အာပါယိကဝဂ္ဂေါ

(၁၂) ၂. အာပါယိကဝဂ္ဂေါ

၁. အာပါယိကသုတ္တံ

၁၁၄. ‘‘တယောမေ, ဘိက္ခဝေ, အာပါယိကာ နေရယိကာ ဣဒမပ္ပဟာယ။ ကတမေ တယော? ယော စ အဗြဟ္မစာရီ ဗြဟ္မစာရိပဋိညော, ယော စ သုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တံ အမူလကေန [အဘူတေန (က.)] အဗြဟ္မစရိယေန အနုဒ္ဓံသေတိ, ယော စာယံ ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ‘နတ္ထိ ကာမေသု ဒေါသော’တိ, သော တာယ ကာမေသု ပါတဗျတံ အာပဇ္ဇတိ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တယော အာပါယိကာ နေရယိကာ ဣဒမပ္ပဟာယာ’’တိ။ ပဌမံ။

၂. ဒုလ္လဘသုတ္တံ

၁၁၅. ‘‘တိဏ္ဏံ, ဘိက္ခဝေ, ပါတုဘာဝေါ ဒုလ္လဘော လောကသ္မိံ။ ကတမေသံ တိဏ္ဏံ? တထာဂတဿ, ဘိက္ခဝေ, အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ပါတုဘာဝေါ ဒုလ္လဘော လောကသ္မိံ, တထာဂတပ္ပဝေဒိတဿ ဓမ္မဝိနယဿ ဒေသေတာ ပုဂ္ဂလော ဒုလ္လဘော လောကသ္မိံ, ကတညူ ကတဝေဒီ ပုဂ္ဂလော ဒုလ္လဘော လောကသ္မိံ။ ဣမေသံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဏ္ဏံ ပါတုဘာဝေါ ဒုလ္လဘော လောကသ္မိ’’န္တိ။ ဒုတိယံ။

၃. အပ္ပမေယျသုတ္တံ

၁၁၆. ‘‘တယောမေ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ။ ကတမေ တယော? သုပ္ပမေယျော, ဒုပ္ပမေယျော, အပ္ပမေယျော။ ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော သုပ္ပမေယျော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဥဒ္ဓတော ဟောတိ ဥန္နဠော စပလော မုခရော ဝိကိဏ္ဏဝါစော မုဋ္ဌဿတိ အသမ္ပဇာနော အသမာဟိတော ဝိဗ္ဘန္တစိတ္တော ပါကတိန္ဒ္ရိယော။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော သုပ္ပမေယျော။

‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော ဒုပ္ပမေယျော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော အနုဒ္ဓတော ဟောတိ အနုန္နဠော အစပလော အမုခရော အဝိကိဏ္ဏဝါစော ဥပဋ္ဌိတဿတိ သမ္ပဇာနော သမာဟိတော ဧကဂ္ဂစိတ္တော သံဝုတိန္ဒ္ရိယော။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော ဒုပ္ပမေယျော။

‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော အပ္ပမေယျော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အရဟံ ဟောတိ ခီဏာသဝေါ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော အပ္ပမေယျော။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တယော ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိ’’န္တိ။ တတိယံ။

၄. အာနေဉ္ဇသုတ္တံ

၁၁၇. ‘‘တယောမေ , ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ။ ကတမေ တယော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမာ နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ ‘အနန္တော အာကာသော’တိ အာကာသာနဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော တဒဿာဒေတိ တံ နိကာမေတိ တေန စ ဝိတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ, တတြ ဌိတော တဒဓိမုတ္တော တဗ္ဗဟုလဝိဟာရီ အပရိဟီနော ကာလံ ကုရုမာနော အာကာသာနဉ္စာယတနူပဂါနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတိ။ အာကာသာနဉ္စာယတနူပဂါနံ, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝါနံ ဝီသတိ ကပ္ပသဟဿာနိ အာယုပ္ပမာဏံ။ တတ္ထ ပုထုဇ္ဇနော ယာဝတာယုကံ ဌတွာ ယာဝတကံ တေသံ ဒေဝါနံ အာယုပ္ပမာဏံ တံ သဗ္ဗံ ခေပေတွာ နိရယမ္ပိ ဂစ္ဆတိ တိရစ္ဆာနယောနိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ ပေတ္တိဝိသယမ္ပိ ဂစ္ဆတိ။ ဘဂဝတော ပန သာဝကော တတ္ထ ယာဝတာယုကံ ဌတွာ ယာဝတကံ တေသံ ဒေဝါနံ အာယုပ္ပမာဏံ တံ သဗ္ဗံ ခေပေတွာ တသ္မိံယေဝ ဘဝေ ပရိနိဗ္ဗာယတိ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိသေသော အယံ အဓိပ္ပယာသော ဣဒံ နာနာကရဏံ သုတဝတော အရိယသာဝကဿ အဿုတဝတာ ပုထုဇ္ဇနေန, ယဒိဒံ ဂတိယာ ဥပပတ္တိယာ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘အနန္တံ ဝိညာဏ’န္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော တဒဿာဒေတိ တံ နိကာမေတိ တေန စ ဝိတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ, တတြ ဌိတော တဒဓိမုတ္တော တဗ္ဗဟုလဝိဟာရီ အပရိဟီနော ကာလံ ကုရုမာနော ဝိညာဏဉ္စာယတနူပဂါနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတိ။ ဝိညာဏဉ္စာယတနူပဂါနံ, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝါနံ စတ္တာရီသံ ကပ္ပသဟဿာနိ အာယုပ္ပမာဏံ။ တတ္ထ ပုထုဇ္ဇနော ယာဝတာယုကံ ဌတွာ ယာဝတကံ တေသံ ဒေဝါနံ အာယုပ္ပမာဏံ တံ သဗ္ဗံ ခေပေတွာ နိရယမ္ပိ ဂစ္ဆတိ တိရစ္ဆာနယောနိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ ပေတ္တိဝိသယမ္ပိ ဂစ္ဆတိ။ ဘဂဝတော ပန သာဝကော တတ္ထ ယာဝတာယုကံ ဌတွာ ယာဝတကံ တေသံ ဒေဝါနံ အာယုပ္ပမာဏံ တံ သဗ္ဗံ ခေပေတွာ တသ္မိံယေဝ ဘဝေ ပရိနိဗ္ဗာယတိ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိသေသော အယံ အဓိပ္ပယာသော ဣဒံ နာနာကရဏံ သုတဝတော အရိယသာဝကဿ အဿုတဝတာ ပုထုဇ္ဇနေန, ယဒိဒံ ဂတိယာ ဥပပတ္တိယာ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ’တိ အာကိဉ္စညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော တဒဿာဒေတိ တံ နိကာမေတိ တေန စ ဝိတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ, တတြ ဌိတော တဒဓိမုတ္တော တဗ္ဗဟုလဝိဟာရီ အပရိဟီနော ကာလံ ကုရုမာနော အာကိဉ္စညာယတနူပဂါနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတိ။ အာကိဉ္စညာယတနူပဂါနံ, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝါနံ သဋ္ဌိ ကပ္ပသဟဿာနိ အာယုပ္ပမာဏံ။ တတ္ထ ပုထုဇ္ဇနော ယာဝတာယုကံ ဌတွာ ယာဝတကံ တေသံ ဒေဝါနံ အာယုပ္ပမာဏံ တံ သဗ္ဗံ ခေပေတွာ နိရယမ္ပိ ဂစ္ဆတိ တိရစ္ဆာနယောနိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ ပေတ္တိဝိသယမ္ပိ ဂစ္ဆတိ။ ဘဂဝတော ပန သာဝကော တတ္ထ ယာဝတာယုကံ ဌတွာ ယာဝတကံ တေသံ ဒေဝါနံ အာယုပ္ပမာဏံ တံ သဗ္ဗံ ခေပေတွာ တသ္မိံယေဝ ဘဝေ ပရိနိဗ္ဗာယတိ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိသေသော , အယံ အဓိပ္ပယာသော ဣဒံ နာနာကရဏံ သုတဝတော အရိယသာဝကဿ အဿုတဝတာ ပုထုဇ္ဇနေန, ယဒိဒံ ဂတိယာ ဥပပတ္တိယာ။ ‘ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တယော ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိ’’’န္တိ။ စတုတ္ထံ။

၅. ဝိပတ္တိသမ္ပဒါသုတ္တံ

၁၁၈. ‘‘တိဿော ဣမာ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပတ္တိယော။ ကတမာ တိဿော? သီလဝိပတ္တိ, စိတ္တဝိပတ္တိ, ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိ။ ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, သီလဝိပတ္တိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ပါဏာတိပါတီ ဟောတိ, အဒိန္နာဒါယီ ဟောတိ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရီ ဟောတိ, မုသာဝါဒီ ဟောတိ, ပိသုဏဝါစော ဟောတိ, ဖရုသဝါစော ဟောတိ, သမ္ဖပ္ပလာဣ ဟောတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, သီလဝိပတ္တိ။

‘‘ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တဝိပတ္တိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော အဘိဇ္ဈာလု ဟောတိ ဗျာပန္နစိတ္တော။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တဝိပတ္တိ။

‘‘ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော ဟောတိ ဝိပရီတဒဿနော – ‘နတ္ထိ ဒိန္နံ, နတ္ထိ ယိဋ္ဌံ, နတ္ထိ ဟုတံ, နတ္ထိ သုကတဒုက္ကဋာနံ , ကမ္မာနံ ဖလံ ဝိပါကော, နတ္ထိ အယံ လောကော, နတ္ထိ ပရော လောကော, နတ္ထိ မာတာ, နတ္ထိ ပိတာ, နတ္ထိ သတ္တာ ဩပပါတိကာ, နတ္ထိ လောကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ သမ္မဂ္ဂတာ သမ္မာပဋိပန္နာ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီ’တိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိ။ သီလဝိပတ္တိဟေတု ဝါ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇန္တိ; စိတ္တဝိပတ္တိဟေတု ဝါ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇန္တိ; ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိဟေတု ဝါ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇန္တိ။ ဣမာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဿော ဝိပတ္တိယောတိ။

‘‘တိဿော ဣမာ, ဘိက္ခဝေ, သမ္ပဒါ။ ကတမာ တိဿော? သီလသမ္ပဒါ, စိတ္တသမ္ပဒါ, ဒိဋ္ဌိသမ္ပဒါ။ ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, သီလသမ္ပဒါ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ပိသုဏာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ဖရုသာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, သမ္ဖပ္ပလာပါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, သီလသမ္ပဒါ။

‘‘ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တသမ္ပဒါ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော အနဘိဇ္ဈာလု ဟောတိ အဗျာပန္နစိတ္တော။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တသမ္ပဒါ။

‘‘ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, ဒိဋ္ဌိသမ္ပဒါ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော သမ္မာဒိဋ္ဌိကော ဟောတိ အဝိပရီတဒဿနော – ‘အတ္ထိ ဒိန္နံ, အတ္ထိ ယိဋ္ဌံ, အတ္ထိ ဟုတံ, အတ္ထိ သုကတဒုက္ကဋာနံ ကမ္မာနံ ဖလံ ဝိပါကော, အတ္ထိ အယံ လောကော, အတ္ထိ ပရော လောကော, အတ္ထိ မာတာ, အတ္ထိ ပိတာ, အတ္ထိ သတ္တာ ဩပပါတိကာ, အတ္ထိ လောကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ သမ္မဂ္ဂတာ သမ္မာပဋိပန္နာ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီ’တိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဒိဋ္ဌိသမ္ပဒါ။ သီလသမ္ပဒါဟေတု ဝါ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇန္တိ; စိတ္တသမ္ပဒါဟေတု ဝါ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇန္တိ ; ဒိဋ္ဌိသမ္ပဒါဟေတု ဝါ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇန္တိ။ ဣမာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဿော သမ္ပဒါ’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆. အပဏ္ဏကသုတ္တံ

၁၁၉. ‘‘တိဿော ဣမာ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပတ္တိယော။ ကတမာ တိဿော? သီလဝိပတ္တိ, စိတ္တဝိပတ္တိ, ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိ။ ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, သီလဝိပတ္တိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ပါဏာတိပါတီ ဟောတိ။ပေ.။ သမ္ဖပ္ပလာဣ ဟောတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, သီလဝိပတ္တိ။

‘‘ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တဝိပတ္တိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော အဘိဇ္ဈာလု ဟောတိ ဗျာပန္နစိတ္တော။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တဝိပတ္တိ။

‘‘ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော ဟောတိ ဝိပရီတဒဿနော – ‘နတ္ထိ ဒိန္နံ, နတ္ထိ ယိဋ္ဌံ။ပေ.။ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီ’တိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိ။ သီလဝိပတ္တိဟေတု ဝါ, ဘိက္ခဝေ။ပေ.။ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိဟေတု ဝါ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇန္တိ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, အပဏ္ဏကော မဏိ ဥဒ္ဓံ ခိတ္တော ယေန ယေနေဝ ပတိဋ္ဌာတိ သုပ္ပတိဋ္ဌိတံယေဝ ပတိဋ္ဌာတိ; ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သီလဝိပတ္တိဟေတု ဝါ သတ္တာ။ပေ.။ ဥပပဇ္ဇန္တိ။ ဣမာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဿော ဝိပတ္တိယောတိ။

‘‘တိဿော ဣမာ, ဘိက္ခဝေ, သမ္ပဒါ။ ကတမာ တိဿော? သီလသမ္ပဒါ, စိတ္တသမ္ပဒါ, ဒိဋ္ဌိသမ္ပဒါ ။ ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, သီလသမ္ပဒါ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ပေ.။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, သီလသမ္ပဒါ။

‘‘ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တသမ္ပဒါ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော အနဘိဇ္ဈာလု ဟောတိ အဗျာပန္နစိတ္တော။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တသမ္ပဒါ။

‘‘ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, ဒိဋ္ဌိသမ္ပဒါ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော သမ္မာဒိဋ္ဌိကော ဟောတိ အဝိပရီတဒဿနော – ‘အတ္ထိ ဒိန္နံ, အတ္ထိ ယိဋ္ဌံ။ပေ.။ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီ’တိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဒိဋ္ဌိသမ္ပဒါ။ သီလသမ္ပဒါဟေတု ဝါ , ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇန္တိ။ စိတ္တသမ္ပဒါဟေတု ဝါ။ပေ.။ ဒိဋ္ဌိသမ္ပဒါဟေတု ဝါ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇန္တိ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, အပဏ္ဏကော မဏိ ဥဒ္ဓံ ခိတ္တော ယေန ယေနေဝ ပတိဋ္ဌာတိ သုပ္ပတိဋ္ဌိတံယေဝ ပတိဋ္ဌာတိ; ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သီလသမ္ပဒါဟေတု ဝါ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇန္တိ, စိတ္တသမ္ပဒါဟေတု ဝါ သတ္တာ။ပေ.။ ဒိဋ္ဌိသမ္ပဒါဟေတု ဝါ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇန္တိ။ ဣမာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဿော သမ္ပဒါ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇. ကမ္မန္တသုတ္တံ

၁၂၀. ‘‘တိဿော ဣမာ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပတ္တိယော။ ကတမာ တိဿော? ကမ္မန္တဝိပတ္တိ, အာဇီဝဝိပတ္တိ, ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိ။ ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မန္တဝိပတ္တိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ပါဏာတိပါတီ ဟောတိ။ပေ.။ သမ္ဖပ္ပလာဣ ဟောတိ ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မန္တဝိပတ္တိ။

‘‘ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, အာဇီဝဝိပတ္တိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော မိစ္ဆာအာဇီဝေါ ဟောတိ, မိစ္ဆာအာဇီဝေန ဇီဝိကံ [ဇီဝိတံ (သျာ. ကံ. က.)] ကပ္ပေတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, အာဇီဝဝိပတ္တိ။

‘‘ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိ? ဣဓ , ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော ဟောတိ ဝိပရီတဒဿနော – ‘နတ္ထိ ဒိန္နံ, နတ္ထိ ယိဋ္ဌံ။ပေ.။ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီ’တိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိ။ ဣမာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဿော ဝိပတ္တိယောတိ။

‘‘တိဿော ဣမာ, ဘိက္ခဝေ, သမ္ပဒါ။ ကတမာ တိဿော? ကမ္မန္တသမ္ပဒါ, အာဇီဝသမ္ပဒါ, ဒိဋ္ဌိသမ္ပဒါ။ ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မန္တသမ္ပဒါ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ပေ.။ သမ္ဖပ္ပလာပါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မန္တသမ္ပဒါ။

‘‘ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, အာဇီဝသမ္ပဒါ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော သမ္မာအာဇီဝေါ ဟောတိ, သမ္မာအာဇီဝေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, အာဇီဝသမ္ပဒါ။

‘‘ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, ဒိဋ္ဌိသမ္ပဒါ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော သမ္မာဒိဋ္ဌိကော ဟောတိ အဝိပရီတဒဿနော – ‘အတ္ထိ ဒိန္နံ, အတ္ထိ ယိဋ္ဌံ။ပေ.။ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီ’တိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဒိဋ္ဌိသမ္ပဒါ။ ဣမာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဿော သမ္ပဒါ’’တိ။ သတ္တမံ။

၈. ပဌမသောစေယျသုတ္တံ

၁၂၁. ‘‘တီဏိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, သောစေယျာနိ။ ကတမာနိ တီဏိ? ကာယသောစေယျံ, ဝစီသောစေယျံ, မနောသောစေယျံ။ ကတမဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ကာယသောစေယျံ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ကာယသောစေယျံ။

‘‘ကတမဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဝစီသောစေယျံ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ပိသုဏာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ဖရုသာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, သမ္ဖပ္ပလာပါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ဘိက္ခဝေ, ဝစီသောစေယျံ။

‘‘ကတမဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, မနောသောစေယျံ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော အနဘိဇ္ဈာလု ဟောတိ အဗျာပန္နစိတ္တော သမ္မာဒိဋ္ဌိကော။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, မနောသောစေယျံ။ ဣမာနိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တီဏိ သောစေယျာနီ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉. ဒုတိယသောစေယျသုတ္တံ

၁၂၂. ‘‘တီဏိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, သောစေယျာနိ။ ကတမာနိ တီဏိ? ကာယသောစေယျံ, ဝစီသောစေယျံ, မနောသောစေယျံ။ ကတမဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ကာယသောစေယျံ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, အဗြဟ္မစရိယာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ကာယသောစေယျံ။

‘‘ကတမဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဝစီသောစေယျံ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ပိသုဏာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ဖရုသာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, သမ္ဖပ္ပလာပါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဝစီသောစေယျံ။

‘‘ကတမဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, မနောသောစေယျံ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ ကာမစ္ဆန္ဒံ – ‘အတ္ထိ မေ အဇ္ဈတ္တံ ကာမစ္ဆန္ဒော’တိ ပဇာနာတိ; အသန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ ကာမစ္ဆန္ဒံ – ‘နတ္ထိ မေ အဇ္ဈတ္တံ ကာမစ္ဆန္ဒော’တိ ပဇာနာတိ; ယထာ စ အနုပ္ပန္နဿ ကာမစ္ဆန္ဒဿ ဥပ္ပါဒေါ ဟောတိ, တဉ္စ ပဇာနာတိ; ယထာ စ ဥပ္ပန္နဿ ကာမစ္ဆန္ဒဿ ပဟာနံ ဟောတိ , တဉ္စ ပဇာနာတိ; ယထာ စ ပဟီနဿ ကာမစ္ဆန္ဒဿ အာယတိံ အနုပ္ပါဒေါ ဟောတိ, တဉ္စ ပဇာနာတိ; သန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ ဗျာပါဒံ – ‘အတ္ထိ မေ အဇ္ဈတ္တံ ဗျာပါဒေါ’တိ ပဇာနာတိ; အသန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ ဗျာပါဒံ – ‘နတ္ထိ မေ အဇ္ဈတ္တံ ဗျာပါဒေါ’တိ ပဇာနာတိ; ယထာ စ အနုပ္ပန္နဿ ဗျာပါဒဿ ဥပ္ပါဒေါ ဟောတိ, တဉ္စ ပဇာနာတိ; ယထာ စ ဥပ္ပန္နဿ ဗျာပါဒဿ ပဟာနံ ဟောတိ, တဉ္စ ပဇာနာတိ; ယထာ စ ပဟီနဿ ဗျာပါဒဿ အာယတိံ အနုပ္ပါဒေါ ဟောတိ, တဉ္စ ပဇာနာတိ; သန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ ထိနမိဒ္ဓံ – ‘အတ္ထိ မေ အဇ္ဈတ္တံ ထိနမိဒ္ဓ’န္တိ ပဇာနာတိ; အသန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ ထိနမိဒ္ဓံ – ‘နတ္ထိ မေ အဇ္ဈတ္တံ ထိနမိဒ္ဓ’န္တိ ပဇာနာတိ; ယထာ စ အနုပ္ပန္နဿ ထိနမိဒ္ဓဿ ဥပ္ပါဒေါ ဟောတိ, တဉ္စ ပဇာနာတိ; ယထာ စ ဥပ္ပန္နဿ ထိနမိဒ္ဓဿ ပဟာနံ ဟောတိ, တဉ္စ ပဇာနာတိ; ယထာ စ ပဟီနဿ ထိနမိဒ္ဓဿ အာယတိံ အနုပ္ပါဒေါ ဟောတိ, တဉ္စ ပဇာနာတိ; သန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ – ‘အတ္ထိ မေ အဇ္ဈတ္တံ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စ’န္တိ ပဇာနာတိ; အသန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ – ‘နတ္ထိ မေ အဇ္ဈတ္တံ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စ’န္တိ ပဇာနာတိ; ယထာ စ အနုပ္ပန္နဿ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စဿ ဥပ္ပါဒေါ ဟောတိ, တဉ္စ ပဇာနာတိ; ယထာ စ ဥပ္ပန္နဿ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စဿ ပဟာနံ ဟောတိ, တဉ္စ ပဇာနာတိ; ယထာ စ ပဟီနဿ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စဿ အာယတိံ အနုပ္ပါဒေါ ဟောတိ, တဉ္စ ပဇာနာတိ; သန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ ဝိစိကိစ္ဆံ – ‘အတ္ထိ မေ အဇ္ဈတ္တံ ဝိစိကိစ္ဆာ’တိ ပဇာနာတိ; အသန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ ဝိစိကိစ္ဆံ – ‘နတ္ထိ မေ အဇ္ဈတ္တံ ဝိစိကိစ္ဆာ’တိ ပဇာနာတိ; ယထာ စ အနုပ္ပန္နာယ ဝိစိကိစ္ဆာယ ဥပ္ပါဒေါ ဟောတိ, တဉ္စ ပဇာနာတိ; ယထာ စ ဥပ္ပန္နာယ ဝိစိကိစ္ဆာယ ပဟာနံ ဟောတိ, တဉ္စ ပဇာနာတိ; ယထာ စ ပဟီနာယ ဝိစိကိစ္ဆာယ အာယတိံ အနုပ္ပါဒေါ ဟောတိ, တဉ္စ ပဇာနာတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, မနောသောစေယျံ။ ဣမာနိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တီဏိ သောစေယျာနီတိ။

[ဣတိဝု. ၆၆] ‘‘ကာယသုစိံ ဝစီသုစိံ၊ စေတောသုစိံ အနာသဝံ။

သုစိံ သောစေယျသမ္ပန္နံ၊ အာဟု နိနှာတပါပက’’န္တိ။ နဝမံ။

၁၀. မောနေယျသုတ္တံ

၁၂၃. ‘‘တီဏိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, မောနေယျာနိ။ ကတမာနိ တီဏိ? ကာယမောနေယျံ, ဝစီမောနေယျံ, မနောမောနေယျံ။ ကတမဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ကာယမောနေယျံ ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, အဗြဟ္မစရိယာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ကာယမောနေယျံ။

‘‘ကတမဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဝစီမောနေယျံ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ပိသုဏာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ဖရုသာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, သမ္ဖပ္ပလာပါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဝစီမောနေယျံ။

‘‘ကတမဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, မနောမောနေယျံ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, မနောမောနေယျံ။ ဣမာနိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တီဏိ မောနေယျာနီ’’တိ။

‘‘ကာယမုနိံ ဝစီမုနိံ၊ စေတောမုနိံ အနာသဝံ။

မုနိံ မောနေယျသမ္ပန္နံ၊ အာဟု သဗ္ဗပ္ပဟာယိန’’န္တိ။ ဒသမံ။

အာပါယိကဝဂ္ဂေါ ဒွါဒသမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

အာပါယိကော ဒုလ္လဘော အပ္ပမေယျံ၊ အာနေဉ္ဇဝိပတ္တိသမ္ပဒါ။

အပဏ္ဏကော စ ကမ္မန္တော၊ ဒွေ သောစေယျာနိ မောနေယျန္တိ။