဏေ (သီ.)]၊ ‘ယာမိ အဟံ အန္ဓကဝိန္ဒံ ဘောတ္တု’’’န္တိ။

၂၅၀.

တမဝေါစ ရာဇာ ‘‘အနုဘဝိယာန တမ္ပိ၊

ဧယျာသိ ခိပ္ပံ အဟမပိ ကဿံ ပူဇံ။

အာစိက္ခ မေ တံ ယဒိ အတ္ထိ ဟေတု၊

သဒ္ဓါယိတံ ဟေတုဝစော သုဏောမာ’’တိ။

၂၅၁.

‘တထာ’တိ ဝတွာ အဂမာသိ တတ္ထ၊ ဘုဉ္ဇိံသု ဘတ္တံ န စ ဒက္ခိဏာရဟာ။

ပစ္စာဂမိ ရာဇဂဟံ ပုနာပရံ၊ ပါတုရဟောသိ ပုရတော ဇနာဓိပဿ။

၂၅၂.

ဒိသွာန ပေတံ ပုနဒေဝ အာဂတံ၊ ရာဇာ အဝေါစ ‘‘အဟမပိ ကိံ ဒဒါမိ။

အာစိက္ခ မေ တံ ယဒိ အတ္ထိ ဟေတု၊ ယေန တုဝံ စိရတရံ ဣဏိတော သိယာ’’တိ။

၂၅၃.

‘‘ဗုဒ္ဓဉ္စ သသံဃံ ပရိဝိသိယာန ရာဇ၊ အန္နေန ပါနေန စ စီဝရေန။

တံ ဒက္ခိဏံ အာဒိသ မေ ဟိတာယ၊ ဧဝံ အဟံ စိရတရံ ဣဏိတော သိယာ’’တိ။

၂၅၄.

တတော စ ရာဇာ နိပတိတွာ တာဝဒေ [တာဝဒေဝ (သျာ.)၊ တဒေဝ (က.)]၊ ဒါနံ သဟတ္ထာ အတုလံ ဒဒိတွာ [အတုလဉ္စ ဒတွာ (သျာ. က.)] သံဃေ။

အာရောစေသိ ပကတံ [အာရောစယီ ပကတိံ (သီ. သျာ.)] တထာဂတဿ၊ တဿ စ ပေတဿ ဒက္ခိဏံ အာဒိသိတ္ထ။

၂၅၅.

သော ပူဇိတော အတိဝိယ သောဘမာနော၊ ပါတုရဟောသိ ပုရတော ဇနာဓိပဿ။

‘‘ယက္ခောဟမသ္မိ ပရမိဒ္ဓိပတ္တော၊ န မယှမတ္ထိ သမာ သဒိသာ [မယှမိဒ္ဓိသမသဒိသာ (သီ. သျာ.)] မာနုသာ။

၂၅၆.

‘‘ပဿာနုဘာဝံ အပရိမိတံ မမယိဒံ၊ တယာနုဒိဋ္ဌံ အတုလံ ဒတွာ သံဃေ။

သန္တပ္ပိတော သတတံ သဒါ ဗဟူဟိ၊ ယာမိ အဟံ သုခိတော မနုဿဒေဝါ’’တိ။

စူဠသေဋ္ဌိပေတဝတ္ထု အဋ္ဌမံ နိဋ္ဌိတံ။

ဘာဏဝါရံ ပဌမံ နိဋ္ဌိတံ။

၉. အင္ကုရပေတဝတ္ထု

၂၅၇.

‘‘ယဿ အတ္ထာယ ဂစ္ဆာမ၊ ကမ္ဗောဇံ ဓနဟာရကာ။

အယံ ကာမဒဒေါ ယက္ခော၊ ဣမံ ယက္ခံ နယာမသေ။

၂၅၈.

‘‘ဣမံ ယက္ခံ ဂဟေတွာန၊ သာဓုကေန ပသယှ ဝါ။

ယာနံ အာရောပယိတွာန၊ ခိပ္ပံ ဂစ္ဆာမ ဒွါရက’’န္တိ။

၂၅၉.

[ဇာ. ၁.၁၀.၁၅၁; ၁.၁၄.၁၉၆; ၂.၁၈.၁၅၃; ၂.၂၂.၁၀] ‘‘ယဿ ရုက္ခဿ ဆာယာယ၊ နိသီဒေယျ သယေယျ ဝါ။

န တဿ သာခံ ဘဉ္ဇေယျ၊ မိတ္တဒုဗ္ဘော ဟိ ပါပကော’’တိ။

၂၆၀.

‘‘ယဿ ရုက္ခဿ ဆာယာယ၊ နိသီဒေယျ သယေယျ ဝါ။

ခန္ဓမ္ပိ တဿ ဆိန္ဒေယျ၊ အတ္ထော စေ တာဒိသော သိယာ’’တိ။

၂၆၁.

‘‘ယဿ ရုက္ခဿ ဆာယာယ၊ နိသီဒေယျ သယေယျ ဝါ။

န တဿ ပတ္တံ ဘိန္ဒေယျ [ဟိံသေယျ (က.)]၊ မိတ္တဒုဗ္ဘော ဟိ ပါပကော’’တိ။

၂၆၂.

‘‘ယဿ ရုက္ခဿ ဆာယာယ၊ နိသီဒေယျ သယေယျ ဝါ။

သမူလမ္ပိ တံ အဗ္ဗုဟေ [ဥဗ္ဗဟေ (?)]၊ အတ္ထော စေ တာဒိသော သိယာ’’တိ။

၂၆၃.

‘‘ယဿေကရတ္တိမ္ပိ ဃရေ ဝသေယျ၊ ယတ္ထန္နပါနံ ပုရိသော လဘေထ။

န တဿ ပါပံ မနသာပိ စိန္တယေ၊ ကတညုတာ သပ္ပုရိသေဟိ ဝဏ္ဏိတာ။

၂၆၄.

‘‘ယဿေကရတ္တိမ္ပိ ဃရေ ဝသေယျ၊ အန္နေန ပါနေန ဥပဋ္ဌိတော သိယာ။

န တဿ ပါပံ မနသာပိ စိန္တယေ၊ အဒုဗ္ဘပါဏီ ဒဟတေ မိတ္တဒုဗ္ဘိံ။

၂၆၅.

‘‘ယော ပုဗ္ဗေ ကတကလျာဏော၊ ပစ္ဆာ ပါပေန ဟိံသတိ။

အလ္လပါဏိဟတော [အဒုဗ္ဘိပါဏီဟတော (က)] ပေါသော၊ န သော ဘဒြာနိ ပဿတီ’’တိ။

၂၆၆.

‘‘နာဟံ ဒေဝေန ဝါ မနုဿေန ဝါ၊ ဣဿရိယေန ဝါဟံ သုပ္ပသယ္ဟော။

ယက္ခောဟမသ္မိ ပရမိဒ္ဓိပတ္တော၊ ဒူရင်္ဂမော ဝဏ္ဏဗလူပပန္နော’’တိ။

၂၆၇.

‘‘ပါဏိ တေ သဗ္ဗသော ဝဏ္ဏော၊ ပဉ္စဓါရော မဓုဿဝေါ။

နာနာရသာ ပဂ္ဃရန္တိ၊ မညေဟံ တံ ပုရိန္ဒဒ’’န္တိ။

၂၆၈.

‘‘နာမှိ ဒေဝေါ န ဂန္ဓဗ္ဗော၊ နာပိ သက္ကော ပုရိန္ဒဒေါ။

ပေတံ မံ အင္ကုရ ဇာနာဟိ၊ ရောရုဝမှာ [ဟေရုဝမှာ (သီ.)] ဣဓါဂတ’’န္တိ။

၂၆၉.

‘‘ကိံသီလော ကိံသမာစာရော၊ ရောရုဝသ္မိံ ပုရေ တုဝံ။

ကေန တေ ဗြဟ္မစရိယေန၊ ပုညံ ပါဏိမှိ ဣဇ္ဈတီ’’တိ။

၂၇၀.

‘‘တုန္နဝါယော ပုရေ အာသိံ၊ ရောရုဝသ္မိံ တဒါ အဟံ။

သုကိစ္ဆဝုတ္တိ ကပဏော၊ န မေ ဝိဇ္ဇတိ ဒါတဝေ။

၂၇၁.

‘‘နိဝေသနဉ္စ [အာဝေသနဉ္စ (သီ.)] မေ အာသိ၊ အသယှဿ ဥပန္တိကေ။

သဒ္ဓဿ ဒါနပတိနော၊ ကတပုညဿ လဇ္ဇိနော။

၂၇၂.

‘‘တတ္ထ ယာစနကာ ယန္တိ၊ နာနာဂေါတ္တာ ဝနိဗ္ဗကာ။

တေ စ မံ တတ္ထ ပုစ္ဆန္တိ၊ အသယှဿ နိဝေသနံ။

၂၇၃.

‘‘ကတ္ထ ဂစ္ဆာမ ဘဒ္ဒံ ဝေါ၊ ကတ္ထ ဒါနံ ပဒီယတိ။

တေသာဟံ ပုဋ္ဌော အက္ခာမိ၊ အသယှဿ နိဝေသနံ။

၂၇၄.

‘‘ပဂ္ဂယှ ဒက္ခိဏံ ဗာဟုံ၊ ဧတ္ထ ဂစ္ဆထ ဘဒ္ဒံ ဝေါ။

ဧတ္ထ ဒါနံ ပဒီယတိ၊ အသယှဿ နိဝေသနေ။

၂၇၅.

‘‘တေန ပါဏိ ကာမဒဒေါ၊ တေန ပါဏိ မဓုဿဝေါ။

တေန မေ ဗြဟ္မစရိယေန၊ ပုညံ ပါဏိမှိ ဣဇ္ဈတီ’’တိ။

၂၇၆.

‘‘န ကိရ တွံ အဒါ ဒါနံ၊ သကပါဏီဟိ ကဿစိ။

ပရဿ ဒါနံ အနုမောဒမာနော၊ ပါဏိံ ပဂ္ဂယှ ပါဝဒိ။

၂၇၇.

‘‘တေန ပါဏိ ကာမဒဒေါ၊ တေန ပါဏိ မဓုဿဝေါ။

တေန တေ ဗြဟ္မစရိယေန၊ ပုညံ ပါဏိမှိ ဣဇ္ဈတိ။

၂၇၈.

‘‘ယော သော ဒါနမဒါ ဘန္တေ၊ ပသန္နော သကပါဏိဘိ။

သော ဟိတွာ မာနုသံ ဒေဟံ၊ ကိံ နု သော ဒိသတံ ဂတော’’တိ။

၂၇၉.

‘‘နာဟံ ပဇာနာမိ အသယှသာဟိနော၊ အင္ဂီရသဿ ဂတိံ အာဂတိံ ဝါ။

သုတဉ္စ မေ ဝေဿဝဏဿ သန္တိကေ၊ သက္ကဿ သဟဗျတံ ဂတော အသယ္ဟော’’တိ။

၂၈၀.

‘‘အလမေဝ ကာတုံ ကလျာဏံ၊ ဒါနံ ဒါတုံ ယထာရဟံ။

ပါဏိံ ကာမဒဒံ ဒိသွာ၊ ကော ပုညံ န ကရိဿတိ။

၂၈၁.

‘‘သော ဟိ နူန ဣတော ဂန္တွာ၊ အနုပ္ပတွာန ဒွါရကံ။

ဒါနံ ပဋ္ဌပယိဿာမိ၊ ယံ မမဿ သုခါဝဟံ။

၂၈၂.

‘‘ဒဿာမန္နဉ္စ ပါနဉ္စ၊ ဝတ္ထသေနာသနာနိ စ။

ပပဉ္စ ဥဒပါနဉ္စ၊ ဒုဂ္ဂေ သင်္ကမနာနိ စာ’’တိ။

၂၈၃.

‘‘ကေန တေ အင်္ဂုလီ ကုဏာ [ကုဏ္ဌာ (သီ. သျာ.)]၊ မုခဉ္စ ကုဏလီကတံ [ကုဏ္ဍလီကတံ (သီ. သျာ. က.)]။

အက္ခီနိ စ ပဂ္ဃရန္တိ၊ ကိံ ပါပံ ပကတံ တယာ’’တိ။

၂၈၄.

‘‘အင္ဂီရသဿ ဂဟပတိနော၊ သဒ္ဓဿ ဃရမေသိနော။

တဿာဟံ ဒါနဝိဿဂ္ဂေ၊ ဒါနေ အဓိကတော အဟုံ။

၂၈၅.

‘‘တတ္ထ ယာစနကေ ဒိသွာ၊ အာဂတေ ဘောဇနတ္ထိကေ။

ဧကမန္တံ အပက္ကမ္မ၊ အကာသိံ ကုဏလိံ မုခံ။

၂၈၆.

‘‘တေန မေ အင်္ဂုလီ ကုဏာ၊ မုခဉ္စ ကုဏလီကတံ။

အက္ခီနိ မေ ပဂ္ဃရန္တိ၊ တံ ပါပံ ပကတံ မယာ’’တိ။

၂၈၇.

‘‘ဓမ္မေန တေ ကာပုရိသ၊ မုခဉ္စ ကုဏလီကတံ။

အက္ခီနိ စ ပဂ္ဃရန္တိ၊ ယံ တံ ပရဿ ဒါနဿ။

အကာသိ ကုဏလိံ မုခံ။

၂၈၈.

‘‘ကထံ ဟိ ဒါနံ ဒဒမာနော၊ ကရေယျ ပရပတ္တိယံ။

အန္နံ ပါနံ ခါဒနီယံ၊ ဝတ္ထသေနာသနာနိ စ။

၂၈၉.

‘‘သော ဟိ နူန ဣတော ဂန္တွာ၊ အနုပ္ပတွာန ဒွါရကံ။

ဒါနံ ပဋ္ဌပယိဿာမိ၊ ယံ မမဿ သုခါဝဟံ။

၂၉၀.

‘‘ဒဿာမန္နဉ္စ ပါနဉ္စ၊ ဝတ္ထသေနာသနာနိ စ။

ပပဉ္စ ဥဒပါနဉ္စ၊ ဒုဂ္ဂေ သင်္ကမနာနိ စာ’’တိ။

၂၉၁.

တတော ဟိ သော နိဝတ္တိတွာ၊ အနုပ္ပတွာန ဒွါရကံ။

ဒါနံ ပဋ္ဌပယိ အင္ကုရော၊ ယံတုမဿ [ယံ တံ အဿ (သျာ.)၊ ယန္တမဿ (က.)] သုခါဝဟံ။

၂၉၂.

အဒါ အန္နဉ္စ ပါနဉ္စ၊ ဝတ္ထသေနာသနာနိ စ။

ပပဉ္စ ဥဒပါနဉ္စ၊ ဝိပ္ပသန္နေန စေတသာ။

၂၉၃.

‘‘ကော ဆာတော ကော စ တသိတော၊ ကော ဝတ္ထံ ပရိဒဟိဿတိ။

ကဿ သန္တာနိ ယောဂ္ဂါနိ၊ ဣတော ယောဇေန္တု ဝါဟနံ။

၂၉၄.

‘‘ကော ဆတ္တိစ္ဆတိ ဂန္ဓဉ္စ၊ ကော မာလံ ကော ဥပါဟနံ။

ဣတိဿု တတ္ထ ဃောသေန္တိ၊ ကပ္ပကာ သူဒမာဂဓါ [ပါဋဝါ (က.)]။

သဒါ သာယဉ္စ ပါတော စ၊ အင္ကုရဿ နိဝေသနေ။

၂၉၅.

‘‘‘သုခံ သုပတိ အင္ကုရော’၊ ဣတိ ဇာနာတိ မံ ဇနော။

ဒုက္ခံ သုပါမိ သိန္ဓက [သန္ဒုက၊ သိန္ဓုက (က.)]၊ ယံ န ပဿာမိ ယာစကေ။

၂၉၆.

‘‘‘သုခံ သုပတိ အင္ကုရော’၊ ဣတိ ဇာနာတိ မံ ဇနော။

ဒုက္ခံ သိန္ဓက သုပါမိ၊ အပ္ပကေ သု ဝနိဗ္ဗကေ’’တိ။

၂၉၇.

‘‘သက္ကော စေ တေ ဝရံ ဒဇ္ဇာ၊ တာဝတိံသာနမိဿရော။

ကိဿ သဗ္ဗဿ လောကဿ၊ ဝရမာနော ဝရံ ဝရေ’’တိ။

၂၉၈.

‘‘သက္ကော စေ မေ ဝရံ ဒဇ္ဇာ၊ တာဝတိံသာနမိဿရော။

ကာလုဋ္ဌိတဿ မေ သတော၊ သုရိယုဂ္ဂမနံ ပတိ။

ဒိဗ္ဗာ ဘက္ခာ ပါတုဘဝေယျုံ၊ သီလဝန္တော စ ယာစကာ။

၂၉၉.

‘‘ဒဒတော မေ န ခီယေထ၊ ဒတွာ နာနုတပေယျဟံ။

ဒဒံ စိတ္တံ ပသာဒေယျံ၊ ဧတံ သက္ကံ ဝရံ ဝရေ’’တိ။

၃၀၀.

‘‘န သဗ္ဗဝိတ္တာနိ ပရေ ပဝေစ္ဆေ၊ ဒဒေယျ ဒါနဉ္စ ဓနဉ္စ ရက္ခေ။

တသ္မာ ဟိ ဒါနာ ဓနမေဝ သေယျော၊ အတိပ္ပဒါနေန ကုလာ န ဟောန္တိ။

၃၀၁.

‘‘အဒါနမတိဒါနဉ္စ၊ နပ္ပသံသန္တိ ပဏ္ဍိတာ။

တသ္မာ ဟိ ဒါနာ ဓနမေဝ သေယျော၊ သမေန ဝတ္တေယျ သ ဓီရဓမ္မော’’တိ။

၃၀၂.

‘‘အဟော ဝတ ရေ အဟမေဝ ဒဇ္ဇံ၊ သန္တော စ မံ သပ္ပုရိသာ ဘဇေယျုံ။

မေဃောဝ နိန္နာနိ ပရိပူရယန္တော [ဘိပူရယန္တော (သီ.)၊ ဟိ ပူရယန္တော (သျာ.)]၊ သန္တပ္ပယေ သဗ္ဗဝနိဗ္ဗကာနံ။

၃၀၃.

‘‘ယဿ ယာစနကေ ဒိသွာ၊ မုခဝဏ္ဏော ပသီဒတိ။

ဒတွာ အတ္တမနော ဟောတိ၊ တံ ဃရံ ဝသတော သုခံ။

၃၀၄.

‘‘ယဿ ယာစနကေ ဒိသွာ၊ မုခဝဏ္ဏော ပသီဒတိ။

ဒတွာ အတ္တမနော ဟောတိ၊ ဧသာ ယညဿ [ပုညဿ (သီ.)] သမ္ပဒါ။

၃၀၅.

[အ. နိ. ၆.၃၇] ‘‘ပုဗ္ဗေဝ ဒါနာ သုမနော၊ ဒဒံ စိတ္တံ ပသာဒယေ။

ဒတွာ အတ္တမနော ဟောတိ၊ ဧသာ ယညဿ [ပုညဿ (သီ.)] သမ္ပဒါ’’တိ။

၃၀၆.

သဋ္ဌိ ဝါဟသဟဿာနိ၊ အင္ကုရဿ နိဝေသနေ။

ဘောဇနံ ဒီယတေ နိစ္စံ၊ ပုညပေက္ခဿ ဇန္တုနော။

၃၀၇.

တိသဟဿာနိ သူဒါနိ ဟိ [သူဒါနိ (သျာ. က.)]၊ အာမုတ္တမဏိကုဏ္ဍလာ။

အင္ကုရံ ဥပဇီဝန္တိ၊ ဒါနေ ယညဿ ဝါဝဋာ [ဗျာဝဋာ (သီ.)၊ ပါဝဋာ (သျာ.)]။

၃၀၈.

သဋ္ဌိ ပုရိသသဟဿာနိ၊ အာမုတ္တမဏိကုဏ္ဍလာ။

အင္ကုရဿ မဟာဒါနေ၊ ကဋ္ဌံ ဖာလေန္တိ မာဏဝါ။

၃၀၉.

သောဠသိတ္ထိသဟဿာနိ၊ သဗ္ဗာလင်္ကာရဘူသိတာ။

အင္ကုရဿ မဟာဒါနေ၊ ဝိဓါ ပိဏ္ဍေန္တိ နာရိယော။

၃၁၀.

သောဠသိတ္ထိသဟဿာနိ၊ သဗ္ဗာလင်္ကာရဘူသိတာ။

အင္ကုရဿ မဟာဒါနေ၊ ဒဗ္ဗိဂါဟာ ဥပဋ္ဌိတာ။

၃၁၁.

ဗဟုံ ဗဟူနံ ပါဒါသိ၊ စိရံ ပါဒါသိ ခတ္တိယော။

သက္ကစ္စဉ္စ သဟတ္ထာ စ၊ စိတ္တီကတွာ ပုနပ္ပုနံ။

၃၁၂.

ဗဟူ မာသေ စ ပက္ခေ စ၊ ဥတုသံဝစ္ဆရာနိ စ။

မဟာဒါနံ ပဝတ္တေသိ၊ အင္ကုရော ဒီဃမန္တရံ။

၃၁၃.

ဧဝံ ဒတွာ ယဇိတွာ စ၊ အင္ကုရော ဒီဃမန္တရံ။

သော ဟိတွာ မာနုသံ ဒေဟံ၊ တာဝတိံသူပဂေါ အဟု။

၃၁၄.

ကဋစ္ဆုဘိက္ခံ ဒတွာန၊ အနုရုဒ္ဓဿ ဣန္ဒကော။

သော ဟိတွာ မာနုသံ ဒေဟံ၊ တာဝတိံသူပဂေါ အဟု။

၃၁၅.

ဒသဟိ ဌာနေဟိ အင္ကုရံ၊ ဣန္ဒကော အတိရောစတိ။

ရူပေ သဒ္ဒေ ရသေ ဂန္ဓေ၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေ စ မနောရမေ။

၃၁၆.

အာယုနာ ယသသာ စေဝ၊ ဝဏ္ဏေန စ သုခေန စ။

အာဓိပစ္စေန အင္ကုရံ၊ ဣန္ဒကော အတိရောစတိ။

၃၁၇.

တာဝတိံသေ ယဒါ ဗုဒ္ဓေါ၊ သိလာယံ ပဏ္ဍုကမ္ဗလေ။

ပါရိစ္ဆတ္တကမူလမှိ၊ ဝိဟာသိ ပုရိသုတ္တမော။

၃၁၈.

ဒသသု လောကဓါတူသု၊ သန္နိပတိတွာန ဒေဝတာ။

ပယိရုပါသန္တိ သမ္ဗုဒ္ဓံ၊ ဝသန္တံ နဂမုဒ္ဓနိ။

၃၁၉.

န ကောစိ ဒေဝေါ ဝဏ္ဏေန၊ သမ္ဗုဒ္ဓံ အတိရောစတိ။

သဗ္ဗေ ဒေဝေ အတိက္ကမ္မ [အဓိဂယှ (သီ.)၊ အတိဂ္ဂယှ (က)]၊ သမ္ဗုဒ္ဓေါဝ ဝိရောစတိ။

၃၂၀.

ယောဇနာနိ ဒသ ဒွေ စ၊ အင္ကုရောယံ တဒါ အဟု။

အဝိဒူရေဝ ဗုဒ္ဓဿ [အဝိဒူရေ သမ္ဗုဒ္ဓဿ (က.)]၊ ဣန္ဒကော အတိရောစတိ။

၃၂၁.

ဩလောကေတွာန သမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ အင္ကုရဉ္စာပိ ဣန္ဒကံ။

ဒက္ခိဏေယျံ သမ္ဘာဝေန္တော [ပဘာဝေန္တော (သီ.)]၊ ဣဒံ ဝစနမဗြဝိ။

၃၂၂.

‘‘မဟာဒါနံ တယာ ဒိန္နံ၊ အင္ကုရ ဒီဃမန္တရံ။

အတိဒူရေ [သုဝိဒူရေ (က.)] နိသိန္နောသိ၊ အာဂစ္ဆ မမ သန္တိကေ’’တိ။

၃၂၃.

စောဒိတော ဘာဝိတတ္တေန၊ အင္ကုရော ဣဒမဗြဝိ။

‘‘ကိံ မယှံ တေန ဒါနေန၊ ဒက္ခိဏေယျေန သုညတံ။

၃၂၄.

‘‘အယံ သော ဣန္ဒကော ယက္ခော၊ ဒဇ္ဇာ ဒါနံ ပရိတ္တကံ။

အတိရောစတိ အမှေဟိ၊ စန္ဒော တာရဂဏေ ယထာ’’တိ။

၃၂၅.

‘‘ဥဇ္ဇင်္ဂလေ ယထာ ခေတ္တေ၊ ဗီဇံ ဗဟုမ္ပိ ရောပိတံ။

န ဝိပုလဖလံ ဟောတိ၊ နပိ တောသေတိ ကဿကံ။

၃၂၆.

‘‘တထေဝ ဒါနံ ဗဟုကံ၊ ဒုဿီလေသု ပတိဋ္ဌိတံ။

န ဝိပုလဖလံ ဟောတိ၊ နပိ တောသေတိ ဒါယကံ။

၃၂၇.

‘‘ယထာပိ ဘဒ္ဒကေ ခေတ္တေ၊ ဗီဇံ အပ္ပမ္ပိ ရောပိတံ။

သမ္မာ ဓါရံ ပဝေစ္ဆန္တေ၊ ဖလံ တောသေတိ ကဿကံ။

၃၂၈.

‘‘တထေဝ သီလဝန္တေသု၊ ဂုဏဝန္တေသု တာဒိသု။

အပ္ပကမ္ပိ ကတံ ကာရံ၊ ပုညံ ဟောတိ မဟပ္ဖလ’’န္တိ။

၃၂၉.

ဝိစေယျ ဒါနံ ဒါတဗ္ဗံ၊ ယတ္ထ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ။

ဝိစေယျ ဒါနံ ဒတွာန၊ သဂ္ဂံ ဂစ္ဆန္တိ ဒါယကာ။

၃၃၀.

ဝိစေယျ ဒါနံ သုဂတပ္ပသတ္ထံ၊ ယေ ဒက္ခိဏေယျာ ဣဓ ဇီဝလောကေ။

ဧတေသု ဒိန္နာနိ မဟပ္ဖလာနိ၊ ဗီဇာနိ ဝုတ္တာနိ ယထာ သုခေတ္တေတိ။

အင္ကုရပေတဝတ္ထု နဝမံ။

၁၀. ဥတ္တရမာတုပေတိဝတ္ထု

၃၃၁.

ဒိဝါဝိဟာရဂတံ ဘိက္ခုံ၊ ဂင်္ဂါတီရေ နိသိန္နကံ။

တံ ပေတီ ဥပသင်္ကမ္မ၊ ဒုဗ္ဗဏ္ဏာ ဘီရုဒဿနာ။

၃၃၂.

ကေသာ စဿာ အတိဒီဃာ [အဟူ ဒီဃာ (က.)]၊ ယာဝဘူမာဝလမ္ဗရေ [ယာဝ ဘူမ္ယာ’ဝလမ္ဗရေ (?)]။

ကေသေဟိ သာ ပဋိစ္ဆန္နာ၊ သမဏံ ဧတဒဗြဝိ။

၃၃၃.

‘‘ပဉ္စပဏ္ဏာသဝဿာနိ၊ ယတော ကာလင်္ကတာ အဟံ။

နာဘိဇာနာမိ ဘုတ္တံ ဝါ၊ ဣတံ ဝါ ပန ပါနိယံ။

ဒေဟိ တွံ ပါနိယံ ဘန္တေ၊ တသိတာ ပါနိယာယ မေ’’တိ။

၃၃၄.

‘‘အယံ သီတောဒိကာ ဂင်္ဂါ၊ ဟိမဝန္တတော [ဟိမဝန္တာဝ (က.)] သန္ဒတိ။

ပိဝ ဧတ္တော ဂဟေတွာန၊ ကိံ မံ ယာစသိ ပါနိယ’’န္တိ။

၃၃၅.

‘‘သစာဟံ ဘန္တေ ဂင်္ဂါယ၊ သယံ ဂဏှာမိ ပါနိယံ။

လောဟိတံ မေ ပရိဝတ္တတိ၊ တသ္မာ ယာစာမိ ပါနိယ’’န္တိ။

၃၃၆.

‘‘ကိံ နု ကာယေန ဝါစာယ၊ မနသာ ဒုက္ကဋံ ကတံ။

ကိဿ ကမ္မဝိပါကေန၊ ဂင်္ဂါ တေ ဟောတိ လောဟိတ’’န္တိ။

၃၃၇.

‘‘ပုတ္တော မေ ဥတ္တရော နာမ [ပုတ္တော မေ ဘန္တေ ဥတ္တရော (က.)]၊ သဒ္ဓေါ အာသိ ဥပါသကော။

သော စ မယှံ အကာမာယ၊ သမဏာနံ ပဝေစ္ဆတိ။

၃၃၈.

‘‘စီဝရံ ပိဏ္ဍပါတဉ္စ၊ ပစ္စယံ သယနာသနံ။

တမဟံ ပရိဘာသာမိ၊ မစ္ဆေရေန ဥပဒ္ဒုတာ။

၃၃၉.

‘‘ယံ တွံ မယှံ အကာမာယ၊ သမဏာနံ ပဝေစ္ဆသိ။

စီဝရံ ပိဏ္ဍပါတဉ္စ၊ ပစ္စယံ သယနာသနံ။

၃၄၀.

‘‘ဧတံ တေ ပရလောကသ္မိံ၊ လောဟိတံ ဟောတု ဥတ္တရ။

တဿ ကမ္မဿ ဝိပါကေန၊ ဂင်္ဂါ မေ ဟောတိ လောဟိတ’’န္တိ။

ဥတ္တရမာတုပေတိဝတ္ထု ဒသမံ။

၁၁. သုတ္တပေတဝတ္ထု

၃၄၁.

‘‘အဟံ ပုရေ ပဗ္ဗဇိတဿ ဘိက္ခုနော၊ သုတ္တံ အဒါသိံ ဥပသင်္ကမ္မ ယာစိတာ။

တဿ ဝိပါကော ဝိပုလဖလူပလဗ္ဘတိ၊ ဗဟုကာ စ မေ ဥပ္ပဇ္ဇရေ [ဗဟူ စ မေ ဥပပဇ္ဇရေ (သီ.)] ဝတ္ထကောဋိယော။

၃၄၂.

‘‘ပုပ္ဖာဘိကိဏ္ဏံ ရမိတံ [ရမ္မမိဒံ (က.)] ဝိမာနံ၊ အနေကစိတ္တံ နရနာရိသေဝိတံ။

သာဟံ ဘုဉ္ဇာမိ စ ပါရုပါမိ စ၊ ပဟူတဝိတ္တာ န စ တာဝ ခီယတိ။

၃၄၃.

‘‘တဿေဝ ကမ္မဿ ဝိပါကမနွယာ၊ သုခဉ္စ သာတဉ္စ ဣဓူပလဗ္ဘတိ။

သာဟံ ဂန္တွာ ပုနဒေဝ မာနုသံ၊ ကာဟာမိ ပုညာနိ နယယျပုတ္တ မ’’န္တိ။

၃၄၄.

‘‘သတ္တ တုဝံ ဝဿသတာ ဣဓါဂတာ၊

ဇိဏ္ဏာ စ ဝုဍ္ဎာ စ တဟိံ ဘဝိဿသိ။

သဗ္ဗေဝ တေ ကာလကတာ စ ဉာတကာ၊

ကိံ တတ္ထ ဂန္တွာန ဣတော ကရိဿသီ’’တိ။

၃၄၅.

‘‘သတ္တေဝ ဝဿာနိ ဣဓါဂတာယ မေ၊ ဒိဗ္ဗဉ္စ သုခဉ္စ သမပ္ပိတာယ။

သာဟံ ဂန္တွာန ပုနဒေဝ မာနုသံ၊ ကာဟာမိ ပုညာနိ နယယျပုတ္တ မ’’န္တိ။

၃၄၆.

သော တံ ဂဟေတွာန ပသယှ ဗာဟာယံ၊ ပစ္စာနယိတွာန ထေရိံ သုဒုဗ္ဗလံ။

‘‘ဝဇ္ဇေသိ အညမ္ပိ ဇနံ ဣဓါဂတံ၊ ‘ကရောထ ပုညာနိ သုခူပလဗ္ဘတိ’’။

၃၄၇.

‘‘ဒိဋ္ဌာ မယာ အကတေန သာဓုနာ၊ ပေတာ ဝိဟညန္တိ တထေဝ မနုဿာ။

ကမ္မဉ္စ ကတွာ သုခဝေဒနီယံ၊ ဒေဝါ မနုဿာ စ သုခေ ဌိတာ ပဇာ’’တိ။

သုတ္တပေတဝတ္ထု ဧကာဒသမံ။

၁၂. ကဏ္ဏမုဏ္ဍပေတိဝတ္ထု

၃၄၈.

‘‘သောဏ္ဏသောပါနဖလကာ ၊ သောဏ္ဏဝါလုကသန္ထတာ။

တတ္ထ သောဂန္ဓိယာ ဝဂ္ဂူ၊ သုစိဂန္ဓာ မနောရမာ။

၃၄၉.

‘‘နာနာရုက္ခေဟိ သဉ္ဆန္နာ၊ နာနာဂန္ဓသမေရိတာ။

နာနာပဒုမသဉ္ဆန္နာ၊ ပုဏ္ဍရီကသမောတတာ [သမောဟတာ (က.)]။

၃၅၀.

‘‘သုရဘိံ သမ္ပဝါယန္တိ၊ မနုညာ မာလုတေရိတာ။

ဟံသကောဉ္စာဘိရုဒါ စ၊ စက္ကဝက္ကာဘိကူဇိတာ။

၃၅၁.

‘‘နာနာဒိဇဂဏာကိဏ္ဏာ ၊ နာနာသရဂဏာယုတာ။

နာနာဖလဓရာ ရုက္ခာ၊ နာနာပုပ္ဖဓရာ ဝနာ။

၃၅၂.

‘‘န မနုဿေသု ဤဒိသံ၊ နဂရံ ယာဒိသံ ဣဒံ။

ပါသာဒါ ဗဟုကာ တုယှံ၊ သောဝဏ္ဏရူပိယာမယာ။

ဒဒ္ဒလ္လမာနာ အာဘေန္တိ [အာဘန္တိ (က.)]၊ သမန္တာ စတုရော ဒိသာ။

၃၅၃.

‘‘ပဉ္စ ဒါသိသတာ တုယှံ၊ ယာ တေမာ ပရိစာရိကာ။

တာ [ကာ (က.)] ကမ္ဗုကာယူရဓရာ [ကမ္ဗုကေယူရဓရာ (သီ.)]၊ ကဉ္စနာဝေဠဘူသိတာ။

၃၅၄.

‘‘ပလ္လင်္ကာ ဗဟုကာ တုယှံ၊ သောဝဏ္ဏရူပိယာမယာ။

ကဒလိမိဂသဉ္ဆန္နာ [ကာဒလိမိဂသဉ္ဆန္နာ (သီ.)]၊ သဇ္ဇာ ဂေါနကသန္ထတာ။

၃၅၅.

‘‘ယတ္ထ တွံ ဝါသူပဂတာ၊ သဗ္ဗကာမသမိဒ္ဓိနီ။

သမ္ပတ္တာယဍ္ဎရတ္တာယ [။ ရတ္တိယာ (က.)]၊ တတော ဥဋ္ဌာယ ဂစ္ဆသိ။

၃၅၆.

‘‘ဥယျာနဘူမိံ ဂန္တွာန၊ ပေါက္ခရညာ သမန္တတော။

တဿာ တီရေ တုဝံ ဌာသိ၊ ဟရိတေ သဒ္ဒလေ သုဘေ။

၃၅၇.

‘‘တတော တေ ကဏ္ဏမုဏ္ဍော သုနခေါ၊ အင်္ဂမင်္ဂါနိ ခါဒတိ။

ယဒါ စ ခါယိတာ အာသိ၊ အဋ္ဌိသင်္ခလိကာ ကတာ။

ဩဂါဟသိ ပေါက္ခရဏိံ၊ ဟောတိ ကာယော ယထာ ပုရေ။

၃၅၈.

‘‘တတော တွံ အင်္ဂပစ္စင္ဂီ [အင်္ဂပစ္စင်္ဂါ (က.)]၊ သုစာရု ပိယဒဿနာ။

ဝတ္ထေန ပါရုပိတွာန၊ အာယာသိ မမ သန္တိကံ။

၃၅၉.

‘‘ကိံ နု ကာယေန ဝါစာယ၊ မနသာ ဒုက္ကဋံ ကတံ။

ကိဿ ကမ္မဝိပါကေန၊ ကဏ္ဏမုဏ္ဍော သုနခေါ တဝအင်္ဂမင်္ဂါနိ ခါဒတီ’’တိ။

၃၆၀.

‘‘ကိမိလာယံ [ကိမ္ဗိလာယံ (သီ. သျာ.)] ဂဟပတိ၊ သဒ္ဓေါ အာသိ ဥပါသကော။

တဿာဟံ ဘရိယာ အာသိံ၊ ဒုဿီလာ အတိစာရိနီ။

၃၆၁.

‘‘သော မံ အတိစရမာနာယ [ဧဝမာတိစရမာနာယ (သျာ. ဣ.)]၊ သာမိကော ဧတဒဗြဝိ။

‘နေတံ ဆန္နံ [နေတံ ဆန္နံ န (သီ.)၊ နေတံ ဆန္နံ နေတံ (က.)] ပတိရူပံ၊ ယံ တွံ အတိစရာသိ မံ’။

၃၆၂.

‘‘သာဟံ ဃောရဉ္စ သပထံ၊ မုသာဝါဒဉ္စ ဘာသိသံ။

‘နာဟံ တံ အတိစရာမိ၊ ကာယေန ဥဒ စေတသာ။

၃၆၃.

‘‘‘သစာဟံ တံ အတိစရာမိ၊ ကာယေန ဥဒ စေတသာ။

ကဏ္ဏမုဏ္ဍော ယံ သုနခေါ၊ အင်္ဂမင်္ဂါနိ ခါဒတု’။

၃၆၄.

‘‘တဿ ကမ္မဿ ဝိပါကံ၊ မုသာဝါဒဿ စူဘယံ။

သတ္တေဝ ဝဿသတာနိ၊ အနုဘူတံ ယတော ဟိ မေ။

ကဏ္ဏမုဏ္ဍော စ သုနခေါ၊ အင်္ဂမင်္ဂါနိ ခါဒတိ။

၃၆၅.

‘‘တ္ဝဉ္စ ဒေဝ ဗဟုကာရော၊ အတ္ထာယ မေ ဣဓါဂတော။

သုမုတ္တာဟံ ကဏ္ဏမုဏ္ဍဿ၊ အသောကာ အကုတောဘယာ။

၃၆၆.

‘‘တာဟံ ဒေဝ နမဿာမိ၊ ယာစာမိ ပဉ္ဇလီကတာ။

ဘုဉ္ဇ အမာနုသေ ကာမေ၊ ရမ ဒေဝ မယာ သဟာ’’တိ။

၃၆၇.

‘‘ဘုတ္တာ အမာနုသာ ကာမာ၊ ရမိတောမှိ တယာ သဟ။

တာဟံ သုဘဂေ ယာစာမိ၊ ခိပ္ပံ ပဋိနယာဟိ မ’’န္တိ။

ကဏ္ဏမုဏ္ဍပေတိဝတ္ထု ဒွါဒသမံ။

၁၃. ဥဗ္ဗရိပေတဝတ္ထု

၃၆၈.

အဟု ရာဇာ ဗြဟ္မဒတ္တော၊ ပဉ္စာလာနံ ရထေသဘော။

အဟောရတ္တာနမစ္စယာ၊ ရာဇာ ကာလမကြုဗ္ဗထ [ရာဇာ ကာလင်္ကရီ တဒါ (သီ.)]။

၃၆၉.

တဿ အာဠာဟနံ ဂန္တွာ၊ ဘရိယာ ကန္ဒတိ ဥဗ္ဗရီ [ဥပ္ပရိ (က.)]။

ဗြဟ္မဒတ္တံ အပဿန္တီ၊ ဗြဟ္မဒတ္တာတိ ကန္ဒတိ။

၃၇၀.

ဣသိ စ တတ္ထ အာဂစ္ဆိ၊ သမ္ပန္နစရဏော မုနိ။

သော စ တတ္ထ အပုစ္ဆိတ္ထ၊ ယေ တတ္ထ သုသမာဂတာ။

၃၇၁.

‘‘ကဿ ဣဒံ အာဠာဟနံ၊ နာနာဂန္ဓသမေရိတံ။

ကဿာယံ ကန္ဒတိ ဘရိယာ၊ ဣတော ဒူရဂတံ ပတိံ။

ဗြဟ္မဒတ္တံ အပဿန္တီ၊ ‘ဗြဟ္မဒတ္တာ’တိ ကန္ဒတိ’’။

၃၇၂.

တေ စ တတ္ထ ဝိယာကံသု၊ ယေ တတ္ထ သုသမာဂတာ။

‘‘ဗြဟ္မဒတ္တဿ ဘဒန္တေ [ဘဒ္ဒန္တေ (က.)]၊ ဗြဟ္မဒတ္တဿ မာရိသ။

၃၇၃.

‘‘တဿ ဣဒံ အာဠာဟနံ၊ နာနာဂန္ဓသမေရိတံ။

တဿာယံ ကန္ဒတိ ဘရိယာ၊ ဣတော ဒူရဂတံ ပတိံ။

ဗြဟ္မဒတ္တံ အပဿန္တီ၊ ‘ဗြဟ္မဒတ္တာ’တိ ကန္ဒတိ’’။

၃၇၄.

‘‘ဆဠာသီတိသဟဿာနိ၊ ဗြဟ္မဒတ္တဿနာမကာ။

ဣမသ္မိံ အာဠာဟနေ ဒဍ္ဎာ၊ တေသံ ကမနုသောစသီ’’တိ။

၃၇၅.

‘‘ယော ရာဇာ စူဠနီပုတ္တော၊ ပဉ္စာလာနံ ရထေသဘော။

တံ ဘန္တေ အနုသောစာမိ၊ ဘတ္တာရံ သဗ္ဗကာမဒ’’န္တိ။

၃၇၆.

‘‘သဗ္ဗေ ဝါဟေသုံ ရာဇာနော၊ ဗြဟ္မဒတ္တဿနာမကာ။

သဗ္ဗေဝစူဠနီပုတ္တာ၊ ပဉ္စာလာနံ ရထေသဘာ။

၃၇၇.

‘‘သဗ္ဗေသံ အနုပုဗ္ဗေန၊ မဟေသိတ္တမကာရယိ။

ကသ္မာ ပုရိမကေ ဟိတွာ၊ ပစ္ဆိမံ အနုသောစသီ’’တိ။

၃၇၈.

‘‘အာတုမေ ဣတ္ထိဘူတာယ၊ ဒီဃရတ္တာယ မာရိသ။

ယဿာ မေ ဣတ္ထိဘူတာယ၊ သံသာရေ ဗဟုဘာသသီ’’တိ။

၃၇၉.

‘‘အဟု ဣတ္ထီ အဟု ပုရိသော၊ ပသုယောနိမ္ပိ အာဂမာ။

ဧဝမေတံ အတီတာနံ၊ ပရိယန္တော န ဒိဿတီ’’တိ။

၃၈၀.

‘‘အာဒိတ္တံ ဝတ မံ သန္တံ၊ ဃတသိတ္တံဝ ပါဝကံ။

ဝါရိနာ ဝိယ ဩသိဉ္စံ၊ သဗ္ဗံ နိဗ္ဗာပယေ ဒရံ။

၃၈၁.

‘‘အဗ္ဗဟီ ဝတ မေ သလ္လံ၊ သောကံ ဟဒယနိဿိတံ။

ယော မေ သောကပရေတာယ၊ ပတိသောကံ အပါနုဒိ။

၃၈၂.

‘‘သာဟံ အဗ္ဗူဠှသလ္လာသ္မိ၊ သီတိဘူတာသ္မိ နိဗ္ဗုတာ။

န သောစာမိ န ရောဒါမိ၊ တဝ သုတွာ မဟာမုနီ’’တိ။

၃၈၃.

တဿ တံ ဝစနံ သုတွာ၊ သမဏဿ သုဘာသိတံ။

ပတ္တစီဝရမာဒါယ၊ ပဗ္ဗဇိ အနဂါရိယံ။

၃၈၄.

သာ စ ပဗ္ဗဇိတာ သန္တာ၊ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ။

မေတ္တာစိတ္တံ အဘာဝေသိ၊ ဗြဟ္မလောကူပပတ္တိယာ။

၃၈၅.

ဂါမာ ဂါမံ ဝိစရန္တီ၊ နိဂမေ ရာဇဓါနိယော။

ဥရုဝေလာ နာမ သော ဂါမော၊ ယတ္ထ ကာလမကြုဗ္ဗထ။

၃၈၆.

မေတ္တာစိတ္တံ အာဘာဝေတွာ၊ ဗြဟ္မလောကူပပတ္တိယာ။

ဣတ္ထိစိတ္တံ ဝိရာဇေတွာ၊ ဗြဟ္မလောကူပဂါ အဟူတိ။

ဥဗ္ဗရိပေတဝတ္ထု တေရသမံ။

ဥဗ္ဗရိဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော နိဋ္ဌိတော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

မောစကံ [ပဏ္ဍု (သဗ္ဗတ္ထ)] မာတာ မတ္တာ [ပိတာ (သီ. က.)၊ ပတိယာ (သျာ.)] စ၊ နန္ဒာ ကုဏ္ဍလီနာ ဃဋော။

ဒွေ သေဋ္ဌီ တုန္နဝါယော စ၊ ဥတ္တရ [ဝိဟာရ (သဗ္ဗတ္ထ)] သုတ္တကဏ္ဏ [သောပါန (သဗ္ဗတ္ထ)] ဥဗ္ဗရီတိ။