တိပိဋက

သမဏသညာဝဂ္ဂေါ

စာဖတ်ချိန် 21 မိနစ်

(၁၁) ၁. သမဏသညာဝဂ္ဂေါ

၁. သမဏသညာသုတ္တံ

၁၀၁. ‘‘တိဿော ဣမာ, ဘိက္ခဝေ, သမဏသညာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ သတ္တ ဓမ္မေ ပရိပူရေန္တိ။ ကတမာ တိဿော? ဝေဝဏ္ဏိယမှိ အဇ္ဈုပဂတော, ပရပဋိဗဒ္ဓါ မေ ဇီဝိကာ, အညော မေ အာကပ္ပော ကရဏီယောတိ – ဣမာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဿော သမဏသညာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ သတ္တ ဓမ္မေ ပရိပူရေန္တိ။

‘‘ကတမေ သတ္တ? သန္တတကာရီ [သတတကာရီ (သျာ. ဣ. က.)] ဟောတိ သန္တတဝုတ္တိ [သတတဝုတ္တိ (သျာ. ဣ.)] သီလေသု, အနဘိဇ္ဈာလု ဟောတိ, အဗျာပဇ္ဇော ဟောတိ, အနတိမာနီ ဟောတိ, သိက္ခာကာမော ဟောတိ , ဣဒမတ္ထံတိဿ ဟောတိ ဇီဝိတပရိက္ခာရေသု, အာရဒ္ဓဝီရိယော စ [အာရဒ္ဓဝိရိယော စ (သီ. ဣ.), အာရဒ္ဓဝိရိယော (သျာ.)] ဝိဟရတိ။ ဣမာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဿော သမဏသညာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ဣမေ သတ္တ ဓမ္မေ ပရိပူရေန္တီ’’တိ။ ပဌမံ။

၂. ဗောဇ္ဈင်္ဂသုတ္တံ

၁၀၂. ‘‘သတ္တိမေ, ဘိက္ခဝေ, ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ တိဿော ဝိဇ္ဇာ ပရိပူရေန္တိ။ ကတမေ သတ္တ? သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ဣတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ – ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ တိဿော ဝိဇ္ဇာ ပရိပူရေန္တိ။ ကတမာ တိဿော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ, သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော တိဿောပိ ဇာတိယော။ပေ.။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ။ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန။ပေ.။ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ ။ အာသဝါနံ ခယာ။ပေ.။ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ဣမာ တိဿော ဝိဇ္ဇာ ပရိပူရေန္တီ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃. မိစ္ဆတ္တသုတ္တံ

၁၀၃. ‘‘မိစ္ဆတ္တံ , ဘိက္ခဝေ, အာဂမ္မ ဝိရာဓနာ ဟောတိ, နော အာရာဓနာ။ ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆတ္တံ အာဂမ္မ ဝိရာဓနာ ဟောတိ, နော အာရာဓနာ? မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပော ပဟောတိ, မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပဿ မိစ္ဆာဝါစာ ပဟောတိ, မိစ္ဆာဝါစဿ မိစ္ဆာကမ္မန္တော ပဟောတိ, မိစ္ဆာကမ္မန္တဿ မိစ္ဆာအာဇီဝေါ ပဟောတိ, မိစ္ဆာအာဇီဝဿ မိစ္ဆာဝါယာမော ပဟောတိ, မိစ္ဆာဝါယာမဿ မိစ္ဆာသတိ ပဟောတိ, မိစ္ဆာသတိဿ မိစ္ဆာသမာဓိ ပဟောတိ, မိစ္ဆာသမာဓိဿ မိစ္ဆာဉာဏံ ပဟောတိ, မိစ္ဆာဉာဏိဿ [မိစ္ဆာဉာဏဿ (ဣ. က.)] မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ ပဟောတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆတ္တံ အာဂမ္မ ဝိရာဓနာ ဟောတိ, နော အာရာဓနာ။

‘‘သမ္မတ္တံ, ဘိက္ခဝေ, အာဂမ္မ အာရာဓနာ ဟောတိ, နော ဝိရာဓနာ။ ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မတ္တံ အာဂမ္မ အာရာဓနာ ဟောတိ, နော ဝိရာဓနာ? သမ္မာဒိဋ္ဌိကဿ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာသင်္ကပ္ပော ပဟောတိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပဿ သမ္မာဝါစာ ပဟောတိ, သမ္မာဝါစဿ သမ္မာကမ္မန္တော ပဟောတိ, သမ္မာကမ္မန္တဿ သမ္မာအာဇီဝေါ ပဟောတိ, သမ္မာအာဇီဝဿ သမ္မာဝါယာမော ပဟောတိ, သမ္မာဝါယာမဿ သမ္မာသတိ ပဟောတိ, သမ္မာသတိဿ သမ္မာသမာဓိ ပဟောတိ, သမ္မာသမာဓိဿ သမ္မာဉာဏံ ပဟောတိ, သမ္မာဉာဏိဿ [သမ္မာဉာဏဿ (ဣ. က.)] သမ္မာဝိမုတ္တိ ပဟောတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မတ္တံ အာဂမ္မ အာရာဓနာ ဟောတိ, နော ဝိရာဓနာ’’တိ။ တတိယံ။

၄. ဗီဇသုတ္တံ

၁၀၄. [အ. နိ. ၁.၃၀၆; ကထာ. ၇၀၈] ‘‘မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကဿ, ဘိက္ခဝေ, ပုရိသပုဂ္ဂလဿ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပဿ မိစ္ဆာဝါစဿ မိစ္ဆာကမ္မန္တဿ မိစ္ဆာအာဇီဝဿ မိစ္ဆာဝါယာမဿ မိစ္ဆာသတိဿ မိစ္ဆာသမာဓိဿ မိစ္ဆာဉာဏိဿ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိဿ ယဉ္စ ကာယကမ္မံ ယထာဒိဋ္ဌိ သမတ္တံ သမာဒိန္နံ [သမာဒိဏ္ဏံ (ဣ. က.)] ယဉ္စ ဝစီကမ္မံ။ ယဉ္စ မနောကမ္မံ ယထာဒိဋ္ဌိ သမတ္တံ သမာဒိန္နံ ယာ စ စေတနာ ယာ စ ပတ္ထနာ ယော စ ပဏိဓိ ယေ စ သင်္ခါရာ, သဗ္ဗေ တေ ဓမ္မာ အနိဋ္ဌာယ အကန္တာယ အမနာပါယ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ သံဝတ္တန္တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဒိဋ္ဌိ ဟိဿ [ဒိဋ္ဌိ ဟိ (သီ. သျာ. ဣ.)], ဘိက္ခဝေ, ပါပိကာ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, နိမ္ဗဗီဇံ ဝါ ကောသာတကိဗီဇံ ဝါ တိတ္တကာလာဗုဗီဇံ ဝါ အလ္လာယ ပထဝိယာ နိက္ခိတ္တံ ယဉ္စေဝ ပထဝိရသံ ဥပါဒိယတိ ယဉ္စ အာပေါရသံ ဥပါဒိယတိ , သဗ္ဗံ တံ တိတ္တကတ္တာယ ကဋုကတ္တာယ အသာတတ္တာယ သံဝတ္တတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဗီဇဉှိ, ဘိက္ခဝေ, ပါပကံ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကဿ ပုရိသပုဂ္ဂလဿ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပဿ မိစ္ဆာဝါစဿ မိစ္ဆာကမ္မန္တဿ မိစ္ဆာအာဇီဝဿ မိစ္ဆာဝါယာမဿ မိစ္ဆာသတိဿ မိစ္ဆာသမာဓိဿ မိစ္ဆာဉာဏိဿ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိဿ ယဉ္စေဝ ကာယကမ္မံ ယထာဒိဋ္ဌိ သမတ္တံ သမာဒိန္နံ ယဉ္စ ဝစီကမ္မံ။ ယဉ္စ မနောကမ္မံ ယထာဒိဋ္ဌိ သမတ္တံ သမာဒိန္နံ ယာ စ စေတနာ ယာ စ ပတ္ထနာ ယော စ ပဏိဓိ ယေ စ သင်္ခါရာ, သဗ္ဗေ တေ ဓမ္မာ အနိဋ္ဌာယ အကန္တာယ အမနာပါယ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ သံဝတ္တန္တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဒိဋ္ဌိ ဟိဿ, ဘိက္ခဝေ , ပါပိကာ။

‘‘သမ္မာဒိဋ္ဌိကဿ, ဘိက္ခဝေ, ပုရိသပုဂ္ဂလဿ သမ္မာသင်္ကပ္ပဿ သမ္မာဝါစဿ သမ္မာကမ္မန္တဿ သမ္မာအာဇီဝဿ သမ္မာဝါယာမဿ သမ္မာသတိဿ သမ္မာသမာဓိဿ သမ္မာဉာဏိဿ သမ္မာဝိမုတ္တိဿ ယဉ္စေဝ ကာယကမ္မံ ယထာဒိဋ္ဌိ သမတ္တံ သမာဒိန္နံ ယဉ္စ ဝစီကမ္မံ ယထာဒိဋ္ဌိ သမတ္တံ သမာဒိန္နံ ယဉ္စ မနောကမ္မံ ယထာဒိဋ္ဌိ သမတ္တံ သမာဒိန္နံ ယာ စ စေတနာ ယာ စ ပတ္ထနာ ယော စ ပဏိဓိ ယေ စ သင်္ခါရာ, သဗ္ဗေ တေ ဓမ္မာ ဣဋ္ဌာယ ကန္တာယ မနာပါယ ဟိတာယ သုခါယ သံဝတ္တန္တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဒိဋ္ဌိ ဟိဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဒ္ဒိကာ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဥစ္ဆုဗီဇံ ဝါ သာလိဗီဇံ ဝါ မုဒ္ဒိကာဗီဇံ ဝါ အလ္လာယ ပထဝိယာ နိက္ခိတ္တံ ယဉ္စ ပထဝိရသံ ဥပါဒိယတိ ယဉ္စ အာပေါရသံ ဥပါဒိယတိ သဗ္ဗံ တံ သာတတ္တာယ မဓုရတ္တာယ အသေစနကတ္တာယ သံဝတ္တတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဗီဇဉှိ ဘိက္ခဝေ, ဘဒ္ဒကံ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာဒိဋ္ဌိကဿ။ပေ. ။ သမ္မာဝိမုတ္တိဿ ယဉ္စေဝ ကာယကမ္မံ ယထာဒိဋ္ဌိ သမတ္တံ သမာဒိန္နံ ယဉ္စ ဝစီကမ္မံ။ ယဉ္စ မနောကမ္မံ ယထာဒိဋ္ဌိ သမတ္တံ သမာဒိန္နံ ယာ စ စေတနာ ယာ စ ပတ္ထနာ ယော စ ပဏိဓိ ယေ စ သင်္ခါရာ, သဗ္ဗေ တေ ဓမ္မာ ဣဋ္ဌာယ ကန္တာယ မနာပါယ ဟိတာယ သုခါယ သံဝတ္တန္တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဒိဋ္ဌိ ဟိဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဒ္ဒိကာ’’တိ။ စတုတ္ထံ။

၅. ဝိဇ္ဇာသုတ္တံ

၁၀၅. ‘‘အဝိဇ္ဇာ , ဘိက္ခဝေ, ပုဗ္ဗင်္ဂမာ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ သမာပတ္တိယာ, အနွဒေဝ အဟိရိကံ အနောတ္တပ္ပံ။ အဝိဇ္ဇာဂတဿ, ဘိက္ခဝေ, အဝိဒ္ဒသုနော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ပဟောတိ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကဿ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပော ပဟောတိ, မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပဿ မိစ္ဆာဝါစာ ပဟောတိ, မိစ္ဆာဝါစဿ မိစ္ဆာကမ္မန္တော ပဟောတိ, မိစ္ဆာကမ္မန္တဿ မိစ္ဆာအာဇီဝေါ ပဟောတိ, မိစ္ဆာအာဇီဝဿ မိစ္ဆာဝါယာမော ပဟောတိ, မိစ္ဆာဝါယာမဿ မိစ္ဆာသတိ ပဟောတိ, မိစ္ဆာသတိဿ မိစ္ဆာသမာဓိ ပဟောတိ, မိစ္ဆာသမာဓိဿ မိစ္ဆာဉာဏံ ပဟောတိ, မိစ္ဆာဉာဏိဿ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ ပဟောတိ။

‘‘ဝိဇ္ဇာ, ဘိက္ခဝေ, ပုဗ္ဗင်္ဂမာ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ သမာပတ္တိယာ, အနွဒေဝ ဟိရောတ္တပ္ပံ။ ဝိဇ္ဇာဂတဿ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဒ္ဒသုနော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ပဟောတိ, သမ္မာဒိဋ္ဌိကဿ သမ္မာသင်္ကပ္ပော ပဟောတိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပဿ သမ္မာဝါစာ ပဟောတိ, သမ္မာဝါစဿ သမ္မာကမ္မန္တော ပဟောတိ, သမ္မာကမ္မန္တဿ သမ္မာအာဇီဝေါ ပဟောတိ, သမ္မာအာဇီဝဿ သမ္မာဝါယာမော ပဟောတိ, သမ္မာဝါယာမဿ သမ္မာသတိ ပဟောတိ, သမ္မာသတိဿ သမ္မာသမာဓိ ပဟောတိ, သမ္မာသမာဓိဿ သမ္မာဉာဏံ ပဟောတိ, သမ္မာဉာဏိဿ သမ္မာဝိမုတ္တိ ပဟောတီ’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆. နိဇ္ဇရသုတ္တံ

၁၀၆. [ဒီ. နိ. ၃.၃၆၀] ‘‘ဒသယိမာနိ , ဘိက္ခဝေ, နိဇ္ဇရဝတ္ထူနိ။ ကတမာနိ ဒသ? သမ္မာဒိဋ္ဌိကဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ နိဇ္ဇိဏ္ဏာ ဟောတိ; ယေ စ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ တေ စဿ နိဇ္ဇိဏ္ဏာ ဟောန္တိ; သမ္မာဒိဋ္ဌိပစ္စယာ စ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ။

‘‘သမ္မာသင်္ကပ္ပဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပော နိဇ္ဇိဏ္ဏော ဟောတိ; ယေ စ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ တေ စဿ နိဇ္ဇိဏ္ဏာ ဟောန္တိ; သမ္မာသင်္ကပ္ပပစ္စယာ စ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ။

‘‘သမ္မာဝါစဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဝါစာ နိဇ္ဇိဏ္ဏာ ဟောတိ; ယေ စ မိစ္ဆာဝါစာပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ တေ စဿ နိဇ္ဇိဏ္ဏာ ဟောန္တိ; သမ္မာဝါစာပစ္စယာ စ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ။

‘‘သမ္မာကမ္မန္တဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာကမ္မန္တော နိဇ္ဇိဏ္ဏော ဟောတိ; ယေ စ မိစ္ဆာကမ္မန္တပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ တေ စဿ နိဇ္ဇိဏ္ဏာ ဟောန္တိ; သမ္မာကမ္မန္တပစ္စယာ စ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ။

‘‘သမ္မာအာဇီဝဿ , ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာအာဇီဝေါ နိဇ္ဇိဏ္ဏော ဟောတိ; ယေ စ မိစ္ဆာအာဇီဝပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ တေ စဿ နိဇ္ဇိဏ္ဏာ ဟောန္တိ; သမ္မာအာဇီဝပစ္စယာ စ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ။

‘‘သမ္မာဝါယာမဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဝါယာမော နိဇ္ဇိဏ္ဏော ဟောတိ; ယေ စ မိစ္ဆာဝါယာမပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ တေ စဿ နိဇ္ဇိဏ္ဏာ ဟောန္တိ; သမ္မာဝါယာမပစ္စယာ စ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ။

‘‘သမ္မာသတိဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာသတိ နိဇ္ဇိဏ္ဏာ ဟောတိ; ယေ စ မိစ္ဆာသတိပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ တေ စဿ နိဇ္ဇိဏ္ဏာ ဟောန္တိ; သမ္မာသတိပစ္စယာ စ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ။

‘‘သမ္မာသမာဓိဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာသမာဓိ နိဇ္ဇိဏ္ဏော ဟောတိ; ယေ စ မိစ္ဆာသမာဓိပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ တေ စဿ နိဇ္ဇိဏ္ဏာ ဟောန္တိ; သမ္မာသမာဓိပစ္စယာ စ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ။

‘‘သမ္မာဉာဏိဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဉာဏံ နိဇ္ဇိဏ္ဏံ ဟောတိ; ယေ စ မိစ္ဆာဉာဏပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ တေ စဿ နိဇ္ဇိဏ္ဏာ ဟောန္တိ; သမ္မာဉာဏပစ္စယာ စ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ။

‘‘သမ္မာဝိမုတ္တိဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ နိဇ္ဇိဏ္ဏာ ဟောတိ; ယေ စ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ တေ စဿ နိဇ္ဇိဏ္ဏာ ဟောန္တိ; သမ္မာဝိမုတ္တိပစ္စယာ စ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ။ ဣမာနိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒသ နိဇ္ဇရဝတ္ထူနီ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇. ဓေါဝနသုတ္တံ

၁၀၇. ‘‘အတ္ထိ, ဘိက္ခဝေ, ဒက္ခိဏေသု ဇနပဒေသု ဓေါဝနံ နာမ။ တတ္ထ ဟောတိ အန္နမ္ပိ ပါနမ္ပိ ခဇ္ဇမ္ပိ ဘောဇ္ဇမ္ပိ လေယျမ္ပိ ပေယျမ္ပိ နစ္စမ္ပိ ဂီတမ္ပိ ဝါဒိတမ္ပိ။ အတ္ထေတံ, ဘိက္ခဝေ, ဓေါဝနံ; ‘နေတံ နတ္ထီ’တိ ဝဒါမိ။ တဉ္စ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, ဓေါဝနံ ဟီနံ ဂမ္မံ ပေါထုဇ္ဇနိကံ အနရိယံ အနတ္ထသံဟိတံ န နိဗ္ဗိဒါယ န ဝိရာဂါယ န နိရောဓါယ န ဥပသမာယ န အဘိညာယ န သမ္ဗောဓါယ န နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။

‘‘အဟဉ္စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အရိယံ ဓေါဝနံ ဒေသေဿာမိ, ယံ ဓေါဝနံ ဧကန္တနိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓါယ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓါယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ, ယံ ဓေါဝနံ အာဂမ္မ ဇာတိဓမ္မာ သတ္တာ ဇာတိယာ ပရိမုစ္စန္တိ, ဇရာဓမ္မာ သတ္တာ ဇရာယ ပရိမုစ္စန္တိ, မရဏဓမ္မာ သတ္တာ မရဏေန ပရိမုစ္စန္တိ, သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသဓမ္မာ သတ္တာ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသေဟိ ပရိမုစ္စန္တိ။ တံ သုဏာထ, သာဓုကံ မနသိ ကရောထ; ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ကတမဉ္စ တံ, ဘိက္ခဝေ, အရိယံ ဓေါဝနံ, (ယံ ဓေါဝနံ) [( ) နတ္ထိ သျာမပေါတ္ထကေ] ဧကန္တနိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓါယ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓါယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ, ယံ ဓေါဝနံ အာဂမ္မ ဇာတိဓမ္မာ သတ္တာ ဇာတိယာ ပရိမုစ္စန္တိ, ဇရာဓမ္မာ သတ္တာ ဇရာယ ပရိမုစ္စန္တိ, မရဏဓမ္မာ သတ္တာ မရဏေန ပရိမုစ္စန္တိ, သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသဓမ္မာ သတ္တာ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသေဟိ ပရိမုစ္စန္တိ?

‘‘သမ္မာဒိဋ္ဌိကဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ နိဒ္ဓေါတာ ဟောတိ; ယေ စ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ တေ စဿ နိဒ္ဓေါတာ ဟောန္တိ; သမ္မာဒိဋ္ဌိပစ္စယာ စ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ။

‘‘သမ္မာသင်္ကပ္ပဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပော နိဒ္ဓေါတော ဟောတိ။ပေ.။ သမ္မာဝါစဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဝါစာ နိဒ္ဓေါတာ ဟောတိ။ သမ္မာကမ္မန္တဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာကမ္မန္တော နိဒ္ဓေါတော ဟောတိ။ သမ္မာအာဇီဝဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာအာဇီဝေါ နိဒ္ဓေါတော ဟောတိ။ သမ္မာဝါယာမဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဝါယာမော နိဒ္ဓေါတော ဟောတိ။ သမ္မာသတိဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာသတိ နိဒ္ဓေါတာ ဟောတိ။ သမ္မာသမာဓိဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာသမာဓိ နိဒ္ဓေါတော ဟောတိ။ သမ္မာဉာဏိဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဉာဏံ နိဒ္ဓေါတံ ဟောတိ။ပေ.။။

‘‘သမ္မာဝိမုတ္တိဿ , ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ နိဒ္ဓေါတာ ဟောတိ; ယေ စ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ တေ စဿ နိဒ္ဓေါတာ ဟောန္တိ; သမ္မာဝိမုတ္တိပစ္စယာ စ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ။ ဣဒံ ခေါ တံ, ဘိက္ခဝေ, အရိယံ ဓေါဝနံ ဧကန္တနိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓါယ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓါယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ, ယံ ဓေါဝနံ အာဂမ္မ ဇာတိဓမ္မာ သတ္တာ ဇာတိယာ ပရိမုစ္စန္တိ, ဇရာဓမ္မာ သတ္တာ ဇရာယ ပရိမုစ္စန္တိ, မရဏဓမ္မာ သတ္တာ မရဏေန ပရိမုစ္စန္တိ, သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသဓမ္မာ သတ္တာ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသေဟိ ပရိမုစ္စန္တီ’’တိ။ သတ္တမံ။

၈. တိကိစ္ဆကသုတ္တံ

၁၀၈. ‘‘တိကိစ္ဆကာ , ဘိက္ခဝေ, ဝိရေစနံ ဒေန္တိ ပိတ္တသမုဋ္ဌာနာနမ္ပိ အာဗာဓါနံ ပဋိဃာတာယ, သေမှသမုဋ္ဌာနာနမ္ပိ အာဗာဓါနံ ပဋိဃာတာယ, ဝါတသမုဋ္ဌာနာနမ္ပိ အာဗာဓါနံ ပဋိဃာတာယ။ အတ္ထေတံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိရေစနံ; ‘နေတံ နတ္ထီ’တိ ဝဒါမိ။ တဉ္စ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိရေစနံ သမ္ပဇ္ဇတိပိ ဝိပဇ္ဇတိပိ။

‘‘အဟဉ္စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အရိယံ ဝိရေစနံ ဒေသေဿာမိ, ယံ ဝိရေစနံ သမ္ပဇ္ဇတိယေဝ နော ဝိပဇ္ဇတိ, ယံ ဝိရေစနံ အာဂမ္မ ဇာတိဓမ္မာ သတ္တာ ဇာတိယာ ပရိမုစ္စန္တိ, ဇရာဓမ္မာ သတ္တာ ဇရာယ ပရိမုစ္စန္တိ, မရဏဓမ္မာ သတ္တာ မရဏေန ပရိမုစ္စန္တိ, သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသဓမ္မာ သတ္တာ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသေဟိ ပရိမုစ္စန္တိ။ တံ သုဏာထ, သာဓုကံ မနသိ ကရောထ; ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ကတမဉ္စ တံ, ဘိက္ခဝေ, အရိယံ ဝိရေစနံ, ယံ ဝိရေစနံ သမ္ပဇ္ဇတိယေဝ နော ဝိပဇ္ဇတိ, ယံ ဝိရေစနံ အာဂမ္မ ဇာတိဓမ္မာ သတ္တာ ဇာတိယာ ပရိမုစ္စန္တိ, ဇရာဓမ္မာ သတ္တာ ဇရာယ ပရိမုစ္စန္တိ, မရဏဓမ္မာ သတ္တာ မရဏေန ပရိမုစ္စန္တိ , သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသဓမ္မာ သတ္တာ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသေဟိ ပရိမုစ္စန္တိ?

‘‘သမ္မာဒိဋ္ဌိကဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဝိရိတ္တာ ဟောတိ; ယေ စ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ တေ စဿ ဝိရိတ္တာ ဟောန္တိ; သမ္မာဒိဋ္ဌိပစ္စယာ စ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ။

‘‘သမ္မာသင်္ကပ္ပဿ , ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပော ဝိရိတ္တော ဟောတိ။ပေ.။ သမ္မာဝါစဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဝါစာ ဝိရိတ္တာ ဟောတိ။ သမ္မာကမ္မန္တဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာကမ္မန္တော ဝိရိတ္တော ဟောတိ။ သမ္မာအာဇီဝဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာအာဇီဝေါ ဝိရိတ္တော ဟောတိ။ သမ္မာဝါယာမဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဝါယာမော ဝိရိတ္တော ဟောတိ။ သမ္မာသတိဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာသတိ ဝိရိတ္တာ ဟောတိ။ သမ္မာသမာဓိဿ , ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာသမာဓိ ဝိရိတ္တော ဟောတိ။ သမ္မာဉာဏိဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဉာဏံ ဝိရိတ္တံ ဟောတိ။ပေ.။။

‘‘သမ္မာဝိမုတ္တိဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ ဝိရိတ္တာ ဟောတိ; ယေ စ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ တေ စဿ ဝိရိတ္တာ ဟောန္တိ; သမ္မာဝိမုတ္တိပစ္စယာ စ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ။ ဣဒံ ခေါ တံ, ဘိက္ခဝေ, အရိယံ ဝိရေစနံ ယံ ဝိရေစနံ သမ္ပဇ္ဇတိယေဝ နော ဝိပဇ္ဇတိ, ယံ ဝိရေစနံ အာဂမ္မ ဇာတိဓမ္မာ သတ္တာ ဇာတိယာ ပရိမုစ္စန္တိ။ပေ.။ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသေဟိ ပရိမုစ္စန္တီ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉. ဝမနသုတ္တံ

၁၀၉. ‘‘တိကိစ္ဆကာ , ဘိက္ခဝေ, ဝမနံ ဒေန္တိ ပိတ္တသမုဋ္ဌာနာနမ္ပိ အာဗာဓါနံ ပဋိဃာတာယ, သေမှသမုဋ္ဌာနာနမ္ပိ အာဗာဓါနံ ပဋိဃာတာယ, ဝါတသမုဋ္ဌာနာနမ္ပိ အာဗာဓါနံ ပဋိဃာတာယ။ အတ္ထေတံ, ဘိက္ခဝေ, ဝမနံ; ‘နေတံ နတ္ထီ’တိ ဝဒါမိ။ တဉ္စ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, ဝမနံ သမ္ပဇ္ဇတိပိ ဝိပဇ္ဇတိပိ။

‘‘အဟဉ္စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အရိယံ ဝမနံ ဒေသေဿာမိ, ယံ ဝမနံ သမ္ပဇ္ဇတိယေဝ နော ဝိပဇ္ဇတိ, ယံ ဝမနံ အာဂမ္မ ဇာတိဓမ္မာ သတ္တာ ဇာတိယာ ပရိမုစ္စန္တိ, ဇရာဓမ္မာ သတ္တာ ဇရာယ ပရိမုစ္စန္တိ, မရဏဓမ္မာ သတ္တာ မရဏေန ပရိမုစ္စန္တိ, သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသဓမ္မာ သတ္တာ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသေဟိ ပရိမုစ္စန္တိ။ တံ သုဏာထ။ပေ.။။

‘‘ကတမဉ္စ တံ, ဘိက္ခဝေ, အရိယံ ဝမနံ, ယံ ဝမနံ သမ္ပဇ္ဇတိယေဝ နော ဝိပဇ္ဇတိ, ယံ ဝမနံ အာဂမ္မ ဇာတိဓမ္မာ သတ္တာ ဇာတိယာ ပရိမုစ္စန္တိ။ပေ.။ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသဓမ္မာ သတ္တာ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသေဟိ ပရိမုစ္စန္တိ?

‘‘သမ္မာဒိဋ္ဌိကဿ , ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဝန္တာ ဟောတိ; ယေ စ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ တေ စဿ ဝန္တာ ဟောန္တိ; သမ္မာဒိဋ္ဌိပစ္စယာ စ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ။

‘‘သမ္မာသင်္ကပ္ပဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပော ဝန္တော ဟောတိ။ပေ.။ သမ္မာဝါစဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဝါစာ ဝန္တာ ဟောတိ။ သမ္မာကမ္မန္တဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာကမ္မန္တော ဝန္တော ဟောတိ။ သမ္မာအာဇီဝဿ ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာအာဇီဝေါ ဝန္တော ဟောတိ။ သမ္မာဝါယာမဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဝါယာမော ဝန္တော ဟောတိ။ သမ္မာသတိဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာသတိ ဝန္တာ ဟောတိ။ သမ္မာသမာဓိဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာသမာဓိ ဝန္တော ဟောတိ။ သမ္မာဉာဏိဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဉာဏံ ဝန္တံ ဟောတိ ။ပေ.။။

‘‘သမ္မာဝိမုတ္တိဿ , ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ ဝန္တာ ဟောတိ; ယေ စ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ တေ စဿ ဝန္တာ ဟောန္တိ; သမ္မာဝိမုတ္တိပစ္စယာ စ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ။ ဣဒံ ခေါ တံ, ဘိက္ခဝေ, အရိယံ ဝမနံ ယံ ဝမနံ သမ္ပဇ္ဇတိယေဝ နော ဝိပဇ္ဇတိ, ယံ ဝမနံ အာဂမ္မ ဇာတိဓမ္မာ သတ္တာ ဇာတိယာ ပရိမုစ္စန္တိ။ပေ.။ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသေဟိ ပရိမုစ္စန္တီ’’တိ။ နဝမံ။

၁၀. နိဒ္ဓမနီယသုတ္တံ

၁၁၀. ‘‘ဒသယိမေ, ဘိက္ခဝေ, နိဒ္ဓမနီယာ ဓမ္မာ။ ကတမေ ဒသ? သမ္မာဒိဋ္ဌိကဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ နိဒ္ဓန္တာ ဟောတိ; ယေ စ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ တေ စဿ နိဒ္ဓန္တာ ဟောန္တိ; သမ္မာဒိဋ္ဌိပစ္စယာ စ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ ။

‘‘သမ္မာသင်္ကပ္ပဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပော နိဒ္ဓန္တော ဟောတိ။ပေ.။ သမ္မာဝါစဿ ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဝါစာ နိဒ္ဓန္တာ ဟောတိ။ သမ္မာကမ္မန္တဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာကမ္မန္တော နိဒ္ဓန္တော ဟောတိ။ သမ္မာအာဇီဝဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာအာဇီဝေါ နိဒ္ဓန္တော ဟောတိ။ သမ္မာဝါယာမဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဝါယာမော နိဒ္ဓန္တော ဟောတိ။ သမ္မာသတိဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာသတိ နိဒ္ဓန္တာ ဟောတိ။ သမ္မာသမာဓိဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာသမာဓိ နိဒ္ဓန္တော ဟောတိ။ သမ္မာဉာဏိဿ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဉာဏံ နိဒ္ဓန္တံ ဟောတိ။။

‘‘သမ္မာဝိမုတ္တိဿ , ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ နိဒ္ဓန္တာ ဟောတိ; ယေ စ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ တေ စဿ နိဒ္ဓန္တာ ဟောန္တိ; သမ္မာဝိမုတ္တိပစ္စယာ စ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒသ နိဒ္ဓမနီယာ ဓမ္မာ’’တိ။ ဒသမံ။

၁၁. ပဌမအသေခသုတ္တံ

၁၁၁. အထ ခေါ အညတရော ဘိက္ခု ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘‘အသေခေါ အသေခေါ’တိ, ဘန္တေ, ဝုစ္စတိ။ ကိတ္တာဝတာ ဘန္တေ, ဘိက္ခု အသေခေါ ဟောတီ’’တိ? ‘‘ဣဓ, ဘိက္ခု, ဘိက္ခု အသေခါယ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခေန သမ္မာသင်္ကပ္ပေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခါယ သမ္မာဝါစာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခေန သမ္မာကမ္မန္တေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခေန သမ္မာအာဇီဝေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခေန သမ္မာဝါယာမေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခါယ သမ္မာသတိယာ သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခေန သမ္မာသမာဓိနာ သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခေန သမ္မာဉာဏေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခါယ သမ္မာဝိမုတ္တိယာ သမန္နာဂတော ဟောတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခု, ဘိက္ခု အသေခေါ ဟောတီ’’တိ။ ဧကာဒသမံ။

၁၂. ဒုတိယအသေခသုတ္တံ

၁၁၂. ‘‘ဒသယိမေ , ဘိက္ခဝေ, အသေခိယာ ဓမ္မာ။ ကတမေ ဒသ? အသေခါ သမ္မာဒိဋ္ဌိ, အသေခေါ သမ္မာသင်္ကပ္ပော, အသေခါ သမ္မာဝါစာ, အသေခေါ သမ္မာကမ္မန္တော, အသေခေါ သမ္မာအာဇီဝေါ, အသေခေါ သမ္မာဝါယာမော, အသေခါ သမ္မာသတိ, အသေခေါ သမ္မာသမာဓိ, အသေခံ သမ္မာဉာဏံ, အသေခါ သမ္မာဝိမုတ္တိ – ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒသ အသေခိယာ ဓမ္မာ’’တိ။ ဒွါဒသမံ။

သမဏသညာဝဂ္ဂေါ ပဌမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

သညာ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ မိစ္ဆတ္တံ၊ ဗီဇံ ဝိဇ္ဇာယ နိဇ္ဇရံ။

ဓေါဝနံ တိကိစ္ဆာ ဝမနံ နိဒ္ဓမနံ ဒွေ အသေခါတိ။

Bookmark (0)
ClosePlease login

No account yet? Register