သီဟနာဒဝဂ္ဂေါ

၂. သီဟနာဒဝဂ္ဂေါ

၁. သီဟနာဒသုတ္တံ

၁၁. ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဝုတ္ထော မေ, ဘန္တေ, သာဝတ္ထိယံ ဝဿာဝါသော။ ဣစ္ဆာမဟံ, ဘန္တေ, ဇနပဒစာရိကံ ပက္ကမိတု’’န္တိ။ ‘‘ယဿဒါနိ တွံ, သာရိပုတ္တ, ကာလံ မညသီ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ အညတရော ဘိက္ခု အစိရပက္ကန္တေ အာယသ္မန္တေ သာရိပုတ္တေ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အာယသ္မာ မံ, ဘန္တေ, သာရိပုတ္တော အာသဇ္ဇ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇ စာရိကံ ပက္ကန္တော’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အညတရံ ဘိက္ခုံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဧဟိ တွံ, ဘိက္ခု, မမ ဝစနေန သာရိပုတ္တံ အာမန္တေဟိ – ‘သတ္ထာ တံ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, အာမန္တေတီ’’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝတော ပဋိဿုတွာ ယေနာယသ္မာ သာရိပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သတ္ထာ တံ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, အာမန္တေတီ’’တိ။ ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော တဿ ဘိက္ခုနော ပစ္စဿောသိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ စ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော [မဟာမောဂ္ဂလာနော (က.)] အာယသ္မာ စ အာနန္ဒော အဝါပုရဏံ [အပါပုရဏံ (သျာ. က.)] အာဒါယ ဝိဟာရေ အာဟိဏ္ဍန္တိ [ဝိဟာရေန ဝိဟာရံ အနွာဟိဏ္ဍန္တိ (သီ. ဣ.), ဝိဟာရံ အာဟိဏ္ဍန္တိ (သျာ.)] – ‘‘အဘိက္ကမထာယသ္မန္တော, အဘိက္ကမထာယသ္မန္တော! ဣဒါနာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘဂဝတော သမ္မုခါ သီဟနာဒံ နဒိဿတီ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣဓ တေ, သာရိပုတ္တ, အညတရော သဗြဟ္မစာရီ ခီယနဓမ္မံ အာပန္နော – ‘အာယသ္မာ မံ, ဘန္တေ, သာရိပုတ္တော အာသဇ္ဇ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇစာရိကံ ပက္ကန္တော’’’တိ။

‘‘ယဿ နူန, ဘန္တေ, ကာယေ ကာယဂတာသတိ အနုပဋ္ဌိတာ အဿ, သော ဣဓ အညတရံ သဗြဟ္မစာရိံ အာသဇ္ဇ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇ စာရိကံ ပက္ကမေယျ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘန္တေ, ပထဝိယံ သုစိမ္ပိ နိက္ခိပန္တိ အသုစိမ္ပိ နိက္ခိပန္တိ ဂူထဂတမ္ပိ နိက္ခိပန္တိ မုတ္တဂတမ္ပိ နိက္ခိပန္တိ ခေဠဂတမ္ပိ နိက္ခိပန္တိ ပုဗ္ဗဂတမ္ပိ နိက္ခိပန္တိ လောဟိတဂတမ္ပိ နိက္ခိပန္တိ, န စ တေန ပထဝီ အဋ္ဋီယတိ ဝါ ဟရာယတိ ဝါ ဇိဂုစ္ဆတိ ဝါ; ဧဝမေဝံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ပထဝီသမေန စေတသာ ဝိဟရာမိ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန။ ယဿ နူန, ဘန္တေ, ကာယေ ကာယဂတာသတိ အနုပဋ္ဌိတာ အဿ, သော ဣဓ အညတရံ သဗြဟ္မစာရိံ အာသဇ္ဇ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇ စာရိကံ ပက္ကမေယျ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘန္တေ, အာပသ္မိံ သုစိမ္ပိ ဓေါဝန္တိ အသုစိမ္ပိ ဓေါဝန္တိ ဂူထဂတမ္ပိ။ မုတ္တဂတမ္ပိ။ ခေဠဂတမ္ပိ။ ပုဗ္ဗဂတမ္ပိ။ လောဟိတဂတမ္ပိ ဓေါဝန္တိ, န စ တေန အာပေါ အဋ္ဋီယတိ ဝါ ဟရာယတိ ဝါ ဇိဂုစ္ဆတိ ဝါ; ဧဝမေဝံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, အာပေါသမေန စေတသာ ဝိဟရာမိ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန။ ယဿ နူန, ဘန္တေ, ကာယေ ကာယဂတာသတိ အနုပဋ္ဌိတာ အဿ, သော ဣဓ အညတရံ သဗြဟ္မစာရိံ အာသဇ္ဇ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇ စာရိကံ ပက္ကမေယျ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘန္တေ, တေဇော သုစိမ္ပိ ဍဟတိ အသုစိမ္ပိ ဍဟတိ ဂူထဂတမ္ပိ။ မုတ္တဂတမ္ပိ။ ခေဠဂတမ္ပိ။ ပုဗ္ဗဂတမ္ပိ။ လောဟိတဂတမ္ပိ ဍဟတိ, န စ တေန တေဇော အဋ္ဋီယတိ ဝါ ဟရာယတိ ဝါ ဇိဂုစ္ဆတိ ဝါ; ဧဝမေဝံ ခေါ အဟံ , ဘန္တေ, တေဇောသမေန စေတသာ ဝိဟရာမိ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန။ ယဿ နူန, ဘန္တေ, ကာယေ ကာယဂတာသတိ အနုပဋ္ဌိတာ အဿ, သော ဣဓ အညတရံ သဗြဟ္မစာရိံ အာသဇ္ဇ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇ စာရိကံ ပက္ကမေယျ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘန္တေ, ဝါယော သုစိမ္ပိ ဥပဝါယတိ အသုစိမ္ပိ ဥပဝါယတိ ဂူထဂတမ္ပိ။ မုတ္တဂတမ္ပိ။ ခေဠဂတမ္ပိ။ ပုဗ္ဗဂတမ္ပိ။ လောဟိတဂတမ္ပိ ဥပဝါယတိ, န စ တေန ဝါယော အဋ္ဋီယတိ ဝါ ဟရာယတိ ဝါ ဇိဂုစ္ဆတိ ဝါ; ဧဝမေဝံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဝါယောသမေန စေတသာ ဝိဟရာမိ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန။ ယဿ နူန, ဘန္တေ, ကာယေ ကာယဂတာသတိ အနုပဋ္ဌိတာ အဿ, သော ဣဓ အညတရံ သဗြဟ္မစာရိံ အာသဇ္ဇ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇ စာရိကံ ပက္ကမေယျ။

‘‘သေယျထာပိ , ဘန္တေ, ရဇောဟရဏံ သုစိမ္ပိ ပုဉ္ဆတိ အသုစိမ္ပိ ပုဉ္ဆတိ ဂူထဂတမ္ပိ။ မုတ္တဂတမ္ပိ။ ခေဠဂတမ္ပိ။ ပုဗ္ဗဂတမ္ပိ။ လောဟိတဂတမ္ပိ ပုဉ္ဆတိ, န စ တေန ရဇောဟရဏံ အဋ္ဋီယတိ ဝါ ဟရာယတိ ဝါ ဇိဂုစ္ဆတိ ဝါ; ဧဝမေဝံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ရဇောဟရဏသမေန စေတသာ ဝိဟရာမိ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန။ ယဿ နူန, ဘန္တေ, ကာယေ ကာယဂတာသတိ အနုပဋ္ဌိတာ အဿ, သော ဣဓ အညတရံ သဗြဟ္မစာရိံ အာသဇ္ဇ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇ စာရိကံ ပက္ကမေယျ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘန္တေ, စဏ္ဍာလကုမာရကော ဝါ စဏ္ဍာလကုမာရိကာ ဝါ ကဠောပိဟတ္ထော နန္တကဝါသီ ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပဝိသန္တော နီစစိတ္တံယေဝ ဥပဋ္ဌပေတွာ ပဝိသတိ; ဧဝမေဝံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, စဏ္ဍာလကုမာရကစဏ္ဍာလကုမာရိကာသမေန စေတသာ ဝိဟရာမိ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန။ ယဿ နူန, ဘန္တေ, ကာယေ ကာယဂတာသတိ အနုပဋ္ဌိတာ အဿ, သော ဣဓ အညတရံ သဗြဟ္မစာရိံ အာသဇ္ဇ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇ စာရိကံ ပက္ကမေယျ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘန္တေ, ဥသဘော ဆိန္နဝိသာဏော သူရတော သုဒန္တော သုဝိနီတော ရထိယာယ ရထိယံ သိင္ဃာဋကေန သိင္ဃာဋကံ အနွာဟိဏ္ဍန္တော န ကိဉ္စိ ဟိံသတိ ပါဒေန ဝါ ဝိသာဏေန ဝါ; ဧဝမေဝံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဥသဘဆိန္နဝိသာဏသမေန စေတသာ ဝိဟရာမိ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန။ ယဿ နူန, ဘန္တေ, ကာယေ ကာယဂတာသတိ အနုပဋ္ဌိတာ အဿ, သော ဣဓ အညတရံ သဗြဟ္မစာရိံ အာသဇ္ဇ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇ စာရိကံ ပက္ကမေယျ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘန္တေ, ဣတ္ထီ ဝါ ပုရိသော ဝါ ဒဟရော ယုဝါ မဏ္ဍနကဇာတိကော သီသံနှာတော အဟိကုဏပေန ဝါ ကုက္ကုရကုဏပေန ဝါ မနုဿကုဏပေန ဝါ ကဏ္ဌေ အာသတ္တေန အဋ္ဋီယေယျ ဟရာယေယျ ဇိဂုစ္ဆေယျ; ဧဝမေဝံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဣမိနာ ပူတိကာယေန အဋ္ဋီယာမိ ဟရာယာမိ ဇိဂုစ္ဆာမိ။ ယဿ နူန, ဘန္တေ, ကာယေ ကာယဂတာသတိ အနုပဋ္ဌိတာ အဿ, သော ဣဓ အညတရံ သဗြဟ္မစာရိံ အာသဇ္ဇ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇ စာရိကံ ပက္ကမေယျ။

‘‘သေယျထာပိ , ဘန္တေ, ပုရိသော မေဒကထာလိကံ ပရိဟရေယျ ဆိဒ္ဒါဝဆိဒ္ဒံ ဥဂ္ဃရန္တံ ပဂ္ဃရန္တံ; ဧဝမေဝံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဣမံ ကာယံ ပရိဟရာမိ ဆိဒ္ဒါဝဆိဒ္ဒံ ဥဂ္ဃရန္တံ ပဂ္ဃရန္တံ။ ယဿ နူန, ဘန္တေ, ကာယေ ကာယဂတာသတိ အနုပဋ္ဌိတာ အဿ, သော ဣဓ အညတရံ သဗြဟ္မစာရိံ အာသဇ္ဇ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇ စာရိကံ ပက္ကမေယျာ’’တိ။

အထ ခေါ သော ဘိက္ခု ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဘဂဝတော ပါဒေသု သိရသာ နိပတိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အစ္စယော မံ, ဘန္တေ, အစ္စဂမာ ယထာဗာလံ ယထာမူဠှံ ယထာအကုသလံ, ယော အဟံ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ အသတာ တုစ္ဆာ မုသာ အဘူတေန အဗ္ဘာစိက္ခိံ။ တဿ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အစ္စယံ အစ္စယတော ပဋိဂ္ဂဏှတု အာယတိံ သံဝရာယာ’’တိ။ ‘‘တဂ္ဃ တံ [တွံ (သီ. ဣ.)], ဘိက္ခု, အစ္စယော အစ္စဂမာ ယထာဗာလံ ယထာမူဠှံ ယထာအကုသလံ, ယော တွံ သာရိပုတ္တံ အသတာ တုစ္ဆာ မုသာ အဘူတေန အဗ္ဘာစိက္ခိ။ ယတော စ ခေါ တွံ, ဘိက္ခု, အစ္စယံ အစ္စယတော ဒိသွာ ယထာဓမ္မံ ပဋိကရောသိ, တံ တေ မယံ ပဋိဂ္ဂဏှာမ။ ဝုဍ္ဎိဟေသာ, ဘိက္ခု, အရိယဿ ဝိနယေ ယော အစ္စယံ အစ္စယတော ဒိသွာ ယထာဓမ္မံ ပဋိကရောတိ အာယတိံ သံဝရံ အာပဇ္ဇတီ’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ အာမန္တေသိ – ‘‘ခမ, သာရိပုတ္တ, ဣမဿ မောဃပုရိသဿ, ပုရာ တဿ တတ္ထေဝ သတ္တဓါ မုဒ္ဓါ ဖလတီ’’တိ [ဖလိဿတီတိ (က. သီ. သျာ. ဣ. က.) အဋ္ဌကထာသု ပန ‘‘ဖလတီတိ’’ ဣတွေဝ ဒိဿတိ]။ ‘‘ခမာမဟံ, ဘန္တေ, တဿ အာယသ္မတော သစေ မံ သော အာယသ္မာ ဧဝမာဟ – ‘ခမတု စ မေ သော အာယသ္မာ’’’တိ။ ပဌမံ။

၂. သဥပါဒိသေသသုတ္တံ

၁၂. ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ အထ ခေါ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အတိပ္ပဂေါ ခေါ တာဝ သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတုံ, ယံနူနာဟံ ယေန အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ အာရာမော တေနုပသင်္ကမေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ယေန အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ အာရာမော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ တေဟိ အညတိတ္ထိယေဟိ ပရိဗ္ဗာဇကေဟိ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန တေသံ အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ သန္နိသိန္နာနံ သန္နိပတိတာနံ အယမန္တရာကထာ ဥဒပါဒိ – ‘‘ယော ဟိ ကောစိ, အာဝုသော, သဥပါဒိသေသော ကာလံ ကရောတိ, သဗ္ဗော သော အပရိမုတ္တော နိရယာ အပရိမုတ္တော တိရစ္ဆာနယောနိယာ အပရိမုတ္တော ပေတ္တိဝိသယာ အပရိမုတ္တော အပါယဒုဂ္ဂတိဝိနိပါတာ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော တေသံ အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ ဘာသိတံ နေဝ အဘိနန္ဒိ နပ္ပဋိက္ကောသိ။ အနဘိနန္ဒိတွာ အပ္ပဋိက္ကောသိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ – ‘‘ဘဂဝတော သန္တိကေ ဧတဿ ဘာသိတဿ အတ္ထံ အာဇာနိဿာမီ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဣဓါဟံ, ဘန္တေ, ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိံ။ တဿ မယှံ, ဘန္တေ, ဧတဒဟောသိ – ‘အတိပ္ပဂေါ ခေါ တာဝ သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတုံ; ယံနူနာဟံ ယေန အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ အာရာမော တေနုပသင်္ကမေယျ’န္တိ။ အထ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ယေန အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ အာရာမော တေနုပသင်္ကမိံ; ဥပသင်္ကမိတွာ တေဟိ အညတိတ္ထိယေဟိ ပရိဗ္ဗာဇကေဟိ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိံ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန တေသံ အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ သန္နိသိန္နာနံ သန္နိပတိတာနံ အယမန္တရာကထာ ဥဒပါဒိ – ‘ယော ဟိ ကောစိ, အာဝုသော, သဥပါဒိသေသော ကာလံ ကရောတိ, သဗ္ဗော သော အပရိမုတ္တော နိရယာ အပရိမုတ္တော တိရစ္ဆာနယောနိယာ အပရိမုတ္တော ပေတ္တိဝိသယာ အပရိမုတ္တော အပါယဒုဂ္ဂတိဝိနိပါတာ’တိ။ အထ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, တေသံ အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ ဘာသိတံ နေဝ အဘိနန္ဒိံ နပ္ပဋိက္ကောသိံ။ အနဘိနန္ဒိတွာ အပ္ပဋိက္ကောသိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကမိံ – ‘ဘဂဝတော သန္တိကေ ဧတဿ ဘာသိတဿ အတ္ထံ အာဇာနိဿာမီ’’’တိ။

‘‘ကေ စ [ကေစိ (သျာ. ဣ.), တေ စ (က.)], သာရိပုတ္တ, အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဗာလာ အဗျတ္တာ, ကေ စ [ကေစိ (သျာ. ဣ. က.) အ. နိ. ၆.၄၄ ပါဠိယာ သံသန္ဒေတဗ္ဗံ] သဥပါဒိသေသံ ဝါ ‘သဥပါဒိသေသော’တိ ဇာနိဿန္တိ, အနုပါဒိသေသံ ဝါ ‘အနုပါဒိသေသော’တိ ဇာနိဿန္တိ’’!

‘‘နဝယိမေ, သာရိပုတ္တ, ပုဂ္ဂလာ သဥပါဒိသေသာ ကာလံ ကုရုမာနာ ပရိမုတ္တာ နိရယာ ပရိမုတ္တာ တိရစ္ဆာနယောနိယာ ပရိမုတ္တာ ပေတ္တိဝိသယာ ပရိမုတ္တာ အပါယဒုဂ္ဂတိဝိနိပါတာ။ ကတမေ နဝ? ဣဓ , သာရိပုတ္တ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော သီလေသု ပရိပူရကာရီ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ ပရိပူရကာရီ , ပညာယ မတ္တသော ကာရီ။ သော ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီ ဟောတိ။ အယံ, သာရိပုတ္တ , ပဌမော ပုဂ္ဂလော သဥပါဒိသေသော ကာလံ ကုရုမာနော ပရိမုတ္တော နိရယာ ပရိမုတ္တော တိရစ္ဆာနယောနိယာ ပရိမုတ္တော ပေတ္တိဝိသယာ ပရိမုတ္တော အပါယဒုဂ္ဂတိဝိနိပါတာ။

‘‘ပုန စပရံ, သာရိပုတ္တ, ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော သီလေသု ပရိပူရကာရီ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ ပရိပူရကာရီ, ပညာယ မတ္တသော ကာရီ။ သော ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယီ ဟောတိ။ပေ.။ အသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ ဟောတိ။ပေ.။ သသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ ဟောတိ။ပေ.။ ဥဒ္ဓံသောတော ဟောတိ အကနိဋ္ဌဂါမီ။ အယံ, သာရိပုတ္တ, ပဉ္စမော ပုဂ္ဂလော သဥပါဒိသေသော ကာလံ ကုရုမာနော ပရိမုတ္တော နိရယာ ပရိမုတ္တော တိရစ္ဆာနယောနိယာ ပရိမုတ္တော ပေတ္တိဝိသယာ ပရိမုတ္တော အပါယဒုဂ္ဂတိဝိနိပါတာ။

‘‘ပုန စပရံ, သာရိပုတ္တ, ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော သီလေသု ပရိပူရကာရီ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ မတ္တသော ကာရီ, ပညာယ မတ္တသော ကာရီ။ သော တိဏ္ဏံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ရာဂဒေါသမောဟာနံ တနုတ္တာ သကဒါဂါမီ ဟောတိ, သကိဒေဝ ဣမံ လောကံ အာဂန္တွာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရောတိ။ အယံ, သာရိပုတ္တ, ဆဋ္ဌော ပုဂ္ဂလော သဥပါဒိသေသော ကာလံ ကုရုမာနော ပရိမုတ္တော နိရယာ။ပေ.။ ပရိမုတ္တော အပါယဒုဂ္ဂတိဝိနိပါတာ။

‘‘ပုန စပရံ, သာရိပုတ္တ, ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော သီလေသု ပရိပူရကာရီ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ မတ္တသော ကာရီ, ပညာယ မတ္တသော ကာရီ။ သော တိဏ္ဏံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ဧကဗီဇီ ဟောတိ, ဧကံယေဝ မာနုသကံ ဘဝံ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရောတိ။ အယံ, သာရိပုတ္တ, သတ္တမော ပုဂ္ဂလော သဥပါဒိသေသော ကာလံ ကုရုမာနော ပရိမုတ္တော နိရယာ။ပေ.။ ပရိမုတ္တော အပါယဒုဂ္ဂတိဝိနိပါတာ။

‘‘ပုန စပရံ, သာရိပုတ္တ, ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော သီလေသု ပရိပူရကာရီ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ မတ္တသော ကာရီ, ပညာယ မတ္တသော ကာရီ။ သော တိဏ္ဏံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ကောလံကောလော ဟောတိ, ဒွေ ဝါ တီဏိ ဝါ ကုလာနိ သန္ဓာဝိတွာ သံသရိတွာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရောတိ။ အယံ, သာရိပုတ္တ, အဋ္ဌမော ပုဂ္ဂလော သဥပါဒိသေသော ကာလံ ကုရုမာနော ပရိမုတ္တော နိရယာ။ပေ.။ ပရိမုတ္တော အပါယဒုဂ္ဂတိဝိနိပါတာ။

‘‘ပုန စပရံ, သာရိပုတ္တ, ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော သီလေသု ပရိပူရကာရီ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ မတ္တသော ကာရီ, ပညာယ မတ္တသော ကာရီ။ သော တိဏ္ဏံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ သတ္တက္ခတ္တုပရမော ဟောတိ, သတ္တက္ခတ္တုပရမံ ဒေဝေ စ မနုဿေ စ သန္ဓာဝိတွာ သံသရိတွာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရောတိ။ အယံ, သာရိပုတ္တ, နဝမော ပုဂ္ဂလော သဥပါဒိသေသော ကာလံ ကုရုမာနော ပရိမုတ္တော နိရယာ ပရိမုတ္တော တိရစ္ဆာနယောနိယာ ပရိမုတ္တော ပေတ္တိဝိသယာ ပရိမုတ္တော အပါယဒုဂ္ဂတိဝိနိပါတာ။

‘‘ကေ စ, သာရိပုတ္တ, အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဗာလာ အဗျတ္တာ, ကေ စ သဥပါဒိသေသံ ဝါ ‘သဥပါဒိသေသော’တိ ဇာနိဿန္တိ, အနုပါဒိသေသံ ဝါ ‘အနုပါဒိသေသော’တိ ဇာနိဿန္တိ! ဣမေ ခေါ, သာရိပုတ္တ, နဝ ပုဂ္ဂလာ သဥပါဒိသေသာ ကာလံ ကုရုမာနာ ပရိမုတ္တာ နိရယာ ပရိမုတ္တာ တိရစ္ဆာနယောနိယာ ပရိမုတ္တာ ပေတ္တိဝိသယာ ပရိမုတ္တာ အပါယဒုဂ္ဂတိဝိနိပါတာ။ န တာဝါယံ, သာရိပုတ္တ, ဓမ္မပရိယာယော ပဋိဘာသိ ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီနံ ဥပါသကာနံ ဥပါသိကာနံ။ တံ ကိဿ ဟေတု? မာယိမံ ဓမ္မပရိယာယံ သုတွာ ပမာဒံ အာဟရိံသူတိ [အာဟရိံသု (သီ. ဣ.)]။ အပိ စ မယာ [အပိ စာယံ (?)], သာရိပုတ္တ, ဓမ္မပရိယာယော ပဉှာဓိပ္ပါယေန ဘာသိတော’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃. ကောဋ္ဌိကသုတ္တံ

၁၃. အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကောဋ္ဌိကော [မဟာကောဋ္ဌိတော (သီ. သျာ. ဣ.)] ယေနာယသ္မာ သာရိပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မတာ သာရိပုတ္တေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ မဟာကောဋ္ဌိကော အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိံ နု ခေါ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ‘ယံ ကမ္မံ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယံ, တံ မေ ကမ္မံ သမ္ပရာယဝေဒနီယံ ဟောတူ’တိ, ဧတဿ အတ္ထာယ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ ဝုဿတီ’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, အာဝုသော’’။

‘‘ကိံ နု ခေါ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ‘ယံ ကမ္မံ သုခဝေဒနီယံ [သုခဝေဒနိယံ (က.) မ. နိ. ၃.၈ ပဿိတဗ္ဗံ], တံ မေ ကမ္မံ ဒုက္ခဝေဒနီယံ [ဒုက္ခဝေဒနိယံ (က.)] ဟောတူ’တိ, ဧတဿ အတ္ထာယ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ ဝုဿတီ’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, အာဝုသော’’။

‘‘ကိံ နု ခေါ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ‘ယံ ကမ္မံ သုခဝေဒနီယံ [သုခဝေဒနိယံ (က.) မ. နိ. ၃.၈ ပဿိတဗ္ဗံ], တံ မေ ကမ္မံ ဒုက္ခဝေဒနီယံ [ဒုက္ခဝေဒနိယံ (က.)] ဟောတူ’တိ, ဧတဿ အတ္ထာယ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ ဝုဿတီ’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, အာဝုသော’’။

‘‘ကိံ ပနာဝုသော, သာရိပုတ္တ, ‘ယံ ကမ္မံ ဒုက္ခဝေဒနီယံ, တံ မေ ကမ္မံ သုခဝေဒနီယံ ဟောတူ’တိ, ဧတဿ အတ္ထာယ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ ဝုဿတီ’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, အာဝုသော’’။

‘‘ကိံ နု ခေါ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ‘ယံ ကမ္မံ ပရိပက္ကဝေဒနီယံ, တံ မေ ကမ္မံ အပရိပက္ကဝေဒနီယံ ဟောတူ’တိ, ဧတဿ အတ္ထာယ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ ဝုဿတီ’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, အာဝုသော’’။

‘‘ကိံ ပနာဝုသော သာရိပုတ္တ, ‘ယံ ကမ္မံ အပရိပက္ကဝေဒနီယံ, တံ မေ ကမ္မံ ပရိပက္ကဝေဒနီယံ ဟောတူ’တိ, ဧတဿ အတ္ထာယ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ ဝုဿတီ’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, အာဝုသော’’။

‘‘ကိံ နု ခေါ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ‘ယံ ကမ္မံ ဗဟုဝေဒနီယံ, တံ မေ ကမ္မံ အပ္ပဝေဒနီယံ ဟောတူ’တိ, ဧတဿ အတ္ထာယ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ ဝုဿတီ’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, အာဝုသော’’။

‘‘ကိံ ပနာဝုသော သာရိပုတ္တ , ‘ယံ ကမ္မံ အပ္ပဝေဒနီယံ, တံ မေ ကမ္မံ ဗဟုဝေဒနီယံ ဟောတူ’တိ, ဧတဿ အတ္ထာယ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ ဝုဿတီ’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, အာဝုသော’’။

‘‘ကိံ နု ခေါ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ‘ယံ ကမ္မံ ဝေဒနီယံ, တံ မေ ကမ္မံ အဝေဒနီယံ ဟောတူ’တိ, ဧတဿ အတ္ထာယ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ ဝုဿတီ’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, အာဝုသော’’။

‘‘ကိံ ပနာဝုသော သာရိပုတ္တ, ‘ယံ ကမ္မံ အဝေဒနီယံ, တံ မေ ကမ္မံ ဝေဒနီယံ ဟောတူ’တိ, ဧတဿ အတ္ထာယ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ ဝုဿတီ’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, အာဝုသော’’။

‘‘‘ကိံ နု ခေါ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ယံ ကမ္မံ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယံ တံ မေ ကမ္မံ သမ္ပရာယဝေဒနီယံ ဟောတူတိ, ဧတဿ အတ္ထာယ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ ဝုဿတီ’တိ, ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘နော ဟိဒံ, အာဝုသော’တိ ဝဒေသိ။

‘‘‘ကိံ ပနာဝုသော သာရိပုတ္တ, ယံ ကမ္မံ သမ္ပရာယဝေဒနီယံ တံ မေ ကမ္မံ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယံ ဟောတူတိ , ဧတဿ အတ္ထာယ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ ဝုဿတီ’တိ, ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘နော ဟိဒံ, အာဝုသော’တိ ဝဒေသိ။

‘‘‘ကိံ နု ခေါ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ယံ ကမ္မံ သုခဝေဒနီယံ တံ မေ ကမ္မံ ဒုက္ခဝေဒနီယံ ဟောတူတိ, ဧတဿ အတ္ထာယ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ ဝုဿတီ’တိ, ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘နော ဟိဒံ, အာဝုသော’တိ ဝဒေသိ။

‘‘‘ကိံ ပနာဝုသော သာရိပုတ္တ, ယံ ကမ္မံ ဒုက္ခဝေဒနီယံ တံ မေ ကမ္မံ သုခဝေဒနီယံ ဟောတူတိ, ဧတဿ အတ္ထာယ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ ဝုဿတီ’တိ, ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘နော ဟိဒံ, အာဝုသော’တိ ဝဒေသိ။

‘‘‘ကိံ နု ခေါ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ယံ ကမ္မံ ပရိပက္ကဝေဒနီယံ တံ မေ ကမ္မံ အပရိပက္ကဝေဒနီယံ ဟောတူတိ, ဧတဿ အတ္ထာယ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ ဝုဿတီ’တိ, ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘နော ဟိဒံ, အာဝုသော’တိ ဝဒေသိ။

‘‘‘ကိံ ပနာဝုသော သာရိပုတ္တ, ယံ ကမ္မံ အပရိပက္ကဝေဒနီယံ တံ မေ ကမ္မံ ပရိပက္ကဝေဒနီယံ ဟောတူတိ, ဧတဿ အတ္ထာယ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ ဝုဿတီ’တိ, ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘နော ဟိဒံ, အာဝုသော’တိ ဝဒေသိ။

‘‘‘ကိံ နု ခေါ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ယံ ကမ္မံ ဗဟုဝေဒနီယံ တံ မေ ကမ္မံ အပ္ပဝေဒနီယံ ဟောတူတိ, ဧတဿ အတ္ထာယ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ ဝုဿတီ’တိ, ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘နော ဟိဒံ, အာဝုသော’တိ ဝဒေသိ။

‘‘‘ကိံ ပနာဝုသော သာရိပုတ္တ, ယံ ကမ္မံ အပ္ပဝေဒနီယံ တံ မေ ကမ္မံ ဗဟုဝေဒနီယံ ဟောတူတိ, ဧတဿ အတ္ထာယ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ ဝုဿတီ’တိ, ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘နော ဟိဒံ, အာဝုသော’တိ ဝဒေသိ။

‘‘‘ကိံ နု ခေါ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ယံ ကမ္မံ ဝေဒနီယံ တံ မေ ကမ္မံ အဝေဒနီယံ ဟောတူတိ , ဧတဿ အတ္ထာယ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ ဝုဿတီ’တိ, ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘နော ဟိဒံ, အာဝုသော’တိ ဝဒေသိ။

‘‘‘ကိံ ပနာဝုသော သာရိပုတ္တ, ယံ ကမ္မံ အဝေဒနီယံ တံ မေ ကမ္မံ ဝေဒနီယံ ဟောတူတိ, ဧတဿ အတ္ထာယ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ ဝုဿတီ’တိ, ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘နော ဟိဒံ, အာဝုသော’တိ ဝဒေသိ။ အထ ကိမတ္ထံ စရဟာဝုသော, ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ ဝုဿတီ’’တိ?

‘‘ယံ ခွဿ [ယံ ခေါ (က.)], အာဝုသော, အညာတံ အဒိဋ္ဌံ အပ္ပတ္တံ အသစ္ဆိကတံ အနဘိသမေတံ, တဿ ဉာဏာယ ဒဿနာယ ပတ္တိယာ သစ္ဆိကိရိယာယ အဘိသမယာယ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ ဝုဿတီ’’တိ [ဝုဿတိ (သျာ.)]။ (‘‘ကိံ ပနဿာဝုသော, အညာတံ အဒိဋ္ဌံ အပ္ပတ္တံ အသစ္ဆိကတံ အနဘိသမေတံ, ယဿ ဉာဏာယ ဒဿနာယ ပတ္တိယာ သစ္ဆိကိရိယာယ အဘိသမယာယ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ ဝုဿတီ’’တိ?) [( ) သျာ. က. ပေါတ္ထကေသု နတ္ထိ] ‘‘‘ဣဒံ ဒုက္ခ’န္တိ ခွဿ [ခေါ ယံ (က.)], အာဝုသော, အညာတံ အဒိဋ္ဌံ အပ္ပတ္တံ အသစ္ဆိကတံ အနဘိသမေတံ။ တဿ ဉာဏာယ ဒဿနာယ ပတ္တိယာ သစ္ဆိကိရိယာယ အဘိသမယာယ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ ဝုဿတိ။ အယံ ‘ဒုက္ခသမုဒယော’တိ ခွဿ, အာဝုသော။ပေ.။ ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓေါ’တိ ခွဿ, အာဝုသော။ပေ.။ ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ ခွဿ, အာဝုသော, အညာတံ အဒိဋ္ဌံ အပ္ပတ္တံ အသစ္ဆိကတံ အနဘိသမေတံ။ တဿ ဉာဏာယ ဒဿနာယ ပတ္တိယာ သစ္ဆိကိရိယာယ အဘိသမယာယ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ ဝုဿတိ။ ဣဒံ ခွဿ [ဣတိ ခေါ ယံ (က.)], အာဝုသော, အညာတံ အဒိဋ္ဌံ အပ္ပတ္တံ အသစ္ဆိကတံ အနဘိသမေတံ။ တဿ [ယဿ (?)] ဉာဏာယ ဒဿနာယ ပတ္တိယာ သစ္ဆိကိရိယာယ အဘိသမယာယ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ ဝုဿတီ’’တိ။ တတိယံ။

၄. သမိဒ္ဓိသုတ္တံ

၁၄. အထ ခေါ အာယသ္မာ သမိဒ္ဓိ ယေနာယသ္မာ သာရိပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ သမိဒ္ဓိံ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိမာရမ္မဏာ, သမိဒ္ဓိ, ပုရိသဿ သင်္ကပ္ပဝိတက္ကာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီ’’တိ? ‘‘နာမရူပါရမ္မဏာ, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘တေ ပန, သမိဒ္ဓိ, က္ဝ နာနတ္တံ ဂစ္ဆန္တီ’’တိ? ‘‘ဓါတူသု, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘တေ ပန, သမိဒ္ဓိ, ကိံသမုဒယာ’’တိ? ‘‘ဖဿသမုဒယာ, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘တေ ပန, သမိဒ္ဓိ, ကိံသမောသရဏာ’’တိ? ‘‘ဝေဒနာသမောသရဏာ, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘တေ ပန , သမိဒ္ဓိ, ကိံပမုခါ’’တိ? ‘‘သမာဓိပ္ပမုခါ, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘တေ ပန, သမိဒ္ဓိ, ကိံအဓိပတေယျာ’’တိ? ‘‘သတာဓိပတေယျာ, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘တေ ပန, သမိဒ္ဓိ, ကိံဥတ္တရာ’’တိ? ‘‘ပညုတ္တရာ, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘တေ ပန, သမိဒ္ဓိ, ကိံသာရာ’’တိ? ‘‘ဝိမုတ္တိသာရာ, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘တေ ပန, သမိဒ္ဓိ, ကိံဩဂဓါ’’တိ? ‘‘အမတောဂဓါ, ဘန္တေ’’တိ။

‘‘‘ကိမာရမ္မဏာ, သမိဒ္ဓိ, ပုရိသဿ သင်္ကပ္ပဝိတက္ကာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီ’တိ, ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘နာမရူပါရမ္မဏာ, ဘန္တေ’တိ ဝဒေသိ။ ‘တေ ပန, သမိဒ္ဓိ, က္ဝ နာနတ္တံ ဂစ္ဆန္တီ’တိ, ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘ဓါတူသု, ဘန္တေ’တိ ဝဒေသိ။ ‘တေ ပန, သမိဒ္ဓိ, ကိံသမုဒယာ’တိ, ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘ဖဿသမုဒယာ, ဘန္တေ’တိ ဝဒေသိ။ ‘တေ ပန, သမိဒ္ဓိ, ကိံသမောသရဏာ’တိ, ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘ဝေဒနာသမောသရဏာ, ဘန္တေ’တိ ဝဒေသိ။ ‘တေ ပန, သမိဒ္ဓိ, ကိံပမုခါ’တိ, ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘သမာဓိပ္ပမုခါ, ဘန္တေ’တိ ဝဒေသိ။ ‘တေ ပန, သမိဒ္ဓိ, ကိံအဓိပတေယျာ’တိ, ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘သတာဓိပတေယျာ, ဘန္တေ’တိ ဝဒေသိ။ ‘တေ ပန, သမိဒ္ဓိ, ကိံဥတ္တရာ’တိ, ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘ပညုတ္တရာ, ဘန္တေ’တိ ဝဒေသိ။ ‘တေ ပန, သမိဒ္ဓိ, ကိံသာရာ’တိ, ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘ဝိမုတ္တိသာရာ, ဘန္တေ’တိ ဝဒေသိ။ ‘တေ ပန, သမိဒ္ဓိ, ကိံဩဂဓါ’တိ, ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘အမတောဂဓါ, ဘန္တေ’တိ ဝဒေသိ။ သာဓု သာဓု, သမိဒ္ဓိ! သာဓု ခေါ တွံ, သမိဒ္ဓိ, ပုဋ္ဌော [ပဉ္ဟံ (သီ. သျာ. ဣ.)] ပုဋ္ဌော ဝိဿဇ္ဇေသိ, တေန စ မာ မညီ’’တိ။ စတုတ္ထံ။

၅. ဂဏ္ဍသုတ္တံ

၁၅. ‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဂဏ္ဍော အနေကဝဿဂဏိကော။ တဿဿု ဂဏ္ဍဿ နဝ ဝဏမုခါနိ နဝ အဘေဒနမုခါနိ။ တတော ယံ ကိဉ္စိ ပဂ္ဃရေယျ – အသုစိယေဝ ပဂ္ဃရေယျ, ဒုဂ္ဂန္ဓံယေဝ ပဂ္ဃရေယျ, ဇေဂုစ္ဆိယံယေဝ [ဇေဂုစ္ဆိယေဝ (က.)] ပဂ္ဃရေယျ; ယံ ကိဉ္စိ ပသဝေယျ – အသုစိယေဝ ပသဝေယျ, ဒုဂ္ဂန္ဓံယေဝ ပသဝေယျ, ဇေဂုစ္ဆိယံယေဝ ပသဝေယျ။

‘‘ဂဏ္ဍောတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဣမဿေတံ စာတုမဟာဘူတိကဿ [စာတုမ္မဟာဘူတိကဿ (သီ. သျာ. ဣ.)] ကာယဿ အဓိဝစနံ မာတာပေတ္တိကသမ္ဘဝဿ ဩဒနကုမ္မာသူပစယဿ အနိစ္စုစ္ဆာဒနပရိမဒ္ဒနဘေဒနဝိဒ္ဓံသနဓမ္မဿ။ တဿဿု ဂဏ္ဍဿ နဝ ဝဏမုခါနိ နဝ အဘေဒနမုခါနိ။ တတော ယံ ကိဉ္စိ ပဂ္ဃရတိ – အသုစိယေဝ ပဂ္ဃရတိ, ဒုဂ္ဂန္ဓံယေဝ ပဂ္ဃရတိ, ဇေဂုစ္ဆိယံယေဝ ပဂ္ဃရတိ; ယံ ကိဉ္စိ ပသဝတိ – အသုစိယေဝ ပသဝတိ, ဒုဂ္ဂန္ဓံယေဝ ပသဝတိ, ဇေဂုစ္ဆိယံယေဝ ပသဝတိ။ တသ္မာတိဟ, ဘိက္ခဝေ, ဣမသ္မိံ ကာယေ နိဗ္ဗိန္ဒထာ’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆. သညာသုတ္တံ

၁၆. ‘‘နဝယိမာ, ဘိက္ခဝေ, သညာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောန္တိ မဟာနိသံသာ အမတောဂဓါ အမတပရိယောသာနာ။ ကတမာ နဝ ? အသုဘသညာ, မရဏသညာ, အာဟာရေ ပဋိကူလသညာ [ပဋိက္ကူလသညာ (သီ. သျာ. ဣ.)], သဗ္ဗလောကေ အနဘိရတသညာ [အနဘိရတိသညာ (က.) အ. နိ. ၅.၁၂၁-၁၂၂], အနိစ္စသညာ, အနိစ္စေ ဒုက္ခသညာ, ဒုက္ခေ အနတ္တသညာ, ပဟာနသညာ, ဝိရာဂသညာ – ဣမာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, နဝ သညာ, ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောန္တိ မဟာနိသံသာ အမတောဂဓါ အမတပရိယောသာနာ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇. ကုလသုတ္တံ

၁၇. ‘‘နဝဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ကုလံ အနုပဂန္တွာ ဝါ နာလံ ဥပဂန္တုံ, ဥပဂန္တွာ ဝါ နာလံ နိသီဒိတုံ။ ကတမေဟိ နဝဟိ? န မနာပေန ပစ္စုဋ္ဌေန္တိ, န မနာပေန အဘိဝါဒေန္တိ, န မနာပေန အာသနံ ဒေန္တိ, သန္တမဿ ပရိဂုဟန္တိ, ဗဟုကမ္ပိ ထောကံ ဒေန္တိ, ပဏီတမ္ပိ လူခံ ဒေန္တိ, အသက္ကစ္စံ ဒေန္တိ နော သက္ကစ္စံ, န ဥပနိသီဒန္တိ ဓမ္မဿဝနာယ, ဘာသိတမဿ န သုဿူသန္တိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, နဝဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ကုလံ အနုပဂန္တွာ ဝါ နာလံ ဥပဂန္တုံ ဥပဂန္တွာ ဝါ နာလံ နိသီဒိတုံ။

‘‘နဝဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ကုလံ အနုပဂန္တွာ ဝါ အလံ ဥပဂန္တုံ, ဥပဂန္တွာ ဝါ အလံ နိသီဒိတုံ။ ကတမေဟိ နဝဟိ? မနာပေန ပစ္စုဋ္ဌေန္တိ, မနာပေန အဘိဝါဒေန္တိ, မနာပေန အာသနံ ဒေန္တိ, သန္တမဿ န ပရိဂုဟန္တိ, ဗဟုကမ္ပိ ဗဟုကံ ဒေန္တိ, ပဏီတမ္ပိ ပဏီတံ ဒေန္တိ, သက္ကစ္စံ ဒေန္တိ နော အသက္ကစ္စံ, ဥပနိသီဒန္တိ ဓမ္မဿဝနာယ, ဘာသိတမဿ သုဿူသန္တိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, နဝဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ကုလံ အနုပဂန္တွာ ဝါ အလံ ဥပဂန္တုံ, ဥပဂန္တွာ ဝါ အလံ နိသီဒိတု’’န္တိ။ သတ္တမံ။

၈. နဝင်္ဂုပေါသထသုတ္တံ

၁၈. ‘‘နဝဟိ , ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဥပေါသထော ဥပဝုတ္ထော မဟပ္ဖလော ဟောတိ မဟာနိသံသော မဟာဇုတိကော မဟာဝိပ္ဖာရော။ ကထံ ဥပဝုတ္ထော စ, ဘိက္ခဝေ, နဝဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဥပေါသထော မဟပ္ဖလော ဟောတိ မဟာနိသံသော မဟာဇုတိကော မဟာဝိပ္ဖာရော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ယာဝဇီဝံ အရဟန္တော ပါဏာတိပါတံ ပဟာယ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတာ နိဟိတဒဏ္ဍာ နိဟိတသတ္ထာ လဇ္ဇီ ဒယာပန္နာ သဗ္ဗပါဏဘူတဟိတာနုကမ္ပိနော ဝိဟရန္တိ; အဟမ္ပဇ္ဇ ဣမဉ္စ ရတ္တိံ ဣမဉ္စ ဒိဝသံ ပါဏာတိပါတံ ပဟာယ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော နိဟိတဒဏ္ဍော နိဟိတသတ္ထော လဇ္ဇီ ဒယာပန္နော သဗ္ဗပါဏဘူတဟိတာနုကမ္ပီ ဝိဟရာမိ။ ဣမိနာပင်္ဂေန [ဣမိနာပိ အင်္ဂေန (က. သီ.)] အရဟတံ အနုကရောမိ; ဥပေါသထော စ မေ ဥပဝုတ္ထော ဘဝိဿတီ’တိ။ ဣမိနာ ပဌမေန အင်္ဂေန သမန္နာဂတော ဟောတိ။ပေ. ။။

‘‘‘ယာဝဇီဝံ အရဟန္တော ဥစ္စာသယနမဟာသယနံ ပဟာယ ဥစ္စာသယနမဟာသယနာ ပဋိဝိရတာ နီစသေယျံ ကပ္ပေန္တိ – မဉ္စကေ ဝါ တိဏသန္ထာရကေ ဝါ; အဟမ္ပဇ္ဇ ဣမဉ္စ ရတ္တိံ ဣမဉ္စ ဒိဝသံ ဥစ္စာသယနမဟာသယနံ ပဟာယ ဥစ္စာသယနမဟာသယနာ ပဋိဝိရတော နီစသေယျံ ကပ္ပေမိ – မဉ္စကေ ဝါ တိဏသန္ထာရကေ ဝါ။ ဣမိနာပင်္ဂေန အရဟတံ အနုကရောမိ; ဥပေါသထော စ မေ ဥပဝုတ္ထော ဘဝိဿတီ’တိ။ ဣမိနာ အဋ္ဌမေန အင်္ဂေန သမန္နာဂတော ဟောတိ။

‘‘မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ, တထာ ဒုတိယံ တထာ တတိယံ တထာ စတုတ္ထံ။ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓေါ တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန [အဗျာပဇ္ဈေန (က.), အဗျာဗဇ္ဈေန (?)] ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ ဣမိနာ နဝမေန အင်္ဂေန သမန္နာဂတော ဟောတိ။ ဧဝံ ဥပဝုတ္ထော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, နဝဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဥပေါသထော မဟပ္ဖလော ဟောတိ မဟာနိသံသော မဟာဇုတိကော မဟာဝိပ္ဖာရော’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉. ဒေဝတာသုတ္တံ

၁၉. ‘‘ဣမဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ရတ္တိံ သမ္ဗဟုလာ ဒေဝတာ အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာ ကေဝလကပ္ပံ ဇေတဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ မံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တာ ဒေဝတာ မံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘ဥပသင်္ကမိံသု နော, ဘန္တေ, ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတာနံ ပဗ္ဗဇိတာ အဂါရာနိ။ တေ မယံ, ဘန္တေ, ပစ္စုဋ္ဌိမှ, နော စ ခေါ အဘိဝါဒိမှ။ တာ မယံ, ဘန္တေ, အပရိပုဏ္ဏကမ္မန္တာ ဝိပ္ပဋိသာရိနိယော ပစ္စာနုတာပိနိယော ဟီနံ ကာယံ ဥပပန္နာ’’’တိ။

‘‘အပရာပိ မံ, ဘိက္ခဝေ, သမ္ဗဟုလာ ဒေဝတာ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘ဥပသင်္ကမိံသု နော, ဘန္တေ, ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတာနံ ပဗ္ဗဇိတာ အဂါရာနိ။ တေ မယံ, ဘန္တေ, ပစ္စုဋ္ဌိမှ အဘိဝါဒိမှ [ပစ္စုဋ္ဌိမှ စ အဘိဝါဒိမှ စ (သျာ.)], နော စ တေသံ အာသနံ အဒမှ။ တာ မယံ, ဘန္တေ, အပရိပုဏ္ဏကမ္မန္တာ ဝိပ္ပဋိသာရိနိယော ပစ္စာနုတာပိနိယော ဟီနံ ကာယံ ဥပပန္နာ’’’တိ။

‘‘အပရာပိ မံ, ဘိက္ခဝေ, သမ္ဗဟုလာ ဒေဝတာ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘ဥပသင်္ကမိံသု နော, ဘန္တေ, ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတာနံ ပဗ္ဗဇိတာ အဂါရာနိ။ တေ မယံ, ဘန္တေ, ပစ္စုဋ္ဌိမှ အဘိဝါဒိမှ [ပစ္စုဋ္ဌိမှ စ အဘိဝါဒိမှ စ (သျာ.)] အာသနံ [အာသနဉ္စ (သီ. သျာ.)] အဒမှ, နော စ ခေါ ယထာသတ္တိ ယထာဗလံ သံဝိဘဇိမှ။ပေ.။ ယထာသတ္တိ ယထာဗလံ [ယထာဗလံ စ (?)] သံဝိဘဇိမှ, နော စ ခေါ ဥပနိသီဒိမှ ဓမ္မဿဝနာယ။ပေ.။ ဥပနိသီဒိမှ [ဥပနိသီဒိမှ စ (သျာ.)] ဓမ္မဿဝနာယ, နော စ ခေါ ဩဟိတသောတာ ဓမ္မံ သုဏိမှ။ပေ.။ ဩဟိတသောတာ စ ဓမ္မံ သုဏိမှ, နော စ ခေါ သုတွာ ဓမ္မံ ဓါရယိမှ။ပေ.။ သုတွာ စ ဓမ္မံ ဓါရယိမှ, နော စ ခေါ ဓါတာနံ ဓမ္မာနံ အတ္ထံ ဥပပရိက္ခိမှ။ပေ.။ ဓါတာနဉ္စ ဓမ္မာနံ အတ္ထံ ဥပပရိက္ခိမှ, နော စ ခေါ အတ္ထမညာယ ဓမ္မမညာယ ဓမ္မာနုဓမ္မံ ပဋိပဇ္ဇိမှ။ တာ မယံ, ဘန္တေ, အပရိပုဏ္ဏကမ္မန္တာ ဝိပ္ပဋိသာရိနိယော ပစ္စာနုတာပိနိယော ဟီနံ ကာယံ ဥပပန္နာ’’’တိ။

‘‘အပရာပိ မံ, ဘိက္ခဝေ, သမ္ဗဟုလာ ဒေဝတာ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘ဥပသင်္ကမိံသု နော, ဘန္တေ, ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတာနံ ပဗ္ဗဇိတာ အဂါရာနိ။ တေ မယံ, ဘန္တေ, ပစ္စုဋ္ဌိမှ အဘိဝါဒိမှ [ပစ္စုဋ္ဌိမှ စ အဘိဝါဒိမှ စ (သျာ.)], အာသနံ [အာသနဉ္စ (သီ. သျာ.)] အဒမှ, ယထာသတ္တိ ယထာဗလံ [ယထာဗလံ စ (?)] သံဝိဘဇိမှ, ဥပနိသီဒိမှ [ဥပနိသီဒိမှ စ (သျာ.)] ဓမ္မဿဝနာယ, ဩဟိတသောတာ စ ဓမ္မံ သုဏိမှ, သုတွာ စ ဓမ္မံ ဓါရယိမှ, ဓါတာနဉ္စ ဓမ္မာနံ အတ္ထံ ဥပပရိက္ခိမှ, အတ္ထမညာယ ဓမ္မမညာယ ဓမ္မာနုဓမ္မံ [ဓမ္မာနုဓမ္မဉ္စ (?)] ပဋိပဇ္ဇိမှ။ တာ မယံ, ဘန္တေ, ပရိပုဏ္ဏကမ္မန္တာ အဝိပ္ပဋိသာရိနိယော အပစ္စာနုတာပိနိယော ပဏီတံ ကာယံ ဥပပန္နာ’တိ။ ဧတာနိ, ဘိက္ခဝေ, ရုက္ခမူလာနိ ဧတာနိ သုညာဂါရာနိ။ ဈာယထ, ဘိက္ခဝေ, မာ ပမာဒတ္ထ, မာ ပစ္ဆာ ဝိပ္ပဋိသာရိနော အဟုဝတ္ထ သေယျထာပိ တာ ပုရိမိကာ ဒေဝတာ’’တိ။ နဝမံ။

၁၀. ဝေလာမသုတ္တံ

၂၀. ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ အနာထပိဏ္ဍိကော ဂဟပတိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အနာထပိဏ္ဍိကံ ဂဟပတိံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘အပိ နု တေ, ဂဟပတိ, ကုလေ ဒါနံ ဒီယတီ’’တိ? ‘‘ဒီယတိ မေ, ဘန္တေ, ကုလေ ဒါနံ; တဉ္စ ခေါ လူခံ ကဏာဇကံ ဗိဠင်္ဂဒုတိယ’’န္တိ။ ‘‘လူခဉ္စေပိ [လူခံ ဝါပိ (သျာ.), လူခဉ္စာပိ (က.)], ဂဟပတိ, ဒါနံ ဒေတိ ပဏီတံ ဝါ; တဉ္စ အသက္ကစ္စံ ဒေတိ, အစိတ္တီကတွာ [အစိတ္တိံ ကတွာ (က.), အပစိတ္တိံ ကတွာ (သျာ.), အစိတ္တိကတွာ (ဣ.)] ဒေတိ, အသဟတ္ထာ ဒေတိ, အပဝိဒ္ဓံ [အပဝိဋ္ဌံ (သျာ.)] ဒေတိ, အနာဂမနဒိဋ္ဌိကော ဒေတိ။ ယတ္ထ ယတ္ထ တဿ တဿ ဒါနဿ ဝိပါကော နိဗ္ဗတ္တတိ, န ဥဠာရာယ ဘတ္တဘောဂါယ စိတ္တံ နမတိ, န ဥဠာရာယ ဝတ္ထဘောဂါယ စိတ္တံ နမတိ, န ဥဠာရာယ ယာနဘောဂါယ စိတ္တံ နမတိ, န ဥဠာရေသု ပဉ္စသု ကာမဂုဏေသု ဘောဂါယ စိတ္တံ နမတိ။ ယေပိဿ တေ ဟောန္တိ ပုတ္တာတိ ဝါ ဒါရာတိ ဝါ ဒါသာတိ ဝါ ပေဿာတိ ဝါ ကမ္မကရာတိ ဝါ, တေပိ န သုဿူသန္တိ န သောတံ ဩဒဟန္တိ န အညာ စိတ္တံ ဥပဋ္ဌပေန္တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဧဝဉ္ဟေတံ [ဧဝဉ္စေတံ (သျာ. က.)], ဂဟပတိ, ဟောတိ အသက္ကစ္စံ ကတာနံ ကမ္မာနံ ဝိပါကော’’။

‘‘လူခဉ္စေပိ, ဂဟပတိ, ဒါနံ ဒေတိ ပဏီတံ ဝါ; တဉ္စ သက္ကစ္စံ ဒေတိ, စိတ္တီကတွာ ဒေတိ, သဟတ္ထာ ဒေတိ, အနပဝိဒ္ဓံ ဒေတိ, အာဂမနဒိဋ္ဌိကော ဒေတိ။ ယတ္ထ ယတ္ထ တဿ တဿ ဒါနဿ ဝိပါကော နိဗ္ဗတ္တတိ, ဥဠာရာယ ဘတ္တဘောဂါယ စိတ္တံ နမတိ, ဥဠာရာယ ဝတ္ထဘောဂါယ စိတ္တံ နမတိ, ဥဠာရာယ ယာနဘောဂါယ စိတ္တံ နမတိ, ဥဠာရေသု ပဉ္စသု ကာမဂုဏေသု ဘောဂါယ စိတ္တံ နမတိ။ ယေပိဿ တေ ဟောန္တိ ပုတ္တာတိ ဝါ ဒါရာတိ ဝါ ဒါသာတိ ဝါ ပေဿာတိ ဝါ ကမ္မကရာတိ ဝါ, တေပိ သုဿူသန္တိ သောတံ ဩဒဟန္တိ အညာ စိတ္တံ ဥပဋ္ဌပေန္တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဧဝဉ္ဟေတံ, ဂဟပတိ, ဟောတိ သက္ကစ္စံ ကတာနံ ကမ္မာနံ ဝိပါကော။

‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဂဟပတိ, ဝေလာမော နာမ ဗြာဟ္မဏော အဟောသိ။ သော ဧဝရူပံ ဒါနံ အဒါသိ မဟာဒါနံ။ စတုရာသီတိ သုဝဏ္ဏပါတိသဟဿာနိ အဒါသိ ရူပိယပူရာနိ , စတုရာသီတိ ရူပိယပါတိသဟဿာနိ အဒါသိ သုဝဏ္ဏပူရာနိ, စတုရာသီတိ ကံသပါတိသဟဿာနိ အဒါသိ ဟိရညပူရာနိ , စတုရာသီတိ ဟတ္ထိသဟဿာနိ အဒါသိ သောဝဏ္ဏာလင်္ကာရာနိ သောဝဏ္ဏဓဇာနိ ဟေမဇာလပ္ပဋိစ္ဆန္နာနိ [ဟေမဇာလသဉ္ဆန္နာနိ (သီ. ဣ.)], စတုရာသီတိ ရထသဟဿာနိ အဒါသိ သီဟစမ္မပရိဝါရာနိ ဗျဂ္ဃစမ္မပရိဝါရာနိ ဒီပိစမ္မပရိဝါရာနိ ပဏ္ဍုကမ္ဗလပရိဝါရာနိ သောဝဏ္ဏာလင်္ကာရာနိ သောဝဏ္ဏဓဇာနိ ဟေမဇာလပ္ပဋိစ္ဆန္နာနိ, စတုရာသီတိ ဓေနုသဟဿာနိ အဒါသိ ဒုကူလသန္ဓနာနိ [ဒုကူလသန္ဒဿနာနိ (သီ.), ဒုကူလသဏ္ဌနာနိ (သျာ.), ဒုကူလသန္ထနာနိ (ဣ.), ဒုဟသန္ဒနာနိ (ဒီ. နိ. ၂.၂၆၃), ဒုကူလသန္ဒနာနိ (တတ္ထ ပါဌန္တရံ)] ကံသူပဓါရဏာနိ, စတုရာသီတိ ကညာသဟဿာနိ အဒါသိ အာမုတ္တမဏိကုဏ္ဍလာယော [အာမုက္ကမဏိကုဏ္ဍလာယော (?)], စတုရာသီတိ ပလ္လင်္ကသဟဿာနိ အဒါသိ ဂေါနကတ္ထတာနိ ပဋိကတ္ထတာနိ ပဋလိကတ္ထတာနိ ကဒလိမိဂပဝရပစ္စတ္ထရဏာနိ သဥတ္တရစ္ဆဒါနိ ဥဘတောလောဟိတကူပဓါနာနိ, စတုရာသီတိ ဝတ္ထကောဋိသဟဿာနိ အဒါသိ ခေါမသုခုမာနံ ကောသေယျသုခုမာနံ ကမ္ဗလသုခုမာနံ ကပ္ပါသိကသုခုမာနံ, ကော ပန ဝါဒေါ အန္နဿ ပါနဿ ခဇ္ဇဿ ဘောဇ္ဇဿ လေယျဿ ပေယျဿ, နဇ္ဇော မညေ ဝိဿန္ဒန္တိ [ဝိဿန္ဒတိ (သီ. ဣ.)]။

‘‘သိယာ ခေါ ပန တေ, ဂဟပတိ, ဧဝမဿ – ‘အညော နူန တေန သမယေန ဝေလာမော ဗြာဟ္မဏော အဟောသိ, သော [ယော (?)] တံ ဒါနံ အဒါသိ မဟာဒါန’န္တိ။ န ခေါ ပနေတံ, ဂဟပတိ, ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အဟံ တေန သမယေန ဝေလာမော ဗြာဟ္မဏော အဟောသိံ။ အဟံ တံ ဒါနံ အဒါသိံ မဟာဒါနံ။ တသ္မိံ ခေါ ပန, ဂဟပတိ, ဒါနေ န ကောစိ ဒက္ခိဏေယျော အဟောသိ, န တံ ကောစိ ဒက္ခိဏံ ဝိသောဓေတိ။

‘‘ယံ, ဂဟပတိ, ဝေလာမော ဗြာဟ္မဏော ဒါနံ အဒါသိ မဟာဒါနံ, ယော စေကံ ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နံ ဘောဇေယျ, ဣဒံ တတော မဟပ္ဖလတရံ။

( ) [(ယဉ္စ ဂဟပတိ ဝေလာမော ဗြာဟ္မဏော ဒါနံ အဒါသိ မဟာဒါနံ) (သီ. ဣ.)] ‘‘ယော စ သတံ ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နာနံ ဘောဇေယျ, ယော စေကံ သကဒါဂါမိံ ဘောဇေယျ, ဣဒံ တတော မဟပ္ဖလတရံ။

( ) [(ယဉ္စ ဂဟပတိ ဝေလာမော ဗြာဟ္မဏော ဒါနံ အဒါသိ မဟာဒါနံ) (သီ. ဣ.)] ‘‘ယော စ သတံ သကဒါဂါမီနံ ဘောဇေယျ, ယော စေကံ အနာဂါမိံ ဘောဇေယျ။ပေ.။ ယော စ သတံ အနာဂါမီနံ ဘောဇေယျ, ယော စေကံ အရဟန္တံ ဘောဇေယျ။ ယော စ သတံ အရဟန္တာနံ ဘောဇေယျ, ယော စေကံ ပစ္စေကဗုဒ္ဓံ ဘောဇေယျ ။ ယော စ သတံ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါနံ ဘောဇေယျ, ယော စ တထာဂတံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ဘောဇေယျ။ ယော စ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသသံဃံ ဘောဇေယျ။ ယော စ စာတုဒ္ဒိသံ သသံဃံ ဥဒ္ဒိဿ ဝိဟာရံ ကာရာပေယျ။ ယော စ ပသန္နစိတ္တော ဗုဒ္ဓဉ္စ ဓမ္မဉ္စ သံဃဉ္စ သရဏံ ဂစ္ဆေယျ။ ယော စ ပသန္နစိတ္တော သိက္ခာပဒါနိ သမာဒိယေယျ – ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏိံ, အဒိန္နာဒါနာ ဝေရမဏိံ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ဝေရမဏိံ, မုသာဝါဒါ ဝေရမဏိံ, သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏိံ, ယော စ အန္တမသော ဂန္ဓောဟနမတ္တမ္ပိ [ဂန္ဓူဟနမတ္တမ္ပိ (သီ.), ဂဒ္ဒူဟနမတ္တမ္ပိ (သျာ. ဣ.) မ. နိ. ၃.၂၁၁] မေတ္တစိတ္တံ ဘာဝေယျ, ( ) [(ယော စ အစ္ဆရာသံဃာတမတ္တမ္ပိ အနိစ္စသညံ ဘာဝေယျ) (က.)] ဣဒံ တတော မဟပ္ဖလတရံ။

‘‘ယဉ္စ, ဂဟပတိ, ဝေလာမော ဗြာဟ္မဏော ဒါနံ အဒါသိ မဟာဒါနံ, ယော စေကံ ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နံ ဘောဇေယျ။ ယော စ သတံ ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နာနံ ဘောဇေယျ, ယော စေကံ သကဒါဂါမိံ ဘောဇေယျ။ ယော စ သတံ သကဒါဂါမီနံ ဘောဇေယျ, ယော စေကံ အနာဂါမိံ ဘောဇေယျ။ ယော စ သတံ အနာဂါမီနံ ဘောဇေယျ, ယော စေကံ အရဟန္တံ ဘောဇေယျ။ ယော စ သတံ အရဟန္တာနံ ဘောဇေယျ, ယော စေကံ ပစ္စေကဗုဒ္ဓံ ဘောဇေယျ။ ယော စ သတံ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါနံ ဘောဇေယျ, ယော စ တထာဂတံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ဘောဇေယျ။ ယော စ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသသံဃံ ဘောဇေယျ, ယော စ စာတုဒ္ဒိသံ သသံဃံ ဥဒ္ဒိဿ ဝိဟာရံ ကာရာပေယျ။ ယော စ ပသန္နစိတ္တော ဗုဒ္ဓဉ္စ ဓမ္မဉ္စ သံဃဉ္စ သရဏံ ဂစ္ဆေယျ, ယော စ ပသန္နစိတ္တော သိက္ခာပဒါနိ သမာဒိယေယျ – ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏိံ။ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏိံ, ယော စ အန္တမသော ဂန္ဓောဟနမတ္တမ္ပိ မေတ္တစိတ္တံ ဘာဝေယျ , ယော စ အစ္ဆရာသံဃာတမတ္တမ္ပိ အနိစ္စသညံ ဘာဝေယျ, ဣဒံ တတော မဟပ္ဖလတရ’’န္တိ။ ဒသမံ။

သီဟနာဒဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

နာဒေါ သဥပါဒိသေသော စ၊ ကောဋ္ဌိကေန သမိဒ္ဓိနာ။

ဂဏ္ဍသညာ ကုလံ မေတ္တာ၊ ဒေဝတာ ဝေလာမေန စာတိ။