စက္ကဝဂ္ဂေါ

၄. စက္ကဝဂ္ဂေါ

၁. စက္ကသုတ္တံ

၃၁. ‘‘စတ္တာရိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, စက္ကာနိ, ယေဟိ သမန္နာဂတာနံ ဒေဝမနုဿာနံ စတုစက္ကံ ဝတ္တတိ, ယေဟိ သမန္နာဂတာ ဒေဝမနုဿာ နစိရဿေဝ မဟန္တတ္တံ ဝေပုလ္လတ္တံ ပါပုဏန္တိ ဘောဂေသု။ ကတမာနိ စတ္တာရိ? ပတိရူပဒေသဝါသော, သပ္ပုရိသာဝဿယော [သပ္ပုရိသူပဿယော (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)], အတ္တသမ္မာပဏိဓိ, ပုဗ္ဗေ စ ကတပုညတာ – ဣမာနိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတ္တာရိ စက္ကာနိ, ယေဟိ သမန္နာဂတာနံ ဒေဝမနုဿာနံ စတုစက္ကံ ဝတ္တတိ, ယေဟိ သမန္နာဂတာ ဒေဝမနုဿာ နစိရဿေဝ မဟန္တတ္တံ ဝေပုလ္လတ္တံ ပါပုဏန္တိ ဘောဂေသူ’’တိ။

‘‘ပတိရူပေ ဝသေ ဒေသေ၊ အရိယမိတ္တကရော သိယာ။

သမ္မာပဏိဓိသမ္ပန္နော၊ ပုဗ္ဗေ ပုညကတော နရော။

ဓညံ ဓနံ ယသော ကိတ္တိ၊ သုခဉ္စေတံဓိဝတ္တတီ’’တိ။ ပဌမံ။

၂. သင်္ဂဟသုတ္တံ

၃၂. ‘‘စတ္တာရိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, သင်္ဂဟဝတ္ထူနိ။ ကတမာနိ စတ္တာရိ? ဒါနံ, ပေယျဝဇ္ဇံ, အတ္ထစရိယာ, သမာနတ္တတာ – ဣမာနိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတ္တာရိ သင်္ဂဟဝတ္ထူနီ’’တိ။

‘‘ဒါနဉ္စ ပေယျဝဇ္ဇဉ္စ [သင်္ဂဟေ (အဋ္ဌကထာယံ ပါဌန္တရံ) ဒီ. နိ. ၃.၂၇၃ ပဿိတဗ္ဗံ]၊ အတ္ထစရိယာ စ ယာ ဣဓ။

သမာနတ္တတာ စ ဓမ္မေသု၊ တတ္ထ တတ္ထ ယထာရဟံ။

ဧတေ ခေါ သင်္ဂဟာ လောကေ၊ ရထဿာဏီဝ ယာယတော။

‘‘ဧတေ စ သင်္ဂဟာ နာဿု၊ န မာတာ ပုတ္တကာရဏာ။

လဘေထ မာနံ ပူဇံ ဝါ၊ ပိတာ ဝါ ပုတ္တကာရဏာ။

‘‘ယသ္မာ စ သင်္ဂဟာ [သင်္ဂဟေ (အဋ္ဌကထာယံ ပါဌန္တရံ) ဒီ. နိ. ၃.၂၇၃ ပဿိတဗ္ဗံ] ဧတေ၊ သမဝေက္ခန္တိ ပဏ္ဍိတာ။

တသ္မာ မဟတ္တံ ပပ္ပောန္တိ၊ ပါသံသာ စ ဘဝန္တိ တေ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃. သီဟသုတ္တံ

၃၃. ‘‘သီဟော , ဘိက္ခဝေ, မိဂရာဇာ သာယနှသမယံ အာသယာ နိက္ခမတိ။ အာသယာ နိက္ခမိတွာ ဝိဇမ္ဘတိ။ ဝိဇမ္ဘိတွာ သမန္တာ စတုဒ္ဒိသာ အနုဝိလောကေတိ။ သမန္တာ စတုဒ္ဒိသာ အနုဝိလောကေတွာ တိက္ခတ္တုံ သီဟနာဒံ နဒတိ။ တိက္ခတ္တုံ သီဟနာဒံ နဒိတွာ ဂေါစရာယ ပက္ကမတိ။ ယေ ခေါ ပန တေ, ဘိက္ခဝေ, တိရစ္ဆာနဂတာ ပါဏာ သီဟဿ မိဂရညော နဒတော သဒ္ဒံ သုဏန္တိ, တေ ယေဘုယျေန ဘယံ သံဝေဂံ သန္တာသံ အာပဇ္ဇန္တိ။ ဗိလံ ဗိလာသယာ ပဝိသန္တိ, ဒကံ ဒကာသယာ [ဥဒကံ ဥဒကာသယာ (က.) သံ. နိ. ၃.၇၈; ပဋိ. မ. အဋ္ဌ. ၁.၁.၃၇ ပဿိတဗ္ဗံ] ပဝိသန္တိ, ဝနံ ဝနာသယာ ပဝိသန္တိ, အာကာသံ ပက္ခိနော ဘဇန္တိ ။ ယေပိ တေ, ဘိက္ခဝေ, ရညော နာဂါ ဂါမနိဂမရာဇဓါနီသု ဒဠ္ဟေဟိ ဝရတ္တေဟိ ဗန္ဓနေဟိ ဗဒ္ဓါ, တေပိ တာနိ ဗန္ဓနာနိ သဉ္ဆိန္ဒိတွာ သမ္ပဒါလေတွာ ဘီတာ မုတ္တကရီသံ စဇမာနာ ယေန ဝါ တေန ဝါ ပလာယန္တိ။ ဧဝံ မဟိဒ္ဓိကော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သီဟော မိဂရာဇာ တိရစ္ဆာနဂတာနံ ပါဏာနံ, ဧဝံ မဟေသက္ခော ဧဝံ မဟာနုဘာဝေါ။

‘‘ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ယဒါ တထာဂတော လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ, သော ဓမ္မံ ဒေသေတိ – ‘ဣတိ သက္ကာယော, ဣတိ သက္ကာယသမုဒယော, ဣတိ သက္ကာယနိရောဓေါ [သက္ကာယဿ အတ္ထင်္ဂမော (အဋ္ဌ., သံ. နိ. ၃.၇၈) ‘‘သက္ကာယနိရောဓဂါမိနီ’’တိ ပစ္ဆိမပဒံ ပန ပဿိတဗ္ဗံ], ဣတိ သက္ကာယနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ။ ယေပိ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝါ ဒီဃာယုကာ ဝဏ္ဏဝန္တော သုခဗဟုလာ ဥစ္စေသု ဝိမာနေသု စိရဋ္ဌိတိကာ, တေပိ တထာဂတဿ ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ ယေဘုယျေန ဘယံ သံဝေဂံ သန္တာသံ အာပဇ္ဇန္တိ – ‘အနိစ္စာ ဝတ ကိရ, ဘော, မယံ သမာနာ နိစ္စမှာတိ အမညိမှ; အဒ္ဓုဝါ ဝတ ကိရ, ဘော, မယံ သမာနာ ဓုဝမှာတိ အမညိမှ; အသဿတာ ဝတ ကိရ, ဘော, မယံ သမာနာ သဿတမှာတိ အမညိမှ။ မယံ ကိရ, ဘော, အနိစ္စာ အဒ္ဓုဝါ အသဿတာ သက္ကာယပရိယာပန္နာ’တိ။ ဧဝံ မဟိဒ္ဓိကော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော သဒေဝကဿ လောကဿ, ဧဝံ မဟေသက္ခော ဧဝံ မဟာနုဘာဝေါ’’တိ။

‘‘ယဒါ ဗုဒ္ဓေါ အဘိညာယ၊ ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တယီ။

သဒေဝကဿ လောကဿ၊ သတ္ထာ အပ္ပဋိပုဂ္ဂလော။

‘‘သက္ကာယဉ္စ နိရောဓဉ္စ၊ သက္ကာယဿ စ သမ္ဘဝံ။

အရိယဉ္စဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ၊ ဒုက္ခူပသမဂါမိနံ။

‘‘ယေပိ ဒီဃာယုကာ ဒေဝါ၊ ဝဏ္ဏဝန္တော ယသဿိနော။

ဘီတာ သန္တာသမာပါဒုံ၊ သီဟဿေဝိ’တရေမိဂါ။

‘‘အဝီတိဝတ္တာ သက္ကာယံ၊ အနိစ္စာ ကိရ ဘော မယံ။

သုတွာ အရဟတော ဝါက္ယံ၊ ဝိပ္ပမုတ္တဿ တာဒိနော’’တိ [သံ. နိ. ၃.၇၈]။ တတိယံ။

၄. အဂ္ဂပ္ပသာဒသုတ္တံ

၃၄. ‘‘စတ္တာရောမေ, ဘိက္ခဝေ, အဂ္ဂပ္ပသာဒါ။ ကတမေ စတ္တာရော? ယာဝတာ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ အပဒါ ဝါ ဒွိပဒါ [ဒိပဒါ (သီ. ဣ.) အ. နိ. ၅.၃၂; ဣတိဝု. ၉၀] ဝါ စတုပ္ပဒါ ဝါ ဗဟုပ္ပဒါ ဝါ ရူပိနော ဝါ အရူပိနော ဝါ သညိနော ဝါ အသညိနော ဝါ နေဝသညိနာသညိနော ဝါ, တထာဂတော တေသံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ။ ယေ, ဘိက္ခဝေ, ဗုဒ္ဓေ ပသန္နာ, အဂ္ဂေ တေ ပသန္နာ။ အဂ္ဂေ ခေါ ပန ပသန္နာနံ အဂ္ဂေါ ဝိပါကော ဟောတိ။

‘‘ယာဝတာ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာ သင်္ခတာ, အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ တေသံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ။ ယေ, ဘိက္ခဝေ, အရိယေ အဋ္ဌင်္ဂိကေ မဂ္ဂေ ပသန္နာ, အဂ္ဂေ တေ ပသန္နာ။ အဂ္ဂေ ခေါ ပန ပသန္နာနံ အဂ္ဂေါ ဝိပါကော ဟောတိ။

‘‘ယာဝတာ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာ သင်္ခတာ ဝါ အသင်္ခတာ ဝါ, ဝိရာဂေါ တေသံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ, ယဒိဒံ မဒနိမ္မဒနော ပိပါသဝိနယော အာလယသမုဂ္ဃါတော ဝဋ္ဋုပစ္ဆေဒေါ တဏှာက္ခယော ဝိရာဂေါ နိရောဓေါ နိဗ္ဗာနံ။ ယေ, ဘိက္ခဝေ, ဝိရာဂေ ဓမ္မေ ပသန္နာ, အဂ္ဂေ တေ ပသန္နာ။ အဂ္ဂေ ခေါ ပန ပသန္နာနံ အဂ္ဂေါ ဝိပါကော ဟောတိ။

‘‘ယာဝတာ , ဘိက္ခဝေ, သံဃာ ဝါ ဂဏာ ဝါ, တထာဂတသာဝကသံဃော တေသံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ, ယဒိဒံ စတ္တာရိ ပုရိသယုဂါနိ အဋ္ဌ ပုရိသပုဂ္ဂလာ ဧသ ဘဂဝတော သာဝကသံဃော အာဟုနေယျော ပါဟုနေယျော ဒက္ခိဏေယျော အဉ္ဇလိကရဏီယော အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿ။ ယေ , ဘိက္ခဝေ, သံဃေ ပသန္နာ , အဂ္ဂေ တေ ပသန္နာ။ အဂ္ဂေ ခေါ ပန ပသန္နာနံ အဂ္ဂေါ ဝိပါကော ဟောတိ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတ္တာရော အဂ္ဂပ္ပသာဒါ’’တိ။

‘‘အဂ္ဂတော ဝေ ပသန္နာနံ၊ အဂ္ဂံ ဓမ္မံ ဝိဇာနတံ။

အဂ္ဂေ ဗုဒ္ဓေ ပသန္နာနံ၊ ဒက္ခိဏေယျေ အနုတ္တရေ။

‘‘အဂ္ဂေ ဓမ္မေ ပသန္နာနံ၊ ဝိရာဂူပသမေ သုခေ။

အဂ္ဂေ သံဃေ ပသန္နာနံ၊ ပုညက္ခေတ္တေ အနုတ္တရေ။

‘‘အဂ္ဂသ္မိံ ဒါနံ ဒဒတံ၊ အဂ္ဂံ ပုညံ ပဝဍ္ဎတိ။

အဂ္ဂံ အာယု စ ဝဏ္ဏော စ၊ ယသော ကိတ္တိ သုခံ ဗလံ။

‘‘အဂ္ဂဿ ဒါတာ မေဓါဝီ၊ အဂ္ဂဓမ္မသမာဟိတော။

ဒေဝဘူတော မနုဿော ဝါ၊ အဂ္ဂပ္ပတ္တော ပမောဒတီ’’တိ [ဣတိဝု. ၉၀]။ စတုတ္ထံ။

၅. ဝဿကာရသုတ္တံ

၃၅. ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ အထ ခေါ ဝဿကာရော ဗြာဟ္မဏော မဂဓမဟာမတ္တော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဝဿကာရော ဗြာဟ္မဏော မဂဓမဟာမတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘စတူဟိ ခေါ မယံ, ဘော ဂေါတမ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတံ မဟာပညံ မဟာပုရိသံ ပညာပေမ ။ ကတမေဟိ စတူဟိ? ဣဓ, ဘော ဂေါတမ, ဗဟုဿုတော ဟောတိ တဿ တဿေဝ သုတဇာတဿ တဿ တဿေဝ ခေါ ပန ဘာသိတဿ အတ္ထံ ဇာနာတိ – ‘အယံ ဣမဿ ဘာသိတဿ အတ္ထော, အယံ ဣမဿ ဘာသိတဿ အတ္ထော’တိ။ သတိမာ ခေါ ပန ဟောတိ စိရကတမ္ပိ စိရဘာသိတမ္ပိ သရိတာ အနုဿရိတာ ယာနိ ခေါ ပန တာနိ ဂဟဋ္ဌကာနိ ကိံကရဏီယာနိ, တတ္ထ ဒက္ခော ဟောတိ အနလသော, တတ္ရုပါယာယ ဝီမံသာယ သမန္နာဂတော အလံ ကာတုံ အလံ သံဝိဓါတုံ။ ဣမေဟိ ခေါ မယံ, ဘော ဂေါတမ, စတူဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတံ မဟာပညံ မဟာပုရိသံ ပညာပေမ။ သစေ မေ [သစေ ပန မေ (သီ. က.), သစေ မေ ပန (ဣ.)], ဘော ဂေါတမ, အနုမောဒိတဗ္ဗံ အနုမောဒတု မေ ဘဝံ ဂေါတမော; သစေ ပန မေ, ဘော ဂေါတမ, ပဋိက္ကောသိတဗ္ဗံ ပဋိက္ကောသတု မေ ဘဝံ ဂေါတမော’’တိ။

‘‘နေဝ ခေါ တျာဟံ, ဗြာဟ္မဏ, အနုမောဒါမိ န ပဋိက္ကောသာမိ ။ စတူဟိ ခေါ အဟံ, ဗြာဟ္မဏ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတံ မဟာပညံ မဟာပုရိသံ ပညာပေမိ။ ကတမေဟိ စတူဟိ? ဣဓ, ဗြာဟ္မဏ, ဗဟုဇနဟိတာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ ဗဟုဇနသုခါယ; ဗဟုဿ ဇနတာ အရိယေ ဉာယေ ပတိဋ္ဌာပိတာ, ယဒိဒံ ကလျာဏဓမ္မတာ ကုသလဓမ္မတာ။ သော ယံ ဝိတက္ကံ အာကင်္ခတိ ဝိတက္ကေတုံ တံ ဝိတက္ကံ ဝိတက္ကေတိ, ယံ ဝိတက္ကံ နာကင်္ခတိ ဝိတက္ကေတုံ န တံ ဝိတက္ကံ ဝိတက္ကေတိ; ယံ သင်္ကပ္ပံ အာကင်္ခတိ သင်္ကပ္ပေတုံ တံ သင်္ကပ္ပံ သင်္ကပ္ပေတိ, ယံ သင်္ကပ္ပံ နာကင်္ခတိ သင်္ကပ္ပေတုံ န တံ သင်္ကပ္ပံ သင်္ကပ္ပေတိ။ ဣတိ စေတောဝသိပ္ပတ္တော ဟောတိ ဝိတက္ကပထေ။ စတုန္နံ ဈာနာနံ အာဘိစေတသိကာနံ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရာနံ နိကာမလာဘီ ဟောတိ အကိစ္ဆလာဘီ အကသိရလာဘီ။ အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ နေဝ ခေါ တျာဟံ, ဗြာဟ္မဏ, အနုမောဒါမိ န ပန ပဋိက္ကောသာမိ။ ဣမေဟိ ခေါ အဟံ, ဗြာဟ္မဏ, စတူဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတံ မဟာပညံ မဟာပုရိသံ ပညာပေမီ’’တိ။

‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘော ဂေါတမ, အဗ္ဘုတံ, ဘော ဂေါတမ! ယာဝ သုဘာသိတံ စိဒံ ဘောတာ ဂေါတမေန။ ဣမေဟိ စ မယံ, ဘော ဂေါတမ, စတူဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဓါရေမ; ဘဝဉှိ ဂေါတမော ဗဟုဇနဟိတာယ ပဋိပန္နော ဗဟုဇနသုခါယ; ဗဟု တေ [ဗဟုဿ (သျာ. ကံ. က.)] ဇနတာ အရိယေ ဉာယေ ပတိဋ္ဌာပိတာ, ယဒိဒံ ကလျာဏဓမ္မတာ ကုသလဓမ္မတာ။ ဘဝဉှိ ဂေါတမော ယံ ဝိတက္ကံ အာကင်္ခတိ ဝိတက္ကေတုံ တံ ဝိတက္ကံ ဝိတက္ကေတိ, ယံ ဝိတက္ကံ နာကင်္ခတိ ဝိတက္ကေတုံ န တံ ဝိတက္ကံ ဝိတက္ကေတိ, ယံ သင်္ကပ္ပံ အာကင်္ခတိ သင်္ကပ္ပေတုံ တံ သင်္ကပ္ပံ သင်္ကပ္ပေတိ, ယံ သင်္ကပ္ပံ နာကင်္ခတိ သင်္ကပ္ပေတုံ န တံ သင်္ကပ္ပံ သင်္ကပ္ပေတိ။ ဘဝဉှိ ဂေါတမော စေတောဝသိပ္ပတ္တော ဝိတက္ကပထေ။ ဘဝဉှိ ဂေါတမော စတုန္နံ ဈာနာနံ အာဘိစေတသိကာနံ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရာနံ နိကာမလာဘီ အကိစ္ဆလာဘီ အကသိရလာဘီ ။ ဘဝဉှိ ဂေါတမော အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီ’’တိ။

‘‘အဒ္ဓါ ခေါ တျာဟံ, ဗြာဟ္မဏ, အာသဇ္ဇ ဥပနီယ ဝါစာ ဘာသိတာ။ အပိ စ, တျာဟံ ဗျာကရိဿာမိ – ‘အဟဉှိ, ဗြာဟ္မဏ, ဗဟုဇနဟိတာယ ပဋိပန္နော ဗဟုဇနသုခါယ; ဗဟု မေ [ဗဟုဿ (သျာ. ကံ. က.)] ဇနတာ အရိယေ ဉာယေ ပတိဋ္ဌာပိတာ, ယဒိဒံ ကလျာဏဓမ္မတာ ကုသလဓမ္မတာ။ အဟဉှိ, ဗြာဟ္မဏ, ယံ ဝိတက္ကံ အာကင်္ခါမိ ဝိတက္ကေတုံ တံ ဝိတက္ကံ ဝိတက္ကေမိ, ယံ ဝိတက္ကံ နာကင်္ခါမိ ဝိတက္ကေတုံ န တံ ဝိတက္ကံ ဝိတက္ကေမိ , ယံ သင်္ကပ္ပံ အာကင်္ခါမိ သင်္ကပ္ပေတုံ တံ သင်္ကပ္ပံ သင်္ကပ္ပေမိ, ယံ သင်္ကပ္ပံ နာကင်္ခါမိ သင်္ကပ္ပေတုံ န တံ သင်္ကပ္ပံ သင်္ကပ္ပေမိ။ အဟဉှိ, ဗြာဟ္မဏ, စေတောဝသိပ္ပတ္တော ဝိတက္ကပထေ။ အဟဉှိ, ဗြာဟ္မဏ, စတုန္နံ ဈာနာနံ အာဘိစေတသိကာနံ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရာနံ နိကာမလာဘီ အကိစ္ဆလာဘီ အကသိရလာဘီ။ အဟဉှိ, ဗြာဟ္မဏ, အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမီ’’’တိ။

‘‘ယော ဝေဒိ သဗ္ဗသတ္တာနံ၊ မစ္စုပါသပ္ပမောစနံ။

ဟိတံ ဒေဝမနုဿာနံ၊ ဉာယံ ဓမ္မံ ပကာသယိ။

ယံ ဝေ ဒိသွာ စ သုတွာ စ၊ ပသီဒန္တိ ဗဟူ ဇနာ [ပသီဒတိ ဗဟုဇ္ဇနော (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)]။

‘‘မဂ္ဂါမဂ္ဂဿ ကုသလော၊ ကတကိစ္စော အနာသဝေါ။

ဗုဒ္ဓေါ အန္တိမသာရီရော [အန္တိမဓါရိတော (က.)]၊ ‘‘(မဟာပညော) [( ) သျာ. ပေါတ္ထကေ နတ္ထိ] မဟာပုရိသောတိ ဝုစ္စတီ’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆. ဒေါဏသုတ္တံ

၃၆. ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ အန္တရာ စ ဥက္ကဋ္ဌံ အန္တရာ စ သေတဗျံ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နော ဟောတိ။ ဒေါဏောပိ သုဒံ ဗြာဟ္မဏော အန္တရာ စ ဥက္ကဋ္ဌံ အန္တရာ စ သေတဗျံ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နော ဟောတိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဒေါဏော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝတော ပါဒေသု စက္ကာနိ သဟဿာရာနိ သနေမိကာနိ သနာဘိကာနိ သဗ္ဗာကာရပရိပူရာနိ; ဒိသွာနဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အစ္ဆရိယံ ဝတ, ဘော, အဗ္ဘုတံ ဝတ, ဘော! န ဝတိမာနိ မနုဿဘူတဿ ပဒါနိ ဘဝိဿန္တီ’’တိ!! အထ ခေါ ဘဂဝါ မဂ္ဂါ ဩက္ကမ္မ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ နိသီဒိ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓါယ ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ။ အထ ခေါ ဒေါဏော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝတော ပဒါနိ အနုဂစ္ဆန္တော အဒ္ဒသ ဘဂဝန္တံ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ နိသိန္နံ ပါသာဒိကံ ပသာဒနီယံ သန္တိန္ဒ္ရိယံ သန္တမာနသံ ဥတ္တမဒမထသမထမနုပ္ပတ္တံ ဒန္တံ ဂုတ္တံ သံယတိန္ဒ္ရိယံ [ယတိန္ဒ္ရိယံ (မဟာဝ. ၂၅၇)] နာဂံ။ ဒိသွာန ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဒေဝေါ နော ဘဝံ ဘဝိဿတီ’’တိ? ‘‘န ခေါ အဟံ, ဗြာဟ္မဏ, ဒေဝေါ ဘဝိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဂန္ဓဗ္ဗော နော ဘဝံ ဘဝိဿတီ’’တိ? ‘‘န ခေါ အဟံ, ဗြာဟ္မဏ, ဂန္ဓဗ္ဗော ဘဝိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ယက္ခော နော ဘဝံ ဘဝိဿတီ’’တိ? ‘‘န ခေါ အဟံ, ဗြာဟ္မဏ, ယက္ခော ဘဝိဿာမီ’’တိ။ ‘‘မနုဿော နော ဘဝံ ဘဝိဿတီ’’တိ? ‘‘န ခေါ အဟံ, ဗြာဟ္မဏ, မနုဿော ဘဝိဿာမီ’’တိ။

‘‘‘ဒေဝေါ နော ဘဝံ ဘဝိဿတီ’တိ, ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော – ‘န ခေါ အဟံ, ဗြာဟ္မဏ, ဒေဝေါ ဘဝိဿာမီ’တိ ဝဒေသိ။ ‘ဂန္ဓဗ္ဗော နော ဘဝံ ဘဝိဿတီ’တိ, ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော – ‘န ခေါ အဟံ, ဗြာဟ္မဏ, ဂန္ဓဗ္ဗော ဘဝိဿာမီ’တိ ဝဒေသိ။ ‘ယက္ခော နော ဘဝံ ဘဝိဿတီ’တိ, ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော – ‘န ခေါ အဟံ, ဗြာဟ္မဏ, ယက္ခော ဘဝိဿာမီ’တိ ဝဒေသိ။ ‘မနုဿော နော ဘဝံ ဘဝိဿတီ’တိ, ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော – ‘န ခေါ အဟံ, ဗြာဟ္မဏ, မနုဿော ဘဝိဿာမီ’တိ ဝဒေသိ။ အထ ကော စရဟိ ဘဝံ ဘဝိဿတီ’’တိ?

‘‘ယေသံ ခေါ အဟံ, ဗြာဟ္မဏ, အာသဝါနံ အပ္ပဟီနတ္တာ ဒေဝေါ ဘဝေယျံ, တေ မေ အာသဝါ ပဟီနာ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ။ ယေသံ ခေါ အဟံ, ဗြာဟ္မဏ, အာသဝါနံ အပ္ပဟီနတ္တာ ဂန္ဓဗ္ဗော ဘဝေယျံ။ ယက္ခော ဘဝေယျံ။ မနုဿော ဘဝေယျံ, တေ မေ အာသဝါ ပဟီနာ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ။ သေယျထာပိ, ဗြာဟ္မဏ, ဥပ္ပလံ ဝါ ပဒုမံ ဝါ ပုဏ္ဍရီကံ ဝါ ဥဒကေ ဇာတံ ဥဒကေ သံဝဍ္ဎံ ဥဒကာ အစ္စုဂ္ဂမ္မ တိဋ္ဌတိ အနုပလိတ္တံ ဥဒကေန; ဧဝမေဝံ ခေါ အဟံ, ဗြာဟ္မဏ, လောကေ ဇာတော လောကေ သံဝဍ္ဎော လောကံ အဘိဘုယျ ဝိဟရာမိ အနုပလိတ္တော လောကေန။ ဗုဒ္ဓေါတိ မံ, ဗြာဟ္မဏ, ဓါရေဟီ’’တိ။

‘‘ယေန ဒေဝူပပတ္ယဿ၊ ဂန္ဓဗ္ဗော ဝါ ဝိဟင်္ဂမော။

ယက္ခတ္တံ ယေန ဂစ္ဆေယျံ၊ မနုဿတ္တဉ္စ အဗ္ဗဇေ။

တေ မယှံ၊ အာသဝါ ခီဏာ၊ ဝိဒ္ဓသ္တာ ဝိနဠီကတာ။

‘‘ပုဏ္ဍရီကံ ယထာ ဝဂ္ဂု၊ တောယေန နုပလိပ္ပတိ [နုပလိမ္ပတိ (က.)]။

နုပလိပ္ပါမိ [နုပလိမ္ပာမိ (က.)] လောကေန၊ တသ္မာ ဗုဒ္ဓေါသ္မိ ဗြာဟ္မဏာ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇. အပရိဟာနိယသုတ္တံ

၃၇. ‘‘စတူဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အဘဗ္ဗော ပရိဟာနာယ နိဗ္ဗာနဿေဝ သန္တိကေ။ ကတမေဟိ စတူဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သီလသမ္ပန္နော ဟောတိ, ဣန္ဒ္ရိယေသု ဂုတ္တဒွါရော ဟောတိ, ဘောဇနေ မတ္တညူ ဟောတိ, ဇာဂရိယံ အနုယုတ္တော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သီလသမ္ပန္နော ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သီလဝါ ဟောတိ ပါတိမောက္ခသံဝရသံဝုတော ဝိဟရတိ အာစာရဂေါစရသမ္ပန္နော အဏုမတ္တေသု ဝဇ္ဇေသု ဘယဒဿာဝီ, သမာဒါယ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသု။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သီလသမ္ပန္နော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဣန္ဒ္ရိယေသု ဂုတ္တဒွါရော ဟောတိ ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ န နိမိတ္တဂ္ဂါဟီ ဟောတိ နာနုဗျဉ္ဇနဂ္ဂါဟီ။ ယတွာဓိကရဏမေနံ စက္ခုန္ဒ္ရိယံ အသံဝုတံ ဝိဟရန္တံ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အနွာဿဝေယျုံ, တဿ သံဝရာယ ပဋိပဇ္ဇတိ; ရက္ခတိ စက္ခုန္ဒ္ရိယံ; စက္ခုန္ဒ္ရိယေ သံဝရံ အာပဇ္ဇတိ။ သောတေန သဒ္ဒံ သုတွာ။ ဃာနေန ဂန္ဓံ ဃာယိတွာ။ ဇိဝှာယ ရသံ သာယိတွာ။ ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဖုသိတွာ။ မနသာ ဓမ္မံ ဝိညာယ န နိမိတ္တဂ္ဂါဟီ ဟောတိ နာနုဗျဉ္ဇနဂ္ဂါဟီ။ ယတွာဓိကရဏမေနံ မနိန္ဒ္ရိယံ အသံဝုတံ ဝိဟရန္တံ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အနွာဿဝေယျုံ, တဿ သံဝရာယ ပဋိပဇ္ဇတိ; ရက္ခတိ မနိန္ဒ္ရိယံ; မနိန္ဒ္ရိယေ သံဝရံ အာပဇ္ဇတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဣန္ဒ္ရိယေသု ဂုတ္တဒွါရော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ , ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဘောဇနေ မတ္တညူ ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပဋိသင်္ခါ ယောနိသော အာဟာရံ အာဟာရေတိ – ‘နေဝ ဒဝါယ န မဒါယ န မဏ္ဍနာယ န ဝိဘူသနာယ; ယာဝဒေဝ ဣမဿ ကာယဿ ဌိတိယာ ယာပနာယ ဝိဟိံသူပရတိယာ ဗြဟ္မစရိယာနုဂ္ဂဟာယ။ ဣတိ ပုရာဏဉ္စ ဝေဒနံ ပဋိဟင်္ခါမိ, နဝဉ္စ ဝေဒနံ န ဥပ္ပါဒေဿာမိ, ယာတြာ စ မေ ဘဝိဿတိ, အနဝဇ္ဇတာ စ ဖာသုဝိဟာရော စာ’တိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဘောဇနေ မတ္တညူ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ , ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဇာဂရိယံ အနုယုတ္တော ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဒိဝသံ စင်္ကမေန နိသဇ္ဇာယ အာဝရဏီယေဟိ ဓမ္မေဟိ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ; ရတ္တိယာ ပဌမံ ယာမံ စင်္ကမေန နိသဇ္ဇာယ အာဝရဏီယေဟိ ဓမ္မေဟိ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ; ရတ္တိယာ မဇ္ဈိမံ ယာမံ ဒက္ခိဏေန ပဿေန သီဟသေယျံ ကပ္ပေတိ , ပါဒေ ပါဒံ အစ္စာဓါယ, သတော သမ္ပဇာနော ဥဋ္ဌာနသညံ မနသိ ကရိတွာ; ရတ္တိယာ ပစ္ဆိမံ ယာမံ ပစ္စုဋ္ဌာယ စင်္ကမေန နိသဇ္ဇာယ အာဝရဏီယေဟိ ဓမ္မေဟိ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဇာဂရိယံ အနုယုတ္တော ဟောတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတူဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အဘဗ္ဗော ပရိဟာနာယ, နိဗ္ဗာနဿေဝ သန္တိကေတိ။

‘‘သီလေ ပတိဋ္ဌိတော ဘိက္ခု၊ ဣန္ဒ္ရိယေသု စ သံဝုတော။

ဘောဇနမှိ စ မတ္တညူ၊ ဇာဂရိယံ အနုယုဉ္ဇတိ။

‘‘ဧဝံ ဝိဟာရီ အာတာဣ၊ အဟောရတ္တမတန္ဒိတော။

ဘာဝယံ ကုသလံ ဓမ္မံ၊ ယောဂက္ခေမဿ ပတ္တိယာ။

‘‘အပ္ပမာဒရတော ဘိက္ခု၊ ပမာဒေ ဘယဒဿိ ဝါ [ဘယဒဿာဝီ (က.) ဓ. ပ. ၃၂ ဓမ္မပဒေပိ]။

အဘဗ္ဗော ပရိဟာနာယ၊ နိဗ္ဗာနဿေဝ သန္တိကေ’’တိ။ သတ္တမံ။

၈. ပတိလီနသုတ္တံ

၃၈. ‘‘ပနုဏ္ဏပစ္စေကသစ္စော [ပဏုန္နပစ္စေကသစ္စော (?)], ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ‘သမဝယသဋ္ဌေသနော ပဿဒ္ဓကာယသင်္ခါရော ပတိလီနော’တိ ဝုစ္စတိ။ ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပနုဏ္ဏပစ္စေကသစ္စော ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ယာနိ တာနိ ပုထုသမဏဗြာဟ္မဏာနံ ပုထုပစ္စေကသစ္စာနိ, သေယျထိဒံ – သဿတော လောကောတိ ဝါ, အသဿတော လောကောတိ ဝါ, အန္တဝါ လောကောတိ ဝါ, အနန္တဝါ လောကောတိ ဝါ, တံ ဇီဝံ တံ သရီရန္တိ ဝါ, အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရန္တိ ဝါ, ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ, န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ, ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ, နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ; သဗ္ဗာနိ တာနိ နုဏ္ဏာနိ ဟောန္တိ ပနုဏ္ဏာနိ စတ္တာနိ ဝန္တာနိ မုတ္တာနိ ပဟီနာနိ ပဋိနိဿဋ္ဌာနိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပနုဏ္ဏပစ္စေကသစ္စော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ , ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သမဝယသဋ္ဌေသနော ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ကာမေသနာ ပဟီနာ ဟောတိ, ဘဝေသနာ ပဟီနာ ဟောတိ, ဗြဟ္မစရိယေသနာ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓါ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သမဝယသဋ္ဌေသနော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပဿဒ္ဓကာယသင်္ခါရော ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပဿဒ္ဓကာယသင်္ခါရော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပတိလီနော ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော အသ္မိမာနော ပဟီနော ဟောတိ ဥစ္ဆိန္နမူလော တာလာဝတ္ထုကတော အနဘာဝံကတော အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မော။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပတိလီနော ဟောတိ။ ပနုဏ္ဏပစ္စေကသစ္စော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ‘သမဝယသဋ္ဌေသနော ပဿဒ္ဓကာယသင်္ခါရော ပတိလီနော’တိ ဝုစ္စတီ’’တိ။

[ဣတိဝု. ၅၅ ဣတိဝုတ္တကေပိ] ‘‘ကာမေသနာ ဘဝေသနာ၊ ဗြဟ္မစရိယေသနာ သဟ။

ဣတိ သစ္စပရာမာသော၊ ဒိဋ္ဌိဋ္ဌာနာ သမုဿယာ။

[ဣတိဝု. ၅၅ ဣတိဝုတ္တကေပိ] ‘‘သဗ္ဗရာဂဝိရတ္တဿ၊ တဏှက္ခယဝိမုတ္တိနော။

ဧသနာ ပဋိနိဿဋ္ဌာ၊ ဒိဋ္ဌိဋ္ဌာနာ သမူဟတာ။

‘‘သ ဝေ သန္တော သတော ဘိက္ခု၊ ပဿဒ္ဓေါ အပရာဇိတော။

မာနာဘိသမယာ ဗုဒ္ဓေါ၊ ပတိလီနောတိ ဝုစ္စတီ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉. ဥဇ္ဇယသုတ္တံ

၃၉. အထ ခေါ ဥဇ္ဇယော ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဥဇ္ဇယော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဘဝမ္ပိ နော ဂေါတမော ယညံ ဝဏ္ဏေတီ’’တိ ? ‘‘န ခေါ အဟံ, ဗြာဟ္မဏ, သဗ္ဗံ ယညံ ဝဏ္ဏေမိ; န ပနာဟံ, ဗြာဟ္မဏ, သဗ္ဗံ ယညံ န ဝဏ္ဏေမိ။ ယထာရူပေ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ယညေ ဂါဝေါ ဟညန္တိ, အဇေဠကာ ဟညန္တိ, ကုက္ကုဋသူကရာ ဟညန္တိ, ဝိဝိဓါ ပါဏာ သံဃာတံ အာပဇ္ဇန္တိ; ဧဝရူပံ ခေါ အဟံ, ဗြာဟ္မဏ, သာရမ္ဘံ ယညံ န ဝဏ္ဏေမိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဧဝရူပဉှိ, ဗြာဟ္မဏ, သာရမ္ဘံ ယညံ န ဥပသင်္ကမန္တိ အရဟန္တော ဝါ အရဟတ္တမဂ္ဂံ ဝါ သမာပန္နာ။

‘‘ယထာရူပေ စ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ယညေ နေဝ ဂါဝေါ ဟညန္တိ, န အဇေဠကာ ဟညန္တိ, န ကုက္ကုဋသူကရာ ဟညန္တိ, န ဝိဝိဓါ ပါဏာ သံဃာတံ အာပဇ္ဇန္တိ; ဧဝရူပံ ခေါ အဟံ, ဗြာဟ္မဏ, နိရာရမ္ဘံ ယညံ ဝဏ္ဏေမိ, ယဒိဒံ နိစ္စဒါနံ အနုကုလယညံ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဧဝရူပဉှိ, ဗြာဟ္မဏ, နိရာရမ္ဘံ ယညံ ဥပသင်္ကမန္တိ အရဟန္တော ဝါ အရဟတ္တမဂ္ဂံ ဝါ သမာပန္နာ’’တိ။

‘‘အဿမေဓံ ပုရိသမေဓံ၊ သမ္မာပါသံ ဝါဇပေယျံ နိရဂ္ဂဠံ ။

မဟာယညာ မဟာရမ္ဘာ [သမ္မာပါသံ ဝါဇပေယျံ။ နိရဂ္ဂဠံ မဟာရမ္ဘာ (ဣ.) သံ. နိ. ၁.၁၂၀]၊ န တေ ဟောန္တိ မဟပ္ဖလာ။

‘‘အဇေဠကာ စ ဂါဝေါ စ၊ ဝိဝိဓါ ယတ္ထ ဟညရေ။

န တံ သမ္မဂ္ဂတာ ယညံ၊ ဥပယန္တိ မဟေသိနော။

‘‘ယေ စ ယညာ နိရာရမ္ဘာ၊ ယဇန္တိ အနုကုလံ သဒါ။

အဇေဠကာ စ ဂါဝေါ စ၊ ဝိဝိဓါ နေတ္ထ ဟညရေ [နာဇေဠကာ စ ဂါဝေါ စ၊ ဝိဝိဓါ ယတ္ထ ဟညရေ (သျာ. ကံ.)]။

တဉ္စ သမ္မဂ္ဂတာ ယညံ၊ ဥပယန္တိ မဟေသိနော။

‘‘ဧတံ [ဧဝံ (သျာ. ကံ.)] ယဇေထ မေဓါဝီ၊ ဧသော ယညော မဟပ္ဖလော။

ဧတံ [ဧဝံ (သျာ. ကံ. က.)] ဟိ ယဇမာနဿ၊ သေယျော ဟောတိ န ပါပိယော။

ယညော စ ဝိပုလော ဟောတိ၊ ပသီဒန္တိ စ ဒေဝတာ’’တိ။ နဝမံ။

၁၀. ဥဒါယီသုတ္တံ

၄၀. အထ ခေါ ဥဒါယီ [ဥဒါယိ (သဗ္ဗတ္ထ)] ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ ။ပေ.။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဥဒါယီ ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဘဝမ္ပိ နော ဂေါတမော ယညံ ဝဏ္ဏေတီ’’တိ? ‘‘န ခေါ အဟံ, ဗြာဟ္မဏ, သဗ္ဗံ ယညံ ဝဏ္ဏေမိ; န ပနာဟံ, ဗြာဟ္မဏ, သဗ္ဗံ ယညံ န ဝဏ္ဏေမိ။ ယထာရူပေ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ယညေ ဂါဝေါ ဟညန္တိ, အဇေဠကာ ဟညန္တိ, ကုက္ကုဋသူကရာ ဟညန္တိ, ဝိဝိဓါ ပါဏာ သံဃာတံ အာပဇ္ဇန္တိ; ဧဝရူပံ ခေါ အဟံ, ဗြာဟ္မဏ, သာရမ္ဘံ ယညံ န ဝဏ္ဏေမိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဧဝရူပဉှိ, ဗြာဟ္မဏ, သာရမ္ဘံ ယညံ န ဥပသင်္ကမန္တိ အရဟန္တော ဝါ အရဟတ္တမဂ္ဂံ ဝါ သမာပန္နာ။

‘‘ယထာရူပေ စ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ယညေ နေဝ ဂါဝေါ ဟညန္တိ, န အဇေဠကာ ဟညန္တိ, န ကုက္ကုဋသူကရာ ဟညန္တိ, န ဝိဝိဓါ ပါဏာ သံဃာတံ အာပဇ္ဇန္တိ; ဧဝရူပံ ခေါ အဟံ, ဗြာဟ္မဏ, နိရာရမ္ဘံ ယညံ ဝဏ္ဏေမိ , ယဒိဒံ နိစ္စဒါနံ အနုကုလယညံ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဧဝရူပဉှိ, ဗြာဟ္မဏ, နိရာရမ္ဘံ ယညံ ဥပသင်္ကမန္တိ အရဟန္တော ဝါ အရဟတ္တမဂ္ဂံ ဝါ သမာပန္နာ’’တိ။

‘‘အဘိသင်္ခတံ နိရာရမ္ဘံ၊ ယညံ ကာလေန ကပ္ပိယံ။

တာဒိသံ ဥပသံယန္တိ၊ သညတာ ဗြဟ္မစာရယော။

‘‘ဝိဝဋစ္ဆဒါ [ဝိဝတ္တစ္ဆဒါ (သီ. ဣ.)၊ ဝိဝဋ္ဋစ္ဆဒါ (က.)] ယေ လောကေ၊ ဝီတိဝတ္တာ ကုလံ ဂတိံ။

ယညမေတံ ပသံသန္တိ၊ ဗုဒ္ဓါ ယညဿ [ပုညဿ (သျာ. ကံ. ဣ.)] ကောဝိဒါ။

‘‘ယညေ ဝါ ယဒိ ဝါ သဒ္ဓေ၊ ဟဗျံ [ဟဝ္ယံ (သီ. ဣ.)၊ ဟုညံ (သျာ. ကံ.)] ကတွာ ယထာရဟံ။

ပသန္နစိတ္တော ယဇတိ [ပသန္နစိတ္တာ ယဇန္တိ (က.)]၊ သုခေတ္တေ ဗြဟ္မစာရိသု။

‘‘သုဟုတံ သုယိဋ္ဌံ သုပ္ပတ္တံ [သမ္ပတ္တံ (သျာ. ကံ. က.)]၊ ဒက္ခိဏေယျေသု ယံ ကတံ။

ယညော စ ဝိပုလော ဟောတိ၊ ပသီဒန္တိ စ ဒေဝတာ။

‘‘ဧဝံ [ဧတံ (က.) အ. နိ. ၆.၃၇] ယဇိတွာ မေဓါဝီ၊ သဒ္ဓေါ မုတ္တေန စေတသာ။

အဗျာဗဇ္ဈံ သုခံ လောကံ၊ ပဏ္ဍိတော ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ။ ဒသမံ။

စက္ကဝဂ္ဂေါ စတုတ္ထော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

စက္ကော သင်္ဂဟော သီဟော၊ ပသာဒေါ ဝဿကာရေန ပဉ္စမံ။

ဒေါဏော အပရိဟာနိယော ပတိလီနော၊ ဥဇ္ဇယော ဥဒါယိနာ တေ ဒသာတိ။