အရဟတ္တဝဂ္ဂေါ

၈. အရဟတ္တဝဂ္ဂေါ

၁. ဒုက္ခသုတ္တံ

၇၅. ‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခံ ဝိဟရတိ သဝိဃာတံ သဥပါယာသံ သပရိဠာဟံ, ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဒုဂ္ဂတိ ပါဋိကင်္ခါ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? ကာမဝိတက္ကေန, ဗျာပါဒဝိတက္ကေန, ဝိဟိံသာဝိတက္ကေန, ကာမသညာယ, ဗျာပါဒသညာယ, ဝိဟိံသာသညာယ – ဣမေဟိ, ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခံ ဝိဟရတိ သဝိဃာတံ သဥပါယာသံ သပရိဠာဟံ, ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဒုဂ္ဂတိ ပါဋိကင်္ခါ။

‘‘ဆဟိ , ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သုခံ ဝိဟရတိ အဝိဃာတံ အနုပါယာသံ အပရိဠာဟံ, ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိ ပါဋိကင်္ခါ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? နေက္ခမ္မဝိတက္ကေန, အဗျာပါဒဝိတက္ကေန, အဝိဟိံသာဝိတက္ကေန, နေက္ခမ္မသညာယ, အဗျာပါဒသညာယ, အဝိဟိံသာသညာယ – ဣမေဟိ, ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သုခံ ဝိဟရတိ အဝိဃာတံ အနုပါယာသံ အပရိဠာဟံ, ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိ ပါဋိကင်္ခါ’’တိ။ ပဌမံ။

၂. အရဟတ္တသုတ္တံ

၇၆. ‘‘ဆ , ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေ အပ္ပဟာယ အဘဗ္ဗော အရဟတ္တံ သစ္ဆိကာတုံ။ ကတမေ ဆ? မာနံ, ဩမာနံ, အတိမာနံ, အဓိမာနံ, ထမ္ဘံ, အတိနိပါတံ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ ဓမ္မေ အပ္ပဟာယ အဘဗ္ဗော အရဟတ္တံ သစ္ဆိကာတုံ။

‘‘ဆ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေ ပဟာယ ဘဗ္ဗော အရဟတ္တံ သစ္ဆိကာတုံ။ ကတမေ ဆ? မာနံ, ဩမာနံ , အတိမာနံ, အဓိမာနံ, ထမ္ဘံ, အတိနိပါတံ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ ဓမ္မေ ပဟာယ ဘဗ္ဗော အရဟတ္တံ သစ္ဆိကာတု’’န္တိ။ ဒုတိယံ။

၃. ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မသုတ္တံ

၇၇. ‘‘ဆ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေ အပ္ပဟာယ အဘဗ္ဗော ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မံ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ သစ္ဆိကာတုံ။ ကတမေ ဆ? မုဋ္ဌဿစ္စံ, အသမ္ပဇညံ, ဣန္ဒ္ရိယေသု အဂုတ္တဒွါရတံ, ဘောဇနေ အမတ္တညုတံ, ကုဟနံ, လပနံ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ ဓမ္မေ အပ္ပဟာယ အဘဗ္ဗော ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မံ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ သစ္ဆိကာတုံ။

‘‘ဆ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေ ပဟာယ ဘဗ္ဗော ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မံ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ သစ္ဆိကာတုံ။ ကတမေ ဆ? မုဋ္ဌဿစ္စံ, အသမ္ပဇညံ, ဣန္ဒ္ရိယေသု အဂုတ္တဒွါရတံ, ဘောဇနေ အမတ္တညုတံ, ကုဟနံ, လပနံ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ ဓမ္မေ ပဟာယ ဘဗ္ဗော ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မံ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ သစ္ဆိကာတု’’န္တိ။ တတိယံ။

၄. သုခသောမနဿသုတ္တံ

၇၈. ‘‘ဆဟိ , ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သုခသောမနဿဗဟုလော ဝိဟရတိ, ယောနိ စဿ အာရဒ္ဓါ ဟောတိ အာသဝါနံ ခယာယ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဓမ္မာရာမော ဟောတိ, ဘာဝနာရာမော ဟောတိ, ပဟာနာရာမော ဟောတိ, ပဝိဝေကာရာမော ဟောတိ , အဗျာပဇ္ဈာရာမော ဟောတိ, နိပ္ပပဉ္စာရာမော ဟောတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သုခသောမနဿဗဟုလော ဝိဟရတိ, ယောနိ စဿ အာရဒ္ဓါ ဟောတိ အာသဝါနံ ခယာယာ’’တိ။ စတုတ္ထံ။

၅. အဓိဂမသုတ္တံ

၇၉. ‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အဘဗ္ဗော အနဓိဂတံ ဝါ ကုသလံ ဓမ္မံ အဓိဂန္တုံ, အဓိဂတံ ဝါ ကုသလံ ဓမ္မံ ဖာတိံ ကာတုံ [ဖာတိကတ္တုံ (သီ.), ဖာတိကာတုံ (သျာ. ကံ. ဣ.)]။ ကတမေဟိ ဆဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု န အာယကုသလော စ ဟောတိ, န အပါယကုသလော စ ဟောတိ, န ဥပါယကုသလော စ ဟောတိ, အနဓိဂတာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အဓိဂမာယ န ဆန္ဒံ ဇနေတိ, အဓိဂတေ ကုသလေ ဓမ္မေ န အာရက္ခတိ [သာရက္ခတိ (သီ. သျာ. ကံ. ဣ)], သာတစ္စကိရိယာယ န သမ္ပာဒေတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အဘဗ္ဗော အနဓိဂတံ ဝါ ကုသလံ ဓမ္မံ အဓိဂန္တုံ, အဓိဂတံ ဝါ ကုသလံ ဓမ္မံ ဖာတိံ ကာတုံ။

‘‘ဆဟိ , ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဘဗ္ဗော အနဓိဂတံ ဝါ ကုသလံ ဓမ္မံ အဓိဂန္တုံ, အဓိဂတံ ဝါ ကုသလံ ဓမ္မံ ဖာတိံ ကာတုံ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အာယကုသလော စ ဟောတိ, အပါယကုသလော စ ဟောတိ, ဥပါယကုသလော စ ဟောတိ, အနဓိဂတာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အဓိဂမာယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ, အဓိဂတေ ကုသလေ ဓမ္မေ အာရက္ခတိ, သာတစ္စကိရိယာယ သမ္ပာဒေတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဘဗ္ဗော အနဓိဂတံ ဝါ ကုသလံ ဓမ္မံ အဓိဂန္တုံ, အဓိဂတံ ဝါ ကုသလံ ဓမ္မံ ဖာတိံ ကာတု’’န္တိ။ ပဉ္စမံ။

၆. မဟန္တတ္တသုတ္တံ

၈၀. ‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု နစိရဿေဝ မဟန္တတ္တံ [မဟတ္တံ (သျာ. ကံ.)] ဝေပုလ္လတ္တံ ပါပုဏာတိ ဓမ္မေသု။ ကတမေဟိ ဆဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အာလောကဗဟုလော စ ဟောတိ ယောဂဗဟုလော စ ဝေဒဗဟုလော စ အသန္တုဋ္ဌိဗဟုလော စ အနိက္ခိတ္တဓုရော စ ကုသလေသု ဓမ္မေသု ဥတ္တရိ စ ပတာရေတိ [ပကရောတိ (က.)]။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု နစိရဿေဝ မဟန္တတ္တံ ဝေပုလ္လတ္တံ ပါပုဏာတိ ဓမ္မေသူ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇. ပဌမနိရယသုတ္တံ

၈၁. ‘‘ဆဟိ , ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? ပါဏာတိပါတီ ဟောတိ, အဒိန္နာဒါယီ ဟောတိ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရီ ဟောတိ, မုသာဝါဒီ ဟောတိ, ပါပိစ္ဆော စ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ စ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။

‘‘ဆဟိ , ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ သဂ္ဂေ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ , ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, အပ္ပိစ္ဆော စ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ စ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ သဂ္ဂေ’’တိ။ သတ္တမံ။

၈. ဒုတိယနိရယသုတ္တံ

၈၂. ‘‘ဆဟိ , ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။ ကတမေဟိ ဆဟိ [မုသာဝါဒီ ဟောတိ, ပိသုဏဝါစာ ဟောတိ, ဖရုသဝါစော ဟောတိ, သမ္ဖပ္ပလာဣ ဟောတိ, (သီ. သျာ. ဣ.) ဧဝံ သုက္ကပက္ခေပိ]? ပါဏာတိပါတီ ဟောတိ, အဒိန္နာဒါယီ ဟောတိ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရီ ဟောတိ, မုသာဝါဒီ ဟောတိ [မုသာဝါဒီ ဟောတိ, ပိသုဏဝါစာ ဟောတိ, ဖရုသဝါစော ဟောတိ, သမ္ဖပ္ပလာဣ ဟောတိ, (သီ. သျာ. ဣ.) ဧဝံ သုက္ကပက္ခေပိ], လုဒ္ဓေါ စ, ပဂဗ္ဘော စ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။

‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ သဂ္ဂေ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, အလုဒ္ဓေါ စ, အပ္ပဂဗ္ဘော စ။ ဣမေဟိ ခေါ ဘိက္ခဝေ ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ သဂ္ဂေ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉. အဂ္ဂဓမ္မသုတ္တံ

၈၃. ‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အဘဗ္ဗော အဂ္ဂံ ဓမ္မံ အရဟတ္တံ သစ္ဆိကာတုံ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အဿဒ္ဓေါ ဟောတိ, အဟိရိကော ဟောတိ, အနောတ္တပ္ပီ ဟောတိ, ကုသီတော ဟောတိ, ဒုပ္ပညော ဟောတိ, ကာယေ စ ဇီဝိတေ စ သာပေက္ခော ဟောတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အဘဗ္ဗော အဂ္ဂံ ဓမ္မံ အရဟတ္တံ သစ္ဆိကာတုံ။

‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဘဗ္ဗော အဂ္ဂံ ဓမ္မံ အရဟတ္တံ သစ္ဆိကာတုံ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? ဣဓ , ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဒ္ဓေါ ဟောတိ, ဟိရိမာ ဟောတိ, ဩတ္တပ္ပီ ဟောတိ, အာရဒ္ဓဝီရိယော ဟောတိ, ပညဝါ ဟောတိ, ကာယေ စ ဇီဝိတေ စ အနပေက္ခော ဟောတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ , ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဘဗ္ဗော အဂ္ဂံ ဓမ္မံ အရဟတ္တံ သစ္ဆိကာတု’’န္တိ။ နဝမံ။

၁၀. ရတ္တိဒိဝသသုတ္တံ

၈၄. ‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ယာ ရတ္တိ ဝါ ဒိဝသော ဝါ အာဂစ္ဆတိ ဟာနိယေဝ ပါဋိကင်္ခါ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, နော ဝုဒ္ဓိ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု မဟိစ္ဆော ဟောတိ, ဝိဃာတဝါ, အသန္တုဋ္ဌော, ဣတရီတရစီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရေန, အဿဒ္ဓေါ ဟောတိ, ဒုဿီလော ဟောတိ, ကုသီတော ဟောတိ, မုဋ္ဌဿတိ ဟောတိ, ဒုပ္ပညော ဟောတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ယာ ရတ္တိ ဝါ ဒိဝသော ဝါ အာဂစ္ဆတိ ဟာနိယေဝ ပါဋိကင်္ခါ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, နော ဝုဒ္ဓိ။

‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ယာ ရတ္တိ ဝါ ဒိဝသော ဝါ အာဂစ္ဆတိ ဝုဒ္ဓိယေဝ ပါဋိကင်္ခါ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, နော ပရိဟာနိ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု န မဟိစ္ဆော ဟောတိ, အဝိဃာတဝါ, သန္တုဋ္ဌော, ဣတရီတရစီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရေန, သဒ္ဓေါ ဟောတိ, သီလဝါ ဟောတိ, အာရဒ္ဓဝီရိယော ဟောတိ, သတိမာ ဟောတိ, ပညဝါ ဟောတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ယာ ရတ္တိ ဝါ ဒိဝသော ဝါ အာဂစ္ဆတိ ဝုဒ္ဓိယေဝ ပါဋိကင်္ခါ , ကုသလေသု ဓမ္မေသု နော ပရိဟာနီ’’တိ။ ဒသမံ။

အရဟတ္တဝဂ္ဂေါ အဋ္ဌမော။ [တတိယော (သျာ. က.)]

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဒုက္ခံ အရဟတ္တံ ဥတ္တရိ စ၊ သုခံ အဓိဂမေန စ။

မဟန္တတ္တံ ဒွယံ နိရယေ [မဟတ္တဒွယနိရယေ (သျာ.)]၊ အဂ္ဂဓမ္မဉ္စ ရတ္တိယောတိ။