ဣန္ဒြိယဝဂ္ဂေါ

(၁၆) ၁. ဣန္ဒြိယဝဂ္ဂေါ

၁. ဣန္ဒြိယသုတ္တံ

၁၅၁. ‘‘စတ္တာရိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, ဣန္ဒြိယာနိ။ ကတမာနိ စတ္တာရိ? သဒ္ဓိန္ဒြိယံ, ဝီရိယိန္ဒြိယံ, သတိန္ဒြိယံ, သမာဓိန္ဒြိယံ – ဣမာနိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတ္တာရိ ဣန္ဒြိယာနီ’’တိ။ ပဌမံ။

၂. သဒ္ဓါဗလသုတ္တံ

၁၅၂. ‘‘စတ္တာရိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, ဗလာနိ။ ကတမာနိ စတ္တာရိ? သဒ္ဓါဗလံ, ဝီရိယဗလံ, သတိဗလံ, သမာဓိဗလံ – ဣမာနိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတ္တာရိ ဗလာနီ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃. ပညာဗလသုတ္တံ

၁၅၃. ‘‘စတ္တာရိမာနိ , ဘိက္ခဝေ, ဗလာနိ။ ကတမာနိ စတ္တာရိ? ပညာဗလံ, ဝီရိယဗလံ, အနဝဇ္ဇဗလံ, သင်္ဂဟဗလံ [သင်္ဂါဟဗလံ (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)] – ဣမာနိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတ္တာရိ ဗလာနီ’’တိ။ တတိယံ။

၄. သတိဗလသုတ္တံ

၁၅၄. ‘‘စတ္တာရိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, ဗလာနိ။ ကတမာနိ စတ္တာရိ? သတိဗလံ, သမာဓိဗလံ, အနဝဇ္ဇဗလံ, သင်္ဂဟဗလံ – ဣမာနိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတ္တာရိ ဗလာနီ’’တိ။ စတုတ္ထံ။

၅. ပဋိသင်္ခါနဗလသုတ္တံ

၁၅၅. ‘‘စတ္တာရိမာနိ , ဘိက္ခဝေ, ဗလာနိ။ ကတမာနိ စတ္တာရိ? ပဋိသင်္ခါနဗလံ, ဘာဝနာဗလံ, အနဝဇ္ဇဗလံ, သင်္ဂဟဗလံ – ဣမာနိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတ္တာရိ ဗလာနီ’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆. ကပ္ပသုတ္တံ

၁၅၆. ‘‘စတ္တာရိမာနိ , ဘိက္ခဝေ, ကပ္ပဿ အသင္ခ္ယေယျာနိ။ ကတမာနိ စတ္တာရိ? ယဒါ, ဘိက္ခဝေ, ကပ္ပော သံဝဋ္ဋတိ, တံ န သုကရံ သင်္ခါတုံ – ဧတ္တကာနိ ဝဿာနီတိ ဝါ, ဧတ္တကာနိ ဝဿသတာနီတိ ဝါ, ဧတ္တကာနိ ဝဿသဟဿာနီတိ ဝါ, ဧတ္တကာနိ ဝဿသတသဟဿာနီတိ ဝါ။

‘‘ယဒါ, ဘိက္ခဝေ, ကပ္ပော သံဝဋ္ဋော တိဋ္ဌတိ, တံ န သုကရံ သင်္ခါတုံ – ဧတ္တကာနိ ဝဿာနီတိ ဝါ, ဧတ္တကာနိ ဝဿသတာနီတိ ဝါ, ဧတ္တကာနိ ဝဿသဟဿာနီတိ ဝါ, ဧတ္တကာနိ ဝဿသတသဟဿာနီတိ ဝါ။

‘‘ယဒါ, ဘိက္ခဝေ, ကပ္ပော ဝိဝဋ္ဋတိ, တံ န သုကရံ သင်္ခါတုံ – ဧတ္တကာနိ ဝဿာနီတိ ဝါ, ဧတ္တကာနိ ဝဿသတာနီတိ ဝါ, ဧတ္တကာနိ ဝဿသဟဿာနီတိ ဝါ, ဧတ္တကာနိ ဝဿသတသဟဿာနီတိ ဝါ။

‘‘ယဒါ, ဘိက္ခဝေ, ကပ္ပော ဝိဝဋ္ဋော တိဋ္ဌတိ, တံ န သုကရံ သင်္ခါတုံ – ဧတ္တကာနိ ဝဿာနီတိ ဝါ, ဧတ္တကာနိ ဝဿသတာနီတိ ဝါ, ဧတ္တကာနိ ဝဿသဟဿာနီတိ ဝါ, ဧတ္တကာနိ ဝဿသတသဟဿာနီတိ ဝါ။ ဣမာနိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတ္တာရိ ကပ္ပဿ အသင္ခ္ယေယျာနီ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇. ရောဂသုတ္တံ

၁၅၇. ‘‘ဒွေမေ, ဘိက္ခဝေ, ရောဂါ။ ကတမေ ဒွေ? ကာယိကော စ ရောဂေါ စေတသိကော စ ရောဂေါ။ ဒိဿန္တိ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ ကာယိကေန ရောဂေန ဧကမ္ပိ ဝဿံ အာရောဂ္ယံ ပဋိဇာနမာနာ, ဒွေပိ ဝဿာနိ အာရောဂ္ယံ ပဋိဇာနမာနာ, တီဏိပိ ဝဿာနိ အာရောဂ္ယံ ပဋိဇာနမာနာ, စတ္တာရိပိ ဝဿာနိ အာရောဂ္ယံ ပဋိဇာနမာနာ, ပဉ္စပိ ဝဿာနိ အာရောဂ္ယံ ပဋိဇာနမာနာ, ဒသပိ ဝဿာနိ အာရောဂ္ယံ ပဋိဇာနမာနာ, ဝီသတိပိ ဝဿာနိ အာရောဂ္ယံ ပဋိဇာနမာနာ, တိံသမ္ပိ ဝဿာနိ အာရောဂ္ယံ ပဋိဇာနမာနာ, စတ္တာရီသမ္ပိ ဝဿာနိ အာရောဂ္ယံ ပဋိဇာနမာနာ, ပညာသမ္ပိ ဝဿာနိ အာရောဂ္ယံ ပဋိဇာနမာနာ, ဝဿသတမ္ပိ, ဘိယျောပိ အာရောဂ္ယံ ပဋိဇာနမာနာ ။ တေ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ သုဒုလ္လဘာ [ဒုလ္လဘာ (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)] လောကသ္မိံ ယေ စေတသိကေန ရောဂေန မုဟုတ္တမ္ပိ အာရောဂ္ယံ ပဋိဇာနန္တိ, အညတြ ခီဏာသဝေဟိ။

‘‘စတ္တာရောမေ , ဘိက္ခဝေ, ပဗ္ဗဇိတဿ ရောဂါ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု မဟိစ္ဆော ဟောတိ ဝိဃာတဝါ အသန္တုဋ္ဌော ဣတရီတရစီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရေန။ သော မဟိစ္ဆော သမာနော ဝိဃာတဝါ အသန္တုဋ္ဌော ဣတရီတရစီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရေန ပါပိကံ ဣစ္ဆံ ပဏိဒဟတိ အနဝညပ္ပဋိလာဘာယ လာဘသက္ကာရသိလောကပ္ပဋိလာဘာယ။ သော ဥဋ္ဌဟတိ ဃဋတိ ဝါယမတိ အနဝညပ္ပဋိလာဘာယ လာဘသက္ကာရသိလောကပ္ပဋိလာဘာယ။ သော သင်္ခါယ ကုလာနိ ဥပသင်္ကမတိ, သင်္ခါယ နိသီဒတိ, သင်္ခါယ ဓမ္မံ ဘာသတိ, သင်္ခါယ ဥစ္စာရပဿာဝံ သန္ဓာရေတိ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတ္တာရော ပဗ္ဗဇိတဿ ရောဂါ။

‘‘တသ္မာတိဟ, ဘိက္ခဝေ, ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘န မဟိစ္ဆာ ဘဝိဿာမ ဝိဃာတဝန္တော အသန္တုဋ္ဌာ ဣတရီတရစီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရေန, န ပါပိကံ ဣစ္ဆံ ပဏိဒဟိဿာမ အနဝညပ္ပဋိလာဘာယ လာဘသက္ကာရသိလောကပ္ပဋိလာဘာယ, န ဥဋ္ဌဟိဿာမ န ဃဋေဿာမ န ဝါယမိဿာမ အနဝညပ္ပဋိလာဘာယ လာဘသက္ကာရသိလောကပ္ပဋိလာဘာယ, ခမာ ဘဝိဿာမ သီတဿ ဥဏှဿ ဇိဃစ္ဆာယ ပိပါသာယ ဍံသမကသဝါတာတပသရီသပသမ္ဖဿာနံ ဒုရုတ္တာနံ ဒုရာဂတာနံ ဝစနပထာနံ, ဥပ္ပန္နာနံ သာရီရိကာနံ ဝေဒနာနံ ဒုက္ခာနံ တိဗ္ဗာနံ ခရာနံ ကဋုကာနံ အသာတာနံ အမနာပါနံ ပါဏဟရာနံ အဓိဝါသကဇာတိကာ ဘဝိဿာမာ’တိ။ ဧဝဉှိ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ , သိက္ခိတဗ္ဗ’’န္တိ။ သတ္တမံ။

၈. ပရိဟာနိသုတ္တံ

၁၅၈. တတြ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အာဝုသော ဘိက္ခဝေ’’တိ ။ ‘‘အာဝုသော’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ပစ္စဿောသုံ။ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဧတဒဝေါစ –

‘‘ယော ဟိ ကောစိ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဝါ ဘိက္ခုနီ ဝါ စတ္တာရော ဓမ္မေ အတ္တနိ သမနုပဿတိ, နိဋ္ဌမေတ္ထ ဂန္တဗ္ဗံ – ‘ပရိဟာယာမိ ကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ’။ ပရိဟာနမေတံ ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ။ ကတမေ စတ္တာရော? ရာဂဝေပုလ္လတ္တံ [ရာဂဝေပုလ္လတံ (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)], ဒေါသဝေပုလ္လတ္တံ, မောဟဝေပုလ္လတ္တံ, ဂမ္ဘီရေသု ခေါ ပနဿ ဌာနာဌာနေသု ပညာစက္ခု န ကမတိ။ ယော ဟိ ကောစိ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဝါ ဘိက္ခုနီ ဝါ ဣမေ စတ္တာရော ဓမ္မေ အတ္တနိ သမနုပဿတိ, နိဋ္ဌမေတ္ထ ဂန္တဗ္ဗံ – ‘ပရိဟာယာမိ ကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ’။ ပရိဟာနမေတံ ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ။

‘‘ယော ဟိ ကောစိ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဝါ ဘိက္ခုနီ ဝါ စတ္တာရော ဓမ္မေ အတ္တနိ သမနုပဿတိ, နိဋ္ဌမေတ္ထ ဂန္တဗ္ဗံ – ‘န ပရိဟာယာမိ ကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ’။ အပရိဟာနမေတံ ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ။ ကတမေ စတ္တာရော? ရာဂတနုတ္တံ [ရာဂတနုတ္တနံ (က.)], ဒေါသတနုတ္တံ, မောဟတနုတ္တံ, ဂမ္ဘီရေသု ခေါ ပနဿ ဌာနာဌာနေသု ပညာစက္ခု ကမတိ။ ယော ဟိ ကောစိ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဝါ ဘိက္ခုနီ ဝါ ဣမေ စတ္တာရော ဓမ္မေ အတ္တနိ သမနုပဿတိ, နိဋ္ဌမေတ္ထ ဂန္တဗ္ဗံ – ‘န ပရိဟာယာမိ ကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ’။ အပရိဟာနမေတံ ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉. ဘိက္ခုနီသုတ္တံ

၁၅၉. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ကောသမ္ဗိယံ ဝိဟရတိ ဃောသိတာရာမေ ။ အထ ခေါ အညတရာ ဘိက္ခုနီ အညတရံ ပုရိသံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဧဟိ တွံ, အမ္ဘော ပုရိသ, ယေနယျော အာနန္ဒော တေနုပသင်္ကမ; ဥပသင်္ကမိတွာ မမ ဝစနေန အယျဿ အာနန္ဒဿ ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒ – ‘ဣတ္ထန္နာမာ, ဘန္တေ, ဘိက္ခုနီ အာဗာဓိကိနီ ဒုက္ခိတာ ဗာဠှဂိလာနာ။ သာ အယျဿ အာနန္ဒဿ ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတီ’တိ။ ဧဝဉ္စ ဝဒေဟိ – ‘သာဓု ကိရ, ဘန္တေ, အယျော အာနန္ဒော ယေန ဘိက္ခုနုပဿယော ယေန သာ ဘိက္ခုနီ တေနုပသင်္ကမတု အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာ’’’တိ ။ ‘‘ဧဝံ, အယျေ’’တိ ခေါ သော ပုရိသော တဿာ ဘိက္ခုနိယာ ပဋိဿုတွာ ယေနာယသ္မာ အာနန္ဒော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ပုရိသော အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဣတ္ထန္နာမာ, ဘန္တေ, ဘိက္ခုနီ အာဗာဓိကိနီ ဒုက္ခိတာ ဗာဠှဂိလာနာ။ သာ အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတိ, ဧဝဉ္စ ဝဒေတိ – ‘သာဓု ကိရ, ဘန္တေ, အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယေန ဘိက္ခုနုပဿယော ယေန သာ ဘိက္ခုနီ တေနုပသင်္ကမတု အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာ’’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော တုဏှီဘာဝေန။

အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန ဘိက္ခုနုပဿယော ယေန သာ ဘိက္ခုနီ တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာ သသီသံ ပါရုပိတွာ မဉ္စကေ နိပဇ္ဇိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယေန သာ ဘိက္ခုနီ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ နိသဇ္ဇ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော တံ ဘိက္ခုနိံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘အာဟာရသမ္ဘူတော အယံ, ဘဂိနိ, ကာယော အာဟာရံ နိဿာယ။ အာဟာရော ပဟာတဗ္ဗော။ တဏှာသမ္ဘူတော အယံ, ဘဂိနိ, ကာယော တဏှံ နိဿာယ။ တဏှာ ပဟာတဗ္ဗာ။ မာနသမ္ဘူတော အယံ, ဘဂိနိ, ကာယော မာနံ နိဿာယ။ မာနော ပဟာတဗ္ဗော။ မေထုနသမ္ဘူတော အယံ, ဘဂိနိ, ကာယော။ မေထုနေ စ သေတုဃာတော ဝုတ္တော ဘဂဝတာ။

‘‘‘အာဟာရသမ္ဘူတော အယံ, ဘဂိနိ, ကာယော အာဟာရံ နိဿာယ။ အာဟာရော ပဟာတဗ္ဗော’တိ, ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? ဣဓ, ဘဂိနိ, ဘိက္ခု ပဋိသင်္ခါ ယောနိသော အာဟာရံ အာဟာရေတိ – ‘နေဝ ဒဝါယ န မဒါယ န မဏ္ဍနာယ န ဝိဘူသနာယ, ယာဝဒေဝ ဣမဿ ကာယဿ ဌိတိယာ ယာပနာယ ဝိဟိံသူပရတိယာ ဗြဟ္မစရိယာနုဂ္ဂဟာယ။ ဣတိ ပုရာဏဉ္စ ဝေဒနံ ပဋိဟင်္ခါမိ, နဝဉ္စ ဝေဒနံ န ဥပ္ပါဒေဿာမိ။ ယာတြာ စ မေ ဘဝိဿတိ အနဝဇ္ဇတာ စ ဖာသုဝိဟာရော စာ’တိ။ သော အပရေန သမယေန အာဟာရံ နိဿာယ အာဟာရံ ပဇဟတိ။ ‘အာဟာရသမ္ဘူတော အယံ, ဘဂိနိ, ကာယော အာဟာရံ နိဿာယ။ အာဟာရော ပဟာတဗ္ဗော’တိ, ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။

‘‘‘တဏှာသမ္ဘူတော အယံ, ဘဂိနိ, ကာယော တဏှံ နိဿာယ။ တဏှာ ပဟာတဗ္ဗာ’တိ, ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? ဣဓ, ဘဂိနိ, ဘိက္ခု သုဏာတိ – ‘ဣတ္ထန္နာမော ကိရ ဘိက္ခု အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီ’တိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘ကုဒါဿု နာမ အဟမ္ပိ အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿာမီ’တိ! သော အပရေန သမယေန တဏှံ နိဿာယ တဏှံ ပဇဟတိ။ ‘တဏှာသမ္ဘူတော အယံ, ဘဂိနိ, ကာယော တဏှံ နိဿာယ။ တဏှာ ပဟာတဗ္ဗာ’တိ, ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။

‘‘‘မာနသမ္ဘူတော အယံ, ဘဂိနိ, ကာယော မာနံ နိဿာယ။ မာနော ပဟာတဗ္ဗော’တိ, ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? ဣဓ, ဘဂိနိ, ဘိက္ခု သုဏာတိ – ‘ဣတ္ထန္နာမော ကိရ ဘိက္ခု အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီ’တိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘သော ဟိ နာမ အာယသ္မာ အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿတိ; ကိမင်္ဂံ [ကိမင်္ဂ (သီ. ဣ.) အ. နိ. ၅.၁၈၀; စူဠဝ. ၃၃၁; သံ. နိ. ၅.၁၀၂၀] ပနာဟ’န္တိ! သော အပရေန သမယေန မာနံ နိဿာယ မာနံ ပဇဟတိ။ ‘မာနသမ္ဘူတော အယံ, ဘဂိနိ, ကာယော မာနံ နိဿာယ။ မာနော ပဟာတဗ္ဗော’တိ, ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။

‘‘မေထုနသမ္ဘူတော အယံ, ဘဂိနိ, ကာယော။ မေထုနေ စ သေတုဃာတော ဝုတ္တော ဘဂဝတာ’’တိ။

အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ မဉ္စကာ ဝုဋ္ဌဟိတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ပါဒေသု သိရသာ နိပတိတွာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အစ္စယော မံ, ဘန္တေ, အစ္စဂမာ, ယထာဗာလံ ယထာမူဠှံ ယထာအကုသလံ, ယာဟံ ဧဝမကာသိံ။ တဿာ မေ, ဘန္တေ, အယျော အာနန္ဒော အစ္စယံ အစ္စယတော ပဋိဂ္ဂဏှာတု, အာယတိံ သံဝရာယာ’’တိ။ ‘‘တဂ္ဃ တံ [တဂ္ဃ တွံ (သီ. ဣ. က.)], ဘဂိနိ, အစ္စယော အစ္စဂမာ, ယထာဗာလံ ယထာမူဠှံ ယထာအကုသလံ, ယာ တွံ ဧဝမကာသိ။ ယတော စ ခေါ တွံ, ဘဂိနိ, အစ္စယံ အစ္စယတော ဒိသွာ ယထာဓမ္မံ ပဋိကရောသိ, တံ တေ မယံ ပဋိဂ္ဂဏှာမ။ ဝုဒ္ဓိ ဟေသာ, ဘဂိနိ, အရိယဿ ဝိနယေ ယော အစ္စယံ အစ္စယတော ဒိသွာ ယထာဓမ္မံ ပဋိကရောတိ အာယတိံ သံဝရံ အာပဇ္ဇတီ’’တိ။ နဝမံ။

၁၀. သုဂတဝိနယသုတ္တံ

၁၆၀. ‘‘သုဂတော ဝါ, ဘိက္ခဝေ, လောကေ တိဋ္ဌမာနော သုဂတဝိနယော ဝါ တဒဿ ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခါယ လောကာနုကမ္ပာယ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။

‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, သုဂတော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, သုဂတော။

‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, သုဂတဝိနယော? သော ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ, ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, သုဂတဝိနယော။ ဧဝံ သုဂတော ဝါ, ဘိက္ခဝေ, လောကေ တိဋ္ဌမာနော သုဂတဝိနယော ဝါ တဒဿ ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခါယ လောကာနုကမ္ပာယ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနန္တိ။

‘‘စတ္တာရောမေ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာ သဒ္ဓမ္မဿ သမ္မောသာယ အန္တရဓါနာယ သံဝတ္တန္တိ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဒုဂ္ဂဟိတံ သုတ္တန္တံ ပရိယာပုဏန္တိ ဒုန္နိက္ခိတ္တေဟိ ပဒဗျဉ္ဇနေဟိ။ ဒုန္နိက္ခိတ္တဿ, ဘိက္ခဝေ, ပဒဗျဉ္ဇနဿ အတ္ထောပိ ဒုန္နယော ဟောတိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, ပဌမော ဓမ္မော သဒ္ဓမ္မဿ သမ္မောသာယ အန္တရဓါနာယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဒုဗ္ဗစာ ဟောန္တိ ဒေါဝစဿကရဏေဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတာ အက္ခမာ အပ္ပဒက္ခိဏဂ္ဂါဟိနော အနုသာသနိံ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, ဒုတိယော ဓမ္မော သဒ္ဓမ္မဿ သမ္မောသာယ အန္တရဓါနာယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ယေ တေ ဘိက္ခူ ဗဟုဿုတာ အာဂတာဂမာ ဓမ္မဓရာ ဝိနယဓရာ မာတိကာဓရာ, တေ န သက္ကစ္စံ သုတ္တန္တံ ပရံ ဝါစေန္တိ။ တေသံ အစ္စယေန ဆိန္နမူလကော သုတ္တန္တော ဟောတိ အပ္ပဋိသရဏော။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, တတိယော ဓမ္မော သဒ္ဓမ္မဿ သမ္မောသာယ အန္တရဓါနာယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ထေရာ ဘိက္ခူ ဗာဟုလိကာ ဟောန္တိ သာထလိကာ, ဩက္ကမနေ ပုဗ္ဗင်္ဂမာ, ပဝိဝေကေ နိက္ခိတ္တဓုရာ, န ဝီရိယံ အာရဘန္တိ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယ။ တေသံ ပစ္ဆိမာ ဇနတာ ဒိဋ္ဌာနုဂတိံ အာပဇ္ဇတိ။ သာပိ ဟောတိ ဗာဟုလိကာ သာထလိကာ, ဩက္ကမနေ ပုဗ္ဗင်္ဂမာ, ပဝိဝေကေ နိက္ခိတ္တဓုရာ, န ဝီရိယံ အာရဘတိ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, စတုတ္ထော ဓမ္မော သဒ္ဓမ္မဿ သမ္မောသာယ အန္တရဓါနာယ သံဝတ္တတိ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတ္တာရော ဓမ္မာ သဒ္ဓမ္မဿ သမ္မောသာယ အန္တရဓါနာယ သံဝတ္တန္တီ’’တိ။

‘‘စတ္တာရောမေ , ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာ သဒ္ဓမ္မဿ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ အနန္တရဓါနာယ သံဝတ္တန္တိ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ သုဂ္ဂဟိတံ သုတ္တန္တံ ပရိယာပုဏန္တိ သုနိက္ခိတ္တေဟိ ပဒဗျဉ္ဇနေဟိ။ သုနိက္ခိတ္တဿ, ဘိက္ခဝေ, ပဒဗျဉ္ဇနဿ အတ္ထောပိ သုနယော ဟောတိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, ပဌမော ဓမ္မော သဒ္ဓမ္မဿ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ အနန္တရဓါနာယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ သုဝစာ ဟောန္တိ သောဝစဿကရဏေဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတာ ခမာ ပဒက္ခိဏဂ္ဂါဟိနော အနုသာသနိံ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, ဒုတိယော ဓမ္မော သဒ္ဓမ္မဿ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ အနန္တရဓါနာယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ယေ တေ ဘိက္ခူ ဗဟုဿုတာ အာဂတာဂမာ ဓမ္မဓရာ ဝိနယဓရာ မာတိကာဓရာ, တေ သက္ကစ္စံ သုတ္တန္တံ ပရံ ဝါစေန္တိ။ တေသံ အစ္စယေန နစ္ဆိန္နမူလကော [အစ္ဆိန္နမူလကော (သျာ. ကံ.) အ. နိ. ၅.၁၅၆] သုတ္တန္တော ဟောတိ သပ္ပဋိသရဏော။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, တတိယော ဓမ္မော သဒ္ဓမ္မဿ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ အနန္တရဓါနာယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ထေရာ ဘိက္ခူ န ဗာဟုလိကာ ဟောန္တိ န သာထလိကာ, ဩက္ကမနေ နိက္ခိတ္တဓုရာ, ပဝိဝေကေ ပုဗ္ဗင်္ဂမာ, ဝီရိယံ အာရဘန္တိ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယ။ တေသံ ပစ္ဆိမာ ဇနတာ ဒိဋ္ဌာနုဂတိံ အာပဇ္ဇတိ။ သာပိ ဟောတိ န ဗာဟုလိကာ န သာထလိကာ, ဩက္ကမနေ နိက္ခိတ္တဓုရာ, ပဝိဝေကေ ပုဗ္ဗင်္ဂမာ, ဝီရိယံ အာရဘတိ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယ ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, စတုတ္ထော ဓမ္မော သဒ္ဓမ္မဿ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ အနန္တရဓါနာယ သံဝတ္တတိ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတ္တာရော ဓမ္မာ သဒ္ဓမ္မဿ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ အနန္တရဓါနာယ သံဝတ္တန္တီ’’တိ။ ဒသမံ။

ဣန္ဒ္ရိယဝဂ္ဂေါ ပဌမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဣန္ဒ္ရိယာနိ သဒ္ဓါ ပညာ၊ သတိ သင်္ခါနပဉ္စမံ။

ကပ္ပော ရောဂေါ ပရိဟာနိ၊ ဘိက္ခုနီ သုဂတေန စာတိ။