ကရဇကာယဝဂ္ဂေါ

(၂၁) ၁. ကရဇကာယဝဂ္ဂေါ

၁. ပဌမနိရယသဂ္ဂသုတ္တံ

၂၁၁. ‘‘ဒသဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။ ကတမေဟိ ဒသဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ပါဏာတိပါတီ ဟောတိ လုဒ္ဒေါ လောဟိတပါဏိ ဟတပဟတေ နိဝိဋ္ဌော အဒယာပန္နော သဗ္ဗပါဏဘူတေသု [နတ္ထေတ္ထ ပါဌဘေဒေါ]။

‘‘အဒိန္နာဒါယီ ဟောတိ။ ယံ တံ ပရဿ ပရဝိတ္တူပကရဏံ ဂါမဂတံ ဝါ အရညဂတံ ဝါ, တံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒါတာ ဟောတိ။

‘‘ကာမေသု မိစ္ဆာစာရီ ဟောတိ။ ယာ တာ မာတုရက္ခိတာ ပိတုရက္ခိတာ မာတာပိတုရက္ခိတာ ဘာတုရက္ခိတာ ဘဂိနိရက္ခိတာ ဉာတိရက္ခိတာ ဂေါတ္တရက္ခိတာ ဓမ္မရက္ခိတာ သသာမိကာ သပရိဒဏ္ဍာ အန္တမသော မာလာဂုဠပရိက္ခိတ္တာပိ, တထာရူပါသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇိတာ ဟောတိ။

‘‘မုသာဝါဒီ ဟောတိ။ သဘဂ္ဂတော ဝါ ပရိသဂ္ဂတော ဝါ ဉာတိမဇ္ဈဂတော ဝါ ပူဂမဇ္ဈဂတော ဝါ ရာဇကုလမဇ္ဈဂတော ဝါ အဘိနီတော သက္ခိပုဋ္ဌော – ‘ဧဟမ္ဘော ပုရိသ, ယံ ဇာနာသိ တံ ဝဒေဟီ’တိ, သော အဇာနံ ဝါ အာဟ ‘ဇာနာမီ’တိ, ဇာနံ ဝါ အာဟ ‘န ဇာနာမီ’တိ, အပဿံ ဝါ အာဟ ‘ပဿာမီ’တိ, ပဿံ ဝါ အာဟ ‘န ပဿာမီ’တိ။ ဣတိ အတ္တဟေတု ဝါ ပရဟေတု ဝါ အာမိသကိဉ္စိက္ခဟေတု ဝါ သမ္ပဇာနမုသာ ဘာသိတာ ဟောတိ။

‘‘ပိသုဏဝါစော ဟောတိ – ဣတော သုတွာ အမုတြ အက္ခာတာ ဣမေသံ ဘေဒါယ, အမုတြ ဝါ သုတွာ ဣမေသံ အက္ခာတာ အမူသံ ဘေဒါယ။ ဣတိ သမဂ္ဂါနံ ဝါ ဘေတ္တာ ဘိန္နာနံ ဝါ အနုပ္ပဒါတာ ဝဂ္ဂါရာမော ဝဂ္ဂရတော ဝဂ္ဂနန္ဒီ, ဝဂ္ဂကရဏိံ ဝါစံ ဘာသိတာ ဟောတိ။

‘‘ဖရုသဝါစော ဟောတိ – ယာ သာ ဝါစာ အဏ္ဍကာ ကက္ကသာ ပရကဋုကာ ပရာဘိသဇ္ဇနီ ကောဓသာမန္တာ အသမာဓိသံဝတ္တနိကာ, တထာရူပိံ ဝါစံ ဘာသိတာ ဟောတိ။

‘‘သမ္ဖပ္ပလာဣ ဟောတိ အကာလဝါဒီ အဘူတဝါဒီ အနတ္ထဝါဒီ အဓမ္မဝါဒီ အဝိနယဝါဒီ, အနိဓါနဝတိံ ဝါစံ ဘာသိတာ ဟောတိ အကာလေန အနပဒေသံ အပရိယန္တဝတိံ အနတ္ထသံဟိတံ။

‘‘အဘိဇ္ဈာလု ဟောတိ။ ယံ တံ ပရဿ ပရဝိတ္တူပကရဏံ တံ အဘိဇ္ဈာတာ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတ ယံ ပရဿ တံ မမ အဿာ’တိ။

‘‘ဗျာပန္နစိတ္တော ဟောတိ ပဒုဋ္ဌမနသင်္ကပ္ပော – ‘ဣမေ သတ္တာ ဟညန္တု ဝါ ဗဇ္ဈန္တု ဝါ ဥစ္ဆိဇ္ဇန္တု ဝါ ဝိနဿန္တု ဝါ မာ ဝါ အဟေသု’န္တိ။

‘‘မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော ဟောတိ ဝိပရီတဒဿနော – ‘နတ္ထိ ဒိန္နံ, နတ္ထိ ယိဋ္ဌံ, နတ္ထိ ဟုတံ, နတ္ထိ သုကတဒုက္ကဋာနံ ကမ္မာနံ ဖလံ ဝိပါကော, နတ္ထိ အယံ လောကော, နတ္ထိ ပရော လောကော, နတ္ထိ မာတာ, နတ္ထိ ပိတာ, နတ္ထိ သတ္တာ ဩပပါတိကာ, နတ္ထိ လောကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ သမ္မဂ္ဂတာ သမ္မာပဋိပန္နာ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီ’တိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒသဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။

‘‘ဒသဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ သဂ္ဂေ။ ကတမေဟိ ဒသဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ပါဏာတိပါတံ ပဟာယ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ နိဟိတဒဏ္ဍော နိဟိတသတ္ထော လဇ္ဇီ ဒယာပန္နော, သဗ္ဗပါဏဘူတဟိတာနုကမ္ပီ ဝိဟရတိ။

‘‘အဒိန္နာဒါနံ ပဟာယ အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ယံ တံ ပရဿ ပရဝိတ္တူပကရဏံ ဂါမဂတံ ဝါ အရညဂတံ ဝါ, န တံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒါတာ ဟောတိ။

‘‘ကာမေသုမိစ္ဆာစာရံ ပဟာယ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ယာ တာ မာတုရက္ခိတာ။ပေ.။ အန္တမသော မာလာဂုဠပရိက္ခိတ္တာပိ, တထာရူပါသု န စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇိတာ ဟောတိ။

‘‘မုသာဝါဒံ ပဟာယ မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ သဘဂ္ဂတော ဝါ ပရိသဂ္ဂတော ဝါ ဉာတိမဇ္ဈဂတော ဝါ ပူဂမဇ္ဈဂတော ဝါ ရာဇကုလမဇ္ဈဂတော ဝါ အဘိနီတော သက္ခိပုဋ္ဌော – ‘ဧဟမ္ဘော ပုရိသ, ယံ ဇာနာသိ တံ ဝဒေဟီ’တိ, သော အဇာနံ ဝါ အာဟ ‘န ဇာနာမီ’တိ, ဇာနံ ဝါ အာဟ ‘ဇာနာမီ’တိ, အပဿံ ဝါ အာဟ ‘န ပဿာမီ’တိ, ပဿံ ဝါ အာဟ ‘ပဿာမီ’တိ။ ဣတိ အတ္တဟေတု ဝါ ပရဟေတု ဝါ အာမိသကိဉ္စိက္ခဟေတု ဝါ န သမ္ပဇာနမုသာ ဘာသိတာ ဟောတိ။

‘‘ပိသုဏဝါစံ ပဟာယ ပိသုဏာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ – န ဣတော သုတွာ အမုတြ အက္ခာတာ ဣမေသံ ဘေဒါယ, အမုတြ ဝါ သုတွာ ဣမေသံ အက္ခာတာ အမူသံ ဘေဒါယ။ ဣတိ ဘိန္နာနံ ဝါ သန္ဓာတာ သဟိတာနံ ဝါ အနုပ္ပဒါတာ သမဂ္ဂါရာမော သမဂ္ဂရတော သမဂ္ဂနန္ဒီ, သမဂ္ဂကရဏိံ ဝါစံ ဘာသိတာ ဟောတိ။

‘‘ဖရုသဝါစံ ပဟာယ ဖရုသာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ယာ သာ ဝါစာ နေလာ ကဏ္ဏသုခါ ပေမနီယာ ဟဒယင်္ဂမာ ပေါရီ ဗဟုဇနကန္တာ ဗဟုဇနမနာပါ, တထာရူပိံ ဝါစံ ဘာသိတာ ဟောတိ။

‘‘သမ္ဖပ္ပလာပံ ပဟာယ သမ္ဖပ္ပလာပါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ ကာလဝါဒီ ဘူတဝါဒီ, အတ္ထဝါဒီ ဓမ္မဝါဒီ ဝိနယဝါဒီ, နိဓါနဝတိံ ဝါစံ ဘာသိတာ ဟောတိ ကာလေန သာပဒေသံ ပရိယန္တဝတိံ အတ္ထသံဟိတံ။

‘‘အနဘိဇ္ဈာလု ဟောတိ ။ ယံ တံ ပရဿ ပရဝိတ္တူပကရဏံ တံ အနဘိဇ္ဈာတာ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတ ယံ ပရဿ တံ မမ အဿာ’တိ။

‘‘အဗျာပန္နစိတ္တော ဟောတိ အပ္ပဒုဋ္ဌမနသင်္ကပ္ပော – ‘ဣမေ သတ္တာ အဝေရာ ဟောန္တု အဗျာပဇ္ဇာ အနီဃာ, သုခီ အတ္တာနံ ပရိဟရန္တူ’တိ။

‘‘သမ္မာဒိဋ္ဌိကော ဟောတိ အဝိပရီတဒဿနော – ‘အတ္ထိ ဒိန္နံ, အတ္ထိ ယိဋ္ဌံ, အတ္ထိ ဟုတံ, အတ္ထိ သုကဋဒုက္ကဋာနံ ကမ္မာနံ ဖလံ ဝိပါကော, အတ္ထိ အယံ လောကော, အတ္ထိ ပရော လောကော, အတ္ထိ မာတာ, အတ္ထိ ပိတာ, အတ္ထိ သတ္တာ ဩပပါတိကာ, အတ္ထိ လောကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ သမ္မဂ္ဂတာ သမ္မာပဋိပန္နာ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီ’တိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒသဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ သဂ္ဂေ’’တိ။ ပဌမံ။

၂. ဒုတိယနိရယသဂ္ဂသုတ္တံ

၂၁၂. ‘‘ဒသဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။ ကတမေဟိ ဒသဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ပါဏာတိပါတီ ဟောတိ လုဒ္ဒေါ လောဟိတပါဏိ ဟတပဟတေ နိဝိဋ္ဌော အဒယာပန္နော သဗ္ဗပါဏဘူတေသု။

‘‘အဒိန္နာဒါယီ ဟောတိ။ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရီ ဟောတိ။ မုသာဝါဒီ ဟောတိ။ ပိသုဏဝါစော ဟောတိ။ ဖရုသဝါစော ဟောတိ ။ သမ္ဖပ္ပလာဣ ဟောတိ။ အဘိဇ္ဈာလု ဟောတိ။ ဗျာပန္နစိတ္တော ဟောတိ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော ဟောတိ ဝိပရီတဒဿနော – ‘နတ္ထိ ဒိန္နံ။ပေ.။ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီ’တိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒသဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။

‘‘ဒသဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ သဂ္ဂေ။ ကတမေဟိ ဒသဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ပါဏာတိပါတံ ပဟာယ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ နိဟိတဒဏ္ဍော နိဟိတသတ္ထော လဇ္ဇီ ဒယာပန္နော, သဗ္ဗပါဏဘူတဟိတာနုကမ္ပီ ဝိဟရတိ။

‘‘အဒိန္နာဒါနံ ပဟာယ အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရံ ပဟာယ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ မုသာဝါဒံ ပဟာယ မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ပိသုဏံ ဝါစံ ပဟာယ ပိသုဏာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ဖရုသံ ဝါစံ ပဟာယ ဖရုသာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ သမ္ဖပ္ပလာပံ ပဟာယ သမ္ဖပ္ပလာပါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ အနဘိဇ္ဈာလု ဟောတိ။ အဗျာပန္နစိတ္တော ဟောတိ။ သမ္မာဒိဋ္ဌိကော ဟောတိ အဝိပရီတဒဿနော – ‘အတ္ထိ ဒိန္နံ။ပေ.။ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီ’တိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒသဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ သဂ္ဂေ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃. မာတုဂါမသုတ္တံ

၂၁၃. ‘‘ဒသဟိ , ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော မာတုဂါမော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။ ကတမေဟိ ဒသဟိ? ပါဏာတိပါတီ ဟောတိ။ပေ.။ အဒိန္နာဒါယီ ဟောတိ။ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရီ ဟောတိ။ မုသာဝါဒီ ဟောတိ။ ပိသုဏဝါစော ဟောတိ။ ဖရုသဝါစော ဟောတိ။ သမ္ဖပ္ပလာဣ ဟောတိ။ အဘိဇ္ဈာလု ဟောတိ။ ဗျာပန္နစိတ္တော ဟောတိ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော ဟောတိ။။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒသဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော မာတုဂါမော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။

‘‘ဒသဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော မာတုဂါမော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ သဂ္ဂေ။ ကတမေဟိ ဒသဟိ? ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ပေ.။ အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ပိသုဏာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ဖရုသာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ သမ္ဖပ္ပလာပါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ အနဘိဇ္ဈာလု ဟောတိ။ အဗျာပန္နစိတ္တော ဟောတိ။ သမ္မာဒိဋ္ဌိကော ဟောတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒသဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော မာတုဂါမော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ သဂ္ဂေ’’တိ။ တတိယံ။

၄. ဥပါသိကာသုတ္တံ

၂၁၄. ‘‘ဒသဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတာ ဥပါသိကာ ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တာ ဧဝံ နိရယေ။ ကတမေဟိ ဒသဟိ? ပါဏာတိပါတိနီ ဟောတိ။ပေ.။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာ ဟောတိ။။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒသဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတာ ဥပါသိကာ ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တာ ဧဝံ နိရယေ။

‘‘ဒသဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတာ ဥပါသိကာ ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တာ ဧဝံ သဂ္ဂေ။ ကတမေဟိ ဒသဟိ? ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတာ ဟောတိ။ပေ.။ သမ္မာဒိဋ္ဌိကာ ဟောတိ။။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒသဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတာ ဥပါသိကာ ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တာ ဧဝံ သဂ္ဂေ’’။ စတုတ္ထံ။

၅. ဝိသာရဒသုတ္တံ

၂၁၅. ‘‘ဒသဟိ , ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတာ ဥပါသိကာ အဝိသာရဒါ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ။ ကတမေဟိ ဒသဟိ? ပါဏာတိပါတိနီ ဟောတိ။ အဒိန္နာဒါယိနီ ဟောတိ။ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရိနီ ဟောတိ။ မုသာဝါဒိနီ ဟောတိ။ ပိသုဏာဝါစာ ဟောတိ။ ဖရုသဝါစာ ဟောတိ။ သမ္ဖပ္ပလာပိနီ ဟောတိ။ အဘိဇ္ဈာလုနီ ဟောတိ။ ဗျာပန္နစိတ္တာ ဟောတိ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာ ဟောတိ။။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒသဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတာ ဥပါသိကာ အဝိသာရဒါ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ။

‘‘ဒသဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတာ ဥပါသိကာ ဝိသာရဒါ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ။ ကတမေဟိ ဒသဟိ? ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတာ ဟောတိ။ အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတာ ဟောတိ။ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတာ ဟောတိ။ မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတာ ဟောတိ။ ပိသုဏာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတာ ဟောတိ။ ဖရုသာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတာ ဟောတိ။ သမ္ဖပ္ပလာပါ ပဋိဝိရတာ ဟောတိ။ အနဘိဇ္ဈာလုနီ ဟောတိ။ အဗျာပန္နစိတ္တာ ဟောတိ။ သမ္မာဒိဋ္ဌိကာ ဟောတိ။။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒသဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတာ ဥပါသိကာ ဝိသာရဒါ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတီ’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆. သံသပ္ပနီယသုတ္တံ

၂၁၆. ‘‘သံသပ္ပနီယပရိယာယံ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မပရိယာယံ ဒေသေဿာမိ။ တံ သုဏာထ, သာဓုကံ မနသိ ကရောထ; ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, သံသပ္ပနီယပရိယာယော ဓမ္မပရိယာယော? ကမ္မဿကာ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ ကမ္မဒါယာဒါ ကမ္မယောနီ ကမ္မဗန္ဓူ ကမ္မပဋိသရဏာ, ယံ ကမ္မံ ကရောန္တိ – ကလျာဏံ ဝါ ပါပကံ ဝါ – တဿ ဒါယာဒါ ဘဝန္တိ။

‘‘ဣဓ , ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ပါဏာတိပါတီ ဟောတိ လုဒ္ဒေါ လောဟိတပါဏိ ဟတပဟတေ နိဝိဋ္ဌော, အဒယာပန္နော သဗ္ဗပါဏဘူတေသု။ သော သံသပ္ပတိ ကာယေန, သံသပ္ပတိ ဝါစာယ, သံသပ္ပတိ မနသာ။ တဿ ဇိမ္ဟံ ကာယကမ္မံ ဟောတိ, ဇိမ္ဟံ ဝစီကမ္မံ, ဇိမ္ဟံ မနောကမ္မံ, ဇိမှာ ဂတိ, ဇိမ္ဟုပပတ္တိ။

‘‘ဇိမှဂတိကဿ ခေါ ပနာဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဇိမ္ဟုပပတ္တိကဿ ဒွိန္နံ ဂတီနံ အညတရံ ဂတိံ ဝဒါမိ – ယေ ဝါ ဧကန္တဒုက္ခာ နိရယာ ယာ ဝါ သံသပ္ပဇာတိကာ တိရစ္ဆာနယောနိ။ ကတမာ စ သာ, ဘိက္ခဝေ, သံသပ္ပဇာတိကာ တိရစ္ဆာနယောနိ? အဟိ ဝိစ္ဆိကာ သတပဒီ နကုလာ ဗိဠာရာ မူသိကာ ဥလူကာ, ယေ ဝါ ပနညေပိ ကေစိ တိရစ္ဆာနယောနိကာ သတ္တာ မနုဿေ ဒိသွာ သံသပ္ပန္တိ။ ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘူတာ ဘူတဿ ဥပပတ္တိ ဟောတိ။ ယံ ကရောတိ တေန ဥပပဇ္ဇတိ။ ဥပပန္နမေနံ ဖဿာ ဖုသန္တိ။ ဧဝမဟံ, ဘိက္ခဝေ, ‘ကမ္မဒါယာဒါ သတ္တာ’တိ ဝဒါမိ။

‘‘ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော အဒိန္နာဒါယီ ဟောတိ။ပေ.။ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရီ ဟောတိ။ မုသာဝါဒီ ဟောတိ။ ပိသုဏဝါစော ဟောတိ။ ဖရုသဝါစော ဟောတိ။ သမ္ဖပ္ပလာဣ ဟောတိ။ အဘိဇ္ဈာလု ဟောတိ။ ဗျာပန္နစိတ္တော ဟောတိ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော ဟောတိ ဝိပရီတဒဿနော – ‘နတ္ထိ ဒိန္နံ။ပေ.။ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီ’တိ။ သော သံသပ္ပတိ ကာယေန, သံသပ္ပတိ ဝါစာယ, သံသပ္ပတိ မနသာ။ တဿ ဇိမ္ဟံ ကာယကမ္မံ ဟောတိ, ဇိမ္ဟံ ဝစီကမ္မံ, ဇိမ္ဟံ မနောကမ္မံ, ဇိမှာ ဂတိ, ဇိမ္ဟုပပတ္တိ ။

‘‘ဇိမှဂတိကဿ ခေါ ပနာဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဇိမ္ဟုပပတ္တိကဿ ဒွိန္နံ ဂတီနံ အညတရံ ဂတိံ ဝဒါမိ – ယေ ဝါ ဧကန္တဒုက္ခာ နိရယာ ယာ ဝါ သံသပ္ပဇာတိကာ တိရစ္ဆာနယောနိ။ ကတမာ စ သာ, ဘိက္ခဝေ, သံသပ္ပဇာတိကာ တိရစ္ဆာနယောနိ ? အဟိ ဝိစ္ဆိကာ သတပဒီ နကုလာ ဗိဠာရာ မူသိကာ ဥလူကာ, ယေ ဝါ ပနညေပိ ကေစိ တိရစ္ဆာနယောနိကာ သတ္တာ မနုဿေ ဒိသွာ သံသပ္ပန္တိ။ ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘူတာ ဘူတဿ ဥပပတ္တိ ဟောတိ, ယံ ကရောတိ တေန ဥပပဇ္ဇတိ။ ဥပပန္နမေနံ ဖဿာ ဖုသန္တိ။ ဧဝမဟံ, ဘိက္ခဝေ, ‘ကမ္မဒါယာဒါ သတ္တာ’တိ ဝဒါမိ။ ကမ္မဿကာ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ ကမ္မဒါယာဒါ ကမ္မယောနီ ကမ္မဗန္ဓူ ကမ္မပဋိသရဏာ, ယံ ကမ္မံ ကရောန္တိ – ကလျာဏံ ဝါ ပါပကံ ဝါ – တဿ ဒါယာဒါ ဘဝန္တိ။

‘‘ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ပါဏာတိပါတံ ပဟာယ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ နိဟိတဒဏ္ဍော နိဟိတသတ္ထော, လဇ္ဇီ ဒယာပန္နော သဗ္ဗပါဏဘူတဟိတာနုကမ္ပီ ဝိဟရတိ။ သော န သံသပ္ပတိ ကာယေန, န သံသပ္ပတိ ဝါစာယ, န သံသပ္ပတိ မနသာ။ တဿ ဥဇု ကာယကမ္မံ ဟောတိ, ဥဇု ဝစီကမ္မံ, ဥဇု မနောကမ္မံ, ဥဇု ဂတိ, ဥဇုပပတ္တိ။

‘‘ဥဇုဂတိကဿ ခေါ ပနာဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဥဇုပပတ္တိကဿ ဒွိန္နံ ဂတီနံ အညတရံ ဂတိံ ဝဒါမိ – ယေ ဝါ ဧကန္တသုခါ သဂ္ဂါ ယာနိ ဝါ ပန တာနိ ဥစ္စာကုလာနိ ခတ္တိယမဟာသာလကုလာနိ ဝါ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလကုလာနိ ဝါ ဂဟပတိမဟာသာလကုလာနိ ဝါ အဍ္ဎာနိ မဟဒ္ဓနာနိ မဟာဘောဂါနိ ပဟူတဇာတရူပရဇတာနိ ပဟူတဝိတ္တူပကရဏာနိ ပဟူတဓနဓညာနိ။ ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘူတာ ဘူတဿ ဥပပတ္တိ ဟောတိ။ ယံ ကရောတိ တေန ဥပပဇ္ဇတိ။ ဥပပန္နမေနံ ဖဿာ ဖုသန္တိ။ ဧဝမဟံ, ဘိက္ခဝေ, ‘ကမ္မဒါယာဒါ သတ္တာ’တိ ဝဒါမိ။

‘‘ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော အဒိန္နာဒါနံ ပဟာယ အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ပေ.။ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ မုသာဝါဒံ ပဟာယ မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ပိသုဏံ ဝါစံ ပဟာယ ပိသုဏာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ဖရုသံ ဝါစံ ပဟာယ ဖရုသာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ သမ္ဖပ္ပလာပံ ပဟာယ သမ္ဖပ္ပလာပါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ အနဘိဇ္ဈာလု ဟောတိ။ အဗျာပန္နစိတ္တော ဟောတိ။ သမ္မာဒိဋ္ဌိကော ဟောတိ အဝိပရီတဒဿနော – ‘အတ္ထိ ဒိန္နံ။ပေ.။ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီ’တိ။ သော န သံသပ္ပတိ ကာယေန, န သံသပ္ပတိ ဝါစာယ, န သံသပ္ပတိ မနသာ။ တဿ ဥဇု ကာယကမ္မံ ဟောတိ, ဥဇု ဝစီကမ္မံ, ဥဇု မနောကမ္မံ, ဥဇု ဂတိ, ဥဇုပပတ္တိ။

‘‘ဥဇုဂတိကဿ ခေါ ပန အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဥဇုပပတ္တိကဿ ဒွိန္နံ ဂတီနံ အညတရံ ဂတိံ ဝဒါမိ – ယေ ဝါ ဧကန္တသုခါ သဂ္ဂါ ယာနိ ဝါ ပန တာနိ ဥစ္စာကုလာနိ ခတ္တိယမဟာသာလကုလာနိ ဝါ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလကုလာနိ ဝါ ဂဟပတိမဟာသာလကုလာနိ ဝါ အဍ္ဎာနိ မဟဒ္ဓနာနိ မဟာဘောဂါနိ ပဟူတဇာတရူပရဇတာနိ ပဟူတဝိတ္တူပကရဏာနိ ပဟူတဓနဓညာနိ။ ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘူတာ ဘူတဿ ဥပပတ္တိ ဟောတိ။ ယံ ကရောတိ တေန ဥပပဇ္ဇတိ။ ဥပပန္နမေနံ ဖဿာ ဖုသန္တိ။ ဧဝမဟံ, ဘိက္ခဝေ, ‘ကမ္မဒါယာဒါ သတ္တာ’တိ ဝဒါမိ။

‘‘ကမ္မဿကာ , ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ ကမ္မဒါယာဒါ ကမ္မယောနီ ကမ္မဗန္ဓူ ကမ္မပဋိသရဏာ, ယံ ကမ္မံ ကရောန္တိ – ကလျာဏံ ဝါ ပါပကံ ဝါ – တဿ ဒါယာဒါ ဘဝန္တိ။ အယံ ခေါ သော, ဘိက္ခဝေ, သံသပ္ပနီယပရိယာယော ဓမ္မပရိယာယော’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇. ပဌမသဉ္စေတနိကသုတ္တံ

၂၁၇. ‘‘နာဟံ , ဘိက္ခဝေ, သဉ္စေတနိကာနံ ကမ္မာနံ ကတာနံ ဥပစိတာနံ အပ္ပဋိသံဝေဒိတွာ [အပ္ပဋိသံဝိဒိတွာ (သီ. သျာ. ဣ.)] ဗျန္တီဘာဝံ ဝဒါမိ။ တဉ္စ ခေါ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဥပပဇ္ဇေ ဝါ [ဥပပဇ္ဇံ ဝါ (က.) အ. နိ. ၆.၆၃ ပဿိတဗ္ဗံ, ဥပပဇ္ဇ ဝါ (မ. နိ. ၃.၃၀၃)] အပရေ ဝါ ပရိယာယေ။ န တွေဝါဟံ, ဘိက္ခဝေ, သဉ္စေတနိကာနံ ကမ္မာနံ ကတာနံ ဥပစိတာနံ အပ္ပဋိသံဝေဒိတွာ ဒုက္ခဿန္တကိရိယံ ဝဒါမိ။

‘‘တတြ, ဘိက္ခဝေ, တိဝိဓါ ကာယကမ္မန္တသန္ဒောသဗျာပတ္တိ အကုသလသဉ္စေတနိကာ ဒုက္ခုဒြယာ ဒုက္ခဝိပါကာ [အကုသလံ သဉ္စေတနိကံ ဒုက္ခုဒြယံ ဒုက္ခဝိပါကံ (က.)] ဟောတိ; စတုဗ္ဗိဓါ ဝစီကမ္မန္တသန္ဒောသဗျာပတ္တိ အကုသလသဉ္စေတနိကာ ဒုက္ခုဒြယာ ဒုက္ခဝိပါကာ ဟောတိ; တိဝိဓါ မနောကမ္မန္တသန္ဒောသဗျာပတ္တိ အကုသလသဉ္စေတနိကာ ဒုက္ခုဒြယာ ဒုက္ခဝိပါကာ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, တိဝိဓါ ကာယကမ္မန္တသန္ဒောသဗျာပတ္တိ အကုသလသဉ္စေတနိကာ ဒုက္ခုဒြယာ ဒုက္ခဝိပါကာ ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ပါဏာတိပါတီ ဟောတိ လုဒ္ဒေါ လောဟိတပါဏိ ဟတပဟတေ နိဝိဋ္ဌော အဒယာပန္နော သဗ္ဗပါဏဘူတေသု။

‘‘အဒိန္နာဒါယီ ဟောတိ။ ယံ တံ ပရဿ ပရဝိတ္တူပကရဏံ ဂါမဂတံ ဝါ အရညဂတံ ဝါ, တံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒါတာ ဟောတိ။

‘‘ကာမေသုမိစ္ဆာစာရီ ဟောတိ။ ယာ တာ မာတုရက္ခိတာ။ပေ.။ အန္တမသော မာလာဂုဠပရိက္ခိတ္တာပိ , တထာရူပါသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇိတာ ဟောတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဝိဓါ ကာယကမ္မန္တသန္ဒောသဗျာပတ္တိ အကုသလသဉ္စေတနိကာ ဒုက္ခုဒြယာ ဒုက္ခဝိပါကာ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, စတုဗ္ဗိဓါ ဝစီကမ္မန္တသန္ဒောသဗျာပတ္တိ အကုသလသဉ္စေတနိကာ ဒုက္ခုဒြယာ ဒုက္ခဝိပါကာ ဟောတိ? ဣဓ , ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော မုသာဝါဒီ ဟောတိ။ သဘဂ္ဂတော ဝါ ပရိသဂ္ဂတော ဝါ ဉာတိမဇ္ဈဂတော ဝါ ပူဂမဇ္ဈဂတော ဝါ ရာဇကုလမဇ္ဈဂတော ဝါ အဘိနီတော သက္ခိပုဋ္ဌော ‘ဧဟမ္ဘော ပုရိသ, ယံ ဇာနာသိ တံ ဝဒေဟီ’တိ, သော အဇာနံ ဝါ အာဟ ‘ဇာနာမီ’တိ, ဇာနံ ဝါ အာဟ ‘န ဇာနာမီ’တိ, အပဿံ ဝါ အာဟ ‘ပဿာမီ’တိ, ပဿံ ဝါ အာဟ ‘န ပဿာမီ’တိ, ဣတိ အတ္တဟေတု ဝါ ပရဟေတု ဝါ အာမိသကိဉ္စိက္ခဟေတု ဝါ သမ္ပဇာနမုသာ ဘာသိတာ ဟောတိ။

‘‘ပိသုဏဝါစော ဟောတိ။ ဣတော သုတွာ အမုတြ အက္ခာတာ ဣမေသံ ဘေဒါယ, အမုတြ ဝါ သုတွာ ဣမေသံ အက္ခာတာ အမူသံ ဘေဒါယ။ ဣတိ သမဂ္ဂါနံ ဝါ ဘေတ္တာ ဘိန္နာနံ ဝါ အနုပ္ပဒါတာ ဝဂ္ဂါရာမော ဝဂ္ဂရတော ဝဂ္ဂနန္ဒီ, ဝဂ္ဂကရဏိံ ဝါစံ ဘာသိတာ ဟောတိ။

‘‘ဖရုသဝါစော ဟောတိ။ ယာ သာ ဝါစာ အဏ္ဍကာ ကက္ကသာ ပရကဋုကာ ပရာဘိသဇ္ဇနီ ကောဓသာမန္တာ။ အသမာဓိသံဝတ္တနိကာ, တထာရူပိံ ဝါစံ ဘာသိတာ ဟောတိ။

‘‘သမ္ဖပ္ပလာဣ ဟောတိ အကာလဝါဒီ အဘူတဝါဒီ အနတ္ထဝါဒီ အဓမ္မဝါဒီ အဝိနယဝါဒီ, အနိဓါနဝတိံ ဝါစံ ဘာသိတာ ဟောတိ အကာလေန အနပဒေသံ အပရိယန္တဝတိံ အနတ္ထသံဟိတံ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတုဗ္ဗိဓါ ဝစီကမ္မန္တသန္ဒောသဗျာပတ္တိ အကုသလသဉ္စေတနိကာ ဒုက္ခုဒြယာ ဒုက္ခဝိပါကာ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ , ဘိက္ခဝေ, တိဝိဓါ မနောကမ္မန္တသန္ဒောသဗျာပတ္တိ အကုသလသဉ္စေတနိကာ ဒုက္ခုဒြယာ ဒုက္ခဝိပါကာ ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော အဘိဇ္ဈာလု ဟောတိ။ ယံ တံ ပရဿ ပရဝိတ္တူပကရဏံ, တံ အဘိဇ္ဈာတာ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတ, ယံ ပရဿ တံ မမ အဿာ’တိ။

‘‘ဗျာပန္နစိတ္တော ဟောတိ ပဒုဋ္ဌမနသင်္ကပ္ပော – ‘ဣမေ သတ္တာ ဟညန္တု ဝါ ဗဇ္ဈန္တု ဝါ ဥစ္ဆိဇ္ဇန္တု ဝါ ဝိနဿန္တု ဝါ မာ ဝါ အဟေသု’န္တိ။

မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော ဟောတိ ဝိပရီတဒဿနော – ‘နတ္ထိ ဒိန္နံ။ပေ. ။ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီ’တိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဝိဓါ မနောကမ္မန္တသန္ဒောသဗျာပတ္တိ အကုသလသဉ္စေတနိကာ ဒုက္ခုဒြယာ ဒုက္ခဝိပါကာ ဟောတိ။

‘‘တိဝိဓ ကာယကမ္မန္တသန္ဒောသဗျာပတ္တိ အကုသလသဉ္စေတနိကာဟေတု [။ သဉ္စေတနိကဟေတု (က.)] ဝါ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇန္တိ; စတုဗ္ဗိဓဝစီကမ္မန္တသန္ဒောသဗျာပတ္တိ အကုသလသဉ္စေတနိကာဟေတု ဝါ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇန္တိ; တိဝိဓမနောကမ္မန္တသန္ဒောသဗျာပတ္တိ အကုသလသဉ္စေတနိကာဟေတု ဝါ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇန္တိ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, အပဏ္ဏကော မဏိ ဥဒ္ဓံခိတ္တော ယေန ယေနေဝ ပတိဋ္ဌာတိ သုပ္ပတိဋ္ဌိတံယေဝ ပတိဋ္ဌာတိ ; ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဝိဓကာယကမ္မန္တသန္ဒောသဗျာပတ္တိ အကုသလသဉ္စေတနိကာဟေတု ဝါ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇန္တိ; စတုဗ္ဗိဓဝစီကမ္မန္တသန္ဒောသဗျာပတ္တိ အကုသလသဉ္စေတနိကာဟေတု ဝါ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇန္တိ; တိဝိဓမနောကမ္မန္တသန္ဒောသဗျာပတ္တိ အကုသလသဉ္စေတနိကာဟေတု ဝါ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇန္တီတိ။

‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, သဉ္စေတနိကာနံ ကမ္မာနံ ကတာနံ ဥပစိတာနံ အပ္ပဋိသံဝေဒိတွာ ဗျန္တီဘာဝံ ဝဒါမိ, တဉ္စ ခေါ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဥပပဇ္ဇေ ဝါ အပရေ ဝါ ပရိယာယေ။ န တွေဝါဟံ, ဘိက္ခဝေ, သဉ္စေတနိကာနံ ကမ္မာနံ ကတာနံ ဥပစိတာနံ အပ္ပဋိသံဝေဒိတွာ ဒုက္ခဿန္တကိရိယံ ဝဒါမိ။

‘‘တတြ, ဘိက္ခဝေ, တိဝိဓါ ကာယကမ္မန္တသမ္ပတ္တိ ကုသလသဉ္စေတနိကာ သုခုဒြယာ သုခဝိပါကာ ဟောတိ; စတုဗ္ဗိဓါ ဝစီကမ္မန္တသမ္ပတ္တိ ကုသလသဉ္စေတနိကာ သုခုဒြယာ သုခဝိပါကာ ဟောတိ; တိဝိဓါ မနောကမ္မန္တသမ္ပတ္တိ ကုသလသဉ္စေတနိကာ သုခုဒြယာ သုခဝိပါကာ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ , ဘိက္ခဝေ, တိဝိဓါ ကာယကမ္မန္တသမ္ပတ္တိ ကုသလသဉ္စေတနိကာ သုခုဒြယာ သုခဝိပါကာ ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ပါဏာတိပါတံ ပဟာယ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ နိဟိတဒဏ္ဍော နိဟိတသတ္ထော လဇ္ဇီ ဒယာပန္နော, သဗ္ဗပါဏဘူတဟိတာနုကမ္ပီ ဝိဟရတိ။ပေ.။။

‘‘အဒိန္နာဒါနံ ပဟာယ, အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ယံ တံ ပရဿ ပရဝိတ္တူပကရဏံ ဂါမဂတံ ဝါ အရညဂတံ ဝါ, န တံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒါတာ ဟောတိ။

‘‘ကာမေသုမိစ္ဆာစာရံ ပဟာယ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ယာ တာ မာတုရက္ခိတာ ။ပေ.။ အန္တမသော မာလာဂုဠပရိက္ခိတ္တာပိ, တထာရူပါသု န စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇိတာ ဟောတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဝိဓါ ကာယကမ္မန္တသမ္ပတ္တိ ကုသလသဉ္စေတနိကာ သုခုဒြယာ သုခဝိပါကာ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, စတုဗ္ဗိဓါ ဝစီကမ္မန္တသမ္ပတ္တိ ကုသလသဉ္စေတနိကာ သုခုဒြယာ သုခဝိပါကာ ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော မုသာဝါဒံ ပဟာယ မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ သဘဂ္ဂတော ဝါ ပရိသဂ္ဂတော ဝါ ဉာတိမဇ္ဈဂတော ဝါ ပူဂမဇ္ဈဂတော ဝါ ရာဇကုလမဇ္ဈဂတော ဝါ အဘိနီတော သက္ခိပုဋ္ဌော ‘ဧဟမ္ဘော ပုရိသ, ယံ ဇာနာသိ တံ ဝဒေဟီ’တိ, သော အဇာနံ ဝါ အာဟ ‘န ဇာနာမီ’တိ, ဇာနံ ဝါ အာဟ ‘ဇာနာမီ’တိ, အပဿံ ဝါ အာဟ ‘န ပဿာမီ’တိ, ပဿံ ဝါ အာဟ ‘ပဿာမီ’တိ, ဣတိ အတ္တဟေတု ဝါ ပရဟေတု ဝါ အာမိသကိဉ္စိက္ခဟေတု ဝါ န သမ္ပဇာနမုသာ ဘာသိတာ ဟောတိ။

‘‘ပိသုဏံ ဝါစံ ပဟာယ, ပိသုဏာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ – န ဣတော သုတွာ အမုတြ အက္ခာတာ ဣမေသံ ဘေဒါယ, အမုတြ ဝါ သုတွာ န ဣမေသံ အက္ခာတာ အမူသံ ဘေဒါယ။ ဣတိ ဘိန္နာနံ ဝါ သန္ဓာတာ သဟိတာနံ ဝါ အနုပ္ပဒါတာ သမဂ္ဂါရာမော သမဂ္ဂရတော သမဂ္ဂနန္ဒိံ, သမဂ္ဂကရဏိံ ဝါစံ ဘာသိတာ ဟောတိ။

‘‘ဖရုသံ ဝါစံ ပဟာယ, ဖရုသာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ယာ သာ ဝါစာ နေလာ ကဏ္ဏသုခါ ပေမနီယာ ဟဒယင်္ဂမာ ပေါရီ ဗဟုဇနကန္တာ ဗဟုဇနမနာပါ, တထာရူပိံ ဝါစံ ဘာသိတာ ဟောတိ။

‘‘သမ္ဖပ္ပလာပံ ပဟာယ, သမ္ဖပ္ပလာပါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ ကာလဝါဒီ ဘူတဝါဒီ အတ္ထဝါဒီ ဓမ္မဝါဒီ ဝိနယဝါဒီ, နိဓါနဝတိံ ဝါစံ ဘာသိတာ ဟောတိ ကာလေန သာပဒေသံ ပရိယန္တဝတိံ အတ္ထသံဟိတံ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတုဗ္ဗိဓါ ဝစီကမ္မန္တသမ္ပတ္တိ ကုသလသဉ္စေတနိကာ သုခုဒြယာ သုခဝိပါကာ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, တိဝိဓါ မနောကမ္မန္တသမ္ပတ္တိ ကုသလသဉ္စေတနိကာ သုခုဒြယာ သုခဝိပါကာ ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော အနဘိဇ္ဈာလု ဟောတိ။ ယံ တံ ပရဿ ပရဝိတ္တူပကရဏံ တံ အနဘိဇ္ဈာတာ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတ, ယံ ပရဿ တံ မမဿာ’တိ။

‘‘အဗျာပန္နစိတ္တော ဟောတိ အပ္ပဒုဋ္ဌမနသင်္ကပ္ပော – ‘ဣမေ သတ္တာ အဝေရာ ဟောန္တု အဗျာပဇ္ဇာ အနီဃာ, သုခီ အတ္တာနံ ပရိဟရန္တူ’တိ။

‘‘သမ္မာဒိဋ္ဌိကော ဟောတိ အဝိပရီတဒဿနော – ‘အတ္ထိ ဒိန္နံ, အတ္ထိ ယိဋ္ဌံ။ပေ.။ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီ’တိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဝိဓါ မနောကမ္မန္တသမ္ပတ္တိ ကုသလသဉ္စေတနိကာ သုခုဒြယာ သုခဝိပါကာ ဟောတိ။

‘‘တိဝိဓကာယကမ္မန္တသမ္ပတ္တိကုသလသဉ္စေတနိကာဟေတု ဝါ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇန္တိ; စတုဗ္ဗိဓဝစီကမ္မန္တသမ္ပတ္တိကုသလသဉ္စေတနိကာဟေတု ဝါ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇန္တိ; တိဝိဓမနောကမ္မန္တသမ္ပတ္တိကုသလသဉ္စေတနိကာဟေတု ဝါ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇန္တိ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, အပဏ္ဏကော မဏိ ဥဒ္ဓံခိတ္တော ယေန ယေနေဝ ပတိဋ္ဌာတိ သုပ္ပတိဋ္ဌိတံယေဝ ပတိဋ္ဌာတိ; ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဝိဓကာယကမ္မန္တသမ္ပတ္တိကုသလသဉ္စေတနိကာဟေတု ဝါ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇန္တိ; စတုဗ္ဗိဓဝစီကမ္မန္တသမ္ပတ္တိကုသလသဉ္စေတနိကာဟေတု ဝါ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇန္တိ; တိဝိဓမနောကမ္မန္တသမ္ပတ္တိကုသလသဉ္စေတနိကာဟေတု ဝါ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇန္တိ။ နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, သဉ္စေတနိကာနံ ကမ္မာနံ ကတာနံ ဥပစိတာနံ အပ္ပဋိသံဝေဒိတွာ ဗျန္တီဘာဝံ ဝဒါမိ။ တဉ္စ ခေါ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဥပပဇ္ဇေ ဝါ အပရေ ဝါ ပရိယာယေ။ န တွေဝါဟံ, ဘိက္ခဝေ, သဉ္စေတနိကာနံ ကမ္မာနံ ကတာနံ ဥပစိတာနံ အပ္ပဋိသံဝေဒိတွာ ဒုက္ခဿန္တကိရိယံ ဝဒါမီ’’တိ။ သတ္တမံ။ [အဋ္ဌကထာယံ ပန အဋ္ဌမသုတ္တမ္ပိ ဧတ္ထေဝ ပရိယာပန္နံ ဝိယ သံဝဏ္ဏနာ ဒိဿတိ]

၈. ဒုတိယသဉ္စေတနိကသုတ္တံ

၂၁၈. ‘‘နာဟံ , ဘိက္ခဝေ, သဉ္စေတနိကာနံ ကမ္မာနံ ကတာနံ ဥပစိတာနံ အပ္ပဋိသံဝေဒိတွာ ဗျန္တီဘာဝံ ဝဒါမိ, တဉ္စ ခေါ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဥပပဇ္ဇေ ဝါ အပရေ ဝါ ပရိယာယေ။ န တွေဝါဟံ, ဘိက္ခဝေ, သဉ္စေတနိကာနံ ကမ္မာနံ ကတာနံ ဥပစိတာနံ အပ္ပဋိသံဝေဒိတွာ ဒုက္ခဿန္တကိရိယံ ဝဒါမိ။

‘‘တတြ, ဘိက္ခဝေ, တိဝိဓါ ကာယကမ္မန္တသန္ဒောသဗျာပတ္တိ အကုသလသဉ္စေတနိကာ ဒုက္ခုဒြယာ ဒုက္ခဝိပါကာ ဟောတိ; စတုဗ္ဗိဓါ ဝစီကမ္မန္တသန္ဒောသဗျာပတ္တိ အကုသလသဉ္စေတနိကာ ဒုက္ခုဒြယာ ဒုက္ခဝိပါကာ ဟောတိ; တိဝိဓါ မနောကမ္မန္တသန္ဒောသဗျာပတ္တိ အကုသလသဉ္စေတနိကာ ဒုက္ခုဒြယာ ဒုက္ခဝိပါကာ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, တိဝိဓါ ကာယကမ္မန္တသန္ဒောသဗျာပတ္တိ အကုသလသဉ္စေတနိကာ ဒုက္ခုဒြယာ ဒုက္ခဝိပါကာ ဟောတိ။ပေ.။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဝိဓါ ကာယကမ္မန္တသန္ဒောသဗျာပတ္တိ အကုသလသဉ္စေတနိကာ ဒုက္ခုဒြယာ ဒုက္ခဝိပါကာ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, စတုဗ္ဗိဓါ ဝစီကမ္မန္တသန္ဒောသဗျာပတ္တိ အကုသလသဉ္စေတနိကာ ဒုက္ခုဒြယာ ဒုက္ခဝိပါကာ ဟောတိ။ပေ.။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတုဗ္ဗိဓါ ဝစီကမ္မန္တသန္ဒောသဗျာပတ္တိ အကုသလသဉ္စေတနိကာ ဒုက္ခုဒြယာ ဒုက္ခဝိပါကာ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, တိဝိဓါ မနောကမ္မန္တသန္ဒောသဗျာပတ္တိ အကုသလသဉ္စေတနိကာ ဒုက္ခုဒြယာ ဒုက္ခဝိပါကာ ဟောတိ။ပေ.။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဝိဓါ မနောကမ္မန္တသန္ဒောသဗျာပတ္တိ အကုသလသဉ္စေတနိကာ ဒုက္ခုဒြယာ ဒုက္ခဝိပါကာ ဟောတိ။

‘‘တိဝိဓ ကာယကမ္မန္တသန္ဒောသဗျာပတ္တိ အကုသလသဉ္စေတနိကာဟေတု ဝါ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇန္တိ, စတုဗ္ဗိဓဝစီကမ္မန္တ။ပေ.။ တိဝိဓမနောကမ္မန္တသန္ဒောသဗျာပတ္တိ အကုသလသဉ္စေတနိကာဟေတု ဝါ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇန္တိ။

‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, သဉ္စေတနိကာနံ ကမ္မာနံ ကတာနံ ဥပစိတာနံ အပ္ပဋိသံဝေဒိတွာ ဗျန္တီဘာဝံ ဝဒါမိ, တဉ္စ ခေါ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဥပပဇ္ဇေ ဝါ အပရေ ဝါ ပရိယာယေ ။ န တွေဝါဟံ, ဘိက္ခဝေ, သဉ္စေတနိကာနံ ကမ္မာနံ ကတာနံ ဥပစိတာနံ အပ္ပဋိသံဝေဒိတွာ ဒုက္ခဿန္တကိရိယံ ဝဒါမိ။

‘‘တတြ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဝိဓါ ကာယကမ္မန္တသမ္ပတ္တိ ကုသလသဉ္စေတနိကာ သုခုဒြယာ သုခဝိပါကာ ဟောတိ; စတုဗ္ဗိဓါ ဝစီကမ္မန္တသမ္ပတ္တိ ကုသလသဉ္စေတနိကာ သုခုဒြယာ သုခဝိပါကာ ဟောတိ; တိဝိဓါ မနောကမ္မန္တသမ္ပတ္တိ ကုသလသဉ္စေတနိကာ သုခုဒြယာ သုခဝိပါကာ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, တိဝိဓါ ကာယကမ္မန္တသမ္ပတ္တိ ကုသလသဉ္စေတနိကာ သုခုဒြယာ သုခဝိပါကာ ဟောတိ။ပေ.။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဝိဓါ ကာယကမ္မန္တသမ္ပတ္တိ ကုသလသဉ္စေတနိကာ သုခုဒြယာ သုခဝိပါကာ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ , ဘိက္ခဝေ, စတုဗ္ဗိဓါ ဝစီကမ္မန္တသမ္ပတ္တိ ကုသလသဉ္စေတနိကာ သုခုဒြယာ သုခဝိပါကာ ဟောတိ။ပေ.။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတုဗ္ဗိဓါ ဝစီကမ္မန္တသမ္ပတ္တိ ကုသလသဉ္စေတနိကာ သုခုဒြယာ သုခဝိပါကာ ဟောတိ ။

‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, တိဝိဓါ မနောကမ္မန္တသမ္ပတ္တိ ကုသလသဉ္စေတနိကာ သုခုဒြယာ သုခဝိပါကာ ဟောတိ။ပေ.။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဝိဓါ မနောကမ္မန္တသမ္ပတ္တိ ကုသလသဉ္စေတနိကာ သုခုဒြယာ သုခဝိပါကာ ဟောတိ။

‘‘တိဝိဓကာယကမ္မန္တသမ္ပတ္တိကုသလသဉ္စေတနိကာဟေတု ဝါ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇန္တိ; စတုဗ္ဗိဓဝစီကမ္မန္တသမ္ပတ္တိ။ပေ.။ တိဝိဓမနောကမ္မန္တသမ္ပတ္တိကုသလသဉ္စေတနိကာဟေတု ဝါ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇန္တိ။ပေ.။။ [ဥပပဇ္ဇန္တိ။ (သျာ. က.) တထာ သတိ ‘‘နာဟံ ဘိက္ခဝေ သဉ္စေတနိကာန’’ မိစ္စာဒိနာ ဝုစ္စမာနဝစနေန သဟ ဧကသုတ္တန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ပေယျာလေန ပန ပုရိမသုတ္တေ ဝိယ နိဂမနံ ဒဿိတံ] အဋ္ဌမံ။

၉. ကရဇကာယသုတ္တံ

၂၁၉. ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, သဉ္စေတနိကာနံ ကမ္မာနံ ကတာနံ ဥပစိတာနံ အပ္ပဋိသံဝေဒိတွာ ဗျန္တီဘာဝံ ဝဒါမိ, တဉ္စ ခေါ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဥပပဇ္ဇေ ဝါ အပရေ ဝါ ပရိယာယေ။ န တွေဝါဟံ, ဘိက္ခဝေ, သဉ္စေတနိကာနံ ကမ္မာနံ ကတာနံ ဥပစိတာနံ အပ္ပဋိသံဝေဒိတွာ ဒုက္ခဿန္တကိရိယံ ဝဒါမိ။

‘‘သ ခေါ သော, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော ဧဝံ ဝိဂတာဘိဇ္ဈော ဝိဂတဗျာပါဒေါ အသမ္မူဠ္ဟော သမ္ပဇာနော ပဋိဿတော မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ တထာ ဒုတိယံ တထာ တတိယံ တထာ စတုတ္ထံ [စတုတ္ထိံ (?)]။ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓေါ တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။

‘‘သော ဧဝံ ပဇာနာတိ – ‘ပုဗ္ဗေ ခေါ မေ ဣဒံ စိတ္တံ ပရိတ္တံ အဟောသိ အဘာဝိတံ, ဧတရဟိ ပန မေ ဣဒံ စိတ္တံ အပ္ပမာဏံ သုဘာဝိတံ။ ယံ ခေါ ပန ကိဉ္စိ ပမာဏကတံ ကမ္မံ, န တံ တတြာဝသိဿတိ န တံ တတြာဝတိဋ္ဌတီ’တိ ။

‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ဒဟရတဂ္ဂေ စေ သော အယံ [စေ အယံ (သျာ.)] ကုမာရော မေတ္တံ စေတောဝိမုတ္တိံ ဘာဝေယျ, အပိ နု ခေါ [အပိ နု သော (?)] ပါပကမ္မံ ကရေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။

‘‘အကရောန္တံ ခေါ ပန ပါပကမ္မံ အပိ နု ခေါ ဒုက္ခံ ဖုသေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ။ အကရောန္တဉှိ, ဘန္တေ, ပါပကမ္မံ ကုတော ဒုက္ခံ ဖုသိဿတီ’’တိ!

‘‘ဘာဝေတဗ္ဗာ ခေါ ပနာယံ, ဘိက္ခဝေ, မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိ ဣတ္ထိယာ ဝါ ပုရိသေန ဝါ။ ဣတ္ထိယာ ဝါ, ဘိက္ခဝေ, ပုရိသဿ ဝါ နာယံ ကာယော အာဒါယ ဂမနီယော။ စိတ္တန္တရော အယံ, ဘိက္ခဝေ , မစ္စော။ သော ဧဝံ ပဇာနာတိ – ‘ယံ ခေါ မေ ဣဒံ ကိဉ္စိ ပုဗ္ဗေ ဣမိနာ ကရဇကာယေန ပါပကမ္မံ ကတံ, သဗ္ဗံ တံ ဣဓ ဝေဒနီယံ; န တံ အနုဂံ ဘဝိဿတီ’တိ။ ဧဝံ ဘာဝိတာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, မေတ္တာ စေတောဝိမုတ္တိ အနာဂါမိတာယ သံဝတ္တတိ, ဣဓ ပညဿ ဘိက္ခုနော ဥတ္တရိ [ဥတ္တရိံ (သီ. သျာ. ဣ.)] ဝိမုတ္တိံ အပ္ပဋိဝိဇ္ဈတော။

‘‘ကရုဏာသဟဂတေန စေတသာ။ မုဒိတာသဟဂတေန စေတသာ။ ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ တထာ ဒုတိယံ တထာ တတိယံ တထာ စတုတ္ထံ။ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓေါ တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။

‘‘သော ဧဝံ ပဇာနာတိ – ‘ပုဗ္ဗေ ခေါ မေ ဣဒံ စိတ္တံ ပရိတ္တံ အဟောသိ အဘာဝိတံ, ဧတရဟိ ပန မေ ဣဒံ စိတ္တံ အပ္ပမာဏံ သုဘာဝိတံ။ ယံ ခေါ ပန ကိဉ္စိ ပမာဏကတံ ကမ္မံ , န တံ တတြာဝသိဿတိ န တံ တတြာဝတိဋ္ဌတီ’တိ။

‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ဒဟရတဂ္ဂေ စေ သော အယံ ကုမာရော ဥပေက္ခံ စေတောဝိမုတ္တိံ ဘာဝေယျ, အပိ နု ခေါ ပါပကမ္မံ ကရေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။

‘‘အကရောန္တံ ခေါ ပန ပါပကမ္မံ အပိ နု ခေါ ဒုက္ခံ ဖုသေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ။ အကရောန္တဉှိ, ဘန္တေ, ပါပကမ္မံ ကုတော ဒုက္ခံ ဖုသိဿတီ’’တိ!

‘‘ဘာဝေတဗ္ဗာ ခေါ ပနာယံ, ဘိက္ခဝေ, ဥပေက္ခာ စေတောဝိမုတ္တိ ဣတ္ထိယာ ဝါ ပုရိသေန ဝါ။ ဣတ္ထိယာ ဝါ, ဘိက္ခဝေ, ပုရိသဿ ဝါ နာယံ ကာယော အာဒါယ ဂမနီယော။ စိတ္တန္တရော အယံ, ဘိက္ခဝေ, မစ္စော။ သော ဧဝံ ပဇာနာတိ – ‘ယံ ခေါ မေ ဣဒံ ကိဉ္စိ ပုဗ္ဗေ ဣမိနာ ကရဇကာယေန ပါပကမ္မံ ကတံ, သဗ္ဗံ တံ ဣဓ ဝေဒနီယံ; န တံ အနုဂံ ဘဝိဿတီ’တိ။ ဧဝံ ဘာဝိတာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဥပေက္ခာ စေတောဝိမုတ္တိ အနာဂါမိတာယ သံဝတ္တတိ, ဣဓ ပညဿ ဘိက္ခုနော ဥတ္တရိ ဝိမုတ္တိံ အပ္ပဋိဝိဇ္ဈတော’’တိ။ နဝမံ။

၁၀. အဓမ္မစရိယာသုတ္တံ

၂၂၀. [အ. နိ. ၂.၁၆] အထ ခေါ အညတရော ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဟေတု ကော ပစ္စယော ယေနမိဓေကစ္စေ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇန္တီ’’တိ? ‘‘အဓမ္မစရိယာဝိသမစရိယာဟေတု ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဧဝမိဓေကစ္စေ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇန္တီ’’တိ။

‘‘ကော ပန, ဘော ဂေါတမ, ဟေတု ကော ပစ္စယော ယေနမိဓေကစ္စေ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇန္တီ’’တိ? ‘‘ဓမ္မစရိယာသမစရိယာဟေတု ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဧဝမိဓေကစ္စေ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇန္တီ’’တိ။

‘‘န ခေါ အဟံ ဣမဿ ဘောတော ဂေါတမဿ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာမိ။ သာဓု မေ ဘဝံ ဂေါတမော တထာ ဓမ္မံ ဒေသေတု ယထာဟံ ဣမဿ ဘောတော ဂေါတမဿ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနေယျ’’န္တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဗြာဟ္မဏ, သုဏာဟိ, သာဓုကံ မနသိ ကရောဟိ ; ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘော’’တိ ခေါ သော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝတော ပစ္စဿောသိ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘တိဝိဓါ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ကာယေန အဓမ္မစရိယာဝိသမစရိယာ ဟောတိ; စတုဗ္ဗိဓါ ဝါစာယ အဓမ္မစရိယာဝိသမစရိယာ ဟောတိ; တိဝိဓါ မနသာ အဓမ္မစရိယာဝိသမစရိယာ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဗြာဟ္မဏ, တိဝိဓါ ကာယေန အဓမ္မစရိယာဝိသမစရိယာ ဟောတိ။ပေ.။ ဧဝံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, တိဝိဓါ ကာယေန အဓမ္မစရိယာ ဝိသမစရိယာ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဗြာဟ္မဏ, စတုဗ္ဗိဓါ ဝါစာယ အဓမ္မစရိယာဝိသမစရိယာ ဟောတိ။ပေ.။ ဧဝံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, စတုဗ္ဗိဓါ ဝါစာယ အဓမ္မစရိယာ ဝိသမစရိယာ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ , ဗြာဟ္မဏ, တိဝိဓါ မနသာ အဓမ္မစရိယာဝိသမစရိယာ ဟောတိ။ပေ.။ ဧဝံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, တိဝိဓါ မနသာ အဓမ္မစရိယာဝိသမစရိယာ ဟောတိ။ ဧဝံ အဓမ္မစရိယာဝိသမစရိယာဟေတု ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဧဝမိဓေကစ္စေ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇန္တိ။

‘‘တိဝိဓါ ဗြာဟ္မဏ, ကာယေန ဓမ္မစရိယာသမစရိယာ ဟောတိ; စတုဗ္ဗိဓါ ဝါစာယ ဓမ္မစရိယာသမစရိယာ ဟောတိ; တိဝိဓါ မနသာ ဓမ္မစရိယာသမစရိယာ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဗြာဟ္မဏ, တိဝိဓါ ကာယေန ဓမ္မစရိယာသမစရိယာ ဟောတိ။ပေ.။ ဧဝံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, တိဝိဓါ ကာယေန ဓမ္မစရိယာသမစရိယာ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဗြာဟ္မဏ, စတုဗ္ဗိဓါ ဝါစာယ ဓမ္မစရိယာသမစရိယာ ဟောတိ။ပေ.။ ဧဝံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, စတုဗ္ဗိဓါ ဝါစာယ ဓမ္မစရိယာသမစရိယာ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဗြာဟ္မဏ, တိဝိဓါ မနသာ ဓမ္မစရိယာသမစရိယာ ဟောတိ။ပေ.။ ဧဝံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, တိဝိဓါ မနသာ ဓမ္မစရိယာသမစရိယာ ဟောတိ။ ဧဝံ ဓမ္မစရိယာသမစရိယာဟေတု ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဧဝမိဓေကစ္စေ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇန္တီ’’တိ။

‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ, အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ။ပေ.။ ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓါရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။ ဒသမံ။

ကရဇကာယဝဂ္ဂေါ ပဌမော။