နန္ဒဝဂ္ဂေါ

၃. နန္ဒဝဂ္ဂေါ

၁. ကမ္မဝိပါကဇသုတ္တံ

၂၁. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု ဘဂဝတော အဝိဒူရေ နိသိန္နော ဟောတိ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓါယ ပုရာဏကမ္မဝိပါကဇံ ဒုက္ခံ တိဗ္ဗံ ခရံ ကဋုကံ ဝေဒနံ အဓိဝါသေန္တော သတော သမ္ပဇာနော အဝိဟညမာနော။

အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ တံ ဘိက္ခုံ အဝိဒူရေ နိသိန္နံ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓါယ ပုရာဏကမ္မဝိပါကဇံ ဒုက္ခံ တိဗ္ဗံ ခရံ ကဋုကံ ဝေဒနံ အဓိဝါသေန္တံ သတံ သမ္ပဇာနံ အဝိဟညမာနံ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –

‘‘သဗ္ဗကမ္မဇဟဿ ဘိက္ခုနော၊

ဓုနမာနဿ ပုရေ ကတံ ရဇံ။

အမမဿ ဌိတဿ တာဒိနော၊

အတ္ထော နတ္ထိ ဇနံ လပေတဝေ’’တိ။ ပဌမံ။

၂. နန္ဒသုတ္တံ

၂၂. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ နန္ဒော ဘဂဝတော ဘာတာ မာတုစ္ဆာပုတ္တော သမ္ဗဟုလာနံ ဘိက္ခူနံ ဧဝမာရောစေတိ – ‘‘အနဘိရတော အဟံ, အာဝုသော, ဗြဟ္မစရိယံ စရာမိ; န သက္ကောမိ ဗြဟ္မစရိယံ သန္ဓာရေတုံ, သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တိဿာမီ’’တိ။

အထ ခေါ အညတရော ဘိက္ခု ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အာယသ္မာ, ဘန္တေ, နန္ဒော ဘဂဝတော ဘာတာ မာတုစ္ဆာပုတ္တော သမ္ဗဟုလာနံ ဘိက္ခူနံ ဧဝမာရောစေတိ – ‘အနဘိရတော အဟံ, အာဝုသော, ဗြဟ္မစရိယံ စရာမိ, န သက္ကောမိ ဗြဟ္မစရိယံ သန္ဓာရေတုံ, သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တိဿာမီ’’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ အညတရံ ဘိက္ခုံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဧဟိ တွံ, ဘိက္ခု, မမ ဝစနေန နန္ဒံ ဘိက္ခုံ အာမန္တေဟိ – ‘သတ္ထာ တံ, အာဝုသော နန္ဒ, အာမန္တေတီ’’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝတော ပဋိဿုတွာ ယေနာယသ္မာ နန္ဒော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ နန္ဒံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သတ္ထာ တံ, အာဝုသော နန္ဒ, အာမန္တေတီ’’တိ။

‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခေါ အာယသ္မာ နန္ဒော တဿ ဘိက္ခုနော ပဋိဿုတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ နန္ဒံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ, နန္ဒ, သမ္ဗဟုလာနံ ဘိက္ခူနံ ဧဝမာရောစေသိ – ‘အနဘိရတော အဟံ, အာဝုသော, ဗြဟ္မစရိယံ စရာမိ, န သက္ကောမိ ဗြဟ္မစရိယံ သန္ဓာရေတုံ, သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တိဿာမီ’’’တိ ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ။

‘‘ကိဿ ပန တွံ, နန္ဒ, အနဘိရတော ဗြဟ္မစရိယံ စရသိ, န သက္ကောသိ ဗြဟ္မစရိယံ သန္ဓာရေတုံ , သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တိဿသီ’’တိ? ‘‘သာကိယာနီ မံ [မမ (သျာ., အဋ္ဌကထာ ဩလောကေတဗ္ဗာ)], ဘန္တေ, ဇနပဒကလျာဏီ ဃရာ နိက္ခမန္တဿ [နိက္ခမန္တံ (အဋ္ဌကထာယံ ပါဌန္တရံ)] ဥပဍ္ဎုလ္လိခိတေဟိ ကေသေဟိ အပလောကေတွာ မံ ဧတဒဝေါစ – ‘တုဝဋံ ခေါ, အယျပုတ္တ, အာဂစ္ဆေယျာသီ’တိ။ သော ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, တမနုဿရမာနော အနဘိရတော ဗြဟ္မစရိယံ စရာမိ, န သက္ကောမိ ဗြဟ္မစရိယံ သန္ဓာရေတုံ, သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တိဿာမီ’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ နန္ဒံ ဗာဟာယံ ဂဟေတွာ – သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ [သမ္မိဉ္ဇိတံ (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)] ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ, ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ [သမ္မိဉ္ဇေယျ (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)], ဧဝမေဝ – ဇေတဝနေ အန္တရဟိတော ဒေဝေသု တာဝတိံသေသု ပါတုရဟောသိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ပဉ္စမတ္တာနိ အစ္ဆရာသတာနိ သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ဥပဋ္ဌာနံ အာဂတာနိ ဟောန္တိ ကကုဋပါဒါနိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ နန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘ပဿသိ နော တွံ, နန္ဒ, ဣမာနိ ပဉ္စ အစ္ဆရာသတာနိ ကကုဋပါဒါနီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, နန္ဒ, ကတမာ နု ခေါ အဘိရူပတရာ ဝါ ဒဿနီယတရာ ဝါ ပါသာဒိကတရာ ဝါ, သာကိယာနီ ဝါ ဇနပဒကလျာဏီ, ဣမာနိ ဝါ ပဉ္စ အစ္ဆရာသတာနိ ကကုဋပါဒါနီ’’တိ? ‘‘သေယျထာပိ, ဘန္တေ, ပလုဋ္ဌမက္ကဋီ ကဏ္ဏနာသစ္ဆိန္နာ, ဧဝမေဝ ခေါ, ဘန္တေ, သာကိယာနီ ဇနပဒကလျာဏီ ဣမေသံ ပဉ္စန္နံ အစ္ဆရာသတာနံ ဥပနိဓါယ သင္ခ္ယမ္ပိ [သင်္ခမ္ပိ (သီ.)] နောပေတိ ကလဘာဂမ္ပိ နောပေတိ ဥပနိဓိမ္ပိ နောပေတိ။ အထ ခေါ ဣမာနိ ပဉ္စ အစ္ဆရာသတာနိ အဘိရူပတရာနိ စေဝ ဒဿနီယတရာနိ စ ပါသာဒိကတရာနိ စာ’’တိ။

‘‘အဘိရမ, နန္ဒ, အဘိရမ, နန္ဒ! အဟံ တေ ပါဋိဘောဂေါ ပဉ္စန္နံ အစ္ဆရာသတာနံ ပဋိလာဘာယ ကကုဋပါဒါန’’န္တိ။ ‘‘သစေ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ပါဋိဘောဂေါ ပဉ္စန္နံ အစ္ဆရာသတာနံ ပဋိလာဘာယ ကကုဋပါဒါနံ, အဘိရမိဿာမဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယေ’’တိ [ဘဂဝါ ဗြဟ္မစရိယေတိ (သျာ. ဣ.), ဘဂဝါ ဗြဟ္မစရိယန္တိ (က.)]။

အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ နန္ဒံ ဗာဟာယံ ဂဟေတွာ – သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ, ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ, ဧဝမေဝ – ဒေဝေသု တာဝတိံသေသု အန္တရဟိတော ဇေတဝနေ ပါတုရဟောသိ။

အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ – ‘‘အာယသ္မာ ကိရ နန္ဒော ဘဂဝတော ဘာတာ မာတုစ္ဆာပုတ္တော အစ္ဆရာနံ ဟေတု ဗြဟ္မစရိယံ စရတိ; ဘဂဝါ ကိရဿ ပါဋိဘောဂေါ ပဉ္စန္နံ အစ္ဆရာသတာနံ ပဋိလာဘာယ ကကုဋပါဒါန’’န္တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မတော နန္ဒဿ သဟာယကာ ဘိက္ခူ အာယသ္မန္တံ နန္ဒံ ဘတကဝါဒေန စ ဥပက္ကိတကဝါဒေန စ သမုဒါစရန္တိ – ‘‘ဘတကော ကိရာယသ္မာ နန္ဒော ဥပက္ကိတကော ကိရာယသ္မာ နန္ဒော အစ္ဆရာနံ ဟေတု ဗြဟ္မစရိယံ စရတိ; ဘဂဝါ ကိရဿ ပါဋိဘောဂေါ ပဉ္စန္နံ အစ္ဆရာသတာနံ ပဋိလာဘာယ ကကုဋပါဒါန’’န္တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ နန္ဒော သဟာယကာနံ ဘိက္ခူနံ ဘတကဝါဒေန စ ဥပက္ကိတကဝါဒေန စ အဋ္ဋီယမာနော ဟရာယမာနော ဇိဂုစ္ဆမာနော ဧကော ဝူပကဋ္ဌော အပ္ပမတ္တော အာတာဣ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော နစိရဿေဝ – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိ။ ‘‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’’တိ အဗ္ဘညာသိ။ အညတရော ခေါ ပနာယသ္မာ နန္ဒော အရဟတံ အဟောသိ။

အထ ခေါ အညတရာ ဒေဝတာ အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာ ကေဝလကပ္ပံ ဇေတဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ သာ ဒေဝတာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အာယသ္မာ, ဘန္တေ, နန္ဒော ဘဂဝတော ဘာတာ မာတုစ္ဆာပုတ္တော အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီ’’တိ။ ဘဂဝတောပိ ခေါ ဉာဏံ ဥဒပါဒိ – ‘‘နန္ဒော အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီ’’တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ နန္ဒော တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ နန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယံ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ပါဋိဘောဂေါ ပဉ္စန္နံ အစ္ဆရာသတာနံ ပဋိလာဘာယ ကကုဋပါဒါနံ, မုဉ္စာမဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ ဧတသ္မာ ပဋိဿဝါ’’တိ။ ‘‘မယာပိ ခေါ တွံ, နန္ဒ [ခေါ တေ နန္ဒ (သီ. သျာ. ဣ.), ခေါ နန္ဒ (က.)], စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတော – ‘နန္ဒော အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီ’တိ။ ဒေဝတာပိ မေ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ – ‘အာယသ္မာ, ဘန္တေ, နန္ဒော ဘဂဝတော ဘာတာ မာတုစ္ဆာပုတ္တော အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီ’တိ။ ယဒေဝ ခေါ တေ, နန္ဒ, အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ, အထာဟံ မုတ္တော ဧတသ္မာ ပဋိဿဝါ’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –

‘‘ယဿ နိတ္တိဏ္ဏော ပင္ကော၊

မဒ္ဒိတော ကာမကဏ္ဋကော။

မောဟက္ခယံ အနုပ္ပတ္တော၊

သုခဒုက္ခေသု န ဝေဓတီ သ ဘိက္ခူ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃. ယသောဇသုတ္တံ

၂၃. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ယသောဇပ္ပမုခါနိ ပဉ္စမတ္တာနိ ဘိက္ခုသတာနိ သာဝတ္ထိံ အနုပ္ပတ္တာနိ ဟောန္တိ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ။ တေဓ ခေါ အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ နေဝါသိကေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ပဋိသမ္မောဒမာနာ သေနာသနာနိ ပညာပယမာနာ ပတ္တစီဝရာနိ ပဋိသာမယမာနာ ဥစ္စာသဒ္ဒါ မဟာသဒ္ဒါ [ဥစ္စာသဒ္ဒမဟာသဒ္ဒါ (က.)] အဟေသုံ ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘ကေ ပနေတေ, အာနန္ဒ, ဥစ္စာသဒ္ဒါ မဟာသဒ္ဒါ ကေဝဋ္ဋာ မညေ မစ္ဆဝိလောပေ’’တိ? ‘‘ဧတာနိ, ဘန္တေ, ယသောဇပ္ပမုခါနိ ပဉ္စမတ္တာနိ ဘိက္ခုသတာနိ သာဝတ္ထိံ အနုပ္ပတ္တာနိ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ။ တေတေ အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ နေဝါသိကေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ပဋိသမ္မောဒမာနာ သေနာသနာနိ ပညာပယမာနာ ပတ္တစီဝရာနိ ပဋိသာမယမာနာ ဥစ္စာသဒ္ဒါ မဟာသဒ္ဒါ’’တိ။ ‘‘တေနဟာနန္ဒ, မမ ဝစနေန တေ ဘိက္ခူ အာမန္တေဟိ – ‘သတ္ထာ အာယသ္မန္တေ အာမန္တေတီ’’’တိ။

‘‘ဧဝံ , ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ပဋိဿုတွာ ယေန တေ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိ ; ဥပသင်္ကမိတွာ တေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သတ္ထာ အာယသ္မန္တေ အာမန္တေတီ’’တိ။ ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ပဋိဿုတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နေ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ကိံ နု တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဥစ္စာသဒ္ဒါ မဟာသဒ္ဒါ, ကေဝဋ္ဋာ မညေ မစ္ဆဝိလောပေ’’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ, အာယသ္မာ ယသောဇော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣမာနိ, ဘန္တေ, ပဉ္စမတ္တာနိ ဘိက္ခုသတာနိ သာဝတ္ထိံ အနုပ္ပတ္တာနိ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ။ တေမေ အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ နေဝါသိကေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ပဋိသမ္မောဒမာနာ သေနာသနာနိ ပညာပယမာနာ ပတ္တစီဝရာနိ ပဋိသာမယမာနာ ဥစ္စာသဒ္ဒါ မဟာသဒ္ဒါ’’တိ။ ‘‘ဂစ္ဆထ, ဘိက္ခဝေ, ပဏာမေမိ ဝေါ [ဝေါ ပဏာမေမိ (သဗ္ဗတ္ထ) မ. နိ. ၂.၁၅၇ ပဿိတဗ္ဗံ]; န ဝေါ မမ သန္တိကေ ဝတ္ထဗ္ဗ’’န္တိ။

‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပဋိဿုတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ သေနာသနံ သံသာမေတွာ [ပဋိသံသာမေတွာ (သျာ.)] ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန ဝဇ္ဇီ တေန စာရိကံ ပက္ကမိံသု။ ဝဇ္ဇီသု အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနာ ယေန ဝဂ္ဂုမုဒါ နဒီ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ ဝဂ္ဂုမုဒါယ နဒိယာ တီရေ ပဏ္ဏကုဋိယော ကရိတွာ ဝဿံ ဥပဂစ္ဆိံသု။

အထ ခေါ အာယသ္မာ ယသောဇော ဝဿူပဂတော [ဝဿူပဂတေ (က.)] ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘဂဝတာ မယံ, အာဝုသော, ပဏာမိတာ အတ္ထကာမေန ဟိတေသိနာ, အနုကမ္ပကေန အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ။ ဟန္ဒ မယံ, အာဝုသော, တထာ ဝိဟာရံ ကပ္ပေမ ယထာ နော ဝိဟရတံ ဘဂဝါ အတ္တမနော အဿာ’’တိ။ ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော ယသောဇဿ ပစ္စဿောသုံ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဝူပကဋ္ဌာ အပ္ပမတ္တာ အာတာပိနော ပဟိတတ္တာ ဝိဟရန္တာ တေနေဝန္တရဝဿေန သဗ္ဗေဝ တိဿော ဝိဇ္ဇာ သစ္ဆာကံသု။

အထ ခေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန ဝေသာလီ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ဝေသာလီ တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ မဟာဝနေ ကူဋာဂါရသာလာယံ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ဝဂ္ဂုမုဒါတီရိယာနံ ဘိက္ခူနံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ မနသိ ကရိတွာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘အာလောကဇာတာ ဝိယ မေ, အာနန္ဒ, ဧသာ ဒိသာ, ဩဘာသဇာတာ ဝိယ မေ, အာနန္ဒ, ဧသာ ဒိသာ; ယဿံ ဒိသာယံ [ယာယံ (က.)] ဝဂ္ဂုမုဒါတီရိယာ ဘိက္ခူ ဝိဟရန္တိ။ ဂန္တုံ အပ္ပဋိကူလာသိ မေ မနသိ ကာတုံ။ ပဟိဏေယျာသိ တွံ, အာနန္ဒ, ဝဂ္ဂုမုဒါတီရိယာနံ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ – ‘သတ္ထာ အာယသ္မန္တေ အာမန္တေတိ, သတ္ထာ အာယသ္မန္တာနံ ဒဿနကာမော’’’တိ။

‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ပဋိဿုတွာ ယေန အညတရော ဘိက္ခု တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧဟိ တွံ, အာဝုသော, ယေန ဝဂ္ဂုမုဒါတီရိယာ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဝဂ္ဂုမုဒါတီရိယေ ဘိက္ခူ ဧဝံ ဝဒေဟိ – ‘သတ္ထာ အာယသ္မန္တေ အာမန္တေတိ, သတ္ထာ အာယသ္မန္တာနံ ဒဿနကာမော’’’တိ။

‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခေါ သော ဘိက္ခု အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ပဋိဿုတွာ – သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ, ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ, ဧဝမေဝ – မဟာဝနေ ကူဋာဂါရသာလာယံ အန္တရဟိတော ဝဂ္ဂုမုဒါယ နဒိယာ တီရေ တေသံ ဘိက္ခူနံ ပုရတော ပါတုရဟောသိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု ဝဂ္ဂုမုဒါတီရိယေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သတ္ထာ အာယသ္မန္တေ အာမန္တေတိ, သတ္ထာ အာယသ္မန္တာနံ ဒဿနကာမော’’တိ။

‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ တဿ ဘိက္ခုနော ပဋိဿုတွာ သေနာသနံ သံသာမေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ – သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ, ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ, ဧဝမေဝ – ဝဂ္ဂုမုဒါယ နဒိယာ တီရေ အန္တရဟိတာ မဟာဝနေ ကူဋာဂါရသာလာယံ ဘဂဝတော သမ္မုခေ ပါတုရဟေသုံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ အာနေဉ္ဇေန သမာဓိနာ နိသိန္နော ဟောတိ။ အထ ခေါ တေသံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကတမေန နု ခေါ ဘဂဝါ ဝိဟာရေန ဧတရဟိ ဝိဟရတီ’’တိ? အထ ခေါ တေသံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အာနေဉ္ဇေန ခေါ ဘဂဝါ ဝိဟာရေန ဧတရဟိ ဝိဟရတီ’’တိ။ သဗ္ဗေဝ အာနေဉ္ဇသမာဓိနာ နိသီဒိံသု။

အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ, နိက္ခန္တေ ပဌမေ ယာမေ, ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ [စီဝရံ (သဗ္ဗတ္ထ)] ကရိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တာ, ဘန္တေ, ရတ္တိ; နိက္ခန္တော ပဌမော ယာမော; စိရနိသိန္နာ အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ; ပဋိသမ္မောဒတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အာဂန္တုကေဟိ ဘိက္ခူဟီ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘဂဝါ တုဏှီ အဟောသိ။

ဒုတိယမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ, နိက္ခန္တေ မဇ္ဈိမေ ယာမေ, ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တာ, ဘန္တေ, ရတ္တိ; နိက္ခန္တော မဇ္ဈိမော ယာမော; စိရနိသိန္နာ အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ; ပဋိသမ္မောဒတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အာဂန္တုကေဟိ ဘိက္ခူဟီ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ဘဂဝါ တုဏှီ အဟောသိ။

တတိယမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ, နိက္ခန္တေ ပစ္ဆိမေ ယာမေ, ဥဒ္ဓသ္တေ အရုဏေ, နန္ဒိမုခိယာ ရတ္တိယာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တာ, ဘန္တေ, ရတ္တိ; နိက္ခန္တော ပစ္ဆိမော ယာမော; ဥဒ္ဓသ္တော အရုဏော; နန္ဒိမုခီ ရတ္တိ; စိရနိသိန္နာ အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ; ပဋိသမ္မောဒတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ, အာဂန္တုကေဟိ ဘိက္ခူဟီ’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ တမှာ သမာဓိမှာ ဝုဋ္ဌဟိတွာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘သစေ ခေါ တွံ, အာနန္ဒ, ဇာနေယျာသိ ဧတ္တကမ္ပိ တေ နပ္ပဋိဘာသေယျ [နပ္ပဋိဘေယျ (?)]။ အဟဉ္စ, အာနန္ဒ, ဣမာနိ စ ပဉ္စ ဘိက္ခုသတာနိ သဗ္ဗေဝ အာနေဉ္ဇသမာဓိနာ နိသီဒိမှာ’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –

‘‘ယဿ ဇိတော ကာမကဏ္ဋကော၊

အက္ကောသော စ ဝဓေါ စ ဗန္ဓနဉ္စ။

ပဗ္ဗတောဝ [ပဗ္ဗတော ဝိယ (သီ. သျာ. ဣ.)] သော ဌိတော အနေဇော၊

သုခဒုက္ခေသု န ဝေဓတီ သ ဘိက္ခူ’’တိ။ တတိယံ။

၄. သာရိပုတ္တသုတ္တံ

၂၄. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘဂဝတော အဝိဒူရေ နိသိန္နော ဟောတိ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓါယ ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ အဝိဒူရေ နိသိန္နံ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓါယ ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –

‘‘ယထာပိ ပဗ္ဗတော သေလော၊ အစလော သုပ္ပတိဋ္ဌိတော။

ဧဝံ မောဟက္ခယာ ဘိက္ခု၊ ပဗ္ဗတောဝ န ဝေဓတီ’’တိ။ စတုတ္ထံ။

၅. မဟာမောဂ္ဂလ္လာနသုတ္တံ

၂၅. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော ဘဂဝတော အဝိဒူရေ နိသိန္နော ဟောတိ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓါယ ကာယဂတာယ သတိယာ အဇ္ဈတ္တံ သူပဋ္ဌိတာယ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနံ အဝိဒူရေ နိသိန္နံ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓါယ ကာယဂတာယ သတိယာ အဇ္ဈတ္တံ သူပဋ္ဌိတာယ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –

‘‘သတိ ကာယဂတာ ဥပဋ္ဌိတာ၊

ဆသု ဖဿာယတနေသု သံဝုတော။

သတတံ ဘိက္ခု သမာဟိတော၊

ဇညာ နိဗ္ဗာနမတ္တနော’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆. ပိလိန္ဒဝစ္ဆသုတ္တံ

၂၆. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ပိလိန္ဒဝစ္ဆော [ပိလိန္ဒိဝစ္ဆော (သီ.)] ဘိက္ခူ ဝသလဝါဒေန သမုဒါစရတိ။ အထ ခေါ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အာယသ္မာ, ဘန္တေ, ပိလိန္ဒဝစ္ဆော ဘိက္ခူ ဝသလဝါဒေန သမုဒါစရတီ’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ အညတရံ ဘိက္ခုံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဧဟိ တွံ, ဘိက္ခု, မမ ဝစနေန ပိလိန္ဒဝစ္ဆံ ဘိက္ခုံ အာမန္တေဟိ – ‘သတ္ထာ တံ, အာဝုသော ပိလိန္ဒဝစ္ဆ [ဝစ္ဆ (သျာ.)], အာမန္တေတီ’’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝတော ပဋိဿုတွာ ယေနာယသ္မာ ပိလိန္ဒဝစ္ဆော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ ပိလိန္ဒဝစ္ဆံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သတ္ထာ တံ, အာဝုသော ပိလိန္ဒဝစ္ဆ, အာမန္တေတီ’’တိ။

‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခေါ အာယသ္မာ ပိလိန္ဒဝစ္ဆော တဿ ဘိက္ခုနော ပဋိဿုတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ ပိလိန္ဒဝစ္ဆံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ, ဝစ္ဆ, ဘိက္ခူ ဝသလဝါဒေန သမုဒါစရသီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မတော ပိလိန္ဒဝစ္ဆဿ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ မနသိ ကရိတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘မာ ခေါ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဝစ္ဆဿ ဘိက္ခုနော ဥဇ္ဈာယိတ္ထ။ န, ဘိက္ခဝေ, ဝစ္ဆော ဒေါသန္တရော ဘိက္ခူ ဝသလဝါဒေန သမုဒါစရတိ။ ဝစ္ဆဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပဉ္စ ဇာတိသတာနိ အဗ္ဗောကိဏ္ဏာနိ ဗြာဟ္မဏကုလေ ပစ္စာဇာတာနိ။ သော တဿ ဝသလဝါဒေါ ဒီဃရတ္တံ သမုဒါစိဏ္ဏော [အဇ္ဈာစိဏ္ဏော (သျာ. ဣ. က. အဋ္ဌကထာယံ ပါဌန္တရံ)]။ တေနာယံ ဝစ္ဆော ဘိက္ခူ ဝသလဝါဒေန သမုဒါစရတီ’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –

‘‘ယမှီ န မာယာ ဝသတီ န မာနော၊

ယော ဝီတလောဘော အမမော နိရာသော။

ပနုဏ္ဏကောဓေါ [ပဏုန္နကောဓေါ (ဣ.)] အဘိနိဗ္ဗုတတ္တော၊

သော ဗြာဟ္မဏော သော သမဏော သ ဘိက္ခူ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇. သက္ကုဒါနသုတ္တံ

၂၇. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ ပိပ္ပလိဂုဟာယံ ဝိဟရတိ, သတ္တာဟံ ဧကပလ္လင်္ကေန နိသိန္နော ဟောတိ အညတရံ [နိသိန္နော အညတရံ (သျာ. က.)] သမာဓိံ သမာပဇ္ဇိတွာ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ တဿ သတ္တာဟဿ အစ္စယေန တမှာ သမာဓိမှာ ဝုဋ္ဌာသိ။ အထ ခေါ အာယသ္မတော မဟာကဿပဿ တမှာ သမာဓိမှာ ဝုဋ္ဌိတဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယံနူနာဟံ ရာဇဂဟံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသေယျ’’န္တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ပဉ္စမတ္တာနိ ဒေဝတာသတာနိ ဥဿုက္ကံ အာပန္နာနိ ဟောန္တိ အာယသ္မတော မဟာကဿပဿ ပိဏ္ဍပါတပဋိလာဘာယ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ တာနိ ပဉ္စမတ္တာနိ ဒေဝတာသတာနိ ပဋိက္ခိပိတွာ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ရာဇဂဟံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော အာယသ္မတော မဟာကဿပဿ ပိဏ္ဍပါတံ ဒါတုကာမော ဟောတိ။ ပေသကာရဝဏ္ဏံ အဘိနိမ္မိနိတွာ တန္တံ ဝိနာတိ။ သုဇာ [သုဇာတာ (သျာ. ဣ. က.)] အသုရကညာ တသရံ ပူရေတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ ရာဇဂဟေ သပဒါနံ ပိဏ္ဍာယ စရမာနော ယေန သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော အာယသ္မန္တံ မဟာကဿပံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန ဃရာ နိက္ခမိတွာ ပစ္စုဂန္တွာ ဟတ္ထတော ပတ္တံ ဂဟေတွာ ဃရံ ပဝိသိတွာ [ပဝိသေတွာ (က.)] ဃဋိယာ ဩဒနံ ဥဒ္ဓရိတွာ ပတ္တံ ပူရေတွာ အာယသ္မတော မဟာကဿပဿ အဒါသိ။ သော အဟောသိ ပိဏ္ဍပါတော အနေကသူပေါ အနေကဗျဉ္ဇနော အနေကရသဗျဉ္ဇနော [အနေကသူပရသဗျဉ္ဇနော (သီ. ဣ.)]။ အထ ခေါ အာယသ္မတော မဟာကဿပဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကော နု ခေါ အယံ သတ္တော ယဿာယံ ဧဝရူပေါ ဣဒ္ဓါနုဘာဝေါ’’တိ ? အထ ခေါ အာယသ္မတော မဟာကဿပဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘သက္ကော ခေါ အယံ ဒေဝါနမိန္ဒော’’တိ။ ဣတိ ဝိဒိတွာ သက္ကံ ဒေဝါနမိန္ဒံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကတံ ခေါ တေ ဣဒံ, ကောသိယ; မာ [မာဿု (သီ. သျာ.)] ပုနပိ ဧဝရူပမကာသီ’’တိ။ ‘‘အမှာကမ္ပိ, ဘန္တေ ကဿပ, ပုညေန အတ္ထော; အမှာကမ္ပိ ပုညေန ကရဏီယ’’န္တိ။

အထ ခေါ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော အာယသ္မန္တံ မဟာကဿပံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ဝေဟာသံ အဗ္ဘုဂ္ဂန္တွာ အာကာသေ အန္တလိက္ခေ တိက္ခတ္တုံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ – ‘‘အဟော ဒါနံ ပရမဒါနံ [ပရမံ ဒါနံ (ဣ. က.)] ကဿပေ သုပ္ပတိဋ္ဌိတံ! အဟော ဒါနံ ပရမဒါနံ ကဿပေ သုပ္ပတိဋ္ဌိတံ!! အဟော ဒါနံ ပရမဒါနံ ကဿပေ သုပ္ပတိဋ္ဌိတ’’န္တိ!!! အဿောသိ ခေါ ဘဂဝါ ဒိဗ္ဗာယ သောတဓါတုယာ ဝိသုဒ္ဓါယ အတိက္ကန္တမာနုသိကာယ သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ဝေဟာသံ အဗ္ဘုဂ္ဂန္တွာ အာကာသေ အန္တလိက္ခေ တိက္ခတ္တုံ ဥဒါနံ ဥဒါနေန္တဿ – ‘‘အဟော ဒါနံ ပရမဒါနံ ကဿပေ သုပ္ပတိဋ္ဌိတံ! အဟော ဒါနံ ပရမဒါနံ ကဿပေ သုပ္ပတိဋ္ဌိတံ!! အဟော ဒါနံ ပရမဒါနံ ကဿပေ သုပ္ပတိဋ္ဌိတ’’န္တိ!!!

အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –

‘‘ပိဏ္ဍပါတိကဿ ဘိက္ခုနော၊

အတ္တဘရဿ အနညပေါသိနော။

ဒေဝါ ပိဟယန္တိ တာဒိနော၊

ဥပသန္တဿ သဒါ သတီမတော’’တိ။ သတ္တမံ။

၈. ပိဏ္ဍပါတိကသုတ္တံ

၂၈. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာနံ ဘိက္ခူနံ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တာနံ ကရေရိမဏ္ဍလမာဠေ သန္နိသိန္နာနံ သန္နိပတိတာနံ အယမန္တရာကထာ ဥဒပါဒိ –

‘‘ပိဏ္ဍပါတိကော, အာဝုသော, ဘိက္ခု ပိဏ္ဍာယ စရန္တော လဘတိ ကာလေန ကာလံ မနာပိကေ စက္ခုနာ ရူပေ ပဿိတုံ, လဘတိ ကာလေန ကာလံ မနာပိကေ သောတေန သဒ္ဒေ သောတုံ, လဘတိ ကာလေန ကာလံ မနာပိကေ ဃာနေန ဂန္ဓေ ဃာယိတုံ, လဘတိ ကာလေန ကာလံ မနာပိကေ ဇိဝှာယ ရသေ သာယိတုံ, လဘတိ ကာလေန ကာလံ မနာပိကေ ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗေ ဖုသိတုံ။ ပိဏ္ဍပါတိကော, အာဝုသော, ဘိက္ခု သက္ကတော ဂရုကတော မာနိတော ပူဇိတော အပစိတော ပိဏ္ဍာယ စရတိ။ ဟန္ဒာဝုသော, မယမ္ပိ ပိဏ္ဍပါတိကာ ဟောမ။ မယမ္ပိ လစ္ဆာမ ကာလေန ကာလံ မနာပိကေ စက္ခုနာ ရူပေ ပဿိတုံ, မယမ္ပိ လစ္ဆာမ ကာလေန ကာလံ မနာပိကေ သောတေန သဒ္ဒေ သောတုံ, မယမ္ပိ လစ္ဆာမ ကာလေန ကာလံ မနာပိကေ ဃာနေန ဂန္ဓေ ဃာယိတုံ, မယမ္ပိ လစ္ဆာမ ကာလေန ကာလံ မနာပိကေ ဇိဝှာယ ရသေ သာယိတုံ, မယမ္ပိ လစ္ဆာမ ကာလေန ကာလံ မနာပိကေ ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗေ ဖုသိတုံ; မယမ္ပိ သက္ကတာ ဂရုကတာ မာနိတာ ပူဇိတာ အပစိတာ ပိဏ္ဍာယ စရိဿာမာ’’တိ။ အယဉ္စရဟိ တေသံ ဘိက္ခူနံ အန္တရာကထာ ဟောတိ ဝိပ္ပကတာ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ယေန ကရေရိမဏ္ဍလမာဠော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ နိသဇ္ဇ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ, ကာ စ ပန ဝေါ အန္တရာကထာ ဝိပ္ပကတာ’’တိ?

‘‘ဣဓ, ဘန္တေ, အမှာကံ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တာနံ ကရေရိမဏ္ဍလမာဠေ သန္နိသိန္နာနံ သန္နိပတိတာနံ အယမန္တရာကထာ ဥဒပါဒိ –

‘ပိဏ္ဍပါတိကော, အာဝုသော, ဘိက္ခု ပိဏ္ဍာယ စရန္တော လဘတိ ကာလေန ကာလံ မနာပိကေ စက္ခုနာ ရူပေ ပဿိတုံ, လဘတိ ကာလေန ကာလံ မနာပိကေ သောတေန သဒ္ဒေ သောတုံ, လဘတိ ကာလေန ကာလံ မနာပိကေ ဃာနေန ဂန္ဓေ ဃာယိတုံ, လဘတိ ကာလေန ကာလံ မနာပိကေ ဇိဝှာယ ရသေ သာယိတုံ, လဘတိ ကာလေန ကာလံ မနာပိကေ ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗေ ဖုသိတုံ။ ပိဏ္ဍပါတိကော, အာဝုသော, ဘိက္ခု သက္ကတော ဂရုကတော မာနိတော ပူဇိတော အပစိတော ပိဏ္ဍာယ စရတိ။ ဟန္ဒာဝုသော, မယမ္ပိ ပိဏ္ဍပါတိကာ ဟောမ။ မယမ္ပိ လစ္ဆာမ ကာလေန ကာလံ မနာပိကေ စက္ခုနာ ရူပေ ပဿိတုံ။ပေ.။ ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗေ ဖုသိတုံ။ မယမ္ပိ သက္ကတာ ဂရုကတာ မာနိတာ ပူဇိတာ အပစိတာ ပိဏ္ဍာယ စရိဿာမာ’တိ။ အယံ ခေါ နော, ဘန္တေ, အန္တရာကထာ ဝိပ္ပကတာ, အထ ဘဂဝါ အနုပ္ပတ္တော’’တိ။

‘‘န ခ္ဝေတံ, ဘိက္ခဝေ, တုမှာကံ ပတိရူပံ ကုလပုတ္တာနံ သဒ္ဓါ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတာနံ ယံ တုမှေ ဧဝရူပိံ ကထံ ကထေယျာထ။ သန္နိပတိတာနံ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒွယံ ကရဏီယံ – ဓမ္မီ ဝါ ကထာ အရိယော ဝါ တုဏှီဘာဝေါ’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –

‘‘ပိဏ္ဍပါတိကဿ ဘိက္ခုနော၊

အတ္တဘရဿ အနညပေါသိနော။

ဒေဝါ ပိဟယန္တိ တာဒိနော၊

နော စေ သဒ္ဒသိလောကနိဿိတော’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉. သိပ္ပသုတ္တံ

၂၉. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာနံ ဘိက္ခူနံ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တာနံ မဏ္ဍလမာဠေ သန္နိသိန္နာနံ သန္နိပတိတာနံ အယမန္တရာကထာ ဥဒပါဒိ – ‘‘ကော နု ခေါ, အာဝုသော, သိပ္ပံ ဇာနာတိ? ကော ကိံ သိပ္ပံ သိက္ခိ? ကတရံ သိပ္ပံ သိပ္ပါနံ အဂ္ဂ’’န္တိ?

တတ္ထေကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဟတ္ထိသိပ္ပံ သိပ္ပါနံ အဂ္ဂ’’န္တိ။ ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အဿသိပ္ပံ သိပ္ပါနံ အဂ္ဂ’’န္တိ။ ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ရထသိပ္ပံ သိပ္ပါနံ အဂ္ဂ’’န္တိ။ ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဓနုသိပ္ပံ သိပ္ပါနံ အဂ္ဂ’’န္တိ။ ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ထရုသိပ္ပံ သိပ္ပါနံ အဂ္ဂ’’န္တိ။ ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘မုဒ္ဒါသိပ္ပံ သိပ္ပါနံ အဂ္ဂ’’န္တိ။ ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဂဏနာသိပ္ပံ သိပ္ပါနံ အဂ္ဂ’’န္တိ။ ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘သင်္ခါနသိပ္ပံ သိပ္ပါနံ အဂ္ဂ’’န္တိ။ ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘လေခါသိပ္ပံ သိပ္ပါနံ အဂ္ဂ’’န္တိ။ ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ကာဝေယျသိပ္ပံ [ကာဗျသိပ္ပံ (သျာ.)] သိပ္ပါနံ အဂ္ဂ’’န္တိ။ ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘လောကာယတသိပ္ပံ သိပ္ပါနံ အဂ္ဂ’’န္တိ။ ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ခတ္တဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ သိပ္ပါနံ အဂ္ဂ’’န္တိ။ အယဉ္စရဟိ တေသံ ဘိက္ခူနံ အန္တရာကထာ ဟောတိ ဝိပ္ပကတာ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ယေန မဏ္ဍလမာဠော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ နိသဇ္ဇ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ, ကာ စ ပန ဝေါ အန္တရာကထာ ဝိပ္ပကတာ’’တိ?

‘‘ဣဓ, ဘန္တေ, အမှာကံ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တာနံ မဏ္ဍလမာဠေ သန္နိသိန္နာနံ အယမန္တရာကထာ ဥဒပါဒိ – ‘ကော နု ခေါ, အာဝုသော, သိပ္ပံ ဇာနာတိ? ကော ကိံ သိပ္ပံ သိက္ခိ? ကတရံ သိပ္ပံ သိပ္ပါနံ အဂ္ဂ’န္တိ?

‘‘တတ္ထေကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘ဟတ္ထိသိပ္ပံ သိပ္ပါနံ အဂ္ဂ’န္တိ။ ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘အဿသိပ္ပံ သိပ္ပါနံ အဂ္ဂ’န္တိ; ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘ရထသိပ္ပံ သိပ္ပါနံ အဂ္ဂ’န္တိ; ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘ဓနုသိပ္ပံ သိပ္ပါနံ အဂ္ဂ’န္တိ; ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘ထရုသိပ္ပံ သိပ္ပါနံ အဂ္ဂ’န္တိ, ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘မုဒ္ဒါသိပ္ပံ သိပ္ပါနံ အဂ္ဂ’န္တိ ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘ဂဏနာသိပ္ပံ သိပ္ပါနံ အဂ္ဂ’န္တိ; ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘သင်္ခါနသိပ္ပံ သိပ္ပါနံ အဂ္ဂ’န္တိ; ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘လေခါသိပ္ပံ သိပ္ပါနံ အဂ္ဂ’န္တိ; ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘ကာဝေယျသိပ္ပံ သိပ္ပါနံ အဂ္ဂ’န္တိ; ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘လောကာယတသိပ္ပံ သိပ္ပါနံ အဂ္ဂ’န္တိ; ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘ခတ္တဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ သိပ္ပါနံ အဂ္ဂ’န္တိ။ အယံ ခေါ နော, ဘန္တေ, အန္တရာကထာ ဟောတိ ဝိပ္ပကတာ, အထ ဘဂဝါ အနုပ္ပတ္တော’’တိ။

‘‘န ခ္ဝေတံ, ဘိက္ခဝေ, တုမှာကံ ပတိရူပံ ကုလပုတ္တာနံ သဒ္ဓါ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတာနံ ယံ တုမှေ ဧဝရူပိံ ကထံ ကထေယျာထ။ သန္နိပတိတာနံ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒွယံ ကရဏီယံ – ဓမ္မီ ဝါ ကထာ အရိယော ဝါ တုဏှီဘာဝေါ’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –

‘‘အသိပ္ပဇီဝီ လဟု အတ္ထကာမော၊

ယတိန္ဒ္ရိယော သဗ္ဗဓိ ဝိပ္ပမုတ္တော။

အနောကသာရီ အမမော နိရာသော၊

ဟိတွာ မာနံ ဧကစရော သ ဘိက္ခူ’’တိ။ နဝမံ။

၁၀. လောကသုတ္တံ

၃၀. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဥရုဝေလာယံ ဝိဟရတိ နဇ္ဇာ နေရဉ္ဇရာယ တီရေ ဗောဓိရုက္ခမူလေ ပဌမာဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ သတ္တာဟံ ဧကပလ္လင်္ကေန နိသိန္နော ဟောတိ ဝိမုတ္တိသုခပဋိသံဝေဒီ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ တဿ သတ္တာဟဿ အစ္စယေန တမှာ သမာဓိမှာ ဝုဋ္ဌဟိတွာ ဗုဒ္ဓစက္ခုနာ လောကံ ဝေါလောကေသိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ ဗုဒ္ဓစက္ခုနာ ဝေါလောကေန္တော သတ္တေ အနေကေဟိ သန္တာပေဟိ သန္တပ္ပမာနေ, အနေကေဟိ စ ပရိဠာဟေဟိ ပရိဍယှမာနေ – ရာဂဇေဟိပိ, ဒေါသဇေဟိပိ, မောဟဇေဟိပိ [မောဟဇေဟိဣတိ (သဗ္ဗတ္ထ)]။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –

‘‘အယံ လောကော သန္တာပဇာတော၊

ဖဿပရေတော ရောဂံ ဝဒတိ အတ္တတော။

ယေန ယေန ဟိ မညတိ [ယေန ဟိ မညတိ (သျာ. ဣ.)]၊

တတော တံ ဟောတိ အညထာ။

‘‘အညထာဘာဝီ ဘဝသတ္တော လောကော၊

ဘဝပရေတော ဘဝမေဝါဘိနန္ဒတိ။

ယဒဘိနန္ဒတိ တံ ဘယံ၊

ယဿ ဘာယတိ တံ ဒုက္ခံ။

ဘဝဝိပ္ပဟာနာယ ခေါ ပနိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ ဝုဿတိ’’။

‘‘‘ယေ ဟိ ကေစိ သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဘဝေန ဘဝဿ ဝိပ္ပမောက္ခမာဟံသု, သဗ္ဗေ တေ အဝိပ္ပမုတ္တာ ဘဝသ္မာ’တိ ဝဒါမိ။ ‘ယေ ဝါ ပန ကေစိ သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဝိဘဝေန ဘဝဿ နိဿရဏမာဟံသု, သဗ္ဗေ တေ အနိဿဋာ ဘဝသ္မာ’တိ ဝဒါမိ။

‘‘ဥပဓိဉှိ ပဋိစ္စ ဒုက္ခမိဒံ သမ္ဘောတိ, သဗ္ဗုပါဒါနက္ခယာ နတ္ထိ ဒုက္ခဿ သမ္ဘဝေါ။ လောကမိမံ ပဿ; ပုထူ အဝိဇ္ဇာယ ပရေတာ ဘူတာ ဘူတရတာ အပရိမုတ္တာ; ယေ ဟိ ကေစိ ဘဝါ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္ထတာယ သဗ္ဗေ တေ ဘဝါ အနိစ္စာ ဒုက္ခာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ’’တိ။

‘‘ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ၊ သမ္မပ္ပညာယ ပဿတော။

ဘဝတဏှာ ပဟီယတိ၊ ဝိဘဝံ နာဘိနန္ဒတိ။

‘‘သဗ္ဗသော တဏှာနံ ခယာ၊

အသေသဝိရာဂနိရောဓေါ နိဗ္ဗာနံ။

တဿ နိဗ္ဗုတဿ ဘိက္ခုနော၊

အနုပါဒါ [အနုပါဒါနာ (သီ.)] ပုနဗ္ဘဝေါ န ဟောတိ။

အဘိဘူတော မာရော ဝိဇိတသင်္ဂါမော၊

ဥပစ္စဂါ သဗ္ဗဘဝါနိ တာဒီ’’တိ။ ဒသမံ။

နန္ဒဝဂ္ဂေါ တတိယော နိဋ္ဌိတော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ကမ္မံ နန္ဒော ယသောဇော စ၊ သာရိပုတ္တော စ ကောလိတော။

ပိလိန္ဒော [ပိလိန္ဒိ (သီ.)] ကဿပေါ ပိဏ္ဍော၊ သိပ္ပံ လောကေန တေ ဒသာတိ။