သုမနဝဂ္ဂေါ

၄. သုမနဝဂ္ဂေါ

၁. သုမနသုတ္တံ

၃၁. ဧကံ သမယံ။ပေ.။ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ သုမနာ ရာဇကုမာရီ ပဉ္စဟိ ရထသတေဟိ ပဉ္စဟိ ရာဇကုမာရိသတေဟိ ပရိဝုတာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ သုမနာ ရာဇကုမာရီ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဣဓဿု, ဘန္တေ, ဘဂဝတော ဒွေ သာဝကာ သမသဒ္ဓါ သမသီလာ သမပညာ – ဧကော ဒါယကော, ဧကော အဒါယကော။ တေ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇေယျုံ။ ဒေဝဘူတာနံ ပန နေသံ [တေသံ (သီ.)], ဘန္တေ, သိယာ ဝိသေသော, သိယာ နာနာကရဏ’’န္တိ?

‘‘သိယာ, သုမနေ’’တိ ဘဂဝါ အဝေါစ – ‘‘ယော သော, သုမနေ, ဒါယကော သော အမုံ အဒါယကံ ဒေဝဘူတော သမာနော ပဉ္စဟိ ဌာနေဟိ အဓိဂဏှာတိ – ဒိဗ္ဗေန အာယုနာ, ဒိဗ္ဗေန ဝဏ္ဏေန, ဒိဗ္ဗေန သုခေန, ဒိဗ္ဗေန ယသေန, ဒိဗ္ဗေန အာဓိပတေယျေန။ ယော သော, သုမနေ, ဒါယကော သော အမုံ အဒါယကံ ဒေဝဘူတော သမာနော ဣမေဟိ ပဉ္စဟိ ဌာနေဟိ အဓိဂဏှာတိ’’။

‘‘သစေ ပန တေ, ဘန္တေ, တတော စုတာ ဣတ္ထတ္တံ အာဂစ္ဆန္တိ, မနုဿဘူတာနံ ပန နေသံ, ဘန္တေ, သိယာ ဝိသေသော, သိယာ နာနာကရဏ’’န္တိ? ‘‘သိယာ, သုမနေ’’တိ ဘဂဝါ အဝေါစ – ‘‘ယော သော, သုမနေ, ဒါယကော သော အမုံ အဒါယကံ မနုဿဘူတော သမာနော ပဉ္စဟိ ဌာနေဟိ အဓိဂဏှာတိ – မာနုသကေန အာယုနာ, မာနုသကေန ဝဏ္ဏေန, မာနုသကေန သုခေန, မာနုသကေန ယသေန, မာနုသကေန အာဓိပတေယျေန။ ယော သော, သုမနေ, ဒါယကော သော အမုံ အဒါယကံ မနုဿဘူတော သမာနော ဣမေဟိ ပဉ္စဟိ ဌာနေဟိ အဓိဂဏှာတိ’’။

‘‘သစေ ပန တေ, ဘန္တေ, ဥဘော အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ, ပဗ္ဗဇိတာနံ ပန နေသံ, ဘန္တေ , သိယာ ဝိသေသော, သိယာ နာနာကရဏ’’န္တိ? ‘‘သိယာ, သုမနေ’’တိ ဘဂဝါ အဝေါစ – ‘‘ယော သော, သုမနေ, ဒါယကော သော အမုံ အဒါယကံ ပဗ္ဗဇိတော သမာနော ပဉ္စဟိ ဌာနေဟိ အဓိဂဏှာတိ – ယာစိတောဝ ဗဟုလံ စီဝရံ ပရိဘုဉ္ဇတိ အပ္ပံ အယာစိတော, ယာစိတောဝ ဗဟုလံ ပိဏ္ဍပါတံ ပရိဘုဉ္ဇတိ အပ္ပံ အယာစိတော, ယာစိတောဝ ဗဟုလံ သေနာသနံ ပရိဘုဉ္ဇတိ အပ္ပံ အယာစိတော, ယာစိတောဝ ဗဟုလံ ဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရံ ပရိဘုဉ္ဇတိ အပ္ပံ အယာစိတော။ ယေဟိ ခေါ ပန သဗြဟ္မစာရီဟိ သဒ္ဓိံ ဝိဟရတိ တ္ယဿ မနာပေနေဝ ဗဟုလံ ကာယကမ္မေန သမုဒါစရန္တိ အပ္ပံ အမနာပေန, မနာပေနေဝ ဗဟုလံ ဝစီကမ္မေန သမုဒါစရန္တိ အပ္ပံ အမနာပေန, မနာပေနေဝ ဗဟုလံ မနောကမ္မေန သမုဒါစရန္တိ အပ္ပံ အမနာပေန, မနာပံယေဝ ဗဟုလံ ဥပဟာရံ ဥပဟရန္တိ အပ္ပံ အမနာပံ ။ ယော သော, သုမနေ, ဒါယကော သော အမုံ အဒါယကံ ပဗ္ဗဇိတော သမာနော ဣမေဟိ ပဉ္စဟိ ဌာနေဟိ အဓိဂဏှာတီ’’တိ။

‘‘သစေ ပန တေ, ဘန္တေ, ဥဘော အရဟတ္တံ ပါပုဏန္တိ, အရဟတ္တပ္ပတ္တာနံ ပန နေသံ, ဘန္တေ, သိယာ ဝိသေသော, သိယာ နာနာကရဏ’’န္တိ? ‘‘ဧတ္ထ ခေါ ပနေသာဟံ, သုမနေ, န ကိဉ္စိ နာနာကရဏံ ဝဒါမိ, ယဒိဒံ ဝိမုတ္တိယာ ဝိမုတ္တိ’’န္တိ [ဝိမုတ္တန္တိ (သျာ. ကံ.)]။

‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘန္တေ, အဗ္ဘုတံ, ဘန္တေ! ယာဝဉ္စိဒံ, ဘန္တေ, အလမေဝ ဒါနာနိ ဒါတုံ အလံ ပုညာနိ ကာတုံ; ယတြ ဟိ နာမ ဒေဝဘူတဿာပိ ဥပကာရာနိ ပုညာနိ, မနုဿဘူတဿာပိ ဥပကာရာနိ ပုညာနိ, ပဗ္ဗဇိတဿာပိ ဥပကာရာနိ ပုညာနီ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေတံ, သုမနေ! အလဉှိ, သုမနေ, ဒါနာနိ ဒါတုံ အလံ ပုညာနိ ကာတုံ! ဒေဝဘူတဿာပိ ဥပကာရာနိ ပုညာနိ, မနုဿဘူတဿာပိ ဥပကာရာနိ ပုညာနိ, ပဗ္ဗဇိတဿာပိ ဥပကာရာနိ ပုညာနီ’’တိ ။

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ ဣဒံ ဝတွာန [ဣဒံ ဝတွာ (သီ. ဣ.) ဧဝမုပရိပိ] သုဂတော အထာပရံ ဧတဒဝေါစ သတ္ထာ –

‘‘ယထာပိ စန္ဒော ဝိမလော၊ ဂစ္ဆံ အာကာသဓါတုယာ။

သဗ္ဗေ တာရာဂဏေ လောကေ၊ အာဘာယ အတိရောစတိ။

‘‘တထေဝ သီလသမ္ပန္နော၊ သဒ္ဓေါ ပုရိသပုဂ္ဂလော။

သဗ္ဗေ မစ္ဆရိနော လောကေ၊ စာဂေန အတိရောစတိ။

‘‘ယထာပိ မေဃော ထနယံ၊ ဝိဇ္ဇုမာလီ သတက္ကကု။

ထလံ နိန္နဉ္စ ပူရေတိ၊ အဘိဝဿံ ဝသုန္ဓရံ။

‘‘ဧဝံ ဒဿနသမ္ပန္နော၊ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသာဝကော။

မစ္ဆရိံ အဓိဂဏှာတိ၊ ပဉ္စဌာနေဟိ ပဏ္ဍိတော။

‘‘အာယုနာ ယသသာ စေဝ [အာယုနာ စ ယသေန စ (က.)]၊ ဝဏ္ဏေန စ သုခေန စ။

သ ဝေ ဘောဂပရိဗ္ယူဠ္ဟော [ဘောဂပရိဗ္ဗူဠ္ဟော (သီ.)]၊ ပေစ္စ သဂ္ဂေ ပမောဒတီ’’တိ။ ပဌမံ။

၂. စုန္ဒီသုတ္တံ

၃၂. ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ အထ ခေါ စုန္ဒီ ရာဇကုမာရီ ပဉ္စဟိ ရထသတေဟိ ပဉ္စဟိ စ ကုမာရိသတေဟိ ပရိဝုတာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ စုန္ဒီ ရာဇကုမာရီ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘အမှာကံ, ဘန္တေ, ဘာတာ စုန္ဒော နာမ ရာဇကုမာရော, သော ဧဝမာဟ – ‘ယဒေဝ သော ဟောတိ ဣတ္ထီ ဝါ ပုရိသော ဝါ ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂတော, ဓမ္မံ သရဏံ ဂတော, သသံဃံ သရဏံ ဂတော, ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော, အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတော, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတော, မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတော, သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ပဋိဝိရတော, သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံယေဝ ဥပပဇ္ဇတိ, နော ဒုဂ္ဂတိ’န္တိ။ သာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ ပုစ္ဆာမိ – ‘ကထံရူပေ ခေါ, ဘန္တေ, သတ္ထရိ ပသန္နော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံယေဝ ဥပပဇ္ဇတိ, နော ဒုဂ္ဂတိံ? ကထံရူပေ ဓမ္မေ ပသန္နော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံယေဝ ဥပပဇ္ဇတိ, နော ဒုဂ္ဂတိံ? ကထံရူပေ သံဃေ ပသန္နော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံယေဝ ဥပပဇ္ဇတိ, နော ဒုဂ္ဂတိံ? ကထံရူပေသု သီလေသု ပရိပူရကာရီ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံယေဝ ဥပပဇ္ဇတိ, နော ဒုဂ္ဂတိ’’’န္တိ?

‘‘ယာဝတာ, စုန္ဒိ, သတ္တာ အပဒါ ဝါ ဒွိပဒါ ဝါ စတုပ္ပဒါ ဝါ ဗဟုပ္ပဒါ ဝါ [အပါဒါ ဝါ ဒွီပါဒါ ဝါစတုပ္ပါဒါ ဝါ ဗဟုပ္ပါဒါ ဝါ (သီ.) အ. နိ. ၄.၃၄; ဣတိဝု. ၉၀] ရူပိနော ဝါ အရူပိနော ဝါ သညိနော ဝါ အသညိနော ဝါ နေဝသညိနာသညိနော ဝါ, တထာဂတော တေသံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ။ ယေ ခေါ, စုန္ဒိ, ဗုဒ္ဓေ ပသန္နာ, အဂ္ဂေ တေ ပသန္နာ။ အဂ္ဂေ ခေါ ပန ပသန္နာနံ အဂ္ဂေါ ဝိပါကော ဟောတိ။

‘‘ယာဝတာ, စုန္ဒိ, ဓမ္မာ သင်္ခတာ, အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ တေသံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ။ ယေ, စုန္ဒိ, အရိယေ အဋ္ဌင်္ဂိကေ မဂ္ဂေ ပသန္နာ, အဂ္ဂေ တေ ပသန္နာ, အဂ္ဂေ ခေါ ပန ပသန္နာနံ အဂ္ဂေါ ဝိပါကော ဟောတိ။

‘‘ယာဝတာ , စုန္ဒိ, ဓမ္မာ သင်္ခတာ ဝါ အသင်္ခတာ ဝါ, ဝိရာဂေါ တေသံ [တေသံ ဓမ္မာနံ (သီ. ဣ. က.)] အဂ္ဂမက္ခာယတိ, ယဒိဒံ – မဒနိမ္မဒနော ပိပါသဝိနယော အာလယသမုဂ္ဃါတော ဝဋ္ဋုပစ္ဆေဒေါ တဏှာက္ခယော ဝိရာဂေါ နိရောဓေါ နိဗ္ဗာနံ။ ယေ ခေါ, စုန္ဒိ , ဝိရာဂေ ဓမ္မေ ပသန္နာ, အဂ္ဂေ တေ ပသန္နာ။ အဂ္ဂေ ခေါ ပန ပသန္နာနံ အဂ္ဂေါ ဝိပါကော ဟောတိ။

‘‘ယာဝတာ, စုန္ဒိ, သံဃာ ဝါ ဂဏာ ဝါ, တထာဂတသာဝကသံဃော တေသံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ, ယဒိဒံ – စတ္တာရိ ပုရိသယုဂါနိ အဋ္ဌ ပုရိသပုဂ္ဂလာ, ဧသ ဘဂဝတော သာဝကသံဃော အာဟုနေယျော ပါဟုနေယျော ဒက္ခိဏေယျော အဉ္ဇလိကရဏီယော အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿ။ ယေ ခေါ, စုန္ဒိ, သံဃေ ပသန္နာ, အဂ္ဂေ တေ ပသန္နာ။ အဂ္ဂေ ခေါ ပန ပသန္နာနံ အဂ္ဂေါ ဝိပါကော ဟောတိ။

‘‘ယာဝတာ, စုန္ဒိ, သီလာနိ, အရိယကန္တာနိ သီလာနိ တေသံ [အရိယကန္တာနိတေသံ (သီ. သျာ. ကံ.)] အဂ္ဂမက္ခာယတိ, ယဒိဒံ – အခဏ္ဍာနိ အစ္ဆိဒ္ဒါနိ အသဗလာနိ အကမ္မာသာနိ ဘုဇိဿာနိ ဝိညုပ္ပသတ္ထာနိ အပရာမဋ္ဌာနိ သမာဓိသံဝတ္တနိကာနိ။ ယေ ခေါ, စုန္ဒိ, အရိယကန္တေသု သီလေသု ပရိပူရကာရိနော, အဂ္ဂေ တေ ပရိပူရကာရိနော။ အဂ္ဂေ ခေါ ပန ပရိပူရကာရီနံ အဂ္ဂေါ ဝိပါကော ဟောတီ’’တိ။

‘‘အဂ္ဂတော ဝေ ပသန္နာနံ၊ အဂ္ဂံ ဓမ္မံ ဝိဇာနတံ။

အဂ္ဂေ ဗုဒ္ဓေ ပသန္နာနံ၊ ဒက္ခိဏေယျေ အနုတ္တရေ။

‘‘အဂ္ဂေ ဓမ္မေ ပသန္နာနံ၊ ဝိရာဂူပသမေ သုခေ။

အဂ္ဂေ သံဃေ ပသန္နာနံ၊ ပုညက္ခေတ္တေ အနုတ္တရေ။

‘‘အဂ္ဂသ္မိံ ဒါနံ ဒဒတံ၊ အဂ္ဂံ ပုညံ ပဝဍ္ဎတိ။

အဂ္ဂံ အာယု စ ဝဏ္ဏော စ၊ ယသော ကိတ္တိ သုခံ ဗလံ။

‘‘အဂ္ဂဿ ဒါတာ မေဓါဝီ၊ အဂ္ဂဓမ္မသမာဟိတော။

ဒေဝဘူတော မနုဿော ဝါ၊ အဂ္ဂပ္ပတ္တော ပမောဒတီ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃. ဥဂ္ဂဟသုတ္တံ

၃၃. ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဘဒ္ဒိယေ ဝိဟရတိ ဇာတိယာ ဝနေ။ အထ ခေါ ဥဂ္ဂဟော မေဏ္ဍကနတ္တာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဥဂ္ဂဟော မေဏ္ဍကနတ္တာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘အဓိဝါသေတု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သွာတနာယ အတ္တစတုတ္ထော ဘတ္တ’’န္တိ ။ အဓိဝါသေသိ ဘဂဝါ တုဏှီဘာဝေန။ အထ ခေါ ဥဂ္ဂဟော မေဏ္ဍကနတ္တာ ဘဂဝတော အဓိဝါသနံ ဝိဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန ဥဂ္ဂဟဿ မေဏ္ဍကနတ္တုနော နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ အထ ခေါ ဥဂ္ဂဟော မေဏ္ဍကနတ္တာ ဘဂဝန္တံ ပဏီတေန ခါဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေသိ သမ္ပဝါရေသိ။ အထ ခေါ ဥဂ္ဂဟော မေဏ္ဍကနတ္တာ ဘဂဝန္တံ ဘုတ္တာဝိံ ဩနီတပတ္တပါဏိံ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဥဂ္ဂဟော မေဏ္ဍကနတ္တာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣမာ မေ, ဘန္တေ, ကုမာရိယော ပတိကုလာနိ ဂမိဿန္တိ။ ဩဝဒတု တာသံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ; အနုသာသတု တာသံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ, ယံ တာသံ အဿ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယာ’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ တာ ကုမာရိယော ဧတဒဝေါစ – ‘‘တသ္မာတိဟ, ကုမာရိယော, ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ယဿ ဝေါ [ယဿ ခေါ (သီ. သျာ. ကံ.)] မာတာပိတရော ဘတ္တုနော ဒဿန္တိ အတ္ထကာမာ ဟိတေသိနော အနုကမ္ပကာ အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ, တဿ ဘဝိဿာမ ပုဗ္ဗုဋ္ဌာယိနိယော ပစ္ဆာနိပါတိနိယော ကိံကာရပဋိဿာဝိနိယော မနာပစာရိနိယော ပိယဝါဒိနိယော’တိ။ ဧဝဉှိ ဝေါ, ကုမာရိယော, သိက္ခိတဗ္ဗံ။

‘‘တသ္မာတိဟ, ကုမာရိယော, ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ယေ တေ ဘတ္တု ဂရုနော [ဂုရုနော (က.)] ဘဝိဿန္တိ မာတာတိ ဝါ ပိတာတိ ဝါ သမဏဗြာဟ္မဏာတိ ဝါ, တေ သက္ကရိဿာမ ဂရုံ ကရိဿာမ [ဂရုကရိဿာမ (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)] မာနေဿာမ ပူဇေဿာမ အဗ္ဘာဂတေ စ အာသနောဒကေန ပဋိပူဇေဿာမာ’တိ [ပူဇေဿာမာတိ (သီ.)]။ ဧဝဉှိ ဝေါ, ကုမာရိယော, သိက္ခိတဗ္ဗံ။

‘‘တသ္မာတိဟ , ကုမာရိယော, ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ယေ တေ ဘတ္တု အဗ္ဘန္တရာ ကမ္မန္တာ ဥဏ္ဏာတိ ဝါ ကပ္ပါသာတိ ဝါ, တတ္ထ ဒက္ခာ ဘဝိဿာမ အနလသာ , တတ္ရုပါယာယ ဝီမံသာယ သမန္နာဂတာ, အလံ ကာတုံ အလံ သံဝိဓါတု’န္တိ။ ဧဝဉှိ ဝေါ, ကုမာရိယော, သိက္ခိတဗ္ဗံ။

‘‘တသ္မာတိဟ, ကုမာရိယော, ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ယော သော ဘတ္တု အဗ္ဘန္တရော [အဗ္ဘန္တရေ (က.)] အန္တောဇနော ဒါသာတိ ဝါ ပေဿာတိ ဝါ ကမ္မကရာတိ ဝါ, တေသံ ကတဉ္စ ကတတော ဇာနိဿာမ အကတဉ္စ အကတတော ဇာနိဿာမ, ဂိလာနကာနဉ္စ ဗလာဗလံ ဇာနိဿာမ, ခါဒနီယံ ဘောဇနီယဉ္စဿ ပစ္စံသေန [ပစ္စယံ တေန (က. သီ.), ပစ္စယံသေန (သျာ. ကံ.), ပစ္စယံ သေနာသနံ ပစ္စတ္တံသေန (က.) အ. နိ. ၈.၄၆] သံဝိဘဇိဿာမာ’တိ [ဝိဘဇိဿာမာတိ (သီ. သျာ. ကံ.)]။ ဧဝဉှိ ဝေါ, ကုမာရိယော, သိက္ခိတဗ္ဗံ။

‘‘တသ္မာတိဟ, ကုမာရိယော, ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ယံ ဘတ္တာ အာဟရိဿတိ ဓနံ ဝါ ဓညံ ဝါ ရဇတံ ဝါ ဇာတရူပံ ဝါ, တံ အာရက္ခေန [တံ အာရက္ခာယ (သီ.)] ဂုတ္တိယာ သမ္ပာဒေဿာမ, တတ္ထ စ ဘဝိဿာမ အဓုတ္တီ အထေနီ အသောဏ္ဍီ အဝိနာသိကာယော’တိ။ ဧဝဉှိ ဝေါ, ကုမာရိယော, သိက္ခိတဗ္ဗံ။ ဣမေဟိ ခေါ, ကုမာရိယော, ပဉ္စဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော မာတုဂါမော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ မနာပကာယိကာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ။

‘‘ယော နံ ဘရတိ သဗ္ဗဒါ၊ နိစ္စံ အာတာပိ ဥဿုကော။

သဗ္ဗကာမဟရံ ပေါသံ၊ ဘတ္တာရံ နာတိမညတိ။

‘‘န စာပိ သောတ္ထိ ဘတ္တာရံ၊ ဣဿာစာရေန [ဣစ္ဆာစာရေန (သီ.)၊ ဣဿာဝါဒေန (ဣ.)] ရောသယေ။

ဘတ္တု စ ဂရုနော သဗ္ဗေ၊ ပဋိပူဇေတိ ပဏ္ဍိတာ။

‘‘ဥဋ္ဌာဟိကာ [ဥဋ္ဌာယိကာ (သျာ. ကံ. က.)] အနလသာ၊ သင်္ဂဟိတပရိဇ္ဇနာ။

ဘတ္တု မနာပံ [မနာပါ (သီ.)] စရတိ၊ သမ္ဘတံ အနုရက္ခတိ။

‘‘ယာ ဧဝံ ဝတ္တတီ နာရီ၊ ဘတ္တုဆန္ဒဝသာနုဂါ။

မနာပါ နာမ တေ ဒေဝါ၊ ယတ္ထ သာ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ။ တတိယံ။

၄. သီဟသေနာပတိသုတ္တံ

၃၄. ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ မဟာဝနေ ကူဋာဂါရသာလာယံ။ အထ ခေါ သီဟော သေနာပတိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သီဟော သေနာပတိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သက္ကာ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သန္ဒိဋ္ဌိကံ ဒါနဖလံ ပညာပေတု’’န္တိ?

‘‘သက္ကာ, သီဟာ’’တိ ဘဂဝါ အဝေါစ – ‘‘ဒါယကော, သီဟ, ဒါနပတိ ဗဟုနော ဇနဿ ပိယော ဟောတိ မနာပေါ။ ယမ္ပိ, သီဟ, ဒါယကော ဒါနပတိ ဗဟုနော ဇနဿ ပိယော ဟောတိ မနာပေါ, ဣဒမ္ပိ သန္ဒိဋ္ဌိကံ ဒါနဖလံ။

‘‘ပုန စပရံ, သီဟ, ဒါယကံ ဒါနပတိံ သန္တော သပ္ပုရိသာ ဘဇန္တိ။ ယမ္ပိ, သီဟ, ဒါယကံ ဒါနပတိံ သန္တော သပ္ပုရိသာ ဘဇန္တိ, ဣဒမ္ပိ သန္ဒိဋ္ဌိကံ ဒါနဖလံ။

‘‘ပုန စပရံ, သီဟ, ဒါယကဿ ဒါနပတိနော ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂစ္ဆတိ။ ယမ္ပိ, သီဟ, ဒါယကဿ ဒါနပတိနော ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂစ္ဆတိ, ဣဒမ္ပိ သန္ဒိဋ္ဌိကံ ဒါနဖလံ။

‘‘ပုန စပရံ, သီဟ, ဒါယကော ဒါနပတိ ယံ ယဒေဝ ပရိသံ ဥပသင်္ကမတိ – ယဒိ ခတ္တိယပရိသံ ယဒိ ဗြာဟ္မဏပရိသံ ယဒိ ဂဟပတိပရိသံ ယဒိ သမဏပရိသံ – ဝိသာရဒေါ [ဝိသာရဒေါဝ (သီ.) အ. နိ. ၇.၅၇ ပဿိတဗ္ဗံ] ဥပသင်္ကမတိ အမင္ကုဘူတော။ ယမ္ပိ, သီဟ, ဒါယကော ဒါနပတိ ယံ ယဒေဝ ပရိသံ ဥပသင်္ကမတိ – ယဒိ ခတ္တိယပရိသံ ယဒိ ဗြာဟ္မဏပရိသံ ယဒိ ဂဟပတိပရိသံ ယဒိ သမဏပရိသံ – ဝိသာရဒေါ ဥပသင်္ကမတိ အမင္ကုဘူတော, ဣဒမ္ပိ သန္ဒိဋ္ဌိကံ ဒါနဖလံ။

‘‘ပုန စပရံ, သီဟ, ဒါယကော ဒါနပတိ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတိ။ ယမ္ပိ, သီဟ, ဒါယကော ဒါနပတိ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတိ, ဣဒံ [ဣဒမ္ပိ သီဟ (က.)] သမ္ပရာယိကံ ဒါနဖလ’’န္တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ သီဟော သေနာပတိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယာနိမာနိ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ စတ္တာရိ သန္ဒိဋ္ဌိကာနိ ဒါနဖလာနိ အက္ခာတာနိ, နာဟံ ဧတ္ထ ဘဂဝတော သဒ္ဓါယ ဂစ္ဆာမိ; အဟံ ပေတာနိ ဇာနာမိ။ အဟံ, ဘန္တေ, ဒါယကော ဒါနပတိ ဗဟုနော ဇနဿ ပိယော မနာပေါ။ အဟံ, ဘန္တေ, ဒါယကော ဒါနပတိ; မံ သန္တော သပ္ပုရိသာ ဘဇန္တိ။ အဟံ, ဘန္တေ, ဒါယကော ဒါနပတိ; မယှံ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော – ‘သီဟော သေနာပတိ ဒါယကော ကာရကော သင္ဃုပဋ္ဌာကော’တိ။ အဟံ, ဘန္တေ , ဒါယကော ဒါနပတိ ယံ ယဒေဝ ပရိသံ ဥပသင်္ကမာမိ – ယဒိ ခတ္တိယပရိသံ ယဒိ ဗြာဟ္မဏပရိသံ ယဒိ ဂဟပတိပရိသံ ယဒိ သမဏပရိသံ – ဝိသာရဒေါ ဥပသင်္ကမာမိ အမင္ကုဘူတော။ ယာနိမာနိ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ စတ္တာရိ သန္ဒိဋ္ဌိကာနိ ဒါနဖလာနိ အက္ခာတာနိ, နာဟံ ဧတ္ထ ဘဂဝတော သဒ္ဓါယ ဂစ္ဆာမိ; အဟံ ပေတာနိ ဇာနာမိ။ ယဉ္စ ခေါ မံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဧဝမာဟ – ‘ဒါယကော, သီဟ, ဒါနပတိ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတီ’တိ, ဧတာဟံ န ဇာနာမိ; ဧတ္ထ စ ပနာဟံ ဘဂဝတော သဒ္ဓါယ ဂစ္ဆာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေတံ, သီဟ, ဧဝမေတံ, သီဟ! ဒါယကော ဒါနပတိ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ။

‘‘ဒဒံ ပိယော ဟောတိ ဘဇန္တိ နံ ဗဟူ၊

ကိတ္တိဉ္စ ပပ္ပောတိ ယသော စ ဝဍ္ဎတိ [ယသဿ ဝဍ္ဎတိ (သျာ. ကံ.)၊ ယသံ ပဝဍ္ဎတိ (က.)]။

အမင္ကုဘူတော ပရိသံ ဝိဂါဟတိ၊

ဝိသာရဒေါ ဟောတိ နရော အမစ္ဆရီ။

‘‘တသ္မာ ဟိ ဒါနာနိ ဒဒန္တိ ပဏ္ဍိတာ၊

ဝိနေယျ မစ္ဆေရမလံ သုခေသိနော။

တေ ဒီဃရတ္တံ တိဒိဝေ ပတိဋ္ဌိတာ၊

ဒေဝါနံ သဟဗျဂတာ ရမန္တိ တေ [သဟဗျတံ ဂတာ ရမန္တိ (သီ.)၊ သဟဗျတာ ရမန္တိ တေ (က.)]။

‘‘ကတာဝကာသာ ကတကုသလာ ဣတော စုတာ [တတော စုတာ (သီ.)]၊

သယံပဘာ အနုဝိစရန္တိ နန္ဒနံ [နန္ဒနေ (သျာ. ကံ.)]။

တေ တတ္ထ နန္ဒန္တိ ရမန္တိ မောဒရေ၊

သမပ္ပိတာ ကာမဂုဏေဟိ ပဉ္စဟိ။

‘‘ကတွာန ဝါက္ယံ အသိတဿ တာဒိနော၊

ရမန္တိ သဂ္ဂေ [ရမန္တိ သုမနာ (က.)၊ ကမန္တိ သဗ္ဗေ (သျာ. ကံ.)] သုဂတဿ သာဝကာ’’တိ။ စတုတ္ထံ။

၅. ဒါနာနိသံသသုတ္တံ

၃၅. ‘‘ပဉ္စိမေ , ဘိက္ခဝေ, ဒါနေ အာနိသံသာ။ ကတမေ ပဉ္စ? ဗဟုနော ဇနဿ ပိယော ဟောတိ မနာပေါ; သန္တော သပ္ပုရိသာ ဘဇန္တိ; ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂစ္ဆတိ; ဂိဟိဓမ္မာ အနပဂတော [ဂိဟိဓမ္မာ အနပေတော (သီ. ဣ.), ဂိဟိဓမ္မမနုပဂတော (က.)] ဟောတိ; ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတိ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စ ဒါနေ အာနိသံသာ’’တိ။

‘‘ဒဒမာနော ပိယော ဟောတိ၊ သတံ ဓမ္မံ အနုက္ကမံ။

သန္တော နံ သဒါ ဘဇန္တိ [သန္တော ဘဇန္တိ သပ္ပုရိသာ (သီ.)]၊ သညတာ ဗြဟ္မစာရယော။

‘‘တေ တဿ ဓမ္မံ ဒေသေန္တိ၊ သဗ္ဗဒုက္ခာပနူဒနံ။

ယံ သော ဓမ္မံ ဣဓညာယ၊ ပရိနိဗ္ဗာတိ အနာသဝေါ’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆. ကာလဒါနသုတ္တံ

၃၆. ‘‘ပဉ္စိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, ကာလဒါနာနိ။ ကတမာနိ ပဉ္စ? အာဂန္တုကဿ ဒါနံ ဒေတိ; ဂမိကဿ ဒါနံ ဒေတိ; ဂိလာနဿ ဒါနံ ဒေတိ; ဒုဗ္ဘိက္ခေ ဒါနံ ဒေတိ; ယာနိ တာနိ နဝသဿာနိ နဝဖလာနိ တာနိ ပဌမံ သီလဝန္တေသု ပတိဋ္ဌာပေတိ။ ဣမာနိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စ ကာလဒါနာနီ’’တိ။

‘‘ကာလေ ဒဒန္တိ သပ္ပညာ၊ ဝဒညူ ဝီတမစ္ဆရာ။

ကာလေန ဒိန္နံ အရိယေသု၊ ဥဇုဘူတေသု တာဒိသု။

‘‘ဝိပ္ပသန္နမနာ တဿ၊ ဝိပုလာ ဟောတိ ဒက္ခိဏာ။

ယေ တတ္ထ အနုမောဒန္တိ၊ ဝေယျာဝစ္စံ ကရောန္တိ ဝါ။

န တေန [န တေသံ (ဣ. က.)] ဒက္ခိဏာ ဦနာ၊ တေပိ ပုညဿ ဘာဂိနော။

‘‘တသ္မာ ဒဒေ အပ္ပဋိဝါနစိတ္တော၊ ယတ္ထ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ။

ပုညာနိ ပရလောကသ္မိံ၊ ပတိဋ္ဌာ ဟောန္တိ ပါဏိန’’န္တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၉. ဘောဇနသုတ္တံ

၃၇. ‘‘ဘောဇနံ , ဘိက္ခဝေ, ဒဒမာနော ဒါယကော ပဋိဂ္ဂါဟကာနံ ပဉ္စ ဌာနာနိ ဒေတိ။ ကတမာနိ ပဉ္စ? အာယုံ ဒေတိ, ဝဏ္ဏံ ဒေတိ, သုခံ ဒေတိ, ဗလံ ဒေတိ, ပဋိဘာနံ [ပဋိဘာဏံ (သီ.)] ဒေတိ။ အာယုံ ခေါ ပန ဒတွာ အာယုဿ ဘာဂီ ဟောတိ ဒိဗ္ဗဿ ဝါ မာနုသဿ ဝါ; ဝဏ္ဏံ ဒတွာ ဝဏ္ဏဿ ဘာဂီ ဟောတိ ဒိဗ္ဗဿ ဝါ မာနုသဿ ဝါ; သုခံ ဒတွာ သုခဿ ဘာဂီ ဟောတိ ဒိဗ္ဗဿ ဝါ မာနုသဿ ဝါ; ဗလံ ဒတွာ ဗလဿ ဘာဂီ ဟောတိ ဒိဗ္ဗဿ ဝါ မာနုသဿ ဝါ; ပဋိဘာနံ ဒတွာ ပဋိဘာနဿ ဘာဂီ ဟောတိ ဒိဗ္ဗဿ ဝါ မာနုသဿ ဝါ။ ဘောဇနံ, ဘိက္ခဝေ, ဒဒမာနော ဒါယကော ပဋိဂ္ဂါဟကာနံ ဣမာနိ ပဉ္စ ဌာနာနိ ဒေတီ’’တိ။

‘‘အာယုဒေါ ဗလဒေါ ဓီရော၊ ဝဏ္ဏဒေါ ပဋိဘာနဒေါ။

သုခဿ ဒါတာ မေဓါဝီ၊ သုခံ သော အဓိဂစ္ဆတိ။

‘‘အာယုံ ဒတွာ ဗလံ ဝဏ္ဏံ၊ သုခဉ္စ ပဋိဘာနကံ [ပဋိဘာဏကံ (သီ.)၊ ပဋိဘာနဒေါ (သျာ. ကံ. ဣ. က.)]။

ဒီဃာယု ယသဝါ ဟောတိ၊ ယတ္ထ ယတ္ထူပပဇ္ဇတီ’’တိ။ သတ္တမံ။

၈. သဒ္ဓသုတ္တံ

၃၈. ‘‘ပဉ္စိမေ , ဘိက္ခဝေ, သဒ္ဓေ ကုလပုတ္တေ အာနိသံသာ။ ကတမေ ပဉ္စ? ယေ တေ, ဘိက္ခဝေ, လောကေ သန္တော သပ္ပုရိသာ တေ သဒ္ဓညေဝ ပဌမံ အနုကမ္ပန္တာ အနုကမ္ပန္တိ, နော တထာ အဿဒ္ဓံ; သဒ္ဓညေဝ ပဌမံ ဥပသင်္ကမန္တာ ဥပသင်္ကမန္တိ, နော တထာ အဿဒ္ဓံ; သဒ္ဓညေဝ ပဌမံ ပဋိဂ္ဂဏှန္တာ ပဋိဂ္ဂဏှန္တိ, နော တထာ အဿဒ္ဓံ; သဒ္ဓညေဝ ပဌမံ ဓမ္မံ ဒေသေန္တာ ဒေသေန္တိ, နော တထာ အဿဒ္ဓံ; သဒ္ဓေါ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတိ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စ သဒ္ဓေ ကုလပုတ္တေ အာနိသံသာ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, သုဘူမိယံ စတုမဟာပထေ မဟာနိဂြောဓေါ သမန္တာ ပက္ခီနံ ပဋိသရဏံ ဟောတိ; ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သဒ္ဓေါ ကုလပုတ္တော ဗဟုနော ဇနဿ ပဋိသရဏံ ဟောတိ ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီနံ ဥပါသကာနံ ဥပါသိကာန’’န္တိ။

‘‘သာခါပတ္တဖလူပေတော [သာခါပတ္တဗဟုပေတော (ကတ္ထစိ)၊ သာခါပတ္တပလာသူပေတော (?)]၊ ခန္ဓိမာဝ [ခန္ဓိမာ စ (သီ.)] မဟာဒုမော။

မူလဝါ ဖလသမ္ပန္နော၊ ပတိဋ္ဌာ ဟောတိ ပက္ခိနံ။

‘‘မနောရမေ အာယတနေ၊ သေဝန္တိ နံ ဝိဟင်္ဂမာ။

ဆာယံ ဆာယတ္ထိကာ [ဆာယတ္ထိနော (သီ.)] ယန္တိ၊ ဖလတ္ထာ ဖလဘောဇိနော။

‘‘တထေဝ သီလသမ္ပန္နံ၊ သဒ္ဓံ ပုရိသပုဂ္ဂလံ။

နိဝါတဝုတ္တိံ အတ္ထဒ္ဓံ၊ သောရတံ သခိလံ မုဒုံ။

‘‘ဝီတရာဂါ ဝီတဒေါသာ၊ ဝီတမောဟာ အနာသဝါ။

ပုညက္ခေတ္တာနိ လောကသ္မိံ၊ သေဝန္တိ တာဒိသံ နရံ။

‘‘တေ တဿ ဓမ္မံ ဒေသေန္တိ၊ သဗ္ဗဒုက္ခာပနူဒနံ။

ယံ သော ဓမ္မံ ဣဓညာယ၊ ပရိနိဗ္ဗာတိ အနာသဝေါ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉. ပုတ္တသုတ္တံ

၃၉. ‘‘ပဉ္စိမာနိ , ဘိက္ခဝေ, ဌာနာနိ သမ္ပဿန္တာ မာတာပိတရော ပုတ္တံ ဣစ္ဆန္တိ ကုလေ ဇာယမာနံ။ ကတမာနိ ပဉ္စ? ဘတော ဝါ နော ဘရိဿတိ; ကိစ္စံ ဝါ နော ကရိဿတိ; ကုလဝံသော စိရံ ဌဿတိ; ဒါယဇ္ဇံ ပဋိပဇ္ဇိဿတိ; အထ ဝါ ပန ပေတာနံ ကာလင်္ကတာနံ ဒက္ခိဏံ အနုပ္ပဒဿတီတိ။ ဣမာနိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စ ဌာနာနိ သမ္ပဿန္တာ မာတာပိတရော ပုတ္တံ ဣစ္ဆန္တိ ကုလေ ဇာယမာန’’န္တိ။

[ကထာ. ၄၉၁] ‘‘ပဉ္စ ဌာနာနိ သမ္ပဿံ၊ ပုတ္တံ ဣစ္ဆန္တိ ပဏ္ဍိတာ။

ဘတော ဝါ နော ဘရိဿတိ၊ ကိစ္စံ ဝါ နော ကရိဿတိ။

‘‘ကုလဝံသော စိရံ တိဋ္ဌေ၊ ဒါယဇ္ဇံ ပဋိပဇ္ဇတိ။

အထ ဝါ ပန ပေတာနံ၊ ဒက္ခိဏံ အနုပ္ပဒဿတိ။

‘‘ဌာနာနေတာနိ သမ္ပဿံ၊ ပုတ္တံ ဣစ္ဆန္တိ ပဏ္ဍိတာ။

တသ္မာ သန္တော သပ္ပုရိသာ၊ ကတညူ ကတဝေဒိနော။

‘‘ဘရန္တိ မာတာပိတရော၊ ပုဗ္ဗေ ကတမနုဿရံ။

ကရောန္တိ နေသံ ကိစ္စာနိ၊ ယထာ တံ ပုဗ္ဗကာရိနံ။

‘‘ဩဝါဒကာရီ ဘတပေါသီ၊ ကုလဝံသံ အဟာပယံ။

သဒ္ဓေါ သီလေန သမ္ပန္နော၊ ပုတ္တော ဟောတိ ပသံသိယော’’တိ။ နဝမံ။

၁၀. မဟာသာလပုတ္တသုတ္တံ

၄၀. ‘‘ဟိမဝန္တံ, ဘိက္ခဝေ, ပဗ္ဗတရာဇံ နိဿာယ မဟာသာလာ ပဉ္စဟိ ဝဍ္ဎီဟိ ဝဍ္ဎန္တိ။ ကတမာဟိ ပဉ္စဟိ? သာခါပတ္တပလာသေန ဝဍ္ဎန္တိ; တစေန ဝဍ္ဎန္တိ; ပပဋိကာယ ဝဍ္ဎန္တိ; ဖေဂ္ဂုနာ ဝဍ္ဎန္တိ; သာရေန ဝဍ္ဎန္တိ။ ဟိမဝန္တံ, ဘိက္ခဝေ, ပဗ္ဗတရာဇံ နိဿာယ မဟာသာလာ ဣမာဟိ ပဉ္စဟိ ဝဍ္ဎီဟိ ဝဍ္ဎန္တိ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သဒ္ဓံ ကုလပုတ္တံ နိဿာယ အန္တောဇနော ပဉ္စဟိ ဝဍ္ဎီဟိ ဝဍ္ဎတိ။ ကတမာဟိ ပဉ္စဟိ? သဒ္ဓါယ ဝဍ္ဎတိ; သီလေန ဝဍ္ဎတိ; သုတေန ဝဍ္ဎတိ; စာဂေန ဝဍ္ဎတိ; ပညာယ ဝဍ္ဎတိ။ သဒ္ဓံ, ဘိက္ခဝေ, ကုလပုတ္တံ နိဿာယ အန္တောဇနော ဣမာဟိ ပဉ္စဟိ ဝဍ္ဎီဟိ ဝဍ္ဎတီ’’တိ။

‘‘ယထာ ဟိ ပဗ္ဗတော သေလော၊ အရညသ္မိံ ဗြဟာဝနေ။

တံ ရုက္ခာ ဥပနိဿာယ၊ ဝဍ္ဎန္တေ တေ ဝနပ္ပတီ။

‘‘တထေဝ သီလသမ္ပန္နံ၊ သဒ္ဓံ ကုလပုတ္တံ ဣမံ [ကုလပတိံ ဣဓ (သီ.)၊ ကုလပုတ္တံ ဣဓ (သျာ.)]။

ဥပနိဿာယ ဝဍ္ဎန္တိ၊ ပုတ္တဒါရာ စ ဗန္ဓဝါ။

အမစ္စာ ဉာတိသံဃာ စ၊ ယေ စဿ အနုဇီဝိနော။

‘‘တ္ယဿ သီလဝတော သီလံ၊ စာဂံ သုစရိတာနိ စ။

ပဿမာနာနုကုဗ္ဗန္တိ၊ ယေ ဘဝန္တိ ဝိစက္ခဏာ။

‘‘ဣမံ ဓမ္မံ စရိတွာန၊ မဂ္ဂံ [သဂ္ဂံ (သျာ. က.)] သုဂတိဂါမိနံ။

နန္ဒိနော ဒေဝလောကသ္မိံ၊ မောဒန္တိ ကာမကာမိနော’’တိ။ ဒသမံ။

သုမနဝဂ္ဂေါ စတုတ္ထော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

သုမနာ စုန္ဒီ ဥဂ္ဂဟော၊ သီဟော ဒါနာနိသံသကော။

ကာလဘောဇနသဒ္ဓါ စ၊ ပုတ္တသာလေဟိ တေ ဒသာတိ။