ထေရဝဂ္ဂေါ

(၉) ၄. ထေရဝဂ္ဂေါ

၁. ဝါဟနသုတ္တံ

၈၁. ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ စမ္ပာယံ ဝိဟရတိ ဂဂ္ဂရာယ ပေါက္ခရဏိယာ တီရေ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဝါဟနော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသကႅမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ဝါဟနော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကတိဟိ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဓမ္မေဟိ တထာဂတော နိဿဋော ဝိသံယုတ္တော ဝိပ္ပမုတ္တော ဝိမရိယာဒီကတေန စေတသာ ဝိဟရတီ’’တိ?

‘‘ဒသဟိ ခေါ, ဝါဟန, ဓမ္မေဟိ တထာဂတော နိဿဋော ဝိသံယုတ္တော ဝိပ္ပမုတ္တော ဝိမရိယာဒီကတေန စေတသာ ဝိဟရတိ။ ကတမေဟိ ဒသဟိ? ရူပေန ခေါ, ဝါဟန, တထာဂတော နိဿဋော ဝိသံယုတ္တော ဝိပ္ပမုတ္တော ဝိမရိယာဒီကတေန စေတသာ ဝိဟရတိ, ဝေဒနာယ ခေါ, ဝါဟန။ပေ.။ သညာယ ခေါ, ဝါဟန။ သင်္ခါရေဟိ ခေါ, ဝါဟန။ ဝိညာဏေန ခေါ, ဝါဟန။ ဇာတိယာ ခေါ, ဝါဟန။ ဇရာယ ခေါ, ဝါဟန။ မရဏေန ခေါ, ဝါဟန။ ဒုက္ခေဟိ ခေါ, ဝါဟန။ ကိလေသေဟိ ခေါ, ဝါဟန, တထာဂတော နိဿဋော ဝိသံယုတ္တော ဝိပ္ပမုတ္တော ဝိမရိယာဒီကတေန စေတသာ ဝိဟရတိ။ သေယျထာပိ, ဝါဟန, ဥပ္ပလံ ဝါ ပဒုမံ ဝါ ပုဏ္ဍရီကံ ဝါ ဥဒကေ ဇာတံ ဥဒကေ သံဝဍ္ဎံ ဥဒကာ ပစ္စုဂ္ဂမ္မ ဌိတံ အနုပလိတ္တံ ဥဒကေန; ဧဝမေဝံ ခေါ, ဝါဟန, ဣမေဟိ ဒသဟိ ဓမ္မေဟိ တထာဂတော နိဿဋော ဝိသံယုတ္တော ဝိပ္ပမုတ္တော ဝိမရိယာဒီကတေန စေတသာ ဝိဟရတီ’’တိ။ ပဌမံ။

၂. အာနန္ဒသုတ္တံ

၈၂. အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘သော ဝတာနန္ဒ, ဘိက္ခု ‘အဿဒ္ဓေါ သမာနော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿတီ’တိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘သော ဝတာနန္ဒ, ဘိက္ခု ‘ဒုဿီလော သမာနော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿတီ’တိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘သော ဝတာနန္ဒ, ဘိက္ခု ‘အပ္ပဿုတော သမာနော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿတီ’တိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘သော ဝတာနန္ဒ, ဘိက္ခု ‘ဒုဗ္ဗစော သမာနော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿတီ’တိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘သော ဝတာနန္ဒ, ဘိက္ခု ‘ပါပမိတ္တော သမာနော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿတီ’တိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘သော ဝတာနန္ဒ, ဘိက္ခု ‘ကုသီတော သမာနော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿတီ’တိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘သော ဝတာနန္ဒ, ဘိက္ခု ‘မုဋ္ဌဿတိ သမာနော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿတီ’တိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘သော ဝတာနန္ဒ, ဘိက္ခု ‘အသန္တုဋ္ဌော သမာနော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿတီ’တိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘သော ဝတာနန္ဒ, ဘိက္ခု ‘ပါပိစ္ဆော သမာနော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿတီ’တိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘သော ဝတာနန္ဒ, ဘိက္ခု ‘မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော သမာနော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿတီ’တိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘သော ဝတာနန္ဒ, ဘိက္ခု ‘ဣမေဟိ ဒသဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿတီ’တိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘သော ဝတာနန္ဒ, ဘိက္ခု ‘သဒ္ဓေါ သမာနော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿတီ’တိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘သော ဝတာနန္ဒ, ဘိက္ခု ‘သီလဝါ သမာနော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿတီ’တိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘သော ဝတာနန္ဒ, ဘိက္ခု ‘ဗဟုဿုတော သုတဓရော သမာနော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿတီ’တိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘သော ဝတာနန္ဒ, ဘိက္ခု ‘သုဝစော သမာနော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿတီ’တိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘သော ဝတာနန္ဒ, ဘိက္ခု ‘ကလျာဏမိတ္တော သမာနော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿတီ’တိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘သော ဝတာနန္ဒ, ဘိက္ခု ‘အာရဒ္ဓဝီရိယော သမာနော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿတီ’တိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘သော ဝတာနန္ဒ, ဘိက္ခု ‘ဥပဋ္ဌိတဿတိ သမာနော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿတီ’တိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘သော ဝတာနန္ဒ, ဘိက္ခု ‘သန္တုဋ္ဌော သမာနော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿတီ’တိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘သော ဝတာနန္ဒ, ဘိက္ခု ‘အပ္ပိစ္ဆော သမာနော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿတီ’တိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘သော ဝတာနန္ဒ, ဘိက္ခု ‘သမ္မာဒိဋ္ဌိကော သမာနော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿတီ’တိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘သော ဝတာနန္ဒ, ဘိက္ခု ‘ဣမေဟိ ဒသဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿတီ’တိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃. ပုဏ္ဏိယသုတ္တံ

၈၃. အထ ခေါ အာယသ္မာ ပုဏ္ဏိယော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ပုဏ္ဏိယော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု ကော ပစ္စယော ယေန အပ္ပေကဒါ တထာဂတံ ဓမ္မဒေသနာ ပဋိဘာတိ အပ္ပေကဒါ နပ္ပဋိဘာတီ’’တိ?

‘‘သဒ္ဓေါ စ, ပုဏ္ဏိယ, ဘိက္ခု ဟောတိ, နော စ ဥပသင်္ကမိတာ; နေဝ တာဝ တထာဂတံ ဓမ္မဒေသနာ ပဋိဘာတိ။ ယတော စ ခေါ, ပုဏ္ဏိယ, ဘိက္ခု သဒ္ဓေါ စ ဟောတိ ဥပသင်္ကမိတာ စ, ဧဝံ တထာဂတံ ဓမ္မဒေသနာ ပဋိဘာတိ။

‘‘သဒ္ဓေါ စ, ပုဏ္ဏိယ, ဘိက္ခု ဟောတိ ဥပသင်္ကမိတာ စ, နော စ ပယိရုပါသိတာ။ပေ.။ ပယိရုပါသိတာ စ, နော စ ပရိပုစ္ဆိတာ။ ပရိပုစ္ဆိတာ စ, နော စ ဩဟိတသောတော ဓမ္မံ သုဏာတိ။ ဩဟိတသောတော စ ဓမ္မံ သုဏာတိ, နော စ သုတွာ ဓမ္မံ ဓါရေတိ။ သုတွာ စ ဓမ္မံ ဓါရေတိ, နော စ ဓါတာနံ ဓမ္မာနံ အတ္ထံ ဥပပရိက္ခတိ။ ဓါတာနဉ္စ ဓမ္မာနံ အတ္ထံ ဥပပရိက္ခတိ နော စ အတ္ထမညာယ ဓမ္မမညာယ ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပန္နော ဟောတိ။ အတ္ထမညာယ ဓမ္မမညာယ ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပန္နော စ ဟောတိ, နော စ ကလျာဏဝါစော ဟောတိ ကလျာဏဝါက္ကရဏော ပေါရိယာ ဝါစာယ သမန္နာဂတော ဝိဿဋ္ဌာယ အနေလဂဠာယ အတ္ထဿ ဝိညာပနိယာ။ ကလျာဏဝါစော စ ဟောတိ ကလျာဏဝါက္ကရဏော ပေါရိယာ ဝါစာယ သမန္နာဂတော ဝိဿဋ္ဌာယ အနေလဂဠာယ အတ္ထဿ ဝိညာပနိယာ, နော စ သန္ဒဿကော ဟောတိ သမာဒပကော သမုတ္တေဇကော သမ္ပဟံသကော သဗြဟ္မစာရီနံ, နေဝ တာဝ တထာဂတံ ဓမ္မဒေသနာ ပဋိဘာတိ။

‘‘ယတော စ ခေါ, ပုဏ္ဏိယ, ဘိက္ခု သဒ္ဓေါ စ ဟောတိ, ဥပသင်္ကမိတာ စ, ပယိရုပါသိတာ စ, ပရိပုစ္ဆိတာ စ, ဩဟိတသောတော စ ဓမ္မံ သုဏာတိ, သုတွာ စ ဓမ္မံ ဓါရေတိ, ဓါတာနဉ္စ ဓမ္မာနံ အတ္ထံ ဥပပရိက္ခတိ, အတ္ထမညာယ ဓမ္မမညာယ ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပန္နော စ ဟောတိ, ကလျာဏဝါစော စ ဟောတိ ကလျာဏဝါက္ကရဏော ပေါရိယာ ဝါစာယ သမန္နာဂတော ဝိဿဋ္ဌာယ အနေလဂဠာယ အတ္ထဿ ဝိညာပနိယာ, သန္ဒဿကော စ ဟောတိ သမာဒပကော သမုတ္တေဇကော သမ္ပဟံသကော သဗြဟ္မစာရီနံ – ဧဝံ တထာဂတံ ဓမ္မဒေသနာ ပဋိဘာတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ပုဏ္ဏိယ , ဒသဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတာ [သမန္နာဂတော (က.)] [ဧကန္တံ တထာဂတံ ဓမ္မဒေသနာ ပဋိဘာတီတိ (သျာ.)] ဧကန္တပဋိဘာနာ [ဧကန္တပဋိဘာနံ (သီ.)] တထာဂတံ ဓမ္မဒေသနာ ဟောတီ’’တိ [ဧကန္တံ တထာဂတံ ဓမ္မဒေသနာ ပဋိဘာတီတိ (သျာ.)]။ တတိယံ။

၄. ဗျာကရဏသုတ္တံ

၈၄. တတြ ခေါ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အာဝုသော ဘိက္ခဝေ’’တိ။ ‘‘အာဝုသော’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော မဟာမောဂ္ဂလ္လာနဿ ပစ္စဿောသုံ။ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဣဓါဝုသော, ဘိက္ခု အညံ ဗျာကရောတိ – ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာမီ’တိ။ တမေနံ တထာဂတော ဝါ တထာဂတသာဝကော ဝါ ဈာယီ သမာပတ္တိကုသလော ပရစိတ္တကုသလော ပရစိတ္တပရိယာယကုသလော သမနုယုဉ္ဇတိ သမနုဂ္ဂါဟတိ သမနုဘာသတိ။ သော တထာဂတေန ဝါ တထာဂတသာဝကေန ဝါ ဈာယိနာ သမာပတ္တိကုသလေန ပရစိတ္တကုသလေန ပရစိတ္တပရိယာယကုသလေန သမနုယုဉ္ဇိယမာနော သမနုဂ္ဂါဟိယမာနော သမနုဘာသိယမာနော ဣရီဏံ အာပဇ္ဇတိ ဝိစိနံ [ဝိသိနံ (သီ. အဋ္ဌ.)] အာပဇ္ဇတိ အနယံ အာပဇ္ဇတိ ဗျသနံ အာပဇ္ဇတိ အနယဗျသနံ အာပဇ္ဇတိ။

‘‘တမေနံ တထာဂတော ဝါ တထာဂတသာဝကော ဝါ ဈာယီ သမာပတ္တိကုသလော ပရစိတ္တကုသလော ပရစိတ္တပရိယာယကုသလော ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ မနသိ ကရောတိ – ‘ကိံ နု ခေါ အယမာယသ္မာ အညံ ဗျာကရောတိ – ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာမီ’တိ?

‘‘တမေနံ တထာဂတော ဝါ တထာဂတသာဝကော ဝါ ဈာယီ သမာပတ္တိကုသလော ပရစိတ္တကုသလော ပရစိတ္တပရိယာယကုသလော ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာတိ –

‘ကောဓနော ခေါ အယမာယသ္မာ; ကောဓပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတိ။ ကောဓပရိယုဋ္ဌာနံ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘ဥပနာဟီ ခေါ ပန အယမာယသ္မာ; ဥပနာဟပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတိ။ ဥပနာဟပရိယုဋ္ဌာနံ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘မက္ခီ ခေါ ပန အယမာယသ္မာ; မက္ခပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတိ။ မက္ခပရိယုဋ္ဌာနံ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘ပဠာသီ ခေါ ပန အယမာယသ္မာ; ပဠာသပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတိ။ ပဠာသပရိယုဋ္ဌာနံ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘ဣဿုကီ ခေါ ပန အယမာယသ္မာ; ဣဿာပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတိ။ ဣဿာပရိယုဋ္ဌာနံ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘မစ္ဆရီ ခေါ ပန အယမာယသ္မာ; မစ္ဆေရပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတိ။ မစ္ဆေရပရိယုဋ္ဌာနံ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘သဌော ခေါ ပန အယမာယသ္မာ; သာဌေယျပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတိ။ သာဌေယျပရိယုဋ္ဌာနံ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘မာယာဝီ ခေါ ပန အယမာယသ္မာ; မာယာပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတိ။ မာယာပရိယုဋ္ဌာနံ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘ပါပိစ္ဆော ခေါ ပန အယမာယသ္မာ; ဣစ္ဆာပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတိ။ ဣစ္ဆာပရိယုဋ္ဌာနံ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘သတိ [မုဋ္ဌဿတိ (သီ. သျာ.)] ခေါ ပန အယမာယသ္မာ ဥတ္တရိ ကရဏီယေ ဩရမတ္တကေန ဝိသေသာဓိဂမေန အန္တရာ ဝေါသာနံ အာပန္နော။ အန္တရာ ဝေါသာနဂမနံ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ’။

‘‘သော ဝတာဝုသော, ဘိက္ခု ‘ဣမေ ဒသ ဓမ္မေ အပ္ပဟာယ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿတီ’တိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ သော ဝတာဝုသော, ဘိက္ခု ‘ဣမေ ဒသ ဓမ္မေ ပဟာယ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿတီ’တိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။ စတုတ္ထံ။

၅. ကတ္ထီသုတ္တံ

၈၅. ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ မဟာစုန္ဒော စေတီသု ဝိဟရတိ သဟဇာတိယံ။ တတြ ခေါ အာယသ္မာ မဟာစုန္ဒော ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အာဝုသော ဘိက္ခဝေ’’တိ။ ‘‘အာဝုသော’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော မဟာစုန္ဒဿ ပစ္စဿောသုံ။ အာယသ္မာ မဟာစုန္ဒော ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဣဓါဝုသော, ဘိက္ခု ကတ္ထီ ဟောတိ ဝိကတ္ထီ အဓိဂမေသု – ‘အဟံ ပဌမံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပိ, အဟံ ဒုတိယံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပိ, အဟံ တတိယံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပိ, အဟံ စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပိ, အဟံ အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပိ, အဟံ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပိ, အဟံ အာကိဉ္စညာယတနံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပိ, အဟံ နေဝသညာနာသညာယတနံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပိ, အဟံ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိဣ’တိ။

‘‘တမေနံ တထာဂတော ဝါ တထာဂတသာဝကော ဝါ ဈာယီ သမာပတ္တိကုသလော ပရစိတ္တကုသလော ပရစိတ္တပရိယာယကုသလော သမနုယုဉ္ဇတိ သမနုဂ္ဂါဟတိ သမနုဘာသတိ။ သော တထာဂတေန ဝါ တထာဂတသာဝကေန ဝါ ဈာယိနာ သမာပတ္တိကုသလေန ပရစိတ္တကုသလေန ပရစိတ္တပရိယာယကုသလေန သမနုယုဉ္ဇိယမာနော သမနုဂ္ဂါဟိယမာနော သမနုဘာသိယမာနော ဣရီဏံ အာပဇ္ဇတိ ဝိစိနံ အာပဇ္ဇတိ အနယံ အာပဇ္ဇတိ ဗျသနံ အာပဇ္ဇတိ အနယဗျသနံ အာပဇ္ဇတိ။

‘‘တမေနံ တထာဂတော ဝါ တထာဂတသာဝကော ဝါ ဈာယီ သမာပတ္တိကုသလော ပရစိတ္တကုသလော ပရစိတ္တပရိယာယကုသလော ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ မနသိ ကရောတိ – ‘ကိံ နု ခေါ အယမာယသ္မာ ကတ္ထီ ဟောတိ ဝိကတ္ထီ အဓိဂမေသု – အဟံ ပဌမံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပိ။ပေ.။ အဟံ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိဣ’တိ။

‘‘တမေနံ တထာဂတော ဝါ တထာဂတသာဝကော ဝါ ဈာယီ သမာပတ္တိကုသလော ပရစိတ္တကုသလော ပရစိတ္တပရိယာယကုသလော ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာတိ –

‘ဒီဃရတ္တံ ခေါ အယမာယသ္မာ ခဏ္ဍကာရီ ဆိဒ္ဒကာရီ သဗလကာရီ ကမ္မာသကာရီ န သန္တတကာရီ န သန္တတဝုတ္တိ သီလေသု။ ဒုဿီလော ခေါ အယမာယသ္မာ။ ဒုဿိလ္ယံ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘အဿဒ္ဓေါ ခေါ ပန အယမာယသ္မာ; အဿဒ္ဓိယံ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘အပ္ပဿုတော ခေါ ပန အယမာယသ္မာ အနာစာရော; အပ္ပသစ္စံ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ ။

‘ဒုဗ္ဗစော ခေါ ပန အယမာယသ္မာ; ဒေါဝစဿတာ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘ပါပမိတ္တော ခေါ ပန အယမာယသ္မာ; ပါပမိတ္တတာ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘ကုသီတော ခေါ ပန အယမာယသ္မာ; ကောသဇ္ဇံ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘မုဋ္ဌဿတိ ခေါ ပန အယမာယသ္မာ; မုဋ္ဌဿစ္စံ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘ကုဟကော ခေါ ပန အယမာယသ္မာ; ကောဟညံ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘ဒုဗ္ဘရော ခေါ ပန အယမာယသ္မာ; ဒုဗ္ဘရတာ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘ဒုပ္ပညော ခေါ ပန အယမာယသ္မာ; ဒုပ္ပညတာ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ’။

‘‘သေယျထာပိ, အာဝုသော, သဟာယကော သဟာယကံ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ယဒါ တေ, သမ္မ, ဓနေန [ဗန္ဓော (က.)] ဓနကရဏီယံ အဿ, ယာစေယျာသိ မံ [ယာစိဿသိ မံ (သီ.), ပဝေဒေယျာသိ မံ (သျာ.), ပရာဇေယျာပိ မံ (က.)] ဓနံ။ ဒဿာမိ တေ ဓန’န္တိ။ သော ကိဉ္စိဒေဝ ဓနကရဏီယေ သမုပ္ပန္နေ သဟာယကော သဟာယကံ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘အတ္ထော မေ, သမ္မ, ဓနေန။ ဒေဟိ မေ ဓန’န္တိ။ သော ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘တေန ဟိ, သမ္မ, ဣဓ ခနာဟီ’တိ။ သော တတြ ခနန္တော နာဓိဂစ္ဆေယျ။ သော ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘အလိကံ မံ, သမ္မ, အဝစ; တုစ္ဆကံ မံ, သမ္မ, အဝစ – ဣဓ ခနာဟီ’တိ။ သော ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘နာဟံ တံ, သမ္မ, အလိကံ အဝစံ, တုစ္ဆကံ အဝစံ။ တေန ဟိ, သမ္မ, ဣဓ ခနာဟီ’တိ။ သော တတြပိ ခနန္တော နာဓိဂစ္ဆေယျ။ သော ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘အလိကံ မံ, သမ္မ, အဝစ, တုစ္ဆကံ မံ, သမ္မ, အဝစ – ဣဓ ခနာဟီ’တိ။ သော ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘နာဟံ တံ, သမ္မ, အလိကံ အဝစံ, တုစ္ဆကံ အဝစံ ။ တေန ဟိ, သမ္မ, ဣဓ ခနာဟီ’တိ။ သော တတြပိ ခနန္တော နာဓိဂစ္ဆေယျ။ သော ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘အလိကံ မံ, သမ္မ, အဝစ, တုစ္ဆကံ မံ, သမ္မ, အဝစ – ဣဓ ခနာဟီ’တိ။ သော ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘နာဟံ တံ, သမ္မ, အလိကံ အဝစံ, တုစ္ဆကံ အဝစံ။ အပိ စ အဟမေဝ ဥမ္မာဒံ ပါပုဏိံ စေတသော ဝိပရိယာယ’န္တိ။

‘‘ဧဝမေဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ကတ္ထီ ဟောတိ ဝိကတ္ထီ အဓိဂမေသု – ‘အဟံ ပဌမံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပိ, အဟံ ဒုတိယံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပိ, အဟံ တတိယံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပိ, အဟံ စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပိ, အဟံ အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပိ, အဟံ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပိ, အဟံ အာကိဉ္စညာယတနံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပိ, အဟံ နေဝသညာနာသညာယတနံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပိ, အဟံ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိဣ’တိ။

‘‘တမေနံ တထာဂတော ဝါ တထာဂတသာဝကော ဝါ ဈာယီ သမာပတ္တိကုသလော ပရစိတ္တကုသလော ပရစိတ္တပရိယာယကုသလော သမနုယုဉ္ဇတိ သမနုဂ္ဂါဟတိ သမနုဘာသတိ။ သော တထာဂတေန ဝါ တထာဂတသာဝကေန ဝါ ဈာယိနာ သမာပတ္တိကုသလေန ပရစိတ္တကုသလေန ပရစိတ္တပရိယာယကုသလေန သမနုယုဉ္ဇိယမာနော သမနုဂ္ဂါဟိယမာနော သမနုဘာသိယမာနော ဣရီဏံ အာပဇ္ဇတိ ဝိစိနံ အာပဇ္ဇတိ အနယံ အာပဇ္ဇတိ ဗျသနံ အာပဇ္ဇတိ အနယဗျသနံ အာပဇ္ဇတိ။

‘‘တမေနံ တထာဂတော ဝါ တထာဂတသာဝကော ဝါ ဈာယီ သမာပတ္တိကုသလော ပရစိတ္တကုသလော ပရစိတ္တပရိယာယကုသလော ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ မနသိ ကရောတိ – ‘ကိံ နု ခေါ အယမာယသ္မာ ကတ္ထီ ဟောတိ ဝိကတ္ထီ အဓိဂမေသု – အဟံ ပဌမံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမိပိ။ပေ.။ အဟံ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိဣ’တိ။

‘‘တမေနံ တထာဂတော ဝါ တထာဂတသာဝကော ဝါ ဈာယီ သမာပတ္တိကုသလော ပရစိတ္တပရိယာယကုသလော စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာတိ –

‘ဒီဃရတ္တံ ခေါ အယမာယသ္မာ ခဏ္ဍကာရီ ဆိဒ္ဒကာရီ သဗလကာရီ ကမ္မာသကာရီ, န သန္တတကာရီ န သန္တတဝုတ္တိ သီလေသု။ ဒုဿီလော ခေါ အယမာယသ္မာ; ဒုဿိလ္ယံ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘အဿဒ္ဓေါ ခေါ ပန အယမာယသ္မာ; အဿဒ္ဓိယံ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ ။

‘အပ္ပဿုတော ခေါ ပန အယမာယသ္မာ အနာစာရော; အပ္ပသစ္စံ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘ဒုဗ္ဗစော ခေါ ပန အယမာယသ္မာ; ဒေါဝစဿတာ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘ပါပမိတ္တော ခေါ ပန အယမာယသ္မာ; ပါပမိတ္တတာ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘ကုသီတော ခေါ ပန အယမာယသ္မာ; ကောသဇ္ဇံ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘မုဋ္ဌဿတိ ခေါ ပန အယမာယသ္မာ; မုဋ္ဌဿစ္စံ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘ကုဟကော ခေါ ပန အယမာယသ္မာ; ကောဟညံ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘ဒုဗ္ဘရော ခေါ ပန အယမာယသ္မာ; ဒုဗ္ဘရတာ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘ဒုပ္ပညော ခေါ ပန အယမာယသ္မာ; ဒုပ္ပညတာ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ’။

‘‘သော ဝတာဝုသော, ဘိက္ခု ‘ဣမေ ဒသ ဓမ္မေ အပ္ပဟာယ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿတီ’တိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ သော ဝတာဝုသော, ဘိက္ခု ‘ဣမေ ဒသ ဓမ္မေ ပဟာယ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿတီ’တိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆. အဓိမာနသုတ္တံ

၈၆. ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တတြ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အာဝုသော ဘိက္ခဝေ’’တိ။ ‘‘အာဝုသော’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော မဟာကဿပဿ ပစ္စဿောသုံ။ အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဣဓါဝုသော, ဘိက္ခု အညံ ဗျာကရောတိ – ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာမီ’တိ။ တမေနံ တထာဂတော ဝါ တထာဂတသာဝကော ဝါ ဈာယီ သမာပတ္တိကုသလော ပရစိတ္တကုသလော ပရစိတ္တပရိယာယကုသလော သမနုယုဉ္ဇတိ သမနုဂ္ဂါဟတိ သမနုဘာသတိ။ သော တထာဂတေန ဝါ တထာဂတသာဝကေန ဝါ ဈာယိနာ သမာပတ္တိကုသလေန ပရစိတ္တကုသလေန ပရစိတ္တပရိယာယကုသလေန သမနုယုဉ္ဇိယမာနော သမနုဂ္ဂါဟိယမာနော သမနုဘာသိယမာနော ဣရီဏံ အာပဇ္ဇတိ ဝိစိနံ အာပဇ္ဇတိ အနယံ အာပဇ္ဇတိ ဗျသနံ အာပဇ္ဇတိ အနယဗျသနံ အာပဇ္ဇတိ။

‘‘တမေနံ တထာဂတော ဝါ တထာဂတသာဝကော ဝါ ဈာယီ သမာပတ္တိကုသလော ပရစိတ္တကုသလော ပရစိတ္တပရိယာယကုသလော ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ မနသိ ကရောတိ – ‘ကိံ နု ခေါ အယမာယသ္မာ အညံ ဗျာကရောတိ – ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာမီ’တိ။

‘‘တမေနံ တထာဂတော ဝါ တထာဂတသာဝကော ဝါ ဈာယီ သမာပတ္တိကုသလော ပရစိတ္တကုသလော ပရစိတ္တပရိယာယကုသလော ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာတိ –

‘အဓိမာနိကော ခေါ အယမာယသ္မာ အဓိမာနသစ္စော, အပ္ပတ္တေ ပတ္တသညီ, အကတေ ကတသညီ, အနဓိဂတေ အဓိဂတသညီ။ အဓိမာနေန အညံ ဗျာကရောတိ – ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာမီ’တိ။

‘‘တမေနံ တထာဂတော ဝါ တထာဂတသာဝကော ဝါ ဈာယီ သမာပတ္တိကုသလော ပရစိတ္တကုသလော ပရစိတ္တပရိယာယကုသလော ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ မနသိ ကရောတိ – ‘ကိံ နု ခေါ အယမာယသ္မာ နိဿာယ အဓိမာနိကော အဓိမာနသစ္စော, အပ္ပတ္တေ ပတ္တသညီ, အကတေ ကတသညီ, အနဓိဂတေ အဓိဂတသညီ။ အဓိမာနေန အညံ ဗျာကရောတိ – ခီဏာ ဇာတိ , ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာမီ’တိ။

‘‘တမေနံ တထာဂတော ဝါ တထာဂတသာဝကော ဝါ ဈာယီ သမာပတ္တိကုသလော ပရစိတ္တကုသလော ပရစိတ္တပရိယာယကုသလော ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာတိ –

‘ဗဟုဿုတော ခေါ ပန အယမာယသ္မာ သုတဓရော သုတသန္နိစယော, ယေ တေ ဓမ္မာ အာဒိကလျာဏာ မဇ္ဈေကလျာဏာ ပရိယောသာနကလျာဏာ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ အဘိဝဒန္တိ, တထာရူပါဿ ဓမ္မာ ဗဟုဿုတာ ဟောန္တိ ဓါတာ ဝစသာ ပရိစိတာ မနသာနုပေက္ခိတာ ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါ။ တသ္မာ အယမာယသ္မာ အဓိမာနိကော အဓိမာနသစ္စော, အပ္ပတ္တေ ပတ္တသညီ, အကတေ ကတသညီ, အနဓိဂတေ အဓိဂတသညီ။ အဓိမာနေန အညံ ဗျာကရောတိ – ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာမီ’တိ။

‘‘တမေနံ တထာဂတော ဝါ တထာဂတသာဝကော ဝါ ဈာယီ သမာပတ္တိကုသလော ပရစိတ္တကုသလော ပရစိတ္တပရိယာယကုသလော ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာတိ –

‘အဘိဇ္ဈာလု ခေါ ပန အယမာယသ္မာ; အဘိဇ္ဈာပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတိ။ အဘိဇ္ဈာပရိယုဋ္ဌာနံ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘ဗျာပန္နော ခေါ ပန အယမာယသ္မာ; ဗျာပါဒပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတိ။ ဗျာပါဒပရိယုဋ္ဌာနံ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘ထိနမိဒ္ဓေါ ခေါ ပန အယမာယသ္မာ; ထိနမိဒ္ဓပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတိ။ ထိနမိဒ္ဓပရိယုဋ္ဌာနံ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘ဥဒ္ဓတော ခေါ ပန အယမာယသ္မာ; ဥဒ္ဓစ္စပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတိ။ ဥဒ္ဓစ္စပရိယုဋ္ဌာနံ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘ဝိစိကိစ္ဆော ခေါ ပန အယမာယသ္မာ; ဝိစိကိစ္ဆာပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတိ။ ဝိစိကိစ္ဆာပရိယုဋ္ဌာနံ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘ကမ္မာရာမော ခေါ ပန အယမာယသ္မာ ကမ္မရတော ကမ္မာရာမတံ အနုယုတ္တော။ ကမ္မာရာမတာ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘ဘဿာရာမော ခေါ ပန အယမာယသ္မာ ဘဿရတော ဘဿာရာမတံ အနုယုတ္တော။ ဘဿာရာမတာ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘နိဒ္ဒါရာမော ခေါ ပန အယမာယသ္မာ နိဒ္ဒါရတော နိဒ္ဒါရာမတံ အနုယုတ္တော။ နိဒ္ဒါရာမတာ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘သင်္ဂဏိကာရာမော ခေါ ပန အယမာယသ္မာ သင်္ဂဏိကရတော သင်္ဂဏိကာရာမတံ အနုယုတ္တော။ သင်္ဂဏိကာရာမတာ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘သတိ ခေါ ပန အယမာယသ္မာ ဥတ္တရိ ကရဏီယေ ဩရမတ္တကေန ဝိသေသာဓိဂမေန အန္တရာ ဝေါသာနံ အာပန္နော။ အန္တရာ ဝေါသာနဂမနံ ခေါ ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ’။

‘‘သော ဝတာဝုသော, ဘိက္ခု ‘ဣမေ ဒသ ဓမ္မေ အပ္ပဟာယ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿတီ’တိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ သော ဝတာဝုသော, ဘိက္ခု ‘ဣမေ ဒသ ဓမ္မေ ပဟာယ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿတီ’တိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇. နပ္ပိယသုတ္တံ

၈၇. တတြ ခေါ ဘဂဝါ ကာလင်္ကတံ ဘိက္ခုံ [ကလန္ဒကံ ဘိက္ခုံ (သီ.), ကာဠကဘိက္ခုံ (သျာ.)] အာရဗ္ဘ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝေါ’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အဓိကရဏိကော ဟောတိ, အဓိကရဏသမထဿ န ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အဓိကရဏိကော ဟောတိ အဓိကရဏသမထဿ န ဝဏ္ဏဝါဒီ, အယမ္ပိ ဓမ္မော န ပိယတာယ န ဂရုတာယ န ဘာဝနာယ န သာမညာယ န ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု န သိက္ခာကာမော ဟောတိ, သိက္ခာသမာဒါနဿ [သိက္ခာကာမဿ (က.)] န ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု န သိက္ခာကာမော ဟောတိ သိက္ခာသမာဒါနဿ န ဝဏ္ဏဝါဒီ, အယမ္ပိ ဓမ္မော န ပိယတာယ န ဂရုတာယ န ဘာဝနာယ န သာမညာယ န ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပါပိစ္ဆော ဟောတိ, ဣစ္ဆာဝိနယဿ န ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပါပိစ္ဆော ဟောတိ ဣစ္ဆာဝိနယဿ န ဝဏ္ဏဝါဒီ, အယမ္ပိ ဓမ္မော န ပိယတာယ န ဂရုတာယ န ဘာဝနာယ န သာမညာယ န ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ကောဓနော ဟောတိ, ကောဓဝိနယဿ န ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ကောဓနော ဟောတိ ကောဓဝိနယဿ န ဝဏ္ဏဝါဒီ, အယမ္ပိ ဓမ္မော န ပိယတာယ န ဂရုတာယ န ဘာဝနာယ န သာမညာယ န ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု မက္ခီ ဟောတိ, မက္ခဝိနယဿ န ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု မက္ခီ ဟောတိ မက္ခဝိနယဿ န ဝဏ္ဏဝါဒီ, အယမ္ပိ ဓမ္မော န ပိယတာယ န ဂရုတာယ န ဘာဝနာယ န သာမညာယ န ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဌော ဟောတိ , သာဌေယျဝိနယဿ န ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ , ဘိက္ခု သဌော ဟောတိ သာဌေယျဝိနယဿ န ဝဏ္ဏဝါဒီ, အယမ္ပိ ဓမ္မော န ပိယတာယ န ဂရုတာယ န ဘာဝနာယ န သာမညာယ န ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု မာယာဝီ ဟောတိ, မာယာဝိနယဿ န ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု မာယာဝီ ဟောတိ မာယာဝိနယဿ န ဝဏ္ဏဝါဒီ, အယမ္ပိ ဓမ္မော န ပိယတာယ န ဂရုတာယ န ဘာဝနာယ န သာမညာယ န ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဓမ္မာနံ န နိသာမကဇာတိကော ဟောတိ, ဓမ္မနိသန္တိယာ န ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဓမ္မာနံ န နိသာမကဇာတိကော ဟောတိ ဓမ္မနိသန္တိယာ န ဝဏ္ဏဝါဒီ, အယမ္ပိ ဓမ္မော န ပိယတာယ န ဂရုတာယ န ဘာဝနာယ န သာမညာယ န ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု န ပဋိသလ္လီနော ဟောတိ, ပဋိသလ္လာနဿ န ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု န ပဋိသလ္လီနော ဟောတိ ပဋိသလ္လာနဿ န ဝဏ္ဏဝါဒီ, အယမ္ပိ ဓမ္မော န ပိယတာယ န ဂရုတာယ န ဘာဝနာယ န သာမညာယ န ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဗြဟ္မစာရီနံ န ပဋိသန္ထာရကော [ပဋိသန္ဓာရကော (က.)] ဟောတိ, ပဋိသန္ထာရကဿ န ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဗြဟ္မစာရီနံ န ပဋိသန္ထာရကော ဟောတိ ပဋိသန္ထာရကဿ န ဝဏ္ဏဝါဒီ, အယမ္ပိ ဓမ္မော န ပိယတာယ န ဂရုတာယ န ဘာဝနာယ န သာမညာယ န ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ဧဝရူပဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ကိဉ္စာပိ ဧဝံ ဣစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘အဟော ဝတ မံ သဗြဟ္မစာရီ သက္ကရေယျုံ ဂရုံ ကရေယျုံ [ဂရုကရေယျုံ (သီ. သျာ.)] မာနေယျုံ ပူဇေယျု’န္တိ, အထ ခေါ နံ သဗြဟ္မစာရီ န စေဝ သက္ကရောန္တိ န ဂရုံ ကရောန္တိ [ဂရုကရောန္တိ (သီ. သျာ.)] န မာနေန္တိ န ပူဇေန္တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? တထာဟိဿ, ဘိက္ခဝေ, ဝိညူ သဗြဟ္မစာရီ တေ ပါပကေ အကုသလေ ဓမ္မေ အပ္ပဟီနေ သမနုပဿန္တိ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, အဿခဠုင်္ကဿ ကိဉ္စာပိ ဧဝံ ဣစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘အဟော ဝတ မံ မနုဿာ အာဇာနီယဋ္ဌာနေ ဌပေယျုံ, အာဇာနီယဘောဇနဉ္စ ဘောဇေယျုံ, အာဇာနီယပရိမဇ္ဇနဉ္စ ပရိမဇ္ဇေယျု’န္တိ, အထ ခေါ နံ မနုဿာ န စေဝ အာဇာနီယဋ္ဌာနေ ဌပေန္တိ န စ အာဇာနီယဘောဇနံ ဘောဇေန္တိ န စ အာဇာနီယပရိမဇ္ဇနံ ပရိမဇ္ဇန္တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? တထာဟိဿ, ဘိက္ခဝေ, ဝိညူ မနုဿာ တာနိ သာဌေယျာနိ ကူဋေယျာနိ ဇိမှေယျာနိ ဝင်္ကေယျာနိ အပ္ပဟီနာနိ သမနုပဿန္တိ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဧဝရူပဿ ဘိက္ခုနော ကိဉ္စာပိ ဧဝံ ဣစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘အဟော ဝတ မံ သဗြဟ္မစာရီ သက္ကရေယျုံ ဂရုံ ကရေယျုံ မာနေယျုံ ပူဇေယျု’န္တိ, အထ ခေါ နံ သဗြဟ္မစာရီ န စေဝ သက္ကရောန္တိ န ဂရုံ ကရောန္တိ န မာနေန္တိ န ပူဇေန္တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? တထာဟိဿ, ဘိက္ခဝေ, ဝိညူ သဗြဟ္မစာရီ တေ ပါပကေ အကုသလေ ဓမ္မေ အပ္ပဟီနေ သမနုပဿန္တိ။

‘‘ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု န အဓိကရဏိကော ဟောတိ, အဓိကရဏသမထဿ ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု န အဓိကရဏိကော ဟောတိ အဓိကရဏသမထဿ ဝဏ္ဏဝါဒီ, အယမ္ပိ ဓမ္မော ပိယတာယ ဂရုတာယ ဘာဝနာယ သာမညာယ ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သိက္ခာကာမော ဟောတိ, သိက္ခာသမာဒါနဿ ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သိက္ခာကာမော ဟောတိ သိက္ခာသမာဒါနဿ ဝဏ္ဏဝါဒီ, အယမ္ပိ ဓမ္မော ပိယတာယ ဂရုတာယ ဘာဝနာယ သာမညာယ ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အပ္ပိစ္ဆော ဟောတိ, ဣစ္ဆာဝိနယဿ ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အပ္ပိစ္ဆော ဟောတိ ဣစ္ဆာဝိနယဿ ဝဏ္ဏဝါဒီ, အယမ္ပိ ဓမ္မော။ပေ.။ ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အက္ကောဓနော ဟောတိ, ကောဓဝိနယဿ ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အက္ကောဓနော ဟောတိ ကောဓဝိနယဿ ဝဏ္ဏဝါဒီ, အယမ္ပိ ဓမ္မော။ပေ.။ ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အမက္ခီ ဟောတိ, မက္ခဝိနယဿ ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ , ဘိက္ခု အမက္ခီ ဟောတိ မက္ခဝိနယဿ ဝဏ္ဏဝါဒီ, အယမ္ပိ ဓမ္မော။ပေ.။ ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အသဌော ဟောတိ, သာဌေယျဝိနယဿ ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အသဌော ဟောတိ သာဌေယျဝိနယဿ ဝဏ္ဏဝါဒီ, အယမ္ပိ ဓမ္မော။ပေ.။ ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အမာယာဝီ ဟောတိ, မာယာဝိနယဿ ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အမာယာဝီ ဟောတိ မာယာဝိနယဿ ဝဏ္ဏဝါဒီ, အယမ္ပိ ဓမ္မော။ပေ.။ ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဓမ္မာနံ နိသာမကဇာတိကော ဟောတိ, ဓမ္မနိသန္တိယာ ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဓမ္မာနံ နိသာမကဇာတိကော ဟောတိ ဓမ္မနိသန္တိယာ ဝဏ္ဏဝါဒီ, အယမ္ပိ ဓမ္မော။ပေ.။ ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပဋိသလ္လီနော ဟောတိ, ပဋိသလ္လာနဿ ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပဋိသလ္လီနော ဟောတိ ပဋိသလ္လာနဿ ဝဏ္ဏဝါဒီ, အယမ္ပိ ဓမ္မော။ပေ.။ ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဗြဟ္မစာရီနံ ပဋိသန္ထာရကော ဟောတိ, ပဋိသန္ထာရကဿ ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဗြဟ္မစာရီနံ ပဋိသန္ထာရကော ဟောတိ ပဋိသန္ထာရကဿ ဝဏ္ဏဝါဒီ, အယမ္ပိ ဓမ္မော ပိယတာယ ဂရုတာယ ဘာဝနာယ သာမညာယ ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ဧဝရူပဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ကိဉ္စာပိ န ဧဝံ ဣစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘အဟော ဝတ မံ သဗြဟ္မစာရီ သက္ကရေယျုံ ဂရုံ ကရေယျုံ မာနေယျုံ ပူဇေယျု’န္တိ, အထ ခေါ နံ သဗြဟ္မစာရီ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? တထာဟိဿ, ဘိက္ခဝေ, ဝိညူ သဗြဟ္မစာရီ တေ ပါပကေ အကုသလေ ဓမ္မေ ပဟီနေ သမနုပဿန္တိ။

‘‘သေယျထာပိ , ဘိက္ခဝေ, ဘဒ္ဒဿ အဿာဇာနီယဿ ကိဉ္စာပိ န ဧဝံ ဣစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘အဟော ဝတ မံ မနုဿာ အာဇာနီယဋ္ဌာနေ ဌပေယျုံ, အာဇာနီယဘောဇနဉ္စ ဘောဇေယျုံ, အာဇာနီယပရိမဇ္ဇနဉ္စ ပရိမဇ္ဇေယျု’န္တိ, အထ ခေါ နံ မနုဿာ အာဇာနီယဋ္ဌာနေ စ ဌပေန္တိ အာဇာနီယဘောဇနဉ္စ ဘောဇေန္တိ အာဇာနီယပရိမဇ္ဇနဉ္စ ပရိမဇ္ဇန္တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? တထာဟိဿ, ဘိက္ခဝေ, ဝိညူ မနုဿာ တာနိ သာဌေယျာနိ ကူဋေယျာနိ ဇိမှေယျာနိ ဝင်္ကေယျာနိ ပဟီနာနိ သမနုပဿန္တိ။

‘‘ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဧဝရူပဿ ဘိက္ခုနော ကိဉ္စာပိ န ဧဝံ ဣစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘အဟော ဝတ မံ သဗြဟ္မစာရီ သက္ကရေယျုံ ဂရုံ ကရေယျုံ မာနေယျုံ ပူဇေယျု’န္တိ, အထ ခေါ နံ သဗြဟ္မစာရီ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? တထာဟိဿ, ဘိက္ခဝေ, ဝိညူ သဗြဟ္မစာရီ တေ ပါပကေ အကုသလေ ဓမ္မေ ပဟီနေ သမနုပဿန္တီ’’တိ။ သတ္တမံ။

၈. အက္ကောသကသုတ္တံ

၈၈. ‘‘ယော သော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အက္ကောသကပရိဘာသကော အရိယူပဝါဒီ သဗြဟ္မစာရီနံ ဌာနမေတံ အဝကာသော [အဋ္ဌာနမေတံ အနဝကာသော (သီ. သျာ. ဣ.)] ယံ သော ဒသန္နံ ဗျသနာနံ အညတရံ ဗျသနံ နိဂစ္ဆေယျ [န နိဂစ္ဆေယျ (သီ. သျာ. ဣ.)]။ ကတမေသံ ဒသန္နံ? အနဓိဂတံ နာဓိဂစ္ဆတိ, အဓိဂတာ ပရိဟာယတိ, သဒ္ဓမ္မဿ န ဝေါဒါယန္တိ, သဒ္ဓမ္မေသု ဝါ အဓိမာနိကော ဟောတိ အနဘိရတော ဝါ ဗြဟ္မစရိယံ စရတိ, အညတရံ ဝါ သံကိလိဋ္ဌံ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ, ဂါဠှံ ဝါ ရောဂါတင်္ကံ ဖုသတိ, ဥမ္မာဒံ ဝါ ပါပုဏာတိ စိတ္တက္ခေပံ, သမ္မူဠ္ဟော ကာလံ ကရောတိ, ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ။ ယော သော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အက္ကောသကပရိဘာသကော အရိယူပဝါဒီ သဗြဟ္မစာရီနံ, ဌာနမေတံ အဝကာသော ယံ သော ဣမေသံ ဒသန္နံ ဗျသနာနံ အညတရံ ဗျသနံ နိဂစ္ဆေယျာ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉. ကောကာလိကသုတ္တံ

၈၉. [သံ. နိ. ၁.၁၈၁; သု. နိ. ကောကာလိကသုတ္တ] အထ ခေါ ကောကာလိကော ဘိက္ခု ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ကောကာလိကော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပါပိစ္ဆာ, ဘန္တေ, သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ, ပါပိကာနံ ဣစ္ဆာနံ ဝသံ ဂတာ’’တိ။ ‘‘မာ ဟေဝံ, ကောကာလိက, မာ ဟေဝံ, ကောကာလိက! ပသာဒေဟိ, ကောကာလိက, သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေသု စိတ္တံ။ ပေသလာ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ’’တိ။

ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ကောကာလိကော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိဉ္စာပိ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သဒ္ဓါယိကော ပစ္စယိကော, အထ ခေါ ပါပိစ္ဆာဝ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ, ပါပိကာနံ ဣစ္ဆာနံ ဝသံ ဂတာ’’တိ။ ‘‘မာ ဟေဝံ, ကောကာလိက, မာ ဟေဝံ, ကောကာလိက! ပသာဒေဟိ, ကောကာလိက, သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေသု စိတ္တံ။ ပေသလာ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ’’တိ။

တတိယမ္ပိ ခေါ ကောကာလိကော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိဉ္စာပိ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သဒ္ဓါယိကော ပစ္စယိကော, အထ ခေါ ပါပိစ္ဆာဝ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ, ပါပိကာနံ ဣစ္ဆာနံ ဝသံ ဂတာ’’တိ။ ‘‘မာ ဟေဝံ, ကောကာလိက, မာ ဟေဝံ, ကောကာလိက! ပသာဒေဟိ, ကောကာလိက , သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေသု စိတ္တံ။ ပေသလာ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ’’တိ။

အထ ခေါ ကောကာလိကော ဘိက္ခု ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အစိရပက္ကန္တဿ စ ကောကာလိကဿ ဘိက္ခုနော သာသပမတ္တီဟိ ဣဠကာဟိ သဗ္ဗော ကာယော ဖုဋော အဟောသိ။ သာသပမတ္တိယော ဟုတွာ မုဂ္ဂမတ္တိယော အဟေသုံ, မုဂ္ဂမတ္တိယော ဟုတွာ ကလာယမတ္တိယော အဟေသုံ, ကလာယမတ္တိယော ဟုတွာ ကောလဋ္ဌိမတ္တိယော အဟေသုံ, ကောလဋ္ဌိမတ္တိယော ဟုတွာ ကောလမတ္တိယော အဟေသုံ, ကောလမတ္တိယော ဟုတွာ အာမလကမတ္တိယော အဟေသုံ, အာမလကမတ္တိယော ဟုတွာ (တိဏ္ဍုကမတ္တိယော အဟေသုံ, တိဏ္ဍုကမတ္တိယော ဟုတွာ,) [သံ. နိ. ၁.၁၈၁; သု. နိ. ကောကာလိကသုတ္တ နတ္ထိ] ဗေဠုဝသလာဋုကမတ္တိယော အဟေသုံ, ဗေဠုဝသလာဋုကမတ္တိယော ဟုတွာ ဗိလ္လမတ္တိယော အဟေသုံ, ဗိလ္လမတ္တိယော ဟုတွာ ပဘိဇ္ဇိံသု, ပုဗ္ဗဉ္စ လောဟိတဉ္စ ပဂ္ဃရိံသု။ သော သုဒံ ကဒလိပတ္တေသု သေတိ မစ္ဆောဝ ဝိသဂိလိတော။

အထ ခေါ တုရူ ပစ္စေကဗြဟ္မာ [တုဒုပ္ပစ္စေကဗြဟ္မာ (သီ. ဣ.), တုဒိ ပစ္စေကဗြဟ္မာ (သျာ.), တုရိ ပစ္စေကဗြဟ္မာ (က.) သံ. နိ. ၁.၁၈၀] ယေန ကောကာလိကော ဘိက္ခု တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဝေဟာသေ ဌတွာ ကောကာလိကံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပသာဒေဟိ, ကောကာလိက, သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေသု စိတ္တံ။ ပေသလာ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ’’တိ။ ‘‘ကောသိ တွံ, အာဝုသော’’တိ? ‘‘အဟံ တုရူ ပစ္စေကဗြဟ္မာ’’တိ။ ‘‘နနု တွံ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ အနာဂါမီ ဗျာကတော, အထ ကိဉ္စရဟိ ဣဓါဂတော? ပဿ ယာဝဉ္စ တေ ဣဒံ အပရဒ္ဓ’’န္တိ။

အထ ခေါ တုရူ ပစ္စေကဗြဟ္မာ ကောကာလိကံ ဘိက္ခုံ ဂါထာဟိ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ပုရိသဿ ဟိ ဇာတဿ၊ ကုဌာရီ ဇာယတေ မုခေ။

ယာယ ဆိန္ဒတိ အတ္တာနံ၊ ဗာလော ဒုဗ္ဘာသိတံ ဘဏံ။

‘‘ယော နိန္ဒိယံ ပသံသတိ၊ တံ ဝါ နိန္ဒတိ ယော ပသံသိယော။

ဝိစိနာတိ မုခေန သော ကလိံ၊ ကလိနာ တေန သုခံ န ဝိန္ဒတိ။

‘‘အပ္ပမတ္တကော အယံ ကလိ၊ ယော အက္ခေသု ဓနပရာဇယော။

သဗ္ဗဿာပိ သဟာပိ အတ္တနာ၊ အယမေဝ မဟတ္တရော ကလိ။

ယော သုဂတေသု မနံ ပဒူသယေ။

‘‘သတံ သဟဿာနံ နိရဗ္ဗုဒါနံ၊ ဆတ္တိံသတိ ပဉ္စ စ အဗ္ဗုဒါနိ။

ယမရိယဂရဟီ နိရယံ ဥပေတိ၊ ဝါစံ မနဉ္စ ပဏိဓါယ ပါပက’’န္တိ။

အထ ခေါ ကောကာလိကော ဘိက္ခု တေနေဝ အာဗာဓေန ကာလမကာသိ။ ကာလင်္ကတော စ ကောကာလိကော ဘိက္ခု ပဒုမံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေသု စိတ္တံ အာဃာတေတွာ။

အထ ခေါ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏော ကေဝလကပ္ပံ ဇေတဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကောကာလိကော, ဘန္တေ , ဘိက္ခု ကာလင်္ကတော။ ကာလင်္ကတော စ, ဘန္တေ, ကောကာလိကော ဘိက္ခု ပဒုမံ နိရယံ ဥပပန္နော သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေသု စိတ္တံ အာဃာတေတွာ’’တိ။ ဣဒမဝေါစ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ။ ဣဒံ ဝတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ တတ္ထေဝန္တရဓါယိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဣမံ, ဘိက္ခဝေ, ရတ္တိံ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏော ကေဝလကပ္ပံ ဇေတဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ မံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ မံ ဧတဒဝေါစ – ‘ကောကာလိကော, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ကာလင်္ကတော; ကာလင်္ကတော စ, ဘန္တေ, ကောကာလိကော ဘိက္ခု ပဒုမံ နိရယံ ဥပပန္နော သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေသု စိတ္တံ အာဃာတေတွာ’တိ။ ဣဒမဝေါစ, ဘိက္ခဝေ, ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ။ ဣဒံ ဝတွာ မံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ တတ္ထေဝန္တရဓါယီ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ အညတရော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကီဝ ဒီဃံ နု ခေါ, ဘန္တေ, ပဒုမေ နိရယေ အာယုပ္ပမာဏ’’န္တိ? ‘‘ဒီဃံ ခေါ, ဘိက္ခု, ပဒုမေ နိရယေ အာယုပ္ပမာဏံ။ န တံ သုကရံ သင်္ခါတုံ – ‘ဧတ္တကာနိ ဝဿာနီတိ ဝါ ဧတ္တကာနိ ဝဿသတာနီတိ ဝါ ဧတ္တကာနိ ဝဿသဟဿာနီတိ ဝါ ဧတ္တကာနိ ဝဿသတသဟဿာနီတိ ဝါ’’’တိ။

‘‘သက္ကာ ပန, ဘန္တေ, ဥပမံ ကာတု’’န္တိ? ‘‘သက္ကာ, ဘိက္ခူ,’’တိ ဘဂဝါ အဝေါစ – ‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခု, ဝီသတိခါရိကော ကောသလကော တိလဝါဟော တတော ပုရိသော ဝဿသတဿ ဝဿသတဿ အစ္စယေန ဧကမေကံ တိလံ ဥဒ္ဓရေယျ ။ ခိပ္ပတရံ ခေါ သော, ဘိက္ခု, ဝီသတိခါရိကော ကောသလကော တိလဝါဟော ဣမိနာ ဥပက္ကမေန ပရိက္ခယံ ပရိယာဒါနံ ဂစ္ဆေယျ, န တွေဝ ဧကော အဗ္ဗုဒေါ နိရယော။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခု, ဝီသတိ အဗ္ဗုဒါ နိရယာ, ဧဝမေကော နိရဗ္ဗုဒေါ နိရယော။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခု, ဝီသတိ နိရဗ္ဗုဒါ နိရယာ, ဧဝမေကော အဗဗော နိရယော။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခု, ဝီသတိ အဗဗာ နိရယာ, ဧဝမေကော အဋဋော နိရယော။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခု, ဝီသတိ အဋဋာ နိရယာ, ဧဝမေကော အဟဟော နိရယော။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခု, ဝီသတိ အဟဟာ နိရယာ, ဧဝမေကော ကုမုဒေါ နိရယော။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခု, ဝီသတိ ကုမုဒါ နိရယာ, ဧဝမေကော သောဂန္ဓိကော နိရယော။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခု, ဝီသတိ သောဂန္ဓိကာ နိရယာ, ဧဝမေကော ဥပ္ပလကော နိရယော။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခု, ဝီသတိ ဥပ္ပလကာ နိရယာ, ဧဝမေကော ပုဏ္ဍရီကော နိရယော။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခု, ဝီသတိ ပုဏ္ဍရီကာ နိရယာ, ဧဝမေကော ပဒုမော နိရယော။ ပဒုမံ ခေါ ပန, ဘိက္ခု, နိရယံ ကောကာလိကော ဘိက္ခု ဥပပန္နော သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေသု စိတ္တံ အာဃာတေတွာ’’တိ။ ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ ဣဒံ ဝတွာန သုဂတော အထာပရံ ဧတဒဝေါစ သတ္ထာ –

‘‘ပုရိသဿ ဟိ ဇာတဿ၊ ကုဌာရီ ဇာယတေ မုခေ။

ယာယ ဆိန္ဒတိ အတ္တာနံ၊ ဗာလော ဒုဗ္ဘာသိတံ ဘဏံ။

‘‘ယော နိန္ဒိယံ ပသံသတိ၊ တံ ဝါ နိန္ဒတိ ယော ပသံသိယော။

ဝိစိနာတိ မုခေန သော ကလိံ၊ ကလိနာ တေန သုခံ န ဝိန္ဒတိ။

‘‘အပ္ပမတ္တကော အယံ ကလိ၊ ယော အက္ခေသု ဓနပရာဇယော။

သဗ္ဗဿာပိ သဟာပိ အတ္တနာ၊ အယမေဝ မဟတ္တရော ကလိ။

ယော သုဂတေသု မနံ ပဒူသယေ။

‘‘သတံ သဟဿာနံ နိရဗ္ဗုဒါနံ၊ ဆတ္တိံသတိ ပဉ္စ စ အဗ္ဗုဒါနိ။

ယမရိယဂရဟီ နိရယံ ဥပေတိ၊ ဝါစံ မနဉ္စ ပဏိဓါယ ပါပက’’န္တိ။ နဝမံ။

၁၀. ခီဏာသဝဗလသုတ္တံ

၉၀. အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကတိ နု ခေါ, သာရိပုတ္တ, ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော ဗလာနိ, ယေဟိ ဗလေဟိ သမန္နာဂတော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု အာသဝါနံ ခယံ ပဋိဇာနာတိ – ‘ခီဏာ မေ အာသဝါ’’’တိ?

‘‘ဒသ, ဘန္တေ, ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော ဗလာနိ, ယေဟိ ဗလေဟိ သမန္နာဂတော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု အာသဝါနံ ခယံ ပဋိဇာနာတိ – ‘ခီဏာ မေ အာသဝါ’တိ။ ကတမာနိ ဒသ? [အ. နိ. ၈.၂၈; ပဋိ. မ. ၂.၄၄] ဣဓ, ဘန္တေ, ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော အနိစ္စတော သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ သုဒိဋ္ဌာ ဟောန္တိ။ ယမ္ပိ , ဘန္တေ, ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော အနိစ္စတော သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ သုဒိဋ္ဌာ ဟောန္တိ, ဣဒမ္ပိ, ဘန္တေ, ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော ဗလံ ဟောတိ, ယံ ဗလံ အာဂမ္မ ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု အာသဝါနံ ခယံ ပဋိဇာနာတိ – ‘ခီဏာ မေ အာသဝါ’တိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော အင်္ဂါရကာသူပမာ ကာမာ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ သုဒိဋ္ဌာ ဟောန္တိ။ ယမ္ပိ, ဘန္တေ, ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော အင်္ဂါရကာသူပမာ ကာမာ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ သုဒိဋ္ဌာ ဟောန္တိ, ဣဒမ္ပိ, ဘန္တေ, ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော ဗလံ ဟောတိ, ယံ ဗလံ အာဂမ္မ ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု အာသဝါနံ ခယံ ပဋိဇာနာတိ – ‘ခီဏာ မေ အာသဝါ’တိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော ဝိဝေကနိန္နံ စိတ္တံ ဟောတိ ဝိဝေကပေါဏံ ဝိဝေကပဗ္ဘာရံ ဝိဝေကဋ္ဌံ နေက္ခမ္မာဘိရတံ ဗျန္တီဘူတံ သဗ္ဗသော အာသဝဋ္ဌာနိယေဟိ ဓမ္မေဟိ။ ယမ္ပိ, ဘန္တေ, ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော ဝိဝေကနိန္နံ စိတ္တံ ဟောတိ ဝိဝေကပေါဏံ ဝိဝေကပဗ္ဘာရံ ဝိဝေကဋ္ဌံ နေက္ခမ္မာဘိရတံ ဗျန္တီဘူတံ သဗ္ဗသော အာသဝဋ္ဌာနိယေဟိ ဓမ္မေဟိ, ဣဒမ္ပိ, ဘန္တေ, ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော ဗလံ ဟောတိ, ယံ ဗလံ အာဂမ္မ ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု အာသဝါနံ ခယံ ပဋိဇာနာတိ – ‘ခီဏာ မေ အာသဝါ’တိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ ဘာဝိတာ ဟောန္တိ သုဘာဝိတာ။ ယမ္ပိ, ဘန္တေ, ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ ဘာဝိတာ ဟောန္တိ သုဘာဝိတာ, ဣဒမ္ပိ, ဘန္တေ, ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော ဗလံ ဟောတိ, ယံ ဗလံ အာဂမ္မ ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု အာသဝါနံ ခယံ ပဋိဇာနာတိ – ‘ခီဏာ မေ အာသဝါ’တိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော စတ္တာရော သမ္မပ္ပဓါနာ ဘာဝိတာ ဟောန္တိ သုဘာဝိတာ။ပေ.။ စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒါ ဘာဝိတာ ဟောန္တိ သုဘာဝိတာ ။ပေ.။ ပဉ္စိန္ဒ္ရိယာနိ။ ပဉ္စ ဗလာနိ ဘာဝိတာနိ ဟောန္တိ သုဘာဝိတာနိ။ သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ ဟောန္တိ သုဘာဝိတာ။ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဘာဝိတော ဟောတိ သုဘာဝိတော။ ယမ္ပိ, ဘန္တေ, ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဘာဝိတော ဟောတိ သုဘာဝိတော, ဣဒမ္ပိ, ဘန္တေ, ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော ဗလံ ဟောတိ, ယံ ဗလံ အာဂမ္မ ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု အာသဝါနံ ခယံ ပဋိဇာနာတိ – ‘ခီဏာ မေ အာသဝါ’တိ။

‘‘ဣမာနိ ခေါ, ဘန္တေ, ဒသ ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော ဗလာနိ, ယေဟိ ဗလေဟိ သမန္နာဂတော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု အာသဝါနံ ခယံ ပဋိဇာနာတိ – ‘ခီဏာ မေ အာသဝါ’’’တိ။ ဒသမံ။

ထေရဝဂ္ဂေါ စတုတ္ထော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဝါဟနာနန္ဒော ပုဏ္ဏိယော၊ ဗျာကရံ ကတ္ထိမာနိကော။

နပိယက္ကောသကောကာလိ၊ ခီဏာသဝဗလေန စာတိ။