အဗျာကတသံယုတ္တံ

၁၀. အဗျာကတသံယုတ္တံ

၁. ခေမာသုတ္တံ

၄၁၀. ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ခေမာ ဘိက္ခုနီ ကောသလေသု စာရိကံ စရမာနာ အန္တရာ စ သာဝတ္ထိံ အန္တရာ စ သာကေတံ တောရဏဝတ္ထုသ္မိံ ဝါသံ ဥပဂတာ ဟောတိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော သာကေတာ သာဝတ္ထိံ ဂစ္ဆန္တော, အန္တရာ စ သာကေတံ အန္တရာ စ သာဝတ္ထိံ တောရဏဝတ္ထုသ္မိံ ဧကရတ္တိဝါသံ ဥပဂစ္ဆိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော အညတရံ ပုရိသံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဧဟိ တွံ, အမ္ဘော ပုရိသ, တောရဏဝတ္ထုသ္မိံ တထာရူပံ သမဏံ ဝါ ဗြာဟ္မဏံ ဝါ ဇာန ယမဟံ အဇ္ဇ ပယိရုပါသေယျ’’န္တိ။

‘‘ဧဝံ, ဒေဝါ’’တိ ခေါ သော ပုရိသော ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ပဋိဿုတွာ ကေဝလကပ္ပံ တောရဏဝတ္ထုံ အာဟိဏ္ဍန္တော [အနွာဟိဏ္ဍန္တော (သီ.)] နာဒ္ဒသ တထာရူပံ သမဏံ ဝါ ဗြာဟ္မဏံ ဝါ ယံ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ပယိရုပါသေယျ။ အဒ္ဒသာ ခေါ သော ပုရိသော ခေမံ ဘိက္ခုနိံ တောရဏဝတ္ထုသ္မိံ ဝါသံ ဥပဂတံ။ ဒိသွာန ယေန ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ရာဇာနံ ပသေနဒိံ ကောသလံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘နတ္ထိ ခေါ, ဒေဝ, တောရဏဝတ္ထုသ္မိံ တထာရူပေါ သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ယံ ဒေဝေါ ပယိရုပါသေယျ။ အတ္ထိ စ ခေါ, ဒေဝ, ခေမာ နာမ ဘိက္ခုနီ, တဿ ဘဂဝတော သာဝိကာ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။ တဿာ ခေါ ပန အယျာယ ဧဝံ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော – ‘ပဏ္ဍိတာ, ဝိယတ္တာ မေဓါဝိနီ ဗဟုဿုတာ စိတ္တကထာ ကလျာဏပဋိဘာနာ’တိ။ တံ ဒေဝေါ ပယိရုပါသတူ’’တိ။

အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ယေန ခေမာ ဘိက္ခုနီ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ခေမံ ဘိက္ခုနိံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ခေမံ ဘိက္ခုနိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိံ နု ခေါ, အယျေ, ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ? ‘‘အဗျာကတံ ခေါ ဧတံ, မဟာရာဇ, ဘဂဝတာ – ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ။ ‘‘ကိံ ပနယျေ, န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ? ‘‘ဧတမ္ပိ ခေါ, မဟာရာဇ, အဗျာကတံ ဘဂဝတာ – ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ။ ‘‘ကိံ နု ခေါ, အယျေ, ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ? ‘‘အဗျာကတံ ခေါ ဧတံ, မဟာရာဇ, ဘဂဝတာ – ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ။ ‘‘ကိံ ပနယျေ, နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ။ ‘‘ဧတမ္ပိ ခေါ, မဟာရာဇ, အဗျာကတံ ဘဂဝတာ – ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ။

‘‘‘ကိံ နု ခေါ, အယျေ, ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ, ဣတိ ပုဋ္ဌာ သမာနာ – ‘အဗျာကတံ ခေါ ဧတံ, မဟာရာဇ, ဘဂဝတာ – ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝဒေသိ။ ‘ကိံ ပနယျေ, န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌာ သမာနာ – ‘ဧတမ္ပိ ခေါ, မဟာရာဇ, အဗျာကတံ ဘဂဝတာ – န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝဒေသိ။ ‘ကိံ နု ခေါ, အယျေ, ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌာ သမာနာ – ‘အဗျာကတံ ခေါ ဧတံ, မဟာရာဇ, ဘဂဝတာ – ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝဒေသိ။ ‘ကိံ ပနယျေ, နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌာ သမာနာ – ‘ဧတမ္ပိ ခေါ, မဟာရာဇ, အဗျာကတံ ဘဂဝတာ – နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝဒေသိ။ ‘ကော နု ခေါ , အယျေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော ယေနေတံ အဗျာကတံ ဘဂဝတာ’’’တိ?

‘‘တေန ဟိ, မဟာရာဇ, တညေဝေတ္ထ ပဋိပုစ္ဆိဿာမိ။ ယထာ တေ ခမေယျ တထာ နံ ဗျာကရေယျာသိ။ တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, အတ္ထိ တေ ကောစိ ဂဏကော ဝါ မုဒ္ဒိကော ဝါ သင်္ခါယကော ဝါ ယော ပဟောတိ ဂင်္ဂါယ ဝါလုကံ [ဝါလိကံ (သီ. သျာ. ကံ.)] ဂဏေတုံ – ဧတ္တကာ [ဧတ္တိကာ (သီ.)] ဝါလုကာ ဣတိ ဝါ, ဧတ္တကာနိ ဝါလုကသတာနိ ဣတိ ဝါ, ဧတ္တကာနိ ဝါလုကသဟဿာနိ ဣတိ ဝါ, ဧတ္တကာနိ ဝါလုကသတသဟဿာနိ ဣတိ ဝါ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, အယျေ’’။ ‘‘အတ္ထိ ပန တေ ကောစိ ဂဏကော ဝါ မုဒ္ဒိကော ဝါ သင်္ခါယကော ဝါ ယော ပဟောတိ မဟာသမုဒ္ဒေ ဥဒကံ ဂဏေတုံ – ဧတ္တကာနိ ဥဒကာဠှကာနိ ဣတိ ဝါ, ဧတ္တကာနိ ဥဒကာဠှကသတာနိ ဣတိ ဝါ, ဧတ္တကာနိ ဥဒကာဠှကသဟဿာနိ ဣတိ ဝါ, ဧတ္တကာနိ ဥဒကာဠှကသတသဟဿာနိ ဣတိ ဝါ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, အယျေ’’။ ‘‘တံ ကိဿ ဟေတု’’? ‘‘မဟာယျေ, သမုဒ္ဒေါ ဂမ္ဘီရော အပ္ပမေယျော ဒုပ္ပရိယောဂါဟော’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, မဟာရာဇ, ယေန ရူပေ တထာဂတံ ပညာပယမာနော ပညာပေယျ တံ ရူပံ တထာဂတဿ ပဟီနံ ဥစ္ဆိန္နမူလံ တာလာဝတ္ထုကတံ အနဘာဝင်္ကတံ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မံ။ ရူပသင်္ခါယဝိမုတ္တော ခေါ, မဟာရာဇ, တထာဂတော ဂမ္ဘီရော အပ္ပမေယျော ဒုပ္ပရိယောဂါဟော – သေယျထာပိ မဟာသမုဒ္ဒေါ။ ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိ န ဥပေတိ, ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိ န ဥပေတိ, ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိ န ဥပေတိ, ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိ န ဥပေတိ။

‘‘ယာယ ဝေဒနာယ တထာဂတံ ပညာပယမာနော ပညာပေယျ, သာ ဝေဒနာ တထာဂတဿ ပဟီနာ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝင်္ကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ။ ဝေဒနာသင်္ခါယဝိမုတ္တော, မဟာရာဇ, တထာဂတော ဂမ္ဘီရော အပ္ပမေယျော ဒုပ္ပရိယောဂါဟော – သေယျထာပိ မဟာသမုဒ္ဒေါ။ ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိ န ဥပေတိ, ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိ န ဥပေတိ, ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိ န ဥပေတိ, ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိ န ဥပေတိ။

‘‘ယာယ သညာ တထာဂတံ။ပေ.။ ယေဟိ သင်္ခါရေဟိ တထာဂတံ ပညာပယမာနော ပညာပေယျ, တေ သင်္ခါရာ တထာဂတဿ ပဟီနာ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝင်္ကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ။ သင်္ခါရသင်္ခါယဝိမုတ္တော ခေါ, မဟာရာဇ, တထာဂတော ဂမ္ဘီရော အပ္ပမေယျော ဒုပ္ပရိယောဂါဟော – သေယျထာပိ မဟာသမုဒ္ဒေါ။ ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိ န ဥပေတိ, ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိ န ဥပေတိ , ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိ န ဥပေတိ, ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိ န ဥပေတိ။

‘‘ယေန ဝိညာဏေ တထာဂတံ ပညာပယမာနော ပညာပေယျ တံ ဝိညာဏံ တထာဂတဿ ပဟီနံ ဥစ္ဆိန္နမူလံ တာလာဝတ္ထုကတံ အနဘာဝင်္ကတံ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မံ။ ဝိညာဏသင်္ခါယဝိမုတ္တော ခေါ, မဟာရာဇ, တထာဂတော ဂမ္ဘီရော အပ္ပမေယျော ဒုပ္ပရိယောဂါဟော – သေယျထာပိ မဟာသမုဒ္ဒေါ။ ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိ န ဥပေတိ, ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိ န ဥပေတိ, ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိ န ဥပေတိ, ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိ န ဥပေတီ’’တိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ခေမာယ ဘိက္ခုနိယာ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ခေမံ ဘိက္ခုနိံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။

အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော အပရေန သမယေန ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ? ‘‘အဗျာကတံ ခေါ ဧတံ, မဟာရာဇ, မယာ – ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ။ ‘‘ကိံ ပန, ဘန္တေ, န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ? ‘‘ဧတမ္ပိ ခေါ, မဟာရာဇ, အဗျာကတံ မယာ – ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ။ ‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ ? ‘‘အဗျာကတံ ခေါ ဧတံ, မဟာရာဇ, မယာ – ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ။ ‘‘ကိံ ပန, ဘန္တေ, နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ? ‘‘ဧတမ္ပိ ခေါ, မဟာရာဇ, အဗျာကတံ မယာ – ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ။ ‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော – ‘အဗျာကတံ ခေါ ဧတံ, မဟာရာဇ, မယာ – ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝဒေသိ။ပေ.။။ ‘‘‘ကိံ ပန, ဘန္တေ, နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော – ‘‘‘ဧတမ္ပိ ခေါ, မဟာရာဇ, အဗျာကတံ မယာ – နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝဒေသိ။ ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေနေတံ အဗျာကတံ ဘဂဝတာ’’တိ?

‘‘တေန ဟိ, မဟာရာဇ, တညေဝေတ္ထ ပဋိပုစ္ဆိဿာမိ။ ယထာ တေ ခမေယျ တထာ နံ ဗျာကရေယျာသိ။ တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, အတ္ထိ တေ ကောစိ ဂဏကော ဝါ မုဒ္ဒိကော ဝါ သင်္ခါယကော ဝါ ယော ပဟောတိ ဂင်္ဂါယ ဝါလုကံ ဂဏေတုံ – ဧတ္တကာ ဝါလုကာ ဣတိ ဝါ။ပေ.။ ဧတ္တကာနိ ဝါလုကသတသဟဿာနိ ဣတိ ဝါ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘အတ္ထိ ပန တေ ကောစိ ဂဏကော ဝါ မုဒ္ဒိကော ဝါ သင်္ခါယကော ဝါ ယော ပဟောတိ မဟာသမုဒ္ဒေ ဥဒကံ ဂဏေတုံ – ဧတ္တကာနိ ဥဒကာဠှကာနိ ဣတိ ဝါ။ပေ.။ ဧတ္တကာနိ ဥဒကာဠှကသတသဟဿာနိ ဣတိ ဝါ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိဿ ဟေတု’’? ‘‘မဟာ, ဘန္တေ, သမုဒ္ဒေါ ဂမ္ဘီရော အပ္ပမေယျော ဒုပ္ပရိယောဂါဟော။ ဧဝမေဝ ခေါ, မဟာရာဇ, ယေန ရူပေန တထာဂတံ ပညာပယမာနော ပညာပေယျ, တံ ရူပံ တထာဂတဿ ပဟီနံ ဥစ္ဆိန္နမူလံ တာလာဝတ္ထုကတံ အနဘာဝင်္ကတံ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မံ။ ရူပသင်္ခါယဝိမုတ္တော ခေါ, မဟာရာဇ, တထာဂတော ဂမ္ဘီရော အပ္ပမေယျော ဒုပ္ပရိယောဂါဟော – သေယျထာပိ မဟာသမုဒ္ဒေါ။ ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိ န ဥပေတိ။ပေ.။ ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိ န ဥပေတိ။ ယာယ ဝေဒနာယ။ပေ.။ ယာယ သညာယ။ပေ.။ ယေဟိ သင်္ခါရေဟိ။ပေ.။’’။

‘‘ယေန ဝိညာဏေန တထာဂတံ ပညာပယမာနော ပညာပေယျ, တံ ဝိညာဏံ တထာဂတဿ ပဟီနံ ဥစ္ဆိန္နမူလံ တာလာဝတ္ထုကတံ အနဘာဝင်္ကတံ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မံ။ ဝိညာဏသင်္ခါယဝိမုတ္တော ခေါ, မဟာရာဇ, တထာဂတော ဂမ္ဘီရော အပ္ပမေယျော ဒုပ္ပရိယောဂါဟော – သေယျထာပိ မဟာသမုဒ္ဒေါ။ ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိ န ဥပေတိ, ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိ န ဥပေတိ, ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိ န ဥပေတိ, ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိ န ဥပေတီ’’တိ။

‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘန္တေ, အဗ္ဘုတံ, ဘန္တေ! ယတြ ဟိ နာမ သတ္ထု စေဝ [သတ္ထုနော စေဝ (သီ.)] သာဝိကာယ စ အတ္ထေန အတ္ထော ဗျဉ္ဇနေန ဗျဉ္ဇနံ သံသန္ဒိဿတိ , သမေဿတိ, န ဝိရောဓယိဿတိ [ဝိဟာယိဿတိ (သီ. သျာ. ကံ.), ဝိဂါယိဿတိ (က.)] ယဒိဒံ အဂ္ဂပဒသ္မိံ။ ဧကမိဒါဟံ, ဘန္တေ, သမယံ ခေမံ ဘိက္ခုနိံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတမတ္ထံ အပုစ္ဆိံ။ သာပိ မေ အယျာ ဧတေဟိ ပဒေဟိ ဧတေဟိ ဗျဉ္ဇနေဟိ ဧတမတ္ထံ ဗျာကာသိ, သေယျထာပိ ဘဂဝါ။ အစ္ဆရိယံ, ဘန္တေ, အဗ္ဘုတံ, ဘန္တေ! ယတြ ဟိ နာမ သတ္ထု စေဝ သာဝိကာယ စ အတ္ထေန အတ္ထော ဗျဉ္ဇနေန ဗျဉ္ဇနံ သံသန္ဒိဿတိ, သမေဿတိ, န ဝိရောဓယိဿတိ ယဒိဒံ အဂ္ဂပဒသ္မိံ။ ဟန္ဒ ဒါနိ မယံ, ဘန္တေ, ဂစ္ဆာမ။ ဗဟုကိစ္စာ မယံ ဗဟုကရဏီယာ’’တိ။ ‘‘ယဿ ဒါနိ တွံ, မဟာရာဇ, ကာလံ မညသီ’’တိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမီတိ။ ပဌမံ။

၂. အနုရာဓသုတ္တံ

၄၁၁. ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ မဟာဝနေ ကူဋာဂါရသာလာယံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ အနုရာဓေါ ဘဂဝတော အဝိဒူရေ အရညကုဋိကာယံ ဝိဟရတိ။ အထ ခေါ သမ္ဗဟုလာ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ယေနာယသ္မာ အနုရာဓေါ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မတာ အနုရာဓေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိံသု။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ အာယသ္မန္တံ အနုရာဓံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ယော သော, အာဝုသော အနုရာဓ, တထာဂတော ဥတ္တမပုရိသော ပရမပုရိသော ပရမပတ္တိပတ္တော, တံ တထာဂတော ဣမေသု စတူသု ဌာနေသု ပညာပယမာနော ပညာပေတိ – ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ, ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ, ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ, ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ’’တိ? ‘‘ယော သော, အာဝုသော, တထာဂတော ဥတ္တမပုရိသော ပရမပုရိသော ပရမပတ္တိပတ္တော, တံ တထာဂတော အညတြ ဣမေဟိ စတူဟိ ဌာနေဟိ ပညာပယမာနော ပညာပေတိ – ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ, ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ, ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ, နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, တေ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ အာယသ္မန္တံ အနုရာဓံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘သော စာယံ [ယော စာယံ (သီ.)] ဘိက္ခု နဝေါ ဘဝိဿတိ အစိရပဗ္ဗဇိတော, ထေရော ဝါ ပန ဗာလော အဗျတ္တော’’တိ။ အထ ခေါ တေ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ အာယသ္မန္တံ အနုရာဓံ နဝဝါဒေန စ ဗာလဝါဒေန စ အပသာဒေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကမိံသု။

အထ ခေါ အာယသ္မတော အနုရာဓဿ အစိရပက္ကန္တေသု အညတိတ္ထိယေသု ပရိဗ္ဗာဇကေသု ဧတဒဟောသိ – ‘‘သစေ ခေါ မံ တေ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဥတ္တရိံ ပုစ္ဆေယျုံ, ကထံ ဗျာကရမာနော နု ခွါဟံ တေသံ အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ ဝုတ္တဝါဒီ စေဝ ဘဂဝတော အဿံ, န စ ဘဂဝန္တံ အဘူတေန အဗ္ဘာစိက္ခေယျံ, ဓမ္မဿ စာနုဓမ္မံ ဗျာကရေယျံ, န စ ကောစိ သဟဓမ္မိကော ဝါဒါနုဝါဒေါ ဂါရယှံ ဌာနံ အာဂစ္ဆေယျာ’’တိ? အထ ခေါ အာယသ္မာ အနုရာဓေါ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ အနုရာဓေါ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣဓါဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော အဝိဒူရေ အရညကုဋိကာယံ ဝိဟရာမိ။ အထ ခေါ, ဘန္တေ, သမ္ဗဟုလာ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ မယာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိံသု။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ, ဘန္တေ, တေ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ မံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ယော သော, အာဝုသော အနုရာဓ, တထာဂတော ဥတ္တမပုရိသော ပရမပုရိသော ပရမပတ္တိပတ္တော, တံ တထာဂတော ဣမေသု စတူသု ဌာနေသု ပညာပယမာနော ပညာပေတိ – ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ။ပေ.။ ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ’’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တာဟံ, ဘန္တေ, တေ အညတိတ္ထိယေ ပရိဗ္ဗာဇကေ ဧတဒဝေါစံ – ‘‘ယော သော, အာဝုသော , တထာဂတော ဥတ္တမပုရိသော ပရမပုရိသော ပရမပတ္တိပတ္တော, တံ တထာဂတော အညတြ ဣမေဟိ စတူဟိ ဌာနေဟိ ပညာပယမာနော ပညာပေတိ – ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ။ပေ.။ ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘန္တေ, တေ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ မံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘သော စာယံ ဘိက္ခု နဝေါ ဘဝိဿတိ အစိရပဗ္ဗဇိတော ထေရော ဝါ ပန ဗာလော အဗျတ္တော’’တိ။ အထ ခေါ မံ, ဘန္တေ, တေ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ နဝဝါဒေန စ ဗာလဝါဒေန စ အပသာဒေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကမိံသု။ တဿ မယှံ, ဘန္တေ, အစိရပက္ကန္တေသု တေသု အညတိတ္ထိယေသု ပရိဗ္ဗာဇကေသု ဧတဒဟောသိ – ‘‘သစေ ခေါ မံ တေ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဥတ္တရိံ ပုစ္ဆေယျုံ, ကထံ ဗျာကရမာနော နု ခွါဟံ တေသံ အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ ဝုတ္တဝါဒီ စေဝ ဘဂဝတော အဿံ, န စ ဘဂဝန္တံ အဘူတေန အဗ္ဘာစိက္ခေယျံ, ဓမ္မဿ စာနုဓမ္မံ ဗျာကရေယျံ, န စ ကောစိ သဟဓမ္မိကော ဝါဒါနုဝါဒေါ ဂါရယှံ ဌာနံ အာဂစ္ဆေယျာ’’တိ?

‘‘တံ ကိံ မညသိ, အနုရာဓ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ?

‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။

‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ?

‘‘ဒုက္ခံ, ဘန္တေ’’။

‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ?

‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။

‘‘ဝေဒနာ နိစ္စာ ဝါ အနိစ္စာ ဝါ’’တိ?။ပေ.။ သညာ ။ပေ.။ သင်္ခါရာ။ပေ.။ ‘‘ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ?

‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။

‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ?

‘‘ဒုက္ခံ, ဘန္တေ’’။

‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ?

‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။

‘‘တသ္မာတိဟ, အနုရာဓ, ယံ ကိဉ္စိ ရူပံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ ဩဠာရိကံ ဝါ သုခုမံ ဝါ ဟီနံ ဝါ ပဏီတံ ဝါ ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, သဗ္ဗံ ရူပံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယာ ကာစိ ဝေဒနာ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာ။ပေ.။ ယာ ကာစိ သညာ။ပေ.။ ယေ ကေစိ သင်္ခါရာ။ပေ.။ ယံ ကိဉ္စိ ဝိညာဏံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ ဩဠာရိကံ ဝါ သုခုမံ ဝါ ဟီနံ ဝါ ပဏီတံ ဝါ ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, သဗ္ဗံ ဝိညာဏံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧဝံ ပဿံ, အနုရာဓ, သုတဝါ အရိယသာဝကော ရူပသ္မိမ္ပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, ဝေဒနာယပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, သညာယပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, သင်္ခါရေသုပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, ဝိညာဏသ္မိမ္ပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ။ နိဗ္ဗိန္ဒံ ဝိရဇ္ဇတိ; ဝိရာဂါ ဝိမုစ္စတိ; ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ ဟောတိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ ပဇာနာတိ။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, အနုရာဓ, ရူပံ တထာဂတောတိ သမနုပဿသီ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဝေဒနံ တထာဂတောတိ သမနုပဿသီ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘သညံ တထာဂတောတိ သမနုပဿသီ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘သင်္ခါရေ တထာဂတောတိ သမနုပဿသီ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဝိညာဏံ တထာဂတောတိ သမနုပဿသီ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, အနုရာဓ, ရူပသ္မိံ တထာဂတောတိ သမနုပဿသီ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘အညတြ ရူပါ တထာဂတောတိ သမနုပဿသီ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဝေဒနာယ။ပေ.။ အညတြ ဝေဒနာယ။ပေ.။ သညာယ။ပေ.။ အညတြ သညာယ။ပေ.။ သင်္ခါရေသု။ပေ.။ အညတြ သင်္ခါရေဟိ။ပေ.။ ဝိညာဏသ္မိံ တထာဂတောတိ သမနုပဿသီ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘အညတြ ဝိညာဏာ တထာဂတောတိ သမနုပဿသီ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, အနုရာဓ, ရူပံ, ဝေဒနံ, သညံ, သင်္ခါရေ, ဝိညာဏံ တထာဂတောတိ သမနုပဿသီ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, အနုရာဓ, အယံ သော အရူဣ အဝေဒနော အသညီ အသင်္ခါရော အဝိညာဏော တထာဂတောတိ သမနုပဿသီ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧတ္ထ စ တေ, အနုရာဓ, ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သစ္စတော ထေတတော တထာဂတေ အနုပလဗ္ဘိယမာနေ [တထာဂတော အနုပလဗ္ဘိယမာနော (သျာ. က.), တထာဂတေ အနုပလဗ္ဘမာနေ (?)] ကလ္လံ နု တေ တံ ဝေယျာကရဏံ [ဝေယျာကရဏာယ (သီ.)] – ယော သော, အာဝုသော, တထာဂတော ဥတ္တမပုရိသော ပရမပုရိသော ပရမပတ္တိပတ္တော, တံ တထာဂတော အညတြ ဣမေဟိ စတူဟိ ဌာနေဟိ ပညာပယမာနော ပညာပေတိ – ‘‘‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ။ပေ.။ ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘သာဓု သာဓု, အနုရာဓ! ပုဗ္ဗေ စာဟံ, အနုရာဓ, ဧတရဟိ စ ဒုက္ခဉ္စေဝ ပညာပေမိ ဒုက္ခဿ စ နိရောဓ’’န္တိ။ ဒုတိယံ။

၃. ပဌမသာရိပုတ္တကောဋ္ဌိကသုတ္တံ

၄၁၂. ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ စ သာရိပုတ္တော, အာယသ္မာ စ မဟာကောဋ္ဌိကော ဗာရာဏသိယံ ဝိဟရန္တိ ဣသိပတနေ မိဂဒါယေ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကောဋ္ဌိကော သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ယေနာယသ္မာ သာရိပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မတာ သာရိပုတ္တေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ မဟာကောဋ္ဌိကော အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ကိံ နု ခေါ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ? ‘‘အဗျာကတံ ခေါ ဧတံ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ – ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ။ ‘‘ကိံ ပနာဝုသော, န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ? ‘‘ဧတမ္ပိ ခေါ, အာဝုသော, အဗျာကတံ ဘဂဝတာ – ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ။ ‘‘ကိံ နု ခေါ, အာဝုသော, ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ? ‘‘အဗျာကတံ ခေါ ဧတံ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ – ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ။ ‘‘ကိံ ပနာဝုသော, နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ? ‘‘ဧတမ္ပိ ခေါ, အာဝုသော, အဗျာကတံ ဘဂဝတာ – ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ။

‘‘‘ကိံ နု ခေါ, အာဝုသော, ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော, ‘အဗျာကတံ ခေါ ဧတံ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ – ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝဒေသိ။ပေ.။ ‘ကိံ ပနာဝုသော, နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော – ‘ဧတမ္ပိ ခေါ, အာဝုသော, အဗျာကတံ ဘဂဝတာ – နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝဒေသိ။ ကော နု ခေါ, အာဝုသော, ဟေတု, ကော ပစ္စယော ယေနေတံ အဗျာကတံ ဘဂဝတာ’’တိ?

‘‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ခေါ, အာဝုသော, ရူပဂတမေတံ။ န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ, ရူပဂတမေတံ။ ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ, ရူပဂတမေတံ။ နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ, ရူပဂတမေတံ။ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ခေါ, အာဝုသော, ဝေဒနာဂတမေတံ။ န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ, ဝေဒနာဂတမေတံ။ ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ, ဝေဒနာဂတမေတံ။ နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ, ဝေဒနာဂတမေတံ။ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ခေါ, အာဝုသော, သညာဂတမေတံ။ န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ, သညာဂတမေတံ။ ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ, သညာဂတမေတံ။ နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ, သညာဂတမေတံ။ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ခေါ, အာဝုသော, သင်္ခါရဂတမေတံ ။ န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ, သင်္ခါရဂတမေတံ။ ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ, သင်္ခါရဂတမေတံ။ နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ, သင်္ခါရဂတမေတံ။ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ခေါ, အာဝုသော, ဝိညာဏဂတမေတံ။ န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ, ဝိညာဏဂတမေတံ။ ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ, ဝိညာဏဂတမေတံ။ နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ, ဝိညာဏဂတမေတံ။ အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဟေတု အယံ ပစ္စယော, ယေနေတံ အဗျာကတံ ဘဂဝတာ’’တိ။ တတိယံ။

၄. ဒုတိယသာရိပုတ္တကောဋ္ဌိကသုတ္တံ

၄၁၃. ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ စ သာရိပုတ္တော, အာယသ္မာ စ မဟာကောဋ္ဌိကော ဗာရာဏသိယံ ဝိဟရန္တိ ဣသိပတနေ မိဂဒါယေ။ပေ.။ (သာယေဝ ပုစ္ဆာ) ‘‘ကော နု ခေါ, အာဝုသော, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေနေတံ အဗျာကတံ ဘဂဝတာ’’တိ? ‘‘ရူပံ ခေါ, အာဝုသော, အဇာနတော အပဿတော ယထာဘူတံ, ရူပသမုဒယံ အဇာနတော အပဿတော ယထာဘူတံ, ရူပနိရောဓံ အဇာနတော အပဿတော ယထာဘူတံ , ရူပနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ အဇာနတော အပဿတော ယထာဘူတံ, ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ ဟောတိ; ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ ဟောတိ; ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ ဟောတိ; ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ ဟောတိ။ ဝေဒနံ။ပေ.။ သညံ။ပေ.။ သင်္ခါရေ။ပေ.။ ဝိညာဏံ အဇာနတော အပဿတော ယထာဘူတံ, ဝိညာဏသမုဒယံ အဇာနတော အပဿတော ယထာဘူတံ, ဝိညာဏနိရောဓံ အဇာနတော အပဿတော ယထာဘူတံ, ဝိညာဏနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ အဇာနတော အပဿတော ယထာဘူတံ, ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ ဟောတိ; ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ ဟောတိ; ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ ဟောတိ; ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိပိဿ ဟောတိ။

‘‘ရူပဉ္စ ခေါ, အာဝုသော, ဇာနတော ပဿတော ယထာဘူတံ, ရူပသမုဒယံ ဇာနတော ပဿတော ယထာဘူတံ, ရူပနိရောဓံ ဇာနတော ပဿတော ယထာဘူတံ, ရူပနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ဇာနတော ပဿတော ယထာဘူတံ, ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ န ဟောတိ။ပေ.။ ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ န ဟောတိ။ ဝေဒနံ။ပေ.။ သညံ။ပေ.။ သင်္ခါရေ။ပေ.။ ဝိညာဏံ ဇာနတော ပဿတော ယထာဘူတံ, ဝိညာဏသမုဒယံ ဇာနတော ပဿတော ယထာဘူတံ, ဝိညာဏနိရောဓံ ဇာနတော ပဿတော ယထာဘူတံ, ဝိညာဏနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ဇာနတော ပဿတော ယထာဘူတံ, ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ န ဟောတိ; ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ န ဟောတိ; ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ န ဟောတိ; ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ န ဟောတိ။ အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဟေတု အယံ ပစ္စယော, ယေနေတံ အဗျာကတံ ဘဂဝတာ’’တိ။ စတုတ္ထံ။

၅. တတိယသာရိပုတ္တကောဋ္ဌိကသုတ္တံ

၄၁၄. ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ စ သာရိပုတ္တော, အာယသ္မာ စ မဟာကောဋ္ဌိကော ဗာရာဏသိယံ ဝိဟရန္တိ ဣသိပတနေ မိဂဒါယေ။ပေ.။ (သာယေဝ ပုစ္ဆာ) ‘‘ကော နု ခေါ, အာဝုသော, ဟေတု ကော ပစ္စယော, ယေနေတံ အဗျာကတံ ဘဂဝတာ’’တိ? ‘‘ရူပေ ခေါ, အာဝုသော, အဝိဂတရာဂဿ အဝိဂတစ္ဆန္ဒဿ အဝိဂတပေမဿ အဝိဂတပိပါသဿ အဝိဂတပရိဠာဟဿ အဝိဂတတဏှဿ ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ ဟောတိ။ပေ.။ ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ ဟောတိ။ ဝေဒနာယ။ပေ.။ သညာယ။ပေ.။ သင်္ခါရေသု။ပေ.။ ဝိညာဏေ အဝိဂတရာဂဿ အဝိဂတစ္ဆန္ဒဿ အဝိဂတပေမဿ အဝိဂတပိပါသဿ အဝိဂတပရိဠာဟဿ အဝိဂတတဏှဿ ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ ဟောတိ။ပေ.။ ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ ဟောတိ။ ရူပေ စ ခေါ, အာဝုသော, ဝိဂတရာဂဿ။ပေ.။ ဝေဒနာယ။ပေ.။ သညာယ။ပေ.။ သင်္ခါရေသု။ပေ.။ ဝိညာဏေ ဝိဂတရာဂဿ ဝိဂတစ္ဆန္ဒဿ ဝိဂတပေမဿ ဝိဂတပိပါသဿ ဝိဂတပရိဠာဟဿ ဝိဂတတဏှဿ ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ န ဟောတိ။ပေ.။ ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ န ဟောတိ။ အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော, ယေနေတံ အဗျာကတံ ဘဂဝတာ’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆. စတုတ္ထသာရိပုတ္တကောဋ္ဌိကသုတ္တံ

၄၁၅. ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ စ သာရိပုတ္တော, အာယသ္မာ စ မဟာကောဋ္ဌိကော ဗာရာဏသိယံ ဝိဟရန္တိ ဣသိပတနေ မိဂဒါယေ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ယေနာယသ္မာ မဟာကောဋ္ဌိကော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မတာ မဟာကောဋ္ဌိကေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော အာယသ္မန္တံ မဟာကောဋ္ဌိကံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘‘ကိံ နု ခေါ, အာဝုသော ကောဋ္ဌိက, ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ။ပေ.။ ‘ကိံ ပနာဝုသော, နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော – ‘ဧတမ္ပိ ခေါ, အာဝုသော, အဗျာကတံ ဘဂဝတာ – နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝဒေသိ’’။ ‘‘ကော နု ခေါ, အာဝုသော, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေနေတံ အဗျာကတံ ဘဂဝတာ’’တိ?

‘‘ရူပါရာမဿ ခေါ, အာဝုသော, ရူပရတဿ ရူပသမ္မုဒိတဿ ရူပနိရောဓံ အဇာနတော အပဿတော ယထာဘူတံ, ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ ဟောတိ; ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ ဟောတိ; ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ ဟောတိ; ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ ဟောတိ။ ဝေဒနာရာမဿ ခေါ, အာဝုသော, ဝေဒနာရတဿ ဝေဒနာသမ္မုဒိတဿ, ဝေဒနာနိရောဓံ အဇာနတော အပဿတော ယထာဘူတံ, ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ ဟောတိ။ပေ.။ သညာရာမဿ ခေါ, အာဝုသော။ပေ.။ သင်္ခါရာရာမဿ ခေါ အာဝုသော။ပေ.။ ဝိညာဏာရာမဿ ခေါ, အာဝုသော, ဝိညာဏရတဿ ဝိညာဏသမ္မုဒိတဿ ဝိညာဏနိရောဓံ အဇာနတော အပဿတော ယထာဘူတံ, ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ ဟောတိ။ပေ.။ ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ ဟောတိ’’။

‘‘န ရူပါရာမဿ ခေါ, အာဝုသော, န ရူပရတဿ န ရူပသမ္မုဒိတဿ, ရူပနိရောဓံ ဇာနတော ပဿတော ယထာဘူတံ, ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ န ဟောတိ။ပေ.။ ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ န ဟောတိ။ န ဝေဒနာရာမဿ ခေါ, အာဝုသော။ပေ.။ န သညာရာမဿ ခေါ, အာဝုသော။ပေ.။ န သင်္ခါရာရာမဿ ခေါ, အာဝုသော။ပေ.။ န ဝိညာဏာရာမဿ ခေါ, အာဝုသော, န ဝိညာဏရတဿ န ဝိညာဏသမ္မုဒိတဿ, ဝိညာဏနိရောဓံ ဇာနတော ပဿတော ယထာဘူတံ, ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ န ဟောတိ။ပေ.။ ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ န ဟောတိ။ အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော, ယေနေတံ အဗျာကတံ ဘဂဝတာ’’တိ။

‘‘သိယာ ပနာဝုသော, အညောပိ ပရိယာယော, ယေနေတံ အဗျာကတံ ဘဂဝတာ’’တိ? ‘‘သိယာ, အာဝုသော။ ဘဝါရာမဿ ခေါ, အာဝုသော, ဘဝရတဿ ဘဝသမ္မုဒိတဿ, ဘဝနိရောဓံ အဇာနတော အပဿတော ယထာဘူတံ, ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ ဟောတိ။ပေ.။ ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ ဟောတိ။ န ဘဝါရာမဿ ခေါ, အာဝုသော, န ဘဝရတဿ န ဘဝသမ္မုဒိတဿ, ဘဝနိရောဓံ ဇာနတော ပဿတော ယထာဘူတံ, ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ န ဟောတိ။ပေ.။ ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ န ဟောတိ။ အယမ္ပိ ခေါ, အာဝုသော, ပရိယာယော, ယေနေတံ အဗျာကတံ ဘဂဝတာ’’တိ။

‘‘သိယာ ပနာဝုသော, အညောပိ ပရိယာယော, ယေနေတံ အဗျာကတံ ဘဂဝတာ’’တိ? ‘‘သိယာ, အာဝုသော။ ဥပါဒါနာရာမဿ ခေါ, အာဝုသော, ဥပါဒါနရတဿ ဥပါဒါနသမ္မုဒိတဿ, ဥပါဒါနနိရောဓံ အဇာနတော အပဿတော ယထာဘူတံ, ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ ဟောတိ။ပေ.။ ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ ဟောတိ။ န ဥပါဒါနာရာမဿ ခေါ, အာဝုသော, န ဥပါဒါနရတဿ န ဥပါဒါနသမ္မုဒိတဿ, ဥပါဒါနနိရောဓံ ဇာနတော ပဿတော ယထာဘူတံ, ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ န ဟောတိ။ပေ.။ ‘နေဝ, ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ န ဟောတိ။ အယမ္ပိ ခေါ အာဝုသော, ပရိယာယော, ယေနေတံ အဗျာကတံ ဘဂဝတာ’’တိ။

‘‘သိယာ ပနာဝုသော, အညောပိ ပရိယာယော, ယေနေတံ အဗျာကတံ ဘဂဝတာ’’တိ? ‘‘သိယာ, အာဝုသော။ တဏှာရာမဿ ခေါ, အာဝုသော, တဏှာရတဿ တဏှာသမ္မုဒိတဿ, တဏှာနိရောဓံ အဇာနတော အပဿတော ယထာဘူတံ, ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ ဟောတိ။ပေ.။ ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ ဟောတိ။ န တဏှာရာမဿ ခေါ, အာဝုသော, န တဏှာရတဿ န တဏှာသမ္မုဒိတဿ, တဏှာနိရောဓံ ဇာနတော ပဿတော ယထာဘူတံ, ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ န ဟောတိ။ပေ. ။ ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိဿ န ဟောတိ။ အယမ္ပိ ခေါ, အာဝုသော, ပရိယာယော, ယေနေတံ အဗျာကတံ ဘဂဝတာ’’တိ။

‘‘သိယာ ပနာဝုသော, အညောပိ ပရိယာယော, ယေနေတံ အဗျာကတံ ဘဂဝတာ’’တိ? ‘‘ဧတ္ထ ဒါနိ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ဣတော ဥတ္တရိ ကိံ ဣစ္ဆသိ? တဏှာသင်္ခယဝိမုတ္တဿ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ဘိက္ခုနော ဝဋ္ဋံ [ဝတ္တံ (သျာ. ကံ. က.) ဝဒ္ဓံ (ဣ.)] နတ္ထိ ပညာပနာယာ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇. မောဂ္ဂလ္လာနသုတ္တံ

၄၁၆. အထ ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ယေနာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မတာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော အာယသ္မန္တံ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘော မောဂ္ဂလ္လာန, သဿတော လောကော’’တိ? ‘‘အဗျာကတံ ခေါ ဧတံ, ဝစ္ဆ, ဘဂဝတာ – ‘သဿတော လောကော’’’တိ။ ‘‘ကိံ ပန, ဘော မောဂ္ဂလ္လာန, အသဿတော လောကော’’တိ? ‘‘ဧတမ္ပိ ခေါ, ဝစ္ဆ, အဗျာကတံ ဘဂဝတာ – ‘အသဿတော လောကော’’’တိ။ ‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘော မောဂ္ဂလ္လာန, အန္တဝါ လောကော’’တိ? ‘‘အဗျာကတံ ခေါ ဧတံ, ဝစ္ဆ, ဘဂဝတာ – ‘အန္တဝါ လောကော’’’တိ။ ‘‘ကိံ ပန, ဘော မောဂ္ဂလ္လာန, အနန္တဝါ လောကော’’တိ? ‘‘ဧတမ္ပိ ခေါ, ဝစ္ဆ, အဗျာကတံ ဘဂဝတာ – ‘အနန္တဝါ လောကော’’’တိ။ ‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘော မောဂ္ဂလ္လာန, တံ ဇီဝံ တံ သရီရ’’န္တိ? ‘‘အဗျာကတံ ခေါ ဧတံ, ဝစ္ဆ, ဘဂဝတာ – ‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရ’’’န္တိ။ ‘‘ကိံ ပန, ဘော မောဂ္ဂလ္လာန, အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရ’’န္တိ? ‘‘ဧတမ္ပိ ခေါ, ဝစ္ဆ, အဗျာကတံ ဘဂဝတာ – ‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရ’’’န္တိ။ ‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘော မောဂ္ဂလ္လာန, ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ? ‘‘အဗျာကတံ ခေါ ဧတံ, ဝစ္ဆ, ဘဂဝတာ – ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ။ ‘‘ကိံ ပန, ဘော မောဂ္ဂလ္လာန, န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ? ‘‘ဧတမ္ပိ ခေါ, ဝစ္ဆ, အဗျာကတံ ဘဂဝတာ – ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ။ ‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘော မောဂ္ဂလ္လာန, ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ? ‘‘အဗျာကတံ ခေါ ဧတံ, ဝစ္ဆ, ဘဂဝတာ – ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ။ ‘‘ကိံ ပန, ဘော မောဂ္ဂလ္လာန, နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ? ‘‘ဧတမ္ပိ ခေါ, ဝစ္ဆ, အဗျာကတံ ဘဂဝတာ – ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ။

‘‘ကော နု ခေါ, ဘော မောဂ္ဂလ္လာန, ဟေတု ကော ပစ္စယော, ယေန အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ ဧဝံ ပုဋ္ဌာနံ ဧဝံ ဝေယျာကရဏံ ဟောတိ – သဿတော လောကောတိ ဝါ, အသဿတော လောကောတိ ဝါ, အန္တဝါ လောကောတိ ဝါ, အနန္တဝါ လောကောတိ ဝါ, တံ ဇီဝံ တံ သရီရန္တိ ဝါ, အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရန္တိ ဝါ, ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ, န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ, ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ, နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ? ကော ပန, ဘော မောဂ္ဂလ္လာန, ဟေတု ကော ပစ္စယော, ယေန သမဏဿ ဂေါတမဿ ဧဝံ ပုဋ္ဌဿ န ဧဝံ ဝေယျာကရဏံ ဟောတိ – သဿတော လောကောတိပိ, အသဿတော လောကောတိပိ, အန္တဝါ လောကောတိပိ, အနန္တဝါ လောကောတိပိ, တံ ဇီဝံ တံ သရီရန္တိပိ, အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရန္တိပိ, ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိပိ, န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိပိ, ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိပိ, နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိဣ’’တိ?

‘‘အညတိတ္ထိယာ ခေါ, ဝစ္ဆ, ပရိဗ္ဗာဇကာ စက္ခုံ ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’တိ သမနုပဿန္တိ။ပေ.။ ဇိဝှံ ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’တိ သမနုပဿန္တိ။ပေ.။ မနံ ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’တိ သမနုပဿန္တိ။ တသ္မာ အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ ဧဝံ ပုဋ္ဌာနံ ဧဝံ ဝေယျာကရဏံ ဟောတိ – သဿတော လောကောတိ ဝါ။ပေ.။ နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ။ တထာဂတော စ ခေါ, ဝစ္ဆ, အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ စက္ခုံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ။ပေ.။ ဇိဝှံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ။ပေ.။ မနံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ။ တသ္မာ တထာဂတဿ ဧဝံ ပုဋ္ဌဿ န ဧဝံ ဝေယျာကရဏံ ဟောတိ – သဿတော လောကောတိပိ။ပေ.။ နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိဣ’’တိ။

အထ ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဥဋ္ဌာယာသနာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, သဿတော လောကော’’တိ? အဗျာကတံ ခေါ ဧတံ, ဝစ္ဆ, မယာ – ‘သဿတော လောကော’တိ။ပေ.။။ ‘‘ကိံ ပန, ဘော ဂေါတမ, နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ? ‘‘ဧတမ္ပိ ခေါ, ဝစ္ဆ, အဗျာကတံ မယာ – ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ။

‘‘ကော နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဟေတု ကော ပစ္စယော, ယေန အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ ဧဝံ ပုဋ္ဌာနံ ဧဝံ ဝေယျာကရဏံ ဟောတိ – ‘သဿတော လောကော’တိ ဝါ။ပေ.။ ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ? ကော ပန, ဘော ဂေါတမ, ဟေတု ကော ပစ္စယော, ယေန ဘောတော ဂေါတမဿ ဧဝံ ပုဋ္ဌဿ န ဧဝံ ဝေယျာကရဏံ ဟောတိ – ‘သဿတော လောကော’တိပိ။ပေ.။ ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိဣ’’တိ?

‘‘အညတိတ္ထိယာ ခေါ, ဝစ္ဆ, ပရိဗ္ဗာဇကာ စက္ခုံ ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ , ဧသော မေ အတ္တာ’တိ သမနုပဿန္တိ။ပေ.။ ဇိဝှံ ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’တိ သမနုပဿန္တိ။ပေ.။ မနံ ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’တိ သမနုပဿန္တိ။ တသ္မာ အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ ဧဝံ ပုဋ္ဌာနံ ဧဝံ ဝေယျာကရဏံ ဟောတိ – ‘သဿတော လောကော’တိ ဝါ။ပေ.။ ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ။ တထာဂတော စ ခေါ, ဝစ္ဆ, အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ စက္ခုံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ။ပေ.။ ဇိဝှံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ။ပေ.။ မနံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ။ တသ္မာ တထာဂတဿ ဧဝံ ပုဋ္ဌဿ န ဧဝံ ဝေယျာကရဏံ ဟောတိ – ‘သဿတော လောကော’တိပိ, ‘အသဿတော လောကော’တိပိ, ‘အန္တဝါ လောကော’တိပိ, ‘အနန္တဝါ လောကော’တိပိ, ‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရ’န္တိပိ, ‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရ’န္တိပိ, ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိ, ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိ, ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိ, ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိဣ’’တိ။

‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘော ဂေါတမ, အဗ္ဘုတံ, ဘော ဂေါတမ! ယတြ ဟိ နာမ သတ္ထု စ [သတ္ထုဿ စ (သီ. ဣ.), သတ္ထု စေဝ (ခေမာသုတ္တေ)] သာဝကဿ စ အတ္ထေန အတ္ထော ဗျဉ္ဇနေန ဗျဉ္ဇနံ သံသန္ဒိဿတိ သမေဿတိ န ဝိရောဓယိဿတိ, ယဒိဒံ အဂ္ဂပဒသ္မိံ။ ဣဒါနာဟံ, ဘော ဂေါတမ, သမဏံ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတမတ္ထံ အပုစ္ဆိံ။ သမဏောပိ မေ မောဂ္ဂလ္လာနော ဧတေဟိ ပဒေဟိ ဧတေဟိ ဗျဉ္ဇနေဟိ တမတ္ထံ ဗျာကာသိ, သေယျထာပိ ဘဝံ ဂေါတမော။ အစ္ဆရိယံ, ဘော ဂေါတမ, အဗ္ဘုတံ, ဘော ဂေါတမ ! ယတြ ဟိ နာမ သတ္ထု စ သာဝကဿ စ အတ္ထေန အတ္ထော ဗျဉ္ဇနေန ဗျဉ္ဇနံ သံသန္ဒိဿတိ သမေဿတိ န ဝိရောဓယိဿတိ, ယဒိဒံ အဂ္ဂပဒသ္မိ’’န္တိ။ သတ္တမံ။

၈. ဝစ္ဆဂေါတ္တသုတ္တံ

၄၁၇. အထ ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, သဿတော လောကော’’တိ? အဗျာကတံ ခေါ ဧတံ, ဝစ္ဆ, မယာ – ‘သဿတော လောကော’တိ။ပေ.။။ ‘‘ကိံ ပန, ဘော ဂေါတမ, ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ? ‘‘ဧတမ္ပိ ခေါ, ဝစ္ဆ, အဗျာကတံ မယာ – ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ။

‘‘ကော နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေန အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ ဧဝံ ပုဋ္ဌာနံ ဧဝံ ဝေယျာကရဏံ ဟောတိ – ‘သဿတော လောကော’တိ ဝါ။ပေ.။ ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ? ကော ပန, ဘော ဂေါတမ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေန ဘောတော ဂေါတမဿ ဧဝံ ပုဋ္ဌဿ န ဧဝံ ဝေယျာကရဏံ ဟောတိ – ‘သဿတော လောကော’တိပိ။ပေ.။ ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိဣ’’တိ?

‘‘အညတိတ္ထိယာ ခေါ, ဝစ္ဆ, ပရိဗ္ဗာဇကာ ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿန္တိ, ရူပဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ, အတ္တနိ ဝါ ရူပံ, ရူပသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ ။ ဝေဒနံ အတ္တတော သမနုပဿန္တိ။ပေ.။ သညံ။ပေ.။ သင်္ခါရေ။ပေ.။ ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပဿန္တိ, ဝိညာဏဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ, အတ္တနိ ဝါ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။ တသ္မာ အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ ဧဝံ ပုဋ္ဌာနံ ဧဝံ ဝေယျာကရဏံ ဟောတိ – ‘သဿတော လောကော’တိ ဝါ။ပေ.။ ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ။ တထာဂတော စ ခေါ, ဝစ္ဆ, အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ န ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, န ရူပဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ, န အတ္တနိ ဝါ ရူပံ, န ရူပသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။ န ဝေဒနံ အတ္တတော သမနုပဿတိ။ပေ.။ န သညံ။ပေ.။ န သင်္ခါရေ။ပေ.။ န ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, န ဝိညာဏဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ, န အတ္တနိ ဝါ ဝိညာဏံ, န ဝိညာဏသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။ တသ္မာ တထာဂတဿ ဧဝံ ပုဋ္ဌဿ န ဧဝံ ဝေယျာကရဏံ ဟောတိ – ‘သဿတော လောကော’တိပိ။ပေ.။ ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိဣ’’တိ။

အထ ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဥဋ္ဌာယာသနာ ယေနာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မတာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော အာယသ္မန္တံ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘော မောဂ္ဂလ္လာန, သဿတော လောကော’’တိ? အဗျာကတံ ခေါ ဧတံ, ဝစ္ဆ, ဘဂဝတာ – ‘သဿတော လောကော’တိ။ပေ.။။ ‘‘ကိံ ပန, ဘော မောဂ္ဂလ္လာန, ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ? ‘‘ဧတမ္ပိ ခေါ, ဝစ္ဆ, အဗျာကတံ ဘဂဝတာ – ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ။

‘‘ကော နု ခေါ, ဘော မောဂ္ဂလ္လာန, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေန အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ ဧဝံ ပုဋ္ဌာနံ ဧဝံ ဝေယျာကရဏံ ဟောတိ – ‘သဿတော လောကော’တိ ဝါ။ပေ.။ ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ? ကော ပန, ဘော မောဂ္ဂလ္လာန, ဟေတု, ကော ပစ္စယော ယေန သမဏဿ ဂေါတမဿ ဧဝံ ပုဋ္ဌဿ န ဧဝံ ဝေယျာကရဏံ ဟောတိ – ‘သဿတော လောကော’တိပိ။ပေ.။ ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိဣ’’တိ?

‘‘အညတိတ္ထိယာ ခေါ, ဝစ္ဆ, ပရိဗ္ဗာဇကာ ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿန္တိ, ရူပဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ, အတ္တနိ ဝါ ရူပံ, ရူပသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။ ဝေဒနံ အတ္တတော သမနုပဿန္တိ။ပေ.။ သညံ။ပေ.။ သင်္ခါရေ။ပေ.။ ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပဿန္တိ, ဝိညာဏဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ, အတ္တနိ ဝါ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။ တသ္မာ အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ ဧဝံ ပုဋ္ဌာနံ ဧဝံ ဝေယျာကရဏံ ဟောတိ – ‘သဿတော လောကော’တိ ဝါ။ပေ.။ ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ။ တထာဂတော စ ခေါ, ဝစ္ဆ, အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ န ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, န ရူပဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ, န အတ္တနိ ဝါ ရူပံ, န ရူပသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။ န ဝေဒနံ အတ္တတော သမနုပဿတိ။ပေ.။ န သညံ။ပေ.။ န သင်္ခါရေ။ပေ.။ န ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, န ဝိညာဏဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ, န အတ္တနိ ဝါ ဝိညာဏံ, န ဝိညာဏသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။ တသ္မာ တထာဂတဿ ဧဝံ ပုဋ္ဌဿ န ဧဝံ ဝေယျာကရဏံ ဟောတိ – ‘သဿတော လောကော’တိပိ, ‘အသဿတော လောကော’တိပိ, ‘အန္တဝါ လောကော’တိပိ, ‘အနန္တဝါ လောကော’တိပိ, ‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရ’န္တိပိ, ‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရ’န္တိပိ, ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိ, ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိ, ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိ, ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိဣ’’တိ။

‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘော မောဂ္ဂလ္လာန, အဗ္ဘုတံ, ဘော မောဂ္ဂလ္လာန! ယတြ ဟိ နာမ သတ္ထု စ သာဝကဿ စ အတ္ထေန အတ္ထော ဗျဉ္ဇနေန ဗျဉ္ဇနံ သံသန္ဒိဿတိ, သမေဿတိ, န ဝိရောဓယိဿတိ, ယဒိဒံ အဂ္ဂပဒသ္မိံ။ ဣဒါနာဟံ, ဘော မောဂ္ဂလ္လာန, သမဏံ ဂေါတမံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတမတ္ထံ အပုစ္ဆိံ။ သမဏောပိ မေ ဂေါတမော ဧတေဟိ ပဒေဟိ ဧတေဟိ ဗျဉ္ဇနေဟိ ဧတမတ္ထံ ဗျာကာသိ, သေယျထာပိ ဘဝံ မောဂ္ဂလ္လာနော။ အစ္ဆရိယံ, ဘော မောဂ္ဂလ္လာန, အဗ္ဘုတံ, ဘော မောဂ္ဂလ္လာန! ယတြ ဟိ နာမ သတ္ထု စ သာဝကဿ စ အတ္ထေန အတ္ထော ဗျဉ္ဇနေန ဗျဉ္ဇနံ သံသန္ဒိဿတိ သမေဿတိ န ဝိရောဓယိဿတိ, ယဒိဒံ အဂ္ဂပဒသ္မိ’’န္တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉. ကုတူဟလသာလာသုတ္တံ

၄၁၈. အထ ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ပုရိမာနိ , ဘော ဂေါတမ , ဒိဝသာနိ ပုရိမတရာနိ သမ္ဗဟုလာနံ နာနာတိတ္ထိယာနံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ ကုတူဟလသာလာယံ သန္နိသိန္နာနံ သန္နိပတိတာနံ အယမန္တရာကထာ ဥဒပါဒိ – ‘အယံ ခေါ ပူရဏော ကဿပေါ သင်္ဃီ စေဝ ဂဏီ စ ဂဏာစရိယော စ ဉာတော ယသဿီ တိတ္ထကရော သာဓုသမ္မတော ဗဟုဇနဿ။ သောပိ သာဝကံ အဗ္ဘတီတံ ကာလင်္ကတံ ဥပပတ္တီသု ဗျာကရောတိ – ‘အသု အမုတြ ဥပပန္နော, အသု အမုတြ ဥပပန္နော’တိ။ ယောပိဿ သာဝကော ဥတ္တမပုရိသော ပရမပုရိသော ပရမပတ္တိပတ္တော တမ္ပိ သာဝကံ အဗ္ဘတီတံ ကာလင်္ကတံ ဥပပတ္တီသု ဗျာကရောတိ – ‘အသု အမုတြ ဥပပန္နော, အသု အမုတြ ဥပပန္နော’’’တိ။

‘‘အယမ္ပိ ခေါ မက္ခလိ ဂေါသာလော။ပေ.။ အယမ္ပိ ခေါ နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော။ပေ.။ အယမ္ပိ ခေါ သဉ္စယော [သဉ္ဇယော (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)] ဗေလဋ္ဌပုတ္တော။ပေ.။ အယမ္ပိ ခေါ ပကုဓေါ [ပကုဒ္ဓေါ (ဣ.)] ကစ္စာနော။ပေ.။ အယမ္ပိ ခေါ အဇိတော ကေသကမ္ဗလော သင်္ဃီ စေဝ ဂဏီ စ ဂဏာစရိယော စ ဉာတော ယသဿီ တိတ္ထကရော သာဓုသမ္မတော ဗဟုဇနဿ။ သောပိ သာဝကံ အဗ္ဘတီတံ ကာလင်္ကတံ ဥပပတ္တီသု ဗျာကရောတိ – ‘အသု အမုတြ ဥပပန္နော, အသု အမုတြ ဥပပန္နော’တိ။ ယောပိဿ သာဝကော ဥတ္တမပုရိသော ပရမပုရိသော ပရမပတ္တိပတ္တော တမ္ပိ သာဝကံ အဗ္ဘတီတံ ကာလင်္ကတံ ဥပပတ္တီသု ဗျာကရောတိ – ‘အသု အမုတြ ဥပပန္နော, အသု အမုတြ ဥပပန္နော’’’တိ။

‘‘အယမ္ပိ ခေါ သမဏော ဂေါတမော သင်္ဃီ စေဝ ဂဏီ စ ဂဏာစရိယော စ ဉာတော ယသဿီ တိတ္ထကရော သာဓုသမ္မတော ဗဟုဇနဿ။ သောပိ သာဝကံ အဗ္ဘတီတံ ကာလင်္ကတံ ဥပပတ္တီသု ဗျာကရောတိ – ‘အသု အမုတြ ဥပပန္နော, အသု အမုတြ ဥပပန္နော’တိ။ ယောပိဿ [ယော စ ခွဿ (ဣ.)] သာဝကော ဥတ္တမပုရိသော ပရမပုရိသော ပရမပတ္တိပတ္တော တဉ္စ သာဝကံ အဗ္ဘတီတံ ကာလင်္ကတံ ဥပပတ္တီသု န ဗျာကရောတိ – ‘အသု အမုတြ ဥပပန္နော, အသု အမုတြ ဥပပန္နော’တိ။ အပိ စ ခေါ နံ ဧဝံ ဗျာကရောတိ – ‘အစ္ဆေစ္ဆိ တဏှံ, ဝိဝတ္တယိ သံယောဇနံ, သမ္မာ မာနာဘိသမယာ အန္တမကာသိ ဒုက္ခဿာ’တိ။ တဿ မယှံ, ဘော ဂေါတမ, အဟု ဒေဝ ကင်္ခါ, အဟု ဝိစိကိစ္ဆာ – ‘ကထံ နာမ [ကထံဟိ နာမ (သျာ. ကံ. ဣ. က.) ကထံ ကထံ နာမ (ဆက္ကင်္ဂုတ္တရေ ပဉ္စမဝဂ္ဂေ ဒုတိယသုတ္တေ)] သမဏဿ ဂေါတမဿ ဓမ္မော အဘိညေယျော’’’တိ [ဓမ္မာဘိညေယျာတိ (ဣ. က.) ဓမ္မော။ အညေယျော (ဆက္ကင်္ဂုတ္တရေ)]?

‘‘အလဉှိ တေ, ဝစ္ဆ, ကင္ခိတုံ, အလံ ဝိစိကိစ္ဆိတုံ။ ကင်္ခနီယေ စ ပန တေ ဌာနေ ဝိစိကိစ္ဆာ ဥပ္ပန္နာ။ သဥပါဒါနဿ ခွါဟံ, ဝစ္ဆ, ဥပပတ္တိံ ပညာပေမိ နော အနုပါဒါနဿ။ သေယျထာပိ , ဝစ္ဆ, အဂ္ဂိ သဥပါဒါနော ဇလတိ, နော အနုပါဒါနော; ဧဝမေဝ ခွါဟံ, ဝစ္ဆ, သဥပါဒါနဿ ဥပပတ္တိံ ပညာပေမိ, နော အနုပါဒါနဿာ’’တိ။

‘‘ယသ္မိံ , ဘော ဂေါတမ, သမယေ အစ္စိ ဝါတေန ခိတ္တာ ဒူရမ္ပိ ဂစ္ဆတိ, ဣမဿ ပန ဘဝံ ဂေါတမော ကိံ ဥပါဒါနသ္မိံ ပညာပေတီ’’တိ? ‘‘ယသ္မိံ ခေါ, ဝစ္ဆ, သမယေ အစ္စိ ဝါတေန ခိတ္တာ ဒူရမ္ပိ ဂစ္ဆတိ, တမဟံ ဝါတူပါဒါနံ ပညာပေမိ။ ဝါတော ဟိဿ, ဝစ္ဆ, တသ္မိံ သမယေ ဥပါဒါနံ ဟောတီ’’တိ။ ‘‘ယသ္မိဉ္စ ပန, ဘော ဂေါတမ, သမယေ ဣမဉ္စ ကာယံ နိက္ခိပတိ, သတ္တော စ အညတရံ ကာယံ အနုပပန္နော ဟောတိ, ဣမဿ ပန ဘဝံ ဂေါတမော ကိံ ဥပါဒါနသ္မိံ ပညာပေတီ’’တိ? ‘‘ယသ္မိံ ခေါ, ဝစ္ဆ, သမယေ ဣမဉ္စ ကာယံ နိက္ခိပတိ, သတ္တော စ အညတရံ ကာယံ အနုပပန္နော ဟောတိ, တမဟံ တဏ္ဟူပါဒါနံ ဝဒါမိ။ တဏှာ ဟိဿ, ဝစ္ဆ, တသ္မိံ သမယေ ဥပါဒါနံ ဟောတီ’’တိ [ဟောတီတိ။ပေ.။ (က.)]။ နဝမံ။

၁၀. အာနန္ဒသုတ္တံ

၄၁၉. အထ ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, အတ္ထတ္တာ’’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘဂဝါ တုဏှီ အဟောသိ။ ‘‘ကိံ ပန, ဘော ဂေါတမ, နတ္ထတ္တာ’’တိ? ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ဘဂဝါ တုဏှီ အဟောသိ။ အထ ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော အစိရပက္ကန္တေ ဝစ္ဆဂေါတ္တေ ပရိဗ္ဗာဇကေ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဝစ္ဆဂေါတ္တဿ ပရိဗ္ဗာဇကဿ ပဉ္ဟံ ပုဋ္ဌော န ဗျာကာသီ’’တိ? ‘‘အဟဉ္စာနန္ဒ, ဝစ္ဆဂေါတ္တဿ ပရိဗ္ဗာဇကဿ ‘အတ္ထတ္တာ’တိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘အတ္ထတ္တာ’တိ ဗျာကရေယျံ, ယေ တေ, အာနန္ဒ, သမဏဗြာဟ္မဏာ သဿတဝါဒါ တေသမေတံ သဒ္ဓိံ [တေသမေတံ လဒ္ဓိ (သီ.)] အဘဝိဿ။ အဟဉ္စာနန္ဒ, ဝစ္ဆဂေါတ္တဿ ပရိဗ္ဗာဇကဿ ‘နတ္ထတ္တာ’တိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘နတ္ထတ္တာ’တိ ဗျာကရေယျံ, ယေ တေ, အာနန္ဒ, သမဏဗြာဟ္မဏာ ဥစ္ဆေဒဝါဒါ တေသမေတံ သဒ္ဓိံ အဘဝိဿ။ အဟဉ္စာနန္ဒ, ဝစ္ဆဂေါတ္တဿ ပရိဗ္ဗာဇကဿ ‘အတ္ထတ္တာ’တိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘အတ္ထတ္တာ’တိ ဗျာကရေယျံ, အပိ နု မေ တံ, အာနန္ဒ, အနုလောမံ အဘဝိဿ ဉာဏဿ ဥပ္ပါဒါယ – ‘သဗ္ဗေ ဓမ္မာ အနတ္တာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘အဟဉ္စာနန္ဒ, ဝစ္ဆဂေါတ္တဿ ပရိဗ္ဗာဇကဿ ‘နတ္ထတ္တာ’တိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘နတ္ထတ္တာ’တိ ဗျာကရေယျံ , သမ္မူဠှဿ, အာနန္ဒ, ဝစ္ဆဂေါတ္တဿ ပရိဗ္ဗာဇကဿ ဘိယျော သမ္မောဟာယ အဘဝိဿ – ‘အဟုဝါ မေ နူန ပုဗ္ဗေ အတ္တာ, သော ဧတရဟိ နတ္ထီ’’’တိ။ ဒသမံ။

၁၁. သဘိယကစ္စာနသုတ္တံ

၄၂၀. ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ သဘိယော ကစ္စာနော ဉာတိကေ ဝိဟရတိ ဂိဉ္ဇကာဝသထေ။ အထ ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ယေနာယသ္မာ သဘိယော ကစ္စာနော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မတာ သဘိယေန ကစ္စာနေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော အာယသ္မန္တံ သဘိယံ ကစ္စာနံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိံ နု ခေါ ဘော, ကစ္စာန, ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ? ‘‘အဗျာကတံ ခေါ ဧတံ, ဝစ္ဆ, ဘဂဝတာ – ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ။ ‘‘ကိံ ပန, ဘော ကစ္စာန, န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ? ‘‘ဧတမ္ပိ ခေါ, ဝစ္ဆ, အဗျာကတံ ဘဂဝတာ – ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ။

‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘော ကစ္စာန, ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ? ‘‘အဗျာကတံ ခေါ ဧတံ, ဝစ္ဆ, ဘဂဝတာ – ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ။ ‘‘ကိံ ပန, ဘော ကစ္စာန, နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ? ‘‘ဧတမ္ပိ ခေါ, ဝစ္ဆ, အဗျာကတံ ဘဂဝတာ – ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ။

‘‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘော ကစ္စာန, ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ, ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော – ‘အဗျာကတံ ခေါ ဧတံ, ဝစ္ဆ, ဘဂဝတာ – ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝဒေသိ ။ ‘ကိံ ပန, ဘော ကစ္စာန, န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ, ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော – ‘အဗျာကတံ ခေါ ဧတံ, ဝစ္ဆ, ဘဂဝတာ – န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝဒေသိ။ ‘ကိံ နု ခေါ, ဘော ကစ္စာန, ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ, ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော – ‘အဗျာကတံ ခေါ ဧတံ, ဝစ္ဆ , ဘဂဝတာ – ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝဒေသိ။ ‘ကိံ ပန, ဘော ကစ္စာန, နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ, ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော – ‘ဧတမ္ပိ ခေါ, ဝစ္ဆ, အဗျာကတံ ဘဂဝတာ – နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝဒေသိ။ ကော နု ခေါ, ဘော ကစ္စာန, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေနေတံ အဗျာကတံ သမဏေန ဂေါတမေနာ’’တိ? ‘‘ယော စ, ဝစ္ဆ, ဟေတု, ယော စ ပစ္စယော ပညာပနာယ ရူဣတိ ဝါ အရူဣတိ ဝါ သညီတိ ဝါ အသညီတိ ဝါ နေဝသညီနာသညီတိ ဝါ, သော စ ဟေတု, သော စ ပစ္စယော သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သဗ္ဗထာ သဗ္ဗံ အပရိသေသံ နိရုဇ္ဈေယျ။ ကေန နံ ပညာပယမာနော ပညာပေယျ ရူဣတိ ဝါ အရူဣတိ ဝါ သညီတိ ဝါ အသညီတိ ဝါ နေဝသညီနာသညီတိ ဝါ’’တိ။ ‘‘ကီဝစိရံ ပဗ္ဗဇိတောသိ, ဘော ကစ္စာနာ’’တိ? ‘‘နစိရံ, အာဝုသော, တီဏိ ဝဿာနီ’’တိ။ ‘‘ယဿပ’ဿ, အာဝုသော, ဧတမေတ္တကေန ဧတ္တကမေဝ တံပ’ဿ ဗဟု, ကော ပန ဝါဒေါ ဧဝံ [ကော ပန ဝါဒေါ ဧဝ (သီ. ဣ.)] အဘိက္ကန္တေ’’တိ! ဧကာဒသမံ။

အဗျာကတသံယုတ္တံ သမတ္တံ။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ခေမာထေရီ အနုရာဓေါ၊ သာရိပုတ္တောတိ ကောဋ္ဌိကော။

မောဂ္ဂလ္လာနော စ ဝစ္ဆော စ၊ ကုတူဟလသာလာနန္ဒော။

သဘိယော ဧကာဒသမန္တိ။

သဠာယတနဝဂ္ဂေါ စတုတ္ထော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

သဠာယတနဝေဒနာ၊ မာတုဂါမော ဇမ္ဗုခါဒကော။

သာမဏ္ဍကော မောဂ္ဂလ္လာနော၊ စိတ္တော ဂါမဏိ သင်္ခတံ။

အဗျာကတန္တိ ဒသဓါတိ။

သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တပါဠိ နိဋ္ဌိတာ။