ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂေါ

(၂၀) ၅. ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂေါ

၁. သောဏသုတ္တံ

၁၉၁. ‘‘ပဉ္စိမေ, ဘိက္ခဝေ, ပေါရာဏာ ဗြာဟ္မဏဓမ္မာ ဧတရဟိ သုနခေသု သန္ဒိဿန္တိ, နော ဗြာဟ္မဏေသု။ ကတမေ ပဉ္စ? ပုဗ္ဗေ သုဒံ [ပုဗ္ဗဿုဒံ (က.)], ဘိက္ခဝေ, ဗြာဟ္မဏာ ဗြာဟ္မဏိံယေဝ ဂစ္ဆန္တိ, နော အဗြာဟ္မဏိံ။ ဧတရဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဗြာဟ္မဏာ ဗြာဟ္မဏိမ္ပိ ဂစ္ဆန္တိ, အဗြာဟ္မဏိမ္ပိ ဂစ္ဆန္တိ။ ဧတရဟိ, ဘိက္ခဝေ, သုနခါ သုနခိံယေဝ ဂစ္ဆန္တိ, နော အသုနခိံ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, ပဌမော ပေါရာဏော ဗြာဟ္မဏဓမ္မော ဧတရဟိ သုနခေသု သန္ဒိဿတိ, နော ဗြာဟ္မဏေသု။

‘‘ပုဗ္ဗေ သုဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဗြာဟ္မဏာ ဗြာဟ္မဏိံ ဥတုနိံယေဝ ဂစ္ဆန္တိ, နော အနုတုနိံ။ ဧတရဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဗြာဟ္မဏာ ဗြာဟ္မဏိံ ဥတုနိမ္ပိ ဂစ္ဆန္တိ, အနုတုနိမ္ပိ ဂစ္ဆန္တိ ။ ဧတရဟိ, ဘိက္ခဝေ, သုနခါ သုနခိံ ဥတုနိံယေဝ ဂစ္ဆန္တိ, နော အနုတုနိံ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, ဒုတိယော ပေါရာဏော ဗြာဟ္မဏဓမ္မော ဧတရဟိ သုနခေသု သန္ဒိဿတိ, နော ဗြာဟ္မဏေသု။

‘‘ပုဗ္ဗေ သုဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဗြာဟ္မဏာ ဗြာဟ္မဏိံ နေဝ ကိဏန္တိ နော ဝိက္ကိဏန္တိ, သမ္ပိယေနေဝ သံဝါသံ သံဗန္ဓာယ [သံသဂ္ဂတ္ထာယ (သီ. ဣ.)] သံပဝတ္တေန္တိ။ ဧတရဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဗြာဟ္မဏာ ဗြာဟ္မဏိံ ကိဏန္တိပိ ဝိက္ကိဏန္တိပိ, သမ္ပိယေနပိ သံဝါသံ သံဗန္ဓာယ သံပဝတ္တေန္တိ။ ဧတရဟိ, ဘိက္ခဝေ, သုနခါ သုနခိံ နေဝ ကိဏန္တိ နော ဝိက္ကိဏန္တိ, သမ္ပိယေနေဝ သံဝါသံ သံဗန္ဓာယ သံပဝတ္တေန္တိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, တတိယော ပေါရာဏော ဗြာဟ္မဏဓမ္မော ဧတရဟိ သုနခေသု သန္ဒိဿတိ, နော ဗြာဟ္မဏေသု။

‘‘ပုဗ္ဗေ သုဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဗြာဟ္မဏာ န သန္နိဓိံ ကရောန္တိ ဓနဿပိ ဓညဿပိ ရဇတဿပိ ဇာတရူပဿပိ။ ဧတရဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဗြာဟ္မဏာ သန္နိဓိံ ကရောန္တိ ဓနဿပိ ဓညဿပိ ရဇတဿပိ ဇာတရူပဿပိ။ ဧတရဟိ, ဘိက္ခဝေ, သုနခါ န သန္နိဓိံ ကရောန္တိ ဓနဿပိ ဓညဿပိ ရဇတဿပိ ဇာတရူပဿပိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, စတုတ္ထော ပေါရာဏော ဗြာဟ္မဏဓမ္မော ဧတရဟိ သုနခေသု သန္ဒိဿတိ, နော ဗြာဟ္မဏေသု။

‘‘ပုဗ္ဗေ သုဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဗြာဟ္မဏာ သာယံ သာယမာသာယ ပါတော ပါတရာသာယ ဘိက္ခံ ပရိယေသန္တိ။ ဧတရဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဗြာဟ္မဏာ ယာဝဒတ္ထံ ဥဒရာဝဒေဟကံ ဘုဉ္ဇိတွာ အဝသေသံ အာဒါယ ပက္ကမန္တိ။ ဧတရဟိ, ဘိက္ခဝေ, သုနခါ သာယံ သာယမာသာယ ပါတော ပါတရာသာယ ဘိက္ခံ ပရိယေသန္တိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စမော ပေါရာဏော ဗြာဟ္မဏဓမ္မော ဧတရဟိ သုနခေသု သန္ဒိဿတိ, နော ဗြာဟ္မဏေသု။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စ ပေါရာဏာ ဗြာဟ္မဏဓမ္မာ ဧတရဟိ သုနခေသု သန္ဒိဿန္တိ, နော ဗြာဟ္မဏေသူ’’တိ။ ပဌမံ။

၂. ဒေါဏဗြာဟ္မဏသုတ္တံ

၁၉၂. အထ ခေါ ဒေါဏော ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဒေါဏော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘သုတံ မေတံ, ဘော ဂေါတမ – ‘န သမဏော ဂေါတမော ဗြာဟ္မဏေ ဇိဏ္ဏေ ဝုဍ္ဎေ မဟလ္လကေ အဒ္ဓဂတေ ဝယောအနုပ္ပတ္တေ အဘိဝါဒေတိ ဝါ ပစ္စုဋ္ဌေတိ ဝါ အာသနေန ဝါ နိမန္တေတီ’တိ။ တယိဒံ, ဘော ဂေါတမ, တထေဝ။ န ဟိ ဘဝံ ဂေါတမော ဗြာဟ္မဏေ ဇိဏ္ဏေ ဝုဍ္ဎေ မဟလ္လကေ အဒ္ဓဂတေ ဝယောအနုပ္ပတ္တေ အဘိဝါဒေတိ ဝါ ပစ္စုဋ္ဌေတိ ဝါ အာသနေန ဝါ နိမန္တေတိ။ တယိဒံ, ဘော ဂေါတမ, န သမ္ပန္နမေဝါ’’တိ။ ‘‘တ္ဝမ္ပိ နော, ဒေါဏ, ဗြာဟ္မဏော ပဋိဇာနာသီ’’တိ? ‘‘ယဉှိ တံ, ဘော ဂေါတမ, သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ‘ဗြာဟ္မဏော ဥဘတော သုဇာတော – မာတိတော စ ပိတိတော စ, သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော, ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ အက္ခိတော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝါဒေန, အဇ္ဈာယကော မန္တဓရော, တိဏ္ဏံ ဝေဒါနံ ပါရဂူ သနိဃဏ္ဍုကေဋုဘာနံ သာက္ခရပ္ပဘေဒါနံ ဣတိဟာသပဉ္စမာနံ, ပဒကော ဝေယျာကရဏော လောကာယတမဟာပုရိသလက္ခဏေသု အနဝယော’တိ, မမေဝ တံ, ဘော ဂေါတမ, သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ။ အဟဉှိ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏော ဥဘတော သုဇာတော – မာတိတော စ ပိတိတော စ, သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော, ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝါဒေန, အဇ္ဈာယကော မန္တဓရော, တိဏ္ဏံ ဝေဒါနံ ပါရဂူ သနိဃဏ္ဍုကေဋုဘာနံ သာက္ခရပ္ပဘေဒါနံ ဣတိဟာသပဉ္စမာနံ, ပဒကော ဝေယျာကရဏော လောကာယတမဟာပုရိသလက္ခဏေသု အနဝယော’’တိ။

‘‘ယေ ခေါ, တေ ဒေါဏ, ဗြာဟ္မဏာနံ ပုဗ္ဗကာ ဣသယော မန္တာနံ ကတ္တာရော မန္တာနံ ပဝတ္တာရော, ယေသမိဒံ ဧတရဟိ ဗြာဟ္မဏာ ပေါရာဏံ မန္တပဒံ ဂီတံ ပဝုတ္တံ သမိဟိတံ တဒနုဂါယန္တိ တဒနုဘာသန္တိ ဘာသိတမနုဘာသန္တိ သဇ္ဈာယိတမနုသဇ္ဈာယန္တိ ဝါစိတမနုဝါစေန္တိ, သေယျထိဒံ – အဋ္ဌကော, ဝါမကော, ဝါမဒေဝေါ, ဝေဿာမိတ္တော, ယမဒဂ္ဂိ [ယမတဂ္ဂိ (သီ.) ဒီ. နိ. ၁.၂၈၄, ၅၂၆, ၅၃၆; မ. နိ. ၂.၄၂၇; မဟာဝ. ၃၀၀; အ. နိ. ၅.၁၉၂ ပဿိတဗ္ဗံ], အင္ဂီရသော, ဘာရဒွါဇော, ဝါသေဋ္ဌော, ကဿပေါ, ဘဂု; တျာဿု’မေ ပဉ္စ ဗြာဟ္မဏေ ပညာပေန္တိ – ဗြဟ္မသမံ, ဒေဝသမံ, မရိယာဒံ, သမ္ဘိန္နမရိယာဒံ, ဗြာဟ္မဏစဏ္ဍာလံယေဝ ပဉ္စမံ။ တေသံ တွံ ဒေါဏ, ကတမော’’တိ?

‘‘န ခေါ မယံ, ဘော ဂေါတမ, ပဉ္စ ဗြာဟ္မဏေ ဇာနာမ, အထ ခေါ မယံ ဗြာဟ္မဏာတွေဝ ဇာနာမ။ သာဓု မေ ဘဝံ ဂေါတမော တထာ ဓမ္မံ ဒေသေတု ယထာ အဟံ ဣမေ ပဉ္စ ဗြာဟ္မဏေ ဇာနေယျ’’န္တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဗြာဟ္မဏ, သုဏောဟိ, သာဓုကံ မနသိ ကရောဟိ; ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ ဘော’’တိ ခေါ ဒေါဏော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝတော ပစ္စဿောသိ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ကထဉ္စ, ဒေါဏ, ဗြာဟ္မဏော ဗြဟ္မသမော ဟောတိ? ဣဓ, ဒေါဏ, ဗြာဟ္မဏော ဥဘတော သုဇာတော ဟောတိ – မာတိတော စ ပိတိတော စ, သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော, ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝါဒေန။ သော အဋ္ဌစတ္တာလီသဝဿာနိ ကောမာရဗြဟ္မစရိယံ [ကောဓါရံ ဗြဟ္မစရိယံ (သျာ. က.)] စရတိ မန္တေ အဓီယမာနော။ အဋ္ဌစတ္တာလီသဝဿာနိ ကောမာရဗြဟ္မစရိယံ စရိတွာ မန္တေ အဓီယိတွာ အာစရိယဿ အာစရိယဓနံ ပရိယေသတိ ဓမ္မေနေဝ, နော အဓမ္မေန။

‘‘တတ္ထ စ, ဒေါဏ, ကော ဓမ္မော? နေဝ ကသိယာ န ဝဏိဇ္ဇာယ န ဂေါရက္ခေန န ဣဿတ္ထေန [န ဣဿတ္တေန (က.)] န ရာဇပေါရိသေန န သိပ္ပညတရေန, ကေဝလံ ဘိက္ခာစရိယာယ ကပါလံ အနတိမညမာနော။ သော အာစရိယဿ အာစရိယဓနံ နိယျာဒေတွာ [နီယျာဒေတွာ (သီ.), နီယာဒေတွာ (ဣ.), နိယျာတေတွာ (ကတ္ထစိ)] ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇတိ။ သော ဧဝံ ပဗ္ဗဇိတော သမာနော မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ, တထာ ဒုတိယံ တထာ တတိယံ တထာ စတုတ္ထံ [စတုတ္ထိံ (သီ.)], ဣတိ ဥဒ္ဓမဓေါ တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန [အဗျာပဇ္ဈေန (က.) အဗျာဗဇ္ဈေန (?)] ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ ကရုဏာ။ပေ.။ မုဒိတာ။ ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ, တထာ ဒုတိယံ တထာ တတိယံ တထာ စတုတ္ထံ , ဣတိ ဥဒ္ဓမဓေါ တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ သော ဣမေ စတ္တာရော ဗြဟ္မဝိဟာရေ ဘာဝေတွာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ ဗြဟ္မလောကံ ဥပပဇ္ဇတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဒေါဏ, ဗြာဟ္မဏော ဗြဟ္မသမော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဒေါဏ, ဗြာဟ္မဏော ဒေဝသမော ဟောတိ? ဣဓ, ဒေါဏ, ဗြာဟ္မဏော ဥဘတော သုဇာတော ဟောတိ – မာတိတော စ ပိတိတော စ, သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော, ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝါဒေန ။ သော အဋ္ဌစတ္တာလီသဝဿာနိ ကောမာရဗြဟ္မစရိယံ စရတိ မန္တေ အဓီယမာနော။ အဋ္ဌစတ္တာလီသဝဿာနိ ကောမာရဗြဟ္မစရိယံ စရိတွာ မန္တေ အဓီယိတွာ အာစရိယဿ အာစရိယဓနံ ပရိယေသတိ ဓမ္မေနေဝ, နော အဓမ္မေန။ တတ္ထ စ, ဒေါဏ, ကော ဓမ္မော? နေဝ ကသိယာ န ဝဏိဇ္ဇာယ န ဂေါရက္ခေန န ဣဿတ္ထေန န ရာဇပေါရိသေန န သိပ္ပညတရေန, ကေဝလံ ဘိက္ခာစရိယာယ ကပါလံ အနတိမညမာနော။ သော အာစရိယဿ အာစရိယဓနံ နိယျာဒေတွာ ဒါရံ ပရိယေသတိ ဓမ္မေနေဝ, နော အဓမ္မေန။

‘‘တတ္ထ စ, ဒေါဏ, ကော ဓမ္မော? နေဝ ကယေန န ဝိက္ကယေန, ဗြာဟ္မဏိံယေဝ ဥဒကူပဿဋ္ဌံ။ သော ဗြာဟ္မဏိံယေဝ ဂစ္ဆတိ, န ခတ္တိယိံ န ဝေသ္သိံ န သုဒ္ဒိံ န စဏ္ဍာလိံ န နေသာဒိံ န ဝေနိံ [န ဝေဏိံ (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)] န ရထကာရိံ န ပုက္ကုသိံ ဂစ္ဆတိ, န ဂဗ္ဘိနိံ ဂစ္ဆတိ, န ပါယမာနံ ဂစ္ဆတိ, န အနုတုနိံ ဂစ္ဆတိ။ ကသ္မာ စ, ဒေါဏ, ဗြာဟ္မဏော န ဂဗ္ဘိနိံ ဂစ္ဆတိ? သစေ, ဒေါဏ, ဗြာဟ္မဏော ဂဗ္ဘိနိံ ဂစ္ဆတိ, အတိမီဠှဇော နာမ သော ဟောတိ မာဏဝကော ဝါ မာဏဝိကာ [မာဏဝကီ (က.)] ဝါ ။ တသ္မာ, ဒေါဏ, ဗြာဟ္မဏော န ဂဗ္ဘိနိံ ဂစ္ဆတိ။ ကသ္မာ စ, ဒေါဏ, ဗြာဟ္မဏော န ပါယမာနံ ဂစ္ဆတိ? သစေ, ဒေါဏ, ဗြာဟ္မဏော ပါယမာနံ ဂစ္ဆတိ, အသုစိပဋိဣဠိတော နာမ သော ဟောတိ မာဏဝကော ဝါ မာဏဝိကာ ဝါ။ တသ္မာ, ဒေါဏ, ဗြာဟ္မဏော န ပါယမာနံ ဂစ္ဆတိ။ တဿ သာ ဟောတိ ဗြာဟ္မဏီ နေဝ ကာမတ္ထာ န ဒဝတ္ထာ န ရတတ္ထာ, ပဇတ္ထာဝ ဗြာဟ္မဏဿ ဗြာဟ္မဏီ ဟောတိ။ သော မေထုနံ ဥပ္ပါဒေတွာ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇတိ။ သော ဧဝံ ပဗ္ဗဇိတော သမာနော ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ။ပေ.။ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ဣမေ စတ္တာရော ဈာနေ ဘာဝေတွာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဒေါဏ, ဗြာဟ္မဏော ဒေဝသမော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဒေါဏ, ဗြာဟ္မဏော မရိယာဒေါ ဟောတိ? ဣဓ, ဒေါဏ, ဗြာဟ္မဏော ဥဘတော သုဇာတော ဟောတိ – မာတိတော စ ပိတိတော စ, သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော, ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝါဒေန။ သော အဋ္ဌစတ္တာလီသဝဿာနိ ကောမာရဗြဟ္မစရိယံ စရတိ မန္တေ အဓီယမာနော။ အဋ္ဌစတ္တာလီသဝဿာနိ ကောမာရဗြဟ္မစရိယံ စရိတွာ မန္တေ အဓီယိတွာ အာစရိယဿ အာစရိယဓနံ ပရိယေသတိ ဓမ္မေနေဝ, နော အဓမ္မေန ။ တတ္ထ စ, ဒေါဏ, ကော ဓမ္မော? နေဝ ကသိယာ န ဝဏိဇ္ဇာယ န ဂေါရက္ခေန န ဣဿတ္ထေန န ရာဇပေါရိသေန န သိပ္ပညတရေန, ကေဝလံ ဘိက္ခာစရိယာယ ကပါလံ အနတိမညမာနော။ သော အာစရိယဿ အာစရိယဓနံ နိယျာဒေတွာ ဒါရံ ပရိယေသတိ ဓမ္မေနေဝ, နော အဓမ္မေန။

‘‘တတ္ထ စ, ဒေါဏ , ကော ဓမ္မော? နေဝ ကယေန န ဝိက္ကယေန, ဗြာဟ္မဏိံယေဝ ဥဒကူပဿဋ္ဌံ။ သော ဗြာဟ္မဏိံယေဝ ဂစ္ဆတိ, န ခတ္တိယိံ န ဝေသ္သိံ န သုဒ္ဒိံ န စဏ္ဍာလိံ န နေသာဒိံ န ဝေနိံ န ရထကာရိံ န ပုက္ကုသိံ ဂစ္ဆတိ, န ဂဗ္ဘိနိံ ဂစ္ဆတိ, န ပါယမာနံ ဂစ္ဆတိ, န အနုတုနိံ ဂစ္ဆတိ။ ကသ္မာ စ, ဒေါဏ, ဗြာဟ္မဏော န ဂဗ္ဘိနိံ ဂစ္ဆတိ? သစေ, ဒေါဏ, ဗြာဟ္မဏော ဂဗ္ဘိနိံ ဂစ္ဆတိ, အတိမီဠှဇော နာမ သော ဟောတိ မာဏဝကော ဝါ မာဏဝိကာ ဝါ။ တသ္မာ, ဒေါဏ, ဗြာဟ္မဏော န ဂဗ္ဘိနိံ ဂစ္ဆတိ။ ကသ္မာ စ, ဒေါဏ, ဗြာဟ္မဏော န ပါယမာနံ ဂစ္ဆတိ? သစေ, ဒေါဏ, ဗြာဟ္မဏော ပါယမာနံ ဂစ္ဆတိ, အသုစိပဋိဣဠိတော နာမ သော ဟောတိ မာဏဝကော ဝါ မာဏဝိကာ ဝါ။ တသ္မာ, ဒေါဏ, ဗြာဟ္မဏော န ပါယမာနံ ဂစ္ဆတိ။ တဿ သာ ဟောတိ ဗြာဟ္မဏီ နေဝ ကာမတ္ထာ န ဒဝတ္ထာ န ရတတ္ထာ, ပဇတ္ထာဝ ဗြာဟ္မဏဿ ဗြာဟ္မဏီ ဟောတိ။ သော မေထုနံ ဥပ္ပါဒေတွာ တမေဝ ပုတ္တဿာဒံ နိကာမယမာနော ကုဋုမ္ဗံ အဇ္ဈာဝသတိ, န အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇတိ။ ယာဝ ပေါရာဏာနံ ဗြာဟ္မဏာနံ မရိယာဒေါ တတ္ထ တိဋ္ဌတိ, တံ န ဝီတိက္ကမတိ။ ‘ယာဝ ပေါရာဏာနံ ဗြာဟ္မဏာနံ မရိယာဒေါ တတ္ထ ဗြာဟ္မဏော ဌိတော တံ န ဝီတိက္ကမတီ’တိ, ခေါ, ဒေါဏ, တသ္မာ ဗြာဟ္မဏော မရိယာဒေါတိ ဝုစ္စတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဒေါဏ, ဗြာဟ္မဏော မရိယာဒေါ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဒေါဏ, ဗြာဟ္မဏော သမ္ဘိန္နမရိယာဒေါ ဟောတိ? ဣဓ , ဒေါဏ, ဗြာဟ္မဏော ဥဘတော သုဇာတော ဟောတိ – မာတိတော စ ပိတိတော စ, သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော, ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝါဒေန ။ သော အဋ္ဌစတ္တာလီသဝဿာနိ ကောမာရဗြဟ္မစရိယံ စရတိ မန္တေ အဓီယမာနော။ အဋ္ဌစတ္တာလီသဝဿာနိ ကောမာရဗြဟ္မစရိယံ စရိတွာ မန္တေ အဓီယိတွာ အာစရိယဿ အာစရိယဓနံ ပရိယေသတိ ဓမ္မေနေဝ, နော အဓမ္မေန။

‘‘တတ္ထ စ, ဒေါဏ, ကော ဓမ္မော? နေဝ ကသိယာ န ဝဏိဇ္ဇာယ န ဂေါရက္ခေန န ဣဿတ္ထေန န ရာဇပေါရိသေန န သိပ္ပညတရေန, ကေဝလံ ဘိက္ခာစရိယာယ ကပါလံ အနတိမညမာနော။ သော အာစရိယဿ အာစရိယဓနံ နိယျာဒေတွာ ဒါရံ ပရိယေသတိ ဓမ္မေနပိ အဓမ္မေနပိ ကယေနပိ ဝိက္ကယေနပိ ဗြာဟ္မဏိမ္ပိ ဥဒကူပဿဋ္ဌံ။ သော ဗြာဟ္မဏိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ ခတ္တိယိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ ဝေဿိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ သုဒ္ဒိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ စဏ္ဍာလိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ နေသာဒိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ ဝေနိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ ရထကာရိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ ပုက္ကုသိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ ဂဗ္ဘိနိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ ပါယမာနမ္ပိ ဂစ္ဆတိ ဥတုနိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ အနုတုနိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ။ တဿ သာ ဟောတိ ဗြာဟ္မဏီ ကာမတ္ထာပိ ဒဝတ္ထာပိ ရတတ္ထာပိ ပဇတ္ထာပိ ဗြာဟ္မဏဿ ဗြာဟ္မဏီ ဟောတိ။ ယာဝ ပေါရာဏာနံ ဗြာဟ္မဏာနံ မရိယာဒေါ တတ္ထ န တိဋ္ဌတိ, တံ ဝီတိက္ကမတိ။ ‘ယာဝ ပေါရာဏာနံ ဗြာဟ္မဏာနံ မရိယာဒေါ တတ္ထ ဗြာဟ္မဏော န ဌိတော တံ ဝီတိက္ကမတီ’တိ ခေါ, ဒေါဏ, တသ္မာ ဗြာဟ္မဏော သမ္ဘိန္နမရိယာဒေါတိ ဝုစ္စတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဒေါဏ, ဗြာဟ္မဏော သမ္ဘိန္နမရိယာဒေါ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဒေါဏ, ဗြာဟ္မဏော ဗြာဟ္မဏစဏ္ဍာလော ဟောတိ? ဣဓ, ဒေါဏ, ဗြာဟ္မဏော ဥဘတော သုဇာတော ဟောတိ – မာတိတော စ ပိတိတော စ, သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော, ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝါဒေန။ သော အဋ္ဌစတ္တာလီသဝဿာနိ ကောမာရဗြဟ္မစရိယံ စရတိ မန္တေ အဓီယမာနော။ အဋ္ဌစတ္တာလီသဝဿာနိ ကောမာရဗြဟ္မစရိယံ စရိတွာ မန္တေ အဓီယိတွာ အာစရိယဿ အာစရိယဓနံ ပရိယေသတိ ဓမ္မေနပိ အဓမ္မေနပိ ကသိယာပိ ဝဏိဇ္ဇာယပိ ဂေါရက္ခေနပိ ဣဿတ္ထေနပိ ရာဇပေါရိသေနပိ သိပ္ပညတရေနပိ, ကေဝလမ္ပိ ဘိက္ခာစရိယာယ, ကပါလံ အနတိမညမာနော။

‘‘သော အာစရိယဿ အာစရိယဓနံ နိယျာဒေတွာ ဒါရံ ပရိယေသတိ ဓမ္မေနပိ အဓမ္မေနပိ ကယေနပိ ဝိက္ကယေနပိ ဗြာဟ္မဏိမ္ပိ ဥဒကူပဿဋ္ဌံ။ သော ဗြာဟ္မဏိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ ခတ္တိယိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ ဝေဿိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ သုဒ္ဒိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ စဏ္ဍာလိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ နေသာဒိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ ဝေနိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ ရထကာရိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ ပုက္ကုသိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ ဂဗ္ဘိနိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ ပါယမာနမ္ပိ ဂစ္ဆတိ ဥတုနိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ အနုတုနိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ။ တဿ သာ ဟောတိ ဗြာဟ္မဏီ ကာမတ္ထာပိ ဒဝတ္ထာပိ ရတတ္ထာပိ ပဇတ္ထာပိ ဗြာဟ္မဏဿ ဗြာဟ္မဏီ ဟောတိ။ သော သဗ္ဗကမ္မေဟိ ဇီဝိကံ [ဇီဝိတံ (က.)] ကပ္ပေတိ။ တမေနံ ဗြာဟ္မဏာ ဧဝမာဟံသု – ‘ကသ္မာ ဘဝံ ဗြာဟ္မဏော ပဋိဇာနမာနော သဗ္ဗကမ္မေဟိ ဇီဝိကံ ကပ္ပေတီ’တိ? သော ဧဝမာဟ – ‘သေယျထာပိ, ဘော, အဂ္ဂိ သုစိမ္ပိ ဍဟတိ အသုစိမ္ပိ ဍဟတိ, န စ တေန အဂ္ဂိ ဥပလိပ္ပတိ [ဥပလိမ္ပတိ (က.)]; ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘော, သဗ္ဗကမ္မေဟိ စေပိ ဗြာဟ္မဏော ဇီဝိကံ ကပ္ပေတိ, န စ တေန ဗြာဟ္မဏော ဥပလိပ္ပတိ’။ ‘သဗ္ဗကမ္မေဟိ ဇီဝိကံ ကပ္ပေတီ’တိ ခေါ, ဒေါဏ , တသ္မာ ဗြာဟ္မဏော ဗြာဟ္မဏစဏ္ဍာလောတိ ဝုစ္စတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဒေါဏ, ဗြာဟ္မဏော ဗြာဟ္မဏစဏ္ဍာလော ဟောတိ။

‘‘ယေ ခေါ တေ, ဒေါဏ, ဗြာဟ္မဏာနံ ပုဗ္ဗကာ ဣသယော မန္တာနံ ကတ္တာရော မန္တာနံ ပဝတ္တာရော ယေသမိဒံ ဧတရဟိ ဗြာဟ္မဏာ ပေါရာဏံ မန္တပဒံ ဂီတံ ပဝုတ္တံ သမီဟိတံ တဒနုဂါယန္တိ တဒနုဘာသန္တိ ဘာသိတမနုဘာသန္တိ သဇ္ဈာယိတမနုသဇ္ဈာယန္တိ ဝါစိမနုဝါစေန္တိ, သေယျထိဒံ – အဋ္ဌကော, ဝါမကော, ဝါမဒေဝေါ, ဝေဿာမိတ္တော, ယမဒဂ္ဂိ, အင္ဂီရသော, ဘာရဒွါဇော, ဝါသေဋ္ဌော , ကဿပေါ, ဘဂု; တျာဿုမေ ပဉ္စ ဗြာဟ္မဏေ ပညာပေန္တိ – ဗြဟ္မသမံ, ဒေဝသမံ, မရိယာဒံ, သမ္ဘိန္နမရိယာဒံ, ဗြာဟ္မဏစဏ္ဍာလံယေဝ ပဉ္စမံ။ တေသံ တွံ, ဒေါဏ, ကတမော’’တိ?

‘‘ဧဝံ သန္တေ မယံ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏစဏ္ဍာလမ္ပိ န ပူရေမ။ အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ။ပေ.။ ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓါရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။ ဒုတိယံ။

၃. သင်္ဂါရဝသုတ္တံ

၁၉၃. အထ ခေါ သင်္ဂါရဝေါ ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သင်္ဂါရဝေါ ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဟေတု ကော ပစ္စယော, ယေန ကဒါစိ ဒီဃရတ္တံ သဇ္ဈာယကတာပိ မန္တာ နပ္ပဋိဘန္တိ, ပဂေဝ အသဇ္ဈာယကတာ? ကော ပန, ဘော ဂေါတမ, ဟေတု ကော ပစ္စယော, ယေန ကဒါစိ ဒီဃရတ္တံ အသဇ္ဈာယကတာပိ မန္တာ ပဋိဘန္တိ, ပဂေဝ သဇ္ဈာယကတာ’’တိ?

‘‘ယသ္မိံ, ဗြာဟ္မဏ, သမယေ ကာမရာဂပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ ကာမရာဂပရေတေန, ဥပ္ပန္နဿ စ ကာမရာဂဿ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ , အတ္တတ္ထမ္ပိ တသ္မိံ သမယေ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ န ပဿတိ, ပရတ္ထမ္ပိ တသ္မိံ သမယေ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ န ပဿတိ, ဥဘယတ္ထမ္ပိ တသ္မိံ သမယေ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ န ပဿတိ, ဒီဃရတ္တံ သဇ္ဈာယကတာပိ မန္တာ နပ္ပဋိဘန္တိ, ပဂေဝ အသဇ္ဈာယကတာ။ သေယျထာပိ, ဗြာဟ္မဏ, ဥဒပတ္တော သံသဋ္ဌော လာခါယ ဝါ ဟလိဒ္ဒိယာ ဝါ နီလိယာ ဝါ မဉ္ဇိဋ္ဌာယ ဝါ။ တတ္ထ စက္ခုမာ ပုရိသော သကံ မုခနိမိတ္တံ ပစ္စဝေက္ခမာနော ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနေယျ န ပဿေယျ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ယသ္မိံ သမယေ ကာမရာဂပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ ကာမရာဂပရေတေန, ဥပ္ပန္နဿ စ ကာမရာဂဿ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ, အတ္တတ္ထမ္ပိ တသ္မိံ သမယေ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ န ပဿတိ, ပရတ္ထမ္ပိ။ပေ.။ ဥဘယတ္ထမ္ပိ တသ္မိံ သမယေ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ န ပဿတိ, ဒီဃရတ္တံ သဇ္ဈာယကတာပိ မန္တာ နပ္ပဋိဘန္တိ, ပဂေဝ အသဇ္ဈာယကတာ။

‘‘ပုန စပရံ, ဗြာဟ္မဏ, ယသ္မိံ သမယေ ဗျာပါဒပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ ဗျာပါဒပရေတေန, ဥပ္ပန္နဿ စ ဗျာပါဒဿ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ, အတ္တတ္ထမ္ပိ တသ္မိံ သမယေ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ န ပဿတိ, ပရတ္ထမ္ပိ။ပေ.။ ဥဘယတ္ထမ္ပိ တသ္မိံ သမယေ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ န ပဿတိ, ဒီဃရတ္တံ သဇ္ဈာယကတာပိ မန္တာ နပ္ပဋိဘန္တိ, ပဂေဝ အသဇ္ဈာယကတာ။ သေယျထာပိ, ဗြာဟ္မဏ, ဥဒပတ္တော အဂ္ဂိနာ သန္တတ္တော ဥက္ကုဓိတော [ဥက္ကဋ္ဌိတော (သီ. ဣ.), ဥက္ကုဋ္ဌိတော (သျာ. ကံ.)] ဥဿဒကဇာတော [ဥသုမကဇာတော (ကတ္ထစိ), ဥဿုရကဇာတော (က.), ဥသ္မုဒကဇာတော (မ. နိ. ၃ မဇ္ဈိမနိကာယေ)]။ တတ္ထ စက္ခုမာ ပုရိသော သကံ မုခနိမိတ္တံ ပစ္စဝေက္ခမာနော ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနေယျ န ပဿေယျ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ယသ္မိံ သမယေ ဗျာပါဒပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ ဗျာပါဒပရေတေန, ဥပ္ပန္နဿ စ ဗျာပါဒဿ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ, အတ္တတ္ထမ္ပိ တသ္မိံ သမယေ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ န ပဿတိ, ပရတ္ထမ္ပိ။ပေ.။ ဥဘယတ္ထမ္ပိ တသ္မိံ သမယေ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ န ပဿတိ, ဒီဃရတ္တံ သဇ္ဈာယကတာပိ မန္တာ နပ္ပဋိဘန္တိ , ပဂေဝ အသဇ္ဈာယကတာ။

‘‘ပုန စပရံ, ဗြာဟ္မဏ, ယသ္မိံ သမယေ ထိနမိဒ္ဓပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ ထိနမိဒ္ဓပရေတေန, ဥပ္ပန္နဿ စ ထိနမိဒ္ဓဿ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ, အတ္တတ္ထမ္ပိ တသ္မိံ သမယေ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ န ပဿတိ, ပရတ္ထမ္ပိ။ပေ.။ ဥဘယတ္ထမ္ပိ တသ္မိံ သမယေ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ န ပဿတိ, ဒီဃရတ္တံ သဇ္ဈာယကတာပိ မန္တာ နပ္ပဋိဘန္တိ, ပဂေဝ အသဇ္ဈာယကတာ။ သေယျထာပိ, ဗြာဟ္မဏ, ဥဒပတ္တော သေဝါလပဏကပရိယောနဒ္ဓေါ။ တတ္ထ စက္ခုမာ ပုရိသော သကံ မုခနိမိတ္တံ ပစ္စဝေက္ခမာနော ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနေယျ န ပဿေယျ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ယသ္မိံ သမယေ ထိနမိဒ္ဓပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ ထိနမိဒ္ဓပရေတေန, ဥပ္ပန္နဿ စ ထိနမိဒ္ဓဿ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ, အတ္တတ္ထမ္ပိ တသ္မိံ သမယေ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ န ပဿတိ, ပရတ္ထမ္ပိ။ပေ.။ ဥဘယတ္ထမ္ပိ တသ္မိံ သမယေ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ န ပဿတိ, ဒီဃရတ္တံ သဇ္ဈာယကတာပိ မန္တာ နပ္ပဋိဘန္တိ, ပဂေဝ အသဇ္ဈာယကတာ။

‘‘ပုန စပရံ, ဗြာဟ္မဏ, ယသ္မိံ သမယေ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စပရေတေန, ဥပ္ပန္နဿ စ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စဿ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ, အတ္တတ္ထမ္ပိ တသ္မိံ သမယေ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ န ပဿတိ, ပရတ္ထမ္ပိ။ပေ.။ ဥဘယတ္ထမ္ပိ တသ္မိံ သမယေ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ န ပဿတိ, ဒီဃရတ္တံ သဇ္ဈာယကတာပိ မန္တာ နပ္ပဋိဘန္တိ, ပဂေဝ အသဇ္ဈာယကတာ။ သေယျထာပိ, ဗြာဟ္မဏ, ဥဒပတ္တော ဝါတေရိတော စလိတော ဘန္တော ဦမိဇာတော [ဥမ္မိဇာတော (ဣ.)]။ တတ္ထ စက္ခုမာ ပုရိသော သကံ မုခနိမိတ္တံ ပစ္စဝေက္ခမာနော ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနေယျ န ပဿေယျ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ယသ္မိံ သမယေ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စပရေတေန, ဥပ္ပန္နဿ စ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စဿ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ, အတ္တတ္ထမ္ပိ တသ္မိံ သမယေ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ န ပဿတိ, ပရတ္ထမ္ပိ။ပေ.။ ဥဘယတ္ထမ္ပိ တသ္မိံ သမယေ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ န ပဿတိ, ဒီဃရတ္တံ သဇ္ဈာယကတာပိ မန္တာ နပ္ပဋိဘန္တိ, ပဂေဝ အသဇ္ဈာယကတာ။

‘‘ပုန စပရံ, ဗြာဟ္မဏ, ယသ္မိံ သမယေ ဝိစိကိစ္ဆာပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ ဝိစိကိစ္ဆာပရေတေန , ဥပ္ပန္နာယ စ ဝိစိကိစ္ဆာယ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ, အတ္တတ္ထမ္ပိ တသ္မိံ သမယေ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ န ပဿတိ, ပရတ္ထမ္ပိ။ပေ.။ ဥဘယတ္ထမ္ပိ တသ္မိံ သမယေ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ န ပဿတိ, ဒီဃရတ္တံ သဇ္ဈာယကတာပိ မန္တာ နပ္ပဋိဘန္တိ, ပဂေဝ အသဇ္ဈာယကတာ။ သေယျထာပိ, ဗြာဟ္မဏ, ဥဒပတ္တော အာဝိလော လုဠိတော ကလလီဘူတော အန္ဓကာရေ နိက္ခိတ္တော။ တတ္ထ စက္ခုမာ ပုရိသော သကံ မုခနိမိတ္တံ ပစ္စဝေက္ခမာနော ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနေယျ န ပဿေယျ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ယသ္မိံ သမယေ ဝိစိကိစ္ဆာပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ ဝိစိကိစ္ဆာပရေတေန, ဥပ္ပန္နာယ စ ဝိစိကိစ္ဆာယ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ, အတ္တတ္ထမ္ပိ တသ္မိံ သမယေ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ န ပဿတိ, ပရတ္ထမ္ပိ။ပေ.။ ဥဘယတ္ထမ္ပိ တသ္မိံ သမယေ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ န ပဿတိ, ဒီဃရတ္တံ သဇ္ဈာယကတာပိ မန္တာ နပ္ပဋိဘန္တိ, ပဂေဝ အသဇ္ဈာယကတာ။

‘‘ယသ္မိဉ္စ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, သမယေ န ကာမရာဂပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ န ကာမရာဂပရေတေန, ဥပ္ပန္နဿ စ ကာမရာဂဿ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, အတ္တတ္ထမ္ပိ တသ္မိံ သမယေ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ ပဿတိ, ပရတ္ထမ္ပိ တသ္မိံ သမယေ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ ပဿတိ, ဥဘယတ္ထမ္ပိ တသ္မိံ သမယေ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ ပဿတိ, ဒီဃရတ္တံ အသဇ္ဈာယကတာပိ မန္တာ ပဋိဘန္တိ, ပဂေဝ သဇ္ဈာယကတာ။ သေယျထာပိ, ဗြာဟ္မဏ, ဥဒပတ္တော အသံသဋ္ဌော လာခါယ ဝါ ဟလိဒ္ဒိယာ ဝါ နီလိယာ ဝါ မဉ္ဇိဋ္ဌာယ ဝါ။ တတ္ထ စက္ခုမာ ပုရိသော သကံ မုခနိမိတ္တံ ပစ္စဝေက္ခမာနော ယထာဘူတံ ပဇာနေယျ ပဿေယျ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ယသ္မိံ သမယေ န ကာမရာဂပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ။ပေ.။ ။

‘‘ပုန စပရံ, ဗြာဟ္မဏ, ယသ္မိံ သမယေ န ဗျာပါဒပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ။ပေ.။ သေယျထာပိ, ဗြာဟ္မဏ, ဥဒပတ္တော အဂ္ဂိနာ အသန္တတ္တော အနုက္ကုဓိတော အနုဿဒကဇာတော။ တတ္ထ စက္ခုမာ ပုရိသော သကံ မုခနိမိတ္တံ ပစ္စဝေက္ခမာနော ယထာဘူတံ ပဇာနေယျ ပဿေယျ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ယသ္မိံ သမယေ န ဗျာပါဒပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ။ပေ.။။

‘‘ပုန စပရံ, ဗြာဟ္မဏ, ယသ္မိံ သမယေ န ထိနမိဒ္ဓပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ။ပေ.။ သေယျထာပိ, ဗြာဟ္မဏ, ဥဒပတ္တော န သေဝါလပဏကပရိယောနဒ္ဓေါ။ တတ္ထ စက္ခုမာ ပုရိသော သကံ မုခနိမိတ္တံ ပစ္စဝေက္ခမာနော ယထာဘူတံ ပဇာနေယျ ပဿေယျ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ယသ္မိံ သမယေ န ထိနမိဒ္ဓပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ။ပေ.။။

‘‘ပုန စပရံ, ဗြာဟ္မဏ , ယသ္မိံ သမယေ န ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ။ပေ.။ သေယျထာပိ, ဗြာဟ္မဏ, ဥဒပတ္တော န ဝါတေရိတော န စလိတော န ဘန္တော န ဦမိဇာတော။ တတ္ထ စက္ခုမာ ပုရိသော သကံ မုခနိမိတ္တံ ပစ္စဝေက္ခမာနော ယထာဘူတံ ပဇာနေယျ ပဿေယျ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ယသ္မိံ သမယေ န ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ ။ပေ.။။

‘‘ပုန စပရံ, ဗြာဟ္မဏ, ယသ္မိံ သမယေ န ဝိစိကိစ္ဆာပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ န ဝိစိကိစ္ဆာပရေတေန, ဥပ္ပန္နာယ စ ဝိစိကိစ္ဆာယ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ , အတ္တတ္ထမ္ပိ တသ္မိံ သမယေ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ ပဿတိ, ပရတ္ထမ္ပိ တသ္မိံ သမယေ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ ပဿတိ, ဥဘယတ္ထမ္ပိ တသ္မိံ သမယေ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ ပဿတိ, ဒီဃရတ္တံ အသဇ္ဈာယကတာပိ မန္တာ ပဋိဘန္တိ, ပဂေဝ သဇ္ဈာယကတာ။ သေယျထာပိ, ဗြာဟ္မဏ, ဥဒပတ္တော အစ္ဆော ဝိပ္ပသန္နော အနာဝိလော အာလောကေ နိက္ခိတ္တော။ တတ္ထ စက္ခုမာ ပုရိသော သကံ မုခနိမိတ္တံ ပစ္စဝေက္ခမာနော ယထာဘူတံ ပဇာနေယျ ပဿေယျ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ယသ္မိံ သမယေ န ဝိစိကိစ္ဆာပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ န ဝိစိကိစ္ဆာပရေတေန, ဥပ္ပန္နာယ စ ဝိစိကိစ္ဆာယ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, အတ္တတ္ထမ္ပိ တသ္မိံ သမယေ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ ပဿတိ, ပရတ္ထမ္ပိ။ပေ.။ ဥဘယတ္ထမ္ပိ တသ္မိံ သမယေ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ ပဿတိ, ဒီဃရတ္တံ အသဇ္ဈာယကတာပိ မန္တာ ပဋိဘန္တိ, ပဂေဝ သဇ္ဈာယကတာ။

‘‘အယံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဟေတု အယံ ပစ္စယော, ယေန ကဒါစိ ဒီဃရတ္တံ သဇ္ဈာယကတာပိ မန္တာ နပ္ပဋိဘန္တိ, ပဂေဝ အသဇ္ဈာယကတာ ။ အယံ ပန, ဗြာဟ္မဏ, ဟေတု အယံ ပစ္စယော, ယေန ကဒါစိ ဒီဃရတ္တံ အသဇ္ဈာယကတာပိ မန္တာ ပဋိဘန္တိ, ပဂေဝ သဇ္ဈာယကတာ’’တိ။

‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ။ပေ.။ ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓါရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။ တတိယံ။

၄. ကာရဏပါလီသုတ္တံ

၁၉၄. ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ မဟာဝနေ ကူဋာဂါရသာလာယံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ကာရဏပါလီ [ကရဏပါလီ (က.)] ဗြာဟ္မဏော လိစ္ဆဝီနံ ကမ္မန္တံ ကာရေတိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ကာရဏပါလီ ဗြာဟ္မဏော ပိင်္ဂိယာနိံ ဗြာဟ္မဏံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ; ဒိသွာ ပိင်္ဂိယာနိံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဟန္ဒ, ကုတော နု ဘဝံ ပိင်္ဂိယာနီ အာဂစ္ဆတိ ဒိဝါ ဒိဝဿာ’’တိ? ‘‘ဣတောဟံ [ဣဓါဟံ (သျာ. ကံ.), ဣတော ဟိ ခေါ အဟံ (မ. နိ. ၁.၂၈၈)], ဘော, အာဂစ္ဆာမိ သမဏဿ ဂေါတမဿ သန္တိကာ’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညတိ ဘဝံ, ပိင်္ဂိယာနီ, သမဏဿ ဂေါတမဿ ပညာဝေယျတ္တိယံ? ပဏ္ဍိတော မညေ’’တိ? ‘‘ကော စာဟံ, ဘော, ကော စ သမဏဿ ဂေါတမဿ ပညာဝေယျတ္တိယံ ဇာနိဿာမိ! သောပိ နူနဿ တာဒိသောဝ ယော သမဏဿ ဂေါတမဿ ပညာဝေယျတ္တိယံ ဇာနေယျာ’’တိ! ‘‘ဥဠာရာယ ခလု ဘဝံ, ပိင်္ဂိယာနီ, သမဏံ ဂေါတမံ ပသံသာယ ပသံသတီ’’တိ။ ‘‘ကော စာဟံ, ဘော, ကော စ သမဏံ ဂေါတမံ ပသံသိဿာမိ! ပသတ္ထပ္ပသတ္ထောဝ [ပသဋ္ဌပသဋ္ဌော စ (သျာ. ကံ. က.)] သော ဘဝံ ဂေါတမော သေဋ္ဌော ဒေဝမနုဿာန’’န္တိ။ ‘‘ကိံ ပန ဘဝံ, ပိင်္ဂိယာနီ, အတ္ထဝသံ သမ္ပဿမာနော သမဏေ ဂေါတမေ ဧဝံ အဘိပ္ပသန္နော’’တိ?

‘‘သေယျထာပိ, ဘော, ပုရိသော အဂ္ဂရသပရိတိတ္တော န အညေသံ ဟီနာနံ ရသာနံ ပိဟေတိ; ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘော, ယတော ယတော တဿ ဘောတော ဂေါတမဿ ဓမ္မံ သုဏာတိ – ယဒိ သုတ္တသော, ယဒိ ဂေယျသော, ယဒိ ဝေယျာကရဏသော, ယဒိ အဗ္ဘုတဓမ္မသော – တတော တတော န အညေသံ ပုထုသမဏဗြာဟ္မဏပ္ပဝါဒါနံ ပိဟေတိ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘော, ပုရိသော ဇိဃစ္ဆာဒုဗ္ဗလ္ယပရေတော မဓုပိဏ္ဍိကံ အဓိဂစ္ဆေယျ။ သော ယတော ယတော သာယေထ, လဘတေဝ [သာယေယျ, လဘေထေဝ (မ. နိ. ၁.၂၀၅)] သာဒုရသံ အသေစနကံ; ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘော, ယတော ယတော တဿ ဘောတော ဂေါတမဿ ဓမ္မံ သုဏာတိ – ယဒိ သုတ္တသော, ယဒိ ဂေယျသော, ယဒိ ဝေယျာကရဏသော, ယဒိ အဗ္ဘုတဓမ္မသော – တတော တတော လဘတေဝ အတ္တမနတံ, လဘတိ စေတသော ပသာဒံ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘော, ပုရိသော စန္ဒနဃဋိကံ အဓိဂစ္ဆေယျ – ဟရိစန္ဒနဿ ဝါ လောဟိတစန္ဒနဿ ဝါ။ သော ယတော ယတော ဃာယေထ – ယဒိ မူလတော, ယဒိ မဇ္ဈတော, ယဒိ အဂ္ဂတော – အဓိဂစ္ဆတေဝ [အဓိဂစ္ဆေထေဝ (?)] သုရဘိဂန္ဓံ အသေစနကံ; ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘော, ယတော ယတော တဿ ဘောတော ဂေါတမဿ ဓမ္မံ သုဏာတိ – ယဒိ သုတ္တသော, ယဒိ ဂေယျသော, ယဒိ ဝေယျာကရဏသော, ယဒိ အဗ္ဘုတဓမ္မသော – တတော တတော အဓိဂစ္ဆတိ ပါမောဇ္ဇံ အဓိဂစ္ဆတိ သောမနဿံ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘော, ပုရိသော အာဗာဓိကော ဒုက္ခိတော ဗာဠှဂိလာနော။ တဿ ကုသလော ဘိသက္ကော ဌာနသော အာဗာဓံ နီဟရေယျ; ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘော, ယတော ယတော တဿ ဘောတော ဂေါတမဿ ဓမ္မံ သုဏာတိ – ယဒိ သုတ္တသော, ယဒိ ဂေယျသော, ယဒိ ဝေယျာကရဏသော, ယဒိ အဗ္ဘုတဓမ္မသော – တတော တတော သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ။

‘‘သေယျထာပိ , ဘော, ပေါက္ခရဏီ အစ္ဆောဒကာ သာတောဒကာ သီတောဒကာ သေတကာ သုပတိတ္ထာ ရမဏီယာ။ အထ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယျ ဃမ္မာဘိတတ္တော ဃမ္မပရေတော ကိလန္တော တသိတော ပိပါသိတော ။ သော တံ ပေါက္ခရဏိံ ဩဂါဟေတွာ နှာတွာ စ ပိဝိတွာ စ သဗ္ဗဒရထကိလမထပရိဠာဟံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေယျ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘော, ယတော ယတော တဿ ဘောတော ဂေါတမဿ ဓမ္မံ သုဏာတိ – ယဒိ သုတ္တသော, ယဒိ ဂေယျသော, ယဒိ ဝေယျာကရဏသော, ယဒိ အဗ္ဘုတဓမ္မသော – တတော တတော သဗ္ဗဒရထကိလမထပရိဠာဟာ ပဋိပ္ပဿမ္ဘန္တီ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ ကာရဏပါလီ ဗြာဟ္မဏော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဒက္ခိဏံ ဇာဏုမဏ္ဍလံ ပထဝိယံ နိဟန္တွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ တိက္ခတ္တုံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –

‘‘နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။

နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။

နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿာ’’တိ။

‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ပိင်္ဂိယာနိ, အဘိက္ကန္တံ, ဘော ပိင်္ဂိယာနိ! သေယျထာပိ, ဘော ပိင်္ဂိယာနိ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ [နိကုဇ္ဇိတံ (က.)] ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓါရေယျ – စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီတိ; ဧဝမေဝံ ဘောတာ ပိင်္ဂိယာနိနာ အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ, ဘော ပိင်္ဂိယာနိ, တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ပိင်္ဂိယာနီ ဓါရေတု, အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။ စတုတ္ထံ။

၅. ပိင်္ဂိယာနီသုတ္တံ

၁၉၅. ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ မဟာဝနေ ကူဋာဂါရသာလာယံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ပဉ္စမတ္တာနိ လိစ္ဆဝိသတာနိ ဘဂဝန္တံ ပယိရုပါသန္တိ။ အပ္ပေကစ္စေ လိစ္ဆဝီ နီလာ ဟောန္တိ နီလဝဏ္ဏာ နီလဝတ္ထာ နီလာလင်္ကာရာ, အပ္ပေကစ္စေ လိစ္ဆဝီ ဣတာ ဟောန္တိ ဣတဝဏ္ဏာ ဣတဝတ္ထာ ဣတာလင်္ကာရာ , အပ္ပေကစ္စေ လိစ္ဆဝီ လောဟိတကာ ဟောန္တိ လောဟိတကဝဏ္ဏာ လောဟိတကဝတ္ထာ လောဟိတကာလင်္ကာရာ, အပ္ပေကစ္စေ လိစ္ဆဝီ ဩဒါတာ ဟောန္တိ ဩဒါတဝဏ္ဏာ ဩဒါတဝတ္ထာ ဩဒါတာလင်္ကာရာ။ တ္ယဿုဒံ ဘဂဝါ အတိရောစတိ ဝဏ္ဏေန စေဝ ယသသာ စ။

အထ ခေါ ပိင်္ဂိယာနီ ဗြာဟ္မဏော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပဋိဘာတိ မံ, ဘဂဝါ, ပဋိဘာတိ မံ, သုဂတာ’’တိ။ ‘‘ပဋိဘာတု တံ ပိင်္ဂိယာနီ’’တိ ဘဂဝါ အဝေါစ။ အထ ခေါ ပိင်္ဂိယာနီ ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝတော သမ္မုခါ သာရုပ္ပါယ ဂါထာယ အဘိတ္ထဝိ –

‘‘ပဒ္မံ [ပဒုမံ (က.) သံ. နိ. ၁.၁၃၂] ယထာ ကောကနဒံ [ကောကနုဒံ (သျာ. ကံ.)] သုဂန္ဓံ၊

ပါတော သိယာ ဖုလ္လမဝီတဂန္ဓံ။

အင္ဂီရသံ ပဿ ဝိရောစမာနံ၊

တပန္တမာဒိစ္စမိဝန္တလိက္ခေ’’တိ။

အထ ခေါ တေ လိစ္ဆဝီ ပဉ္စဟိ ဥတ္တရာသင်္ဂသတေဟိ ပိင်္ဂိယာနိံ ဗြာဟ္မဏံ အစ္ဆာဒေသုံ။ အထ ခေါ ပိင်္ဂိယာနီ ဗြာဟ္မဏော တေဟိ ပဉ္စဟိ ဥတ္တရာသင်္ဂသတေဟိ ဘဂဝန္တံ အစ္ဆာဒေသိ ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ တေ လိစ္ဆဝီ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပဉ္စန္နံ, လိစ္ဆဝီ, ရတနာနံ ပါတုဘာဝေါ ဒုလ္လဘော လောကသ္မိံ။ ကတမေသံ ပဉ္စန္နံ? တထာဂတဿ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ပါတုဘာဝေါ ဒုလ္လဘော လောကသ္မိံ။ တထာဂတပ္ပဝေဒိတဿ ဓမ္မဝိနယဿ ဒေသေတာ ပုဂ္ဂလော ဒုလ္လဘော လောကသ္မိံ။ တထာဂတပ္ပဝေဒိတဿ ဓမ္မဝိနယဿ ဒေသိတဿ ဝိညာတာ ပုဂ္ဂလော ဒုလ္လဘော လောကသ္မိံ။ တထာဂတပ္ပဝေဒိတဿ ဓမ္မဝိနယဿ ဒေသိတဿ ဝိညာတာ ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပန္နော ပုဂ္ဂလော ဒုလ္လဘော လောကသ္မိံ။ ကတညူ ကတဝေဒီ ပုဂ္ဂလော ဒုလ္လဘော လောကသ္မိံ။ ဣမေသံ ခေါ, လိစ္ဆဝီ, ပဉ္စန္နံ ရတနာနံ ပါတုဘာဝေါ ဒုလ္လဘော လောကသ္မိ’’န္တိ [အ. နိ. ၅.၁၄၃]။ ပဉ္စမံ။

၆. မဟာသုပိနသုတ္တံ

၁၉၆. ‘‘တထာဂတဿ, ဘိက္ခဝေ, အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ပုဗ္ဗေဝ သမ္ဗောဓါ အနဘိသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဗောဓိသတ္တဿေဝ သတော ပဉ္စ မဟာသုပိနာ ပါတုရဟေသုံ။ ကတမေ ပဉ္စ? တထာဂတဿ, ဘိက္ခဝေ, အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ပုဗ္ဗေဝ သမ္ဗောဓါ အနဘိသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဗောဓိသတ္တဿေဝ သတော အယံ မဟာပထဝီ မဟာသယနံ အဟောသိ, ဟိမဝါ ပဗ္ဗတရာဇာ ဗိဗ္ဗောဟနံ [ဗိဗ္ဗောဟနံ (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.), ဗိမ္ဗ + ဩဟနံ = ဣတိ ပဒဝိဘာဂေါ] အဟောသိ, ပုရတ္ထိမေ သမုဒ္ဒေ ဝါမော ဟတ္ထော ဩဟိတော အဟောသိ, ပစ္ဆိမေ သမုဒ္ဒေ ဒက္ခိဏော ဟတ္ထော ဩဟိတော အဟောသိ, ဒက္ခိဏေ သမုဒ္ဒေ ဥဘော ပါဒါ ဩဟိတာ အဟေသုံ။ တထာဂတဿ, ဘိက္ခဝေ, အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ပုဗ္ဗေဝ သမ္ဗောဓါ အနဘိသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဗောဓိသတ္တဿေဝ သတော အယံ ပဌမော မဟာသုပိနော ပါတုရဟောသိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတဿ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ပုဗ္ဗေဝ သမ္ဗောဓါ အနဘိသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဗောဓိသတ္တဿေဝ သတော တိရိယာ နာမ တိဏဇာတိ နာဘိယာ ဥဂ္ဂန္တွာ နဘံ အာဟစ္စ ဌိတာ အဟောသိ။ တထာဂတဿ, ဘိက္ခဝေ , အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ပုဗ္ဗေဝ သမ္ဗောဓါ အနဘိသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဗောဓိသတ္တဿေဝ သတော အယံ ဒုတိယော မဟာသုပိနော ပါတုရဟောသိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတဿ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ပုဗ္ဗေဝ သမ္ဗောဓါ အနဘိသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဗောဓိသတ္တဿေဝ သတော သေတာ ကိမီ ကဏှသီသာ ပါဒေဟိ ဥဿက္ကိတွာ ( ) [(အဂ္ဂနခတော) ကတ္ထစိ ဒိဿတိ] ယာဝ ဇာဏုမဏ္ဍလာ ပဋိစ္ဆာဒေသုံ။ တထာဂတဿ, ဘိက္ခဝေ, အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ပုဗ္ဗေဝ သမ္ဗောဓါ အနဘိသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဗောဓိသတ္တဿေဝ သတော အယံ တတိယော မဟာသုပိနော ပါတုရဟောသိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတဿ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ပုဗ္ဗေဝ သမ္ဗောဓါ အနဘိသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဗောဓိသတ္တဿေဝ သတော စတ္တာရော သကုဏာ နာနာဝဏ္ဏာ စတူဟိ ဒိသာဟိ အာဂန္တွာ ပါဒမူလေ နိပတိတွာ သဗ္ဗသေတာ သမ္ပဇ္ဇိံသု။ တထာဂတဿ, ဘိက္ခဝေ, အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ပုဗ္ဗေဝ သမ္ဗောဓါ အနဘိသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဗောဓိသတ္တဿေဝ သတော အယံ စတုတ္ထော မဟာသုပိနော ပါတုရဟောသိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ပုဗ္ဗေဝ သမ္ဗောဓါ အနဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဗောဓိသတ္တောဝ သမာနော မဟတော မီဠှပဗ္ဗတဿ ဥပရူပရိ စင်္ကမတိ အလိပ္ပမာနော မီဠ္ဟေန။ တထာဂတဿ, ဘိက္ခဝေ, အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ပုဗ္ဗေဝ သမ္ဗောဓါ အနဘိသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဗောဓိသတ္တဿေဝ သတော အယံ ပဉ္စမော မဟာသုပိနော ပါတုရဟောသိ။

‘‘ယမ္ပိ , ဘိက္ခဝေ, တထာဂတဿ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ပုဗ္ဗေဝ သမ္ဗောဓါ အနဘိသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဗောဓိသတ္တဿေဝ သတော အယံ မဟာပထဝီ မဟာသယနံ အဟောသိ, ဟိမဝါ ပဗ္ဗတရာဇာ ဗိဗ္ဗောဟနံ အဟောသိ, ပုရတ္ထိမေ သမုဒ္ဒေ ဝါမော ဟတ္ထော ဩဟိတော အဟောသိ, ပစ္ဆိမေ သမုဒ္ဒေ ဒက္ခိဏော ဟတ္ထော ဩဟိတော အဟောသိ, ဒက္ခိဏေ သမုဒ္ဒေ ဥဘော ပါဒါ ဩဟိတာ အဟေသုံ; တထာဂတေန , ဘိက္ခဝေ, အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန အနုတ္တရာ သမ္မာသမ္ဗောဓိ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ။ တဿာ အဘိသမ္ဗောဓါယ အယံ ပဌမော မဟာသုပိနော ပါတုရဟောသိ။

‘‘ယမ္ပိ , ဘိက္ခဝေ, တထာဂတဿ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ပုဗ္ဗေဝ သမ္ဗောဓါ အနဘိသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဗောဓိသတ္တဿေဝ သတော တိရိယာ နာမ တိဏဇာတိ နာဘိယာ ဥဂ္ဂန္တွာ နဘံ အာဟစ္စ ဌိတာ အဟောသိ; တထာဂတေန, ဘိက္ခဝေ, အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ အဘိသမ္ဗုဇ္ဈိတွာ ယာဝ ဒေဝမနုဿေဟိ သုပ္ပကာသိတော။ တဿ အဘိသမ္ဗောဓါယ အယံ ဒုတိယော မဟာသုပိနော ပါတုရဟောသိ။

‘‘ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတဿ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ပုဗ္ဗေဝ သမ္ဗောဓါ အနဘိသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဗောဓိသတ္တဿေဝ သတော သေတာ ကိမီ ကဏှသီသာ ပါဒေဟိ ဥဿက္ကိတွာ ယာဝ ဇာဏုမဏ္ဍလာ ပဋိစ္ဆာဒေသုံ; ဗဟူ, ဘိက္ခဝေ, ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ တထာဂတံ ပါဏုပေတာ [ပါဏုပေတံ (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)] သရဏံ ဂတာ။ တဿ အဘိသမ္ဗောဓါယ အယံ တတိယော မဟာသုပိနော ပါတုရဟောသိ။

‘‘ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတဿ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ပုဗ္ဗေဝ သမ္ဗောဓါ အနဘိသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဗောဓိသတ္တဿေဝ သတော စတ္တာရော သကုဏာ နာနာဝဏ္ဏာ စတူဟိ ဒိသာဟိ အာဂန္တွာ ပါဒမူလေ နိပတိတွာ သဗ္ဗသေတာ သမ္ပဇ္ဇိံသု; စတ္တာရောမေ, ဘိက္ခဝေ, ဝဏ္ဏာ ခတ္တိယာ ဗြာဟ္မဏာ ဝေဿာ သုဒ္ဒါ တေ တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတွာ အနုတ္တရံ ဝိမုတ္တိံ သစ္ဆိကရောန္တိ။ တဿ အဘိသမ္ဗောဓါယ အယံ စတုတ္ထော မဟာသုပိနော ပါတုရဟောသိ။

‘‘ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ပုဗ္ဗေဝ သမ္ဗောဓါ အနဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဗောဓိသတ္တောဝ သမာနော မဟတော မီဠှပဗ္ဗတဿ ဥပရူပရိ စင်္ကမတိ အလိပ္ပမာနော မီဠ္ဟေန; လာဘီ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာနံ, တံ [တတ္ထ စ (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)] တထာဂတော အဂထိတော [အဂဓိတော (သျာ. ဣ. က.)] အမုစ္ဆိတော အနဇ္ဈောသန္နော [အနဇ္ဈာပန္နော (က.) အနဇ္ဈောပန္နော (သီ. သျာ.)] အာဒီနဝဒဿာဝီ နိဿရဏပညော ပရိဘုဉ္ဇတိ။ တဿ အဘိသမ္ဗောဓါယ အယံ ပဉ္စမော မဟာသုပိနော ပါတုရဟောသိ။

‘‘တထာဂတဿ, ဘိက္ခဝေ, အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ပုဗ္ဗေဝ သမ္ဗောဓါ အနဘိသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဗောဓိသတ္တဿေဝ သတော ဣမေ ပဉ္စ မဟာသုပိနာ ပါတုရဟေသု’’န္တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇. ဝဿသုတ္တံ

၁၉၇. ‘‘ပဉ္စိမေ , ဘိက္ခဝေ, ဝဿဿ အန္တရာယာ, ယံ နေမိတ္တာ [နေမိတ္တကာ (ကတ္ထစိ)] န ဇာနန္တိ, ယတ္ထ နေမိတ္တာနံ စက္ခု န ကမတိ။ ကတမေ ပဉ္စ? ဥပရိ, ဘိက္ခဝေ, အာကာသေ တေဇောဓါတု ပကုပ္ပတိ။ တေန ဥပ္ပန္နာ မေဃာ ပဋိဝိဂစ္ဆန္တိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, ပဌမော ဝဿဿ အန္တရာယော, ယံ နေမိတ္တာ န ဇာနန္တိ, ယတ္ထ နေမိတ္တာနံ စက္ခု န ကမတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဥပရိ အာကာသေ ဝါယောဓါတု ပကုပ္ပတိ။ တေန ဥပ္ပန္နာ မေဃာ ပဋိဝိဂစ္ဆန္တိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, ဒုတိယော ဝဿဿ အန္တရာယော, ယံ နေမိတ္တာ န ဇာနန္တိ, ယတ္ထ နေမိတ္တာနံ စက္ခု န ကမတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ရာဟု အသုရိန္ဒော ပါဏိနာ ဥဒကံ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ မဟာသမုဒ္ဒေ ဆဍ္ဍေတိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, တတိယော ဝဿဿ အန္တရာယော, ယံ နေမိတ္တာ န ဇာနန္တိ, ယတ္ထ နေမိတ္တာနံ စက္ခု န ကမတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဝဿဝလာဟကာ ဒေဝါ ပမတ္တာ ဟောန္တိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, စတုတ္ထော ဝဿဿ အန္တရာယော, ယံ နေမိတ္တာ န ဇာနန္တိ, ယတ္ထ နေမိတ္တာနံ စက္ခု န ကမတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, မနုဿာ အဓမ္မိကာ ဟောန္တိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စမော ဝဿဿ အန္တရာယော, ယံ နေမိတ္တာ န ဇာနန္တိ, ယတ္ထ နေမိတ္တာနံ စက္ခု န ကမတိ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စ ဝဿဿ အန္တရာယာ, ယံ နေမိတ္တာ န ဇာနန္တိ, ယတ္ထ နေမိတ္တာနံ စက္ခု န ကမတီ’’တိ။ သတ္တမံ။

၈. ဝါစာသုတ္တံ

၁၉၈. ‘‘ပဉ္စဟိ , ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတာ ဝါစာ သုဘာသိတာ ဟောတိ, နော ဒုဗ္ဘာသိတာ, အနဝဇ္ဇာ စ အနနုဝဇ္ဇာ စ ဝိညူနံ [အနနုဝဇ္ဇာ ဝိညူနံ (သျာ. ကံ.)]။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ကာလေန စ ဘာသိတာ ဟောတိ, သစ္စာ စ ဘာသိတာ ဟောတိ, သဏှာ စ ဘာသိတာ ဟောတိ, အတ္ထသံဟိတာ စ ဘာသိတာ ဟောတိ, မေတ္တစိတ္တေန စ ဘာသိတာ ဟောတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟိ အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတာ ဝါစာ သုဘာသိတာ ဟောတိ, နော ဒုဗ္ဘာသိတာ, အနဝဇ္ဇာ စ အနနုဝဇ္ဇာ စ ဝိညူန’’န္တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉. ကုလသုတ္တံ

၁၉၉. ‘‘ယံ, ဘိက္ခဝေ, သီလဝန္တော ပဗ္ဗဇိတာ ကုလံ ဥပသင်္ကမန္တိ, တတ္ထ မနုဿာ ပဉ္စဟိ ဌာနေဟိ ဗဟုံ ပုညံ ပသဝန္တိ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ယသ္မိံ, ဘိက္ခဝေ, သမယေ သီလဝန္တေ ပဗ္ဗဇိတေ ကုလံ ဥပသင်္ကမန္တေ မနုဿာ ဒိသွာ စိတ္တာနိ ပသာဒေန္တိ [ပသီဒန္တိ (သျာ. ကံ. က.)], သဂ္ဂသံဝတ္တနိကံ, ဘိက္ခဝေ, တံ ကုလံ တသ္မိံ သမယေ ပဋိပဒံ ပဋိပန္နံ ဟောတိ။

‘‘ယသ္မိံ, ဘိက္ခဝေ, သမယေ သီလဝန္တေ ပဗ္ဗဇိတေ ကုလံ ဥပသင်္ကမန္တေ မနုဿာ ပစ္စုဋ္ဌေန္တိ အဘိဝါဒေန္တိ အာသနံ ဒေန္တိ, ဥစ္စာကုလီနသံဝတ္တနိကံ, ဘိက္ခဝေ, တံ ကုလံ တသ္မိံ သမယေ ပဋိပဒံ ပဋိပန္နံ ဟောတိ။

‘‘ယသ္မိံ, ဘိက္ခဝေ, သမယေ သီလဝန္တေ ပဗ္ဗဇိတေ ကုလံ ဥပသင်္ကမန္တေ မနုဿာ မစ္ဆေရမလံ ပဋိဝိနေန္တိ [ပဋိဝိနောဒေန္တိ (သီ. ဣ.)], မဟေသက္ခသံဝတ္တနိကံ, ဘိက္ခဝေ, တံ ကုလံ တသ္မိံ သမယေ ပဋိပဒံ ပဋိပန္နံ ဟောတိ။

‘‘ယသ္မိံ, ဘိက္ခဝေ, သမယေ သီလဝန္တေ ပဗ္ဗဇိတေ ကုလံ ဥပသင်္ကမန္တေ မနုဿာ ယထာသတ္တိ ယထာဗလံ သံဝိဘဇန္တိ, မဟာဘောဂသံဝတ္တနိကံ , ဘိက္ခဝေ, တံ ကုလံ တသ္မိံ သမယေ ပဋိပဒံ ပဋိပန္နံ ဟောတိ။

‘‘ယသ္မိံ, ဘိက္ခဝေ, သမယေ သီလဝန္တေ ပဗ္ဗဇိတေ ကုလံ ဥပသင်္ကမန္တေ မနုဿာ ပရိပုစ္ဆန္တိ ပရိပဉ္ဟန္တိ ဓမ္မံ သုဏန္တိ, မဟာပညာသံဝတ္တနိကံ, ဘိက္ခဝေ, တံ ကုလံ တသ္မိံ သမယေ ပဋိပဒံ ပဋိပန္နံ ဟောတိ။ ယံ , ဘိက္ခဝေ, သီလဝန္တော ပဗ္ဗဇိတာ ကုလံ ဥပသင်္ကမန္တိ, တတ္ထ မနုဿာ ဣမေဟိ ပဉ္စဟိ ဌာနေဟိ ဗဟုံ ပုညံ ပသဝန္တီ’’တိ။ နဝမံ။

၁၀. နိဿာရဏီယသုတ္တံ

၂၀၀. ‘‘ပဉ္စိမာ , ဘိက္ခဝေ, နိဿာရဏီယာ [နိဿရဏီယာ (ဣ.), နိဿရဏိယာ (ဒီ. နိ. ၃.၃၂၁)] ဓါတုယော။ ကတမာ ပဉ္စ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ကာမံ [ကာမေ (သျာ. ကံ.) ဒီ. နိ. ၃.၃၂၁] မနသိကရောတော ကာမေသု စိတ္တံ န ပက္ခန္ဒတိ နပ္ပသီဒတိ န သန္တိဋ္ဌတိ န ဝိမုစ္စတိ။ နေက္ခမ္မံ ခေါ ပနဿ မနသိကရောတော နေက္ခမ္မေ စိတ္တံ ပက္ခန္ဒတိ ပသီဒတိ သန္တိဋ္ဌတိ ဝိမုစ္စတိ။ တဿ တံ စိတ္တံ သုဂတံ [သုကတံ (ဣ. က.)] သုဘာဝိတံ သုဝုဋ္ဌိတံ သုဝိမုတ္တံ သုဝိသံယုတ္တံ [ဝိသံယုတ္တံ (ကတ္ထစိ, ဒီ. နိ. ၃.၃၂၁)] ကာမေဟိ; ယေ စ ကာမပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အာသဝါ ဝိဃာတပရိဠာဟာ, မုတ္တော သော တေဟိ, န သော တံ ဝေဒနံ ဝေဒိယတိ။ ဣဒမက္ခာတံ ကာမာနံ နိဿရဏံ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဗျာပါဒံ မနသိကရောတော ဗျာပါဒေ စိတ္တံ န ပက္ခန္ဒတိ နပ္ပသီဒတိ န သန္တိဋ္ဌတိ န ဝိမုစ္စတိ။ အဗျာပါဒံ ခေါ ပနဿ မနသိကရောတော အဗျာပါဒေ စိတ္တံ ပက္ခန္ဒတိ ပသီဒတိ သန္တိဋ္ဌတိ ဝိမုစ္စတိ။ တဿ တံ စိတ္တံ သုဂတံ သုဘာဝိတံ သုဝုဋ္ဌိတံ သုဝိမုတ္တံ သုဝိသံယုတ္တံ ဗျာပါဒေန; ယေ စ ဗျာပါဒပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အာသဝါ ဝိဃာတပရိဠာဟာ, မုတ္တော သော တေဟိ, န သော တံ ဝေဒနံ ဝေဒိယတိ။ ဣဒမက္ခာတံ ဗျာပါဒဿ နိဿရဏံ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဝိဟေသံ မနသိကရောတော ဝိဟေသာယ စိတ္တံ န ပက္ခန္ဒတိ နပ္ပသီဒတိ န သန္တိဋ္ဌတိ န ဝိမုစ္စတိ။ အဝိဟေသံ ခေါ ပနဿ မနသိကရောတော အဝိဟေသာယ စိတ္တံ ပက္ခန္ဒတိ ပသီဒတိ သန္တိဋ္ဌတိ ဝိမုစ္စတိ။ တဿ တံ စိတ္တံ သုဂတံ သုဘာဝိတံ သုဝုဋ္ဌိတံ သုဝိမုတ္တံ သုဝိသံယုတ္တံ ဝိဟေသာယ; ယေ စ ဝိဟေသာပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အာသဝါ ဝိဃာတပရိဠာဟာ, မုတ္တော သော တေဟိ, န သော တံ ဝေဒနံ ဝေဒိယတိ။ ဣဒမက္ခာတံ ဝိဟေသာယ နိဿရဏံ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ရူပံ မနသိကရောတော ရူပေ စိတ္တံ န ပက္ခန္ဒတိ နပ္ပသီဒတိ န သန္တိဋ္ဌတိ န ဝိမုစ္စတိ။ အရူပံ ခေါ ပနဿ မနသိကရောတော အရူပေ စိတ္တံ ပက္ခန္ဒတိ ပသီဒတိ သန္တိဋ္ဌတိ ဝိမုစ္စတိ။ တဿ တံ စိတ္တံ သုဂတံ သုဘာဝိတံ သုဝုဋ္ဌိတံ သုဝိမုတ္တံ သုဝိသံယုတ္တံ ရူပေဟိ; ယေ စ ရူပပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အာသဝါ ဝိဃာတပရိဠာဟာ, မုတ္တော သော တေဟိ, န သော တံ ဝေဒနံ ဝေဒိယတိ။ ဣဒမက္ခာတံ ရူပါနံ နိဿရဏံ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော သက္ကာယံ မနသိကရောတော သက္ကာယေ စိတ္တံ န ပက္ခန္ဒတိ နပ္ပသီဒတိ န သန္တိဋ္ဌတိ န ဝိမုစ္စတိ။ သက္ကာယနိရောဓံ ခေါ ပနဿ မနသိကရောတော သက္ကာယနိရောဓေ စိတ္တံ ပက္ခန္ဒတိ ပသီဒတိ သန္တိဋ္ဌတိ ဝိမုစ္စတိ။ တဿ တံ စိတ္တံ သုဂတံ သုဘာဝိတံ သုဝုဋ္ဌိတံ သုဝိမုတ္တံ သုဝိသံယုတ္တံ သက္ကာယေန; ယေ စ သက္ကာယပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အာသဝါ ဝိဃာတပရိဠာဟာ, မုတ္တော သော တေဟိ, န သော တံ ဝေဒနံ ဝေဒိယတိ။ ဣဒမက္ခာတံ သက္ကာယဿ နိဿရဏံ။

‘‘တဿ ကာမနန္ဒီပိ နာနုသေတိ, ဗျာပါဒနန္ဒီပိ နာနုသေတိ, ဝိဟေသာနန္ဒီပိ နာနုသေတိ , ရူပနန္ဒီပိ နာနုသေတိ, သက္ကာယနန္ဒီပိ နာနုသေတိ (သော) [( ) ကတ္ထစိ နတ္ထိ] ကာမနန္ဒိယာပိ အနနုသယာ, ဗျာပါဒနန္ဒိယာပိ အနနုသယာ, ဝိဟေသာနန္ဒိယာပိ အနနုသယာ, ရူပနန္ဒိယာပိ အနနုသယာ, သက္ကာယနန္ဒိယာပိ အနနုသယာ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု နိရနုသယော, အစ္ဆေစ္ဆိ [အစ္ဆေဇ္ဇိ (သျာ. ကံ. က.)] တဏှံ, ဝိဝတ္တယိ [ဝါဝတ္တယိ (သီ.)] သံယောဇနံ, သမ္မာ မာနာဘိသမယာ အန္တမကာသိ ဒုက္ခဿ။ ဣမာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စ နိဿာရဏီယာ ဓါတုယော’’တိ။ ဒသမံ။

ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂေါ ပဉ္စမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

သောဏော ဒေါဏော သင်္ဂါရဝေါ၊ ကာရဏပါလီ စ ပိင်္ဂိယာနီ။

သုပိနာ စ ဝဿာ ဝါစာ၊ ကုလံ နိဿာရဏီယေန စာတိ။

စတုတ္ထံပဏ္ဏာသကံ သမတ္တော။