(၁၂) ၂. ပစ္စောရောဟဏိဝဂ္ဂေါ
၁. ပဌမအဓမ္မသုတ္တံ
၁၁၃. [အ. နိ. ၁၀.၁၇၁] ‘‘အဓမ္မော စ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒိတဗ္ဗော အနတ္ထော စ; ဓမ္မော စ ဝေဒိတဗ္ဗော အတ္ထော စ။ အဓမ္မဉ္စ ဝိဒိတွာ အနတ္ထဉ္စ, ဓမ္မဉ္စ ဝိဒိတွာ အတ္ထဉ္စ ယထာ ဓမ္မော ယထာ အတ္ထော တထာ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗံ။
‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, အဓမ္မော စ အနတ္ထော စ? မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ, မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပော, မိစ္ဆာဝါစာ, မိစ္ဆာကမ္မန္တော, မိစ္ဆာအာဇီဝေါ, မိစ္ဆာဝါယာမော, မိစ္ဆာသတိ, မိစ္ဆာသမာဓိ, မိစ္ဆာဉာဏံ, မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, အဓမ္မော စ အနတ္ထော စ။
‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မော စ အတ္ထော စ? သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပော, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တော, သမ္မာအာဇီဝေါ, သမ္မာဝါယာမော, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ, သမ္မာဉာဏံ, သမ္မာဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မော စ အတ္ထော စ။
‘‘‘အဓမ္မော စ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒိတဗ္ဗော အနတ္ထော စ; ဓမ္မော စ ဝေဒိတဗ္ဗော အတ္ထော စ။ အဓမ္မဉ္စ ဝိဒိတွာ အနတ္ထဉ္စ, ဓမ္မဉ္စ ဝိဒိတွာ အတ္ထဉ္စ ယထာ ဓမ္မော ယထာ အတ္ထော တထာ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’န္တိ, ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ, ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တ’’န္တိ။ ပဌမံ။
၂. ဒုတိယအဓမ္မသုတ္တံ
၁၁၄. ‘‘အဓမ္မော စ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒိတဗ္ဗော ဓမ္မော စ; အနတ္ထော စ ဝေဒိတဗ္ဗော အတ္ထော စ။ အဓမ္မဉ္စ ဝိဒိတွာ ဓမ္မဉ္စ, အနတ္ထဉ္စ ဝိဒိတွာ အတ္ထဉ္စ ယထာ ဓမ္မော ယထာ အတ္ထော တထာ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗံ။
‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, အဓမ္မော, ကတမော စ ဓမ္မော, ကတမော စ အနတ္ထော, ကတမော စ အတ္ထော?
‘‘မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ, ဘိက္ခဝေ, အဓမ္မော; သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဓမ္မော; ယေ စ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ, အယံ အနတ္ထော; သမ္မာဒိဋ္ဌိပစ္စယာ စ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ, အယံ အတ္ထော။
‘‘မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပော , ဘိက္ခဝေ, အဓမ္မော; သမ္မာသင်္ကပ္ပော ဓမ္မော; ယေ စ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ, အယံ အနတ္ထော; သမ္မာသင်္ကပ္ပပစ္စယာ စ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ, အယံ အတ္ထော။
‘‘မိစ္ဆာဝါစာ, ဘိက္ခဝေ, အဓမ္မော; သမ္မာဝါစာ ဓမ္မော; ယေ စ မိစ္ဆာဝါစာပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ, အယံ အနတ္ထော; သမ္မာဝါစာပစ္စယာ စ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ, အယံ အတ္ထော။
‘‘မိစ္ဆာကမ္မန္တော, ဘိက္ခဝေ, အဓမ္မော; သမ္မာကမ္မန္တော ဓမ္မော; ယေ စ မိစ္ဆာကမ္မန္တပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ, အယံ အနတ္ထော; သမ္မာကမ္မန္တပစ္စယာ စ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ, အယံ အတ္ထော။
‘‘မိစ္ဆာအာဇီဝေါ, ဘိက္ခဝေ, အဓမ္မော; သမ္မာအာဇီဝေါ ဓမ္မော; ယေ စ မိစ္ဆာအာဇီဝပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ, အယံ အနတ္ထော; သမ္မာအာဇီဝပစ္စယာ စ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ, အယံ အတ္ထော။
‘‘မိစ္ဆာဝါယာမော, ဘိက္ခဝေ, အဓမ္မော; သမ္မာဝါယာမော ဓမ္မော; ယေ စ မိစ္ဆာဝါယာမပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ, အယံ အနတ္ထော; သမ္မာဝါယာမပစ္စယာ စ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ, အယံ အတ္ထော။
‘‘မိစ္ဆာသတိ, ဘိက္ခဝေ, အဓမ္မော; သမ္မာသတိ ဓမ္မော; ယေ စ မိစ္ဆာသတိပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ, အယံ အနတ္ထော; သမ္မာသတိပစ္စယာ စ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ, အယံ အတ္ထော။
‘‘မိစ္ဆာသမာဓိ, ဘိက္ခဝေ, အဓမ္မော; သမ္မာသမာဓိ ဓမ္မော; ယေ စ မိစ္ဆာသမာဓိပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ, အယံ အနတ္ထော; သမ္မာသမာဓိပစ္စယာ စ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ, အယံ အတ္ထော။
‘‘မိစ္ဆာဉာဏံ, ဘိက္ခဝေ, အဓမ္မော; သမ္မာဉာဏံ ဓမ္မော; ယေ စ မိစ္ဆာဉာဏပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ, အယံ အနတ္ထော; သမ္မာဉာဏပစ္စယာ စ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ, အယံ အတ္ထော။
‘‘မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ, ဘိက္ခဝေ, အဓမ္မော; သမ္မာဝိမုတ္တိ ဓမ္မော; ယေ စ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ, အယံ အနတ္ထော; သမ္မာဝိမုတ္တိပစ္စယာ စ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ, အယံ အတ္ထော။
‘‘‘အဓမ္မော စ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒိတဗ္ဗော ဓမ္မော စ; အနတ္ထော စ ဝေဒိတဗ္ဗော အတ္ထော စ။ အဓမ္မဉ္စ ဝိဒိတွာ ဓမ္မဉ္စ, အနတ္ထဉ္စ ဝိဒိတွာ အတ္ထဉ္စ ယထာ ဓမ္မော ယထာ အတ္ထော တထာ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’န္တိ, ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ, ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တ’’န္တိ။ ဒုတိယံ။
၃. တတိယအဓမ္မသုတ္တံ
၁၁၅. ‘‘အဓမ္မော စ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒိတဗ္ဗော ဓမ္မော စ; အနတ္ထော စ ဝေဒိတဗ္ဗော အတ္ထော စ။ အဓမ္မဉ္စ ဝိဒိတွာ ဓမ္မဉ္စ, အနတ္ထဉ္စ ဝိဒိတွာ အတ္ထဉ္စ ယထာ ဓမ္မော ယထာ အတ္ထော တထာ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ။ ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ ဣဒံ ဝတွာန သုဂတော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဝိဟာရံ ပါဝိသိ။
အထ ခေါ တေသံ ဘိက္ခူနံ အစိရပက္ကန္တဿ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဣဒံ ခေါ နော, အာဝုသော, ဘဂဝါ သံခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသံ ဥဒ္ဒိသိတွာ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘဇိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဝိဟာရံ ပဝိဋ္ဌော – ‘အဓမ္မော စ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒိတဗ္ဗော ဓမ္မော စ; အနတ္ထော စ ဝေဒိတဗ္ဗော အတ္ထော စ ။ အဓမ္မဉ္စ ဝိဒိတွာ ဓမ္မဉ္စ, အနတ္ထဉ္စ ဝိဒိတွာ အတ္ထဉ္စ ယထာ ဓမ္မော ယထာ အတ္ထော တထာ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’န္တိ။ ကော နု ခေါ ဣမဿ ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသဿ ဥဒ္ဒိဋ္ဌဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘတ္တဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ ဝိဘဇေယျာ’’တိ?
အထ ခေါ တေသံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အယံ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော သတ္ထု စေဝ သံဝဏ္ဏိတော သမ္ဘာဝိတော စ ဝိညူနံ သဗြဟ္မစာရီနံ။ ပဟောတိ စာယသ္မာ အာနန္ဒော ဣမဿ ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသဿ ဥဒ္ဒိဋ္ဌဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘတ္တဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ ဝိဘဇိတုံ။ ယံနူန မယံ ယေနာယသ္မာ အာနန္ဒော တေနုပသင်္ကမေယျာမ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတမတ္ထံ ပဋိပုစ္ဆေယျာမ [ပုစ္ဆေယျာမ (သီ. သျာ. ဣ.) မ. နိ. ၁.၂၀၂ ပဿိတဗ္ဗံ]။ ယထာ နော အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဗျာကရိဿတိ တထာ နံ ဓါရေဿာမာ’’တိ။
အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ယေနာယသ္မာ အာနန္ဒော တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မတာ အာနန္ဒေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိံသု။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝေါစုံ –
‘‘ဣဒံ ခေါ နော, အာဝုသော အာနန္ဒ, ဘဂဝါ သံခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသံ ဥဒ္ဒိသိတွာ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘဇိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဝိဟာရံ ပဝိဋ္ဌော – ‘အဓမ္မော စ။ပေ.။ တထာ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’န္တိ။
‘‘တေသံ နော, အာဝုသော, အမှာကံ အစိရပက္ကန္တဿ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘ဣဒံ ခေါ နော, အာဝုသော, ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသံ ဥဒ္ဒိသိတွာ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘဇိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဝိဟာရံ ပဝိဋ္ဌော – အဓမ္မော စ။ပေ.။ တထာ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗန္တိ။ ကော နု ခေါ ဣမဿ ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသဿ ဥဒ္ဒိဋ္ဌဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘတ္တဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ ဝိဘဇေယျာ’တိ?
‘‘တေသံ နော, အာဝုသော, အမှာကံ ဧတဒဟောသိ – ‘အယံ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော သတ္ထု စေဝ သံဝဏ္ဏိတော သမ္ဘာဝိတော စ ဝိညူနံ သဗြဟ္မစာရီနံ။ ပဟောတိ စာယသ္မာ အာနန္ဒော ဣမဿ ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသဿ ဥဒ္ဒိဋ္ဌဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘတ္တဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ ဝိဘဇိတုံ။ ယံနူန မယံ ယေနာယသ္မာ အာနန္ဒော တေနုပသင်္ကမေယျာမ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတမတ္ထံ ပဋိပုစ္ဆေယျာမ။ ယထာ နော အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဗျာကရိဿတိ တထာ နံ ဓါရေဿာမာ’တိ။ ဝိဘဇတု အာယသ္မာ အာနန္ဒော’’တိ။
‘‘သေယျထာပိ , အာဝုသော, ပုရိသော သာရတ္ထိကော သာရဂဝေသီ သာရပရိယေသနံ စရမာနော မဟတော ရုက္ခဿ တိဋ္ဌတော သာရဝတော အတိက္ကမ္မေဝ မူလံ အတိက္ကမ္မ ခန္ဓံ သာခါပလာသေ သာရံ ပရိယေသိတဗ္ဗံ မညေယျ; ဧဝံသမ္ပဒမိဒံ အာယသ္မန္တာနံ သတ္ထရိ သမ္မုခီဘူတေ တံ ဘဂဝန္တံ အတိသိတွာ အမှေ ဧတမတ္ထံ ပဋိပုစ္ဆိတဗ္ဗံ မညထ။ သော ဟာဝုသော, ဘဂဝါ ဇာနံ ဇာနာတိ ပဿံ ပဿတိ, စက္ခုဘူတော ဉာဏဘူတော ဓမ္မဘူတော ဗြဟ္မဘူတော ဝတ္တာ ပဝတ္တာ အတ္ထဿ နိန္နေတာ အမတဿ ဒါတာ ဓမ္မဿာမီ တထာဂတော။ သော စေဝ ပနေတဿ ကာလော အဟောသိ ယံ တုမှေ ဘဂဝန္တံယေဝ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတမတ္ထံ ပဋိပုစ္ဆေယျာထ။ ယထာ ဝေါ ဘဂဝါ ဗျာကရေယျ တထာ နံ ဓါရေယျာထာ’’တိ။
‘‘အဒ္ဓါဝုသော အာနန္ဒ, ဘဂဝါ ဇာနံ ဇာနာတိ ပဿံ ပဿတိ စက္ခုဘူတော ဉာဏဘူတော ဓမ္မဘူတော ဗြဟ္မဘူတော ဝတ္တာ ပဝတ္တာ အတ္ထဿ နိန္နေတာ အမတဿ ဒါတာ ဓမ္မဿာမီ တထာဂတော။ သော စေဝ ပနေတဿ ကာလော အဟောသိ ယံ မယံ ဘဂဝန္တံယေဝ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတမတ္ထံ ပဋိပုစ္ဆေယျာမ, ယထာ နော ဘဂဝါ ဗျာကရေယျ တထာ နံ ဓါရေယျာမ။ အပိ စာယသ္မာ အာနန္ဒော သတ္ထု စေဝ သံဝဏ္ဏိတော သမ္ဘာဝိတော စ ဝိညူနံ သဗြဟ္မစာရီနံ။ ပဟောတိ စာယသ္မာ အာနန္ဒော ဣမဿ ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသဿ ဥဒ္ဒိဋ္ဌဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘတ္တဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ ဝိဘဇိတုံ။ ဝိဘဇတာယသ္မာ အာနန္ဒော အဂရုံ ကတွာ’’တိ။
‘‘တေနဟာဝုသော, သုဏာထ, သာဓုကံ မနသိ ကရောထ; ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ပစ္စဿောသုံ။ အထာယသ္မာ အာနန္ဒော ဧတဒဝေါစ –
‘‘ယံ ခေါ နော, အာဝုသော, ဘဂဝါ သံခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသံ ဥဒ္ဒိသိတွာ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘဇိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဝိဟာရံ ပဝိဋ္ဌော – ‘အဓမ္မော စ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒိတဗ္ဗော ဓမ္မော စ; အနတ္ထော စ ဝေဒိတဗ္ဗော အတ္ထော စ။ အဓမ္မဉ္စ ဝိဒိတွာ ဓမ္မဉ္စ, အနတ္ထဉ္စ ဝိဒိတွာ အတ္ထဉ္စ ယထာ ဓမ္မော ယထာ အတ္ထော တထာ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’န္တိ။
ကတမော စာဝုသော, အဓမ္မော, ကတမော စ ဓမ္မော, ကတမော စ အနတ္ထော, ကတမော စ အတ္ထော?
‘‘မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ, အာဝုသော, အဓမ္မော; သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဓမ္မော; ယေ စ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ, အယံ အနတ္ထော; သမ္မာဒိဋ္ဌိပစ္စယာ စ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ, အယံ အတ္ထော။
‘‘မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပော, အာဝုသော, အဓမ္မော; သမ္မာသင်္ကပ္ပော ဓမ္မော။ မိစ္ဆာဝါစာ, အာဝုသော, အဓမ္မော; သမ္မာဝါစာ ဓမ္မော ။ မိစ္ဆာကမ္မန္တော, အာဝုသော, အဓမ္မော; သမ္မာကမ္မန္တော ဓမ္မော။ မိစ္ဆာအာဇီဝေါ, အာဝုသော, အဓမ္မော; သမ္မာအာဇီဝေါ ဓမ္မော။ မိစ္ဆာဝါယာမော, အာဝုသော, အဓမ္မော; သမ္မာဝါယာမော ဓမ္မော။ မိစ္ဆာသတိ, အာဝုသော, အဓမ္မော; သမ္မာသတိ ဓမ္မော။ မိစ္ဆာသမာဓိ, အာဝုသော, အဓမ္မော; သမ္မာသမာဓိ ဓမ္မော။ မိစ္ဆာဉာဏံ, အာဝုသော, အဓမ္မော; သမ္မာဉာဏံ ဓမ္မော။။
မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ, အာဝုသော, အဓမ္မော; သမ္မာဝိမုတ္တိ ဓမ္မော; ယေ စ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ, အယံ အနတ္ထော; သမ္မာဝိမုတ္တိပစ္စယာ စ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ, အယံ အတ္ထော။
‘‘အယံ ခေါ နော, အာဝုသော, ဘဂဝါ သံခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသံ ဥဒ္ဒိသိတွာ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘဇိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဝိဟာရံ ပဝိဋ္ဌော – ‘အဓမ္မော စ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒိတဗ္ဗော ဓမ္မော စ။ပေ.။ တထာ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’န္တိ, ဣမဿ ခေါ အဟံ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသဿ ဥဒ္ဒိဋ္ဌဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘတ္တဿ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာမိ။ အာကင်္ခမာနာ စ ပန တုမှေ, အာဝုသော, ဘဂဝန္တံယေဝ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတမတ္ထံ ပဋိပုစ္ဆေယျာထ။ ယထာ ဝေါ ဘဂဝါ ဗျာကရောတိ [ဗျာကရေယျ (သျာ.)] တထာ နံ ဓါရေယျာထာ’’တိ။
‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ –
‘‘ယံ ခေါ နော ဘဂဝါ သံခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသံ ဥဒ္ဒိသိတွာ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘဇိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဝိဟာရံ ပဝိဋ္ဌော – ‘အဓမ္မော စ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒိတဗ္ဗော။ပေ.။ တထာ ပဋိဇ္ဇိတဗ္ဗ’န္တိ။
‘‘တေသံ နော, ဘန္တေ, အမှာကံ အစိရပက္ကန္တဿ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘ဣဒံ ခေါ နော, အာဝုသော, ဘဂဝါ သံခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသံ ဥဒ္ဒိသိတွာ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘဇိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဝိဟာရံ ပဝိဋ္ဌော – အဓမ္မော စ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒိတဗ္ဗော။ပေ.။ တထာ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗန္တိ။ ကော နု ခေါ ဣမဿ ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသဿ ဥဒ္ဒိဋ္ဌဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘတ္တဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ ဝိဘဇေယျာ’တိ?
‘‘တေသံ နော, ဘန္တေ, အမှာကံ ဧတဒဟောသိ – ‘အယံ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော သတ္ထု စေဝ သံဝဏ္ဏိတော သမ္ဘာဝိတော စ ဝိညူနံ သဗြဟ္မစာရီနံ။ ပဟောတိ စာယသ္မာ အာနန္ဒော ဣမဿ ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသဿ ဥဒ္ဒိဋ္ဌဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘတ္တဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ ဝိဘဇိတုံ။ ယံနူန မယံ ယေနာယသ္မာ အာနန္ဒော တေနုပသင်္ကမေယျာမ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတမတ္ထံ ပဋိပုစ္ဆေယျာမ။ ယထာ နော အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဗျာကရိဿတိ တထာ နံ ဓါရေဿာမာ’တိ။
‘‘အထ ခေါ မယံ, ဘန္တေ, ယေနာယသ္မာ အာနန္ဒော တေနုပသင်္ကမိမှာ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတမတ္ထံ အပုစ္ဆိမှာ။ တေသံ နော, ဘန္တေ, အာယသ္မတာ အာနန္ဒေန ဣမေဟိ အာကာရေဟိ ဣမေဟိ ပဒေဟိ ဣမေဟိ ဗျဉ္ဇနေဟိ အတ္ထော သုဝိဘတ္တော’’တိ [ဝိဘတ္တောတိ (?) ဧဝမေဝ ဟိ အညေသု ဤဒိသသုတ္တေသု ဒိဿတိ]။
‘‘သာဓု သာဓု, ဘိက္ခဝေ! ပဏ္ဍိတော, ဘိက္ခဝေ, အာနန္ဒော။ မဟာပညော, ဘိက္ခဝေ, အာနန္ဒော။ မံ စေပိ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတမတ္ထံ ပဋိပုစ္ဆေယျာထ, အဟမ္ပိ စေတံ ဧဝမေဝံ [အဟမ္ပိ တံ ဧဝမေဝံ (မ. နိ. ၁.၂၀၅)] ဗျာကရေယျံ ယထာ တံ အာနန္ဒေန ဗျာကတံ။ ဧသော စေဝ တဿ [ဧသော စေဝေတဿ (မ. နိ. ၁.၂၀၅)] အတ္ထော ဧဝဉ္စ နံ ဓါရေယျာထာ’’တိ။ တတိယံ။
၄. အဇိတသုတ္တံ
၁၁၆. အထ ခေါ အဇိတော ပရိဗ္ဗာဇကော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အဇိတော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –
‘‘အမှာကံ , ဘော ဂေါတမ, ပဏ္ဍိတော နာမ သဗြဟ္မစာရီ။ တေန ပဉ္စမတ္တာနိ စိတ္တဋ္ဌာနသတာနိ စိန္တိတာနိ, ယေဟိ အညတိတ္ထိယာ ဥပါရဒ္ဓါဝ ဇာနန္တိ [ဥပါရဒ္ဓါ ပဇာနန္တိ (သီ.)] ဥပါရဒ္ဓသ္မာ’’တိ [ဥပါရဒ္ဓမှာတိ (သီ. ဣ.)]။
အထ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဓါရေထ နော တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ပဏ္ဍိတဝတ္ထူနီ’’တိ? ‘‘ဧတဿ, ဘဂဝါ, ကာလော ဧတဿ, သုဂတ, ကာလော ယံ ဘဂဝါ ဘာသေယျ, ဘဂဝတော သုတွာ ဘိက္ခူ ဓါရေဿန္တီ’’တိ။
‘‘တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, သုဏာထ, သာဓုကံ မနသိ ကရောထ; ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –
‘‘ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော အဓမ္မိကေန ဝါဒေန အဓမ္မိကံ ဝါဒံ အဘိနိဂ္ဂဏှာတိ အဘိနိပ္ပီဠေတိ, တေန စ အဓမ္မိကံ ပရိသံ ရဉ္ဇေတိ။ တေန သာ အဓမ္မိကာ ပရိသာ ဥစ္စာသဒ္ဒမဟာသဒ္ဒါ ဟောတိ – ‘ပဏ္ဍိတော ဝတ, ဘော, ပဏ္ဍိတော ဝတ, ဘော’တိ။
‘‘ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော အဓမ္မိကေန ဝါဒေန ဓမ္မိကံ ဝါဒံ အဘိနိဂ္ဂဏှာတိ အဘိနိပ္ပီဠေတိ, တေန စ အဓမ္မိကံ ပရိသံ ရဉ္ဇေတိ။ တေန သာ အဓမ္မိကာ ပရိသာ ဥစ္စာသဒ္ဒမဟာသဒ္ဒါ ဟောတိ – ‘ပဏ္ဍိတော ဝတ, ဘော, ပဏ္ဍိတော ဝတ, ဘော’တိ။
‘‘ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော အဓမ္မိကေန ဝါဒေန ဓမ္မိကဉ္စ ဝါဒံ အဓမ္မိကဉ္စ ဝါဒံ အဘိနိဂ္ဂဏှာတိ အဘိနိပ္ပီဠေတိ, တေန စ အဓမ္မိကံ ပရိသံ ရဉ္ဇေတိ။ တေန သာ အဓမ္မိကာ ပရိသာ ဥစ္စာသဒ္ဒမဟာသဒ္ဒါ ဟောတိ – ‘ပဏ္ဍိတော ဝတ, ဘော, ပဏ္ဍိတော ဝတ, ဘော’တိ။
‘‘အဓမ္မော စ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒိတဗ္ဗော ဓမ္မော စ; အနတ္ထော စ ဝေဒိတဗ္ဗော အတ္ထော စ။ အဓမ္မဉ္စ ဝိဒိတွာ ဓမ္မဉ္စ, အနတ္ထဉ္စ ဝိဒိတွာ အတ္ထဉ္စ ယထာ ဓမ္မော ယထာ အတ္ထော တထာ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗံ။
‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, အဓမ္မော, ကတမော စ ဓမ္မော, ကတမော စ အနတ္ထော, ကတမော စ အတ္ထော? မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ, ဘိက္ခဝေ, အဓမ္မော; သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဓမ္မော; ယေ စ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ, အယံ အနတ္ထော; သမ္မာဒိဋ္ဌိပစ္စယာ စ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ, အယံ အတ္ထော။
‘‘မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပော, ဘိက္ခဝေ, အဓမ္မော; သမ္မာသင်္ကပ္ပော ဓမ္မော။ မိစ္ဆာဝါစာ, ဘိက္ခဝေ, အဓမ္မော; သမ္မာဝါစာ ဓမ္မော။ မိစ္ဆာကမ္မန္တော, ဘိက္ခဝေ, အဓမ္မော; သမ္မာကမ္မန္တော ဓမ္မော။ မိစ္ဆာအာဇီဝေါ, ဘိက္ခဝေ, အဓမ္မော; သမ္မာအာဇီဝေါ ဓမ္မော ။ မိစ္ဆာဝါယာမော, ဘိက္ခဝေ, အဓမ္မော; သမ္မာဝါယာမော ဓမ္မော။ မိစ္ဆာသတိ, ဘိက္ခဝေ, အဓမ္မော; သမ္မာသတိ ဓမ္မော။ မိစ္ဆာသမာဓိ, ဘိက္ခဝေ အဓမ္မော; သမ္မာသမာဓိ ဓမ္မော။ မိစ္ဆာဉာဏံ, ဘိက္ခဝေ, အဓမ္မော; သမ္မာဉာဏံ ဓမ္မော ။
‘‘မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ, ဘိက္ခဝေ, အဓမ္မော; သမ္မာဝိမုတ္တိ ဓမ္မော; ယေ စ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ, အယံ အနတ္ထော; သမ္မာဝိမုတ္တိပစ္စယာ စ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ, အယံ အတ္ထော။
‘‘‘အဓမ္မော စ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒိတဗ္ဗော ဓမ္မော စ; အနတ္ထော စ ဝေဒိတဗ္ဗော အတ္ထော စ။ အဓမ္မဉ္စ ဝိဒိတွာ ဓမ္မဉ္စ , အနတ္ထဉ္စ ဝိဒိတွာ အတ္ထဉ္စ ယထာ ဓမ္မော ယထာ အတ္ထော တထာ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’န္တိ, ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ, ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တ’’န္တိ။ စတုတ္ထံ။
၅. သင်္ဂါရဝသုတ္တံ
၁၁၇. [အ. နိ. ၁၀.၁၆၉] အထ ခေါ သင်္ဂါရဝေါ ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သင်္ဂါရဝေါ ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဩရိမံ တီရံ, ကိံ ပါရိမံ တီရ’’န္တိ? ‘‘မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဩရိမံ တီရံ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ ပါရိမံ တီရံ; မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပော ဩရိမံ တီရံ, သမ္မာသင်္ကပ္ပော ပါရိမံ တီရံ; မိစ္ဆာဝါစာ ဩရိမံ တီရံ, သမ္မာဝါစာ ပါရိမံ တီရံ; မိစ္ဆာကမ္မန္တော ဩရိမံ တီရံ, သမ္မာကမ္မန္တော ပါရိမံ တီရံ; မိစ္ဆာအာဇီဝေါ ဩရိမံ တီရံ, သမ္မာအာဇီဝေါ ပါရိမံ တီရံ; မိစ္ဆာဝါယာမော ဩရိမံ တီရံ, သမ္မာဝါယာမော ပါရိမံ တီရံ; မိစ္ဆာသတိ ဩရိမံ တီရံ, သမ္မာသတိ ပါရိမံ တီရံ; မိစ္ဆာသမာဓိ ဩရိမံ တီရံ, သမ္မာသမာဓိ ပါရိမံ တီရံ; မိစ္ဆာဉာဏံ ဩရိမံ တီရံ, သမ္မာဉာဏံ ပါရိမံ တီရံ; မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ ဩရိမံ တီရံ, သမ္မာဝိမုတ္တိ ပါရိမံ တီရန္တိ။ ဣဒံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဩရိမံ တီရံ, ဣဒံ ပါရိမံ တီရန္တိ။
‘‘အပ္ပကာ တေ မနုဿေသု၊ ယေ ဇနာ ပါရဂါမိနော။
အထာယံ ဣတရာ ပဇာ၊ တီရမေဝါနုဓါဝတိ။
‘‘ယေ စ ခေါ သမ္မဒက္ခာတေ၊ ဓမ္မေ ဓမ္မာနုဝတ္တိနော။
တေ ဇနာ ပါရမေဿန္တိ၊ မစ္စုဓေယျံ သုဒုတ္တရံ။
‘‘ကဏှံ ဓမ္မံ ဝိပ္ပဟာယ၊ သုက္ကံ ဘာဝေထ ပဏ္ဍိတော။
ဩကာ အနောကမာဂမ္မ၊ ဝိဝေကေ ယတ္ထ ဒူရမံ။
‘‘တတြာဘိရတိမိစ္ဆေယျ၊ ဟိတွာ ကာမေ အကိဉ္စနော။
ပရိယောဒပေယျ အတ္တာနံ၊ စိတ္တက္လေသေဟိ ပဏ္ဍိတော။
‘‘ယေသံ သမ္ဗောဓိယင်္ဂေသု၊ သမ္မာ စိတ္တံ သုဘာဝိတံ။
အာဒါနပဋိနိဿဂ္ဂေ၊ အနုပါဒါယ ယေ ရတာ။
ခီဏာသဝါ ဇုတိမန္တော [ဇုတီမန္တော (သီ.)]၊ တေ လောကေ ပရိနိဗ္ဗုတာ’’တိ။ ပဉ္စမံ။
၆. ဩရိမတီရသုတ္တံ
၁၁၈. ‘‘ဩရိမဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, တီရံ ဒေသေဿာမိ ပါရိမဉ္စ တီရံ။ တံ သုဏာထ, သာဓုကံ မနသိ ကရောထ; ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –
‘‘ကတမဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဩရိမံ တီရံ, ကတမဉ္စ ပါရိမံ တီရံ? မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဩရိမံ တီရံ , သမ္မာဒိဋ္ဌိ ပါရိမံ တီရံ။ပေ.။ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ ဩရိမံ တီရံ, သမ္မာဝိမုတ္တိ ပါရိမံ တီရံ။ ဣဒံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဩရိမံ တီရံ, ဣဒံ ပါရိမံ တီရန္တိ။
‘‘အပ္ပကာ တေ မနုဿေသု၊ ယေ ဇနာ ပါရဂါမိနော။
အထာယံ ဣတရာ ပဇာ၊ တီရမေဝါနုဓါဝတိ။
‘‘ယေ စ ခေါ သမ္မဒက္ခာတေ၊ ဓမ္မေ ဓမ္မာနုဝတ္တိနော။
တေ ဇနာ ပါရမေဿန္တိ၊ မစ္စုဓေယျံ သုဒုတ္တရံ။
‘‘ကဏှံ ဓမ္မံ ဝိပ္ပဟာယ၊ သုက္ကံ ဘာဝေထ ပဏ္ဍိတော။
ဩကာ အနောက မာဂမ္မ၊ ဝိဝေကေ ယတ္ထ ဒူရမံ။
‘‘တတြာဘိရတိမိစ္ဆေယျ၊ ဟိတွာ ကာမေ အကိဉ္စနော။
ပရိယောဒပေယျ အတ္တာနံ၊ စိတ္တက္လေသေဟိ ပဏ္ဍိတော။
‘‘ယေသံ သမ္ဗောဓိယင်္ဂေသု၊ သမ္မာ စိတ္တံ သုဘာဝိတံ။
အာဒါနပဋိနိဿဂ္ဂေ၊ အနုပါဒါယ ယေ ရတာ။
ခီဏာသဝါ ဇုတိမန္တော၊ တေ လောကေ ပရိနိဗ္ဗုတာ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။
၇. ပဌမပစ္စောရောဟဏီသုတ္တံ
၁၁၉. တေန ခေါ ပန သမယေန ဇာဏုဿောဏိ [ဇာနုဿောနိ (က. သီ.), ဇာနုဿောဏိ (က. သီ.), ဇာဏုသောဏိ (က.)] ဗြာဟ္မဏော တဒဟုပေါသထေ သီသံနှာတော [သီသံနဟာတော (သီ. ဣ.), သီသနှာတော (သျာ.)] နဝံ ခေါမယုဂံ နိဝတ္ထော အလ္လကုသမုဋ္ဌိံ အာဒါယ ဘဂဝတော အဝိဒူရေ ဧကမန္တံ ဌိတော ဟောတိ။
အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ ဇာဏုဿောဏိံ ဗြာဟ္မဏံ တဒဟုပေါသထေ သီသံနှာတံ နဝံ ခေါမယုဂံ နိဝတ္ထံ အလ္လကုသမုဋ္ဌိံ အာဒါယ ဧကမန္တံ ဌိတံ။ ဒိသွာန ဇာဏုဿောဏိံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိံ နု တွံ, ဗြာဟ္မဏ, တဒဟုပေါသထေ သီသံနှာတော နဝံ ခေါမယုဂံ နိဝတ္ထော အလ္လကုသမုဋ္ဌိံ အာဒါယ ဧကမန္တံ ဌိတော ? ကိံ နွဇ္ဇ [ကိံ နု အဇ္ဇ (သျာ.), ကိံ နု ခေါ အဇ္ဇ (ဣ.), ကိံ နု ခွဇ္ဇ (က.)] ဗြာဟ္မဏကုလဿာ’’တိ [ဗြာဟ္မဏ ဗြဟ္မကုသလဿာတိ (က.)]? ‘‘ပစ္စောရောဟဏီ, ဘော ဂေါတမ, အဇ္ဇ ဗြာဟ္မဏကုလဿာ’’တိ [ဗြဟ္မကုသလဿာတိ (က.)]။
‘‘ယထာ ကထံ ပန, ဗြာဟ္မဏ, ဗြာဟ္မဏာနံ ပစ္စောရောဟဏီ ဟောတီ’’တိ? ‘‘ဣဓ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏာ တဒဟုပေါသထေ သီသံနှာတာ နဝံ ခေါမယုဂံ နိဝတ္ထာ အလ္လေန ဂေါမယေန ပထဝိံ ဩပုဉ္ဇိတွာ ဟရိတေဟိ ကုသေဟိ ပတ္ထရိတွာ [ပဝိတ္ထာရေတွာ (က.)] အန္တရာ စ ဝေလံ အန္တရာ စ အဂ္ယာဂါရံ သေယျံ ကပ္ပေန္တိ။ တေ တံ ရတ္တိံ တိက္ခတ္တုံ ပစ္စုဋ္ဌာယ ပဉ္ဇလိကာ အဂ္ဂိံ နမဿန္တိ – ‘ပစ္စောရောဟာမ ဘဝန္တံ, ပစ္စောရောဟာမ ဘဝန္တ’န္တိ။ ဗဟုကေန စ သပ္ပိတေလနဝနီတေန အဂ္ဂိံ သန္တပ္ပေန္တိ။ တဿာ စ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ပဏီတေန ခါဒနီယေန ဘောဇနီယေန ဗြာဟ္မဏေ သန္တပ္ပေန္တိ။ ဧဝံ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏာနံ ပစ္စောရောဟဏီ ဟောတီ’’တိ။
‘‘အညထာ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဗြာဟ္မဏာနံ ပစ္စောရောဟဏီ ဟောတိ, အညထာ စ ပန အရိယဿ ဝိနယေ ပစ္စောရောဟဏီ ဟောတီ’’တိ။ ‘‘ယထာ ကထံ ပန, ဘော ဂေါတမ, အရိယဿ ဝိနယေ ပစ္စောရောဟဏီ ဟောတိ? သာဓု မေ ဘဝံ ဂေါတမော တထာ ဓမ္မံ ဒေသေတု ယထာ အရိယဿ ဝိနယေ ပစ္စောရောဟဏီ ဟောတီ’’တိ။
‘‘တေန ဟိ, ဗြာဟ္မဏ, သုဏာဟိ, သာဓုကံ မနသိ ကရောဟိ; ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘော’’တိ ခေါ ဇာဏုဿောဏိ ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝတော ပစ္စဿောသိ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –
‘‘ဣဓ , ဗြာဟ္မဏ, အရိယသာဝကော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ ခေါ ပါပကော ဝိပါကော ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စာ’ တိ။ သော ဣတိ ပဋိသင်္ခါယ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိံ ပဇဟတိ; မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ ပစ္စောရောဟတိ။
။ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပဿ ခေါ ပါပကော ဝိပါကော – ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စာတိ။ သော ဣတိ ပဋိသင်္ခါယ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပံ ပဇဟတိ; မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပါ ပစ္စောရောဟတိ။
။ မိစ္ဆာဝါစာယ ခေါ ပါပကော ဝိပါကော – ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စာတိ။ သော ဣတိ ပဋိသင်္ခါယ မိစ္ဆာဝါစံ ပဇဟတိ; မိစ္ဆာဝါစာယ ပစ္စောရောဟတိ။
။မိစ္ဆာကမ္မန္တဿ ခေါ ပါပကော ဝိပါကော – ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စာတိ။ သော ဣတိ ပဋိသင်္ခါယ မိစ္ဆာကမ္မန္တံ ပဇဟတိ; မိစ္ဆာကမ္မန္တာ ပစ္စောရောဟတိ။
။မိစ္ဆာအာဇီဝဿ ခေါ ပါပကော ဝိပါကော – ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စာတိ။ သော ဣတိ ပဋိသင်္ခါယ မိစ္ဆာအာဇီဝံ ပဇဟတိ; မိစ္ဆာအာဇီဝါ ပစ္စောရောဟတိ။
။မိစ္ဆာဝါယာမဿ ခေါ ပါပကော ဝိပါကော – ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စာတိ။ သော ဣတိ ပဋိသင်္ခါယ မိစ္ဆာဝါယာမံ ပဇဟတိ; မိစ္ဆာဝါယာမာ ပစ္စောရောဟတိ။
။မိစ္ဆာသတိယာ ခေါ ပါပကော ဝိပါကော – ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စာတိ။ သော ဣတိ ပဋိသင်္ခါယ မိစ္ဆာသတိံ ပဇဟတိ; မိစ္ဆာသတိယာ ပစ္စောရောဟတိ။
။မိစ္ဆာသမာဓိဿ ခေါ ပါပကော ဝိပါကော – ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စာတိ။ သော ဣတိ ပဋိသင်္ခါယ မိစ္ဆာသမာဓိံ ပဇဟတိ; မိစ္ဆာသမာဓိမှာ ပစ္စောရောဟတိ။
။မိစ္ဆာဉာဏဿ ခေါ ပါပကော ဝိပါကော – ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စာတိ။ သော ဣတိ ပဋိသင်္ခါယ မိစ္ဆာဉာဏံ ပဇဟတိ; မိစ္ဆာဉာဏမှာ ပစ္စောရောဟတိ။
‘မိစ္ဆာဝိမုတ္တိယာ ခေါ ပါပကော ဝိပါကော – ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စာ’တိ။ သော ဣတိ ပဋိသင်္ခါယ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိံ ပဇဟတိ; မိစ္ဆာဝိမုတ္တိယာ ပစ္စောရောဟတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, အရိယဿ ဝိနယေ ပစ္စောရောဟဏီ ဟောတီ’’တိ။
‘‘အညထာ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏာနံ ပစ္စောရောဟဏီ, အညထာ စ ပန အရိယဿ ဝိနယေ ပစ္စောရောဟဏီ ဟောတိ။ ဣမိဿာ စ, ဘော ဂေါတမ, အရိယဿ ဝိနယေ ပစ္စောရောဟဏိယာ ဗြာဟ္မဏာနံ ပစ္စောရောဟဏီ ကလံ နာဂ္ဃတိ သောဠသိံ။ အဘိက္ကန္တံ , ဘော ဂေါတမ။ပေ.။ ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓါရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။ သတ္တမံ။
၈. ဒုတိယပစ္စောရောဟဏီသုတ္တံ
၁၂၀. ‘‘အရိယံ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ပစ္စောရောဟဏိံ ဒေသေဿာမိ။ တံ သုဏာထ။ ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, အရိယာ ပစ္စောရောဟဏီ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ ခေါ ပါပကော ဝိပါကော – ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စာ’တိ။ သော ဣတိ ပဋိသင်္ခါယ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိံ ပဇဟတိ; မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ ပစ္စောရောဟတိ။ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပဿ ခေါ ပါပကော ဝိပါကော။ မိစ္ဆာဝါစာယ ခေါ။ မိစ္ဆာကမ္မန္တဿ ခေါ။ မိစ္ဆာအာဇီဝဿ ခေါ။ မိစ္ဆာဝါယာမဿ ခေါ။ မိစ္ဆာသတိယာ ခေါ။ မိစ္ဆာသမာဓိဿ ခေါ။ မိစ္ဆာဉာဏဿ ခေါ။ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိယာ ခေါ ပါပကော ဝိပါကော – ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စာတိ။ သော ဣတိ ပဋိသင်္ခါယ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိံ ပဇဟတိ; မိစ္ဆာဝိမုတ္တိယာ ပစ္စောရောဟတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, အရိယာ ပစ္စောရောဟဏီ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။
၉. ပုဗ္ဗင်္ဂမသုတ္တံ
၁၂၁. ‘‘သူရိယဿ, ဘိက္ခဝေ, ဥဒယတော ဧတံ ပုဗ္ဗင်္ဂမံ ဧတံ ပုဗ္ဗနိမိတ္တံ, ယဒိဒံ – အရုဏုဂ္ဂံ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဧတံ ပုဗ္ဗင်္ဂမံ ဧတံ ပုဗ္ဗနိမိတ္တံ, ယဒိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ သမ္မာဒိဋ္ဌိကဿ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာသင်္ကပ္ပော ပဟောတိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပဿ သမ္မာဝါစာ ပဟောတိ, သမ္မာကမ္မန္တော ပဟောတိ, သမ္မာကမ္မန္တဿ သမ္မာအာဇီဝေါ ပဟောတိ, သမ္မာအာဇီဝဿ သမ္မာဝါယာမော ပဟောတိ, သမ္မာဝါယာမဿ သမ္မာသတိ ပဟောတိ, သမ္မာသတိဿ သမ္မာသမာဓိ ပဟောတိ , သမ္မာသမာဓိဿ သမ္မာဉာဏံ ပဟောတိ, သမ္မာဉာဏိဿ သမ္မာဝိမုတ္တိ ပဟောတီ’’တိ။ နဝမံ။
၁၀. အာသဝက္ခယသုတ္တံ
၁၂၂. ‘‘ဒသယိမေ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ အာသဝါနံ ခယာယ သံဝတ္တန္တိ။ ကတမေ ဒသ? သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပော, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တော, သမ္မာအာဇီဝေါ, သမ္မာဝါယာမော, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ, သမ္မာဉာဏံ , သမ္မာဝိမုတ္တိ – ဣမေ ခေါ , ဘိက္ခဝေ, ဒသ ဓမ္မာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ အာသဝါနံ ခယာယ သံဝတ္တန္တီ’’တိ။ ဒသမံ။
ပစ္စောရောဟဏိဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော။
တဿုဒ္ဒါနံ –
တယော အဓမ္မာ အဇိတော၊ သင်္ဂါရဝေါ စ ဩရိမံ။
ဒွေ စေဝ ပစ္စောရောဟဏီ၊ ပုဗ္ဗင်္ဂမံ အာသဝက္ခယောတိ။