မဟာယညဝဂ္ဂေါ

၅. မဟာယညဝဂ္ဂေါ

၁. သတ္တဝိညာဏဋ္ဌိတိသုတ္တံ

၄၄. [ဒီ. နိ. ၃.၃၃၂; စူဠနိ. ပေါသာလမာဏဝပုစ္ဆာနိဒ္ဒေသ ၈၃] ‘‘သတ္တိမာ , ဘိက္ခဝေ, ဝိညာဏဋ္ဌိတိယော။ ကတမာ သတ္တ? သန္တိ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ နာနတ္တကာယာ နာနတ္တသညိနော, သေယျထာပိ မနုဿာ, ဧကစ္စေ စ ဒေဝါ, ဧကစ္စေ စ ဝိနိပါတိကာ။ အယံ ပဌမာ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ။

‘‘သန္တိ , ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ နာနတ္တကာယာ ဧကတ္တသညိနော, သေယျထာပိ ဒေဝါ ဗြဟ္မကာယိကာ ပဌမာဘိနိဗ္ဗတ္တာ။ အယံ ဒုတိယာ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ။

‘‘သန္တိ , ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ ဧကတ္တကာယာ နာနတ္တသညိနော, သေယျထာပိ ဒေဝါ အာဘဿရာ။ အယံ တတိယာ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ။

‘‘သန္တိ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ ဧကတ္တကာယာ ဧကတ္တသညိနော, သေယျထာပိ ဒေဝါ သုဘကိဏှာ။ အယံ စတုတ္ထာ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ။

‘‘သန္တိ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမာ နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ ‘အနန္တော အာကာသော’တိ အာကာသာနဉ္စာယတနူပဂါ။ အယံ ပဉ္စမာ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ။

‘‘သန္တိ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘အနန္တံ ဝိညာဏ’န္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနူပဂါ ။ အယံ ဆဋ္ဌာ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ။

‘‘သန္တိ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ’တိ အာကိဉ္စညာယတနူပဂါ ။ အယံ သတ္တမာ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ။ ဣမာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တ ဝိညာဏဋ္ဌိတိယော’’တိ။ ပဌမံ။

၂. သမာဓိပရိက္ခာရသုတ္တံ

၄၅. ‘‘သတ္တိမေ, ဘိက္ခဝေ, သမာဓိပရိက္ခာရာ။ ကတမေ သတ္တ? သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပော, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တော, သမ္မာအာဇီဝေါ, သမ္မာဝါယာမော, သမ္မာသတိ။ ယာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဣမေဟိ သတ္တဟင်္ဂေဟိ စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ ပရိက္ခတာ [‘သပရိက္ခာရတာ’တိပိ, ‘သပရိက္ခတာ’တိပိ (သံ. နိ. ၅.၂၈)], အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, အရိယော သမ္မာသမာဓိ [သမာဓိ (သျာ.)] သဥပနိသော ဣတိပိ သပရိက္ခာရော ဣတိဣ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃. ပဌမအဂ္ဂိသုတ္တံ

၄၆. ‘‘သတ္တိမေ , ဘိက္ခဝေ, အဂ္ဂီ။ ကတမေ သတ္တ? ရာဂဂ္ဂိ, ဒေါသဂ္ဂိ, မောဟဂ္ဂိ, အာဟုနေယျဂ္ဂိ, ဂဟပတဂ္ဂိ, ဒက္ခိဏေယျဂ္ဂိ, ကဋ္ဌဂ္ဂိ – ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တ အဂ္ဂီ’’တိ။ တတိယံ။

၄. ဒုတိယအဂ္ဂိသုတ္တံ

၄၇. တေန ခေါ ပန သမယေန ဥဂ္ဂတသရီရဿ ဗြာဟ္မဏဿ မဟာယညော ဥပက္ခဋော ဟောတိ။ ပဉ္စ ဥသဘသတာနိ ထူဏူပနီတာနိ ဟောန္တိ ယညတ္ထာယ , ပဉ္စ ဝစ္ဆတရသတာနိ ထူဏူပနီတာနိ ဟောန္တိ ယညတ္ထာယ, ပဉ္စ ဝစ္ဆတရိသတာနိ ထူဏူပနီတာနိ ဟောန္တိ ယညတ္ထာယ, ပဉ္စ အဇသတာနိ ထူဏူပနီတာနိ ဟောန္တိ ယညတ္ထာယ, ပဉ္စ ဥရဗ္ဘသတာနိ ထူဏူပနီတာနိ ဟောန္တိ ယညတ္ထာယ။ အထ ခေါ ဥဂ္ဂတသရီရော ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဥဂ္ဂတသရီရော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘သုတံ မေတံ, ဘော ဂေါတမ, အဂ္ဂိဿ အာဒါနံ [အာဓါနံ (သီ. သျာ.)] ယူပဿ ဥဿာပနံ မဟပ္ဖလံ ဟောတိ မဟာနိသံသ’’န္တိ။ ‘‘မယာပိ ခေါ ဧတံ, ဗြာဟ္မဏ, သုတံ အဂ္ဂိဿ အာဒါနံ ယူပဿ ဥဿာပနံ မဟပ္ဖလံ ဟောတိ မဟာနိသံသ’’န္တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ဥဂ္ဂတသရီရော ဗြာဟ္မဏော။ပေ.။ တတိယမ္ပိ ခေါ ဥဂ္ဂတသရီရော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သုတံ မေတံ, ဘော ဂေါတမ, အဂ္ဂိဿ အာဒါနံ ယူပဿ ဥဿာပနံ မဟပ္ဖလံ ဟောတိ မဟာနိသံသ’’န္တိ။ ‘‘မယာပိ ခေါ ဧတံ, ဗြာဟ္မဏ, သုတံ အဂ္ဂိဿ အာဒါနံ ယူပဿ ဥဿာပနံ မဟပ္ဖလံ ဟောတိ မဟာနိသံသ’’န္တိ။ ‘‘တယိဒံ, ဘော ဂေါတမ , သမေတိ ဘောတော စေဝ ဂေါတမဿ အမှာကဉ္စ, ယဒိဒံ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ’’။

ဧဝံ ဝုတ္တေ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဥဂ္ဂတသရီရံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘န ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, တထာဂတာ ဧဝံ ပုစ္ဆိတဗ္ဗာ – ‘သုတံ မေတံ, ဘော ဂေါတမ, အဂ္ဂိဿ အာဒါနံ ယူပဿ ဥဿာပနံ မဟပ္ဖလံ ဟောတိ မဟာနိသံသ’န္တိ။ ဧဝံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, တထာဂတာ ပုစ္ဆိတဗ္ဗာ – ‘အဟဉှိ, ဘန္တေ, အဂ္ဂိံ [အဂ္ဂိဿ (က.)] အာဒါတုကာမော, [အာဓါတုကာမော (သီ. သျာ.)] ယူပံ ဥဿာပေတုကာမော။ ဩဝဒတု မံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ။ အနုသာသတု မံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ယံ မမ အဿ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယာ’’’တိ။

အထ ခေါ ဥဂ္ဂတသရီရော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဟဉှိ, ဘော ဂေါတမ, အဂ္ဂိံ အာဒါတုကာမော ယူပံ ဥဿာပေတုကာမော။ ဩဝဒတု မံ ဘဝံ ဂေါတမော။ အနုသာသတု မံ ဘဝံ ဂေါတမော ယံ မမ အဿ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယာ’’တိ။

‘‘အဂ္ဂိံ, ဗြာဟ္မဏ, အာဒေန္တော [အာဓေန္တော (သီ. သျာ.)] ယူပံ ဥဿာပေန္တော ပုဗ္ဗေဝ ယညာ တီဏိ သတ္ထာနိ ဥဿာပေတိ အကုသလာနိ ဒုက္ခုဒြယာနိ [ဒုက္ခုဒ္ဒယာနိ (သီ.)] ဒုက္ခဝိပါကာနိ။ ကတမာနိ တီဏိ ? ကာယသတ္ထံ, ဝစီသတ္ထံ, မနောသတ္ထံ။ အဂ္ဂိံ, ဗြာဟ္မဏ, အာဒေန္တော ယူပံ ဥဿာပေန္တော ပုဗ္ဗေဝ ယညာ ဧဝံ စိတ္တံ ဥပ္ပါဒေသိ – ‘ဧတ္တကာ ဥသဘာ ဟညန္တု ယညတ္ထာယ, ဧတ္တကာ ဝစ္ဆတရာ ဟညန္တု ယညတ္ထာယ, ဧတ္တကာ ဝစ္ဆတရိယော ဟညန္တု ယညတ္ထာယ, ဧတ္တကာ အဇာ ဟညန္တု ယညတ္ထာယ, ဧတ္တကာ ဥရဗ္ဘာ ဟညန္တု ယညတ္ထာယာ’တိ။ သော ‘ပုညံ ကရောမီ’တိ အပုညံ ကရောတိ, ‘ကုသလံ ကရောမီ’တိ အကုသလံ ကရောတိ, ‘သုဂတိယာ မဂ္ဂံ ပရိယေသာမီ’တိ ဒုဂ္ဂတိယာ မဂ္ဂံ ပရိယေသတိ။ အဂ္ဂိံ, ဗြာဟ္မဏ, အာဒေန္တော ယူပံ ဥဿာပေန္တော ပုဗ္ဗေဝ ယညာ ဣဒံ ပဌမံ မနောသတ္ထံ ဥဿာပေတိ အကုသလံ ဒုက္ခုဒြယံ ဒုက္ခဝိပါကံ။

‘‘ပုန စပရံ, ဗြာဟ္မဏ, အဂ္ဂိံ အာဒေန္တော ယူပံ ဥဿာပေန္တော ပုဗ္ဗေဝ ယညာ ဧဝံ ဝါစံ ဘာသတိ – ‘ဧတ္တကာ ဥသဘာ ဟညန္တု ယညတ္ထာယ, ဧတ္တကာ ဝစ္ဆတရာ ဟညန္တု ယညတ္ထာယ, ဧတ္တကာ ဝစ္ဆတရိယော ဟညန္တု ယညတ္ထာယ, ဧတ္တကာ အဇာ ဟညန္တု ယညတ္ထာယ, ဧတ္တကာ ဥရဗ္ဘာ ဟညန္တု ယညတ္ထာယာ’တိ။ သော ‘ပုညံ ကရောမီ’တိ အပုညံ ကရောတိ, ‘ကုသလံ ကရောမီ’တိ အကုသလံ ကရောတိ, ‘သုဂတိယာ မဂ္ဂံ ပရိယေသာမီ’တိ ဒုဂ္ဂတိယာ မဂ္ဂံ ပရိယေသတိ။ အဂ္ဂိံ, ဗြာဟ္မဏ, အာဒေန္တော ယူပံ ဥဿာပေန္တော ပုဗ္ဗေဝ ယညာ ဣဒံ ဒုတိယံ ဝစီသတ္ထံ ဥဿာပေတိ အကုသလံ ဒုက္ခုဒြယံ ဒုက္ခဝိပါကံ။

‘‘ပုန စပရံ, ဗြာဟ္မဏ, အဂ္ဂိံ အာဒေန္တော ယူပံ ဥဿာပေန္တော ပုဗ္ဗေဝ ယညာ သယံ ပဌမံ သမာရမ္ဘတိ [သမာရဗ္ဘတိ (သီ. က.), သမာရဘတိ (သျာ.)] ဥသဘာ ဟန္တုံ [ဟညန္တု (သီ. သျာ.)] ယညတ္ထာယ, သယံ ပဌမံ သမာရမ္ဘတိ ဝစ္ဆတရာ ဟန္တုံ ယညတ္ထာယ, သယံ ပဌမံ သမာရမ္ဘတိ ဝစ္ဆတရိယော ဟန္တုံ ယညတ္ထာယ, သယံ ပဌမံ သမာရမ္ဘတိ အဇာ ဟန္တုံ ယညတ္ထာယ, သယံ ပဌမံ သမာရမ္ဘတိ ဥရဗ္ဘာ ဟန္တုံ ယညတ္ထာယ [ဟညန္တု ယညတ္ထာယာတိ (သီ. သျာ.)]။ သော ‘ပုညံ ကရောမီ’တိ အပုညံ ကရောတိ, ‘ကုသလံ ကရောမီ’တိ အကုသလံ ကရောတိ, ‘သုဂတိယာ မဂ္ဂံ ပရိယေသာမီ’တိ ဒုဂ္ဂတိယာ မဂ္ဂံ ပရိယေသတိ။ အဂ္ဂိံ, ဗြာဟ္မဏ, အာဒေန္တော ယူပံ ဥဿာပေန္တော ပုဗ္ဗေဝ ယညာ ဣဒံ တတိယံ ကာယသတ္ထံ ဥဿာပေတိ အကုသလံ ဒုက္ခုဒြယံ ဒုက္ခဝိပါကံ။ အဂ္ဂိံ, ဗြာဟ္မဏ, အာဒေန္တော ယူပံ ဥဿာပေန္တော ပုဗ္ဗေဝ ယညာ ဣမာနိ တီဏိ သတ္ထာနိ ဥဿာပေတိ အကုသလာနိ ဒုက္ခုဒြယာနိ ဒုက္ခဝိပါကာနိ။

‘‘တယောမေ , ဗြာဟ္မဏ, အဂ္ဂီ ပဟာတဗ္ဗာ ပရိဝဇ္ဇေတဗ္ဗာ, န သေဝိတဗ္ဗာ။ ကတမေ တယော? ရာဂဂ္ဂိ , ဒေါသဂ္ဂိ, မောဟဂ္ဂိ။

‘‘ကသ္မာ စာယံ, ဗြာဟ္မဏ, ရာဂဂ္ဂိ ပဟာတဗ္ဗော ပရိဝဇ္ဇေတဗ္ဗော, န သေဝိတဗ္ဗော? ရတ္တော ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ရာဂေန အဘိဘူတော ပရိယာဒိန္နစိတ္တော ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရတိ, ဝါစာယ ဒုစ္စရိတံ စရတိ, မနသာ ဒုစ္စရိတံ စရတိ။ သော ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ, ဝါစာယ ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ, မနသာ ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ။ တသ္မာယံ ရာဂဂ္ဂိ ပဟာတဗ္ဗော ပရိဝဇ္ဇေတဗ္ဗော, န သေဝိတဗ္ဗော။

‘‘ကသ္မာ စာယံ, ဗြာဟ္မဏ, ဒေါသဂ္ဂိ ပဟာတဗ္ဗော ပရိဝဇ္ဇေတဗ္ဗော, န သေဝိတဗ္ဗော? ဒုဋ္ဌော ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဒေါသေန အဘိဘူတော ပရိယာဒိန္နစိတ္တော ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရတိ, ဝါစာယ ဒုစ္စရိတံ စရတိ, မနသာ ဒုစ္စရိတံ စရတိ။ သော ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ, ဝါစာယ ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ, မနသာ ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ။ တသ္မာယံ ဒေါသဂ္ဂိ ပဟာတဗ္ဗော ပရိဝဇ္ဇေတဗ္ဗော, န သေဝိတဗ္ဗော။

‘‘ကသ္မာ စာယံ, ဗြာဟ္မဏ, မောဟဂ္ဂိ ပဟာတဗ္ဗော ပရိဝဇ္ဇေတဗ္ဗော, န သေဝိတဗ္ဗော? မူဠ္ဟော ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, မောဟေန အဘိဘူတော ပရိယာဒိန္နစိတ္တော ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရတိ, ဝါစာယ ဒုစ္စရိတံ စရတိ, မနသာ ဒုစ္စရိတံ စရတိ။ သော ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ, ဝါစာယ ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ, မနသာ ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ။ တသ္မာယံ မောဟဂ္ဂိ ပဟာတဗ္ဗော ပရိဝဇ္ဇေတဗ္ဗော, န သေဝိတဗ္ဗော။ ဣမေ ခေါ တယော, ဗြာဟ္မဏ, အဂ္ဂီ ပဟာတဗ္ဗာ ပရိဝဇ္ဇေတဗ္ဗာ, န သေဝိတဗ္ဗာ။

‘‘တယော ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, အဂ္ဂီ သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ မာနေတွာ ပူဇေတွာ သမ္မာ သုခံ ပရိဟာတဗ္ဗာ။ ကတမေ တယော? အာဟုနေယျဂ္ဂိ , ဂဟပတဂ္ဂိ, ဒက္ခိဏေယျဂ္ဂိ။

‘‘ကတမော စ, ဗြာဟ္မဏ, အာဟုနေယျဂ္ဂိ? ဣဓ, ဗြာဟ္မဏ, ယဿ တေ ဟောန္တိ မာတာတိ ဝါ ပိတာတိ ဝါ, အယံ ဝုစ္စတိ, ဗြာဟ္မဏ, အာဟုနေယျဂ္ဂိ။ တံ ကိဿ ဟေတု ? အတောဟယံ [ဣတောပါယံ (က.)], ဗြာဟ္မဏ, အာဟုတော သမ္ဘူတော, တသ္မာယံ အာဟုနေယျဂ္ဂိ သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ မာနေတွာ ပူဇေတွာ သမ္မာ သုခံ ပရိဟာတဗ္ဗော။

‘‘ကတမော စ, ဗြာဟ္မဏ, ဂဟပတဂ္ဂိ? ဣဓ, ဗြာဟ္မဏ, ယဿ တေ ဟောန္တိ ပုတ္တာတိ ဝါ ဒါရာတိ ဝါ ဒါသာတိ ဝါ ပေဿာတိ ဝါ ကမ္မကရာတိ ဝါ, အယံ ဝုစ္စတိ, ဗြာဟ္မဏ , ဂဟပတဂ္ဂိ။ တသ္မာယံ ဂဟပတဂ္ဂိ သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ မာနေတွာ ပူဇေတွာ သမ္မာ သုခံ ပရိဟာတဗ္ဗော။

‘‘ကတမော စ, ဗြာဟ္မဏ, ဒက္ခိဏေယျဂ္ဂိ? ဣဓ, ဗြာဟ္မဏ, ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ပရပ္ပဝါဒါ ပဋိဝိရတာ ခန္တိသောရစ္စေ နိဝိဋ္ဌာ ဧကမတ္တာနံ ဒမေန္တိ, ဧကမတ္တာနံ သမေန္တိ, ဧကမတ္တာနံ ပရိနိဗ္ဗာပေန္တိ, အယံ ဝုစ္စတိ, ဗြာဟ္မဏ, ဒက္ခိဏေယျဂ္ဂိ။ တသ္မာယံ ဒက္ခိဏေယျဂ္ဂိ သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ မာနေတွာ ပူဇေတွာ သမ္မာ သုခံ ပရိဟာတဗ္ဗော။ ဣမေ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, တယော အဂ္ဂီ သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ မာနေတွာ ပူဇေတွာ သမ္မာ သုခံ ပရိဟာတဗ္ဗာ။

‘‘အယံ ခေါ ပန, ဗြာဟ္မဏ, ကဋ္ဌဂ္ဂိ ကာလေန ကာလံ ဥဇ္ဇလေတဗ္ဗော, ကာလေန ကာလံ အဇ္ဈုပေက္ခိတဗ္ဗော, ကာလေန ကာလံ နိဗ္ဗာပေတဗ္ဗော, ကာလေန ကာလံ နိက္ခိပိတဗ္ဗော’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ ဥဂ္ဂတသရီရော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ; အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ။ပေ.။ ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓါရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတန္တိ။ ဧသာဟံ, ဘော ဂေါတမ, ပဉ္စ ဥသဘသတာနိ မုဉ္စာမိ ဇီဝိတံ ဒေမိ, ပဉ္စ ဝစ္ဆတရသတာနိ မုဉ္စာမိ ဇီဝိတံ ဒေမိ, ပဉ္စ ဝစ္ဆတရိသတာနိ မုဉ္စာမိ ဇီဝိတံ ဒေမိ, ပဉ္စ အဇသတာနိ မုဉ္စာမိ ဇီဝိတံ ဒေမိ, ပဉ္စ ဥရဗ္ဘသတာနိ မုဉ္စာမိ ဇီဝိတံ ဒေမိ။ ဟရိတာနိ စေဝ တိဏာနိ ခါဒန္တု, သီတာနိ စ ပါနီယာနိ ပိဝန္တု, သီတော စ နေသံ ဝါတော ဥပဝါယတ’’န္တိ [ဥပဝါယတူတိ (က.)]။ စတုတ္ထံ။

၅. ပဌမသညာသုတ္တံ

၄၈. ‘‘သတ္တိမာ, ဘိက္ခဝေ, သညာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောန္တိ မဟာနိသံသာ အမတောဂဓါ အမတပရိယောသာနာ။

‘‘ကတမာ သတ္တ? အသုဘသညာ , မရဏသညာ, အာဟာရေ ပဋိကူလသညာ, သဗ္ဗလောကေ အနဘိရတသညာ, အနိစ္စသညာ, အနိစ္စေ ဒုက္ခသညာ, ဒုက္ခေ အနတ္တသညာ။ ဣမာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တ သညာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောန္တိ မဟာနိသံသာ အမတောဂဓါ အမတပရိယောသာနာ’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆. ဒုတိယသညာသုတ္တံ

၄၉. ‘‘သတ္တိမာ, ဘိက္ခဝေ, သညာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောန္တိ မဟာနိသံသာ အမတောဂဓါ အမတပရိယောသာနာ။ ကတမာ သတ္တ? အသုဘသညာ, မရဏသညာ, အာဟာရေ ပဋိကူလသညာ, သဗ္ဗလောကေ အနဘိရတသညာ, အနိစ္စသညာ, အနိစ္စေ ဒုက္ခသညာ, ဒုက္ခေ အနတ္တသညာ။ ဣမာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တ သညာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောန္တိ မဟာနိသံသာ အမတောဂဓါ အမတပရိယောသာနာတိ။

‘‘‘အသုဘသညာ , ဘိက္ခဝေ, ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောတိ မဟာနိသံသာ အမတောဂဓါ အမတပရိယောသာနာ’တိ။ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? အသုဘသညာပရိစိတေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတော မေထုနဓမ္မသမာပတ္တိယာ စိတ္တံ ပတိလီယတိ ပတိကုဋတိ ပတိဝတ္တတိ, န သမ္ပသာရိယတိ ဥပေက္ခာ ဝါ ပါဋိကုလ္ယတာ ဝါ သဏ္ဌာတိ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ကုက္ကုဋပတ္တံ ဝါ နှာရုဒဒ္ဒုလံ ဝါ အဂ္ဂိမှိ ပက္ခိတ္တံ ပတိလီယတိ ပတိကုဋတိ ပတိဝတ္တတိ, န သမ္ပသာရိယတိ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော အသုဘသညာပရိစိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတော မေထုနဓမ္မသမာပတ္တိယာ စိတ္တံ ပတိလီယတိ ပတိကုဋတိ ပတိဝတ္တတိ, န သမ္ပသာရိယတိ ဥပေက္ခာ ဝါ ပါဋိကုလ္ယတာ ဝါ သဏ္ဌာတိ။

‘‘သစေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော အသုဘသညာပရိစိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတော မေထုနဓမ္မသမာပတ္တိယာ စိတ္တံ အနုသန္ဒဟတိ [အနုသဏ္ဌာတိ (သီ.)] အပ္ပဋိကုလ္ယတာ သဏ္ဌာတိ; ဝေဒိတဗ္ဗမေတံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ‘အဘာဝိတာ မေ အသုဘသညာ, နတ္ထိ မေ ပုဗ္ဗေနာပရံ ဝိသေသော, အပ္ပတ္တံ မေ ဘာဝနာဗလ’န္တိ။ ဣတိဟ တတ္ထ သမ္ပဇာနော ဟောတိ။ သစေ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော အသုဘသညာပရိစိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတော မေထုနဓမ္မသမာပတ္တိယာ စိတ္တံ ပတိလီယတိ ပတိကုဋတိ ပတိဝတ္တတိ, န သမ္ပသာရိယတိ ဥပေက္ခာ ဝါ ပါဋိကုလ္ယတာ ဝါ သဏ္ဌာတိ; ဝေဒိတဗ္ဗမေတံ , ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ‘သုဘာဝိတာ မေ အသုဘသညာ, အတ္ထိ မေ ပုဗ္ဗေနာပရံ ဝိသေသော, ပတ္တံ မေ ဘာဝနာဗလ’န္တိ။ ဣတိဟ တတ္ထ သမ္ပဇာနော ဟောတိ။ ‘အသုဘသညာ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောတိ မဟာနိသံသာ အမတောဂဓါ အမတပရိယောသာနာ’တိ, ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။

‘‘‘မရဏသညာ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောတိ မဟာနိသံသာ အမတောဂဓါ အမတပရိယောသာနာ’တိ, ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? မရဏသညာပရိစိတေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတော ဇီဝိတနိကန္တိယာ စိတ္တံ ပတိလီယတိ ပတိကုဋတိ ပတိဝတ္တတိ, န သမ္ပသာရိယတိ ဥပေက္ခာ ဝါ ပါဋိကုလ္ယတာ ဝါ သဏ္ဌာတိ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ကုက္ကုဋပတ္တံ ဝါ နှာရုဒဒ္ဒုလံ ဝါ အဂ္ဂိမှိ ပက္ခိတ္တံ ပတိလီယတိ ပတိကုဋတိ ပတိဝတ္တတိ, န သမ္ပသာရိယတိ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော မရဏသညာပရိစိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတော ဇီဝိတနိကန္တိယာ စိတ္တံ ပတိလီယတိ ပတိကုဋတိ ပတိဝတ္တတိ, န သမ္ပသာရိယတိ ဥပေက္ခာ ဝါ ပါဋိကုလ္ယတာ ဝါ သဏ္ဌာတိ။

‘‘သစေ , ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော မရဏသညာပရိစိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတော ဇီဝိတနိကန္တိယာ စိတ္တံ အနုသန္ဒဟတိ အပ္ပဋိကုလ္ယတာ သဏ္ဌာတိ; ဝေဒိတဗ္ဗမေတံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ‘အဘာဝိတာ မေ မရဏသညာ, နတ္ထိ မေ ပုဗ္ဗေနာပရံ ဝိသေသော, အပ္ပတ္တံ မေ ဘာဝနာဗလ’န္တိ။ ဣတိဟ တတ္ထ သမ္ပဇာနော ဟောတိ။ သစေ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော မရဏသညာပရိစိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတော ဇီဝိတနိကန္တိယာ စိတ္တံ ပတိလီယတိ ပတိကုဋတိ ပတိဝတ္တတိ, န သမ္ပသာရိယတိ ဥပေက္ခာ ဝါ ပါဋိကုလ္ယတာ ဝါ သဏ္ဌာတိ; ဝေဒိတဗ္ဗမေတံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ‘သုဘာဝိတာ မေ မရဏသညာ, အတ္ထိ မေ ပုဗ္ဗေနာပရံ ဝိသေသော, ပတ္တံ မေ ဘာဝနာဗလ’န္တိ။ ဣတိဟ တတ္ထ သမ္ပဇာနော ဟောတိ။ ‘မရဏသညာ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောတိ မဟာနိသံသာ အမတောဂဓါ အမတပရိယောသာနာ’တိ, ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။

‘‘‘အာဟာရေ ပဋိကူလသညာ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောတိ မဟာနိသံသာ အမတောဂဓါ အမတပရိယောသာနာ’တိ, ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ, ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? အာဟာရေ ပဋိကူလသညာပရိစိတေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတော ရသတဏှာယ စိတ္တံ ပတိလီယတိ ။ပေ.။ ဥပေက္ခာ ဝါ ပါဋိကုလ္ယတာ ဝါ သဏ္ဌာတိ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ကုက္ကုဋပတ္တံ ဝါ နှာရုဒဒ္ဒုလံ ဝါ အဂ္ဂိမှိ ပက္ခိတ္တံ ပတိလီယတိ ပတိကုဋတိ ပတိဝတ္တတိ, န သမ္ပသာရိယတိ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော အာဟာရေ ပဋိကူလသညာပရိစိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတော ရသတဏှာယ စိတ္တံ ပတိလီယတိ။ပေ.။ ဥပေက္ခာ ဝါ ပါဋိကုလ္ယတာ ဝါ သဏ္ဌာတိ ။

‘‘သစေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော အာဟာရေ ပဋိကူလသညာပရိစိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတော ရသတဏှာယ စိတ္တံ အနုသန္ဒဟတိ အပ္ပဋိကုလ္ယတာ သဏ္ဌာတိ; ဝေဒိတဗ္ဗမေတံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ‘အဘာဝိတာ မေ အာဟာရေ ပဋိကူလသညာ, နတ္ထိ မေ ပုဗ္ဗေနာပရံ ဝိသေသော, အပ္ပတ္တံ မေ ဘာဝနာဗလ’န္တိ။ ဣတိဟ တတ္ထ သမ္ပဇာနော ဟောတိ။ သစေ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော အာဟာရေ ပဋိကူလသညာပရိစိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတော ရသတဏှာယ စိတ္တံ ပတိလီယတိ။ပေ.။ ဥပေက္ခာ ဝါ ပါဋိကုလ္ယတာ ဝါ သဏ္ဌာတိ; ဝေဒိတဗ္ဗမေတံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ‘သုဘာဝိတာ မေ အာဟာရေ ပဋိကူလသညာ, အတ္ထိ မေ ပုဗ္ဗေနာပရံ ဝိသေသော, ပတ္တံ မေ ဘာဝနာဗလ’န္တိ။ ဣတိဟ တတ္ထ သမ္ပဇာနော ဟောတိ။ ‘အာဟာရေ ပဋိကူလသညာ , ဘိက္ခဝေ, ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောတိ မဟာနိသံသာ အမတောဂဓါ အမတပရိယောသာနာ’တိ, ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။

‘‘‘သဗ္ဗလောကေ အနဘိရတသညာ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောတိ မဟာနိသံသာ အမတောဂဓါ အမတပရိယောသာနာ’တိ, ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? သဗ္ဗလောကေ အနဘိရတသညာပရိစိတေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတော လောကစိတ္ရေသု စိတ္တံ ပတိလီယတိ။ပေ.။ သေယျထာပိ ဘိက္ခဝေ။ပေ.။ ပတိလီယတိ ပတိကုဋတိ ပတိဝတ္တတိ, န သမ္ပသာရိယတိ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော သဗ္ဗလောကေ အနဘိရတသညာပရိစိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတော လောကစိတ္ရေသု စိတ္တံ ပတိလီယတိ ပတိကုဋတိ ပတိဝတ္တတိ, န သမ္ပသာရိယတိ ဥပေက္ခာ ဝါ ပါဋိကုလ္ယတာ ဝါ သဏ္ဌာတိ။

‘‘သစေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော သဗ္ဗလောကေ အနဘိရတသညာပရိစိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတော လောကစိတ္ရေသု စိတ္တံ အနုသန္ဒဟတိ အပ္ပဋိကုလ္ယတာ သဏ္ဌာတိ; ဝေဒိတဗ္ဗမေတံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ‘အဘာဝိတာ မေ သဗ္ဗလောကေ အနဘိရတသညာ, နတ္ထိ မေ ပုဗ္ဗေနာပရံ ဝိသေသော, အပ္ပတ္တံ မေ ဘာဝနာဗလ’န္တိ။ ဣတိဟ တတ္ထ သမ္ပဇာနော ဟောတိ။ သစေ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော သဗ္ဗလောကေ အနဘိရတသညာပရိစိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတော လောကစိတ္ရေသု စိတ္တံ ပတိလီယတိ။ပေ.။ ဥပေက္ခာ ဝါ ပါဋိကုလ္ယတာ ဝါ သဏ္ဌာတိ; ဝေဒိတဗ္ဗမေတံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ‘သုဘာဝိတာ မေ သဗ္ဗလောကေ အနဘိရတသညာ, အတ္ထိ မေ ပုဗ္ဗေနာပရံ ဝိသေသော, ပတ္တံ မေ ဘာဝနာဗလ’န္တိ။ ဣတိဟ တတ္ထ သမ္ပဇာနော ဟောတိ။ ‘သဗ္ဗလောကေ အနဘိရတသညာ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောတိ မဟာနိသံသာ အမတောဂဓါ အမတပရိယောသာနာ’တိ, ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။

‘‘‘အနိစ္စသညာ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောတိ မဟာနိသံသာ အမတောဂဓါ အမတပရိယောသာနာ’တိ, ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? အနိစ္စသညာပရိစိတေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတော လာဘသက္ကာရသိလောကေ စိတ္တံ ပတိလီယတိ။ပေ.။ ဥပေက္ခာ ဝါ ပါဋိကုလ္ယတာ ဝါ သဏ္ဌာတိ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ကုက္ကုဋပတ္တံ ဝါ နှာရုဒဒ္ဒုလံ ဝါ အဂ္ဂိမှိ ပက္ခိတ္တံ ပတိလီယတိ ပတိကုဋတိ ပတိဝတ္တတိ န သမ္ပသာရိယတိ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော အနိစ္စသညာပရိစိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတော လာဘသက္ကာရသိလောကေ စိတ္တံ ပတိလီယတိ။ပေ.။ ဥပေက္ခာ ဝါ ပါဋိကုလ္ယတာ ဝါ သဏ္ဌာတိ။

‘‘သစေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော အနိစ္စသညာပရိစိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတော လာဘသက္ကာရသိလောကေ စိတ္တံ အနုသန္ဒဟတိ အပ္ပဋိကုလ္ယတာ သဏ္ဌာတိ; ဝေဒိတဗ္ဗမေတံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ‘အဘာဝိတာ မေ အနိစ္စသညာ, နတ္ထိ မေ ပုဗ္ဗေနာပရံ ဝိသေသော, အပ္ပတ္တံ မေ ဘာဝနာဗလ’န္တိ။ ဣတိဟ တတ္ထ သမ္ပဇာနော ဟောတိ။ သစေ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော အနိစ္စသညာပရိစိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတော လာဘသက္ကာရသိလောကေ စိတ္တံ ပတိလီယတိ ပတိကုဋတိ ပတိဝတ္တတိ, န သမ္ပသာရိယတိ ဥပေက္ခာ ဝါ ပါဋိကုလ္ယတာ ဝါ သဏ္ဌာတိ; ဝေဒိတဗ္ဗမေတံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ‘သုဘာဝိတာ မေ အနိစ္စသညာ, အတ္ထိ မေ ပုဗ္ဗေနာပရံ ဝိသေသော, ပတ္တံ မေ ဘာဝနာဗလ’န္တိ။ ဣတိဟ တတ္ထ သမ္ပဇာနော ဟောတိ။ ‘အနိစ္စသညာ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောတိ မဟာနိသံသာ အမတောဂဓါ အမတပရိယောသာနာ’တိ, ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။

‘‘‘အနိစ္စေ ဒုက္ခသညာ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောတိ မဟာနိသံသာ အမတောဂဓါ အမတပရိယောသာနာ’တိ, ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? အနိစ္စေ ဒုက္ခသညာပရိစိတေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတော အာလသ္ယေ ကောသဇ္ဇေ ဝိဿဋ္ဌိယေ ပမာဒေ အနနုယောဂေ အပစ္စဝေက္ခဏာယ တိဗ္ဗာ ဘယသညာ ပစ္စုပဋ္ဌိတာ ဟောတိ, သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဥက္ခိတ္တာသိကေ ဝဓကေ။

‘‘သစေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော အနိစ္စေ ဒုက္ခသညာပရိစိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတော အာလသ္ယေ ကောသဇ္ဇေ ဝိဿဋ္ဌိယေ ပမာဒေ အနနုယောဂေ အပစ္စဝေက္ခဏာယ တိဗ္ဗာ ဘယသညာ, န ပစ္စုပဋ္ဌိတာ ဟောတိ, သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဥက္ခိတ္တာသိကေ ဝဓကေ။ ဝေဒိတဗ္ဗမေတံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ‘အဘာဝိတာ မေ အနိစ္စေ ဒုက္ခသညာ, နတ္ထိ မေ ပုဗ္ဗေနာပရံ ဝိသေသော, အပ္ပတ္တံ မေ ဘာဝနာဗလ’န္တိ။ ဣတိဟ တတ္ထ သမ္ပဇာနော ဟောတိ။ သစေ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော အနိစ္စေ ဒုက္ခသညာပရိစိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတော အာလသ္ယေ ကောသဇ္ဇေ ဝိဿဋ္ဌိယေ ပမာဒေ အနနုယောဂေ အပစ္စဝေက္ခဏာယ တိဗ္ဗာ ဘယသညာ ပစ္စုပဋ္ဌိတာ ဟောတိ, သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဥက္ခိတ္တာသိကေ ဝဓကေ။ ဝေဒိတဗ္ဗမေတံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ‘သုဘာဝိတာ မေ အနိစ္စေ ဒုက္ခသညာ, အတ္ထိ မေ ပုဗ္ဗေနာပရံ ဝိသေသော, ပတ္တံ မေ ဘာဝနာဗလ’န္တိ။ ဣတိဟ တတ္ထ သမ္ပဇာနော ဟောတိ။ ‘အနိစ္စေ ဒုက္ခသညာ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောတိ မဟာနိသံသာ အမတောဂဓါ အမတပရိယောသာနာ’တိ, ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။

‘‘‘ဒုက္ခေ အနတ္တသညာ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောတိ မဟာနိသံသာ အမတောဂဓါ အမတပရိယောသာနာ’တိ, ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? ဒုက္ခေ အနတ္တသညာပရိစိတေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတော ဣမသ္မိဉ္စ သဝိညာဏကေ ကာယေ ဗဟိဒ္ဓါ စ သဗ္ဗနိမိတ္တေသု အဟင်္ကာရမမင်္ကာရမာနာပဂတံ မာနသံ ဟောတိ ဝိဓါသမတိက္ကန္တံ သန္တံ သုဝိမုတ္တံ။

‘‘သစေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဒုက္ခေ အနတ္တသညာပရိစိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတော ဣမသ္မိဉ္စ သဝိညာဏကေ ကာယေ ဗဟိဒ္ဓါ စ သဗ္ဗနိမိတ္တေသု န အဟင်္ကာရမမင်္ကာရမာနာပဂတံ မာနသံ ဟောတိ ဝိဓါသမတိက္ကန္တံ သန္တံ သုဝိမုတ္တံ။ ဝေဒိတဗ္ဗမေတံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ‘အဘာဝိတာ မေ ဒုက္ခေ အနတ္တသညာ , နတ္ထိ မေ ပုဗ္ဗေနာပရံ ဝိသေသော, အပ္ပတ္တံ မေ ဘာဝနာဗလ’န္တိ။ ဣတိဟ တတ္ထ သမ္ပဇာနော ဟောတိ။

‘‘သစေ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဒုက္ခေ အနတ္တသညာပရိစိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတော ဣမသ္မိဉ္စ သဝိညာဏကေ ကာယေ ဗဟိဒ္ဓါ စ သဗ္ဗနိမိတ္တေသု အဟင်္ကာရမမင်္ကာရမာနာပဂတံ မာနသံ ဟောတိ ဝိဓါသမတိက္ကန္တံ သန္တံ သုဝိမုတ္တံ။ ဝေဒိတဗ္ဗမေတံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ‘သုဘာဝိတာ မေ ဒုက္ခေ အနတ္တသညာ, အတ္ထိ မေ ပုဗ္ဗေနာပရံ ဝိသေသော, ပတ္တံ မေ ဘာဝနာဗလ’န္တိ။ ဣတိဟ တတ္ထ သမ္ပဇာနော ဟောတိ။ ‘ဒုက္ခေ အနတ္တသညာ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောတိ မဟာနိသံသာ အမတောဂဓါ အမတပရိယောသာနာ’တိ, ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။

‘‘ဣမာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တ သညာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောန္တိ မဟာနိသံသာ အမတောဂဓါ အမတပရိယောသာနာ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇. မေထုနသုတ္တံ

၅၀. အထ ခေါ ဇာဏုဿောဏိ ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဇာဏုဿောဏိ ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဘဝမ္ပိ နော ဂေါတမော ဗြဟ္မစာရီ ပဋိဇာနာတီ’’တိ? ‘‘ယဉှိ တံ, ဗြာဟ္မဏ, သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ‘အခဏ္ဍံ အစ္ဆိဒ္ဒံ အသဗလံ အကမ္မာသံ ပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ စရတီ’တိ, မမေဝ တံ, ဗြာဟ္မဏ, သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ‘အဟဉှိ, ဗြာဟ္မဏ, အခဏ္ဍံ အစ္ဆိဒ္ဒံ အသဗလံ အကမ္မာသံ ပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ စရာမီ’’’တိ။ ‘‘ကိံ ပန, ဘော ဂေါတမ, ဗြဟ္မစရိယဿ ခဏ္ဍမ္ပိ ဆိဒ္ဒမ္ပိ သဗလမ္ပိ ကမ္မာသမ္ပီ’’တိ?

‘‘ဣဓ, ဗြာဟ္မဏ, ဧကစ္စော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ သမ္မာ ဗြဟ္မစာရီ ပဋိဇာနမာနော န ဟေဝ ခေါ မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ ဒွယံဒွယသမာပတ္တိံ သမာပဇ္ဇတိ; အပိ စ ခေါ မာတုဂါမဿ ဥစ္ဆာဒနပရိမဒ္ဒနနှာပနသမ္ဗာဟနံ သာဒိယတိ။ သော တံ အဿာဒေတိ [သော တဒဿာဒေတိ (သီ.)], တံ နိကာမေတိ, တေန စ ဝိတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ။ ဣဒမ္ပိ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဗြဟ္မစရိယဿ ခဏ္ဍမ္ပိ ဆိဒ္ဒမ္ပိ သဗလမ္ပိ ကမ္မာသမ္ပိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဗြာဟ္မဏ, အပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ စရတိ, သံယုတ္တော မေထုနေန သံယောဂေန န ပရိမုစ္စတိ ဇာတိယာ ဇရာယ မရဏေန [ဇရာမရဏေန (သီ. သျာ.)] သောကေဟိ ပရိဒေဝေဟိ ဒုက္ခေဟိ ဒေါမနဿေဟိ ဥပါယာသေဟိ, န ပရိမုစ္စတိ ဒုက္ခသ္မာတိ ဝဒါမိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဗြာဟ္မဏ, ဣဓေကစ္စော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ သမ္မာ ဗြဟ္မစာရီ ပဋိဇာနမာနော န ဟေဝ ခေါ မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ ဒွယံဒွယသမာပတ္တိံ သမာပဇ္ဇတိ, နပိ မာတုဂါမဿ ဥစ္ဆာဒနပရိမဒ္ဒနနှာပနသမ္ဗာဟနံ သာဒိယတိ; အပိ စ ခေါ မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ သဉ္ဇဂ္ဃတိ သံကီဠတိ သံကေလာယတိ။ပေ.။ နပိ မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ သဉ္ဇဂ္ဃတိ သံကီဠတိ သံကေလာယတိ; အပိ စ ခေါ မာတုဂါမဿ စက္ခုနာ စက္ခုံ ဥပနိဇ္ဈာယတိ ပေက္ခတိ။ပေ.။ နပိ မာတုဂါမဿ စက္ခုနာ စက္ခုံ ဥပနိဇ္ဈာယတိ ပေက္ခတိ; အပိ စ ခေါ မာတုဂါမဿ သဒ္ဒံ သုဏာတိ တိရောကုဋ္ဋံ ဝါ တိရောပါကာရံ ဝါ ဟသန္တိယာ ဝါ ဘဏန္တိယာ ဝါ ဂါယန္တိယာ ဝါ ရောဒန္တိယာ ဝါ။ပေ.။ နပိ မာတုဂါမဿ သဒ္ဒံ သုဏာတိ တိရောကုဋ္ဋံ ဝါ တိရောပါကာရံ ဝါ ဟသန္တိယာ ဝါ ဘဏန္တိယာ ဝါ ဂါယန္တိယာ ဝါ ရောဒန္တိယာ ဝါ; အပိ စ ခေါ ယာနိဿ တာနိ ပုဗ္ဗေ မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ ဟသိတလပိတကီဠိတာနိ တာနိ အနုဿရတိ။ပေ.။ နပိ ယာနိဿ တာနိ ပုဗ္ဗေ မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ ဟသိတလပိတကီဠိတာနိ တာနိ အနုဿရတိ; အပိ စ ခေါ ပဿတိ ဂဟပတိံ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တံ ဝါ ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတံ သမင္ဂီဘူတံ ပရိစာရယမာနံ။ပေ.။ နပိ ပဿတိ ဂဟပတိံ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တံ ဝါ ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတံ သမင္ဂီဘူတံ ပရိစာရယမာနံ; အပိ စ ခေါ အညတရံ ဒေဝနိကာယံ ပဏိဓါယ ဗြဟ္မစရိယံ စရတိ ဣမိနာဟံ သီလေန ဝါ ဝတေန ဝါ တပေန ဝါ ဗြဟ္မစရိယေန ဝါ ဒေဝေါ ဝါ ဘဝိဿာမိ ဒေဝညတရော ဝါတိ။ သော တံ အဿာဒေတိ, တံ နိကာမေတိ, တေန စ ဝိတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ။ ဣဒမ္ပိ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဗြဟ္မစရိယဿ ခဏ္ဍမ္ပိ ဆိဒ္ဒမ္ပိ သဗလမ္ပိ ကမ္မာသမ္ပိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဗြာဟ္မဏ, အပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ စရတိ သံယုတ္တော မေထုနေန သံယောဂေန, န ပရိမုစ္စတိ ဇာတိယာ ဇရာယ မရဏေန သောကေဟိ ပရိဒေဝေဟိ ဒုက္ခေဟိ ဒေါမနဿေဟိ ဥပါယာသေဟိ, န ပရိမုစ္စတိ ဒုက္ခသ္မာတိ ဝဒါမိ။

‘‘ယာဝကီဝဉ္စာဟံ, ဗြာဟ္မဏ, ဣမေသံ သတ္တန္နံ မေထုနသံယောဂါနံ အညတရညတရမေထုနသံယောဂံ [အညတရံ မေထုနသံယောဂံ (သီ. သျာ.)] အတ္တနိ အပ္ပဟီနံ သမနုပသ္သိံ, နေဝ တာဝါဟံ, ဗြာဟ္မဏ, သဒေဝကေ လောကေ သမာရကေ သဗြဟ္မကေ သဿမဏဗြာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုဿာယ အနုတ္တရံ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါတိ ပစ္စညာသိံ [အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ ပစ္စညာသိံ (သီ. သျာ.)]။

‘‘ယတော စ ခေါဟံ, ဗြာဟ္မဏ, ဣမေသံ သတ္တန္နံ မေထုနသံယောဂါနံ အညတရညတရမေထုနသံယောဂံ အတ္တနိ အပ္ပဟီနံ န သမနုပသ္သိံ, အထာဟံ, ဗြာဟ္မဏ, သဒေဝကေ လောကေ သမာရကေ သဗြဟ္မကေ သဿမဏဗြာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုဿာယ အနုတ္တရံ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါတိ ပစ္စညာသိံ။ ‘ဉာဏဉ္စ ပန မေ ဒဿနံ ဥဒပါဒိ, အကုပ္ပါ မေ ဝိမုတ္တိ [စေတောဝိမုတ္တိ (သီ. က.)], အယမန္တိမာ ဇာတိ, နတ္ထိ ဒါနိ ပုနဗ္ဘဝေါ’’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ ဇာဏုဿောဏိ ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ; အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ။ပေ.။ ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓါရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။ သတ္တမံ။

၈. သံယောဂသုတ္တံ

၅၁. ‘‘သံယောဂဝိသံယောဂံ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မပရိယာယံ ဒေသေဿာမိ။ တံ သုဏာထ။ပေ.။ ကတမော စ သော, ဘိက္ခဝေ, သံယောဂေါ ဝိသံယောဂေါ ဓမ္မပရိယာယော?

‘‘ဣတ္ထီ, ဘိက္ခဝေ, အဇ္ဈတ္တံ ဣတ္ထိန္ဒ္ရိယံ မနသိ ကရောတိ – ဣတ္ထိကုတ္တံ ဣတ္ထာကပ္ပံ ဣတ္ထိဝိဓံ ဣတ္ထိစ္ဆန္ဒံ ဣတ္ထိဿရံ ဣတ္ထာလင်္ကာရံ။ သာ တတ္ထ ရဇ္ဇတိ တတြာဘိရမတိ။ သာ တတ္ထ ရတ္တာ တတြာဘိရတာ ဗဟိဒ္ဓါ ပုရိသိန္ဒ္ရိယံ မနသိ ကရောတိ – ပုရိသကုတ္တံ ပုရိသာကပ္ပံ ပုရိသဝိဓံ ပုရိသစ္ဆန္ဒံ ပုရိသဿရံ ပုရိသာလင်္ကာရံ။ သာ တတ္ထ ရဇ္ဇတိ တတြာဘိရမတိ။ သာ တတ္ထ ရတ္တာ တတြာဘိရတာ ဗဟိဒ္ဓါ သံယောဂံ အာကင်္ခတိ။ ယဉ္စဿာ သံယောဂပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခံ သောမနဿံ တဉ္စ အာကင်္ခတိ။ ဣတ္ထတ္တေ, ဘိက္ခဝေ, အဘိရတာ သတ္တာ ပုရိသေသု သံယောဂံ ဂတာ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဣတ္ထီ ဣတ္ထတ္တံ နာတိဝတ္တတိ။

‘‘ပုရိသော, ဘိက္ခဝေ, အဇ္ဈတ္တံ ပုရိသိန္ဒ္ရိယံ မနသိ ကရောတိ – ပုရိသကုတ္တံ ပုရိသာကပ္ပံ ပုရိသဝိဓံ ပုရိသစ္ဆန္ဒံ ပုရိသဿရံ ပုရိသာလင်္ကာရံ။ သော တတ္ထ ရဇ္ဇတိ တတြာဘိရမတိ။ သော တတ္ထ ရတ္တော တတြာဘိရတော ဗဟိဒ္ဓါ ဣတ္ထိန္ဒ္ရိယံ မနသိ ကရောတိ – ဣတ္ထိကုတ္တံ ဣတ္ထာကပ္ပံ ဣတ္ထိဝိဓံ ဣတ္ထိစ္ဆန္ဒံ ဣတ္ထိဿရံ ဣတ္ထာလင်္ကာရံ။ သော တတ္ထ ရဇ္ဇတိ တတြာဘိရမတိ။ သော တတ္ထ ရတ္တော တတြာဘိရတော ဗဟိဒ္ဓါ သံယောဂံ အာကင်္ခတိ။ ယဉ္စဿ သံယောဂပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခံ သောမနဿံ တဉ္စ အာကင်္ခတိ။ ပုရိသတ္တေ, ဘိက္ခဝေ, အဘိရတာ သတ္တာ ဣတ္ထီသု သံယောဂံ ဂတာ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပုရိသော ပုရိသတ္တံ နာတိဝတ္တတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သံယောဂေါ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဝိသံယောဂေါ ဟောတိ? ဣတ္ထီ, ဘိက္ခဝေ, အဇ္ဈတ္တံ ဣတ္ထိန္ဒ္ရိယံ န မနသိ ကရောတိ – ဣတ္ထိကုတ္တံ ဣတ္ထာကပ္ပံ ဣတ္ထိဝိဓံ ဣတ္ထိစ္ဆန္ဒံ ဣတ္ထိဿရံ ဣတ္ထာလင်္ကာရံ။ သာ တတ္ထ န ရဇ္ဇတိ, သာ တတြ နာဘိရမတိ။ သာ တတ္ထ အရတ္တာ တတြ အနဘိရတာ ဗဟိဒ္ဓါ ပုရိသိန္ဒ္ရိယံ န မနသိ ကရောတိ – ပုရိသကုတ္တံ ပုရိသာကပ္ပံ ပုရိသဝိဓံ ပုရိသစ္ဆန္ဒံ ပုရိသဿရံ ပုရိသာလင်္ကာရံ။ သာ တတ္ထ န ရဇ္ဇတိ, တတြ နာဘိရမတိ။ သာ တတ္ထ အရတ္တာ တတြ အနဘိရတာ ဗဟိဒ္ဓါ သံယောဂံ နာကင်္ခတိ။ ယဉ္စဿာ သံယောဂပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခံ သောမနဿံ တဉ္စ နာကင်္ခတိ။ ဣတ္ထတ္တေ, ဘိက္ခဝေ , အနဘိရတာ သတ္တာ ပုရိသေသု ဝိသံယောဂံ ဂတာ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဣတ္ထီ ဣတ္ထတ္တံ အတိဝတ္တတိ။

‘‘ပုရိသော, ဘိက္ခဝေ, အဇ္ဈတ္တံ ပုရိသိန္ဒ္ရိယံ န မနသိ ကရောတိ – ပုရိသကုတ္တံ ပုရိသာကပ္ပံ ပုရိသဝိဓံ ပုရိသစ္ဆန္ဒံ ပုရိသဿရံ ပုရိသာလင်္ကာရံ။ သော တတ္ထ န ရဇ္ဇတိ, သော တတြ နာဘိရမတိ။ သော တတ္ထ အရတ္တော တတြ အနဘိရတော ဗဟိဒ္ဓါ ဣတ္ထိန္ဒ္ရိယံ န မနသိ ကရောတိ – ဣတ္ထိကုတ္တံ ဣတ္ထာကပ္ပံ ဣတ္ထိဝိဓံ ဣတ္ထိစ္ဆန္ဒံ ဣတ္ထိဿရံ ဣတ္ထာလင်္ကာရံ။ သော တတ္ထ န ရဇ္ဇတိ, တတြ နာဘိရမတိ။ သော တတ္ထ အရတ္တော တတြ အနဘိရတော ဗဟိဒ္ဓါ သံယောဂံ နာကင်္ခတိ။ ယဉ္စဿ သံယောဂပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခံ သောမနဿံ တဉ္စ နာကင်္ခတိ။ ပုရိသတ္တေ, ဘိက္ခဝေ, အနဘိရတာ သတ္တာ ဣတ္ထီသု ဝိသံယောဂံ ဂတာ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပုရိသော ပုရိသတ္တံ အတိဝတ္တတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိသံယောဂေါ ဟောတိ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သံယောဂေါ ဝိသံယောဂေါ ဓမ္မပရိယာယော’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉. ဒါနမဟပ္ဖလသုတ္တံ

၅၂. ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ စမ္ပာယံ ဝိဟရတိ ဂဂ္ဂရာယ ပေါက္ခရဏိယာ တီရေ။ အထ ခေါ သမ္ဗဟုလာ စမ္ပေယျကာ ဥပါသကာ ယေန အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ စမ္ပေယျကာ ဥပါသကာ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘စိရဿုတာ နော, ဘန္တေ [ဘန္တေ သာရိပုတ္တ (သီ.)], ဘဂဝတော သမ္မုခါ ဓမ္မီကထာ။ သာဓု မယံ, ဘန္တေ, လဘေယျာမ ဘဂဝတော သမ္မုခါ ဓမ္မိံ ကထံ [ဘဂဝတော သန္တိကာ ဓမ္မိံ ကထံ (သီ.), ဘဂဝတော ဓမ္မိံ ကထံ (သျာ.)] သဝနာယာ’’တိ။ ‘‘တေနဟာဝုသော, တဒဟုပေါသထေ အာဂစ္ဆေယျာထ, အပ္ပေဝ နာမ လဘေယျာထ ဘဂဝတော သမ္မုခါ [ဘဂဝတော သန္တိကေ (သျာ.)] ဓမ္မိံ ကထံ သဝနာယာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ စမ္ပေယျကာ ဥပါသကာ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ပဋိဿုတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကမိံသု။

အထ ခေါ စမ္ပေယျကာ ဥပါသကာ တဒဟုပေါသထေ ယေနာယသ္မာ သာရိပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော တေဟိ စမ္ပေယျကေဟိ ဥပါသကေဟိ သဒ္ဓိံ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘သိယာ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဣဓေကစ္စဿ တာဒိသံယေဝ ဒါနံ ဒိန္နံ န မဟပ္ဖလံ ဟောတိ န မဟာနိသံသံ; သိယာ ပန, ဘန္တေ, ဣဓေကစ္စဿ တာဒိသံယေဝ ဒါနံ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ ဟောတိ မဟာနိသံသ’’န္တိ? ‘‘သိယာ, သာရိပုတ္တ, ဣဓေကစ္စဿ တာဒိသံယေဝ ဒါနံ ဒိန္နံ န မဟပ္ဖလံ ဟောတိ န မဟာနိသံသံ; သိယာ ပန, သာရိပုတ္တ, ဣဓေကစ္စဿ တာဒိသံယေဝ ဒါနံ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ ဟောတိ မဟာနိသံသ’’န္တိ။ ‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု ကော ပစ္စယော ယေန မိဓေကစ္စဿ တာဒိသံယေဝ ဒါနံ ဒိန္နံ န မဟပ္ဖလံ ဟောတိ န မဟာနိသံသံ; ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု ကော ပစ္စယော ယေန မိဓေကစ္စဿ တာဒိသံယေဝ ဒါနံ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ ဟောတိ မဟာနိသံသ’’န္တိ?

‘‘ဣဓ, သာရိပုတ္တ, ဧကစ္စော သာပေခေါ [သာပေက္ခော (သျာ.)] ဒါနံ ဒေတိ, ပတိဗဒ္ဓစိတ္တော [ပတိဗန္ဓစိတ္တော (က.)] ဒါနံ ဒေတိ, သန္နိဓိပေခေါ ဒါနံ ဒေတိ, ‘ဣမံ ပေစ္စ ပရိဘုဉ္ဇိဿာမီ’တိ ဒါနံ ဒေတိ။ သော တံ ဒါနံ ဒေတိ သမဏဿ ဝါ ဗြာဟ္မဏဿ ဝါ အန္နံ ပါနံ ဝတ္ထံ ယာနံ မာလာဂန္ဓဝိလေပနံ သေယျာဝသထပဒီပေယျံ။ တံ ကိံ မညသိ, သာရိပုတ္တ, ဒဒေယျ ဣဓေကစ္စော ဧဝရူပံ ဒါန’’န္တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။

‘‘တတြ, သာရိပုတ္တ, ယွာယံ သာပေခေါ ဒါနံ ဒေတိ , ပတိဗဒ္ဓစိတ္တော ဒါနံ ဒေတိ, သန္နိဓိပေခေါ ဒါနံ ဒေတိ, ‘ဣမံ ပေစ္စ ပရိဘုဉ္ဇိဿာမီ’တိ ဒါနံ ဒေတိ။ သော တံ ဒါနံ ဒတွာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ စာတုမဟာရာဇိကာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတိ။ သော တံ ကမ္မံ ခေပေတွာ တံ ဣဒ္ဓိံ တံ ယသံ တံ အာဓိပစ္စံ အာဂါမီ ဟောတိ အာဂန္တာ ဣတ္ထတ္တံ။

‘‘ဣဓ ပန, သာရိပုတ္တ, ဧကစ္စော န ဟေဝ ခေါ သာပေခေါ ဒါနံ ဒေတိ, န ပတိဗဒ္ဓစိတ္တော ဒါနံ ဒေတိ, န သန္နိဓိပေခေါ ဒါနံ ဒေတိ, န ‘ဣမံ ပေစ္စ ပရိဘုဉ္ဇိဿာမီ’တိ ဒါနံ ဒေတိ; အပိ စ ခေါ ‘သာဟု ဒါန’န္တိ ဒါနံ ဒေတိ။ပေ.။ နပိ ‘သာဟု ဒါန’န္တိ ဒါနံ ဒေတိ; အပိ စ ခေါ ‘ဒိန္နပုဗ္ဗံ ကတပုဗ္ဗံ ပိတုပိတာမဟေဟိ န အရဟာမိ ပေါရာဏံ ကုလဝံသံ ဟာပေတု’န္တိ ဒါနံ ဒေတိ။ပေ.။ နပိ ‘ဒိန္နပုဗ္ဗံ ကတပုဗ္ဗံ ပိတုပိတာမဟေဟိ န အရဟာမိ ပေါရာဏံ ကုလဝံသံ ဟာပေတု’န္တိ ဒါနံ ဒေတိ; အပိ စ ခေါ ‘အဟံ ပစာမိ, ဣမေ န ပစန္တိ, နာရဟာမိ ပစန္တော အပစန္တာနံ ဒါနံ အဒါတု’န္တိ ဒါနံ ဒေတိ။ပေ.။ နပိ ‘အဟံ ပစာမိ, ဣမေ န ပစန္တိ, နာရဟာမိ ပစန္တော အပစန္တာနံ ဒါနံ အဒါတု’န္တိ ဒါနံ ဒေတိ; အပိ စ ခေါ ‘ယထာ တေသံ ပုဗ္ဗကာနံ ဣသီနံ တာနိ မဟာယညာနိ အဟေသုံ, သေယျထိဒံ – အဋ္ဌကဿ ဝါမကဿ ဝါမဒေဝဿ ဝေဿာမိတ္တဿ ယမဒဂ္ဂိနော အင္ဂီရသဿ ဘာရဒွါဇဿ ဝါသေဋ္ဌဿ ကဿပဿ ဘဂုနော, ဧဝံ မေ အယံ ဒါနသံဝိဘာဂေါ ဘဝိဿတီ’တိ ဒါနံ ဒေတိ။ပေ.။ နပိ ‘ယထာ တေသံ ပုဗ္ဗကာနံ ဣသီနံ တာနိ မဟာယညာနိ အဟေသုံ, သေယျထိဒံ – အဋ္ဌကဿ ဝါမကဿ ဝါမဒေဝဿ ဝေဿာမိတ္တဿ ယမဒဂ္ဂိနော အင္ဂီရသဿ ဘာရဒွါဇဿ ဝါသေဋ္ဌဿ ကဿပဿ ဘဂုနော, ဧဝံ မေ အယံ ဒါနသံဝိဘာဂေါ ဘဝိဿတီ’တိ ဒါနံ ဒေတိ; အပိ စ ခေါ ‘ဣမံ မေ ဒါနံ ဒဒတော စိတ္တံ ပသီဒတိ, အတ္တမနတာ သောမနဿံ ဥပဇာယတီ’တိ ဒါနံ ဒေတိ။ပေ.။ နပိ ‘ဣမံ မေ ဒါနံ ဒဒတော စိတ္တံ ပသီဒတိ, အတ္တမနတာ သောမနဿံ ဥပဇာယတီ’တိ ဒါနံ ဒေတိ; အပိ စ ခေါ စိတ္တာလင်္ကာရစိတ္တပရိက္ခာရံ ဒါနံ ဒေတိ။ သော တံ ဒါနံ ဒေတိ သမဏဿ ဝါ ဗြာဟ္မဏဿ ဝါ အန္နံ ပါနံ ဝတ္ထံ ယာနံ မာလာဂန္ဓဝိလေပနံ သေယျာဝသထပဒီပေယျံ။ တံ ကိံ မညသိ, သာရိပုတ္တ, ဒဒေယျ ဣဓေကစ္စော ဧဝရူပံ ဒါန’’န္တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။

‘‘တတြ, သာရိပုတ္တ, ယွာယံ န ဟေဝ [နဟေဝ ခေါ (သီ. သျာ.)] သာပေခေါ ဒါနံ ဒေတိ; န ပတိဗဒ္ဓစိတ္တော ဒါနံ ဒေတိ; န သန္နိဓိပေခေါ ဒါနံ ဒေတိ; န ‘ဣမံ ပေစ္စ ပရိဘုဉ္ဇိဿာမီ’တိ ဒါနံ ဒေတိ; နပိ ‘သာဟု ဒါန’န္တိ ဒါနံ ဒေတိ; နပိ ‘ဒိန္နပုဗ္ဗံ ကတပုဗ္ဗံ ပိတုပိတာမဟေဟိ န အရဟာမိ ပေါရာဏံ ကုလဝံသံ ဟာပေတု’န္တိ ဒါနံ ဒေတိ; နပိ ‘အဟံ ပစာမိ, ဣမေ န ပစန္တိ, နာရဟာမိ ပစန္တော အပစန္တာနံ ဒါနံ အဒါတု’န္တိ ဒါနံ ဒေတိ; နပိ ‘ယထာ တေသံ ပုဗ္ဗကာနံ ဣသီနံ တာနိ မဟာယညာနိ အဟေသုံ, သေယျထိဒံ – အဋ္ဌကဿ ဝါမကဿ ဝါမဒေဝဿ ဝေဿာမိတ္တဿ ယမဒဂ္ဂိနော အင္ဂီရသဿ ဘာရဒွါဇဿ ဝါသေဋ္ဌဿ ကဿပဿ ဘဂုနော, ဧဝံ မေ အယံ ဒါနသံဝိဘာဂေါ ဘဝိဿတီ’တိ ဒါနံ ဒေတိ; နပိ ‘ဣမံ မေ ဒါနံ ဒဒတော စိတ္တံ ပသီဒတိ, အတ္တမနတာ သောမနဿံ ဥပဇာယတီ’တိ ဒါနံ ဒေတိ; အပိ စ ခေါ စိတ္တာလင်္ကာရစိတ္တပရိက္ခာရံ ဒါနံ ဒေတိ။ သော တံ ဒါနံ ဒတွာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဗြဟ္မကာယိကာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတိ။ သော တံ ကမ္မံ ခေပေတွာ တံ ဣဒ္ဓိံ တံ ယသံ တံ အာဓိပစ္စံ အနာဂါမီ ဟောတိ အနာဂန္တာ ဣတ္ထတ္တံ။ အယံ ခေါ, သာရိပုတ္တ, ဟေတု အယံ ပစ္စယော ယေန မိဓေကစ္စဿ တာဒိသံယေဝ ဒါနံ ဒိန္နံ န မဟပ္ဖလံ ဟောတိ န မဟာနိသံသံ။ အယံ ပန, သာရိပုတ္တ, ဟေတု အယံ ပစ္စယော ယေန မိဓေကစ္စဿ တာဒိသံယေဝ ဒါနံ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ ဟောတိ မဟာနိသံသ’’န္တိ။ နဝမံ။

၁၀. နန္ဒမာတာသုတ္တံ

၅၃. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ စ သာရိပုတ္တော အာယသ္မာ စ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော ဒက္ခိဏာဂိရိသ္မိံ စာရိကံ စရန္တိ မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဝေဠုကဏ္ဍကီ [ဝေဠုကဏ္ဍကီ (သျာ.) အ. နိ. ၆.၃၇; ၂.၁၃၄; သံ. နိ. ၂.၁၇၃ ပဿိတဗ္ဗံ] နန္ဒမာတာ ဥပါသိကာ ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ပစ္စုဋ္ဌာယ ပါရာယနံ [စူဠနိ. ပါရာယနဝဂ္ဂ, ဝတ္ထုဂါထာ] သရေန ဘာသတိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဝေဿဝဏော မဟာရာဇာ ဥတ္တရာယ ဒိသာယ ဒက္ခိဏံ ဒိသံ ဂစ္ဆတိ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန။ အဿောသိ ခေါ ဝေဿဝဏော မဟာရာဇာ နန္ဒမာတာယ ဥပါသိကာယ ပါရာယနံ သရေန ဘာသန္တိယာ, သုတွာ ကထာပရိယောသာနံ အာဂမယမာနော အဋ္ဌာသိ။

အထ ခေါ နန္ဒမာတာ ဥပါသိကာ ပါရာယနံ သရေန ဘာသိတွာ တုဏှီ အဟောသိ။ အထ ခေါ ဝေဿဝဏော မဟာရာဇာ နန္ဒမာတာယ ဥပါသိကာယ ကထာပရိယောသာနံ ဝိဒိတွာ အဗ္ဘာနုမောဒိ – ‘‘သာဓု ဘဂိနိ, သာဓု ဘဂိနီ’’တိ! ‘‘ကော ပနေသော, ဘဒြမုခါ’’တိ? ‘‘အဟံ တေ, ဘဂိနိ, ဘာတာ ဝေဿဝဏော, မဟာရာဇာ’’တိ။ ‘‘သာဓု, ဘဒြမုခ, တေန ဟိ ယော မေ အယံ ဓမ္မပရိယာယော ဘဏိတော ဣဒံ တေ ဟောတု အာတိထေယျ’’န္တိ။ ‘‘သာဓု, ဘဂိနိ, ဧတဉ္စေဝ မေ ဟောတု အာတိထေယျံ။ သွေဝ [သွေ စ (သီ.)] သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနပ္ပမုခေါ ဘိက္ခုသံဃော အကတပါတရာသော ဝေဠုကဏ္ဍကံ အာဂမိဿတိ, တဉ္စ ဘိက္ခုသသံဃံ ပရိဝိသိတွာ မမ ဒက္ခိဏံ အာဒိသေယျာသိ။ ဧတဉ္စေဝ [ဧဝဉ္စ (သီ. သျာ.), ဧတဉ္စ (?)] မေ ဘဝိဿတိ အာတိထေယျ’’န္တိ။

အထ ခေါ နန္ဒမာတာ ဥပါသိကာ တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန သကေ နိဝေသနေ ပဏီတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယာဒါပေသိ။ အထ ခေါ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနပ္ပမုခေါ ဘိက္ခုသံဃော အကတပါတရာသော ယေန ဝေဠုကဏ္ဍကော တဒဝသရိ။ အထ ခေါ နန္ဒမာတာ ဥပါသိကာ အညတရံ ပုရိသံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဧဟိ တွံ, အမ္ဘော ပုရိသ, အာရာမံ ဂန္တွာ ဘိက္ခုသံဃဿ ကာလံ အာရောစေဟိ – ‘ကာလော, ဘန္တေ, အယျာယ နန္ဒမာတုယာ နိဝေသနေ နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’’န္တိ။ ‘‘ဧဝံ, အယျေ’’တိ ခေါ သော ပုရိသော နန္ဒမာတာယ ဥပါသိကာယ ပဋိဿုတွာ အာရာမံ ဂန္တွာ ဘိက္ခုသံဃဿ ကာလံ အာရောစေသိ – ‘‘ကာလော, ဘန္တေ, အယျာယ နန္ဒမာတုယာ နိဝေသနေ နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’န္တိ။ အထ ခေါ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနပ္ပမုခေါ ဘိက္ခုသံဃော ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန နန္ဒမာတာယ ဥပါသိကာယ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ အထ ခေါ နန္ဒမာတာ ဥပါသိကာ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသသံဃံ ပဏီတေန ခါဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေသိ သမ္ပဝါရေသိ။

အထ ခေါ နန္ဒမာတာ ဥပါသိကာ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဘုတ္တာဝိံ ဩနီတပတ္တပါဏိံ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ နန္ဒမာတရံ ဥပါသိကံ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော ပန တေ, နန္ဒမာတေ, ဘိက္ခုသံဃဿ အဗ္ဘာဂမနံ အာရောစေသီ’’တိ?

‘‘ဣဓါဟံ, ဘန္တေ , ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ပစ္စုဋ္ဌာယ ပါရာယနံ သရေန ဘာသိတွာ တုဏှီ အဟောသိံ။ အထ ခေါ, ဘန္တေ, ဝေဿဝဏော မဟာရာဇာ မမ ကထာပရိယောသာနံ ဝိဒိတွာ အဗ္ဘာနုမောဒိ – ‘သာဓု, ဘဂိနိ, သာဓု, ဘဂိနီ’တိ! ‘ကော ပနေသော, ဘဒြမုခါ’တိ? ‘အဟံ တေ, ဘဂိနိ, ဘာတာ ဝေဿဝဏော, မဟာရာဇာ’တိ။ ‘သာဓု, ဘဒြမုခ, တေန ဟိ ယော မေ အယံ ဓမ္မပရိယာယော ဘဏိတော ဣဒံ တေ ဟောတု အာတိထေယျ’န္တိ။ ‘သာဓု, ဘဂိနိ, ဧတဉ္စေဝ မေ ဟောတု အာတိထေယျံ။ သွေဝ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနပ္ပမုခေါ ဘိက္ခုသံဃော အကတပါတရာသော ဝေဠုကဏ္ဍကံ အာဂမိဿတိ, တဉ္စ ဘိက္ခုသသံဃံ ပရိဝိသိတွာ မမ ဒက္ခိဏံ အာဒိသေယျာသိ။ ဧတဉ္စေဝ [ဧတဉ္စ (သီ.), ဧဝဉ္စ (သျာ.)] မေ ဘဝိဿတိ အာတိထေယျ’န္တိ။ ယဒိဒံ [ယမိဒံ (မ. နိ. ၁.၃၆၃)], ဘန္တေ, ဒါနေ [ပုညံ ဟိ တံ (သီ.), ပုညံ ပုညမဟိတံ (သျာ.), ပုညံ ဝါ ပုညမဟံ ဝါ (ဣ.), ပုညံ ဝါ ပုညမဟီ ဝါ (က.)] ပုညဉ္စ ပုညမဟီ စ တံ [ပုညံ ဟိ တံ (သီ.), ပုညံ ပုညမဟိတံ (သျာ.), ပုညံ ဝါ ပုညမဟံ ဝါ (ဣ.), ပုညံ ဝါ ပုညမဟီ ဝါ (က.)] ဝေဿဝဏဿ မဟာရာဇဿ သုခါယ ဟောတူ’’တိ။

‘‘အစ္ဆရိယံ, နန္ဒမာတေ, အဗ္ဘုတံ, နန္ဒမာတေ! ယတြ ဟိ နာမ ဝေဿဝဏေန မဟာရာဇေန ဧဝံမဟိဒ္ဓိကေန ဧဝံမဟေသက္ခေန ဒေဝပုတ္တေန သမ္မုခါ သလ္လပိဿသီ’’တိ။

‘‘န ခေါ မေ, ဘန္တေ, ဧသေဝ အစ္ဆရိယော အဗ္ဘုတော ဓမ္မော။ အတ္ထိ မေ အညောပိ အစ္ဆရိယော အဗ္ဘုတော ဓမ္မော။ ဣဓ မေ, ဘန္တေ, နန္ဒော နာမ ဧကပုတ္တကော ပိယော မနာပေါ။ တံ ရာဇာနော ကိသ္မိဉ္စိဒေဝ ပကရဏေ ဩကဿ ပသယှ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေသုံ။ တသ္မိံ ခေါ ပနာဟံ, ဘန္တေ, ဒါရကေ ဂဟိတေ ဝါ ဂယှမာနေ ဝါ ဝဓေ ဝါ ဝဇ္ဈမာနေ ဝါ ဟတေ ဝါ ဟညမာနေ ဝါ နာဘိဇာနာမိ စိတ္တဿ အညထတ္တ’’န္တိ။ ‘‘အစ္ဆရိယံ, နန္ဒမာတေ, အဗ္ဘုတံ နန္ဒမာတေ! ယတြ ဟိ နာမ စိတ္တုပ္ပါဒမ္ပိ [စိတ္တုပ္ပါဒမတ္တမ္ပိ (သျာ.)] ပရိသောဓေဿသီ’’တိ။

‘‘န ခေါ မေ, ဘန္တေ , ဧသေဝ အစ္ဆရိယော အဗ္ဘုတော ဓမ္မော။ အတ္ထိ မေ အညောပိ အစ္ဆရိယော အဗ္ဘုတော ဓမ္မော။ ဣဓ မေ, ဘန္တေ, သာမိကော ကာလင်္ကတော အညတရံ ယက္ခယောနိံ ဥပပန္နော။ သော မေ တေနေဝ ပုရိမေန အတ္တဘာဝေန ဥဒ္ဒဿေသိ။ န ခေါ ပနာဟံ, ဘန္တေ, အဘိဇာနာမိ တတောနိဒါနံ စိတ္တဿ အညထတ္တ’’န္တိ။ ‘‘အစ္ဆရိယံ, နန္ဒမာတေ, အဗ္ဘုတံ, နန္ဒမာတေ! ယတြ ဟိ နာမ စိတ္တုပ္ပါဒမ္ပိ ပရိသောဓေဿသီ’’တိ။

‘‘န ခေါ မေ, ဘန္တေ, ဧသေဝ အစ္ဆရိယော အဗ္ဘုတော ဓမ္မော။ အတ္ထိ မေ အညောပိ အစ္ဆရိယော အဗ္ဘုတော ဓမ္မော။ ယတောဟံ, ဘန္တေ, သာမိကဿ ဒဟရဿေဝ ဒဟရာ အာနီတာ နာဘိဇာနာမိ သာမိကံ မနသာပိ အတိစရိတာ [အတိစရိတုံ (သျာ.), အတိစာရိတ္တံ (က.)], ကုတော ပန ကာယေနာ’’တိ! ‘‘အစ္ဆရိယံ, နန္ဒမာတေ, အဗ္ဘုတံ, နန္ဒမာတေ! ယတြ ဟိ နာမ စိတ္တုပ္ပါဒမ္ပိ ပရိသောဓေဿသီ’’တိ။

‘‘န ခေါ မေ, ဘန္တေ, ဧသေဝ အစ္ဆရိယော အဗ္ဘုတော ဓမ္မော။ အတ္ထိ မေ အညောပိ အစ္ဆရိယော အဗ္ဘုတော ဓမ္မော။ ယဒါဟံ, ဘန္တေ, ဥပါသိကာ ပဋိဒေသိတာ နာဘိဇာနာမိ ကိဉ္စိ သိက္ခာပဒံ သဉ္စိစ္စ ဝီတိက္ကမိတာ’’တိ။ ‘‘အစ္ဆရိယံ, နန္ဒမာတေ, အဗ္ဘုတံ, နန္ဒမာတေ’’တိ!

‘‘န ခေါ မေ, ဘန္တေ, ဧသေဝ အစ္ဆရိယော အဗ္ဘုတော ဓမ္မော။ အတ္ထိ မေ အညောပိ အစ္ဆရိယော အဗ္ဘုတော ဓမ္မော။ ဣဓါဟံ, ဘန္တေ, ယာဝဒေဝ [ယာဝဒေဝ (သီ. သျာ.) သံ. နိ. ၂.၁၅၂ ပါဠိ စ အဋ္ဌကထာဋီကာ စ ပဿိတဗ္ဗာ] အာကင်္ခါမိ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ဣတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ။ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ဣတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ။ ဣတိယာ စ ဝိရာဂါ ဥပေက္ခိကာ စ ဝိဟရာမိ သတာ စ သမ္ပဇာနာ သုခဉ္စ ကာယေ ပဋိသံဝေဒေမိ, ယံ တံ အရိယာ အာစိက္ခန္တိ – ‘ဥပေက္ခကော သတိမာ သုခဝိဟာရီ’တိ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ။ သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမီ’’တိ။ ‘‘အစ္ဆရိယံ, နန္ဒမာတေ, အဗ္ဘုတံ, နန္ဒမာတေ’’တိ!

‘‘န ခေါ မေ, ဘန္တေ, ဧသေဝ အစ္ဆရိယော အဗ္ဘုတော ဓမ္မော။ အတ္ထိ မေ အညောပိ အစ္ဆရိယော အဗ္ဘုတော ဓမ္မော။ ယာနိမာနိ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ဒေသိတာနိ ပဉ္စောရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနိ နာဟံ တေသံ ကိဉ္စိ အတ္တနိ အပ္ပဟီနံ သမနုပဿာမီ’’တိ။ ‘‘အစ္ဆရိယံ, နန္ဒမာတေ, အဗ္ဘုတံ, နန္ဒမာတေ’’တိ!

အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော နန္ဒမာတရံ ဥပါသိကံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတွာ သမာဒပေတွာ သမုတ္တေဇေတွာ သမ္ပဟံသေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမီတိ။ ဒသမံ။

မဟာယညဝဂ္ဂေါ ပဉ္စမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဌိတိ စ ပရိက္ခာရံ ဒွေ၊ အဂ္ဂီ သညာ စ ဒွေ ပရာ။

မေထုနာ သံယောဂေါ ဒါနံ၊ နန္ဒမာတေန တေ ဒသာတိ။

ပဌမပဏ္ဏာသကံ သမတ္တံ။