သမ္ဗောဓိဝဂ္ဂေါ

။ နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။

အင်္ဂုတ္တရနိကာယော

နဝကနိပါတပါဠိ

၁. ပဌမပဏ္ဏာသကံ

၁. သမ္ဗောဓိဝဂ္ဂေါ

၁. သမ္ဗောဓိသုတ္တံ

၁. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ –

‘‘သစေ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝံ ပုစ္ဆေယျုံ – ‘သမ္ဗောဓိပက္ခိကာနံ [သမ္ဗောဓပက္ခိကာနံ (သီ. သျာ. ဣ.)], အာဝုသော, ဓမ္မာနံ ကာ ဥပနိသာ ဘာဝနာယာ’တိ, ဧဝံ ပုဋ္ဌာ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, တေသံ အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ ကိန္တိ ဗျာကရေယျာထာ’’တိ? ‘‘ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ။ပေ.။ ဘဂဝတော သုတွာ ဘိက္ခူ ဓါရေဿန္တီ’’တိ။

‘‘တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, သုဏာထ, သာဓုကံ မနသိ ကရောထ; ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘သစေ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝံ ပုစ္ဆေယျုံ – ‘သမ္ဗောဓိပက္ခိကာနံ, အာဝုသော, ဓမ္မာနံ ကာ ဥပနိသာ ဘာဝနာယာ’တိ, ဧဝံ ပုဋ္ဌာ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, တေသံ အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ ဧဝံ ဗျာကရေယျာထ –

‘‘ဣဓါဝုသော, ဘိက္ခု ကလျာဏမိတ္တော ဟောတိ ကလျာဏသဟာယော ကလျာဏသမ္ပဝင္ကော ။ သမ္ဗောဓိပက္ခိကာနံ, အာဝုသော, ဓမ္မာနံ အယံ ပဌမာ ဥပနိသာ ဘာဝနာယ။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သီလဝါ ဟောတိ, ပါတိမောက္ခသံဝရသံဝုတော ဝိဟရတိ အာစာရဂေါစရသမ္ပန္နော အဏုမတ္တေသု ဝဇ္ဇေသု ဘယဒဿာဝီ, သမာဒါယ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသု။ သမ္ဗောဓိပက္ခိကာနံ, အာဝုသော, ဓမ္မာနံ အယံ ဒုတိယာ ဥပနိသာ ဘာဝနာယ။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ယာယံ ကထာ အဘိသလ္လေခိကာ စေတောဝိဝရဏသပ္ပါယာ, သေယျထိဒံ – အပ္ပိစ္ဆကထာ သန္တုဋ္ဌိကထာ ပဝိဝေကကထာ အသံသဂ္ဂကထာ ဝီရိယာရမ္ဘကထာ သီလကထာ သမာဓိကထာ ပညာကထာ ဝိမုတ္တိကထာ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနကထာ, ဧဝရူပိယာ ကထာယ နိကာမလာဘီ ဟောတိ အကိစ္ဆလာဘီ အကသိရလာဘီ။ သမ္ဗောဓိပက္ခိကာနံ, အာဝုသော, ဓမ္မာနံ အယံ တတိယာ ဥပနိသာ ဘာဝနာယ။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု အာရဒ္ဓဝီရိယော ဝိဟရတိ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ, ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပသမ္ပဒါယ, ထာမဝါ ဒဠှပရက္ကမော အနိက္ခိတ္တဓုရော ကုသလေသု ဓမ္မေသု။ သမ္ဗောဓိပက္ခိကာနံ, အာဝုသော, ဓမ္မာနံ အယံ စတုတ္ထီ ဥပနိသာ ဘာဝနာယ။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ပညဝါ ဟောတိ ဥဒယတ္ထဂါမိနိယာ ပညာယ သမန္နာဂတော အရိယာယ နိဗ္ဗေဓိကာယ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယဂါမိနိယာ။ သမ္ဗောဓိပက္ခိကာနံ, အာဝုသော, ဓမ္မာနံ အယံ ပဉ္စမီ ဥပနိသာ ဘာဝနာယ’’။

‘‘ကလျာဏမိတ္တဿေတံ , ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပါဋိကင်္ခံ ကလျာဏသဟာယဿ ကလျာဏသမ္ပဝင်္ကဿ – သီလဝါ ဘဝိဿတိ, ပါတိမောက္ခသံဝရသံဝုတော ဝိဟရိဿတိ အာစာရဂေါစရသမ္ပန္နော အဏုမတ္တေသု ဝဇ္ဇေသု ဘယဒဿာဝီ, သမာဒါယ သိက္ခိဿတိ သိက္ခာပဒေသု။

‘‘ကလျာဏမိတ္တဿေတံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပါဋိကင်္ခံ ကလျာဏသဟာယဿ ကလျာဏသမ္ပဝင်္ကဿ – ယာယံ ကထာ အဘိသလ္လေခိကာ စေတောဝိဝရဏသပ္ပါယာ, သေယျထိဒံ – အပ္ပိစ္ဆကထာ သန္တုဋ္ဌိကထာ ပဝိဝေကကထာ အသံသဂ္ဂကထာ ဝီရိယာရမ္ဘကထာ သီလကထာ သမာဓိကထာ ပညာကထာ ဝိမုတ္တိကထာ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနကထာ, ဧဝရူပိယာ ကထာယ နိကာမလာဘီ ဘဝိဿတိ အကိစ္ဆလာဘီ အကသိရလာဘီ။

‘‘ကလျာဏမိတ္တဿေတံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပါဋိကင်္ခံ ကလျာဏသဟာယဿ ကလျာဏသမ္ပဝင်္ကဿ – အာရဒ္ဓဝီရိယော ဝိဟရိဿတိ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ, ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပသမ္ပဒါယ, ထာမဝါ ဒဠှပရက္ကမော အနိက္ခိတ္တဓုရော ကုသလေသု ဓမ္မေသု။

‘‘ကလျာဏမိတ္တဿေတံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပါဋိကင်္ခံ ကလျာဏသဟာယဿ ကလျာဏသမ္ပဝင်္ကဿ – ပညဝါ ဘဝိဿတိ ဥဒယတ္ထဂါမိနိယာ ပညာယ သမန္နာဂတော အရိယာယ နိဗ္ဗေဓိကာယ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယဂါမိနိယာ။

‘‘တေန စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဣမေသု ပဉ္စသု ဓမ္မေသု ပတိဋ္ဌာယ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဥတ္တရိ [ဥတ္တရိံ (သီ. သျာ. ဣ.)] ဘာဝေတဗ္ဗာ – အသုဘာ ဘာဝေတဗ္ဗာ ရာဂဿ ပဟာနာယ, မေတ္တာ ဘာဝေတဗ္ဗာ ဗျာပါဒဿ ပဟာနာယ, အာနာပါနဿတိ [အာနာပါနသတိ (သီ. ဣ.)] ဘာဝေတဗ္ဗာ ဝိတက္ကုပစ္ဆေဒါယ, အနိစ္စသညာ ဘာဝေတဗ္ဗာ အသ္မိမာနသမုဂ္ဃါတာယ။ အနိစ္စသညိနော, ဘိက္ခဝေ, အနတ္တသညာ သဏ္ဌာတိ။ အနတ္တသညီ အသ္မိမာနသမုဂ္ဃါတံ ပါပုဏာတိ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ နိဗ္ဗာန’’န္တိ ။ ပဌမံ။

၂. နိဿယသုတ္တံ

၂. အထ ခေါ အညတရော ဘိက္ခု ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ။ပေ.။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘‘နိဿယသမ္ပန္နော နိဿယသမ္ပန္နော’တိ, ဘန္တေ, ဝုစ္စတိ။ ကိတ္တာဝတာ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု နိဿယသမ္ပန္နော ဟောတီ’’တိ? ‘‘သဒ္ဓံ စေ, ဘိက္ခု, ဘိက္ခု နိဿာယ အကုသလံ ပဇဟတိ ကုသလံ ဘာဝေတိ, ပဟီနမေဝဿ တံ အကုသလံ ဟောတိ။ ဟိရိံ စေ, ဘိက္ခု, ဘိက္ခု နိဿာယ။ပေ.။ ဩတ္တပ္ပံ စေ, ဘိက္ခု, ဘိက္ခု နိဿာယ။ပေ.။ ဝီရိယံ စေ, ဘိက္ခု, ဘိက္ခု နိဿာယ။ပေ.။ ပညံ စေ, ဘိက္ခု, ဘိက္ခု နိဿာယ အကုသလံ ပဇဟတိ ကုသလံ ဘာဝေတိ, ပဟီနမေဝဿ တံ အကုသလံ ဟောတိ ။ တံ ဟိဿ ဘိက္ခုနော အကုသလံ ပဟီနံ ဟောတိ သုပ္ပဟီနံ, ယံသ အရိယာယ ပညာယ ဒိသွာ ပဟီနံ’’။

‘‘တေန စ ပန, ဘိက္ခု, ဘိက္ခုနာ ဣမေသု ပဉ္စသု ဓမ္မေသု ပတိဋ္ဌာယ စတ္တာရော ဥပနိဿာယ ဝိဟာတဗ္ဗာ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဣဓ, ဘိက္ခု, ဘိက္ခု သင်္ခါယေကံ ပဋိသေဝတိ, သင်္ခါယေကံ အဓိဝါသေတိ, သင်္ခါယေကံ ပရိဝဇ္ဇေတိ, သင်္ခါယေကံ ဝိနောဒေတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခု, ဘိက္ခု နိဿယသမ္ပန္နော ဟောတီ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃. မေဃိယသုတ္တံ

၃. ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ စာလိကာယံ ဝိဟရတိ စာလိကာပဗ္ဗတေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ မေဃိယော ဘဂဝတော ဥပဋ္ဌာကော ဟောတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ မေဃိယော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ အာယသ္မာ မေဃိယော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣစ္ဆာမဟံ, ဘန္တေ, ဇန္တုဂါမံ [ဇတုဂါမံ (သီ. အဋ္ဌ., သျာ. အဋ္ဌ.), ဇတ္တုဂါမံ (က. အဋ္ဌကထာယမ္ပိ ပါဌန္တရံ)] ပိဏ္ဍာယ ပဝိသိတု’’န္တိ။ ‘‘ယဿ ဒါနိ တွံ, မေဃိယ, ကာလံ မညသီ’’တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ မေဃိယော ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ဇန္တုဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ ဇန္တုဂါမေ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော ယေန ကိမိကာဠာယ နဒိယာ တီရံ တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မာ မေဃိယော ကိမိကာဠာယ နဒိယာ တီရေ ဇင္ဃာဝိဟာရံ [ဇင်္ဃဝိဟာရံ (သျာ. က.)] အနုစင်္ကမမာနော အနုဝိစရမာနော အမ္ဗဝနံ ပါသာဒိကံ ရမဏီယံ။ ဒိသွာနဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ပါသာဒိကံ ဝတိဒံ အမ္ဗဝနံ ရမဏီယံ, အလံ ဝတိဒံ ကုလပုတ္တဿ ပဓါနတ္ထိကဿ ပဓါနာယ။ သစေ မံ ဘဂဝါ အနုဇာနေယျ, အာဂစ္ဆေယျာဟံ ဣမံ အမ္ဗဝနံ ပဓါနာယာ’’တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ မေဃိယော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ မေဃိယော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣဓါဟံ, ဘန္တေ, ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ဇန္တုဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိံ။ ဇန္တုဂါမေ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော ယေန ကိမိကာဠာယ နဒိယာ တီရံ တေနုပသင်္ကမိံ။ အဒ္ဒသံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ကိမိကာဠာယ နဒိယာ တီရေ ဇင္ဃာဝိဟာရံ အနုစင်္ကမမာနော အနုဝိစရမာနော အမ္ဗဝနံ ပါသာဒိကံ ရမဏီယံ။ ဒိသွာန မေ ဧတဒဟောသိ – ‘ပါသာဒိကံ ဝတိဒံ အမ္ဗဝနံ ရမဏီယံ။ အလံ ဝတိဒံ ကုလပုတ္တဿ ပဓါနတ္ထိကဿ ပဓါနာယ။ သစေ မံ ဘဂဝါ အနုဇာနေယျ, အာဂစ္ဆေယျာဟံ ဣမံ အမ္ဗဝနံ ပဓါနာယာ’တိ။ သစေ မံ ဘဂဝါ အနုဇာနေယျ, ဂစ္ဆေယျာဟံ တံ အမ္ဗဝနံ ပဓါနာယာ’’တိ။ ‘‘အာဂမေဟိ တာဝ, မေဃိယ ! ဧကကမှိ [ဧကကမှာ (သီ. ဣ.)] တာဝ [ဝတ (က.)] ယာဝ အညောပိ ကောစိ ဘိက္ခု အာဂစ္ဆတီ’’တိ [ဒိဿတူတိ (သဗ္ဗတ္ထ, ဋီကာယမ္ပိ ပါဌန္တရံ), အာဂစ္ဆတူတိ, ဒိဿတီတိ (ဋီကာယံ ပါဌန္တရာနိ)]။

ဒုတိယမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ မေဃိယော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဘဂဝတော, ဘန္တေ, နတ္ထိ ကိဉ္စိ ဥတ္တရိ ကရဏီယံ, နတ္ထိ ကတဿ ပဋိစယော။ မယှံ ခေါ ပန, ဘန္တေ, အတ္ထိ ဥတ္တရိ ကရဏီယံ, အတ္ထိ ကတဿ ပဋိစယော။ သစေ မံ ဘဂဝါ အနုဇာနေယျ, ဂစ္ဆေယျာဟံ တံ အမ္ဗဝနံ ပဓါနာယာ’’တိ။ ‘‘အာဂမေဟိ တာဝ, မေဃိယ, ဧကကမှိ တာဝ ယာဝ အညောပိ ကောစိ ဘိက္ခု အာဂစ္ဆတီ’’တိ။

တတိယမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ မေဃိယော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဘဂဝတော, ဘန္တေ, နတ္ထိ ကိဉ္စိ ဥတ္တရိ ကရဏီယံ, နတ္ထိ ကတဿ ပဋိစယော။ မယှံ ခေါ ပန, ဘန္တေ, အတ္ထိ ဥတ္တရိ ကရဏီယံ, အတ္ထိ ကတဿ ပဋိစယော။ သစေ မံ ဘဂဝါ အနုဇာနေယျ, ဂစ္ဆေယျာဟံ တံ အမ္ဗဝနံ ပဓါနာယာ’’တိ။ ‘‘ပဓါနန္တိ ခေါ, မေဃိယ, ဝဒမာနံ ကိန္တိ ဝဒေယျာမ! ယဿ ဒါနိ တွံ, မေဃိယ, ကာလံ မညသီ’’တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ မေဃိယော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ယေန တံ အမ္ဗဝနံ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ တံ အမ္ဗဝနံ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ ဒိဝါဝိဟာရံ နိသီဒိ။ အထ ခေါ အာယသ္မတော မေဃိယဿ တသ္မိံ အမ္ဗဝနေ ဝိဟရန္တဿ ယေဘုယျေန တယော ပါပကာ အကုသလာ ဝိတက္ကာ သမုဒါစရန္တိ, သေယျထိဒံ – ကာမဝိတက္ကော, ဗျာပါဒဝိတက္ကော, ဝိဟိံသာဝိတက္ကော။ အထ ခေါ အာယသ္မတော မေဃိယဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အစ္ဆရိယံ ဝတ ဘော, အဗ္ဘုတံ ဝတ ဘော! သဒ္ဓါယ စ ဝတမှာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတာ; အထ စ ပနိမေဟိ တီဟိ ပါပကေဟိ အကုသလေဟိ ဝိတက္ကေဟိ အနွာသတ္တာ – ကာမဝိတက္ကေန, ဗျာပါဒဝိတက္ကေန, ဝိဟိံသာဝိတက္ကေနာ’’တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ မေဃိယော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ မေဃိယော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဣဓ မယှံ, ဘန္တေ, တသ္မိံ အမ္ဗဝနေ ဝိဟရန္တဿ ယေဘုယျေန တယော ပါပကာ အကုသလာ ဝိတက္ကာ သမုဒါစရန္တိ, သေယျထိဒံ – ကာမဝိတက္ကော, ဗျာပါဒဝိတက္ကော, ဝိဟိံသာဝိတက္ကော။ တဿ မယှံ, ဘန္တေ, ဧတဒဟောသိ – ‘အစ္ဆရိယံ ဝတ ဘော, အဗ္ဘုတံ ဝတ ဘော! သဒ္ဓါယ စ ဝတမှာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတာ; အထ စ ပနိမေဟိ တီဟိ ပါပကေဟိ အကုသလေဟိ ဝိတက္ကေဟိ အနွာသတ္တာ – ကာမဝိတက္ကေန, ဗျာပါဒဝိတက္ကေန, ဝိဟိံသာဝိတက္ကေနာတိ’’’။

‘‘အပရိပက္ကာယ, မေဃိယ, စေတောဝိမုတ္တိယာ ပဉ္စ ဓမ္မာ ပရိပက္ကာယ သံဝတ္တန္တိ။ ကတမေ ပဉ္စ? ဣဓ, မေဃိယ, ဘိက္ခု ကလျာဏမိတ္တော ဟောတိ ကလျာဏသဟာယော ကလျာဏသမ္ပဝင္ကော။ အပရိပက္ကာယ, မေဃိယ, စေတောဝိမုတ္တိယာ အယံ ပဌမော ဓမ္မော ပရိပက္ကာယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ, မေဃိယ, ဘိက္ခု သီလဝါ ဟောတိ, ပါတိမောက္ခသံဝရသံဝုတော ဝိဟရတိ အာစာရဂေါစရသမ္ပန္နော အဏုမတ္တေသု ဝဇ္ဇေသု ဘယဒဿာဝီ, သမာဒါယ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသု။ အပရိပက္ကာယ, မေဃိယ, စေတောဝိမုတ္တိယာ အယံ ဒုတိယော ဓမ္မော ပရိပက္ကာယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ, မေဃိယ, ယာယံ ကထာ အဘိသလ္လေခိကာ စေတောဝိဝရဏသပ္ပါယာ, သေယျထိဒံ – အပ္ပိစ္ဆကထာ သန္တုဋ္ဌိကထာ ပဝိဝေကကထာ အသံသဂ္ဂကထာ ဝီရိယာရမ္ဘကထာ သီလကထာ သမာဓိကထာ ပညာကထာ ဝိမုတ္တိကထာ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနကထာ, ဧဝရူပိယာ ကထာယ နိကာမလာဘီ ဟောတိ အကိစ္ဆလာဘီ အကသိရလာဘီ။ အပရိပက္ကာယ, မေဃိယ, စေတောဝိမုတ္တိယာ အယံ တတိယော ဓမ္မော ပရိပက္ကာယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ, မေဃိယ, ဘိက္ခု အာရဒ္ဓဝီရိယော ဝိဟရတိ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ, ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပသမ္ပဒါယ, ထာမဝါ ဒဠှပရက္ကမော အနိက္ခိတ္တဓုရော ကုသလေသု ဓမ္မေသု။ အပရိပက္ကာယ, မေဃိယ, စေတောဝိမုတ္တိယာ အယံ စတုတ္ထော ဓမ္မော ပရိပက္ကာယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ, မေဃိယ, ဘိက္ခု ပညဝါ ဟောတိ ဥဒယတ္ထဂါမိနိယာ ပညာယ သမန္နာဂတော အရိယာယ နိဗ္ဗေဓိကာယ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယဂါမိနိယာ။ အပရိပက္ကာယ, မေဃိယ, စေတောဝိမုတ္တိယာ အယံ ပဉ္စမော ဓမ္မော ပရိပက္ကာယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ကလျာဏမိတ္တဿေတံ , မေဃိယ, ဘိက္ခုနော ပါဋိကင်္ခံ ကလျာဏသဟာယဿ ကလျာဏသမ္ပဝင်္ကဿ – ‘သီလဝါ ဘဝိဿတိ။ပေ. ။ သမာဒါယ သိက္ခိဿတိ သိက္ခာပဒေသု’’’။

‘‘ကလျာဏမိတ္တဿေတံ, မေဃိယ, ဘိက္ခုနော ပါဋိကင်္ခံ ကလျာဏသဟာယဿ ကလျာဏသမ္ပဝင်္ကဿ – ‘ယာယံ ကထာ အဘိသလ္လေခိကာ စေတောဝိဝရဏသပ္ပါယာ, သေယျထိဒံ – အပ္ပိစ္ဆကထာ။ပေ.။ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနကထာ, ဧဝရူပိယာ ကထာယ နိကာမလာဘီ ဘဝိဿတိ အကိစ္ဆလာဘီ အကသိရလာဘီ’’’။

‘‘ကလျာဏမိတ္တဿေတံ, မေဃိယ, ဘိက္ခုနော ပါဋိကင်္ခံ ကလျာဏသဟာယဿ ကလျာဏသမ္ပဝင်္ကဿ – ‘အာရဒ္ဓဝီရိယော ဝိဟရိဿတိ။ပေ.။ အနိက္ခိတ္တဓုရော ကုသလေသု ဓမ္မေသု’’’။

‘‘ကလျာဏမိတ္တဿေတံ , မေဃိယ, ဘိက္ခုနော ပါဋိကင်္ခံ ကလျာဏသဟာယဿ ကလျာဏသမ္ပဝင်္ကဿ – ‘ပညဝါ ဘဝိဿတိ။ပေ.။ သမ္မာဒုက္ခက္ခယဂါမိနိယာ’’’။

‘‘တေန စ ပန, မေဃိယ, ဘိက္ခုနာ ဣမေသု ပဉ္စသု ဓမ္မေသု ပတိဋ္ဌာယ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဥတ္တရိ ဘာဝေတဗ္ဗာ – အသုဘာ ဘာဝေတဗ္ဗာ ရာဂဿ ပဟာနာယ, မေတ္တာ ဘာဝေတဗ္ဗာ ဗျာပါဒဿ ပဟာနာယ, အာနာပါနဿတိ ဘာဝေတဗ္ဗာ ဝိတက္ကုပစ္ဆေဒါယ, အနိစ္စသညာ ဘာဝေတဗ္ဗာ အသ္မိမာနသမုဂ္ဃါတာယ။ အနိစ္စသညိနော, မေဃိယ, အနတ္တသညာ သဏ္ဌာတိ။ အနတ္တသညီ အသ္မိမာနသမုဂ္ဃါတံ ပါပုဏာတိ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ နိဗ္ဗာန’’န္တိ။ တတိယံ။

၄. နန္ဒကသုတ္တံ

၄. ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ နန္ဒကော ဥပဋ္ဌာနသာလာယံ ဘိက္ခူ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတိ သမာဒပေတိ သမုတ္တေဇေတိ သမ္ပဟံသေတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ယေနုပဋ္ဌာနသာလာ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဗဟိဒွါရကောဋ္ဌကေ အဋ္ဌာသိ ကထာပရိယောသာနံ အာဂမယမာနော။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ကထာပရိယောသာနံ ဝိဒိတွာ ဥက္ကာသေတွာ အဂ္ဂဠံ အာကောဋေသိ။ ဝိဝရိံသု ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဒွါရံ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ဥပဋ္ဌာနသာလံ ပဝိသိတွာ ပညတ္တာသနေ နိသီဒိ။ နိသဇ္ဇ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ နန္ဒကံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဒီဃော ခေါ တျာယံ, နန္ဒက, ဓမ္မပရိယာယော ဘိက္ခူနံ ပဋိဘာသိ။ အပိ မေ ပိဋ္ဌိ အာဂိလာယတိ ဗဟိဒွါရကောဋ္ဌကေ ဌိတဿ ကထာပရိယောသာနံ အာဂမယမာနဿာ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ အာယသ္မာ နန္ဒကော သာရဇ္ဇမာနရူပေါ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘န ခေါ ပန မယံ, ဘန္တေ, ဇာနာမ ‘ဘဂဝါ ဗဟိဒွါရကောဋ္ဌကေ ဌိတော’တိ။ သစေ ဟိ မယံ, ဘန္တေ, ဇာနေယျာမ ‘ဘဂဝါ ဗဟိဒွါရကောဋ္ဌကေ ဌိတော’တိ, ဧတ္တကမ္ပိ ( ) [(ဓမ္မံ) ကတ္ထစိ] နော နပ္ပဋိဘာသေယျာ’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ နန္ဒကံ သာရဇ္ဇမာနရူပံ ဝိဒိတွာ အာယသ္မန္တံ နန္ဒကံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သာဓု, သာဓု, နန္ဒက! ဧတံ ခေါ, နန္ဒက, တုမှာကံ ပတိရူပံ ကုလပုတ္တာနံ သဒ္ဓါယ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတာနံ, ယံ တုမှေ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္နိသီဒေယျာထ။ သန္နိပတိတာနံ ဝေါ, နန္ဒက, ဒွယံ ကရဏီယံ – ဓမ္မီ ဝါ ကထာ အရိယော ဝါ တုဏှီဘာဝေါ။ [အ. နိ. ၈.၇၁; ၉.၁] သဒ္ဓေါ စ, နန္ဒက, ဘိက္ခု ဟောတိ, နော စ သီလဝါ။ ဧဝံ သော တေနင်္ဂေန အပရိပူရော ဟောတိ။ တေန တံ အင်္ဂံ ပရိပူရေတဗ္ဗံ – ‘ကိန္တာဟံ သဒ္ဓေါ စ အဿံ သီလဝါ စာ’တိ။ ယတော စ ခေါ, နန္ဒက, ဘိက္ခု သဒ္ဓေါ စ ဟောတိ သီလဝါ စ, ဧဝံ သော တေနင်္ဂေန ပရိပူရော ဟောတိ။

‘‘သဒ္ဓေါ စ, နန္ဒက, ဘိက္ခု ဟောတိ သီလဝါ စ, နော စ လာဘီ အဇ္ဈတ္တံ စေတောသမာဓိဿ။ ဧဝံ သော တေနင်္ဂေန အပရိပူရော ဟောတိ။ တေန တံ အင်္ဂံ ပရိပူရေတဗ္ဗံ – ‘ကိန္တာဟံ သဒ္ဓေါ စ အဿံ သီလဝါ စ လာဘီ စ အဇ္ဈတ္တံ စေတောသမာဓိဿာ’တိ။ ယတော စ ခေါ, နန္ဒက, ဘိက္ခု သဒ္ဓေါ စ ဟောတိ သီလဝါ စ လာဘီ စ အဇ္ဈတ္တံ စေတောသမာဓိဿ, ဧဝံ သော တေနင်္ဂေန ပရိပူရော ဟောတိ။

‘‘သဒ္ဓေါ စ, နန္ဒက, ဘိက္ခု ဟောတိ သီလဝါ စ လာဘီ စ အဇ္ဈတ္တံ စေတောသမာဓိဿ, န လာဘီ အဓိပညာဓမ္မဝိပဿနာယ။ ဧဝံ သော တေနင်္ဂေန အပရိပူရော ဟောတိ။ သေယျထာပိ, နန္ဒက, ပါဏကော စတုပ္ပါဒကော အဿ။ တဿ ဧကော ပါဒေါ ဩမကော လာမကော။ ဧဝံ သော တေနင်္ဂေန အပရိပူရော အဿ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, နန္ဒက, ဘိက္ခု သဒ္ဓေါ စ ဟောတိ သီလဝါ စ လာဘီ စ အဇ္ဈတ္တံ စေတောသမာဓိဿ, န လာဘီ အဓိပညာဓမ္မဝိပဿနာယ။ ဧဝံ သော တေနင်္ဂေန အပရိပူရော ဟောတိ။ တေန တံ အင်္ဂံ ပရိပူရေတဗ္ဗံ – ‘ကိန္တာဟံ သဒ္ဓေါ စ အဿံ သီလဝါ စ လာဘီ စ အဇ္ဈတ္တံ စေတောသမာဓိဿ လာဘီ စ အဓိပညာဓမ္မဝိပဿနာယာ’’’တိ။

‘‘ယတော စ ခေါ, နန္ဒက, ဘိက္ခု သဒ္ဓေါ စ ဟောတိ သီလဝါ စ လာဘီ စ အဇ္ဈတ္တံ စေတောသမာဓိဿ လာဘီ စ အဓိပညာဓမ္မဝိပဿနာယ, ဧဝံ သော တေနင်္ဂေန ပရိပူရော ဟောတီ’’တိ။ ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ ဣဒံ ဝတွာန သုဂတော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဝိဟာရံ ပါဝိသိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ နန္ဒကော အစိရပက္ကန္တဿ ဘဂဝတော ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဣဒါနိ, အာဝုသော, ဘဂဝါ စတူဟိ ပဒေဟိ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဝိဟာရံ ပဝိဋ္ဌော – ‘သဒ္ဓေါ စ, နန္ဒက, ဘိက္ခု ဟောတိ, နော စ သီလဝါ။ ဧဝံ သော တေနင်္ဂေန အပရိပူရော ဟောတိ။ တေန တံ အင်္ဂံ ပရိပူရေတဗ္ဗံ – ကိန္တာဟံ သဒ္ဓေါ စ အဿံ သီလဝါ စာ’တိ။ ယတော စ ခေါ နန္ဒက ဘိက္ခု သဒ္ဓေါ စ ဟောတိ သီလဝါ စ, ဧဝံ သော တေနင်္ဂေန ပရိပူရော ဟောတိ။ သဒ္ဓေါ စ နန္ဒက ဘိက္ခု ဟောတိ သီလဝါ စ, နော စ လာဘီ အဇ္ဈတ္တံ စေတောသမာဓိဿ။ပေ.။ လာဘီ စ အဇ္ဈတ္တံ စေတောသမာဓိဿ, န လာဘီ အဓိပညာဓမ္မဝိပဿနာယ, ဧဝံ သော တေနင်္ဂေန အပရိပူရော ဟောတိ။ သေယျထာပိ နန္ဒက ပါဏကော စတုပ္ပါဒကော အဿ, တဿ ဧကော ပါဒေါ ဩမကော လာမကော, ဧဝံ သော တေနင်္ဂေန အပရိပူရော အဿ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, နန္ဒက, ဘိက္ခု သဒ္ဓေါ စ ဟောတိ သီလဝါ စ, လာဘီ စ အဇ္ဈတ္တံ စေတောသမာဓိဿ, န လာဘီ အဓိပညာဓမ္မဝိပဿနာယ, ဧဝံ သော တေနင်္ဂေန အပရိပူရော ဟောတိ, တေန တံ အင်္ဂံ ပရိပူရေတဗ္ဗံ ‘ကိန္တာဟံ သဒ္ဓေါ စ အဿံ သီလဝါ စ, လာဘီ စ အဇ္ဈတ္တံ စေတောသမာဓိဿ, လာဘီ စ အဓိပညာဓမ္မဝိပဿနာယာ’တိ။ ယတော စ ခေါ, နန္ဒက, ဘိက္ခု သဒ္ဓေါ စ ဟောတိ သီလဝါ စ လာဘီ စ အဇ္ဈတ္တံ စေတောသမာဓိဿ လာဘီ စ အဓိပညာဓမ္မဝိပဿနာယ, ဧဝံ သော တေနင်္ဂေန ပရိပူရော ဟောတီ’’တိ။

‘‘ပဉ္စိမေ, အာဝုသော, အာနိသံသာ ကာလေန ဓမ္မဿဝနေ ကာလေန ဓမ္မသာကစ္ဆာယ။ ကတမေ ပဉ္စ? ဣဓါဝုသော, ဘိက္ခု ဘိက္ခူနံ ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ, ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ။ ယထာ ယထာ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဘိက္ခူနံ ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ, ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ , တထာ တထာ သော သတ္ထု ပိယော စ ဟောတိ မနာပေါ စ ဂရု စ ဘာဝနီယော စ။ အယံ, အာဝုသော, ပဌမော အာနိသံသော ကာလေန ဓမ္မဿဝနေ ကာလေန ဓမ္မသာကစ္ဆာယ။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဘိက္ခူနံ ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ, ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ။ ယထာ ယထာ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဘိက္ခူနံ ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလျာဏံ။ပေ.။ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ, တထာ တထာ သော တသ္မိံ ဓမ္မေ အတ္ထပ္ပဋိသံဝေဒီ စ ဟောတိ ဓမ္မပ္ပဋိသံဝေဒီ စ။ အယံ, အာဝုသော, ဒုတိယော အာနိသံသော ကာလေန ဓမ္မဿဝနေ ကာလေန ဓမ္မသာကစ္ဆာယ။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဘိက္ခူနံ ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ, ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ။ ယထာ ယထာ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဘိက္ခူနံ ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလျာဏံ။ပေ.။ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ, တထာ တထာ သော တသ္မိံ ဓမ္မေ ဂမ္ဘီရံ အတ္ထပဒံ ပညာယ အတိဝိဇ္ဈ ပဿတိ။ အယံ, အာဝုသော, တတိယော အာနိသံသော ကာလေန ဓမ္မဿဝနေ ကာလေန ဓမ္မသာကစ္ဆာယ။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဘိက္ခူနံ ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလျာဏံ။ပေ.။ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ။ ယထာ ယထာ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဘိက္ခူနံ ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလျာဏံ။ပေ.။ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ, တထာ တထာ နံ သဗြဟ္မစာရီ ဥတ္တရိ သမ္ဘာဝေန္တိ – ‘အဒ္ဓါ အယမာယသ္မာ ပတ္တော ဝါ ပဇ္ဇတိ ဝါ’။ အယံ, အာဝုသော, စတုတ္ထော အာနိသံသော ကာလေန ဓမ္မဿဝနေ ကာလေန ဓမ္မသာကစ္ဆာယ။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဘိက္ခူနံ ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ, ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ။ ယထာ ယထာ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဘိက္ခူနံ ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ , ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ, တတ္ထ ယေ ခေါ ဘိက္ခူ သေခါ အပ္ပတ္တမာနသာ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ ပတ္ထယမာနာ ဝိဟရန္တိ, တေ တံ ဓမ္မံ သုတွာ ဝီရိယံ အာရဘန္တိ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယ။ ယေ ပန တတ္ထ ဘိက္ခူ အရဟန္တော ခီဏာသဝါ ဝုသိတဝန္တော ကတကရဏီယာ ဩဟိတဘာရာ အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထာ ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနာ သမ္မဒညာဝိမုတ္တာ, တေ တံ ဓမ္မံ သုတွာ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရံယေဝ အနုယုတ္တာ ဝိဟရန္တိ။ အယံ, အာဝုသော, ပဉ္စမော အာနိသံသော ကာလေန ဓမ္မဿဝနေ ကာလေန ဓမ္မသာကစ္ဆာယ။ ဣမေ ခေါ, အာဝုသော, ပဉ္စ အာနိသံသာ ကာလေန ဓမ္မဿဝနေ ကာလေန ဓမ္မသာကစ္ဆာယာ’’တိ။ စတုတ္ထံ။

၅. ဗလသုတ္တံ

၅. ‘‘စတ္တာရိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, ဗလာနိ။ ကတမာနိ စတ္တာရိ? ပညာဗလံ, ဝီရိယဗလံ, အနဝဇ္ဇဗလံ, သင်္ဂါဟဗလံ။ ကတမဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ပညာဗလံ? ယေ ဓမ္မာ ကုသလာ ကုသလသင်္ခါတာ ယေ ဓမ္မာ အကုသလာ အကုသလသင်္ခါတာ ယေ ဓမ္မာ သာဝဇ္ဇာ သာဝဇ္ဇသင်္ခါတာ ယေ ဓမ္မာ အနဝဇ္ဇာ အနဝဇ္ဇသင်္ခါတာ ယေ ဓမ္မာ ကဏှာ ကဏှသင်္ခါတာ ယေ ဓမ္မာ သုက္ကာ သုက္ကသင်္ခါတာ ယေ ဓမ္မာ သေဝိတဗ္ဗာ သေဝိတဗ္ဗသင်္ခါတာ ယေ ဓမ္မာ အသေဝိတဗ္ဗာ အသေဝိတဗ္ဗသင်္ခါတာ ယေ ဓမ္မာ နာလမရိယာ နာလမရိယသင်္ခါတာ ယေ ဓမ္မာ အလမရိယာ အလမရိယသင်္ခါတာ, တျာဿ ဓမ္မာ ပညာယ ဝေါဒိဋ္ဌာ ဟောန္တိ ဝေါစရိတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ပညာဗလံ။

‘‘ကတမဉ္စ , ဘိက္ခဝေ, ဝီရိယဗလံ? ယေ ဓမ္မာ အကုသလာ အကုသလသင်္ခါတာ ယေ ဓမ္မာ သာဝဇ္ဇာ သာဝဇ္ဇသင်္ခါတာ ယေ ဓမ္မာ ကဏှာ ကဏှသင်္ခါတာ ယေ ဓမ္မာ အသေဝိတဗ္ဗာ အသေဝိတဗ္ဗသင်္ခါတာ ယေ ဓမ္မာ နာလမရိယာ နာလမရိယသင်္ခါတာ, တေသံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ။ ယေ ဓမ္မာ ကုသလာ ကုသလသင်္ခါတာ ယေ ဓမ္မာ အနဝဇ္ဇာ အနဝဇ္ဇသင်္ခါတာ ယေ ဓမ္မာ သုက္ကာ သုက္ကသင်္ခါတာ ယေ ဓမ္မာ သေဝိတဗ္ဗာ သေဝိတဗ္ဗသင်္ခါတာ ယေ ဓမ္မာ အလမရိယာ အလမရိယသင်္ခါတာ, တေသံ ဓမ္မာနံ ပဋိလာဘာယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဝီရိယဗလံ။

‘‘ကတမဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, အနဝဇ္ဇဗလံ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော အနဝဇ္ဇေန ကာယကမ္မေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အနဝဇ္ဇေန ဝစီကမ္မေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အနဝဇ္ဇေန မနောကမ္မေန သမန္နာဂတော ဟောတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, အနဝဇ္ဇဗလံ။

‘‘ကတမဉ္စ , ဘိက္ခဝေ, သင်္ဂါဟဗလံ? စတ္တာရိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, သင်္ဂဟဝတ္ထူနိ – ဒါနံ, ပေယျဝဇ္ဇံ, အတ္ထစရိယာ, သမာနတ္တတာ။ ဧတဒဂ္ဂံ, ဘိက္ခဝေ, ဒါနာနံ ယဒိဒံ ဓမ္မဒါနံ။ ဧတဒဂ္ဂံ, ဘိက္ခဝေ, ပေယျဝဇ္ဇာနံ ယဒိဒံ အတ္ထိကဿ ဩဟိတသောတဿ ပုနပ္ပုနံ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ ဧတဒဂ္ဂံ, ဘိက္ခဝေ, အတ္ထစရိယာနံ ယဒိဒံ အဿဒ္ဓံ သဒ္ဓါသမ္ပဒါယ သမာဒပေတိ နိဝေသေတိ ပတိဋ္ဌာပေတိ, ဒုဿီလံ သီလသမ္ပဒါယ။ ပေ.။ မစ္ဆရိံ စာဂသမ္ပဒါယ။ပေ.။ ဒုပ္ပညံ ပညာသမ္ပဒါယ သမာဒပေတိ နိဝေသေတိ ပတိဋ္ဌာပေတိ။ ဧတဒဂ္ဂံ, ဘိက္ခဝေ, သမာနတ္တတာနံ ယဒိဒံ သောတာပန္နော သောတာပန္နဿ သမာနတ္တော, သကဒါဂါမီ သကဒါဂါမိဿ သမာနတ္တော, အနာဂါမီ အနာဂါမိဿ သမာနတ္တော, အရဟာ အရဟတော သမာနတ္တော။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, သင်္ဂါဟဗလံ။ ဣမာနိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတ္တာရိ ဗလာနိ။

‘‘ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတူဟိ ဗလေဟိ သမန္နာဂတော အရိယသာဝကော ပဉ္စ ဘယာနိ သမတိက္ကန္တော ဟောတိ။ ကတမာနိ ပဉ္စ? အာဇီဝိကဘယံ, အသိလောကဘယံ, ပရိသသာရဇ္ဇဘယံ, မရဏဘယံ , ဒုဂ္ဂတိဘယံ။ သ ခေါ သော, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘နာဟံ အာဇီဝိကဘယဿ ဘာယာမိ။ ကိဿာဟံ အာဇီဝိကဘယဿ ဘာယိဿာမိ? အတ္ထိ မေ စတ္တာရိ ဗလာနိ – ပညာဗလံ, ဝီရိယဗလံ, အနဝဇ္ဇဗလံ, သင်္ဂါဟဗလံ။ ဒုပ္ပညော ခေါ အာဇီဝိကဘယဿ ဘာယေယျ။ ကုသီတော အာဇီဝိကဘယဿ ဘာယေယျ။ သာဝဇ္ဇကာယကမ္မန္တဝစီကမ္မန္တမနောကမ္မန္တော အာဇီဝိကဘယဿ ဘာယေယျ။ အသင်္ဂါဟကော အာဇီဝိကဘယဿ ဘာယေယျ။ နာဟံ အသိလောကဘယဿ ဘာယာမိ။ပေ.။ နာဟံ ပရိသသာရဇ္ဇဘယဿ ဘာယာမိ။ပေ.။ နာဟံ မရဏဘယဿ ဘာယာမိ။ပေ.။ နာဟံ ဒုဂ္ဂတိဘယဿ ဘာယာမိ။ ကိဿာဟံ ဒုဂ္ဂတိဘယဿ ဘာယိဿာမိ? အတ္ထိ မေ စတ္တာရိ ဗလာနိ – ပညာဗလံ, ဝီရိယဗလံ, အနဝဇ္ဇဗလံ, သင်္ဂါဟဗလံ။ ဒုပ္ပညော ခေါ ဒုဂ္ဂတိဘယဿ ဘာယေယျ။ ကုသီတော ဒုဂ္ဂတိဘယဿ ဘာယေယျ။ သာဝဇ္ဇကာယကမ္မန္တဝစီကမ္မန္တမနောကမ္မန္တော ဒုဂ္ဂတိဘယဿ ဘာယေယျ။ အသင်္ဂါဟကော ဒုဂ္ဂတိဘယဿ ဘာယေယျ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတူဟိ ဗလေဟိ သမန္နာဂတော အရိယသာဝကော ဣမာနိ ပဉ္စ ဘယာနိ သမတိက္ကန္တော ဟောတီ’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆. သေဝနာသုတ္တံ

၆. တတြ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ။ပေ.။ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဧတဒဝေါစ –

‘‘ပုဂ္ဂလောပိ , အာဝုသော, ဒုဝိဓေန ဝေဒိတဗ္ဗော – သေဝိတဗ္ဗောပိ အသေဝိတဗ္ဗောပိ။ စီဝရမ္ပိ, အာဝုသော, ဒုဝိဓေန ဝေဒိတဗ္ဗံ – သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ အသေဝိတဗ္ဗမ္ပိ။ ပိဏ္ဍပါတောပိ, အာဝုသော, ဒုဝိဓေန ဝေဒိတဗ္ဗော – သေဝိတဗ္ဗောပိ အသေဝိတဗ္ဗောပိ။ သေနာသနမ္ပိ, အာဝုသော, ဒုဝိဓေန ဝေဒိတဗ္ဗံ – သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ အသေဝိတဗ္ဗမ္ပိ။ ဂါမနိဂမောပိ, အာဝုသော, ဒုဝိဓေန ဝေဒိတဗ္ဗော – သေဝိတဗ္ဗောပိ အသေဝိတဗ္ဗောပိ။ ဇနပဒပဒေသောပိ အာဝုသော, ဒုဝိဓေန ဝေဒိတဗ္ဗော – သေဝိတဗ္ဗောပိ အသေဝိတဗ္ဗောပိ။

‘‘‘ပုဂ္ဂလောပိ, အာဝုသော, ဒုဝိဓေန ဝေဒိတဗ္ဗော – သေဝိတဗ္ဗောပိ အသေဝိတဗ္ဗောဣ’တိ, ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? တတ္ထ ယံ ဇညာ ပုဂ္ဂလံ – ‘ဣမံ ခေါ မေ ပုဂ္ဂလံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ; ယေ စ ခေါ မေ ပဗ္ဗဇိတေန ဇီဝိတပရိက္ခာရာ သမုဒါနေတဗ္ဗာ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာ တေ စ ကသိရေန သမုဒါဂစ္ဆန္တိ; ယဿ စမှိ အတ္ထာယ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော သော စ မေ သာမညတ္ထော န ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆတီ’တိ, တေနာဝုသော, ပုဂ္ဂလေန သော ပုဂ္ဂလော ရတ္တိဘာဂံ ဝါ ဒိဝသဘာဂံ ဝါ သင်္ခါပိ အနာပုစ္ဆာ ပက္ကမိတဗ္ဗံ နာနုဗန္ဓိတဗ္ဗော။

‘‘တတ္ထ ယံ ဇညာ ပုဂ္ဂလံ – ‘ဣမံ ခေါ မေ ပုဂ္ဂလံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ; ယေ စ ခေါ မေ ပဗ္ဗဇိတေန ဇီဝိတပရိက္ခာရာ သမုဒါနေတဗ္ဗာ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာ တေ စ အပ္ပကသိရေန သမုဒါဂစ္ဆန္တိ; ယဿ စမှိ အတ္ထာယ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော သော စ မေ သာမညတ္ထော န ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆတီ’တိ, တေနာဝုသော, ပုဂ္ဂလေန သော ပုဂ္ဂလော သင်္ခါပိ အနာပုစ္ဆာ ပက္ကမိတဗ္ဗံ နာနုဗန္ဓိတဗ္ဗော။

‘‘တတ္ထ ယံ ဇညာ ပုဂ္ဂလံ – ‘ဣမံ ခေါ မေ ပုဂ္ဂလံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ; ယေ စ ခေါ မေ ပဗ္ဗဇိတေန ဇီဝိတပရိက္ခာရာ သမုဒါနေတဗ္ဗာ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာ တေ စ ကသိရေန သမုဒါဂစ္ဆန္တိ; ယဿ စမှိ အတ္ထာယ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော သော စ မေ သာမညတ္ထော ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆတီ’တိ, တေနာဝုသော, ပုဂ္ဂလေန သော ပုဂ္ဂလော သင်္ခါပိ အနုဗန္ဓိတဗ္ဗော န ပက္ကမိတဗ္ဗံ။

‘‘တတ္ထ ယံ ဇညာ ပုဂ္ဂလံ – ‘ဣမံ ခေါ မေ ပုဂ္ဂလံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ; ယေ စ ခေါ မေ ပဗ္ဗဇိတေန ဇီဝိတပရိက္ခာရာ သမုဒါနေတဗ္ဗာ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာ တေ စ အပ္ပကသိရေန သမုဒါဂစ္ဆန္တိ; ယဿ စမှိ အတ္ထာယ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော သော စ မေ သာမညတ္ထော ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆတီ’တိ, တေနာဝုသော, ပုဂ္ဂလေန သော ပုဂ္ဂလော ယာဝဇီဝံ အနုဗန္ဓိတဗ္ဗော န ပက္ကမိတဗ္ဗံ အပိ ပနုဇ္ဇမာနေန [ပဏုဇ္ဇမာနေန (?)]။ ‘ပုဂ္ဂလောပိ, အာဝုသော, ဒုဝိဓေန ဝေဒိတဗ္ဗော – သေဝိတဗ္ဗောပိ အသေဝိတဗ္ဗောဣ’တိ, ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ, ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။

‘‘‘စီဝရမ္ပိ, အာဝုသော, ဒုဝိဓေန ဝေဒိတဗ္ဗံ – သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ အသေဝိတဗ္ဗမ္ပီ’တိ, ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? တတ္ထ ယံ ဇညာ စီဝရံ – ‘ဣဒံ ခေါ မေ စီဝရံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ’တိ, ဧဝရူပံ စီဝရံ န သေဝိတဗ္ဗံ ။ တတ္ထ ယံ ဇညာ စီဝရံ – ‘ဣဒံ ခေါ မေ စီဝရံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တီ’တိ, ဧဝရူပံ စီဝရံ သေဝိတဗ္ဗံ။ ‘စီဝရမ္ပိ , အာဝုသော, ဒုဝိဓေန ဝေဒိတဗ္ဗံ – သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ အသေဝိတဗ္ဗမ္ပီ’တိ, ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ, ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။

‘‘‘ပိဏ္ဍပါတောပိ, အာဝုသော, ဒုဝိဓေန ဝေဒိတဗ္ဗော – သေဝိတဗ္ဗောပိ အသေဝိတဗ္ဗောဣ’တိ, ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? တတ္ထ ယံ ဇညာ ပိဏ္ဍပါတံ – ‘ဣမံ ခေါ မေ ပိဏ္ဍပါတံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ’တိ, ဧဝရူပေါ ပိဏ္ဍပါတော န သေဝိတဗ္ဗော။ တတ္ထ ယံ ဇညာ ပိဏ္ဍပါတံ – ‘ဣမံ ခေါ မေ ပိဏ္ဍပါတံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တီ’တိ, ဧဝရူပေါ ပိဏ္ဍပါတော သေဝိတဗ္ဗော။ ‘ပိဏ္ဍပါတောပိ, အာဝုသော, ဒုဝိဓေန ဝေဒိတဗ္ဗော – သေဝိတဗ္ဗောပိ အသေဝိတဗ္ဗောဣ’တိ, ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ, ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။

‘‘‘သေနာသနမ္ပိ, အာဝုသော, ဒုဝိဓေန ဝေဒိတဗ္ဗံ – သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ အသေဝိတဗ္ဗမ္ပီ’တိ, ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? တတ္ထ ယံ ဇညာ သေနာသနံ – ‘‘ဣဒံ ခေါ မေ သေနာသနံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ’တိ, ဧဝရူပံ သေနာသနံ န သေဝိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ယံ ဇညာ သေနာသနံ – ‘ဣဒံ ခေါ မေ သေနာသနံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ , ကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တီ’တိ, ဧဝရူပံ သေနာသနံ သေဝိတဗ္ဗံ။ ‘သေနာသနမ္ပိ, အာဝုသော, ဒုဝိဓေန ဝေဒိတဗ္ဗံ – သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ အသေဝိတဗ္ဗမ္ပီ’တိ, ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ, ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။

‘‘‘ဂါမနိဂမောပိ, အာဝုသော, ဒုဝိဓေန ဝေဒိတဗ္ဗော – သေဝိတဗ္ဗောပိ အသေဝိတဗ္ဗောဣ’တိ, ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? တတ္ထ ယံ ဇညာ ဂါမနိဂမံ – ‘ဣမံ ခေါ မေ ဂါမနိဂမံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ’တိ, ဧဝရူပေါ ဂါမနိဂမော န သေဝိတဗ္ဗော။ တတ္ထ ယံ ဇညာ ဂါမနိဂမံ – ‘ဣမံ ခေါ, မေ ဂါမနိဂမံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တီ’တိ, ဧဝရူပေါ ဂါမနိဂမော သေဝိတဗ္ဗော။ ‘ဂါမနိဂမောပိ, အာဝုသော, ဒုဝိဓေန ဝေဒိတဗ္ဗော – သေဝိတဗ္ဗောပိ အသေဝိတဗ္ဗောဣ’တိ, ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ, ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။

‘‘‘ဇနပဒပဒေသောပိ , အာဝုသော, ဒုဝိဓေန ဝေဒိတဗ္ဗော – သေဝိတဗ္ဗောပိ အသေဝိတဗ္ဗောဣ’တိ, ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? တတ္ထ ယံ ဇညာ ဇနပဒပဒေသံ – ‘ဣမံ ခေါ မေ ဇနပဒပဒေသံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ’တိ, ဧဝရူပေါ ဇနပဒပဒေသော န သေဝိတဗ္ဗော။ တတ္ထ ယံ ဇညာ ဇနပဒပဒေသံ – ‘ဣမံ ခေါ မေ ဇနပဒပဒေသံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တီ’တိ, ဧဝရူပေါ ဇနပဒပဒေသော သေဝိတဗ္ဗော။ ‘ဇနပဒပဒေသောပိ, အာဝုသော, ဒုဝိဓေန ဝေဒိတဗ္ဗော – သေဝိတဗ္ဗောပိ အသေဝိတဗ္ဗောဣ’တိ, ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ, ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တ’’န္တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇. သုတဝါသုတ္တံ

၇. ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ။ အထ ခေါ သုတဝါ ပရိဗ္ဗာဇကော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သုတဝါ ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဧကမိဒါဟံ, ဘန္တေ, သမယံ ဘဂဝါ ဣဓေဝ ရာဇဂဟေ ဝိဟရာမိ ဂိရိဗ္ဗဇေ။ တတြ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သမ္မုခါ သုတံ သမ္မုခါ ပဋိဂ္ဂဟိတံ – ‘ယော သော, သုတဝါ [သုတဝ (သျာ.)], ဘိက္ခု အရဟံ ခီဏာသဝေါ ဝုသိတဝါ ကတကရဏီယော ဩဟိတဘာရော အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနော သမ္မဒညာဝိမုတ္တော, အဘဗ္ဗော သော ပဉ္စ ဌာနာနိ အဇ္ဈာစရိတုံ – အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု သဉ္စိစ္စ ပါဏံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတုံ, အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒါတုံ, အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝိတုံ, အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု သမ္ပဇာနမုသာ [သမ္ပဇာနံ မုသာ (က. သီ.)] ဘာသိတုံ, အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု သန္နိဓိကာရကံ ကာမေ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ သေယျထာပိ ပုဗ္ဗေ အဂါရိယဘူတော’တိ။ ကစ္စိ မေတံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သုဿုတံ သုဂ္ဂဟိတံ သုမနသိကတံ သူပဓါရိတ’’န္တိ?

‘‘တဂ္ဃ တေ ဧတံ, သုတဝါ, သုဿုတံ သုဂ္ဂဟိတံ သုမနသိကတံ သူပဓါရိတံ။ ပုဗ္ဗေ စာဟံ, သုတဝါ, ဧတရဟိ စ ဧဝံ ဝဒါမိ – ‘ယော သော ဘိက္ခု အရဟံ ခီဏာသဝေါ ဝုသိတဝါ ကတကရဏီယော ဩဟိတဘာရော အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနော သမ္မဒညာဝိမုတ္တော, အဘဗ္ဗော သော နဝ ဌာနာနိ အဇ္ဈာစရိတုံ – အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု သဉ္စိစ္စ ပါဏံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတုံ, အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒါတုံ, အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝိတုံ, အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု သမ္ပဇာနမုသာ ဘာသိတုံ, အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု သန္နိဓိကာရကံ ကာမေ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ သေယျထာပိ ပုဗ္ဗေ အဂါရိယဘူတော, အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု ဆန္ဒာဂတိံ ဂန္တုံ, အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု ဒေါသာဂတိံ ဂန္တုံ, အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု မောဟာဂတိံ ဂန္တုံ, အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု ဘယာဂတိံ ဂန္တုံ’။ ပုဗ္ဗေ စာဟံ, သုတဝါ, ဧတရဟိ စ ဧဝံ ဝဒါမိ – ‘ယော သော ဘိက္ခု အရဟံ ခီဏာသဝေါ ဝုသိတဝါ ကတကရဏီယော ဩဟိတဘာရော အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနော သမ္မဒညာဝိမုတ္တော, အဘဗ္ဗော သော ဣမာနိ နဝ ဌာနာနိ အဇ္ဈာစရိတု’’’န္တိ။ သတ္တမံ။

၈. သဇ္ဈသုတ္တံ

၈. ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ။ အထ ခေါ သဇ္ဈော ပရိဗ္ဗာဇကော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သဇ္ဈော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဧကမိဒါဟံ, ဘန္တေ, သမယံ ဘဂဝါ ဣဓေဝ ရာဇဂဟေ ဝိဟရာမိ ဂိရိဗ္ဗဇေ။ တတြ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သမ္မုခါ သုတံ သမ္မုခါ ပဋိဂ္ဂဟိတံ – ‘ယော သော, သဇ္ဈ, ဘိက္ခု အရဟံ ခီဏာသဝေါ ဝုသိတဝါ ကတကရဏီယော ဩဟိတဘာရော အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနော သမ္မဒညာဝိမုတ္တော, အဘဗ္ဗော သော ပဉ္စ ဌာနာနိ အဇ္ဈာစရိတုံ – အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု သဉ္စိစ္စ ပါဏံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတုံ, အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒါတုံ, အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝိတုံ, အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု သမ္ပဇာနမုသာ ဘာသိတုံ, အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု သန္နိဓိကာရကံ ကာမေ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ သေယျထာပိ ပုဗ္ဗေ အဂါရိယဘူတော’တိ။ ကစ္စိ မေတံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သုဿုတံ သုဂ္ဂဟိတံ သုမနသိကတံ သူပဓါရိတ’’န္တိ?

‘‘တဂ္ဃ တေ ဧတံ, သဇ္ဈ, သုဿုတံ သုဂ္ဂဟိတံ သုမနသိကတံ သူပဓါရိတံ။ ပုဗ္ဗေ စာဟံ, သဇ္ဈ , ဧတရဟိ စ ဧဝံ ဝဒါမိ – ‘ယော သော ဘိက္ခု အရဟံ ခီဏာသဝေါ ဝုသိတဝါ ကတကရဏီယော ဩဟိတဘာရော အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနော သမ္မဒညာဝိမုတ္တော, အဘဗ္ဗော သော နဝ ဌာနာနိ အဇ္ဈာစရိတုံ – အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု သဉ္စိစ္စ ပါဏံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတုံ။ပေ.။ အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု သန္နိဓိကာရကံ ကာမေ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ သေယျထာပိ ပုဗ္ဗေ အဂါရိယဘူတော, အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု ဗုဒ္ဓံ ပစ္စက္ခာတုံ, အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု ဓမ္မံ ပစ္စက္ခာတုံ, အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု သသံဃံ ပစ္စက္ခာတုံ, အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု သိက္ခံ ပစ္စက္ခာတုံ’။ ပုဗ္ဗေ စာဟံ, သဇ္ဈ, ဧတရဟိ စ ဧဝံ ဝဒါမိ – ‘ယော သော ဘိက္ခု အရဟံ ခီဏာသဝေါ ဝုသိတဝါ ကတကရဏီယော ဩဟိတဘာရော အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနော သမ္မဒညာဝိမုတ္တော, အဘဗ္ဗော သော ဣမာနိ နဝ ဌာနာနိ အဇ္ဈာစရိတု’’’န္တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉. ပုဂ္ဂလသုတ္တံ

၉. ‘‘နဝယိမေ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ။ ကတမေ နဝ? အရဟာ, အရဟတ္တာယ ပဋိပန္နော, အနာဂါမီ, အနာဂါမိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ ပဋိပန္နော, သကဒါဂါမီ, သကဒါဂါမိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ ပဋိပန္နော , သောတာပန္နော, သောတာပတ္တိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ ပဋိပန္နော, ပုထုဇ္ဇနော – ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, နဝ ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိ’’န္တိ။ နဝမံ။

၁၀. အာဟုနေယျသုတ္တံ

၁၀. ‘‘နဝယိမေ , ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလာ အာဟုနေယျာ ပါဟုနေယျာ ဒက္ခိဏေယျာ အဉ္ဇလိကရဏီယာ အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿ။ ကတမေ နဝ? အရဟာ, အရဟတ္တာယ ပဋိပန္နော, အနာဂါမီ, အနာဂါမိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ ပဋိပန္နော, သကဒါဂါမီ, သကဒါဂါမိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ ပဋိပန္နော, သောတာပန္နော, သောတာပတ္တိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ ပဋိပန္နော, ဂေါတြဘူ – ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, နဝ ပုဂ္ဂလာ အာဟုနေယျာ။ပေ.။ အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿာ’’တိ။ ဒသမံ။

သမ္ဗောဓိဝဂ္ဂေါ ပဌမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

သမ္ဗောဓိ နိဿယော စေဝ၊ မေဃိယ နန္ဒကံ ဗလံ။

သေဝနာ သုတဝါ သဇ္ဈော၊ ပုဂ္ဂလော အာဟုနေယျေန စာတိ။