ဖာသုဝိဟာရဝဂ္ဂေါ

(၁၁) ၁. ဖာသုဝိဟာရဝဂ္ဂေါ

၁. သာရဇ္ဇသုတ္တံ

၁၀၁. ‘‘ပဉ္စိမေ, ဘိက္ခဝေ, သေခဝေသာရဇ္ဇကရဏာ ဓမ္မာ။ ကတမေ ပဉ္စ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဒ္ဓေါ ဟောတိ, သီလဝါ ဟောတိ, ဗဟုဿုတော ဟောတိ, အာရဒ္ဓဝီရိယော ဟောတိ, ပညဝါ ဟောတိ။

‘‘ယံ, ဘိက္ခဝေ, အဿဒ္ဓဿ သာရဇ္ဇံ ဟောတိ, သဒ္ဓဿ တံ သာရဇ္ဇံ န ဟောတိ။ တသွာယံ ဓမ္မော သေခဝေသာရဇ္ဇကရဏော။

‘‘ယံ, ဘိက္ခဝေ, ဒုဿီလဿ သာရဇ္ဇံ ဟောတိ, သီလဝတော တံ သာရဇ္ဇံ န ဟောတိ။ တသ္မာယံ ဓမ္မော သေခဝေသာရဇ္ဇကရဏော။

‘‘ယံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပဿုတဿ သာရဇ္ဇံ ဟောတိ, ဗဟုဿုတဿ တံ သာရဇ္ဇံ န ဟောတိ။ တသ္မာယံ ဓမ္မော သေခဝေသာရဇ္ဇကရဏော။

‘‘ယံ, ဘိက္ခဝေ, ကုသီတဿ သာရဇ္ဇံ ဟောတိ, အာရဒ္ဓဝီရိယဿ တံ သာရဇ္ဇံ န ဟောတိ။ တသ္မာယံ ဓမ္မော သေခဝေသာရဇ္ဇကရဏော။

‘‘ယံ, ဘိက္ခဝေ, ဒုပ္ပညဿ သာရဇ္ဇံ ဟောတိ, ပညဝတော တံ သာရဇ္ဇံ န ဟောတိ။ တသ္မာယံ ဓမ္မော သေခဝေသာရဇ္ဇကရဏော။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စ သေခဝေသာရဇ္ဇကရဏာ ဓမ္မာ’’တိ။ ပဌမံ။

၂. ဥဿင်္ကိတသုတ္တံ

၁၀၂. ‘‘ပဉ္စဟိ , ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဥဿင်္ကိတပရိသင်္ကိတော ဟောတိ ပါပဘိက္ခူတိ အပိ အကုပ္ပဓမ္မောပိ [အပိ အကုပ္ပဓမ္မော (သီ. သျာ. ကံ.)]။

ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဝေသိယာဂေါစရော ဝါ ဟောတိ, ဝိဓဝါဂေါစရော ဝါ ဟောတိ, ထုလ္လကုမာရိကာဂေါစရော ဝါ ဟောတိ, ပဏ္ဍကဂေါစရော ဝါ ဟောတိ, ဘိက္ခုနီဂေါစရော ဝါ ဟောတိ။

‘‘ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဥဿင်္ကိတပရိသင်္ကိတော ဟောတိ ပါပဘိက္ခူတိ အပိ အကုပ္ပဓမ္မောဣ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃. မဟာစောရသုတ္တံ

၁၀၃. ‘‘ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော မဟာစောရော သန္ဓိမ္ပိ ဆိန္ဒတိ, နိလ္လောပမ္ပိ ဟရတိ, ဧကာဂါရိကမ္ပိ ကရောတိ, ပရိပန္ထေပိ တိဋ္ဌတိ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, မဟာစောရော ဝိသမနိဿိတော စ ဟောတိ, ဂဟနနိဿိတော စ, ဗလဝနိဿိတော စ, ဘောဂစာဂီ စ, ဧကစာရီ စ။

‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, မဟာစောရော ဝိသမနိဿိတော ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, မဟာစောရော နဒီဝိဒုဂ္ဂံ ဝါ နိဿိတော ဟောတိ ပဗ္ဗတဝိသမံ ဝါ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, မဟာစောရော ဝိသမနိဿိတော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, မဟာစောရော ဂဟနနိဿိတော ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, မဟာစောရော တိဏဂဟနံ ဝါ နိဿိတော ဟောတိ ရုက္ခဂဟနံ ဝါ ရောဓံ [ဂေဓံ (သီ.) အ. နိ. ၃.၅၁] ဝါ မဟာဝနသဏ္ဍံ ဝါ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, မဟာစောရော ဂဟနနိဿိတော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, မဟာစောရော ဗလဝနိဿိတော ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, မဟာစောရော ရာဇာနံ ဝါ ရာဇမဟာမတ္တာနံ ဝါ နိဿိတော ဟောတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘သစေ မံ ကောစိ ကိဉ္စိ ဝက္ခတိ, ဣမေ မေ ရာဇာနော ဝါ ရာဇမဟာမတ္တာ ဝါ ပရိယောဓါယ အတ္ထံ ဘဏိဿန္တီ’တိ။ သစေ နံ ကောစိ ကိဉ္စိ အာဟ, တ္ယဿ ရာဇာနော ဝါ ရာဇမဟာမတ္တာ ဝါ ပရိယောဓါယ အတ္ထံ ဘဏန္တိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, မဟာစောရော ဗလဝနိဿိတော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, မဟာစောရော ဘောဂစာဂီ ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, မဟာစောရော အဍ္ဎော ဟောတိ မဟဒ္ဓနော မဟာဘောဂေါ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘သစေ မံ ကောစိ ကိဉ္စိ ဝက္ခတိ, ဣတော ဘောဂေန ပဋိသန္ထရိဿာမီ’တိ။ သစေ နံ ကောစိ ကိဉ္စိ အာဟ, တတော ဘောဂေန ပဋိသန္ထရတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, မဟာစောရော ဘောဂစာဂီ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, မဟာစောရော ဧကစာရီ ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, မဟာစောရော ဧကကောဝ ဂဟဏာနိ [နိဂ္ဂဟဏာနိ (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)] ကတ္တာ ဟောတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ‘မာ မေ ဂုယှမန္တာ ဗဟိဒ္ဓါ သမ္ဘေဒံ အဂမံသူ’တိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, မဟာစောရော ဧကစာရီ ဟောတိ။

‘‘ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော မဟာစောရော သန္ဓိမ္ပိ ဆိန္ဒတိ နိလ္လောပမ္ပိ ဟရတိ ဧကာဂါရိကမ္ပိ ကရောတိ ပရိပန္ထေပိ တိဋ္ဌတိ။

‘‘ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ပါပဘိက္ခု ခတံ ဥပဟတံ အတ္တာနံ ပရိဟရတိ, သာဝဇ္ဇော စ ဟောတိ သာနုဝဇ္ဇော ဝိညူနံ, ဗဟုဉ္စ အပုညံ ပသဝတိ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ပါပဘိက္ခု ဝိသမနိဿိတော စ ဟောတိ, ဂဟနနိဿိတော စ, ဗလဝနိဿိတော စ, ဘောဂစာဂီ စ, ဧကစာရီ စ။

‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ပါပဘိက္ခု ဝိသမနိဿိတော ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ပါပဘိက္ခု ဝိသမေန ကာယကမ္မေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, ဝိသမေန ဝစီကမ္မေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, ဝိသမေန မနောကမ္မေန သမန္နာဂတော ဟောတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပါပဘိက္ခု ဝိသမနိဿိတော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ပါပဘိက္ခု ဂဟနနိဿိတော ဟောတိ? ဣဓ , ဘိက္ခဝေ, ပါပဘိက္ခု မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော ဟောတိ အန္တဂ္ဂါဟိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ သမန္နာဂတော။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပါပဘိက္ခု ဂဟနနိဿိတော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ပါပဘိက္ခု ဗလဝနိဿိတော ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ပါပဘိက္ခု ရာဇာနံ ဝါ ရာဇမဟာမတ္တာနံ ဝါ နိဿိတော ဟောတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘သစေ မံ ကောစိ ကိဉ္စိ ဝက္ခတိ, ဣမေ မေ ရာဇာနော ဝါ ရာဇမဟာမတ္တာ ဝါ ပရိယောဓါယ အတ္ထံ ဘဏိဿန္တီ’တိ။ သစေ နံ ကောစိ ကိဉ္စိ အာဟ, တ္ယဿ ရာဇာနော ဝါ ရာဇမဟာမတ္တာ ဝါ ပရိယောဓါယ အတ္ထံ ဘဏန္တိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပါပဘိက္ခု ဗလဝနိဿိတော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ပါပဘိက္ခု ဘောဂစာဂီ ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ပါပဘိက္ခု လာဘီ ဟောတိ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာနံ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘သစေ မံ ကောစိ ကိဉ္စိ ဝက္ခတိ, ဣတော လာဘေန ပဋိသန္ထရိဿာမီ’တိ။ သစေ နံ ကောစိ ကိဉ္စိ အာဟ, တတော လာဘေန ပဋိသန္ထရတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပါပဘိက္ခု ဘောဂစာဂီ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ , ဘိက္ခဝေ, ပါပဘိက္ခု ဧကစာရီ ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ပါပဘိက္ခု ဧကကောဝ ပစ္စန္တိမေသု ဇနပဒေသု နိဝါသံ ကပ္ပေတိ။ သော တတ္ထ ကုလာနိ ဥပသင်္ကမန္တော လာဘံ လဘတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပါပဘိက္ခု ဧကစာရီ ဟောတိ။

‘‘ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ပါပဘိက္ခု ခတံ ဥပဟတံ အတ္တာနံ ပရိဟရတိ, သာဝဇ္ဇော စ ဟောတိ သာနုဝဇ္ဇော ဝိညူနံ, ဗဟုဉ္စ အပုညံ ပသဝတီ’’တိ။ တတိယံ။

၄. သမဏသုခုမာလသုတ္တံ

၁၀၄. ‘‘ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု သမဏေသု သမဏသုခုမာလော ဟောတိ။

‘‘ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ယာစိတောဝ ဗဟုလံ စီဝရံ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အပ္ပံ အယာစိတော; ယာစိတောဝ ဗဟုလံ ပိဏ္ဍပါတံ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အပ္ပံ အယာစိတော; ယာစိတောဝ ဗဟုလံ သေနာသနံ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အပ္ပံ အယာစိတော; ယာစိတောဝ ဗဟုလံ ဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရံ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အပ္ပံ အယာစိတော။ ယေဟိ ခေါ ပန သဗြဟ္မစာရီဟိ သဒ္ဓိံ ဝိဟရတိ , တ္ယဿ [တျာဿ (က.) အ. နိ. ၄.၈၇] မနာပေနေဝ ဗဟုလံ ကာယကမ္မေန သမုဒါစရန္တိ, အပ္ပံ အမနာပေန; မနာပေနေဝ ဗဟုလံ ဝစီကမ္မေန သမုဒါစရန္တိ, အပ္ပံ အမနာပေန; မနာပေနေဝ ဗဟုလံ မနောကမ္မေန သမုဒါစရန္တိ, အပ္ပံ အမနာပေန; မနာပံယေဝ ဥပဟာရံ ဥပဟရန္တိ, အပ္ပံ အမနာပံ။ ယာနိ ခေါ ပန တာနိ ဝေဒယိတာနိ ပိတ္တသမုဋ္ဌာနာနိ ဝါ သေမှသမုဋ္ဌာနာနိ ဝါ ဝါတသမုဋ္ဌာနာနိ ဝါ သန္နိပါတိကာနိ ဝါ ဥတုပရိဏာမဇာနိ ဝါ ဝိသမပရိဟာရဇာနိ ဝါ ဩပက္ကမိကာနိ ဝါ ကမ္မဝိပါကဇာနိ ဝါ, တာနိဿ န ဗဟုဒေဝ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ အပ္ပါဗာဓေါ ဟောတိ, စတုန္နံ ဈာနာနံ အာဘိစေတသိကာနံ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရာနံ နိကာမလာဘီ ဟောတိ အကိစ္ဆလာဘီ အကသိရလာဘီ, အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု သမဏေသု သမဏသုခုမာလော ဟောတိ။

‘‘ယဉှိ တံ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ‘သမဏေသု သမဏသုခုမာလော’တိ, မမေဝ တံ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာ [မမေဝ တံ သမ္မာ (?)] ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ‘သမဏေသု သမဏသုခုမာလော’တိ ။ အဟဉှိ, ဘိက္ခဝေ, ယာစိတောဝ ဗဟုလံ စီဝရံ ပရိဘုဉ္ဇာမိ, အပ္ပံ အယာစိတော; ယာစိတောဝ ဗဟုလံ ပိဏ္ဍပါတံ ပရိဘုဉ္ဇာမိ, အပ္ပံ အယာစိတော; ယာစိတောဝ ဗဟုလံ သေနာသနံ ပရိဘုဉ္ဇာမိ, အပ္ပံ အယာစိတော; ယာစိတောဝ ဗဟုလံ ဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရံ ပရိဘုဉ္ဇာမိ, အပ္ပံ အယာစိတော။ ယေဟိ ခေါ ပန ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ဝိဟရာမိ, တေ မံ မနာပေနေဝ ဗဟုလံ ကာယကမ္မေန သမုဒါစရန္တိ, အပ္ပံ အမနာပေန ; မနာပေနေဝ ဗဟုလံ ဝစီကမ္မေန သမုဒါစရန္တိ, အပ္ပံ အမနာပေန; မနာပေနေဝ ဗဟုလံ မနောကမ္မေန သမုဒါစရန္တိ, အပ္ပံ အမနာပေန; မနာပံယေဝ ဥပဟာရံ ဥပဟရန္တိ, အပ္ပံ အမနာပံ။ ယာနိ ခေါ ပန တာနိ ဝေဒယိတာနိ – ပိတ္တသမုဋ္ဌာနာနိ ဝါ သေမှသမုဋ္ဌာနာနိ ဝါ ဝါတသမုဋ္ဌာနာနိ ဝါ သန္နိပါတိကာနိ ဝါ ဥတုပရိဏာမဇာနိ ဝါ ဝိသမပရိဟာရဇာနိ ဝါ ဩပက္ကမိကာနိ ဝါ ကမ္မဝိပါကဇာနိ ဝါ – တာနိ မေ န ဗဟုဒေဝ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ အပ္ပါဗာဓေါဟမသ္မိ, စတုန္နံ ခေါ ပနသ္မိ [စတုန္နံ ခေါ ပန (သီ.), စတုန္နံ (သျာ. ဣ.)] ဈာနာနံ အာဘိစေတသိကာနံ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရာနံ နိကာမလာဘီ [နိကာမလာဘီ ဟောမိ (သီ. က.)] အကိစ္ဆလာဘီ အကသိရလာဘီ, အာသဝါနံ ခယာ။ပေ.။ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ။

‘‘ယဉှိ တံ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ‘သမဏေသု သမဏသုခုမာလော’တိ, မမေဝ တံ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ‘သမဏေသု သမဏသုခုမာလော’’’တိ။ စတုတ္ထံ။

၅. ဖာသုဝိဟာရသုတ္တံ

၁၀၅. ‘‘ပဉ္စိမေ, ဘိက္ခဝေ, ဖာသုဝိဟာရာ။ ကတမေ ပဉ္စ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော မေတ္တံ ကာယကမ္မံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ဟောတိ သဗြဟ္မစာရီသု အာဝိ စေဝ ရဟော စ, မေတ္တံ ဝစီကမ္မံ။ပေ.။ မေတ္တံ မနောကမ္မံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ဟောတိ သဗြဟ္မစာရီသု အာဝိ စေဝ ရဟော စ။ ယာနိ တာနိ သီလာနိ အခဏ္ဍာနိ အစ္ဆိဒ္ဒါနိ အသဗလာနိ အကမ္မာသာနိ ဘုဇိဿာနိ ဝိညုပ္ပသတ္ထာနိ အပရာမဋ္ဌာနိ သမာဓိသံဝတ္တနိကာနိ, တထာရူပေဟိ သီလေဟိ သီလသာမညဂတော ဝိဟရတိ သဗြဟ္မစာရီဟိ အာဝိ စေဝ ရဟော စ။ ယာယံ ဒိဋ္ဌိ အရိယာ နိယျာနိကာ နိယျာတိ တက္ကရဿ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယာယ, တထာရူပါယ ဒိဋ္ဌိယာ ဒိဋ္ဌိသာမညဂတော ဝိဟရတိ သဗြဟ္မစာရီဟိ အာဝိ စေဝ ရဟော စ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စ ဖာသုဝိဟာရာ’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆. အာနန္ဒသုတ္တံ

၁၀၆. ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ကောသမ္ဗိယံ ဝိဟရတိ ဃောသိတာရာမေ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ကိတ္တာဝတာ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု သံဃေ [ဘိက္ခုံသံဃော (သျာ. ဣ.)] ဝိဟရန္တော ဖာသုံ ဝိဟရေယျာ’’တိ? ‘‘ယတော ခေါ, အာနန္ဒ, ဘိက္ခု အတ္တနာ [အတ္တနာ စ (ဣ. က.)] သီလသမ္ပန္နော ဟောတိ, နော [နော စ (က.)] ပရံ အဓိသီလေ သမ္ပဝတ္တာ [သမ္ပဝတ္တာ ဟောတိ (က.)]; ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, အာနန္ဒ, ဘိက္ခု သံဃေ ဝိဟရန္တော ဖာသုံ ဝိဟရေယျာ’’တိ။

‘‘သိယာ ပန, ဘန္တေ, အညောပိ ပရိယာယော ယထာ ဘိက္ခု သံဃေ ဝိဟရန္တော ဖာသုံ ဝိဟရေယျာ’’တိ? ‘‘သိယာ, အာနန္ဒ [အာနန္ဒာတိ ဘဂဝါ အာဝေါစ (သျာ. ဣ.)]! ယတော ခေါ, အာနန္ဒ, ဘိက္ခု အတ္တနာ သီလသမ္ပန္နော ဟောတိ, နော ပရံ အဓိသီလေ သမ္ပဝတ္တာ; အတ္တာနုပေက္ခီ စ ဟောတိ, နော ပရာနုပေက္ခီ; ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, အာနန္ဒ, ဘိက္ခု သံဃေ ဝိဟရန္တော ဖာသုံ ဝိဟရေယျာ’’တိ။

‘‘သိယာ ပန, ဘန္တေ, အညောပိ ပရိယာယော ယထာ ဘိက္ခု သံဃေ ဝိဟရန္တော ဖာသုံ ဝိဟရေယျာ’’တိ? ‘‘သိယာ, အာနန္ဒ! ယတော ခေါ, အာနန္ဒ, ဘိက္ခု အတ္တနာ သီလသမ္ပန္နော ဟောတိ, နော ပရံ အဓိသီလေ သမ္ပဝတ္တာ; အတ္တာနုပေက္ခီ စ ဟောတိ, နော ပရာနုပေက္ခီ; အပညာတော စ ဟောတိ, တေန စ အပညာတကေန နော ပရိတဿတိ; ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, အာနန္ဒ, ဘိက္ခု သံဃေ ဝိဟရန္တော ဖာသုံ ဝိဟရေယျာ’’တိ။

‘‘သိယာ ပန, ဘန္တေ, အညောပိ ပရိယာယော ယထာ ဘိက္ခု သံဃေ ဝိဟရန္တော ဖာသုံ ဝိဟရေယျာ’’တိ? ‘‘သိယာ, အာနန္ဒ! ယတော ခေါ, အာနန္ဒ, ဘိက္ခု အတ္တနာ သီလသမ္ပန္နော ဟောတိ, နော ပရံ အဓိသီလေ သမ္ပဝတ္တာ; အတ္တာနုပေက္ခီ စ ဟောတိ, နော ပရာနုပေက္ခီ; အပညာတော စ ဟောတိ, တေန စ အပညာတကေန နော ပရိတဿတိ; စတုန္နဉ္စ [စတုန္နံ (ဣ. က.)] ဈာနာနံ အာဘိစေတသိကာနံ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရာနံ နိကာမလာဘီ ဟောတိ အကိစ္ဆလာဘီ အကသိရလာဘီ; ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, အာနန္ဒ, ဘိက္ခု သံဃေ ဝိဟရန္တော ဖာသုံ ဝိဟရေယျာ’’တိ။

‘‘သိယာ ပန, ဘန္တေ, အညောပိ ပရိယာယော ယထာ ဘိက္ခု သံဃေ ဝိဟရန္တော ဖာသုံ ဝိဟရေယျာ’’တိ? ‘‘သိယာ, အာနန္ဒ! ယတော ခေါ, အာနန္ဒ, ဘိက္ခု အတ္တနာ သီလသမ္ပန္နော ဟောတိ, နော ပရံ အဓိသီလေ သမ္ပဝတ္တာ; အတ္တာနုပေက္ခီ စ ဟောတိ, နော ပရာနုပေက္ခီ; အပညာတော စ ဟောတိ, တေန စ အပညာတကေန နော ပရိတဿတိ; စတုန္နဉ္စ ဈာနာနံ အာဘိစေတသိကာနံ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရာနံ နိကာမလာဘီ ဟောတိ အကိစ္ဆလာဘီ အကသိရလာဘီ; အာသဝါနဉ္စ [အာသဝါနံ (သီ. ဣ. က.)] ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ; ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, အာနန္ဒ, ဘိက္ခု သံဃေ ဝိဟရန္တော ဖာသုံ ဝိဟရေယျ။

‘‘ဣမမှာ စာဟံ, အာနန္ဒ, ဖာသုဝိဟာရာ အညော ဖာသုဝိဟာရော ဥတ္တရိတရော ဝါ ပဏီတတရော ဝါ နတ္ထီတိ ဝဒါမီ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇. သီလသုတ္တံ

၁၀၇. ‘‘ပဉ္စဟိ , ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အာဟုနေယျော ဟောတိ ပါဟုနေယျော ဒက္ခိဏေယျော အဉ္ဇလိကရဏီယော အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿ။

‘‘ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သီလသမ္ပန္နော ဟောတိ, သမာဓိသမ္ပန္နော ဟောတိ, ပညာသမ္ပန္နော ဟောတိ, ဝိမုတ္တိသမ္ပန္နော ဟောတိ, ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနသမ္ပန္နော ဟောတိ။

‘‘ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အာဟုနေယျော ဟောတိ ပါဟုနေယျော ဒက္ခိဏေယျော အဉ္ဇလိကရဏီယော အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿာ’’တိ။ သတ္တမံ။

၈. အသေခသုတ္တံ

၁၀၈. ‘‘ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အာဟုနေယျော ဟောတိ ပါဟုနေယျော ဒက္ခိဏေယျော။ပေ.။ အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿ။

‘‘ကတမေဟိ, ပဉ္စဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အသေခေန သီလက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခေန သမာဓိက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခေန ပညာက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခေန ဝိမုတ္တိက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခေန ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အာဟုနေယျော ဟောတိ။ပေ.။ အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿာ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉. စာတုဒ္ဒိသသုတ္တံ

၁၀၉. ‘‘ပဉ္စဟိ , ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု စာတုဒ္ဒိသော ဟောတိ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သီလဝါ ဟောတိ, ပါတိမောက္ခသံဝရသံဝုတော ဝိဟရတိ အာစာရဂေါစရသမ္ပန္နော အဏုမတ္တေသု ဝဇ္ဇေသု ဘယဒဿာဝီ, သမာဒါယ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသု; ဗဟုဿုတော ဟောတိ သုတဓရော သုတသန္နိစယော , ယေ တေ ဓမ္မာ အာဒိကလျာဏာ မဇ္ဈေကလျာဏာ ပရိယောသာနကလျာဏာ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ အဘိဝဒန္တိ, တထာရူပါဿ ဓမ္မာ ဗဟုဿုတာ ဟောန္တိ ဓါတာ ဝစသာ ပရိစိတာ မနသာနုပေက္ခိတာ ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါ; သန္တုဋ္ဌော ဟောတိ ဣတရီတရစီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရေန; စတုန္နံ ဈာနာနံ အာဘိစေတသိကာနံ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရာနံ နိကာမလာဘီ ဟောတိ အကိစ္ဆလာဘီ အကသိရလာဘီ; အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣမေဟိ, ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု စာတုဒ္ဒိသော ဟောတီ’’တိ။ နဝမံ။

၁၀. အရညသုတ္တံ

၁၁၀. ‘‘ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အလံ အရညဝနပတ္ထာနိ ပန္တာနိ သေနာသနာနိ ပဋိသေဝိတုံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သီလဝါ ဟောတိ။ပေ.။ သမာဒါယ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသု; ဗဟုဿုတော ဟောတိ။ပေ.။ ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါ; အာရဒ္ဓဝီရိယော ဝိဟရတိ ထာမဝါ ဒဠှပရက္ကမော အနိက္ခိတ္တဓုရော ကုသလေသု ဓမ္မေသု; စတုန္နံ ဈာနာနံ အာဘိစေတသိကာနံ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရာနံ နိကာမလာဘီ ဟောတိ အကိစ္ဆလာဘီ အကသိရလာဘီ; အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အလံ အရညဝနပတ္ထာနိ ပန္တာနိ သေနာသနာနိ ပဋိသေဝိတု’’န္တိ။ ဒသမံ။

ဖာသုဝိဟာရဝဂ္ဂေါ ပဌမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

သာရဇ္ဇံ သင်္ကိတော စောရော၊ သုခုမာလံ ဖာသု ပဉ္စမံ။

အာနန္ဒ သီလာသေခါ စ၊ စာတုဒ္ဒိသော အရညေန စာတိ။