သတ္တာဝါသဝဂ္ဂေါ

၃. သတ္တာဝါသဝဂ္ဂေါ

၁. တိဌာနသုတ္တံ

၂၁. ‘‘တီဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဌာနေဟိ ဥတ္တရကုရုကာ မနုဿာ ဒေဝေ စ တာဝတိံသေ အဓိဂ္ဂဏှန္တိ ဇမ္ဗုဒီပကေ စ မနုဿေ။ ကတမေဟိ တီဟိ? အမမာ, အပရိဂ္ဂဟာ, နိယတာယုကာ, ဝိသေသဂုဏာ [ဝိသေသဘုနော (သီ. သျာ. ဣ.)] – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တီဟိ ဌာနေဟိ ဥတ္တရကုရုကာ မနုဿာ ဒေဝေ စ တာဝတိံသေ အဓိဂ္ဂဏှန္တိ ဇမ္ဗုဒီပကေ စ မနုဿေ။

‘‘တီဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဌာနေဟိ ဒေဝါ တာဝတိံသာ ဥတ္တရကုရုကေ စ မနုဿေ အဓိဂ္ဂဏှန္တိ ဇမ္ဗုဒီပကေ စ မနုဿေ။ ကတမေဟိ တီဟိ? ဒိဗ္ဗေန အာယုနာ, ဒိဗ္ဗေန ဝဏ္ဏေန, ဒိဗ္ဗေန သုခေန – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တီဟိ ဌာနေဟိ ဒေဝါ တာဝတိံသာ ဥတ္တရကုရုကေ စ မနုဿေ အဓိဂ္ဂဏှန္တိ ဇမ္ဗုဒီပကေ စ မနုဿေ။

[ကထာ. ၂၇၁] ‘‘တီဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဌာနေဟိ ဇမ္ဗုဒီပကာ မနုဿာ ဥတ္တရကုရုကေ စ မနုဿေ အဓိဂ္ဂဏှန္တိ ဒေဝေ စ တာဝတိံသေ။ ကတမေဟိ တီဟိ? သူရာ, သတိမန္တော, ဣဓ ဗြဟ္မစရိယဝါသော – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တီဟိ ဌာနေဟိ ဇမ္ဗုဒီပကာ မနုဿာ ဥတ္တရကုရုကေ စ မနုဿေ အဓိဂ္ဂဏှန္တိ ဒေဝေ စ တာဝတိံသေ’’တိ။ ပဌမံ။

၂. အဿခဠုင်္ကသုတ္တံ

၂၂. [အ. နိ. ၃.၁၄၁] ‘‘တယော စ, ဘိက္ခဝေ, အဿခဠုင်္ကေ ဒေသေဿာမိ တယော စ ပုရိသခဠုင်္ကေ တယော စ အဿပရဿေ [အဿသဒဿေ (သီ. သျာ. ဣ.) အ. နိ. ၃.၁၄၂] တယော စ ပုရိသပရဿေ [ပုရိသသဒဿေ (သီ. သျာ. ဣ.)] တယော စ ဘဒ္ဒေ အဿာဇာနီယေ တယော စ ဘဒ္ဒေ ပုရိသာဇာနီယေ။ တံ သုဏာထ။

‘‘ကတမေ စ, ဘိက္ခဝေ, တယော အဿခဠုင်္ကာ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော အဿခဠုင္ကော ဇဝသမ္ပန္နော ဟောတိ, န ဝဏ္ဏသမ္ပန္နော, န အာရောဟပရိဏာဟသမ္ပန္နော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော အဿခဠုင္ကော ဇဝသမ္ပန္နော စ ဟောတိ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နော စ, န အာရောဟပရိဏာဟသမ္ပန္နော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော အဿခဠုင္ကော ဇဝသမ္ပန္နော စ ဟောတိ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နော စ အာရောဟပရိဏာဟသမ္ပန္နော စ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တယော အဿခဠုင်္ကာ။

‘‘ကတမေ စ, ဘိက္ခဝေ, တယော ပုရိသခဠုင်္ကာ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ပုရိသခဠုင္ကော ဇဝသမ္ပန္နော ဟောတိ, န ဝဏ္ဏသမ္ပန္နော, န အာရောဟပရိဏာဟသမ္ပန္နော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ပုရိသခဠုင္ကော ဇဝသမ္ပန္နော စ ဟောတိ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နော စ, န အာရောဟပရိဏာဟသမ္ပန္နော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ပုရိသခဠုင္ကော ဇဝသမ္ပန္နော စ ဟောတိ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နော စ အာရောဟပရိဏာဟသမ္ပန္နော စ။

‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ပုရိသခဠုင္ကော ဇဝသမ္ပန္နော ဟောတိ, န ဝဏ္ဏသမ္ပန္နော န အာရောဟပရိဏာဟသမ္ပန္နော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ‘ဣဒံ ဒုက္ခ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ ဒုက္ခသမုဒယော’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓေါ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ဣဒမဿ ဇဝသ္မိံ ဝဒါမိ။ အဘိဓမ္မေ ခေါ ပန အဘိဝိနယေ ပဉ္ဟံ ပုဋ္ဌော သံသာဒေတိ [သံသာရေတိ (က.) အ. နိအာ. ၁.၃.၁၄၁], နော ဝိဿဇ္ဇေတိ။ ဣဒမဿ န ဝဏ္ဏသ္မိံ ဝဒါမိ။ န ခေါ ပန လာဘီ ဟောတိ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာနံ။ ဣဒမဿ န အာရောဟပရိဏာဟသ္မိံ ဝဒါမိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပုရိသခဠုင္ကော ဇဝသမ္ပန္နော ဟောတိ, န ဝဏ္ဏသမ္ပန္နော န အာရောဟပရိဏာဟသမ္ပန္နော။

‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ပုရိသခဠုင္ကော ဇဝသမ္ပန္နော စ ဟောတိ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နော စ, န အာရောဟပရိဏာဟသမ္ပန္နော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ‘ဣဒံ ဒုက္ခ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ပေ.။ ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ဣဒမဿ ဇဝသ္မိံ ဝဒါမိ။ အဘိဓမ္မေ ခေါ ပန အဘိဝိနယေ ပဉ္ဟံ ပုဋ္ဌော ဝိဿဇ္ဇေတိ, နော သံသာဒေတိ။ ဣဒမဿ ဝဏ္ဏသ္မိံ ဝဒါမိ။ န ခေါ ပန လာဘီ ဟောတိ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာနံ။ ဣဒမဿ န အာရောဟပရိဏာဟသ္မိံ ဝဒါမိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပုရိသခဠုင္ကော ဇဝသမ္ပန္နော စ ဟောတိ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နော စ, န အာရောဟပရိဏာဟသမ္ပန္နော။

‘‘ကထဉ္စ , ဘိက္ခဝေ, ပုရိသခဠုင္ကော ဇဝသမ္ပန္နော စ ဟောတိ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နော စ အာရောဟပရိဏာဟသမ္ပန္နော စ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ‘ဣဒံ ဒုက္ခ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ပေ.။ ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ဣဒမဿ ဇဝသ္မိံ ဝဒါမိ။ အဘိဓမ္မေ ခေါ ပန အဘိဝိနယေ ပဉ္ဟံ ပုဋ္ဌော ဝိဿဇ္ဇေတိ, နော သံသာဒေတိ။ ဣဒမဿ ဝဏ္ဏသ္မိံ ဝဒါမိ။ လာဘီ ခေါ ပန ဟောတိ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာနံ။ ဣဒမဿ အာရောဟပရိဏာဟသ္မိံ ဝဒါမိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပုရိသခဠုင္ကော ဇဝသမ္ပန္နော စ ဟောတိ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နော စ အာရောဟပရိဏာဟသမ္ပန္နော စ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တယော ပုရိသခဠုင်္ကာ။

‘‘ကတမေ စ, ဘိက္ခဝေ, တယော အဿပရဿာ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော အဿပရဿော။ပေ.။ ဇဝသမ္ပန္နော စ ဟောတိ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နော စ အာရောဟပရိဏာဟသမ္ပန္နော စ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တယော အဿပရဿာ။

‘‘ကတမေ စ, ဘိက္ခဝေ, တယော ပုရိသပရဿာ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ပုရိသပရဿော။ပေ.။ ဇဝသမ္ပန္နော စ ဟောတိ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နော စ အာရောဟပရိဏာဟသမ္ပန္နော စ။

‘‘ကထဉ္စ , ဘိက္ခဝေ, ပုရိသပရဿော။ပေ.။ ဇဝသမ္ပန္နော စ ဟောတိ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နော စ အာရောဟပရိဏာဟသမ္ပန္နော စ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ဩပပါတိကော ဟောတိ, တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဝတ္တိဓမ္မော တသ္မာ လောကာ။ ဣဒမဿ ဇဝသ္မိံ ဝဒါမိ။ အဘိဓမ္မေ ခေါ ပန အဘိဝိနယေ ပဉ္ဟံ ပုဋ္ဌော ဝိဿဇ္ဇေတိ, နော သံသာဒေတိ။ ဣဒမဿ ဝဏ္ဏသ္မိံ ဝဒါမိ။ လာဘီ ခေါ ပန ဟောတိ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာနံ။ ဣဒမဿ အာရောဟပရိဏာဟသ္မိံ ဝဒါမိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပုရိသပရဿော ဇဝသမ္ပန္နော စ ဟောတိ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နော စ အာရောဟပရိဏာဟသမ္ပန္နော စ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တယော ပုရိသပရဿာ။

‘‘ကတမေ စ, ဘိက္ခဝေ, တယော ဘဒ္ဒါ အဿာဇာနီယာ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဘဒ္ဒေါ အဿာဇာနီယော။ပေ.။ ဇဝသမ္ပန္နော စ ဟောတိ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နော စ အာရောဟပရိဏာဟသမ္ပန္နော စ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တယော ဘဒ္ဒါ အဿာဇာနီယာ။

‘‘ကတမေ စ, ဘိက္ခဝေ, တယော ဘဒ္ဒါ ပုရိသာဇာနီယာ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဘဒ္ဒေါ ပုရိသာဇာနီယော။ပေ.။ ဇဝသမ္ပန္နော စ ဟောတိ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နော စ အာရောဟပရိဏာဟသမ္ပန္နော စ။

‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘဒ္ဒေါ ပုရိသာဇာနီယော။ပေ.။ ဇဝသမ္ပန္နော စ ဟောတိ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နော စ အာရောဟပရိဏာဟသမ္ပန္နော စ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣဒမဿ ဇဝသ္မိံ ဝဒါမိ။ အဘိဓမ္မေ ခေါ ပန အဘိဝိနယေ ပဉ္ဟံ ပုဋ္ဌော ဝိဿဇ္ဇေတိ, နော သံသာဒေတိ။ ဣဒမဿ ဝဏ္ဏသ္မိံ ဝဒါမိ။ လာဘီ ခေါ ပန ဟောတိ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာနံ။ ဣဒမဿ အာရောဟပရိဏာဟသ္မိံ ဝဒါမိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘဒ္ဒေါ ပုရိသာဇာနီယော ဇဝသမ္ပန္နော စ ဟောတိ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နော စ အာရောဟပရိဏာဟသမ္ပန္နော စ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တယော ဘဒ္ဒါ ပုရိသာဇာနီယာ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃. တဏှာမူလကသုတ္တံ

၂၃. [ဒီ. နိ. ၂.၁၀၃] ‘‘နဝ, ဘိက္ခဝေ, တဏှာမူလကေ ဓမ္မေ ဒေသေဿာမိ, တံ သုဏာထ။ ကတမေ စ, ဘိက္ခဝေ, နဝ တဏှာမူလကာ ဓမ္မာ? တဏှံ ပဋိစ္စ ပရိယေသနာ, ပရိယေသနံ ပဋိစ္စ လာဘော, လာဘံ ပဋိစ္စ ဝိနိစ္ဆယော, ဝိနိစ္ဆယံ ပဋိစ္စ ဆန္ဒရာဂေါ, ဆန္ဒရာဂံ ပဋိစ္စ အဇ္ဈောသာနံ, အဇ္ဈောသာနံ ပဋိစ္စ ပရိဂ္ဂဟော, ပရိဂ္ဂဟံ ပဋိစ္စ မစ္ဆရိယံ, မစ္ဆရိယံ ပဋိစ္စ အာရက္ခော, အာရက္ခာဓိကရဏံ ဒဏ္ဍာဒါနံ သတ္ထာဒါနံ ကလဟဝိဂ္ဂဟဝိဝါဒတုဝံတုဝံပေသုညမုသာဝါဒါ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, နဝ တဏှာမူလကာ ဓမ္မာ’’တိ။ တတိယံ။

၄. သတ္တာဝါသသုတ္တံ

၂၄. [ဒီ. နိ. ၃.၃၄၁] ‘‘နဝယိမေ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဝါသာ။ ကတမေ နဝ? သန္တိ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ နာနတ္တကာယာ နာနတ္တသညိနော, သေယျထာပိ မနုဿာ, ဧကစ္စေ စ ဒေဝါ, ဧကစ္စေ စ ဝိနိပါတိကာ။ အယံ ပဌမော သတ္တာဝါသော။

‘‘သန္တိ , ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ နာနတ္တကာယာ ဧကတ္တသညိနော, သေယျထာပိ ဒေဝါ ဗြဟ္မကာယိကာ ပဌမာဘိနိဗ္ဗတ္တာ။ အယံ ဒုတိယော သတ္တာဝါသော။

‘‘သန္တိ , ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ ဧကတ္တကာယာ နာနတ္တသညိနော, သေယျထာပိ ဒေဝါ အာဘဿရာ။ အယံ တတိယော သတ္တာဝါသော။

‘‘သန္တိ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ ဧကတ္တကာယာ ဧကတ္တသညိနော, သေယျထာပိ ဒေဝါ သုဘကိဏှာ။ အယံ စတုတ္ထော သတ္တာဝါသော။

‘‘သန္တိ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ အသညိနော အပ္ပဋိသံဝေဒိနော, သေယျထာပိ ဒေဝါ အသညသတ္တာ။ အယံ ပဉ္စမော သတ္တာဝါသော။

‘‘သန္တိ , ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမာ နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ ‘အနန္တော အာကာသော’တိ အာကာသာနဉ္စာယတနူပဂါ။ အယံ ဆဋ္ဌော သတ္တာဝါသော။

‘‘သန္တိ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘အနန္တံ ဝိညာဏ’န္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနူပဂါ။ အယံ သတ္တမော သတ္တာဝါသော။

‘‘သန္တိ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ’တိ အာကိဉ္စညာယတနူပဂါ။ အယံ အဋ္ဌမော သတ္တာဝါသော။

‘‘သန္တိ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနူပဂါ။ အယံ နဝမော သတ္တာဝါသော။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, နဝ သတ္တာဝါသာ’’တိ။ စတုတ္ထံ။

၅. ပညာသုတ္တံ

၂၅. ‘‘ယတော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပညာယ စိတ္တံ သုပရိစိတံ ဟောတိ, တဿေတံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ကလ္လံ ဝစနာယ – ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာမီ’’’တိ။

‘‘ကထဉ္စ , ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပညာယ စိတ္တံ သုပရိစိတံ ဟောတိ? ‘ဝီတရာဂံ မေ စိတ္တ’န္တိ ပညာယ စိတ္တံ သုပရိစိတံ ဟောတိ; ‘ဝီတဒေါသံ မေ စိတ္တ’န္တိ ပညာယ စိတ္တံ သုပရိစိတံ ဟောတိ; ‘ဝီတမောဟံ မေ စိတ္တ’န္တိ ပညာယ စိတ္တံ သုပရိစိတံ ဟောတိ; ‘အသရာဂဓမ္မံ မေ စိတ္တ’န္တိ ပညာယ စိတ္တံ သုပရိစိတံ ဟောတိ; ‘အသဒေါသဓမ္မံ မေ စိတ္တ’န္တိ ပညာယ စိတ္တံ သုပရိစိတံ ဟောတိ; ‘အသမောဟဓမ္မံ မေ စိတ္တ’န္တိ ပညာယ စိတ္တံ သုပရိစိတံ ဟောတိ; ‘အနာဝတ္တိဓမ္မံ မေ စိတ္တံ ကာမဘဝါယာ’တိ ပညာယ စိတ္တံ သုပရိစိတံ ဟောတိ; ‘အနာဝတ္တိဓမ္မံ မေ စိတ္တံ ရူပဘဝါယာ’တိ ပညာယ စိတ္တံ သုပရိစိတံ ဟောတိ; ‘အနာဝတ္တိဓမ္မံ မေ စိတ္တံ အရူပဘဝါယာ’တိ ပညာယ စိတ္တံ သုပရိစိတံ ဟောတိ။ ယတော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပညာယ စိတ္တံ သုပရိစိတံ ဟောတိ, တဿေတံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ကလ္လံ ဝစနာယ – ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာမီ’’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆. သိလာယူပသုတ္တံ

၂၆. ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ စ သာရိပုတ္တော အာယသ္မာ စ စန္ဒိကာပုတ္တော ရာဇဂဟေ ဝိဟရန္တိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တတြ ခေါ အာယသ္မာ စန္ဒိကာပုတ္တော ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ ( ) [(အာဝုသော။ပေ.။ ဧတဒဝေါစ) (သီ.)] – ‘‘ဒေဝဒတ္တော, အာဝုသော, ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဓမ္မံ ဒေသေတိ – ‘ယတော ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော စေတသာ စိတံ ဟောတိ, တဿေတံ ဘိက္ခုနော ကလ္လံ ဝေယျာကရဏာယ – ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာမီ’’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော အာယသ္မန္တံ စန္ဒိကာပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘န ခေါ, အာဝုသော စန္ဒိကာပုတ္တ, ဒေဝဒတ္တော ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဓမ္မံ ဒေသေတိ – ‘ယတော ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော စေတသာ စိတံ ဟောတိ, တဿေတံ ဘိက္ခုနော ကလ္လံ ဝေယျာကရဏာယ – ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာမီ’တိ။ ဧဝဉ္စ ခေါ, အာဝုသော, စန္ဒိကာပုတ္တ, ဒေဝဒတ္တော ဘိက္ခူနံ ဓမ္မံ ဒေသေတိ – ‘ယတော ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော စေတသာ စိတ္တံ သုပရိစိတံ ဟောတိ, တဿေတံ ဘိက္ခုနော ကလ္လံ ဝေယျာကရဏာယ – ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာမီ’’’တိ။

ဒုတိယမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ စန္ဒိကာပုတ္တော ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဒေဝဒတ္တော, အာဝုသော, ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဓမ္မံ ဒေသေတိ – ‘ယတော ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော စေတသာ စိတံ ဟောတိ, တဿေတံ ဘိက္ခုနော ကလ္လံ ဝေယျာကရဏာယ – ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာမီ’’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော အာယသ္မန္တံ စန္ဒိကာပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘န ခေါ, အာဝုသော စန္ဒိကာပုတ္တ, ဒေဝဒတ္တော ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဓမ္မံ ဒေသေတိ – ‘ယတော ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော စေတသာ စိတံ ဟောတိ, တဿေတံ ဘိက္ခုနော ကလ္လံ ဝေယျာကရဏာယ – ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာမီ’တိ။ ဧဝဉ္စ ခေါ, အာဝုသော စန္ဒိကာပုတ္တ, ဒေဝဒတ္တော ဘိက္ခူနံ ဓမ္မံ ဒေသေတိ – ‘ယတော ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော စေတသာ စိတ္တံ သုပရိစိတံ ဟောတိ, တဿေတံ ဘိက္ခုနော ကလ္လံ ဝေယျာကရဏာယ – ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာမီ’’’တိ။

တတိယမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ စန္ဒိကာပုတ္တော ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဒေဝဒတ္တော, အာဝုသော, ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဓမ္မံ ဒေသေတိ – ‘ယတော ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော စေတသာ စိတံ ဟောတိ, တဿေတံ ဘိက္ခုနော ကလ္လံ ဝေယျာကရဏာယ – ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာမီ’’’တိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော အာယသ္မန္တံ စန္ဒိကာပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘န ခေါ, အာဝုသော စန္ဒိကာပုတ္တ, ဒေဝဒတ္တော ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဓမ္မံ ဒေသေတိ – ‘ယတော ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော စေတသာ စိတံ ဟောတိ, တဿေတံ ဘိက္ခုနော ကလ္လံ ဝေယျာကရဏာယ – ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာမီ’တိ။ ဧဝဉ္စ ခေါ, အာဝုသော စန္ဒိကာပုတ္တ, ဒေဝဒတ္တော ဘိက္ခူနံ ဓမ္မံ ဒေသေတိ – ‘ယတော ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော စေတသာ စိတ္တံ သုပရိစိတံ ဟောတိ, တဿေတံ ဘိက္ခုနော ကလ္လံ ဝေယျာကရဏာယ – ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာမီ’’’တိ။

‘‘ကထဉ္စ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော စေတသာ စိတ္တံ သုပရိစိတံ ဟောတိ? ‘ဝီတရာဂံ မေ စိတ္တ’န္တိ စေတသာ စိတ္တံ သုပရိစိတံ ဟောတိ; ‘ဝီတဒေါသံ မေ စိတ္တ’န္တိ စေတသာ စိတ္တံ သုပရိစိတံ ဟောတိ; ‘ဝီတမောဟံ မေ စိတ္တ’န္တိ စေတသာ စိတ္တံ သုပရိစိတံ ဟောတိ; ‘အသရာဂဓမ္မံ မေ စိတ္တ’န္တိ စေတသာ စိတ္တံ သုပရိစိတံ ဟောတိ; ‘အသဒေါသဓမ္မံ မေ စိတ္တ’န္တိ စေတသာ စိတ္တံ သုပရိစိတံ ဟောတိ; ‘အသမောဟဓမ္မံ မေ စိတ္တ’န္တိ စေတသာ စိတ္တံ သုပရိစိတံ ဟောတိ; ‘အနာဝတ္တိဓမ္မံ မေ စိတ္တံ ကာမဘဝါယာ’တိ စေတသာ စိတ္တံ သုပရိစိတံ ဟောတိ; ‘အနာဝတ္တိဓမ္မံ မေ စိတ္တံ ရူပဘဝါယာ’တိ စေတသာ စိတ္တံ သုပရိစိတံ ဟောတိ; ‘အနာဝတ္တိဓမ္မံ မေ စိတ္တံ အရူပဘဝါယာ’တိ စေတသာ စိတ္တံ သုပရိစိတံ ဟောတိ။ ဧဝံ သမ္မာ ဝိမုတ္တစိတ္တဿ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော ဘုသာ စေပိ စက္ခုဝိညေယျာ ရူပါ စက္ခုဿ အာပါထံ အာဂစ္ဆန္တိ, နေဝဿ စိတ္တံ ပရိယာဒိယန္တိ; အမိဿီကတမေဝဿ စိတ္တံ ဟောတိ ဌိတံ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တံ, ဝယံ စဿာနုပဿတိ။

‘‘သေယျထာပိ, အာဝုသော, သိလာယူပေါ သောဠသကုက္ကုကော။ တဿဿု အဋ္ဌ ကုက္ကူ ဟေဋ္ဌာ နေမင်္ဂမာ, အဋ္ဌ ကုက္ကူ ဥပရိ နေမဿ။ အထ ပုရတ္ထိမာယ စေပိ ဒိသာယ အာဂစ္ဆေယျ ဘုသာ ဝါတဝုဋ္ဌိ, နေဝ နံ သင်္ကမ္ပေယျ န သမ္ပဝေဓေယျ; အထ ပစ္ဆိမာယ။ အထ ဥတ္တရာယ။ အထ ဒက္ခိဏာယ စေပိ ဒိသာယ အာဂစ္ဆေယျ ဘုသာ ဝါတဝုဋ္ဌိ, နေဝ နံ သင်္ကမ္ပေယျ န သမ္ပဝေဓေယျ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဂမ္ဘီရတ္တာ, အာဝုသော, နေမဿ, သုနိခါတတ္တာ သိလာယူပဿ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, အာဝုသော, သမ္မာ ဝိမုတ္တစိတ္တဿ ဘိက္ခုနော ဘုသာ စေပိ စက္ခုဝိညေယျာ ရူပါ စက္ခုဿ အာပါထံ အာဂစ္ဆန္တိ, နေဝဿ စိတ္တံ ပရိယာဒိယန္တိ; အမိဿီကတမေဝဿ စိတ္တံ ဟောတိ ဌိတံ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တံ, ဝယံ စဿာနုပဿတိ။

‘‘ဘုသာ စေပိ သောတဝိညေယျာ သဒ္ဒါ။ ဃာနဝိညေယျာ ဂန္ဓာ။ ဇိဝှာဝိညေယျာ ရသာ။ ကာယဝိညေယျာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ။ မနောဝိညေယျာ ဓမ္မာ မနဿ အာပါထံ အာဂစ္ဆန္တိ, နေဝဿ စိတ္တံ ပရိယာဒိယန္တိ; အမိဿီကတမေဝဿ စိတ္တံ ဟောတိ ဌိတံ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တံ, ဝယံ စဿာနုပဿတီ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇. ပဌမဝေရသုတ္တံ

၂၇. [အ. နိ. ၉.၉၂; သံ. နိ. ၅.၁၀၂၄] အထ ခေါ အနာထပိဏ္ဍိကော ဂဟပတိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အနာထပိဏ္ဍိကံ ဂဟပတိံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ယတော ခေါ, ဂဟပတိ, အရိယသာဝကဿ ပဉ္စ ဘယာနိ ဝေရာနိ ဝူပသန္တာနိ ဟောန္တိ, စတူဟိ စ သောတာပတ္တိယင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဟောတိ, သော အာကင်္ခမာနော အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ဗျာကရေယျ – ‘ခီဏနိရယောမှိ ခီဏတိရစ္ဆာနယောနိ ခီဏပေတ္တိဝိသယော ခီဏာပါယဒုဂ္ဂတိဝိနိပါတော, သောတာပန္နောဟမသ္မိ အဝိနိပါတဓမ္မော နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယဏော’’’တိ။

‘‘ကတမာနိ ပဉ္စ ဘယာနိ ဝေရာနိ ဝူပသန္တာနိ ဟောန္တိ? ယံ, ဂဟပတိ, ပါဏာတိပါတီ ပါဏာတိပါတပစ္စယာ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကမ္ပိ ဘယံ ဝေရံ ပသဝတိ, သမ္ပရာယိကမ္ပိ ဘယံ ဝေရံ ပသဝတိ, စေတသိကမ္ပိ ဒုက္ခံ ဒေါမနဿံ ပဋိသံဝေဒေတိ, ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော နေဝ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကမ္ပိ ဘယံ ဝေရံ ပသဝတိ, န သမ္ပရာယိကမ္ပိ ဘယံ ဝေရံ ပသဝတိ, န စေတသိကမ္ပိ ဒုက္ခံ ဒေါမနဿံ ပဋိသံဝေဒေတိ။ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတဿ ဧဝံ တံ ဘယံ ဝေရံ ဝူပသန္တံ ဟောတိ။

‘‘ယံ, ဂဟပတိ, အဒိန္နာဒါယီ။ပေ.။ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရီ။ မုသာဝါဒီ။ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာယီ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနပစ္စယာ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကမ္ပိ ဘယံ ဝေရံ ပသဝတိ, သမ္ပရာယိကမ္ပိ ဘယံ ဝေရံ ပသဝတိ, စေတသိကမ္ပိ ဒုက္ခံ ဒေါမနဿံ ပဋိသံဝေဒေတိ, သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ပဋိဝိရတော နေဝ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကမ္ပိ ဘယံ ဝေရံ ပသဝတိ, န သမ္ပရာယိကမ္ပိ ဘယံ ဝေရံ ပသဝတိ, န စေတသိကမ္ပိ ဒုက္ခံ ဒေါမနဿံ ပဋိသံဝေဒေတိ။ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ပဋိဝိရတဿ ဧဝံ တံ ဘယံ ဝေရံ ဝူပသန္တံ ဟောတိ။ ဣမာနိ ပဉ္စ ဘယာနိ ဝေရာနိ ဝူပသန္တာနိ ဟောန္တိ။

‘‘ကတမေဟိ စတူဟိ သောတာပတ္တိယင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဟောတိ? ဣဓ, ဂဟပတိ, အရိယသာဝကော ဗုဒ္ဓေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော ဟောတိ – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ’’’တိ။

ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော ဟောတိ – ‘သွာက္ခာတော ဘဂဝတာ ဓမ္မော သန္ဒိဋ္ဌိကော အကာလိကော ဧဟိပဿိကော ဩပနေယျိကော ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗော ဝိညူဟီ’တိ။

သံဃေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော ဟောတိ – ‘သုပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော ဥဇုပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော ဉာယပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော သာမီစိပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော; ယဒိဒံ စတ္တာရိ ပုရိသယုဂါနိ အဋ္ဌ ပုရိသပုဂ္ဂလာ ဧသ ဘဂဝတော သာဝကသံဃော အာဟုနေယျော ပါဟုနေယျော ဒက္ခိဏေယျော အဉ္ဇလိကရဏီယော အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿာ’တိ။

အရိယကန္တေဟိ သီလေဟိ သမန္နာဂတော ဟောတိ အခဏ္ဍေဟိ အစ္ဆိဒ္ဒေဟိ အသဗလေဟိ အကမ္မာသေဟိ ဘုဇိဿေဟိ ဝိညုပ္ပသတ္ထေဟိ အပရာမဋ္ဌေဟိ သမာဓိသံဝတ္တနိကေဟိ။ ဣမေဟိ စတူဟိ သောတာပတ္တိယင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဟောတိ။

‘‘ယတော ခေါ, ဂဟပတိ, အရိယသာဝကဿ ဣမာနိ ပဉ္စ ဘယာနိ ဝေရာနိ ဝူပသန္တာနိ ဟောန္တိ, ဣမေဟိ စ စတူဟိ သောတာပတ္တိယင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဟောတိ, သော အာကင်္ခမာနော အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ဗျာကရေယျ – ‘ခီဏနိရယောမှိ ခီဏတိရစ္ဆာနယောနိ ခီဏပေတ္တိဝိသယော ခီဏာပါယဒုဂ္ဂတိဝိနိပါတော; သောတာပန္နောဟမသ္မိ အဝိနိပါတဓမ္မော နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယဏော’’’တိ။ သတ္တမံ။

၈. ဒုတိယဝေရသုတ္တံ

၂၈. [သံ. နိ. ၅.၁၀၂၅] ‘‘ယတော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကဿ ပဉ္စ ဘယာနိ ဝေရာနိ ဝူပသန္တာနိ ဟောန္တိ, စတူဟိ စ သောတာပတ္တိယင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဟောတိ, သော အာကင်္ခမာနော အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ဗျာကရေယျ – ‘ခီဏနိရယောမှိ ခီဏတိရစ္ဆာနယောနိ ခီဏပေတ္တိဝိသယော ခီဏာပါယဒုဂ္ဂတိဝိနိပါတော; သောတာပန္နောဟမသ္မိ အဝိနိပါတဓမ္မော နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယဏော’’’တိ။

‘‘ကတမာနိ ပဉ္စ ဘယာနိ ဝေရာနိ ဝူပသန္တာနိ ဟောန္တိ? ယံ, ဘိက္ခဝေ, ပါဏာတိပါတီ ပါဏာတိပါတပစ္စယာ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကမ္ပိ ဘယံ ဝေရံ ပသဝတိ, သမ္ပရာယိကမ္ပိ ဘယံ ဝေရံ ပသဝတိ, စေတသိကမ္ပိ ဒုက္ခံ ဒေါမနဿံ ပဋိသံဝေဒေတိ, ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော။ပေ.။ ဧဝံ တံ ဘယံ ဝေရံ ဝူပသန္တံ ဟောတိ။

‘‘ယံ, ဘိက္ခဝေ, အဒိန္နာဒါယီ။ပေ.။ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာယီ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနပစ္စယာ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကမ္ပိ ဘယံ ဝေရံ ပသဝတိ, သမ္ပရာယိကမ္ပိ ဘယံ ဝေရံ ပသဝတိ, စေတသိကမ္ပိ ဒုက္ခံ ဒေါမနဿံ ပဋိသံဝေဒေတိ, သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ပဋိဝိရတော နေဝ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကမ္ပိ ဘယံ ဝေရံ ပသဝတိ, န သမ္ပရာယိကမ္ပိ ဘယံ ဝေရံ ပသဝတိ, န စေတသိကမ္ပိ ဒုက္ခံ ဒေါမနဿံ ပဋိသံဝေဒေတိ။ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ပဋိဝိရတဿ ဧဝံ တံ ဘယံ ဝေရံ ဝူပသန္တံ ဟောတိ။ ဣမာနိ ပဉ္စ ဘယာနိ ဝေရာနိ ဝူပသန္တာနိ ဟောန္တိ။

‘‘ကတမေဟိ စတူဟိ သောတာပတ္တိယင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော ဗုဒ္ဓေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော ဟောတိ – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ။ပေ.။ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ’တိ။ ဓမ္မေ။ပေ.။ သံဃေ။ အရိယကန္တေဟိ သီလေဟိ သမန္နာဂတော ဟောတိ အခဏ္ဍေဟိ အစ္ဆိဒ္ဒေဟိ အသဗလေဟိ အကမ္မာသေဟိ ဘုဇိဿေဟိ ဝိညုပ္ပသတ္ထေဟိ အပရာမဋ္ဌေဟိ သမာဓိသံဝတ္တနိကေဟိ။ ဣမေဟိ စတူဟိ သောတာပတ္တိယင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဟောတိ။

‘‘ယတော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကဿ ဣမာနိ ပဉ္စ ဘယာနိ ဝေရာနိ ဝူပသန္တာနိ ဟောန္တိ, ဣမေဟိ စ စတူဟိ သောတာပတ္တိယင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဟောတိ, သော အာကင်္ခမာနော အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ဗျာကရေယျ – ‘ခီဏနိရယောမှိ ခီဏတိရစ္ဆာနယောနိ ခီဏပေတ္တိဝိသယော ခီဏာပါယဒုဂ္ဂတိဝိနိပါတော ; သောတာပန္နောဟမသ္မိ အဝိနိပါတဓမ္မော နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယဏော’’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉. အာဃာတဝတ္ထုသုတ္တံ

၂၉. [ဝိဘ. ၉၆၀; ဒီ. နိ. ၃.၃၄၀; အ. နိ. ၁၀.၇၉] ‘‘နဝယိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, အာဃာတဝတ္ထူနိ။ ကတမာနိ နဝ? ‘အနတ္ထံ မေ အစရီ’တိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ; ‘အနတ္ထံ မေ စရတီ’တိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ; ‘အနတ္ထံ မေ စရိဿတီ’တိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ; ‘ပိယဿ မေ မနာပဿ အနတ္ထံ အစရီ’တိ။ပေ.။ ‘အနတ္ထံ စရတီ’တိ။ပေ.။ ‘အနတ္ထံ စရိဿတီ’တိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ; ‘အပ္ပိယဿ မေ အမနာပဿ အတ္ထံ အစရီ’တိ ။ပေ.။ ‘အတ္ထံ စရတီ’တိ။ပေ.။ ‘အတ္ထံ စရိဿတီ’တိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ။ ဣမာနိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, နဝ အာဃာတဝတ္ထူနီ’’တိ။ နဝမံ။

၁၀. အာဃာတပဋိဝိနယသုတ္တံ

၃၀. [ဒီ. နိ. ၃.၃၄၀, ၃၅၉] ‘‘နဝယိမေ, ဘိက္ခဝေ, အာဃာတပဋိဝိနယာ။ ကတမေ နဝ? ‘အနတ္ထံ မေ အစရိ [အစရီတိ (သျာ.), ဧဝံ ‘‘စရတိ, စရိဿတိ’’ ပဒေသုပိ], တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာ’တိ အာဃာတံ ပဋိဝိနေတိ; ‘အနတ္ထံ မေ စရတိ, တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာ’တိ အာဃာတံ ပဋိဝိနေတိ; ‘အနတ္ထံ မေ စရိဿတိ, တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာ’တိ အာဃာတံ ပဋိဝိနေတိ; ပိယဿ မေ မနာပဿ အနတ္ထံ အစရိ။ပေ.။ အနတ္ထံ စရတိ။ပေ.။ ‘အနတ္ထံ စရိဿတိ, တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာ’တိ အာဃာတံ ပဋိဝိနေတိ; အပ္ပိယဿ မေ အမနာပဿ အတ္ထံ အစရိ။ပေ.။ အတ္ထံ စရတိ။ပေ.။ ‘အတ္ထံ စရိဿတိ, တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာ’တိ အာဃာတံ ပဋိဝိနေတိ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, နဝ အာဃာတပဋိဝိနယာ’’တိ။ ဒသမံ။

၁၁. အနုပုဗ္ဗနိရောဓသုတ္တံ

၃၁. ‘‘နဝယိမေ, ဘိက္ခဝေ, အနုပုဗ္ဗနိရောဓါ။ ကတမေ နဝ? ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နဿ ကာမသညာ [အာမိဿသညာ (သျာ.)] နိရုဒ္ဓါ ဟောတိ; ဒုတိယံ ဈာနံ သမာပန္နဿ ဝိတက္ကဝိစာရာ နိရုဒ္ဓါ ဟောန္တိ; တတိယံ ဈာနံ သမာပန္နဿ ဣတိ နိရုဒ္ဓါ ဟောတိ; စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပန္နဿ အဿာသပဿာသာ နိရုဒ္ဓါ ဟောန္တိ; အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမာပန္နဿ ရူပသညာ နိရုဒ္ဓါ ဟောတိ; ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမာပန္နဿ အာကာသာနဉ္စာယတနသညာ နိရုဒ္ဓါ ဟောတိ; အာကိဉ္စညာယတနံ သမာပန္နဿ ဝိညာဏဉ္စာယတနသညာ နိရုဒ္ဓါ ဟောတိ ; နေဝသညာနာသညာယတနံ သမာပန္နဿ အာကိဉ္စညာယတနသညာ နိရုဒ္ဓါ ဟောတိ; သညာဝေဒယိတနိရောဓံ သမာပန္နဿ သညာ စ ဝေဒနာ စ နိရုဒ္ဓါ ဟောန္တိ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, နဝ အနုပုဗ္ဗနိရောဓါ’’တိ [ဒီ. နိ. ၃.၃၄၄, ၃၄၉]။ ဧကာဒသမံ။

သတ္တာဝါသဝဂ္ဂေါ တတိယော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

တိဌာနံ ခဠုင္ကော တဏှာ၊ သတ္တပညာ သိလာယုပေါ။

ဒွေ ဝေရာ ဒွေ အာဃာတာနိ၊ အနုပုဗ္ဗနိရောဓေန စာတိ။