စရဝဂ္ဂေါ

 ၂. စရဝဂ္ဂေါ

၁. စရသုတ္တံ

၁၁. [ဣတိဝု. ၁၁၀] ‘‘စရတော စေပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ကာမဝိတက္ကော ဝါ ဗျာပါဒဝိတက္ကော ဝါ ဝိဟိံသာဝိတက္ကော ဝါ။ တံ စေ ဘိက္ခု အဓိဝါသေတိ, နပ္ပဇဟတိ န ဝိနောဒေတိ န ဗျန္တီကရောတိ [ဗျန္တိကရောတိ (ဣ.), ဗျန္တိံ ကရောတိ (က.)] န အနဘာဝံ ဂမေတိ, စရမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံဘူတော ‘အနာတာဣ အနောတ္တာဣ သတတံ သမိတံ ကုသီတော ဟီနဝီရိယော’တိ ဝုစ္စတိ။

‘‘ဌိတဿ စေပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ကာမဝိတက္ကော ဝါ ဗျာပါဒဝိတက္ကော ဝါ ဝိဟိံသာဝိတက္ကော ဝါ။ တံ စေ ဘိက္ခု အဓိဝါသေတိ, နပ္ပဇဟတိ န ဝိနောဒေတိ န ဗျန္တီကရောတိ န အနဘာဝံ ဂမေတိ, ဌိတောပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံဘူတော ‘အနာတာဣ အနောတ္တာဣ သတတံ သမိတံ ကုသီတော ဟီနဝီရိယော’တိ ဝုစ္စတိ။

‘‘နိသိန္နဿ စေပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ကာမဝိတက္ကော ဝါ ဗျာပါဒဝိတက္ကော ဝါ ဝိဟိံသာဝိတက္ကော ဝါ။ တံ စေ ဘိက္ခု အဓိဝါသေတိ, နပ္ပဇဟတိ န ဝိနောဒေတိ န ဗျန္တီကရောတိ န အနဘာဝံ ဂမေတိ, နိသိန္နောပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံဘူတော ‘အနာတာဣ အနောတ္တာဣ သတတံ သမိတံ ကုသီတော ဟီနဝီရိယော’တိ ဝုစ္စတိ။

‘‘သယာနဿ စေပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဇာဂရဿ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ကာမဝိတက္ကော ဝါ ဗျာပါဒဝိတက္ကော ဝါ ဝိဟိံသာဝိတက္ကော ဝါ။ တံ စေ ဘိက္ခု အဓိဝါသေတိ, နပ္ပဇဟတိ န ဝိနောဒေတိ န ဗျန္တီကရောတိ န အနဘာဝံ ဂမေတိ, သယာနောပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဇာဂရော ဧဝံဘူတော ‘အနာတာဣ အနောတ္တာဣ သတတံ သမိတံ ကုသီတော ဟီနဝီရိယော’တိ ဝုစ္စတိ။

‘‘စရတော စေပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ကာမဝိတက္ကော ဝါ ဗျာပါဒဝိတက္ကော ဝါ ဝိဟိံသာဝိတက္ကော ဝါ။ တံ စေ ဘိက္ခု နာဓိဝါသေတိ, ပဇဟတိ ဝိနောဒေတိ ဗျန္တီကရောတိ အနဘာဝံ ဂမေတိ, စရမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံဘူတော ‘အာတာဣ ဩတ္တာဣ သတတံ သမိတံ အာရဒ္ဓဝီရိယော ပဟိတတ္တော’တိ ဝုစ္စတိ။

‘‘ဌိတဿ စေပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ကာမဝိတက္ကော ဝါ ဗျာပါဒဝိတက္ကော ဝါ ဝိဟိံသာဝိတက္ကော ဝါ။ တံ စေ ဘိက္ခု နာဓိဝါသေတိ, ပဇဟတိ ဝိနောဒေတိ ဗျန္တီကရောတိ အနဘာဝံ ဂမေတိ, ဌိတောပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံဘူတော ‘အာတာဣ ဩတ္တာဣ သတတံ သမိတံ အာရဒ္ဓဝီရိယော ပဟိတတ္တော’တိ ဝုစ္စတိ။

‘‘နိသိန္နဿ စေပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ကာမဝိတက္ကော ဝါ ဗျာပါဒဝိတက္ကော ဝါ ဝိဟိံသာဝိတက္ကော ဝါ။ တံ စေ ဘိက္ခု နာဓိဝါသေတိ, ပဇဟတိ ဝိနောဒေတိ ဗျန္တီကရောတိ အနဘာဝံ ဂမေတိ, နိသိန္နောပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံဘူတော ‘အာတာဣ ဩတ္တာဣ သတတံ သမိတံ အာရဒ္ဓဝီရိယော ပဟိတတ္တော’တိ ဝုစ္စတိ။

‘‘သယာနဿ စေပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဇာဂရဿ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ကာမဝိတက္ကော ဝါ ဗျာပါဒဝိတက္ကော ဝါ ဝိဟိံသာဝိတက္ကော ဝါ။ တံ စေ ဘိက္ခု နာဓိဝါသေတိ, ပဇဟတိ ဝိနောဒေတိ ဗျန္တီကရောတိ အနဘာဝံ ဂမေတိ, သယာနောပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဇာဂရော ဧဝံဘူတော ‘အာတာဣ ဩတ္တာဣ သတတံ သမိတံ အာရဒ္ဓဝီရိယော ပဟိတတ္တော’တိ ဝုစ္စတီ’’တိ။

‘‘စရံ ဝါ ယဒိ ဝါ တိဋ္ဌံ၊ နိသိန္နော ဥဒ ဝါ သယံ။

ယော ဝိတက္ကံ ဝိတက္ကေတိ၊ ပါပကံ ဂေဟနိဿိတံ။

‘‘ကုမ္မဂ္ဂပ္ပဋိပန္နော သော၊ မောဟနေယျေသု မုစ္ဆိတော။

အဘဗ္ဗော တာဒိသော ဘိက္ခု၊ ဖုဋ္ဌုံ သမ္ဗောဓိမုတ္တမံ။

‘‘ယော စ စရံ ဝါ တိဋ္ဌံ ဝါ၊ နိသိန္နော ဥဒ ဝါ သယံ။

ဝိတက္ကံ သမယိတွာန၊ ဝိတက္ကူပသမေ ရတော။

ဘဗ္ဗော သော တာဒိသော ဘိက္ခု၊ ဖုဋ္ဌုံ သမ္ဗောဓိမုတ္တမ’’န္တိ။ ပဌမံ။

၂. သီလသုတ္တံ

၁၂. ‘‘သမ္ပန္နသီလာ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဟရထ သမ္ပန္နပါတိမောက္ခာ, ပါတိမောက္ခသံဝရသံဝုတာ ဝိဟရထ အာစာရဂေါစရသမ္ပန္နာ အဏုမတ္တေသု ဝဇ္ဇေသု ဘယဒဿာဝိနော။ သမာဒါယ သိက္ခထ သိက္ခာပဒေသု။ သမ္ပန္နသီလာနံ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဟရတံ သမ္ပန္နပါတိမောက္ခာနံ ပါတိမောက္ခသံဝရသံဝုတာနံ ဝိဟရတံ အာစာရဂေါစရသမ္ပန္နာနံ အဏုမတ္တေသု ဝဇ္ဇေသု ဘယဒဿာဝီနံ သမာဒါယ သိက္ခတံ သိက္ခာပဒေသု ကိမဿ ဥတ္တရိ ကရဏီယံ?

‘‘စရတော စေပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော အဘိဇ္ဈာဗျာပါဒေါ ဝိဂတော ဟောတိ, ထိနမိဒ္ဓံ။ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ။ ဝိစိကိစ္ဆာ ပဟီနာ ဟောတိ, အာရဒ္ဓံ ဟောတိ ဝီရိယံ အသလ္လီနံ, ဥပဋ္ဌိတာ သတိ အသမ္မုဋ္ဌာ, ပဿဒ္ဓေါ ကာယော အသာရဒ္ဓေါ, သမာဟိတံ စိတ္တံ ဧကဂ္ဂံ, စရမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံဘူတော ‘အာတာဣ ဩတ္တာဣ သတတံ သမိတံ အာရဒ္ဓဝီရိယော ပဟိတတ္တော’တိ ဝုစ္စတိ။

‘‘ဌိတဿ စေပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော အဘိဇ္ဈာဗျာပါဒေါ ဝိဂတော ဟောတိ, ထိနမိဒ္ဓံ။ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ။ ဝိစိကိစ္ဆာ ပဟီနာ ဟောတိ, အာရဒ္ဓံ ဟောတိ ဝီရိယံ အသလ္လီနံ, ဥပဋ္ဌိတာ သတိ အသမ္မုဋ္ဌာ, ပဿဒ္ဓေါ ကာယော အသာရဒ္ဓေါ, သမာဟိတံ စိတ္တံ ဧကဂ္ဂံ, ဌိတောပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံဘူတော ‘အာတာဣ ဩတ္တာဣ သတတံ သမိတံ အာရဒ္ဓဝီရိယော ပဟိတတ္တော’တိ ဝုစ္စတိ။

‘‘နိသိန္နဿ စေပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော အဘိဇ္ဈာဗျာပါဒေါ ဝိဂတော ဟောတိ, ထိနမိဒ္ဓံ။ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ။ ဝိစိကိစ္ဆာ ပဟီနာ ဟောတိ, အာရဒ္ဓံ ဟောတိ ဝီရိယံ အသလ္လီနံ, ဥပဋ္ဌိတာ သတိ အသမ္မုဋ္ဌာ, ပဿဒ္ဓေါ ကာယော အသာရဒ္ဓေါ, သမာဟိတံ စိတ္တံ ဧကဂ္ဂံ, နိသိန္နောပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံဘူတော ‘အာတာဣ ဩတ္တာဣ သတတံ သမိတံ အာရဒ္ဓဝီရိယော ပဟိတတ္တော’တိ ဝုစ္စတိ။

‘‘သယာနဿ စေပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဇာဂရဿ အဘိဇ္ဈာဗျာပါဒေါ ဝိဂတော ဟောတိ, ထိနမိဒ္ဓံ။ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ။ ဝိစိကိစ္ဆာ ပဟီနာ ဟောတိ, အာရဒ္ဓံ ဟောတိ ဝီရိယံ အသလ္လီနံ, ဥပဋ္ဌိတာ သတိ အသမ္မုဋ္ဌာ, ပဿဒ္ဓေါ ကာယော အသာရဒ္ဓေါ, သမာဟိတံ စိတ္တံ ဧကဂ္ဂံ, သယာနောပိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဇာဂရော ဧဝံဘူတော ‘အာတာဣ ဩတ္တာဣ သတတံ သမိတံ အာရဒ္ဓဝီရိယော ပဟိတတ္တော’တိ ဝုစ္စတီ’’တိ။

‘‘ယတံ [ယထာ (က.) ဣတိဝု. ၁၁၁] စရေ ယတံ [ယထာ (က.) ဣတိဝု. ၁၁၁] တိဋ္ဌေ၊ ယတံ [ယထာ (က.) ဣတိဝု. ၁၁၁] အစ္ဆေ ယတံ [ယထာ (က.) ဣတိဝု. ၁၁၁] သယေ။

ယတံ [ယထာ (က.) ဣတိဝု. ၁၁၁] သမိဉ္ဇယေ [သမ္မိဉ္ဇယေ (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)] ဘိက္ခု၊ ယတမေနံ [ယတမေဝ နံ (သီ.)၊ ယတမေတံ (သျာ. ကံ.)၊ ယတမေဝ (?)] ပသာရယေ။

‘‘ဥဒ္ဓံ တိရိယံ အပါစီနံ၊ ယာဝတာ ဇဂတော ဂတိ။

သမဝေက္ခိတာ စ ဓမ္မာနံ၊ ခန္ဓာနံ ဥဒယဗ္ဗယံ။

‘‘စေတောသမထသာမီစိံ၊ သိက္ခမာနံ သဒါ သတံ။

သတတံ ပဟိတတ္တောတိ၊ အာဟု ဘိက္ခုံ တထာဝိဓ’’န္တိ။ ဒုတိယံ။

၃. ပဓါနသုတ္တံ

၁၃. ‘‘စတ္တာရိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မပ္ပဓါနာနိ။ ကတမာနိ စတ္တာရိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အနုပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အနုပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ; ဥပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ; အနုပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ; ဥပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ။ ဣမာနိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတ္တာရိ သမ္မပ္ပဓါနာနီ’’တိ။

‘‘သမ္မပ္ပဓါနာ မာရဓေယျာဘိဘူတာ၊

တေ အသိတာ ဇာတိမရဏဘယဿ ပါရဂူ။

တေ တုသိတာ ဇေတွာ မာရံ သဝါဟိနိံ [သဝါဟနံ (သျာ. ကံ. ဣ. က.)] တေ အနေဇာ၊

သဗ္ဗံ နမုစိဗလံ ဥပါတိဝတ္တာ တေ သုခိတာ’’တိ။ တတိယံ။

၄. သံဝရသုတ္တံ

၁၄. ‘‘စတ္တာရိမာနိ , ဘိက္ခဝေ, ပဓါနာနိ။ ကတမာနိ စတ္တာရိ? သံဝရပ္ပဓါနံ, ပဟာနပ္ပဓါနံ, ဘာဝနာပ္ပဓါနံ, အနုရက္ခဏာပ္ပဓါနံ။ ကတမဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, သံဝရပ္ပဓါနံ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ န နိမိတ္တဂ္ဂါဟီ ဟောတိ နာနုဗျဉ္ဇနဂ္ဂါဟီ။ ယတွာဓိကရဏမေနံ စက္ခုန္ဒ္ရိယံ အသံဝုတံ ဝိဟရန္တံ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အနွာဿဝေယျုံ , တဿ သံဝရာယ ပဋိပဇ္ဇတိ, ရက္ခတိ စက္ခုန္ဒ္ရိယံ, စက္ခုန္ဒ္ရိယေ သံဝရံ အာပဇ္ဇတိ။ သောတေန သဒ္ဒံ သုတွာ။ ဃာနေန ဂန္ဓံ ဃာယိတွာ။ ဇိဝှာယ ရသံ သာယိတွာ။ ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဖုသိတွာ။ မနသာ ဓမ္မံ ဝိညာယ န နိမိတ္တဂ္ဂါဟီ ဟောတိ နာနုဗျဉ္ဇနဂ္ဂါဟီ, ယတွာဓိကရဏမေနံ မနိန္ဒ္ရိယံ အသံဝုတံ ဝိဟရန္တံ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အနွာဿဝေယျုံ, တဿ သံဝရာယ ပဋိပဇ္ဇတိ, ရက္ခတိ မနိန္ဒ္ရိယံ, မနိန္ဒ္ရိယေ သံဝရံ အာပဇ္ဇတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, သံဝရပ္ပဓါနံ။

‘‘ကတမဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ပဟာနပ္ပဓါနံ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဥပ္ပန္နံ ကာမဝိတက္ကံ နာဓိဝါသေတိ ပဇဟတိ ဝိနောဒေတိ ဗျန္တီကရောတိ အနဘာဝံ ဂမေတိ; ဥပ္ပန္နံ ဗျာပါဒဝိတက္ကံ။ပေ.။ ဥပ္ပန္နံ ဝိဟိံသာဝိတက္ကံ။ပေ.။ ဥပ္ပန္နုပ္ပန္နေ ပါပကေ အကုသလေ ဓမ္မေ နာဓိဝါသေတိ ပဇဟတိ ဝိနောဒေတိ ဗျန္တီကရောတိ အနဘာဝံ ဂမေတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ပဟာနပ္ပဓါနံ။

‘‘ကတမဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝနာပ္ပဓါနံ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝေကနိဿိတံ ဝိရာဂနိဿိတံ နိရောဓနိဿိတံ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမိံ, ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ။ ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ။ ဣတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ။ ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ။ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ။ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝေကနိဿိတံ ဝိရာဂနိဿိတံ နိရောဓနိဿိတံ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမိံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝနာပ္ပဓါနံ။

‘‘ကတမဉ္စ , ဘိက္ခဝေ, အနုရက္ခဏာပ္ပဓါနံ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဥပ္ပန္နံ ဘဒ္ဒကံ သမာဓိနိမိတ္တံ အနုရက္ခတိ အဋ္ဌိကသညံ ပုဠဝကသညံ ဝိနီလကသညံ ဝိစ္ဆိဒ္ဒကသညံ ဥဒ္ဓုမာတကသညံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, အနုရက္ခဏာပ္ပဓါနံ။ ဣမာနိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတ္တာရိ ပဓါနာနီ’’တိ။

‘‘သံဝရော စ ပဟာနဉ္စ၊ ဘာဝနာ အနုရက္ခဏာ။

ဧတေ ပဓါနာ စတ္တာရော၊ ဒေသိတာဒိစ္စဗန္ဓုနာ။

ယေဟိ ဘိက္ခု ဣဓါတာဣ၊ ခယံ ဒုက္ခဿ ပါပုဏေ’’တိ။ စတုတ္ထံ။

၅. ပညတ္တိသုတ္တံ

၁၅. ‘‘စတဿော ဣမာ, ဘိက္ခဝေ, အဂ္ဂပညတ္တိယော။ ကတမာ စတဿော? ဧတဒဂ္ဂံ, ဘိက္ခဝေ, အတ္တဘာဝီနံ ယဒိဒံ – ရာဟု အသုရိန္ဒော။ ဧတဒဂ္ဂံ, ဘိက္ခဝေ, ကာမဘောဂီနံ ယဒိဒံ – ရာဇာ မန္ဓာတာ။ ဧတဒဂ္ဂံ, ဘိက္ခဝေ, အာဓိပတေယျာနံ ယဒိဒံ – မာရော ပါပိမာ။ သဒေဝကေ, ဘိက္ခဝေ, လောကေ သမာရကေ သဗြဟ္မကေ သဿမဏဗြာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုဿာယ တထာဂတော အဂ္ဂမက္ခာယတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ။ ဣမာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတဿော အဂ္ဂပညတ္တိယော’’တိ။

‘‘ရာဟုဂ္ဂံ အတ္တဘာဝီနံ၊ မန္ဓာတာ ကာမဘောဂိနံ။

မာရော အာဓိပတေယျာနံ၊ ဣဒ္ဓိယာ ယသသာ ဇလံ။

‘‘ဥဒ္ဓံ တိရိယံ အပါစီနံ၊ ယာဝတာ ဇဂတော ဂတိ။

သဒေဝကဿ လောကဿ၊ ဗုဒ္ဓေါ အဂ္ဂေါ ပဝုစ္စတီ’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆. သောခုမ္မသုတ္တံ

၁၆. ‘‘စတ္တာရိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, သောခုမ္မာနိ။ ကတမာနိ စတ္တာရိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ရူပသောခုမ္မေန သမန္နာဂတော ဟောတိ ပရမေန; တေန စ ရူပသောခုမ္မေန အညံ ရူပသောခုမ္မံ ဥတ္တရိတရံ ဝါ ပဏီတတရံ ဝါ န သမနုပဿတိ; တေန စ ရူပသောခုမ္မေန အညံ ရူပသောခုမ္မံ ဥတ္တရိတရံ ဝါ ပဏီတတရံ ဝါ န ပတ္ထေတိ။ ဝေဒနာသောခုမ္မေန သမန္နာဂတော ဟောတိ ပရမေန; တေန စ ဝေဒနာသောခုမ္မေန အညံ ဝေဒနာသောခုမ္မံ ဥတ္တရိတရံ ဝါ ပဏီတတရံ ဝါ န သမနုပဿတိ; တေန စ ဝေဒနာသောခုမ္မေန အညံ ဝေဒနာသောခုမ္မံ ဥတ္တရိတရံ ဝါ ပဏီတတရံ ဝါ န ပတ္ထေတိ။ သညာသောခုမ္မေန သမန္နာဂတော ဟောတိ ပရမေန; တေန စ သညာသောခုမ္မေန အညံ သညာသောခုမ္မံ ဥတ္တရိတရံ ဝါ ပဏီတတရံ ဝါ န သမနုပဿတိ; တေန စ သညာသောခုမ္မေန အညံ သညာသောခုမ္မံ ဥတ္တရိတရံ ဝါ ပဏီတတရံ ဝါ န ပတ္ထေတိ။ သင်္ခါရသောခုမ္မေန သမန္နာဂတော ဟောတိ ပရမေန; တေန စ သင်္ခါရသောခုမ္မေန အညံ သင်္ခါရသောခုမ္မံ ဥတ္တရိတရံ ဝါ ပဏီတတရံ ဝါ န သမနုပဿတိ; တေန စ သင်္ခါရသောခုမ္မေန အညံ သင်္ခါရသောခုမ္မံ ဥတ္တရိတရံ ဝါ ပဏီတတရံ ဝါ န ပတ္ထေတိ။ ဣမာနိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတ္တာရိ သောခုမ္မာနီ’’တိ။

‘‘ရူပသောခုမ္မတံ ဉတွာ၊ ဝေဒနာနဉ္စ သမ္ဘဝံ။

သညာ ယတော သမုဒေတိ၊ အတ္ထံ ဂစ္ဆတိ ယတ္ထ စ။

သင်္ခါရေ ပရတော ဉတွာ၊ ဒုက္ခတော နော စ အတ္တတော။

‘‘သ ဝေ သမ္မဒ္ဒသော ဘိက္ခု၊ သန္တော သန္တိပဒေ ရတော။

ဓါရေတိ အန္တိမံ ဒေဟံ၊ ဇေတွာ မာရံ သဝါဟိနိ’’န္တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇. ပဌမအဂတိသုတ္တံ

၁၇. ‘‘စတ္တာရိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, အဂတိဂမနာနိ။ ကတမာနိ စတ္တာရိ? ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆတိ – ဣမာနိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတ္တာရိ အဂတိဂမနာနီ’’တိ။

‘‘ဆန္ဒာ ဒေါသာ ဘယာ မောဟာ၊ ယော ဓမ္မံ အတိဝတ္တတိ။

နိဟီယတိ တဿ ယသော၊ ကာဠပက္ခေဝ စန္ဒိမာ’’တိ။ သတ္တမံ။

၈. ဒုတိယအဂတိသုတ္တံ

၁၈. ‘‘စတ္တာရိမာနိ , ဘိက္ခဝေ, နာဂတိဂမနာနိ။ ကတမာနိ စတ္တာရိ? န ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆတိ – ဣမာနိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတ္တာရိ နာဂတိဂမနာနီ’’တိ။

‘‘ဆန္ဒာ ဒေါသာ ဘယာ မောဟာ၊ ယော ဓမ္မံ နာတိဝတ္တတိ။

အာပူရတိ တဿ ယသော၊ သုက္ကပက္ခေဝ စန္ဒိမာ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉. တတိယအဂတိသုတ္တံ

၁၉. ‘‘စတ္တာရိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, အဂတိဂမနာနိ။ ကတမာနိ စတ္တာရိ? ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆတိ , ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆတိ – ဣမာနိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတ္တာရိ အဂတိဂမနာနိ။

‘‘စတ္တာရိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, နာဂတိဂမနာနိ။ ကတမာနိ စတ္တာရိ? န ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆတိ – ဣမာနိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတ္တာရိ နာဂတိဂမနာနီ’’တိ။

‘‘ဆန္ဒာ ဒေါသာ ဘယာ မောဟာ၊ ယော ဓမ္မံ အတိဝတ္တတိ။

နိဟီယတိ တဿ ယသော၊ ကာဠပက္ခေဝ စန္ဒိမာ။

‘‘ဆန္ဒာ ဒေါသာ ဘယာ မောဟာ၊ ယော ဓမ္မံ နာတိဝတ္တတိ။

အာပူရတိ တဿ ယသော၊ သုက္ကပက္ခေဝ စန္ဒိမာ’’တိ။ နဝမံ။

၁၀. ဘတ္တုဒ္ဒေသကသုတ္တံ

၂၀. ‘‘စတူဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘတ္တုဒ္ဒေသကော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။ ကတမေဟိ စတူဟိ? ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတူဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘတ္တုဒ္ဒေသကော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။

‘‘စတူဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘတ္တုဒ္ဒေသကော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ သဂ္ဂေ။ ကတမေဟိ စတူဟိ? န ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတူဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘတ္တုဒ္ဒေသကော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ သဂ္ဂေ’’တိ။

‘‘ယေ ကေစိ ကာမေသု အသညတာ ဇနာ၊

အဓမ္မိကာ ဟောန္တိ အဓမ္မဂါရဝါ။

ဆန္ဒာ ဒေါသာ မောဟာ စ ဘယာ ဂါမိနော [ဆန္ဒာ စ ဒေါသာ စ ဘယာ စ ဂါမိနော (သီ. သျာ. ကံ. ဣ)]၊

ပရိသာကသဋော [ပရိသက္ကသာဝေါ (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)] စ ပနေသ ဝုစ္စတိ။

‘‘ဧဝဉှိ ဝုတ္တံ သမဏေန ဇာနတာ၊

တသ္မာ ဟိ တေ သပ္ပုရိသာ ပသံသိယာ။

ဓမ္မေ ဌိတာ ယေ န ကရောန္တိ ပါပကံ၊

န ဆန္ဒာ န ဒေါသာ န မောဟာ န ဘယာ စ ဂါမိနော [န ဆန္ဒဒေါသာ န ဘယာ စ ဂါမိနော (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)]။

‘‘ပရိသာယ မဏ္ဍော စ ပနေသ ဝုစ္စတိ၊

ဧဝဉှိ ဝုတ္တံ သမဏေန ဇာနတာ’’တိ။ ဒသမံ။

စရဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

စရံ သီလံ ပဓါနာနိ၊ သံဝရံ ပညတ္တိ ပဉ္စမံ။

သောခုမ္မံ တယော အဂတီ၊ ဘတ္တုဒ္ဒေသေန တေ ဒသာတိ။