ဇစ္စန္ဓဝဂ္ဂေါ

၆. ဇစ္စန္ဓဝဂ္ဂေါ

၁. အာယုသခႅါရောဿဇ္ဇနသုတ္တံ

၅၁. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ မဟာဝနေ ကူဋာဂါရသာလာယံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ဝေသာလိံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ ဝေသာလိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဂဏှာဟိ, အာနန္ဒ, နိသီဒနံ။ ယေန စာပါလံ [ပါဝါလံ (သျာ.)] စေတိယံ တေနုပသင်္ကမိဿာမ ဒိဝါဝိဟာရာယာ’’တိ။

‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ပဋိဿုတွာ နိသီဒနံ အာဒါယ ဘဂဝန္တံ ပိဋ္ဌိတော ပိဋ္ဌိတော အနုဗန္ဓိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ယေန စာပါလံ စေတိယံ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ နိသဇ္ဇ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ –

‘‘ရမဏီယာ, အာနန္ဒ, ဝေသာလီ; ရမဏီယံ ဥဒေနံ စေတိယံ; ရမဏီယံ ဂေါတမကံ စေတိယံ; ရမဏီယံ သတ္တမ္ဗံ စေတိယံ; ရမဏီယံ ဗဟုပုတ္တံ စေတိယံ; ရမဏီယံ သာရန္ဒဒံ စေတိယံ; ရမဏီယံ စာပါလံ စေတိယံ။ ယဿ ကဿစိ, အာနန္ဒ , စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒါ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ယာနီကတာ ဝတ္ထုကတာ အနုဋ္ဌိတာ ပရိစိတာ သုသမာရဒ္ဓါ, သော အာကင်္ခမာနော ( ) [(အာနန္ဒ) (က.)] ကပ္ပံ ဝါ တိဋ္ဌေယျ ကပ္ပါဝသေသံ ဝါ။ တထာဂတဿ ခေါ, အာနန္ဒ, စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒါ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ယာနီကတာ ဝတ္ထုကတာ အနုဋ္ဌိတာ ပရိစိတာ သုသမာရဒ္ဓါ။ အာကင်္ခမာနော, အာနန္ဒ, တထာဂတော ကပ္ပံ ဝါ တိဋ္ဌေယျ ကပ္ပါဝသေသံ ဝါ’’တိ။

ဧဝမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတာ ဩဠာရိကေ နိမိတ္တေ ကယိရမာနေ, ဩဠာရိကေ ဩဘာသေ ကယိရမာနေ, နာသက္ခိ ပဋိဝိဇ္ဈိတုံ; န ဘဂဝန္တံ ယာစိ – ‘‘တိဋ္ဌတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ကပ္ပံ; တိဋ္ဌတု သုဂတော ကပ္ပံ ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခါယ လောကာနုကမ္ပာယ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာန’’န္တိ, ယထာ တံ မာရေန ပရိယုဋ္ဌိတစိတ္တော ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ။ပေ.။ တတိယမ္ပိ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ –

‘‘ရမဏီယာ, အာနန္ဒ, ဝေသာလီ; ရမဏီယံ ဥဒေနံ စေတိယံ; ရမဏီယံ ဂေါတမကံ စေတိယံ; ရမဏီယံ သတ္တမ္ဗံ စေတိယံ; ရမဏီယံ ဗဟုပုတ္တံ စေတိယံ; ရမဏီယံ သာရန္ဒဒံ စေတိယံ; ရမဏီယံ စာပါလံ စေတိယံ။ ယဿ ကဿစိ, အာနန္ဒ, စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒါ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ယာနီကတာ ဝတ္ထုကတာ အနုဋ္ဌိတာ ပရိစိတာ သုသမာရဒ္ဓါ, သော အာကင်္ခမာနော ကပ္ပံ ဝါ တိဋ္ဌေယျ ကပ္ပါဝသေသံ ဝါ။ တထာဂတဿ ခေါ, အာနန္ဒ, စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒါ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ယာနီကတာ ဝတ္ထုကတာ အနုဋ္ဌိတာ ပရိစိတာ သုသမာရဒ္ဓါ။ အာကင်္ခမာနော, အာနန္ဒ, တထာဂတော ကပ္ပံ ဝါ တိဋ္ဌေယျ ကပ္ပါဝသေသံ ဝါ’’တိ။

ဧဝမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတာ ဩဠာရိကေ နိမိတ္တေ ကယိရမာနေ, ဩဠာရိကေ ဩဘာသေ ကယိရမာနေ, နာသက္ခိ ပဋိဝိဇ္ဈိတုံ; န ဘဂဝန္တံ ယာစိ – ‘‘တိဋ္ဌတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ကပ္ပံ; တိဋ္ဌတု သုဂတော ကပ္ပံ ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခါယ လောကာနုကမ္ပာယ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာန’’န္တိ, ယထာ တံ မာရေန ပရိယုဋ္ဌိတစိတ္တော။

အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဂစ္ဆ တွံ, အာနန္ဒ, ယဿဒါနိ ကာလံ မညသီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ပဋိဿုတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ အဝိဒူရေ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ နိသီဒိ။

အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ, အစိရပက္ကန္တေ အာယသ္မန္တေ အာနန္ဒေ, ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ မာရော ပါပိမာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ပရိနိဗ္ဗာတု ဒါနိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ; ပရိနိဗ္ဗာတု သုဂတော; ပရိနိဗ္ဗာနကာလော ဒါနိ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော။ ဘာသိတာ ခေါ ပနေသာ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ဝါစာ – ‘န တာဝါဟံ, ပါပိမ, ပရိနိဗ္ဗာယိဿာမိ ယာဝ မေ ဘိက္ခူ န သာဝကာ ဘဝိဿန္တိ ဝိယတ္တာ ဝိနီတာ ဝိသာရဒါ [ဝိသာရဒါ ပတ္တယောဂခေမာ (အ. နိ. ၈.၇၀), ဝိသာရဒပ္ပတ္တာ ယောဂခေမာ (သီ. ဣ. က.), ဝိသာရဒပ္ပတ္တာ ယောဂခေမကာမာ (သျာ.)] ဗဟုဿုတာ ဓမ္မဓရာ ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပန္နာ သာမီစိပ္ပဋိပန္နာ အနုဓမ္မစာရိနော, သကံ အာစရိယကံ ဥဂ္ဂဟေတွာ အာစိက္ခိဿန္တိ ဒေသေဿန္တိ ပညပေဿန္တိ ပဋ္ဌပေဿန္တိ ဝိဝရိဿန္တိ ဝိဘဇိဿန္တိ ဥတ္တာနီကရိဿန္တိ ဥပ္ပန္နံ ပရပ္ပဝါဒံ သဟဓမ္မေန သုနိဂ္ဂဟိတံ နိဂ္ဂဟေတွာ သပ္ပါဋိဟာရိယံ ဓမ္မံ ဒေသေဿန္တီ’တိ။ ဧတရဟိ ခေါ ပန, ဘန္တေ [သန္တိ ခေါ ပန ဘန္တေ ဧတရဟိ (သီ. ဣ. သံ. နိ. ၅.၈၂၂)] ဘိက္ခူ ဘဂဝတော သာဝကာ ဝိယတ္တာ ဝိနီတာ ဝိသာရဒါ ဗဟုဿုတာ ဓမ္မဓရာ ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပန္နာ သာမီစိပ္ပဋိပန္နာ အနုဓမ္မစာရိနော သကံ အာစရိယကံ ဥဂ္ဂဟေတွာ အာစိက္ခန္တိ ဒေသေန္တိ ပညပေန္တိ ပဋ္ဌပေန္တိ ဝိဝရန္တိ ဝိဘဇန္တိ ဥတ္တာနီကရောန္တိ ဥပ္ပန္နံ ပရပ္ပဝါဒံ သဟဓမ္မေန သုနိဂ္ဂဟိတံ နိဂ္ဂဟေတွာ သပ္ပါဋိဟာရိယံ ဓမ္မံ ဒေသေန္တိ။ ပရိနိဗ္ဗာတု ဒါနိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ; ပရိနိဗ္ဗာတု သုဂတော; ပရိနိဗ္ဗာနကာလော ဒါနိ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော။

‘‘ဘာသိတာ ခေါ ပနေသာ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ဝါစာ – ‘န တာဝါဟံ, ပါပိမ, ပရိနိဗ္ဗာယိဿာမိ ယာဝ မေ ဘိက္ခုနိယော န သာဝိကာ ဘဝိဿန္တိ ဝိယတ္တာ ဝိနီတာ ဝိသာရဒါ ဗဟုဿုတာ ဓမ္မဓရာ ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပန္နာ သာမီစိပ္ပဋိပန္နာ အနုဓမ္မစာရိနိယော သကံ အာစရိယကံ ဥဂ္ဂဟေတွာ အာစိက္ခိဿန္တိ ဒေသေဿန္တိ ပညပေဿန္တိ ပဋ္ဌပေဿန္တိ ဝိဝရိဿန္တိ ဝိဘဇိဿန္တိ ဥတ္တာနီကရိဿန္တိ ဥပ္ပန္နံ ပရပ္ပဝါဒံ သဟဓမ္မေန သုနိဂ္ဂဟိတံ နိဂ္ဂဟေတွာ သပ္ပါဋိဟာရိယံ ဓမ္မံ ဒေသေဿန္တီ’တိ။ ဧတရဟိ ခေါ ပန, ဘန္တေ , ဘိက္ခုနိယော ဘဂဝတော သာဝိကာ ဝိယတ္တာ ဝိနီတာ ဝိသာရဒါ ဗဟုဿုတာ ဓမ္မဓရာ ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပန္နာ သာမီစိပ္ပဋိပန္နာ အနုဓမ္မစာရိနိယော သကံ အာစရိယကံ ဥဂ္ဂဟေတွာ အာစိက္ခန္တိ ဒေသေန္တိ ပညပေန္တိ ပဋ္ဌပေန္တိ ဝိဝရန္တိ ဝိဘဇန္တိ ဥတ္တာနီကရောန္တိ ဥပ္ပန္နံ ပရပ္ပဝါဒံ သဟဓမ္မေန သုနိဂ္ဂဟိတံ နိဂ္ဂဟေတွာ သပ္ပါဋိဟာရိယံ ဓမ္မံ ဒေသေန္တိ။ ပရိနိဗ္ဗာတု ဒါနိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ; ပရိနိဗ္ဗာတု သုဂတော; ပရိနိဗ္ဗာနကာလော ဒါနိ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော။

‘‘ဘာသိတာ ခေါ ပနေသာ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ဝါစာ – ‘န တာဝါဟံ, ပါပိမ, ပရိနိဗ္ဗာယိဿာမိ ယာဝ မေ ဥပါသကာ န သာဝကာ ဘဝိဿန္တိ ဝိယတ္တာ ဝိနီတာ ဝိသာရဒါ ဗဟုဿုတာ ဓမ္မဓရာ ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပန္နာ သာမီစိပ္ပဋိပန္နာ အနုဓမ္မစာရိနော သကံ အာစရိယကံ ဥဂ္ဂဟေတွာ အာစိက္ခိဿန္တိ ဒေသေဿန္တိ ပညပေဿန္တိ ပဋ္ဌပေဿန္တိ ဝိဝရိဿန္တိ ဝိဘဇိဿန္တိ ဥတ္တာနီကရိဿန္တိ ဥပ္ပန္နံ ပရပ္ပဝါဒံ သဟဓမ္မေန သုနိဂ္ဂဟိတံ နိဂ္ဂဟေတွာ သပ္ပါဋိဟာရိယံ ဓမ္မံ ဒေသေဿန္တီ’တိ။ ဧတရဟိ ခေါ ပန, ဘန္တေ, ဥပါသကာ ဘဂဝတော သာဝကာ ဝိယတ္တာ ဝိနီတာ ဝိသာရဒါ ဗဟုဿုတာ ဓမ္မဓရာ ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပန္နာ သာမီစိပ္ပဋိပန္နာ အနုဓမ္မစာရိနော သကံ အာစရိယကံ ဥဂ္ဂဟေတွာ အာစိက္ခန္တိ ဒေသေန္တိ ပညပေန္တိ ပဋ္ဌပေန္တိ ဝိဝရန္တိ ဝိဘဇန္တိ ဥတ္တာနီကရောန္တိ ဥပ္ပန္နံ ပရပ္ပဝါဒံ သဟဓမ္မေန သုနိဂ္ဂဟိတံ နိဂ္ဂဟေတွာ သပ္ပါဋိဟာရိယံ ဓမ္မံ ဒေသေန္တိ။ ပရိနိဗ္ဗာတု ဒါနိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ; ပရိနိဗ္ဗာတု သုဂတော; ပရိနိဗ္ဗာနကာလော ဒါနိ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော။

‘‘ဘာသိတာ ခေါ ပနေသာ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ဝါစာ – ‘န တာဝါဟံ, ပါပိမ, ပရိနိဗ္ဗာယိဿာမိ ယာဝ မေ ဥပါသိကာ န သာဝိကာ ဘဝိဿန္တိ ဝိယတ္တာ ဝိနီတာ ဝိသာရဒါ ဗဟုဿုတာ ဓမ္မဓရာ ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပန္နာ သာမီစိပ္ပဋိပန္နာ အနုဓမ္မစာရိနိယော သကံ အာစရိယကံ ဥဂ္ဂဟေတွာ အာစိက္ခိဿန္တိ ဒေသေဿန္တိ ပညပေဿန္တိ ပဋ္ဌပေဿန္တိ ဝိဝရိဿန္တိ ဝိဘဇိဿန္တိ ဥတ္တာနီကရိဿန္တိ ဥပ္ပန္နံ ပရပ္ပဝါဒံ သဟဓမ္မေန သုနိဂ္ဂဟိတံ နိဂ္ဂဟေတွာ သပ္ပါဋိဟာရိယံ ဓမ္မံ ဒေသေဿန္တီ’တိ။ ဧတရဟိ ခေါ ပန, ဘန္တေ, ဥပါသိကာ ဘဂဝတော သာဝိကာ ဝိယတ္တာ ဝိနီတာ ဝိသာရဒါ ဗဟုဿုတာ ဓမ္မဓရာ ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပန္နာ သာမီစိပ္ပဋိပန္နာ အနုဓမ္မစာရိနိယော သကံ အာစရိယကံ ဥဂ္ဂဟေတွာ အာစိက္ခန္တိ ဒေသေန္တိ ပညပေန္တိ ပဋ္ဌပေန္တိ ဝိဝရန္တိ ဝိဘဇန္တိ ဥတ္တာနီကရောန္တိ ဥပ္ပန္နံ ပရပ္ပဝါဒံ သဟဓမ္မေန သုနိဂ္ဂဟိတံ နိဂ္ဂဟေတွာ သပ္ပါဋိဟာရိယံ ဓမ္မံ ဒေသေန္တိ။ ပရိနိဗ္ဗာတု ဒါနိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ; ပရိနိဗ္ဗာတု သုဂတော; ပရိနိဗ္ဗာနကာလော ဒါနိ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော။

‘‘ဘာသိတာ ခေါ ပနေသာ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ဝါစာ – ‘န တာဝါဟံ, ပါပိမ, ပရိနိဗ္ဗာယိဿာမိ ယာဝ မေ ဣဒံ ဗြဟ္မစရိယံ န ဣဒ္ဓဉ္စေဝ ဘဝိဿတိ ဖီတဉ္စ ဝိတ္ထာရိကံ ဗာဟုဇညံ ပုထုဘူတံ ယာဝ ဒေဝမနုဿေဟိ သုပ္ပကာသိတ’န္တိ။ ဧတရဟိ ခေါ ပန, ဘန္တေ [တယိဒံ ဘန္တေ (သံ. နိ. ၅.၈၂၂)], ဘဂဝတော ဗြဟ္မစရိယံ ဣဒ္ဓဉ္စေဝ ဖီတဉ္စ ဝိတ္ထာရိကံ ဗာဟုဇညံ ပုထုဘူတံ ယာဝ ဒေဝမနုဿေဟိ သုပ္ပကာသိတံ။ ပရိနိဗ္ဗာတု ဒါနိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ; ပရိနိဗ္ဗာတု သုဂတော; ပရိနိဗ္ဗာနကာလော ဒါနိ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘဂဝါ မာရံ ပါပိမန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အပ္ပောဿုက္ကော တွံ, ပါပိမ, ဟောဟိ။ န စိရံ တထာဂတဿ ပရိနိဗ္ဗာနံ ဘဝိဿတိ။ ဣတော တိဏ္ဏံ မာသာနံ အစ္စယေန တထာဂတော ပရိနိဗ္ဗာယိဿတီ’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ စာပါလေ စေတိယေ သတော သမ္ပဇာနော အာယုသင်္ခါရံ ဩဿဇ္ဇိ။ ဩဿဋ္ဌေ စ ဘဂဝတာ အာယုသင်္ခါရေ မဟာဘူမိစာလော အဟောသိ ဘိံသနကော လောမဟံသော, ဒေဝဒုန္ဒုဘိယော [ဒေဝဒုဒြဘိယော (က.)] စ ဖလိံသု။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –

‘‘တုလမတုလဉ္စ သမ္ဘဝံ၊

ဘဝသင်္ခါရမဝဿဇိ မုနိ။

အဇ္ဈတ္တရတော သမာဟိတော၊

အဘိန္ဒိ ကဝစမိဝတ္တသမ္ဘဝ’’န္တိ။ ပဌမံ။

၂. သတ္တဇဋိလသုတ္တံ

၅၂. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ပုဗ္ဗာရာမေ မိဂါရမာတုပါသာဒေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ဗဟိဒွါရကောဋ္ဌကေ နိသိန္နော ဟောတိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန သတ္တ စ ဇဋိလာ, သတ္တ စ နိဂဏ္ဌာ, သတ္တ စ အစေလကာ, သတ္တ စ ဧကသာဋကာ, သတ္တ စ ပရိဗ္ဗာဇကာ, ပရူဠှကစ္ဆနခလောမာ ခါရိဝိဝိဓမာဒါယ [ခါရီဝိဓမာဒါယ (က. သံ. နိ. ၁.၁၂၂; ဒီ. နိ. ၁.၂၈၀)] ဘဂဝတော အဝိဒူရေ အတိက္ကမန္တိ။

အဒ္ဒသာ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော တေ သတ္တ စ ဇဋိလေ, သတ္တ စ နိဂဏ္ဌေ, သတ္တ စ အစေလကေ, သတ္တ စ ဧကသာဋကေ, သတ္တ စ ပရိဗ္ဗာဇကေ , ပရူဠှကစ္ဆနခလောမေ ခါရိဝိဝိဓမာဒါယ ဘဂဝတော အဝိဒူရေ အတိက္ကမန္တေ။ ဒိသွာန ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဒက္ခိဏဇာဏုမဏ္ဍလံ ပထဝိယံ [ပဌဝိယံ (သီ. သျာ. ဣ.)] နိဟန္တွာ ယေန တေ သတ္တ စ ဇဋိလာ, သတ္တ စ နိဂဏ္ဌာ, သတ္တ စ အစေလကာ, သတ္တ စ ဧကသာဋကာ, သတ္တ စ ပရိဗ္ဗာဇကာ, တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ တိက္ခတ္တုံ နာမံ သာဝေသိ – ‘‘ရာဇာဟံ, ဘန္တေ, ပသေနဒိ ကောသလော; ရာဇာဟံ, ဘန္တေ, ပသေနဒိ ကောသလော; ရာဇာဟံ, ဘန္တေ, ပသေနဒိ ကောသလော’’တိ။

အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော အစိရပက္ကန္တေသု တေသု သတ္တသု စ ဇဋိလေသု, သတ္တသု စ နိဂဏ္ဌေသု, သတ္တသု စ အစေလကေသု, သတ္တသု စ ဧကသာဋကေသု, သတ္တသု စ ပရိဗ္ဗာဇကေသု, ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယေ ခေါ [ယေ စ ခေါ (သီ.), ယေ စ တေ (သျာ.), ယေ နု ကေစိ ခေါ (ဣ.), ယေ တေ (သံ. နိ. ၁.၁၂၂), ယေ နု ခေါ ကေစိ (?)] ဘန္တေ, လောကေ အရဟန္တော ဝါ အရဟတ္တမဂ္ဂံ ဝါ သမာပန္နာ ဧတေ တေသံ အညတရေ’’တိ [အညတရာတိ (သီ. က.), အညတရောတိ (သျာ. ဣ.)]။

‘‘ဒုဇ္ဇာနံ ခေါ ဧတံ, မဟာရာဇ, တယာ ဂိဟိနာ ကာမဘောဂိနာ ပုတ္တသမ္ဗာဓသယနံ အဇ္ဈာဝသန္တေန ကာသိကစန္ဒနံ ပစ္စနုဘောန္တေန မာလာဂန္ဓဝိလေပနံ ဓါရယန္တေန ဇာတရူပရဇတံ သာဒိယန္တေန – ဣမေ ဝါ အရဟန္တော, ဣမေ ဝါ အရဟတ္တမဂ္ဂံ သမာပန္နာတိ။

‘‘သံဝါသေန ခေါ, မဟာရာဇ, သီလံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တဉ္စ ခေါ ဒီဃေန အဒ္ဓုနာ န ဣတ္တရံ [န ဣတ္တရေန (သျာ. သီ. သျာ. အဋ္ဌ.)], မနသိကရောတာ နော အမနသိကရောတာ, ပညဝတာ နော ဒုပ္ပညေန။ သံဝေါဟာရေန ခေါ, မဟာရာဇ, သောစေယျံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တဉ္စ ခေါ ဒီဃေန အဒ္ဓုနာ န ဣတ္တရံ, မနသိကရောတာ နော အမနသိကရောတာ, ပညဝတာ နော ဒုပ္ပညေန။ အာပဒါသု ခေါ, မဟာရာဇ, ထာမော ဝေဒိတဗ္ဗော။ သော စ ခေါ ဒီဃေန အဒ္ဓုနာ န ဣတ္တရံ, မနသိကရောတာ နော အမနသိကရောတာ, ပညဝတာ နော ဒုပ္ပညေန။ သာကစ္ဆာယ ခေါ, မဟာရာဇ, ပညာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သာ စ ခေါ ဒီဃေန အဒ္ဓုနာ န ဣတ္တရံ, မနသိကရောတာ နော အမနသိကရောတာ, ပညဝတာ နော ဒုပ္ပညေနာ’’တိ ။

‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘန္တေ, အဗ္ဘုတံ, ဘန္တေ! ယာဝ သုဘာသိတံ စိဒံ [သုဘာသိတမိဒံ (သံ. နိ. ၁.၁၂၂)], ဘန္တေ, ဘဂဝတာ – ‘ဒုဇ္ဇာနံ ခေါ ဧတံ, မဟာရာဇ, တယာ ဂိဟိနာ ပုတ္တသမ္ဗာဓသယနံ အဇ္ဈာဝသန္တေန ကာသိကစန္ဒနံ ပစ္စနုဘောန္တေန မာလာဂန္ဓဝိလေပနံ ဓါရယန္တေန ဇာတရူပရဇတံ သာဒိယန္တေန – ဣမေ ဝါ အရဟန္တော, ဣမေ ဝါ အရဟတ္တမဂ္ဂံ သမာပန္နာတိ။ သံဝါသေန ခေါ, မဟာရာဇ, သီလံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ပေ.။ သာကစ္ဆာယ ခေါ, မဟာရာဇ, ပညာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သာ စ ခေါ ဒီဃေန အဒ္ဓုနာ န ဣတ္တရံ, မနသိကရောတာ နော အမနသိကရောတာ, ပညဝတာ နော ဒုပ္ပညေနာ’’’တိ။

‘‘ဧတေ, ဘန္တေ, မမ ပုရိသာ စောရာ [စရာ (သံ. နိ. ၁.၁၂၂)] ဩစရကာ ဇနပဒံ ဩစရိတွာ ဂစ္ဆန္တိ။ တေဟိ ပဌမံ ဩစိဏ္ဏံ အဟံ ပစ္ဆာ ဩသာရိဿာမိ [ဩတရိဿာမိ (သီ. သျာ. ဣ.), ဩယာယိဿာမိ (သီ. သျာ. အဋ္ဌ.), ဩသာပယိဿာမိ (သံ. နိ. ၁.၁၂၂)]။ ဣဒါနိ တေ, ဘန္တေ, တံ ရဇောဇလ္လံ ပဝါဟေတွာ သုနှာတာ သုဝိလိတ္တာ ကပ္ပိတကေသမဿူ ဩဒါတဝတ္ထဝသနာ ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတာ သမင်္ဂိဘူတာ ပရိစာရေဿန္တီ’’ [စာရိယန္တိ (သျာ.)] တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –

‘‘န ဝါယမေယျ သဗ္ဗတ္ထ၊ နာညဿ ပုရိသော သိယာ။

နာညံ နိဿာယ ဇီဝေယျ၊ ဓမ္မေန န ဝဏိံ [ဝါဏိံ (သီ.)၊ ဝဏီ (သျာ. ဣ.)၊ ဝါဏိဇံ (က.)] စရေ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃. ပစ္စဝေက္ခဏသုတ္တံ

၅၃. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ အတ္တနော အနေကေ ပါပကေ အကုသလေ ဓမ္မေ ပဟီနေ ပစ္စဝေက္ခမာနော နိသိန္နော ဟောတိ, အနေကေ စ ကုသလေ ဓမ္မေ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂတေ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ [ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာ (သီ. က.)] အတ္တနော အနေကေ ပါပကေ အကုသလေ ဓမ္မေ ပဟီနေ ဝိဒိတွာ အနေကေ စ ကုသလေ ဓမ္မေ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂတေ [ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာ (သီ. က.)] တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –

‘‘အဟု ပုဗ္ဗေ တဒါ နာဟု၊ နာဟု ပုဗ္ဗေ တဒါ အဟု။

န စာဟု န စ ဘဝိဿတိ၊ န စေတရဟိ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။ တတိယံ။

၄. ပဌမနာနာတိတ္ထိယသုတ္တံ

၅၄. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ နာနာတိတ္ထိယသမဏဗြာဟ္မဏပရိဗ္ဗာဇကာ သာဝတ္ထိယံ ပဋိဝသန္တိ နာနာဒိဋ္ဌိကာ နာနာခန္တိကာ နာနာရုစိကာ နာနာဒိဋ္ဌိနိဿယနိဿိတာ။

သန္တေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘သဿတော လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တိ ပနေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘အသဿတော လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘အန္တဝါ လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တိ ပနေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘အနန္တဝါ လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရံ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တိ ပနေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရံ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ , ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တိ ပနေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တိ ပနေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။

တေ ဘဏ္ဍနဇာတာ ကလဟဇာတာ ဝိဝါဒါပန္နာ အညမညံ မုခသတ္တီဟိ ဝိတုဒန္တာ ဝိဟရန္တိ – ‘‘ဧဒိသော ဓမ္မော, နေဒိသော ဓမ္မော; နေဒိသော ဓမ္မော, ဧဒိသော ဓမ္မော’’တိ။

အထ ခေါ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိံသု။ သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ –

‘‘ဣဓ, ဘန္တေ, သမ္ဗဟုလာ နာနာတိတ္ထိယသမဏဗြာဟ္မဏပရိဗ္ဗာဇကာ သာဝတ္ထိယံ ပဋိဝသန္တိ နာနာဒိဋ္ဌိကာ နာနာခန္တိကာ နာနာရုစိကာ နာနာဒိဋ္ဌိနိဿယနိဿိတာ။

‘‘သန္တေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘သဿတော လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ။ပေ.။ တေ ဘဏ္ဍနဇာတာ ကလဟဇာတာ ဝိဝါဒါပန္နာ အညမညံ မုခသတ္တီဟိ ဝိတုဒန္တာ ဝိဟရန္တိ – ‘ဧဒိသော ဓမ္မော, နေဒိသော ဓမ္မော; နေဒိသော ဓမ္မော, ဧဒိသော ဓမ္မော’’’ တိ။

‘‘အညတိတ္ထိယာ, ဘိက္ခဝေ, ပရိဗ္ဗာဇကာ အန္ဓာ အစက္ခုကာ; အတ္ထံ န ဇာနန္တိ, အနတ္ထံ န ဇာနန္တိ, ဓမ္မံ န ဇာနန္တိ, အဓမ္မံ န ဇာနန္တိ။ တေ အတ္ထံ အဇာနန္တာ အနတ္ထံ အဇာနန္တာ ဓမ္မံ အဇာနန္တာ အဓမ္မံ အဇာနန္တာ ဘဏ္ဍနဇာတာ ကလဟဇာတာ ဝိဝါဒါပန္နာ အညမညံ မုခသတ္တီဟိ ဝိတုဒန္တာ ဝိဟရန္တိ – ‘ဧဒိသော ဓမ္မော, နေဒိသော ဓမ္မော; နေဒိသော ဓမ္မော, ဧဒိသော ဓမ္မော’’’တိ။

‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, ဣမိဿာယေဝ သာဝတ္ထိယာ အညတရော ရာဇာ အဟောသိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သော ရာဇာ အညတရံ ပုရိသံ အာမန္တေသိ – ‘ဧဟိ တွံ, အမ္ဘော ပုရိသ, ယာဝတကာ သာဝတ္ထိယာ ဇစ္စန္ဓာ တေ သဗ္ဗေ ဧကဇ္ဈံ သန္နိပါတေဟီ’တိ။ ‘ဧဝံ, ဒေဝါ’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သော ပုရိသော တဿ ရညော ပဋိဿုတွာ ယာဝတကာ သာဝတ္ထိယာ ဇစ္စန္ဓာ တေ သဗ္ဗေ ဂဟေတွာ ယေန သော ရာဇာ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ရာဇာနံ ဧတဒဝေါစ – ‘သန္နိပါတိတာ ခေါ တေ, ဒေဝ, ယာဝတကာ သာဝတ္ထိယာ ဇစ္စန္ဓာ’တိ ။ ‘တေန ဟိ, ဘဏေ, ဇစ္စန္ဓာနံ ဟတ္ထိံ ဒဿေဟီ’တိ။ ‘ဧဝံ, ဒေဝါ’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သော ပုရိသော တဿ ရညော ပဋိဿုတွာ ဇစ္စန္ဓာနံ ဟတ္ထိံ ဒဿေသိ။

‘‘ဧကစ္စာနံ ဇစ္စန္ဓာနံ ဟတ္ထိဿ သီသံ ဒဿေသိ – ‘ဧဒိသော, ဇစ္စန္ဓာ, ဟတ္ထီ’တိ။ ဧကစ္စာနံ ဇစ္စန္ဓာနံ ဟတ္ထိဿ ကဏ္ဏံ ဒဿေသိ – ‘ဧဒိသော, ဇစ္စန္ဓာ, ဟတ္ထီ’တိ။ ဧကစ္စာနံ ဇစ္စန္ဓာနံ ဟတ္ထိဿ ဒန္တံ ဒဿေသိ – ‘ဧဒိသော, ဇစ္စန္ဓာ, ဟတ္ထီ’တိ။ ဧကစ္စာနံ ဇစ္စန္ဓာနံ ဟတ္ထိဿ သောဏ္ဍံ ဒဿေသိ – ‘ဧဒိသော, ဇစ္စန္ဓာ, ဟတ္ထီ’တိ။ ဧကစ္စာနံ ဇစ္စန္ဓာနံ ဟတ္ထိဿ ကာယံ ဒဿေသိ – ‘ဧဒိသော, ဇစ္စန္ဓာ, ဟတ္ထီ’တိ။ ဧကစ္စာနံ ဇစ္စန္ဓာနံ ဟတ္ထိဿ ပါဒံ ဒဿေသိ – ‘ဧဒိသော, ဇစ္စန္ဓာ, ဟတ္ထီ’တိ။ ဧကစ္စာနံ ဇစ္စန္ဓာနံ ဟတ္ထိဿ သတ္ထိံ [ပိဋ္ဌိံ (သျာ.)] ဒဿေသိ – ‘ဧဒိသော, ဇစ္စန္ဓာ, ဟတ္ထီ’တိ။ ဧကစ္စာနံ ဇစ္စန္ဓာနံ ဟတ္ထိဿ နင်္ဂုဋ္ဌံ ဒဿေသိ – ‘ဧဒိသော, ဇစ္စန္ဓာ, ဟတ္ထီ’တိ။ ဧကစ္စာနံ ဇစ္စန္ဓာနံ ဟတ္ထိဿ ဝါလဓိံ ဒဿေသိ – ‘ဧဒိသော, ဇစ္စန္ဓာ, ဟတ္ထီ’’’တိ။

‘‘အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သော ပုရိသော ဇစ္စန္ဓာနံ ဟတ္ထိံ ဒဿေတွာ ယေန သော ရာဇာ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ရာဇာနံ ဧတဒဝေါစ – ‘ဒိဋ္ဌော ခေါ တေဟိ, ဒေဝ, ဇစ္စန္ဓေဟိ ဟတ္ထီ; ယဿ ဒါနိ ကာလံ မညသီ’တိ။

‘‘အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သော ရာဇာ ယေန တေ ဇစ္စန္ဓာ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ တေ ဇစ္စန္ဓေ ဧတဒဝေါစ – ‘ဒိဋ္ဌော ဝေါ, ဇစ္စန္ဓာ, ဟတ္ထီ’တိ ? ‘ဧဝံ, ဒေဝ, ဒိဋ္ဌော နော ဟတ္ထီ’တိ။ ‘ဝဒေထ, ဇစ္စန္ဓာ, ကီဒိသော ဟတ္ထီ’တိ?

‘‘ယေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဇစ္စန္ဓေဟိ ဟတ္ထိဿ သီသံ ဒိဋ္ဌံ အဟောသိ, တေ ဧဝမာဟံသု – ‘ဧဒိသော, ဒေဝ, ဟတ္ထီ သေယျထာပိ ကုမ္ဘော’တိ။

‘‘ယေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဇစ္စန္ဓေဟိ ဟတ္ထိဿ ကဏ္ဏော ဒိဋ္ဌော အဟောသိ, တေ ဧဝမာဟံသု – ‘ဧဒိသော, ဒေဝ, ဟတ္ထီ သေယျထာပိ သုပ္ပော’တိ။

‘‘ယေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဇစ္စန္ဓေဟိ ဟတ္ထိဿ ဒန္တော ဒိဋ္ဌော အဟောသိ, တေ ဧဝမာဟံသု – ‘ဧဒိသော, ဒေဝ, ဟတ္ထီ သေယျထာပိ ခီလော’တိ။

‘‘ယေဟိ , ဘိက္ခဝေ, ဇစ္စန္ဓေဟိ ဟတ္ထိဿ သောဏ္ဍော ဒိဋ္ဌော အဟောသိ, တေ ဧဝမာဟံသု – ‘ဧဒိသော, ဒေဝ, ဟတ္ထီ သေယျထာပိ နင်္ဂလီသာ’တိ။

‘‘ယေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဇစ္စန္ဓေဟိ ဟတ္ထိဿ ကာယော ဒိဋ္ဌော အဟောသိ, တေ ဧဝမာဟံသု – ‘ဧဒိသော, ဒေဝ, ဟတ္ထီ သေယျထာပိ ကောဋ္ဌော’တိ။

‘‘ယေဟိ , ဘိက္ခဝေ, ဇစ္စန္ဓေဟိ ဟတ္ထိဿ ပါဒေါ ဒိဋ္ဌော အဟောသိ, တေ ဧဝမာဟံသု – ‘ဧဒိသော, ဒေဝ, ဟတ္ထီ သေယျထာပိ ထူဏော’တိ။

‘‘ယေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဇစ္စန္ဓေဟိ ဟတ္ထိဿ သတ္ထိ ဒိဋ္ဌော [ပိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဋာ (က. သီ. သျာ. ဣ.), သတ္ထိ ဒိဋ္ဌာ (က. သီ.)] ဟောသိ, တေ ဧဝမာဟံသု – ‘ဧဒိသော, ဒေဝ, ဟတ္ထီ သေယျထာပိ ဥဒုက္ခလော’တိ။

‘‘ယေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဇစ္စန္ဓေဟိ ဟတ္ထိဿ နင်္ဂုဋ္ဌံ ဒိဋ္ဌံ အဟောသိ, တေ ဧဝမာဟံသု – ‘ဧဒိသော, ဒေဝ, ဟတ္ထီ သေယျထာပိ မုသလော’တိ။

‘‘ယေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဇစ္စန္ဓေဟိ ဟတ္ထိဿ ဝါလဓိ ဒိဋ္ဌော အဟောသိ, တေ ဧဝမာဟံသု – ‘ဧဒိသော, ဒေဝ, ဟတ္ထီ သေယျထာပိ သမ္မဇ္ဇနီ’တိ။

‘‘တေ ‘ဧဒိသော ဟတ္ထီ, နေဒိသော ဟတ္ထီ; နေဒိသော ဟတ္ထီ, ဧဒိသော ဟတ္ထီ’’’တိ အညမညံ မုဋ္ဌီဟိ သံသုမ္ဘိံသု [သံယုဇ္ဈိံသု (က. သီ., သျာ. ဣ.)]။ တေန စ ပန, ဘိက္ခဝေ, သော ရာဇာ အတ္တမနော အဟောသိ။

‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ အန္ဓာ အစက္ခုကာ။ တေ အတ္ထံ န ဇာနန္တိ အနတ္ထံ န ဇာနန္တိ, ဓမ္မံ န ဇာနန္တိ အဓမ္မံ န ဇာနန္တိ။ တေ အတ္ထံ အဇာနန္တာ အနတ္ထံ အဇာနန္တာ, ဓမ္မံ အဇာနန္တာ အဓမ္မံ အဇာနန္တာ ဘဏ္ဍနဇာတာ ကလဟဇာတာ ဝိဝါဒါပန္နာ အညမညံ မုခသတ္တီဟိ ဝိတုဒန္တာ ဝိဟရန္တိ – ‘ဧဒိသော ဓမ္မော, နေဒိသော ဓမ္မော; နေဒိသော ဓမ္မော, ဧဒိသော ဓမ္မော’’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –

‘‘ဣမေသု ကိရ သဇ္ဇန္တိ၊ ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ။

ဝိဂ္ဂယှ နံ ဝိဝဒန္တိ၊ ဇနာ ဧကင်္ဂဒဿိနော’’တိ။ စတုတ္ထံ။

၅. ဒုတိယနာနာတိတ္ထိယသုတ္တံ

၅၅. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ နာနာတိတ္ထိယသမဏဗြာဟ္မဏပရိဗ္ဗာဇကာ သာဝတ္ထိယံ ပဋိဝသန္တိ နာနာဒိဋ္ဌိကာ နာနာခန္တိကာ နာနာရုစိကာ နာနာဒိဋ္ဌိနိဿယနိဿိတာ။

သန္တေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘သဿတော အတ္တာ စ လောကော စ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တိ ပနေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘အသဿတော အတ္တာ စ လောကော စ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘သဿတော စ အသဿတော စ [သဿတော အသဿတော (သီ.)] အတ္တာ စ လောကော စ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တိ ပနေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘နေဝ သဿတော နာသဿတော အတ္တာ စ လောကော စ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘သယံကတော အတ္တာ စ လောကော စ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တိ ပနေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘ပရံကတော အတ္တာ စ လောကော စ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘သယံကတော စ ပရံကတော စ [သယံကတော ပရံကတော (သီ.)] အတ္တာ စ လောကော စ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တိ ပနေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘အသယံကာရော အပရံကာရော [အသယံကာရော စ အပရံကာရော စ (သျာ. ဣ.)] အဓိစ္စသမုပ္ပန္နော အတ္တာ စ လောကော စ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘သဿတံ သုခဒုက္ခံ အတ္တာ စ လောကော စ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တိ ပနေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘အသဿတံ သုခဒုက္ခံ အတ္တာ စ လောကော စ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘သဿတဉ္စ အသဿတဉ္စ [သဿတံ အသဿတံ (သီ.)] သုခဒုက္ခံ အတ္တာ စ လောကော စ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တိ ပနေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘နေဝ သဿတံ နာသဿတံ သုခဒုက္ခံ အတ္တာ စ လောကော စ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘သယံကတံ သုခဒုက္ခံ အတ္တာ စ လောကော စ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တိ ပနေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝဒိဋ္ဌိနော – ‘‘ပရံကတံ သုခဒုက္ခံ အတ္တာ စ လောကော စ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘သယံကတဉ္စ ပရံကတဉ္စ [သယံကထံ ပရံကတံ (သီ.)] သုခဒုက္ခံ အတ္တာ စ လောကော စ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တိ ပနေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘အသယံကာရံ အပရံကာရံ အဓိစ္စသမုပ္ပန္နံ သုခဒုက္ခံ အတ္တာ စ လောကော စ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။

တေ ဘဏ္ဍနဇာတာ ကလဟဇာတာ ဝိဝါဒါပန္နာ အညမညံ မုခသတ္တီဟိ ဝိတုဒန္တာ ဝိဟရန္တိ – ‘‘ဧဒိသော ဓမ္မော, နေဒိသော ဓမ္မော; နေဒိသော ဓမ္မော, ဧဒိသော ဓမ္မော’’တိ။

အထ ခေါ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိံသု။ သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ –

‘‘ဣဓ, ဘန္တေ, သမ္ဗဟုလာ နာနာတိတ္ထိယသမဏဗြာဟ္မဏပရိဗ္ဗာဇကာ သာဝတ္ထိယံ ပဋိဝသန္တိ နာနာဒိဋ္ဌိကာ နာနာခန္တိကာ နာနာရုစိကာ နာနာဒိဋ္ဌိနိဿယနိဿိတာ။

‘‘သန္တေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘သဿတော အတ္တာ စ လောကော စ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ။ပေ.။ တေ ဘဏ္ဍနဇာတာ ကလဟဇာတာ ဝိဝါဒါပန္နာ အညမညံ မုခသတ္တီဟိ ဝိတုဒန္တာ ဝိဟရန္တိ – ‘ဧဒိသော ဓမ္မော, နေဒိသော ဓမ္မော; နေဒိသော ဓမ္မော, ဧဒိသော ဓမ္မော’’’တိ။

‘‘အညတိတ္ထိယာ, ဘိက္ခဝေ, ပရိဗ္ဗာဇကာ အန္ဓာ အစက္ခုကာ; အတ္ထံ န ဇာနန္တိ အနတ္ထံ န ဇာနန္တိ, ဓမ္မံ န ဇာနန္တိ အဓမ္မံ န ဇာနန္တိ။ တေ အတ္ထံ အဇာနန္တာ အနတ္ထံ အဇာနန္တာ, ဓမ္မံ အဇာနန္တာ အဓမ္မံ အဇာနန္တာ ဘဏ္ဍနဇာတာ ကလဟဇာတာ ဝိဝါဒါပန္နာ အညမညံ မုခသတ္တီဟိ ဝိတုဒန္တာ ဝိဟရန္တိ – ‘ဧဒိသော ဓမ္မော, နေဒိသော ဓမ္မော; နေဒိသော ဓမ္မော, ဧဒိသော ဓမ္မော’’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –

‘‘ဣမေသု ကိရ သဇ္ဇန္တိ၊ ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ။

အန္တရာဝ ဝိသီဒန္တိ၊ အပ္ပတွာဝ တမောဂဓ’’န္တိ။ ပဉ္စမံ။

၆. တတိယနာနာတိတ္ထိယသုတ္တံ

၅၆. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ နာနာတိတ္ထိယသမဏဗြာဟ္မဏပရိဗ္ဗာဇကာ သာဝတ္ထိယံ ပဋိဝသန္တိ နာနာဒိဋ္ဌိကာ နာနာခန္တိကာ နာနာရုစိကာ နာနာဒိဋ္ဌိနိဿယနိဿိတာ။

သန္တေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘သဿတော အတ္တာ စ လောကော စ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တိ ပနေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘အသဿတော အတ္တာ စ လောကော စ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘သဿတော စ အသဿတော စ အတ္တာ စ လောကော စ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တိ ပနေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘နေဝ သဿတော နာသဿတော အတ္တာ စ လောကော စ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘သယံကတော အတ္တာ စ လောကော စ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တိ ပနေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘ပရံကတော အတ္တာ စ လောကော စ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘သယံကတော စ ပရံကတော စ အတ္တာ စ လောကော စ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တိ ပနေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘အသယံကာရော အပရံကာရော အဓိစ္စသမုပ္ပန္နော အတ္တာ စ လောကော စ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘သဿတံ သုခဒုက္ခံ အတ္တာ စ လောကော စ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တိ ပနေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘အသဿတံ သုခဒုက္ခံ အတ္တာ စ လောကော စ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘သဿတဉ္စ အသဿတဉ္စ သုခဒုက္ခံ အတ္တာ စ လောကော စ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တိ ပနေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘နေဝ သဿတံ နာသဿတံ သုခဒုက္ခံ အတ္တာ စ လောကော စ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘သယံကတံ သုခဒုက္ခံ အတ္တာ စ လောကော စ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တိ ပနေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘ပရံကတံ သုခဒုက္ခံ အတ္တာ စ လောကော စ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ ။ သန္တေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘သယံကတဉ္စ ပရံကတဉ္စ သုခဒုက္ခံ အတ္တာ စ လောကော စ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ သန္တိ ပနေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘‘အသယံကာရံ အပရံကာရံ အဓိစ္စသမုပ္ပန္နံ သုခဒုက္ခံ အတ္တာ စ လောကော စ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။

တေ ဘဏ္ဍနဇာတာ ကလဟဇာတာ ဝိဝါဒါပန္နာ အညမညံ မုခသတ္တီဟိ ဝိတုဒန္တာ ဝိဟရန္တိ – ‘‘ဧဒိသော ဓမ္မော, နေဒိသော ဓမ္မော; နေဒိသော ဓမ္မော, ဧဒိသော ဓမ္မော’’တိ။

အထ ခေါ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိံသု။ သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ –

‘‘ဣဓ, ဘန္တေ, သမ္ဗဟုလာ နာနာတိတ္ထိယသမဏဗြာဟ္မဏပရိဗ္ဗာဇကာ သာဝတ္ထိယံ ပဋိဝသန္တိ နာနာဒိဋ္ဌိကာ နာနာခန္တိကာ နာနာရုစိကာ နာနာဒိဋ္ဌိနိဿယနိဿိတာ။

‘‘သန္တေကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘သဿတော အတ္တာ စ လောကော စ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ ။ပေ.။ တေ ဘဏ္ဍနဇာတာ ကလဟဇာတာ ဝိဝါဒါပန္နာ အညမညံ မုခသတ္တီဟိ ဝိတုဒန္တာ ဝိဟရန္တိ – ‘ဧဒိသော ဓမ္မော, နေဒိသော ဓမ္မော; နေဒိသော ဓမ္မော, ဧဒိသော ဓမ္မော’’’တိ။

‘‘အညတိတ္ထိယာ, ဘိက္ခဝေ, ပရိဗ္ဗာဇကာ အန္ဓာ အစက္ခုကာ။ တေ အတ္ထံ န ဇာနန္တိ အနတ္ထံ န ဇာနန္တိ, ဓမ္မံ န ဇာနန္တိ အဓမ္မံ န ဇာနန္တိ။ တေ အတ္ထံ အဇာနန္တာ အနတ္ထံ အဇာနန္တာ, ဓမ္မံ အဇာနန္တာ အဓမ္မံ အဇာနန္တာ ဘဏ္ဍနဇာတာ ကလဟဇာတာ ဝိဝါဒါပန္နာ အညမညံ မုခသတ္တီဟိ ဝိတုဒန္တာ ဝိဟရန္တိ – ‘ဧဒိသော ဓမ္မော, နေဒိသော ဓမ္မော; နေဒိသော ဓမ္မော, ဧဒိသော ဓမ္မော’’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –

‘‘အဟင်္ကာရပသုတာယံ ပဇာ၊ ပရံကာရူပသံဟိတာ။

ဧတဒေကေ နာဗ္ဘညံသု၊ န နံ သလ္လန္တိ အဒ္ဒသုံ။

‘‘ဧတဉ္စ သလ္လံ ပဋိကစ္စ [ပဋိဂစ္စ (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)] ပဿတော။

အဟံ ကရောမီတိ န တဿ ဟောတိ။

ပရော ကရောတီတိ န တဿ ဟောတိ။

‘‘မာနုပေတာ အယံ ပဇာ၊ မာနဂန္ထာ မာနဝိနိဗဒ္ဓါ [မာနဝိနိဗန္ဓာ (သီ.)]။

ဒိဋ္ဌီသု သာရမ္ဘကထာ၊ သံသာရံ နာတိဝတ္တတီ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇. သုဘူတိသုတ္တံ

၅၇. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ သုဘူတိ ဘဂဝတော အဝိဒူရေ နိသိန္နော ဟောတိ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓါယ အဝိတက္ကံ သမာဓိံ သမာပဇ္ဇိတွာ။

အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ သုဘူတိံ အဝိဒူရေ နိသိန္နံ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓါယ အဝိတက္ကံ သမာဓိံ သမာပန္နံ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –

‘‘ယဿ ဝိတက္ကာ ဝိဓူပိတာ၊

အဇ္ဈတ္တံ သုဝိကပ္ပိတာ အသေသာ။

တံ သင်္ဂမတိစ္စ အရူပသညီ၊

စတုယောဂါတိဂတော န ဇာတု မေတီ’’တိ [န ဇာတိမေတီတိ (သျာ. ဣ. အဋ္ဌ. ပါဌန္တရံ)]။ သတ္တမံ။

၈. ဂဏိကာသုတ္တံ

၅၈. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရာဇဂဟေ ဒွေ ပူဂါ အညတရိဿာ ဂဏိကာယ သာရတ္တာ ဟောန္တိ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တာ; ဘဏ္ဍနဇာတာ ကလဟဇာတာ ဝိဝါဒါပန္နာ အညမညံ ပါဏီဟိပိ ဥပက္ကမန္တိ , လေဍ္ဍူဟိပိ ဥပက္ကမန္တိ , ဒဏ္ဍေဟိပိ ဥပက္ကမန္တိ, သတ္ထေဟိပိ ဥပက္ကမန္တိ။ တေ တတ္ထ မရဏမ္ပိ နိဂစ္ဆန္တိ မရဏမတ္တမ္ပိ ဒုက္ခံ။

အထ ခေါ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ရာဇဂဟံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိံသု။ ရာဇဂဟေ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ –

‘‘ဣဓ, ဘန္တေ, ရာဇဂဟေ ဒွေ ပူဂါ အညတရိဿာ ဂဏိကာယ သာရတ္တာ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တာ; ဘဏ္ဍနဇာတာ ကလဟဇာတာ ဝိဝါဒါပန္နာ အညမညံ ပါဏီဟိပိ ဥပက္ကမန္တိ, လေဍ္ဍူဟိပိ ဥပက္ကမန္တိ, ဒဏ္ဍေဟိပိ ဥပက္ကမန္တိ, သတ္ထေဟိပိ ဥပက္ကမန္တိ။ တေ တတ္ထ မရဏမ္ပိ နိဂစ္ဆန္တိ မရဏမတ္တမ္ပိ ဒုက္ခ’’န္တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –

‘‘ယဉ္စ ပတ္တံ ယဉ္စ ပတ္တဗ္ဗံ, ဥဘယမေတံ ရဇာနုကိဏ္ဏံ, အာတုရဿာနုသိက္ခတော။ ယေ စ သိက္ခာသာရာ သီလဗ္ဗတံ ဇီဝိတံ ဗြဟ္မစရိယံ ဥပဋ္ဌာနသာရာ, အယမေကော အန္တော။ ယေ စ ဧဝံဝါဒိနော – ‘နတ္ထိ ကာမေသု ဒေါသော’တိ, အယံ ဒုတိယော အန္တော။ ဣစ္စေတေ ဥဘော အန္တာ ကဋသိဝဍ္ဎနာ, ကဋသိယော ဒိဋ္ဌိံ ဝဍ္ဎေန္တိ။ ဧတေတေ ဥဘော အန္တေ အနဘိညာယ ဩလီယန္တိ ဧကေ, အတိဓါဝန္တိ ဧကေ။ ယေ စ ခေါ တေ အဘိညာယ တတြ စ နာဟေသုံ, တေန စ နာမညိံသု, ဝဋ္ဋံ တေသံ နတ္ထိ ပညာပနာယာ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉. ဥပါတိဓါဝန္တိသုတ္တံ

၅၉. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယံ အဗ္ဘောကာသေ နိသိန္နော ဟောတိ တေလပ္ပဒီပေသု ဈာယမာနေသု။

တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ အဓိပါတကာ တေသု တေလပ္ပဒီပေသု အာပါတပရိပါတံ အနယံ အာပဇ္ဇန္တိ, ဗျသနံ အာပဇ္ဇန္တိ [နတ္ထိ သီဟဠပေါတ္ထကေ], အနယဗျသနံ အာပဇ္ဇန္တိ [နတ္ထိ သီဟဠပေါတ္ထကေ]။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ တေ သမ္ဗဟုလေ အဓိပါတကေ တေသု တေလပ္ပဒီပေသု အာပါတပရိပါတံ အနယံ အာပဇ္ဇန္တေ, ဗျသနံ အာပဇ္ဇန္တေ, အနယဗျသနံ အာပဇ္ဇန္တေ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –

‘‘ဥပါတိဓါဝန္တိ န သာရမေန္တိ၊

နဝံ နဝံ ဗန္ဓနံ ဗြူဟယန္တိ။

ပတန္တိ ပဇ္ဇောတမိဝါဓိပါတကာ [။ ဓိပါတာ (သီ. သျာ.)]၊

ဒိဋ္ဌေ သုတေ ဣတိဟေကေ နိဝိဋ္ဌာ’’တိ။ နဝမံ။

၁၀. ဥပ္ပဇ္ဇန္တိသုတ္တံ

၆၀. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ယာဝကီဝဉ္စ, ဘန္တေ, တထာဂတာ လောကေ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ အရဟန္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ တာဝ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ သက္ကတာ ဟောန္တိ ဂရုကတာ မာနိတာ ပူဇိတာ အပစိတာ လာဘိနော စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာနံ။ ယတော စ ခေါ, ဘန္တေ, တထာဂတာ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အရဟန္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ အထ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ အသက္ကတာ ဟောန္တိ အဂရုကတာ အမာနိတာ အပူဇိတာ အနပစိတာ န လာဘိနော စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာနံ။ ဘဂဝါ ယေဝ [ဘဂဝါ စေဝ (သျာ.)] ဒါနိ, ဘန္တေ, သက္ကတော ဟောတိ ဂရုကတော မာနိတော ပူဇိတော အပစိတော လာဘီ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာနံ, ဘိက္ခုသံဃော စာ’’တိ။

‘‘ဧဝမေတံ , အာနန္ဒ, ယာဝကီဝဉ္စ, အာနန္ဒ, တထာဂတာ လောကေ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ အရဟန္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ တာဝ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ သက္ကတာ ဟောန္တိ ဂရုကတာ မာနိတာ ပူဇိတာ အပစိတာ လာဘိနော စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာနံ။ ယတော စ ခေါ, အာနန္ဒ, တထာဂတာ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အရဟန္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ အထ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ အသက္ကတာ ဟောန္တိ အဂရုကတာ အမာနိတာ အပူဇိတာ အနပစိတာ န လာဘိနော စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာနံ။ တထာဂတောဝ [တထာဂတော စေဝ (သျာ.)] ဒါနိ သက္ကတော ဟောတိ ဂရုကတော မာနိတော ပူဇိတော အပစိတော လာဘီ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာနံ, ဘိက္ခုသံဃော စာ’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –

‘‘ဩဘာသတိ တာဝ သော ကိမိ၊

ယာဝ န ဥန္နမတေ [ဥဂ္ဂမတိ (သီ.)၊ ဥန္နမတိ (သျာ.)] ပဘင်္ကရော။

(သ) [( ) နတ္ထိ သီ. သျာ. ပေါတ္ထကေသု] ဝေရောစနမှိ ဥဂ္ဂတေ၊

ဟတပ္ပဘော ဟောတိ န စာပိ ဘာသတိ။

‘‘ဧဝံ ဩဘာသိတမေဝ တက္ကိကာနံ [တိတ္ထိယာနံ (သီ. သျာ. ဣ.)]၊

ယာဝ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ လောကေ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ။

န တက္ကိကာ သုဇ္ဈန္တိ န စာပိ သာဝကာ၊

ဒုဒ္ဒိဋ္ဌီ န ဒုက္ခာ ပမုစ္စရေ’’တိ။ ဒသမံ။

တဿုဒ္ဒါနံ –

အာယုဇဋိလဝေက္ခဏာ၊ တယော တိတ္ထိယာ သုဘူတိ။

ဂဏိကာ ဥပါတိ နဝမော၊ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ တေ ဒသာတိ။

ဇစ္စန္ဓဝဂ္ဂေါ ဆဋ္ဌော နိဋ္ဌိတော။