၈. ဂါမဏိသံယုတ္တံ
၁. စဏ္ဍသုတ္တံ
၃၅၃. သာဝတ္ထိနိဒါနံ ။ အထ ခေါ စဏ္ဍော ဂါမဏိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ စဏ္ဍော ဂါမဏိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော ယေန မိဓေကစ္စော စဏ္ဍော စဏ္ဍောတွေဝ [ယေန မိဓေကစ္စော စဏ္ဍောတေဝ (သီ. ဣ.)] သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ကော ပန, ဘန္တေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော ယေန မိဓေကစ္စော သောရတော သောရတောတွေဝ [ယေန မိဓေကစ္စော သုရတောတေဝ (သီ. ဣ.)] သင်္ခံ ဂစ္ဆတီ’’တိ? ‘‘ဣဓ, ဂါမဏိ, ဧကစ္စဿ ရာဂေါ အပ္ပဟီနော ဟောတိ။ ရာဂဿ အပ္ပဟီနတ္တာ ပရေ ကောပေန္တိ, ပရေဟိ ကောပိယမာနော ကောပံ ပါတုကရောတိ။ သော စဏ္ဍောတွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ဒေါသော အပ္ပဟီနော ဟောတိ။ ဒေါသဿ အပ္ပဟီနတ္တာ ပရေ ကောပေန္တိ, ပရေဟိ ကောပိယမာနော ကောပံ ပါတုကရောတိ။ သော စဏ္ဍောတွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ မောဟော အပ္ပဟီနော ဟောတိ။ မောဟဿ အပ္ပဟီနတ္တာ ပရေ ကောပေန္တိ, ပရေဟိ ကောပိယမာနော ကောပံ ပါတုကရောတိ။ သော စဏ္ဍောတွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ အယံ ခေါ, ဂါမဏိ, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော ယေန မိဓေကစ္စော စဏ္ဍော စဏ္ဍောတွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ’’။
‘‘ဣဓ ပန, ဂါမဏိ, ဧကစ္စဿ ရာဂေါ ပဟီနော ဟောတိ။ ရာဂဿ ပဟီနတ္တာ ပရေ န ကောပေန္တိ, ပရေဟိ ကောပိယမာနော ကောပံ န ပါတုကရောတိ။ သော သောရတောတွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ဒေါသော ပဟီနော ဟောတိ။ ဒေါသဿ ပဟီနတ္တာ ပရေ န ကောပေန္တိ, ပရေဟိ ကောပိယမာနော ကောပံ န ပါတုကရောတိ။ သော သောရတောတွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ မောဟော ပဟီနော ဟောတိ။ မောဟဿ ပဟီနတ္တာ ပရေ န ကောပေန္တိ, ပရေဟိ ကောပိယမာနော ကောပံ န ပါတုကရောတိ။ သော သောရတောတွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ အယံ ခေါ, ဂါမဏိ, ဟေတု အယံ ပစ္စယော ယေန မိဓေကစ္စော သောရတော သောရတောတွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတီ’’တိ။
ဧဝံ ဝုတ္တေ, စဏ္ဍော ဂါမဏိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ, အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ! သေယျထာပိ, ဘန္တေ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓါရေယျ – စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီတိ; ဧဝမေဝံ ဘဂဝတာ အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ ဥပါသကံ မံ ဘဂဝါ ဓါရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။ ပဌမံ။
၂. တာလပုဋသုတ္တံ
၃၅၄. ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ အထ ခေါ တာလပုဋော [တာလပုတ္တော (သီ. သျာ. ကံ.)] နဋဂါမဏိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ တာလပုဋော နဋဂါမဏိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သုတံ မေတံ, ဘန္တေ, ပုဗ္ဗကာနံ အာစရိယပါစရိယာနံ နဋာနံ ဘာသမာနာနံ – ‘ယော သော နဋော ရင်္ဂမဇ္ဈေ သမဇ္ဇမဇ္ဈေ သစ္စာလိကေန ဇနံ ဟာသေတိ ရမေတိ, သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ပဟာသာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’တိ။ ဣဓ ဘဂဝါ ကိမာဟာ’’တိ? ‘‘အလံ, ဂါမဏိ, တိဋ္ဌတေတံ။ မာ မံ ဧတံ ပုစ္ဆီ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ တာလပုဋော နဋဂါမဏိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သုတံ မေတံ, ဘန္တေ, ပုဗ္ဗကာနံ အာစရိယပါစရိယာနံ နဋာနံ ဘာသမာနာနံ – ‘ယော သော နဋော ရင်္ဂမဇ္ဈေ သမဇ္ဇမဇ္ဈေ သစ္စာလိကေန ဇနံ ဟာသေတိ ရမေတိ, သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ပဟာသာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’တိ။ ဣဓ ဘဂဝါ ကိမာဟာ’’တိ? ‘‘အလံ, ဂါမဏိ, တိဋ္ဌတေတံ။ မာ မံ ဧတံ ပုစ္ဆီ’’တိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ တာလပုဋော နဋဂါမဏိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သုတံ မေတံ, ဘန္တေ, ပုဗ္ဗကာနံ အာစရိယပါစရိယာနံ နဋာနံ ဘာသမာနာနံ – ‘ယော သော နဋော ရင်္ဂမဇ္ဈေ သမဇ္ဇမဇ္ဈေ သစ္စာလိကေန ဇနံ ဟာသေတိ ရမေတိ, သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ပဟာသာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’တိ။ ဣဓ ဘဂဝါ ကိမာဟာ’’တိ?
‘‘အဒ္ဓါ ခေါ တျာဟံ, ဂါမဏိ, န လဘာမိ [နာလတ္ထံ (သျာ. ကံ. ဣ. က.)] – ‘အလံ, ဂါမဏိ, တိဋ္ဌတေတံ, မာ မံ ဧတံ ပုစ္ဆီ’တိ။ အပိ စ တျာဟံ ဗျာကရိဿာမိ။ ပုဗ္ဗေ ခေါ, ဂါမဏိ, သတ္တာ အဝီတရာဂါ ရာဂဗန္ဓနဗဒ္ဓါ။ တေသံ နဋော ရင်္ဂမဇ္ဈေ သမဇ္ဇမဇ္ဈေ ယေ ဓမ္မာ ရဇနီယာ တေ ဥပသံဟရတိ ဘိယျောသောမတ္တာယ။ ပုဗ္ဗေ ခေါ, ဂါမဏိ, သတ္တာ အဝီတဒေါသာ ဒေါသဗန္ဓနဗဒ္ဓါ။ တေသံ နဋော ရင်္ဂမဇ္ဈေ သမဇ္ဇမဇ္ဈေ ယေ ဓမ္မာ ဒေါသနီယာ တေ ဥပသံဟရတိ ဘိယျောသောမတ္တာယ။ ပုဗ္ဗေ ခေါ, ဂါမဏိ , သတ္တာ အဝီတမောဟာ မောဟဗန္ဓနဗဒ္ဓါ။ တေသံ နဋော ရင်္ဂမဇ္ဈေ သမဇ္ဇမဇ္ဈေ ယေ ဓမ္မာ မောဟနီယာ တေ ဥပသံဟရတိ ဘိယျောသောမတ္တာယ။ သော အတ္တနာ မတ္တော ပမတ္တော ပရေ မဒေတွာ ပမာဒေတွာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ပဟာသော နာမ နိရယော တတ္ထ ဥပပဇ္ဇတိ။ သစေ ခေါ ပနဿ ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဟောတိ – ‘ယော သော နဋော ရင်္ဂမဇ္ဈေ သမဇ္ဇမဇ္ဈေ သစ္စာလိကေန ဇနံ ဟာသေတိ ရမေတိ, သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ပဟာသာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’တိ, သာဿ ဟောတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကဿ ခေါ ပနာဟံ, ဂါမဏိ, ပုရိသပုဂ္ဂလဿ ဒွိန္နံ ဂတီနံ အညတရံ ဂတိံ ဝဒါမိ – နိရယံ ဝါ တိရစ္ဆာနယောနိံ ဝါ’’တိ။
ဧဝံ ဝုတ္တေ, တာလပုဋော နဋဂါမဏိ, ပရောဒိ, အဿူနိ ပဝတ္တေသိ။ ‘‘ဧတံ ခေါ တျာဟံ, ဂါမဏိ, နာလတ္ထံ – ‘အလံ, ဂါမဏိ, တိဋ္ဌတေတံ; မာ မံ ဧတံ ပုစ္ဆီ’’’တိ။ ‘‘နာဟံ, ဘန္တေ, ဧတံ ရောဒါမိ ယံ မံ ဘဂဝါ ဧဝမာဟ; အပိ စာဟံ, ဘန္တေ, ပုဗ္ဗကေဟိ အာစရိယပါစရိယေဟိ နဋေဟိ ဒီဃရတ္တံ နိကတော ဝဉ္စိတော ပလုဒ္ဓေါ – ‘ယော သော နဋော ရင်္ဂမဇ္ဈေ သမဇ္ဇမဇ္ဈေ သစ္စာလိကေန ဇနံ ဟာသေတိ ရမေတိ သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ပဟာသာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’’တိ။ ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ, အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ! သေယျထာပိ, ဘန္တေ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓါရေယျ – စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီတိ; ဧဝမေဝံ ဘဂဝတာ အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ လဘေယျာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယျံ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ။ အလတ္ထ ခေါ တာလပုဋော နဋဂါမဏိ ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, အလတ္ထ ဥပသမ္ပဒံ။ အစိရူပသမ္ပန္နော စ ပနာယသ္မာ တာလပုဋော။ပေ.။ အရဟတံ အဟောသီတိ။ ဒုတိယံ။
၃. ယောဓါဇီဝသုတ္တံ
၃၅၅. အထ ခေါ ယောဓါဇီဝေါ ဂါမဏိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ။ပေ.။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ယောဓါဇီဝေါ ဂါမဏိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သုတံ မေတံ, ဘန္တေ, ပုဗ္ဗကာနံ အာစရိယပါစရိယာနံ ယောဓါဇီဝါနံ ဘာသမာနာနံ – ‘ယော သော ယောဓါဇီဝေါ သင်္ဂါမေ ဥဿဟတိ ဝါယမတိ, တမေနံ ဥဿဟန္တံ ဝါယမန္တံ ပရေ ဟနန္တိ ပရိယာပါဒေန္တိ, သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ပရဇိတာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’တိ။ ဣဓ ဘဂဝါ ကိမာဟာ’’တိ? ‘‘အလံ , ဂါမဏိ, တိဋ္ဌတေတံ; မာ မံ ဧတံ ပုစ္ဆီ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ။ပေ.။ တတိယမ္ပိ ခေါ ယောဓါဇီဝေါ ဂါမဏိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သုတံ မေတံ, ဘန္တေ, ပုဗ္ဗကာနံ အာစရိယပါစရိယာနံ ယောဓါဇီဝါနံ ဘာသမာနာနံ – ‘ယော သော ယောဓါဇီဝေါ သင်္ဂါမေ ဥဿဟတိ ဝါယမတိ, တမေနံ ဥဿဟန္တံ ဝါယမန္တံ ပရေ ဟနန္တိ ပရိယာပါဒေန္တိ, သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ပရဇိတာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’တိ။ ဣဓ ဘဂဝါ ကိမာဟာ’’တိ?
‘‘အဒ္ဓါ ခေါ တျာဟံ, ဂါမဏိ, န လဘာမိ – ‘အလံ, ဂါမဏိ, တိဋ္ဌတေတံ; မာ မံ ဧတံ ပုစ္ဆီ’တိ။ အပိ စ တျာဟံ ဗျာကရိဿာမိ။ ယော သော, ဂါမဏိ, ယောဓါဇီဝေါ သင်္ဂါမေ ဥဿဟတိ ဝါယမတိ, တဿ တံ စိတ္တံ ပုဗ္ဗေ ဂဟိတံ [ဟီနံ (သီ. ဣ.)] ဒုက္ကဋံ ဒုပ္ပဏိဟိတံ – ‘ဣမေ သတ္တာ ဟညန္တု ဝါ ဗဇ္ဈန္တု ဝါ ဥစ္ဆိဇ္ဇန္တု ဝါ ဝိနဿန္တု ဝါ မာ ဝါ အဟေသုံ ဣတိ ဝါ’တိ။ တမေနံ ဥဿဟန္တံ ဝါယမန္တံ ပရေ ဟနန္တိ ပရိယာပါဒေန္တိ; သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ပရဇိတော နာမ နိရယော တတ္ထ ဥပပဇ္ဇတီတိ။ သစေ ခေါ ပနဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဟောတိ – ‘ယော သော ယောဓါဇီဝေါ သင်္ဂါမေ ဥဿဟတိ ဝါယမတိ တမေနံ ဥဿဟန္တံ ဝါယမန္တံ ပရေ ဟနန္တိ ပရိယာပါဒေန္တိ, သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ပရဇိတာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’တိ, သာဿ ဟောတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကဿ ခေါ ပနာဟံ, ဂါမဏိ, ပုရိသပုဂ္ဂလဿ ဒွိန္နံ ဂတီနံ အညတရံ ဂတိံ ဝဒါမိ – နိရယံ ဝါ တိရစ္ဆာနယောနိံ ဝါ’’တိ။
ဧဝံ ဝုတ္တေ, ယောဓါဇီဝေါ ဂါမဏိ ပရောဒိ, အဿူနိ ပဝတ္တေသိ။ ‘‘ဧတံ ခေါ တျာဟံ, ဂါမဏိ, နာလတ္ထံ – ‘အလံ, ဂါမဏိ, တိဋ္ဌတေတံ; မာ မံ ဧတံ ပုစ္ဆီ’’’တိ။ ‘‘နာဟံ, ဘန္တေ, ဧတံ ရောဒါမိ ယံ မံ ဘဂဝါ ဧဝမာဟ ; အပိစာဟံ, ဘန္တေ, ပုဗ္ဗကေဟိ အာစရိယပါစရိယေဟိ ယောဓါဇီဝေဟိ ဒီဃရတ္တံ နိကတော ဝဉ္စိတော ပလုဒ္ဓေါ – ‘ယော သော ယောဓါဇီဝေါ သင်္ဂါမေ ဥဿဟတိ ဝါယမတိ, တမေနံ ဥဿဟန္တံ ဝါယမန္တံ ပရေ ဟနန္တိ ပရိယာပါဒေန္တိ, သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ပရဇိတာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’’တိ။ ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ။ပေ.။ အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။ တတိယံ။
၄. ဟတ္ထာရောဟသုတ္တံ
၃၅၆. အထ ခေါ ဟတ္ထာရောဟော ဂါမဏိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ။ပေ.။ အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတန္တိ။ စတုတ္ထံ။
၅. အဿာရောဟသုတ္တံ
၃၅၇. အထ ခေါ အဿာရောဟော ဂါမဏိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အဿာရောဟော ဂါမဏိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သုတံ မေတံ, ဘန္တေ, ပုဗ္ဗကာနံ အာစရိယပါစရိယာနံ အဿာရောဟာနံ ဘာသမာနာနံ – ‘ယော သော အဿာရောဟော သင်္ဂါမေ ဥဿဟတိ ဝါယမတိ, တမေနံ ဥဿဟန္တံ ဝါယမန္တံ ပရေ ဟနန္တိ ပရိယာပါဒေန္တိ, သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ပရဇိတာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’တိ။ ဣဓ ဘဂဝါ ကိမာဟာ’’တိ? ‘‘အလံ, ဂါမဏိ, တိဋ္ဌတေတံ; မာ မံ ဧတံ ပုစ္ဆီ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ။ပေ.။ တတိယမ္ပိ ခေါ အဿာရောဟော ဂါမဏိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သုတံ မေတံ, ဘန္တေ, ပုဗ္ဗကာနံ အာစရိယပါစရိယာနံ အဿာရောဟာနံ ဘာသမာနာနံ – ‘ယော သော အဿာရောဟော သင်္ဂါမေ ဥဿဟတိ ဝါယမတိ, တမေနံ ဥဿဟန္တံ ဝါယမန္တံ ပရေ ဟနန္တိ ပရိယာပါဒေန္တိ, သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ပရဇိတာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’တိ။ ဣဓ ဘဂဝါ ကိမာဟာ’’တိ?
‘‘အဒ္ဓါ ခေါ တျာဟံ, ဂါမဏိ, န လဘာမိ – ‘အလံ, ဂါမဏိ, တိဋ္ဌတေတံ; မာ မံ ဧတံ ပုစ္ဆီ’တိ။ အပိ စ ခေါ တျာဟံ ဗျာကရိဿာမိ။ ယော သော, ဂါမဏိ, အဿာရောဟော သင်္ဂါမေ ဥဿဟတိ ဝါယမတိ တဿ တံ စိတ္တံ ပုဗ္ဗေ ဂဟိတံ ဒုက္ကဋံ ဒုပ္ပဏိဟိတံ – ‘ဣမေ သတ္တာ ဟညန္တု ဝါ ဗဇ္ဈန္တု ဝါ ဥစ္ဆိဇ္ဇန္တု ဝါ ဝိနဿန္တု ဝါ မာ အဟေသုံ ဣတိ ဝါ’တိ။ တမေနံ ဥဿဟန္တံ ဝါယမန္တံ ပရေ ဟနန္တိ ပရိယာပါဒေန္တိ, သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ပရဇိတော နာမ နိရယော တတ္ထ ဥပပဇ္ဇတိ။ သစေ ခေါ ပနဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဟောတိ – ‘ယော သော အဿာရောဟော သင်္ဂါမေ ဥဿဟတိ ဝါယမတိ, တမေနံ ဥဿဟန္တံ ဝါယမန္တံ ပရေ ဟနန္တိ ပရိယာပါဒေန္တိ, သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ပရဇိတာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’တိ, သာဿ ဟောတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကဿ ခေါ ပနာဟံ ဂါမဏိ, ပုရိသပုဂ္ဂလဿ ဒွိန္နံ ဂတီနံ အညတရံ ဂတိံ ဝဒါမိ – နိရယံ ဝါ တိရစ္ဆာနယောနိံ ဝါ’’တိ။
ဧဝံ ဝုတ္တေ, အဿာရောဟော ဂါမဏိ ပရောဒိ, အဿူနိ ပဝတ္တေသိ။ ‘‘ဧတံ ခေါ တျာဟံ, ဂါမဏိ, နာလတ္ထံ – ‘အလံ, ဂါမဏိ, တိဋ္ဌတေတံ; မာ မံ ဧတံ ပုစ္ဆီ’’’တိ။ ‘‘နာဟံ, ဘန္တေ, ဧတံ ရောဒါမိ ယံ မံ ဘဂဝါ ဧဝမာဟ။ အပိစာဟံ, ဘန္တေ, ပုဗ္ဗကေဟိ အာစရိယပါစရိယေဟိ အဿာရောဟေဟိ ဒီဃရတ္တံ နိကတော ဝဉ္စိတော ပလုဒ္ဓေါ – ‘ယော သော အဿာရောဟော သင်္ဂါမေ ဥဿဟတိ ဝါယမတိ, တမေနံ ဥဿဟန္တံ ဝါယမန္တံ ပရေ ဟနန္တိ ပရိယာပါဒေန္တိ, သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ပရဇိတာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’’တိ။ ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ။ပေ.။ အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။ ပဉ္စမံ။
၆. အသိဗန္ဓကပုတ္တသုတ္တံ
၃၅၈. ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ နာဠန္ဒာယံ ဝိဟရတိ ပါဝါရိကမ္ဗဝနေ။ အထ ခေါ အသိဗန္ဓကပုတ္တော ဂါမဏိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အသိဗန္ဓကပုတ္တော ဂါမဏိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဗြာဟ္မဏာ, ဘန္တေ, ပစ္ဆာ ဘူမကာ ကာမဏ္ဍလုကာ သေဝါလမာလိကာ ဥဒကောရောဟကာ အဂ္ဂိပရိစာရကာ။ တေ မတံ ကာလင်္ကတံ ဥယျာပေန္တိ နာမ သညာပေန္တိ နာမ သဂ္ဂံ နာမ ဩက္ကာမေန္တိ။ ဘဂဝါ ပန, ဘန္တေ, အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ပဟောတိ တထာ ကာတုံ ယထာ သဗ္ဗော လောကော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇေယျာ’’တိ? ‘‘တေန ဟိ, ဂါမဏိ, တညေဝေတ္ထ ပဋိပုစ္ဆိဿာမိ။ ယထာ တေ ခမေယျ တထာ နံ ဗျာကရေယျာသီ’’တိ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဂါမဏိ, ဣဓဿ ပုရိသော ပါဏာတိပါတီ အဒိန္နာဒါယီ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရီ မုသာဝါဒီ ပိသုဏဝါစော ဖရုသဝါစော သမ္ဖပ္ပလာဣ အဘိဇ္ဈာလု ဗျာပန္နစိတ္တော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော။ တမေနံ မဟာ ဇနကာယော သင်္ဂမ္မ သမာဂမ္မ အာယာစေယျ ထောမေယျ ပဉ္ဇလိကော အနုပရိသက္ကေယျ – ‘အယံ ပုရိသော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတူ’တိ။ တံ ကိံ မညသိ, ဂါမဏိ , အပိ နု သော ပုရိသော မဟတော ဇနကာယဿ အာယာစနဟေတု ဝါ ထောမနဟေတု ဝါ ပဉ္ဇလိကာ အနုပရိသက္ကနဟေတု ဝါ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။
‘‘သေယျထာပိ, ဂါမဏိ, ပုရိသော မဟတိံ ပုထုသိလံ ဂမ္ဘီရေ ဥဒကရဟဒေ ပက္ခိပေယျ။ တမေနံ မဟာ ဇနကာယော သင်္ဂမ္မ သမာဂမ္မ အာယာစေယျ ထောမေယျ ပဉ္ဇလိကော အနုပရိသက္ကေယျ – ‘ဥမ္မုဇ္ဇ, ဘော ပုထုသိလေ, ဥပ္လဝ, ဘော ပုထုသိလေ , ထလမုပ္လဝ, ဘော ပုထုသိလေ’တိ။ တံ ကိံ မညသိ, ဂါမဏိ, အပိ နု သာ ပုထုသိလာ မဟတော ဇနကာယဿ အာယာစနဟေတု ဝါ ထောမနဟေတု ဝါ ပဉ္ဇလိကာ အနုပရိသက္ကနဟေတု ဝါ ဥမ္မုဇ္ဇေယျ ဝါ ဥပ္လဝေယျ ဝါ ထလံ ဝါ ဥပ္လဝေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, ဂါမဏိ, ယော သော ပုရိသော ပါဏာတိပါတီ အဒိန္နာဒါယီ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရီ မုသာဝါဒီ ပိသုဏဝါစော ဖရုသဝါစော သမ္ဖပ္ပလာဣ အဘိဇ္ဈာလု ဗျာပန္နစိတ္တော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော။ ကိဉ္စာပိ တံ မဟာ ဇနကာယော သင်္ဂမ္မ သမာဂမ္မ အာယာစေယျ ထောမေယျ ပဉ္ဇလိကော အနုပရိသက္ကေယျ – ‘အယံ ပုရိသော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတူ’’’တိ, အထ ခေါ သော ပုရိသော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇေယျ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဂါမဏိ, ဣဓဿ [ဣဓ (က.), ဣဓ စဿ (?)] ပုရိသော ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတော ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတော မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတော ပိသုဏာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော ဖရုသာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော သမ္ဖပ္ပလာပါ ပဋိဝိရတော အနဘိဇ္ဈာလု အဗျာပန္နစိတ္တော သမ္မာဒိဋ္ဌိကော။ တမေနံ မဟာ ဇနကာယော သင်္ဂမ္မ သမာဂမ္မ အာယာစေယျ ထောမေယျ ပဉ္ဇလိကော အနုပရိသက္ကေယျ – ‘အယံ ပုရိသော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတူ’တိ။ တံ ကိံ မညသိ, ဂါမဏိ, အပိ နု သော ပုရိသော မဟတော ဇနကာယဿ အာယာစနဟေတု ဝါ ထောမနဟေတု ဝါ ပဉ္ဇလိကာ အနုပရိသက္ကနဟေတု ဝါ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။
‘‘သေယျထာပိ, ဂါမဏိ, ပုရိသော သပ္ပိကုမ္ဘံ ဝါ တေလကုမ္ဘံ ဝါ ဂမ္ဘီရေ ဥဒကရဟဒေ ဩဂါဟေတွာ ဘိန္ဒေယျ။ တတြ ယာဿ သက္ခရာ ဝါ ကဌလာ ဝါ သာ အဓေါဂါမီ [အဓေါဂါမိနီ (?)] အဿ; ယဉ္စ ခွဿ တတြ သပ္ပိ ဝါ တေလံ ဝါ တံ ဥဒ္ဓံ ဂါမိ အဿ။ တမေနံ မဟာ ဇနကာယော သင်္ဂမ္မ သမာဂမ္မ အာယာစေယျ ထောမေယျ ပဉ္ဇလိကော အနုပရိသက္ကေယျ – ‘ဩသီဒ, ဘော သပ္ပိတေလ, သံသီဒ , ဘော သပ္ပိတေလ, အဓေါ ဂစ္ဆ, ဘော သပ္ပိတေလာ’တိ။ တံ ကိံ မညသိ, ဂါမဏိ, အပိ နု တံ သပ္ပိတေလံ မဟတော ဇနကာယဿ အာယာစနဟေတု ဝါ ထောမနဟေတု ဝါ ပဉ္ဇလိကာ အနုပရိသက္ကနဟေတု ဝါ ဩသီဒေယျ ဝါ သံသီဒေယျ ဝါ အဓေါ ဝါ ဂစ္ဆေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, ဂါမဏိ, ယော သော ပုရိသော ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော, အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတော, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတော, မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတော, ပိသုဏာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော, ဖရုသာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော , သမ္ဖပ္ပလာပါ ပဋိဝိရတော, အနဘိဇ္ဈာလု, အဗျာပန္နစိတ္တော, သမ္မာဒိဋ္ဌိကော, ကိဉ္စာပိ တံ မဟာ ဇနကာယော သင်္ဂမ္မ သမာဂမ္မ အာယာစေယျ ထောမေယျ ပဉ္ဇလိကော အနုပရိသက္ကေယျ – ‘အယံ ပုရိသော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတူ’တိ, အထ ခေါ သော ပုရိသော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇေယျာ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, အသိဗန္ဓကပုတ္တော ဂါမဏိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ။ပေ.။ အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။ ဆဋ္ဌံ။
၇. ခေတ္တူပမသုတ္တံ
၃၅၉. ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ နာဠန္ဒာယံ ဝိဟရတိ ပါဝါရိကမ္ဗဝနေ။ အထ ခေါ အသိဗန္ဓကပုတ္တော ဂါမဏိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အသိဗန္ဓကပုတ္တော ဂါမဏိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘နနု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သဗ္ဗပါဏဘူတဟိတာနုကမ္ပီ ဝိဟရတီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဂါမဏိ, တထာဂတော သဗ္ဗပါဏဘူတဟိတာနုကမ္ပီ ဝိဟရတီ’’တိ။ ‘‘အထ ကိဉ္စရဟိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဧကစ္စာနံ သက္ကစ္စံ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, ဧကစ္စာနံ နော တထာ သက္ကစ္စံ ဓမ္မံ ဒေသေတီ’’တိ? ‘‘တေန ဟိ, ဂါမဏိ, တညေဝေတ္ထ ပဋိပုစ္ဆိဿာမိ။ ယထာ တေ ခမေယျ တထာ နံ ဗျာကရေယျာသိ။ တံ ကိံ မညသိ, ဂါမဏိ, ဣဓဿု [ဣဓ (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)] ကဿကဿ ဂဟပတိနော တီဏိ ခေတ္တာနိ – ဧကံ ခေတ္တံ အဂ္ဂံ, ဧကံ ခေတ္တံ မဇ္ဈိမံ, ဧကံ ခေတ္တံ ဟီနံ ဇင်္ဂလံ ဦသရံ ပါပဘူမိ။ တံ ကိံ မညသိ, ဂါမဏိ, အသု ကဿကော ဂဟပတိ ဗီဇာနိ ပတိဋ္ဌာပေတုကာမော ကတ္ထ ပဌမံ ပတိဋ္ဌာပေယျ, ယံ ဝါ အဒုံ ခေတ္တံ အဂ္ဂံ , ယံ ဝါ အဒုံ ခေတ္တံ မဇ္ဈိမံ, ယံ ဝါ အဒုံ ခေတ္တံ ဟီနံ ဇင်္ဂလံ ဦသရံ ပါပဘူမီ’’တိ? ‘‘အသု, ဘန္တေ, ကဿကော ဂဟပတိ ဗီဇာနိ ပတိဋ္ဌာပေတုကာမော ယံ အဒုံ ခေတ္တံ အဂ္ဂံ တတ္ထ ပတိဋ္ဌာပေယျ ။ တတ္ထ ပတိဋ္ဌာပေတွာ ယံ အဒုံ ခေတ္တံ မဇ္ဈိမံ တတ္ထ ပတိဋ္ဌာပေယျ။ တတ္ထ ပတိဋ္ဌာပေတွာ ယံ အဒုံ ခေတ္တံ ဟီနံ ဇင်္ဂလံ ဦသရံ ပါပဘူမိ တတ္ထ ပတိဋ္ဌာပေယျပိ, နောပိ ပတိဋ္ဌာပေယျ။ တံ ကိဿ ဟေတု? အန္တမသော ဂေါဘတ္တမ္ပိ ဘဝိဿတီ’’တိ။
‘‘သေယျထာပိ, ဂါမဏိ, ယံ အဒုံ ခေတ္တံ အဂ္ဂံ; ဧဝမေဝ မယှံ ဘိက္ခုဘိက္ခုနိယော။ တေသာဟံ ဓမ္မံ ဒေသေမိ – အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ, သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေမိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဧတေ ဟိ, ဂါမဏိ, မံဒီပါ မံလေဏာ မံတာဏာ မံသရဏာ ဝိဟရန္တိ။ သေယျထာပိ, ဂါမဏိ, ယံ အဒုံ ခေတ္တံ မဇ္ဈိမံ; ဧဝမေဝ မယှံ ဥပါသကဥပါသိကာယော။ တေသံ ပါဟံ ဓမ္မံ ဒေသေမိ – အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ, သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေမိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဧတေ ဟိ, ဂါမဏိ, မံဒီပါ မံလေဏာ မံတာဏာ မံသရဏာ ဝိဟရန္တိ။ သေယျထာပိ, ဂါမဏိ, ယံ အဒုံ ခေတ္တံ ဟီနံ ဇင်္ဂလံ ဦသရံ ပါပဘူမိ; ဧဝမေဝ မယှံ အညတိတ္ထိယာ သမဏဗြာဟ္မဏပရိဗ္ဗာဇကာ ။ တေသံ ပါဟံ ဓမ္မံ ဒေသေမိ – အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ, ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေမိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? အပ္ပေဝ နာမ ဧကံ ပဒမ္ပိ အာဇာနေယျုံ တံ နေသံ အဿ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယာ’’တိ။
‘‘သေယျထာပိ, ဂါမဏိ, ပုရိသဿ တယော ဥဒကမဏိကာ – ဧကော ဥဒကမဏိကော အစ္ဆိဒ္ဒေါ အဟာရီ အပရိဟာရီ, ဧကော ဥဒကမဏိကော အစ္ဆိဒ္ဒေါ ဟာရီ ပရိဟာရီ, ဧကော ဥဒကမဏိကော ဆိဒ္ဒေါ ဟာရီ ပရိဟာရီ။ တံ ကိံ မညသိ, ဂါမဏိ, အသု ပုရိသော ဥဒကံ နိက္ခိပိတုကာမော ကတ္ထ ပဌမံ နိက္ခိပေယျ, ယော ဝါ သော ဥဒကမဏိကော အစ္ဆိဒ္ဒေါ အဟာရီ အပရိဟာရီ, ယော ဝါ သော ဥဒကမဏိကော အစ္ဆိဒ္ဒေါ ဟာရီ ပရိဟာရီ, ယော ဝါ သော ဥဒကမဏိကော ဆိဒ္ဒေါ ဟာရီ ပရိဟာရီ’’တိ? ‘‘အသု, ဘန္တေ, ပုရိသော ဥဒကံ နိက္ခိပိတုကာမော, ယော သော ဥဒကမဏိကော အစ္ဆိဒ္ဒေါ အဟာရီ အပရိဟာရီ တတ္ထ နိက္ခိပေယျ, တတ္ထ နိက္ခိပိတွာ, ယော သော ဥဒကမဏိကော အစ္ဆိဒ္ဒေါ ဟာရီ ပရိဟာရီ တတ္ထ နိက္ခိပေယျ, တတ္ထ နိက္ခိပိတွာ, ယော သော ဥဒကမဏိကော ဆိဒ္ဒေါ ဟာရီ ပရိဟာရီ တတ္ထ နိက္ခိပေယျပိ, နောပိ နိက္ခိပေယျ။ တံ ကိဿ ဟေတု? အန္တမသော ဘဏ္ဍဓေါဝနမ္ပိ ဘဝိဿတီ’’တိ။
‘‘သေယျထာပိ, ဂါမဏိ, ယော သော ဥဒကမဏိကော အစ္ဆိဒ္ဒေါ အဟာရီ အပရိဟာရီ; ဧဝမေဝ မယှံ ဘိက္ခုဘိက္ခုနိယော။ တေသာဟံ ဓမ္မံ ဒေသေမိ – အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ , ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေမိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဧတေ ဟိ, ဂါမဏိ, မံဒီပါ မံလေဏာ မံတာဏာ မံသရဏာ ဝိဟရန္တိ။ သေယျထာပိ, ဂါမဏိ, ယော သော ဥဒကမဏိကော အစ္ဆိဒ္ဒေါ ဟာရီ ပရိဟာရီ; ဧဝမေဝ မယှံ ဥပါသကဥပါသိကာယော။ တေသာဟံ ဓမ္မံ ဒေသေမိ – အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ, ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေမိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဧတေ ဟိ, ဂါမဏိ, မံဒီပါ မံလေဏာ မံတာဏာ မံသရဏာ ဝိဟရန္တိ။ သေယျထာပိ, ဂါမဏိ, ယော သော ဥဒကမဏိကော ဆိဒ္ဒေါ ဟာရီ ပရိဟာရီ; ဧဝမေဝ မယှံ အညတိတ္ထိယာ သမဏဗြာဟ္မဏပရိဗ္ဗာဇကာ။ တေသာဟံ ဓမ္မံ ဒေသေမိ – အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေမိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? အပ္ပေဝ နာမ ဧကံ ပဒမ္ပိ အာဇာနေယျုံ, တံ နေသံ အဿ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယာ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, အသိဗန္ဓကပုတ္တော ဂါမဏိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ။ပေ.။ အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။ သတ္တမံ။
၈. သင်္ခဓမသုတ္တံ
၃၆၀. ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ နာဠန္ဒာယံ ဝိဟရတိ ပါဝါရိကမ္ဗဝနေ။ အထ ခေါ အသိဗန္ဓကပုတ္တော ဂါမဏိ နိဂဏ္ဌသာဝကော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အသိဗန္ဓကပုတ္တံ ဂါမဏိံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကထံ နု ခေါ, ဂါမဏိ, နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော သာဝကာနံ ဓမ္မံ ဒေသေတီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ ခေါ, ဘန္တေ, နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော သာဝကာနံ ဓမ္မံ ဒေသေတိ – ‘ယော ကောစိ ပါဏံ အတိပါတေတိ, သဗ္ဗော သော အာပါယိကော နေရယိကော, ယော ကောစိ အဒိန္နံ အာဒိယတိ, သဗ္ဗော သော အာပါယိကော နေရယိကော , ယော ကောစိ ကာမေသု မိစ္ဆာ စရတိ, သဗ္ဗော သော အာပါယိကော နေရယိကော, ယော ကောစိ မုသာ ဘဏတိ သဗ္ဗော, သော အာပါယိကော နေရယိကော။ ယံဗဟုလံ ယံဗဟုလံ ဝိဟရတိ, တေန တေန နီယတီ’တိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘန္တေ, နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော သာဝကာနံ ဓမ္မံ ဒေသေတီ’’တိ။ ‘‘‘ယံဗဟုလံ ယံဗဟုလဉ္စ, ဂါမဏိ, ဝိဟရတိ, တေန တေန နီယတိ’, ဧဝံ သန္တေ န ကောစိ အာပါယိကော နေရယိကော ဘဝိဿတိ, ယထာ နိဂဏ္ဌဿ နာဋပုတ္တဿ ဝစနံ’’။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဂါမဏိ, ယော သော ပုရိသော ပါဏာတိပါတီ ရတ္တိယာ ဝါ ဒိဝသဿ ဝါ သမယာသမယံ ဥပါဒါယ, ကတမော ဗဟုတရော သမယော, ယံ ဝါ သော ပါဏမတိပါတေတိ, ယံ ဝါ သော ပါဏံ နာတိပါတေတီ’’တိ? ‘‘ယော သော, ဘန္တေ, ပုရိသော ပါဏာတိပါတီ ရတ္တိယာ ဝါ ဒိဝသဿ ဝါ သမယာသမယံ ဥပါဒါယ, အပ္ပတရော သော သမယော ယံ သော ပါဏမတိပါတေတိ, အထ ခေါ သွေဝ ဗဟုတရော သမယော ယံ သော ပါဏံ နာတိပါတေတီ’’တိ။ ‘‘‘ယံဗဟုလံ ယံဗဟုလဉ္စ, ဂါမဏိ, ဝိဟရတိ တေန တေန နီယတီ’တိ, ဧဝံ သန္တေ န ကောစိ အာပါယိကော နေရယိကော ဘဝိဿတိ, ယထာ နိဂဏ္ဌဿ နာဋပုတ္တဿ ဝစနံ’’။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဂါမဏိ, ယော သော ပုရိသော အဒိန္နာဒါယီ ရတ္တိယာ ဝါ ဒိဝသဿ ဝါ သမယာသမယံ ဥပါဒါယ, ကတမော ဗဟုတရော သမယော, ယံ ဝါ သော အဒိန္နံ အာဒိယတိ, ယံ ဝါ သော အဒိန္နံ နာဒိယတီ’’တိ။ ‘‘ယော သော, ဘန္တေ, ပုရိသော အဒိန္နာဒါယီ ရတ္တိယာ ဝါ ဒိဝသဿ ဝါ သမယာသမယံ ဥပါဒါယ အပ္ပတရော သော သမယော, ယံ သော အဒိန္နံ အာဒိယတိ, အထ ခေါ သွေဝ ဗဟုတရော သမယော, ယံ သော အဒိန္နံ နာဒိယတီ’’တိ။ ‘‘‘ယံဗဟုလံ ယံဗဟုလဉ္စ, ဂါမဏိ, ဝိဟရတိ တေန တေန နီယတီ’တိ, ဧဝံ သန္တေ န ကောစိ အာပါယိကော နေရယိကော ဘဝိဿတိ, ယထာ နိဂဏ္ဌဿ နာဋပုတ္တဿ ဝစနံ’’။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဂါမဏိ, ယော သော ပုရိသော ကာမေသုမိစ္ဆာစာရီ ရတ္တိယာ ဝါ ဒိဝသဿ ဝါ သမယာသမယံ ဥပါဒါယ, ကတမော ဗဟုတရော သမယော, ယံ ဝါ သော ကာမေသု မိစ္ဆာ စရတိ, ယံ ဝါ သော ကာမေသု မိစ္ဆာ န စရတီ’’တိ? ‘‘ယော သော, ဘန္တေ, ပုရိသော ကာမေသုမိစ္ဆာစာရီ ရတ္တိယာ ဝါ ဒိဝသဿ ဝါ သမယာသမယံ ဥပါဒါယ, အပ္ပတရော သော သမယော ယံ သော ကာမေသု မိစ္ဆာ စရတိ, အထ ခေါ သွေဝ ဗဟုတရော သမယော, ယံ သော ကာမေသု မိစ္ဆာ န စရတီ’’တိ။ ‘‘‘ယံဗဟုလံ ယံဗဟုလဉ္စ, ဂါမဏိ, ဝိဟရတိ တေန တေန နီယတီ’တိ , ဧဝံ သန္တေ န ကောစိ အာပါယိကော နေရယိကော ဘဝိဿတိ, ယထာ နိဂဏ္ဌဿ နာဋပုတ္တဿ ဝစနံ’’။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဂါမဏိ, ယော သော ပုရိသော မုသာဝါဒီ ရတ္တိယာ ဝါ ဒိဝသဿ ဝါ သမယာသမယံ ဥပါဒါယ, ကတမော ဗဟုတရော သမယော, ယံ ဝါ သော မုသာ ဘဏတိ, ယံ ဝါ သော မုသာ န ဘဏတီ’’တိ? ‘‘ယော သော, ဘန္တေ , ပုရိသော မုသာဝါဒီ ရတ္တိယာ ဝါ ဒိဝသဿ ဝါ သမယာသမယံ ဥပါဒါယ , အပ္ပတရော သော သမယော, ယံ သော မုသာ ဘဏတိ, အထ ခေါ သွေဝ ဗဟုတရော သမယော, ယံ သော မုသာ န ဘဏတီ’’တိ။ ‘‘‘ယံဗဟုလံ ယံဗဟုလဉ္စ, ဂါမဏိ, ဝိဟရတိ တေန တေန နီယတီ’တိ, ဧဝံ သန္တေ န ကောစိ အာပါယိကော နေရယိကော ဘဝိဿတိ, ယထာ နိဂဏ္ဌဿ နာဋပုတ္တဿ ဝစနံ’’။
‘‘ဣဓ, ဂါမဏိ, ဧကစ္စော သတ္ထာ ဧဝံဝါဒီ ဟောတိ ဧဝံဒိဋ္ဌိ [ဧဝံဒိဋ္ဌီ (က.)] – ‘ယော ကောစိ ပါဏမတိပါတေတိ, သဗ္ဗော သော အာပါယိကော နေရယိကော, ယော ကောစိ အဒိန္နံ အာဒိယတိ, သဗ္ဗော သော အာပါယိကော နေရယိကော, ယော ကောစိ ကာမေသု မိစ္ဆာ စရတိ, သဗ္ဗော သော အာပါယိကော နေရယိကော, ယော ကောစိ မုသာ ဘဏတိ, သဗ္ဗော သော အာပါယိကော နေရယိကော’တိ။ တသ္မိံ ခေါ ပန, ဂါမဏိ, သတ္ထရိ သာဝကော အဘိပ္ပသန္နော ဟောတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘မယှံ ခေါ သတ္ထာ ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ယော ကောစိ ပါဏမတိပါတေတိ, သဗ္ဗော သော အာပါယိကော နေရယိကောတိ။ အတ္ထိ ခေါ ပန မယာ ပါဏော အတိပါတိတော, အဟမ္ပမှိ အာပါယိကော နေရယိကောတိ ဒိဋ္ဌိံ ပဋိလဘတိ။ တံ, ဂါမဏိ, ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။ မယှံ ခေါ သတ္ထာ ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ယော ကောစိ အဒိန္နံ အာဒိယတိ, သဗ္ဗော သော အာပါယိကော နေရယိကောတိ။ အတ္ထိ ခေါ ပန မယာ အဒိန္နံ အာဒိန္နံ အဟမ္ပမှိ အာပါယိကော နေရယိကောတိ ဒိဋ္ဌိံ ပဋိလဘတိ။ တံ, ဂါမဏိ, ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။ မယှံ ခေါ သတ္ထာ ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ယော ကောစိ ကာမေသု မိစ္ဆာ စရတိ, သဗ္ဗော သော အာပါယိကော နေရယိကော’တိ။ အတ္ထိ ခေါ ပန မယာ ကာမေသု မိစ္ဆာ စိဏ္ဏံ။ ‘အဟမ္ပမှိ အာပါယိကော နေရယိကော’တိ ဒိဋ္ဌိံ ပဋိလဘတိ။ တံ, ဂါမဏိ, ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။ မယှံ ခေါ သတ္ထာ ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ယော ကောစိ မုသာ ဘဏတိ, သဗ္ဗော သော အာပါယိကော နေရယိကောတိ။ အတ္ထိ ခေါ ပန မယာ မုသာ ဘဏိတံ။ ‘အဟမ္ပမှိ အာပါယိကော နေရယိကော’တိ ဒိဋ္ဌိံ ပဋိလဘတိ။ တံ, ဂါမဏိ, ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။
‘‘ဣဓ ပန, ဂါမဏိ, တထာဂတော လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ သော အနေကပရိယာယေန ပါဏာတိပါတံ ဂရဟတိ ဝိဂရဟတိ, ‘ပါဏာတိပါတာ ဝိရမထာ’တိ စာဟ။ အဒိန္နာဒါနံ ဂရဟတိ ဝိဂရဟတိ, ‘အဒိန္နာဒါနာ ဝိရမထာ’တိ စာဟ။ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရံ ဂရဟတိ, ဝိဂရဟတိ ‘ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ဝိရမထာ’တိ စာဟ။ မုသာဝါဒံ ဂရဟတိ ဝိဂရဟတိ ‘မုသာဝါဒါ ဝိရမထာ’တိ စာဟ။ တသ္မိံ ခေါ ပန, ဂါမဏိ, သတ္ထရိ သာဝကော အဘိပ္ပသန္နော ဟောတိ။ သော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ဘဂဝါ ခေါ အနေကပရိယာယေန ပါဏာတိပါတံ ဂရဟတိ ဝိဂရဟတိ, ပါဏာတိပါတာ ဝိရမထာတိ စာဟ။ အတ္ထိ ခေါ ပန မယာ ပါဏော အတိပါတိတော ယာဝတကော ဝါ တာဝတကော ဝါ။ ယော ခေါ ပန မယာ ပါဏော အတိပါတိတော ယာဝတကော ဝါ တာဝတကော ဝါ, တံ န သုဋ္ဌု, တံ န သာဓု။ အဟဉ္စေဝ [အဟဉ္စေ (?)] ခေါ ပန တပ္ပစ္စယာ ဝိပ္ပဋိသာရီ အဿံ။ န မေတံ ပါပံ ကမ္မံ [ပါပကမ္မံ (သျာ. ကံ. ဣ. က.)] အကတံ ဘဝိဿတီ’တိ။ သော ဣတိ ပဋိသင်္ခါယ တဉ္စေဝ ပါဏာတိပါတံ ပဇဟတိ။ အာယတိဉ္စ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ဧဝမေတဿ ပါပဿ ကမ္မဿ ပဟာနံ ဟောတိ။ ဧဝမေတဿ ပါပဿ ကမ္မဿ သမတိက္ကမော ဟောတိ။
‘‘‘ဘဂဝါ ခေါ အနေကပရိယာယေန အဒိန္နာဒါနံ ဂရဟတိ ဝိဂရဟတိ, အဒိန္နာဒါနာ ဝိရမထာတိ စာဟ။ အတ္ထိ ခေါ ပန မယာ အဒိန္နံ အာဒိန္နံ ယာဝတကံ ဝါ တာဝတကံ ဝါ။ ယံ ခေါ ပန မယာ အဒိန္နံ အာဒိန္နံ ယာဝတကံ ဝါ တာဝတကံ ဝါ တံ န သုဋ္ဌု, တံ န သာဓု။ အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန တပ္ပစ္စယာ ဝိပ္ပဋိသာရီ အဿံ, န မေတံ ပါပံ ကမ္မံ အကတံ ဘဝိဿတီ’တိ။ သော ဣတိ ပဋိသင်္ခါယ တဉ္စေဝ အဒိန္နာဒါနံ ပဇဟတိ။ အာယတိဉ္စ အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ဧဝမေတဿ ပါပဿ ကမ္မဿ ပဟာနံ ဟောတိ။ ဧဝမေတဿ ပါပဿ ကမ္မဿ သမတိက္ကမော ဟောတိ။
‘‘‘ဘဂဝါ ခေါ ပန အနေကပရိယာယေန ကာမေသုမိစ္ဆာစာရံ ဂရဟတိ ဝိဂရဟတိ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ဝိရမထာတိ စာဟ။ အတ္ထိ ခေါ ပန မယာ ကာမေသု မိစ္ဆာ စိဏ္ဏံ ယာဝတကံ ဝါ တာဝတကံ ဝါ။ ယံ ခေါ ပန မယာ ကာမေသု မိစ္ဆာ စိဏ္ဏံ ယာဝတကံ ဝါ တာဝတကံ ဝါ တံ န သုဋ္ဌု, တံ န သာဓု။ အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန တပ္ပစ္စယာ ဝိပ္ပဋိသာရီ အဿံ, န မေတံ ပါပံ ကမ္မံ အကတံ ဘဝိဿတီ’တိ။ သော ဣတိ ပဋိသင်္ခါယ တဉ္စေဝ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရံ ပဇဟတိ, အာယတိဉ္စ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ဧဝမေတဿ ပါပဿ ကမ္မဿ ပဟာနံ ဟောတိ။ ဧဝမေတဿ ပါပဿ ကမ္မဿ သမတိက္ကမော ဟောတိ။
‘‘‘ဘဂဝါ ခေါ ပန အနေကပရိယာယေန မုသာဝါဒံ ဂရဟတိ ဝိဂရဟတိ, မုသာဝါဒါ ဝိရမထာတိ စာဟ။ အတ္ထိ ခေါ ပန မယာ မုသာ ဘဏိတံ ယာဝတကံ ဝါ တာဝတကံ ဝါ။ ယံ ခေါ ပန မယာ မုသာ ဘဏိတံ ယာဝတကံ ဝါ တာဝတကံ ဝါ တံ န သုဋ္ဌု, တံ န သာဓု။ အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန တပ္ပစ္စယာ ဝိပ္ပဋိသာရီ အဿံ, န မေတံ ပါပံ ကမ္မံ အကတံ ဘဝိဿတီ’တိ။ သော ဣတိ ပဋိသင်္ခါယ တဉ္စေဝ မုသာဝါဒံ ပဇဟတိ, အာယတိဉ္စ မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ဧဝမေတဿ ပါပဿ ကမ္မဿ ပဟာနံ ဟောတိ။ ဧဝမေတဿ ပါပဿ ကမ္မဿ သမတိက္ကမော ဟောတိ။
‘‘သော ပါဏာတိပါတံ ပဟာယ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ အဒိန္နာဒါနံ ပဟာယ အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရံ ပဟာယ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ မုသာဝါဒံ ပဟာယ မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ပိသုဏံ ဝါစံ ပဟာယ ပိသုဏာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ဖရုသံ ဝါစံ ပဟာယ ဖရုသာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ သမ္ဖပ္ပလာပံ ပဟာယ သမ္ဖပ္ပလာပါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ အဘိဇ္ဈံ ပဟာယ အနဘိဇ္ဈာလု ဟောတိ။ ဗျာပါဒပ္ပဒေါသံ ပဟာယ အဗျာပန္နစိတ္တော ဟောတိ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိံ ပဟာယ သမ္မာဒိဋ္ဌိကော ဟောတိ။
‘‘သ ခေါ သော, ဂါမဏိ, အရိယသာဝကော ဧဝံ ဝိဂတာဘိဇ္ဈော ဝိဂတဗျာပါဒေါ အသမ္မူဠ္ဟော သမ္ပဇာနော ပဋိဿတော မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ, တထာ ဒုတိယံ, တထာ တတိယံ, တထာ စတုတ္ထံ။ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓေါ တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ သေယျထာပိ, ဂါမဏိ, ဗလဝါ သင်္ခဓမော အပ္ပကသိရေနေဝ စတုဒ္ဒိသာ ဝိညာပေယျ; ဧဝမေဝ ခေါ, ဂါမဏိ, ဧဝံ ဘာဝိတာယ မေတ္တာယ စေတောဝိမုတ္တိယာ ဧဝံ ဗဟုလီကတာယ ယံ ပမာဏကတံ ကမ္မံ, န တံ တတြာဝသိဿတိ, န တံ တတြာဝတိဋ္ဌတိ။
‘‘သ ခေါ သော, ဂါမဏိ, အရိယသာဝကော ဧဝံ ဝိဂတာဘိဇ္ဈော ဝိဂတဗျာပါဒေါ အသမ္မူဠ္ဟော သမ္ပဇာနော ပဋိဿတော ကရုဏာသဟဂတေန စေတသာ။ပေ.။ မုဒိတာသဟဂတေန စေတသာ။ပေ.။။ ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ, တထာ ဒုတိယံ, တထာ တတိယံ, တထာ စတုတ္ထံ။ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓေါ တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ သေယျထာပိ, ဂါမဏိ, ဗလဝါ သင်္ခဓမော အပ္ပကသိရေနေဝ စတုဒ္ဒိသာ ဝိညာပေယျ; ဧဝမေဝ ခေါ, ဂါမဏိ, ဧဝံ ဘာဝိတာယ ဥပေက္ခာယ စေတောဝိမုတ္တိယာ ဧဝံ ဗဟုလီကတာယ ယံ ပမာဏကတံ ကမ္မံ န တံ တတြာဝသိဿတိ, န တံ တတြာဝတိဋ္ဌတီ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, အသိဗန္ဓကပုတ္တော ဂါမဏိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ, အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ။ပေ.။ ဥပါသကံ မံ ဘဂဝါ ဓါရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။ အဋ္ဌမံ။
၉. ကုလသုတ္တံ
၃၆၁. ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ကောသလေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ ယေန နာဠန္ဒာ တဒဝသရိ ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ နာဠန္ဒာယံ ဝိဟရတိ ပါဝါရိကမ္ဗဝနေ။
တေန ခေါ ပန သမယေန နာဠန္ဒာ ဒုဗ္ဘိက္ခာ ဟောတိ ဒွီဟိတိကာ သေတဋ္ဌိကာ သလာကာဝုတ္တာ။ တေန ခေါ ပန သမယေန နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော နာဠန္ဒာယံ ပဋိဝသတိ မဟတိယာ နိဂဏ္ဌပရိသာယ သဒ္ဓိံ။ အထ ခေါ အသိဗန္ဓကပုတ္တော ဂါမဏိ နိဂဏ္ဌသာဝကော ယေန နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အသိဗန္ဓကပုတ္တံ ဂါမဏိံ နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧဟိ တွံ, ဂါမဏိ, သမဏဿ ဂေါတမဿ ဝါဒံ အာရောပေဟိ။ ဧဝံ တေ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂစ္ဆိဿတိ – ‘အသိဗန္ဓကပုတ္တေန ဂါမဏိနာ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဧဝံမဟိဒ္ဓိကဿ ဧဝံမဟာနုဘာဝဿ ဝါဒေါ အာရောပိတော’’’တိ။
‘‘ကထံ ပနာဟံ, ဘန္တေ, သမဏဿ ဂေါတမဿ ဧဝံမဟိဒ္ဓိကဿ ဧဝံမဟာနုဘာဝဿ ဝါဒံ အာရောပေဿာမီ’’တိ ? ‘‘ဧဟိ တွံ, ဂါမဏိ, ယေန သမဏော ဂေါတမော တေနုပသင်္ကမ; ဥပသင်္ကမိတွာ သမဏံ ဂေါတမံ ဧဝံ ဝဒေဟိ – ‘နနု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အနေကပရိယာယေန ကုလာနံ အနုဒ္ဒယံ [အနုဒယံ (သျာ. ကံ. ဣ. က.)] ဝဏ္ဏေတိ, အနုရက္ခံ ဝဏ္ဏေတိ, အနုကမ္ပံ ဝဏ္ဏေတီ’တိ? သစေ ခေါ, ဂါမဏိ, သမဏော ဂေါတမော ဧဝံ ပုဋ္ဌော ဧဝံ ဗျာကရောတိ – ‘ဧဝံ, ဂါမဏိ, တထာဂတော အနေကပရိယာယေန ကုလာနံ အနုဒ္ဒယံ ဝဏ္ဏေတိ, အနုရက္ခံ ဝဏ္ဏေတိ, အနုကမ္ပံ ဝဏ္ဏေတီ’တိ, တမေနံ တွံ ဧဝံ ဝဒေယျာသိ – ‘အထ ကိဉ္စရဟိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဒုဗ္ဘိက္ခေ ဒွီဟိတိကေ သေတဋ္ဌိကေ သလာကာဝုတ္တေ မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ စာရိကံ စရတိ? ဥစ္ဆေဒါယ ဘဂဝါ ကုလာနံ ပဋိပန္နော, အနယာယ ဘဂဝါ ကုလာနံ ပဋိပန္နော, ဥပဃာတာယ ဘဂဝါ ကုလာနံ ပဋိပန္နော’တိ! ဣမံ ခေါ တေ, ဂါမဏိ, သမဏော ဂေါတမော ဥဘတောကောဋိကံ ပဉ္ဟံ ပုဋ္ဌော နေဝ သက္ခတိ [သက္ခိတိ (သီ.) မ. နိ. ၂.၈၃] ဥဂ္ဂိလိတုံ, နေဝ သက္ခတိ ဩဂိလိတု’’န္တိ။ ‘‘ဧဝံ , ဘန္တေ’’တိ ခေါ အသိဗန္ဓကပုတ္တော ဂါမဏိ နိဂဏ္ဌဿ နာဋပုတ္တဿ ပဋိဿုတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အသိဗန္ဓကပုတ္တော ဂါမဏိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –
‘‘နနု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အနေကပရိယာယေန ကုလာနံ အနုဒ္ဒယံ ဝဏ္ဏေတိ, အနုရက္ခံ ဝဏ္ဏေတိ, အနုကမ္ပံ ဝဏ္ဏေတီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဂါမဏိ, တထာဂတော အနေကပရိယာယေန ကုလာနံ အနုဒ္ဒယံ ဝဏ္ဏေတိ, အနုရက္ခံ ဝဏ္ဏေတိ, အနုကမ္ပံ ဝဏ္ဏေတီ’’တိ။ ‘‘အထ ကိဉ္စရဟိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဒုဗ္ဘိက္ခေ ဒွီဟိတိကေ သေတဋ္ဌိကေ သလာကာဝုတ္တေ မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ စာရိကံ စရတိ? ဥစ္ဆေဒါယ ဘဂဝါ ကုလာနံ ပဋိပန္နော, အနယာယ ဘဂဝါ ကုလာနံ ပဋိပန္နော, ဥပဃာတာယ ဘဂဝါ ကုလာနံ ပဋိပန္နော’’တိ။ ‘‘ဣတော သော, ဂါမဏိ, ဧကနဝုတိကပ္ပေ [ဧကနဝုတော ကပ္ပော (သျာ. ကံ.), ဧကနဝုတိကပ္ပော (ဣ.)] ယမဟံ အနုဿရာမိ, နာဘိဇာနာမိ ကိဉ္စိ ကုလံ ပက္ကဘိက္ခာနုပ္ပဒါနမတ္တေန ဥပဟတပုဗ္ဗံ။ အထ ခေါ ယာနိ တာနိ ကုလာနိ အဍ္ဎာနိ မဟဒ္ဓနာနိ မဟာဘောဂါနိ ပဟူတဇာတရူပရဇတာနိ ပဟူတဝိတ္တူပကရဏာနိ ပဟူတဓနဓညာနိ, သဗ္ဗာနိ တာနိ ဒါနသမ္ဘူတာနိ စေဝ သစ္စသမ္ဘူတာနိ စ သာမညသမ္ဘူတာနိ စ။ အဋ္ဌ ခေါ, ဂါမဏိ, ဟေတူ, အဋ္ဌ ပစ္စယာ ကုလာနံ ဥပဃာတာယ။ ရာဇတော ဝါ ကုလာနိ ဥပဃာတံ ဂစ္ဆန္တိ, စောရတော ဝါ ကုလာနိ ဥပဃာတံ ဂစ္ဆန္တိ, အဂ္ဂိတော ဝါ ကုလာနိ ဥပဃာတံ ဂစ္ဆန္တိ , ဥဒကတော ဝါ ကုလာနိ ဥပဃာတံ ဂစ္ဆန္တိ, နိဟိတံ ဝါ ဌာနာ ဝိဂစ္ဆတိ [နိဟိတံ ဝါ နာဓိဂစ္ဆန္တိ (သီ. ဣ.)], ဒုပ္ပယုတ္တာ ဝါ ကမ္မန္တာ ဝိပဇ္ဇန္တိ, ကုလေ ဝါ ကုလင်္ဂါရောတိ [ကုလာနံ ဝါ ကုလင်္ဂါရော (သီ.)] ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ယော တေ ဘောဂေ ဝိကိရတိ ဝိဓမတိ ဝိဒ္ဓံသေတိ, အနိစ္စတာယေ အဋ္ဌမီတိ။ ဣမေ ခေါ, ဂါမဏိ, အဋ္ဌ ဟေတူ, အဋ္ဌ ပစ္စယာ ကုလာနံ ဥပဃာတာယ ။ ဣမေသု ခေါ, ဂါမဏိ, အဋ္ဌသု ဟေတူသု, အဋ္ဌသု ပစ္စယေသု သံဝိဇ္ဇမာနေသု ယော မံ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ဥစ္ဆေဒါယ ဘဂဝါ ကုလာနံ ပဋိပန္နော, အနယာယ ဘဂဝါ ကုလာနံ ပဋိပန္နော, ဥပဃာတာယ ဘဂဝါ ကုလာနံ ပဋိပန္နော’တိ, တံ, ဂါမဏိ, ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, အသိဗန္ဓကပုတ္တော ဂါမဏိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ, အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ။ပေ.။ ဥပါသကံ မံ ဘဂဝါ ဓါရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။ နဝမံ။
၁၀. မဏိစူဠကသုတ္တံ
၃၆၂. ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရာဇန္တေပုရေ ရာဇပရိသာယ သန္နိသိန္နာနံ သန္နိပတိတာနံ အယမန္တရာကထာ ဥဒပါဒိ – ‘‘ကပ္ပတိ သမဏာနံ သကျပုတ္တိယာနံ ဇာတရူပရဇတံ, သာဒိယန္တိ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဇာတရူပရဇတံ, ပဋိဂ္ဂဏှန္တိ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဇာတရူပရဇတ’’န္တိ!
တေန ခေါ ပန သမယေန မဏိစူဠကော ဂါမဏိ တဿံ ပရိသာယံ နိသိန္နော ဟောတိ။ အထ ခေါ မဏိစူဠကော ဂါမဏိ တံ ပရိသံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မာ အယျော [အယျာ (သီ. ဣ.)] ဧဝံ အဝစုတ္ထ။ န ကပ္ပတိ သမဏာနံ သကျပုတ္တိယာနံ ဇာတရူပရဇတံ, န သာဒိယန္တိ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဇာတရူပရဇတံ, နပ္ပဋိဂ္ဂဏှန္တိ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဇာတရူပရဇတံ, နိက္ခိတ္တမဏိသုဝဏ္ဏာ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ အပေတဇာတရူပရဇတာ’’တိ။ အသက္ခိ ခေါ မဏိစူဠကော ဂါမဏိ တံ ပရိသံ သညာပေတုံ။ အထ ခေါ မဏိစူဠကော ဂါမဏိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ မဏိစူဠကော ဂါမဏိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣဓ, ဘန္တေ, ရာဇန္တေပုရေ ရာဇပရိသာယ သန္နိသိန္နာနံ သန္နိပတိတာနံ အယမန္တရာကထာ ဥဒပါဒိ – ‘ကပ္ပတိ သမဏာနံ သကျပုတ္တိယာနံ ဇာတရူပရဇတံ, သာဒိယန္တိ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဇာတရူပရဇတံ, ပဋိဂ္ဂဏှန္တိ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဇာတရူပရဇတ’န္တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, အဟံ, ဘန္တေ, တံ ပရိသံ ဧတဒဝေါစံ – ‘မာ အယျော ဧဝံ အဝစုတ္ထ။ န ကပ္ပတိ သမဏာနံ သကျပုတ္တိယာနံ ဇာတရူပရဇတံ, န သာဒိယန္တိ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဇာတရူပရဇတံ, နပ္ပဋိဂ္ဂဏှန္တိ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဇာတရူပရဇတံ, နိက္ခိတ္တမဏိသုဝဏ္ဏာ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ အပေတဇာတရူပရဇတာ’တိ။ အသက္ခိံ ခွါဟံ, ဘန္တေ, တံ ပရိသံ သညာပေတုံ။ ကစ္စာဟံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဗျာကရမာနော ဝုတ္တဝါဒီ စေဝ ဘဂဝတော ဟောမိ, န စ ဘဂဝန္တံ အဘူတေန အဗ္ဘာစိက္ခာမိ, ဓမ္မဿ စာနုဓမ္မံ ဗျာကရောမိ, န စ ကောစိ သဟဓမ္မိကော ဝါဒါနုဝါဒေါ ဂါရယှံ ဌာနံ အာဂစ္ဆတီ’’တိ?
‘‘တဂ္ဃ တွံ, ဂါမဏိ, ဧဝံ ဗျာကရမာနော ဝုတ္တဝါဒီ စေဝ မေ ဟောသိ, န စ မံ အဘူတေန အဗ္ဘာစိက္ခသိ, ဓမ္မဿ စာနုဓမ္မံ ဗျာကရောသိ, န စ ကောစိ သဟဓမ္မိကော ဝါဒါနုဝါဒေါ ဂါရယှံ ဌာနံ အာဂစ္ဆတိ။ န ဟိ, ဂါမဏိ, ကပ္ပတိ သမဏာနံ သကျပုတ္တိယာနံ ဇာတရူပရဇတံ, န သာဒိယန္တိ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဇာတရူပရဇတံ, နပ္ပဋိဂ္ဂဏှန္တိ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဇာတရူပရဇတံ, နိက္ခိတ္တမဏိသုဝဏ္ဏာ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ အပေတဇာတရူပရဇတာ။ ယဿ ခေါ, ဂါမဏိ, ဇာတရူပရဇတံ ကပ္ပတိ, ပဉ္စပိ တဿ ကာမဂုဏာ ကပ္ပန္တိ။ ယဿ ပဉ္စ ကာမဂုဏာ ကပ္ပန္တိ ( ) [(တဿပိ ဇာတရူပရဇတံ ကပ္ပတိ,) (သျာ. ကံ.)], ဧကံသေနေတံ , ဂါမဏိ, ဓါရေယျာသိ အဿမဏဓမ္မော အသကျပုတ္တိယဓမ္မောတိ။ အပိ စာဟံ, ဂါမဏိ, ဧဝံ ဝဒါမိ – တိဏံ တိဏတ္ထိကေန ပရိယေသိတဗ္ဗံ, ဒါရု ဒါရုတ္ထိကေန ပရိယေသိတဗ္ဗံ, သကဋံ သကဋတ္ထိကေန ပရိယေသိတဗ္ဗံ, ပုရိသော ပုရိသတ္ထိကေန ပရိယေသိတဗ္ဗော [ပရိယေသိတဗ္ဗော’’တိ (?)]။ နတွေဝါဟံ, ဂါမဏိ, ကေနစိ ပရိယာယေန ‘ဇာတရူပရဇတံ သာဒိတဗ္ဗံ ပရိယေသိတဗ္ဗ’န္တိ ဝဒါမီ’’တိ။ ဒသမံ။
၁၁. ဘဒြကသုတ္တံ
၃၆၃. ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ မလ္လေသု ဝိဟရတိ ဥရုဝေလကပ္ပံ နာမ မလ္လာနံ နိဂမော။ အထ ခေါ ဘဒြကော ဂါမဏိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဘဒြကော ဂါမဏိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သာဓု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဒုက္ခဿ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ ဒေသေတူ’’တိ။ ‘‘အဟဉ္စေ [အဟဉ္စ (သျာ. ကံ. က.)] တေ, ဂါမဏိ, အတီတမဒ္ဓါနံ အာရဗ္ဘ ဒုက္ခဿ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ ဒေသေယျံ – ‘ဧဝံ အဟောသိ အတီတမဒ္ဓါန’န္တိ, တတြ တေ သိယာ ကင်္ခါ, သိယာ ဝိမတိ။ အဟံ စေ [အဟဉ္စ (သျာ. ကံ. က.)] တေ, ဂါမဏိ, အနာဂတမဒ္ဓါနံ အာရဗ္ဘ ဒုက္ခဿ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ ဒေသေယျံ – ‘ဧဝံ ဘဝိဿတိ အနာဂတမဒ္ဓါန’န္တိ, တတြာပိ တေ သိယာ ကင်္ခါ, သိယာ ဝိမတိ။ အပိ စာဟံ, ဂါမဏိ, ဣဓေဝ နိသိန္နော ဧတ္ထေဝ တေ နိသိန္နဿ ဒုက္ခဿ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ ဒေသေဿာမိ။ တံ သုဏာဟိ , သာဓုကံ မနသိ ကရောဟိ; ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ ဘဒြကော ဂါမဏိ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသိ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဂါမဏိ, အတ္ထိ တေ ဥရုဝေလကပ္ပေ မနုဿာ ယေသံ တေ ဝဓေန ဝါ ဗန္ဓေန ဝါ ဇာနိယာ ဝါ ဂရဟာယ ဝါ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ’’တိ? ‘‘အတ္ထိ မေ, ဘန္တေ, ဥရုဝေလကပ္ပေ မနုဿာ ယေသံ မေ ဝဓေန ဝါ ဗန္ဓေန ဝါ ဇာနိယာ ဝါ ဂရဟာယ ဝါ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ’’တိ။ ‘‘အတ္ထိ ပန တေ, ဂါမဏိ, ဥရုဝေလကပ္ပေ မနုဿာ ယေသံ တေ ဝဓေန ဝါ ဗန္ဓေန ဝါ ဇာနိယာ ဝါ ဂရဟာယ ဝါ နုပ္ပဇ္ဇေယျုံ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ’’တိ? ‘‘အတ္ထိ မေ, ဘန္တေ, ဥရုဝေလကပ္ပေ မနုဿာ ယေသံ မေ ဝဓေန ဝါ ဗန္ဓေန ဝါ ဇာနိယာ ဝါ ဂရဟာယ ဝါ နုပ္ပဇ္ဇေယျုံ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ’’တိ။ ‘‘ကော နု ခေါ, ဂါမဏိ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော ယေန တေ ဧကစ္စာနံ ဥရုဝေလကပ္ပိယာနံ မနုဿာနံ ဝဓေန ဝါ ဗန္ဓေန ဝါ ဇာနိယာ ဝါ ဂရဟာယ ဝါ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ’’တိ? ‘‘ယေသံ မေ, ဘန္တေ, ဥရုဝေလကပ္ပိယာနံ မနုဿာနံ ဝဓေန ဝါ ဗန္ဓေန ဝါ ဇာနိယာ ဝါ ဂရဟာယ ဝါ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ, အတ္ထိ မေ တေသု ဆန္ဒရာဂေါ ။ ယေသံ ပန, ဘန္တေ, ဥရုဝေလကပ္ပိယာနံ မနုဿာနံ ဝဓေန ဝါ ဗန္ဓေန ဝါ ဇာနိယာ ဝါ ဂရဟာယ ဝါ နုပ္ပဇ္ဇေယျုံ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ, နတ္ထိ မေ တေသု ဆန္ဒရာဂေါ’’တိ။ ‘‘ဣမိနာ တွံ, ဂါမဏိ, ဓမ္မေန ဒိဋ္ဌေန ဝိဒိတေန အကာလိကေန ပတ္တေန ပရိယောဂါဠ္ဟေန အတီတာနာဂတေ နယံ နေဟိ – ‘ယံ ခေါ ကိဉ္စိ အတီတမဒ္ဓါနံ ဒုက္ခံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ဥပ္ပဇ္ဇိ [ဥပ္ပဇ္ဇတိ (သဗ္ဗတ္ထ)] သဗ္ဗံ တံ ဆန္ဒမူလကံ ဆန္ဒနိဒါနံ။ ဆန္ဒော ဟိ မူလံ ဒုက္ခဿ။ ယမ္ပိ ဟိ ကိဉ္စိ အနာဂတမဒ္ဓါနံ ဒုက္ခံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ, သဗ္ဗံ တံ ဆန္ဒမူလကံ ဆန္ဒနိဒါနံ။ ဆန္ဒော ဟိ မူလံ ဒုက္ခဿာ’’’တိ ။ ‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘန္တေ, အဗ္ဘုတံ, ဘန္တေ! ယာဝ သုဘာသိတံ စိဒံ [သုဘာသိတမိဒံ (သီ. ဣ.)], ဘန္တေ, ဘဂဝတာ [ယင်္ကိဉ္စိ အတီတမဒ္ဓါနံ ဒုက္ခံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, သဗ္ဗန္တံ ဆန္ဒမူလကံ ဆန္ဒနိဒါနံ, ဆန္ဒော ဟိ မူလံ ဒုက္ခဿာတိ, ယင်္ကိဉ္စိ အနာဂတမဒ္ဓါနံ ဒုက္ခံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ သဗ္ဗန္တံ ဆန္ဒမူလကံ ဆန္ဒနိဒါနံ, ဆန္ဒော ဟိ မူလံ ဒုက္ခဿာ’’တိ (သျာ. ကံ.)] – ‘ယံ ကိဉ္စိ ဒုက္ခံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, သဗ္ဗံ တံ ဆန္ဒမူလကံ ဆန္ဒနိဒါနံ။ ဆန္ဒော ဟိ မူလံ ဒုက္ခဿာ’တိ။ [‘‘ယင်္ကိဉ္စိ အတီတမဒ္ဓါနံ ဒုက္ခံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, သဗ္ဗန္တံ ဆန္ဒမူလကံ ဆန္ဒနိဒါနံ, ဆန္ဒော ဟိ မူလံ ဒူက္ခဿာတိ, ယင်္ကိဉ္စိ အနာဂတမဒ္ဓါနံ ဒုက္ခံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ, သဗ္ဗန္တံ ဆန္ဒမူလကံ ဆန္ဒနိဒါနံ, ဆန္ဒော ဟိ မူလံ ဒုက္ခဿာ’’တိ (သျာ. ကံ)] အတ္ထိ မေ, ဘန္တေ, စိရဝါသီ နာမ ကုမာရော ဗဟိ အာဝသထေ [အာဝေသနေ (?)] ပဋိဝသတိ။ သော ခွါဟံ, ဘန္တေ, ကာလဿေဝ ဝုဋ္ဌာယ ပုရိသံ ဥယျောဇေမိ [ဥယျောဇေသိံ (က.)] – ‘ဂစ္ဆ, ဘဏေ, စိရဝါသိံ ကုမာရံ ဇာနာဟီ’တိ။ ယာဝကီဝဉ္စ, ဘန္တေ, သော ပုရိသော နာဂစ္ဆတိ, တဿ မေ ဟောတေဝ အညထတ္တံ – ‘မာ ဟေဝ စိရဝါသိဿ ကုမာရဿ ကိဉ္စိ အာဗာဓယိတ္ထာ’’’တိ [အာဗာဓယေထာတိ (သျာ. ကံ. ဣ. က.)]။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဂါမဏိ, စိရဝါသိဿ ကုမာရဿ ဝဓေန ဝါ ဗန္ဓေန ဝါ ဇာနိယာ ဝါ ဂရဟာယ ဝါ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ’’တိ ? ‘‘စိရဝါသိဿ မေ, ဘန္တေ, ကုမာရဿ ဝဓေန ဝါ ဗန္ဓေန ဝါ ဇာနိယာ ဝါ ဂရဟာယ ဝါ ဇီဝိတဿပိ သိယာ အညထတ္တံ, ကိံ ပန မေ နုပ္ပဇ္ဇိဿန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ’’တိ။ ‘‘ဣမိနာပိ ခေါ ဧတံ, ဂါမဏိ, ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ – ‘ယံ ကိဉ္စိ ဒုက္ခံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, သဗ္ဗံ တံ ဆန္ဒမူလကံ ဆန္ဒနိဒါနံ။ ဆန္ဒော ဟိ မူလံ ဒုက္ခဿာ’’’တိ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဂါမဏိ, ယဒါ တေ စိရဝါသိမာတာ [စိရဝါသိဿ မာတာ (သီ. ဣ.)] အဒိဋ္ဌာ အဟောသိ, အဿုတာ အဟောသိ, တေ စိရဝါသိမာတုယာ ဆန္ဒော ဝါ ရာဂေါ ဝါ ပေမံ ဝါ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဒဿနံ ဝါ တေ, ဂါမဏိ, အာဂမ္မ သဝနံ ဝါ ဧဝံ တေ အဟောသိ – ‘စိရဝါသိမာတုယာ ဆန္ဒော ဝါ ရာဂေါ ဝါ ပေမံ ဝါ’’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဂါမဏိ, စိရဝါသိမာတုယာ တေ ဝဓေန ဝါ ဗန္ဓေန ဝါ ဇာနိယာ ဝါ ဂရဟာယ ဝါ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ’’တိ? ‘‘စိရဝါသိမာတုယာ မေ, ဘန္တေ, ဝဓေန ဝါ ဗန္ဓေန ဝါ ဇာနိယာ ဝါ ဂရဟာယ ဝါ ဇီဝိတဿပိ သိယာ အညထတ္တံ, ကိံ ပန မေ နုပ္ပဇ္ဇိဿန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ’’တိ! ‘‘ဣမိနာပိ ခေါ ဧတံ, ဂါမဏိ, ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ – ‘ယံ ကိဉ္စိ ဒုက္ခံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, သဗ္ဗံ တံ ဆန္ဒမူလကံ ဆန္ဒနိဒါနံ။ ဆန္ဒော ဟိ မူလံ ဒုက္ခဿာ’’’တိ။ ဧကာဒသမံ။
၁၂. ရာသိယသုတ္တံ
၃၆၄. အထ ခေါ ရာသိယော ဂါမဏိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ရာသိယော ဂါမဏိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သုတံ မေတံ, ဘန္တေ, ‘သမဏော ဂေါတမော သဗ္ဗံ တပံ ဂရဟတိ, သဗ္ဗံ တပသ္သိံ လူခဇီဝိံ ဧကံသေန ဥပဝဒတိ ဥပက္ကောသတီ’တိ [ဥပက္ကောသတိ ဥပဝဒတီတိ (ဒီ. နိ. ၁.၃၈၁)]။ ယေ တေ, ဘန္တေ, ဧဝမာဟံသု – ‘သမဏော ဂေါတမော သဗ္ဗံ တပံ ဂရဟတိ, သဗ္ဗံ တပသ္သိံ လူခဇီဝိံ ဧကံသေန ဥပဝဒတိ ဥပက္ကောသတီ’တိ, ကစ္စိ တေ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော ဝုတ္တဝါဒိနော, န စ ဘဂဝန္တံ အဘူတေန အဗ္ဘာစိက္ခန္တိ, ဓမ္မဿ စာနုဓမ္မံ ဗျာကရောန္တိ, န စ ကောစိ သဟဓမ္မိကော ဝါဒါနုဝါဒေါ ဂါရယှံ ဌာနံ အာဂစ္ဆတီ’’တိ? ‘‘ယေ တေ, ဂါမဏိ, ဧဝမာဟံသု – ‘သမဏော ဂေါတမော သဗ္ဗံ တပံ ဂရဟတိ, သဗ္ဗံ တပသ္သိံ လူခဇီဝိံ ဧကံသေန ဥပဝဒတိ ဥပက္ကောသတီ’တိ, န မေ တေ ဝုတ္တဝါဒိနော, အဗ္ဘာစိက္ခန္တိ စ ပန မံ တေ အသတာ တုစ္ဆာ အဘူတေန’’။
‘‘ဒွေမေ, ဂါမဏိ, အန္တာ ပဗ္ဗဇိတေန န သေဝိတဗ္ဗာ – ယော စာယံ ကာမေသု ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂေါ ဟီနော ဂမ္မော ပေါထုဇ္ဇနိကော အနရိယော အနတ္ထသံဟိတော, ယော စာယံ အတ္တကိလမထာနုယောဂေါ ဒုက္ခော အနရိယော အနတ္ထသံဟိတော။ ဧတေ တေ, ဂါမဏိ, ဥဘော အန္တေ အနုပဂမ္မ မဇ္ဈိမာ ပဋိပဒါ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ – စက္ခုကရဏီ ဉာဏကရဏီ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓါယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။ ကတမာ စ သာ, ဂါမဏိ, မဇ္ဈိမာ ပဋိပဒါ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ – စက္ခုကရဏီ ဉာဏကရဏီ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓါယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ? အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ, သေယျထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ပေ.။ သမ္မာသမာဓိ။ အယံ ခေါ သာ, ဂါမဏိ, မဇ္ဈိမာ ပဋိပဒါ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ – စက္ခုကရဏီ ဉာဏကရဏီ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓါယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။
‘‘တယော ခေါ မေ, ဂါမဏိ, ကာမဘောဂိနော သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ။ ကတမေ တယော? ဣဓ, ဂါမဏိ, ဧကစ္စော ကာမဘောဂီ အဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသတိ, သာဟသေန အဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသိတွာ သာဟသေန န အတ္တာနံ သုခေတိ န ဣဏေတိ န သံဝိဘဇတိ န ပုညာနိ ကရောတိ။ ဣဓ ပန, ဂါမဏိ, ဧကစ္စော ကာမဘောဂီ အဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသတိ သာဟသေန။ အဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသိတွာ သာဟသေန အတ္တာနံ သုခေတိ ဣဏေတိ, န သံဝိဘဇတိ န ပုညာနိ ကရောတိ။ ဣဓ ပန, ဂါမဏိ, ဧကစ္စော ကာမဘောဂီ အဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသတိ သာဟသေန။ အဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသိတွာ သာဟသေန အတ္တာနံ သုခေတိ ဣဏေတိ သံဝိဘဇတိ ပုညာနိ ကရောတိ။
‘‘ဣဓ ပန, ဂါမဏိ, ဧကစ္စော ကာမဘောဂီ ဓမ္မာဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသတိ သာဟသေနပိ အသာဟသေနပိ။ ဓမ္မာဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသိတွာ သာဟသေနပိ အသာဟသေနပိ န အတ္တာနံ သုခေတိ, န ဣဏေတိ, န သံဝိဘဇတိ, န ပုညာနိ ကရောတိ။ ဣဓ ပန, ဂါမဏိ, ဧကစ္စော ကာမဘောဂီ ဓမ္မာဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသတိ သာဟသေနပိ အသာဟသေနပိ။ ဓမ္မာဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသိတွာ သာဟသေနပိ အသာဟသေနပိ အတ္တာနံ သုခေတိ ဣဏေတိ, န သံဝိဘဇတိ, န ပုညာနိ ကရောတိ။ ဣဓ ပန, ဂါမဏိ, ဧကစ္စော ကာမဘောဂီ ဓမ္မာဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသတိ, သာဟသေနပိ အသာဟသေနပိ ။ ဓမ္မာဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသိတွာ သာဟသေနပိ အသာဟသေနပိ အတ္တာနံ သုခေတိ ဣဏေတိ သံဝိဘဇတိ ပုညာနိ ကရောတိ။
‘‘ဣဓ ပန, ဂါမဏိ, ဧကစ္စော ကာမဘောဂီ ဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသတိ အသာဟသေန။ ဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသိတွာ အသာဟသေန န အတ္တာနံ သုခေတိ, န ဣဏေတိ, န သံဝိဘဇတိ, န ပုညာနိ ကရောတိ။ ဣဓ ပန, ဂါမဏိ, ဧကစ္စော ကာမဘောဂီ ဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသတိ အသာဟသေန။ ဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသိတွာ အသာဟသေန အတ္တာနံ သုခေတိ ဣဏေတိ, န သံဝိဘဇတိ, န ပုညာနိ ကရောတိ။ ဣဓ ပန, ဂါမဏိ, ဧကစ္စော ကာမဘောဂီ ဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသတိ အသာဟသေန။ ဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသိတွာ အသာဟသေန အတ္တာနံ သုခေတိ ဣဏေတိ သံဝိဘဇတိ ပုညာနိ ကရောတိ။ တေ စ ဘောဂေ ဂဓိတော [ဂထိတော (သီ.)] မုစ္ဆိတော အဇ္ဈောပန္နော အနာဒီနဝဒဿာဝီ အနိဿရဏပညော ပရိဘုဉ္ဇတိ။ ဣဓ ပန, ဂါမဏိ, ဧကစ္စော ကာမဘောဂီ ဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသတိ အသာဟသေန။ ဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသိတွာ အသာဟသေန အတ္တာနံ သုခေတိ ဣဏေတိ သံဝိဘဇတိ ပုညာနိ ကရောတိ။ တေ စ ဘောဂေ အဂဓိတော အမုစ္ဆိတော အနဇ္ဈောပန္နော အာဒီနဝဒဿာဝီ နိဿရဏပညော ပရိဘုဉ္ဇတိ။
‘‘တတြ , ဂါမဏိ, ယွာယံ ကာမဘောဂီ အဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသတိ သာဟသေန, အဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသိတွာ သာဟသေန န အတ္တာနံ သုခေတိ, န ဣဏေတိ, န သံဝိဘဇတိ, န ပုညာနိ ကရောတိ။ အယံ, ဂါမဏိ, ကာမဘောဂီ တီဟိ ဌာနေဟိ ဂါရယ္ဟော။ ကတမေဟိ တီဟိ ဌာနေဟိ ဂါရယ္ဟော? အဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသတိ သာဟသေနာတိ, ဣမိနာ ပဌမေန ဌာနေန ဂါရယ္ဟော။ န အတ္တာနံ သုခေတိ န ဣဏေတီတိ, ဣမိနာ ဒုတိယေန ဌာနေန ဂါရယ္ဟော။ န သံဝိဘဇတိ, န ပုညာနိ ကရောတီတိ, ဣမိနာ တတိယေန ဌာနေန ဂါရယ္ဟော။ အယံ, ဂါမဏိ, ကာမဘောဂီ ဣမေဟိ တီဟိ ဌာနေဟိ ဂါရယ္ဟော။
‘‘တတြ, ဂါမဏိ, ယွာယံ ကာမဘောဂီ အဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသတိ သာဟသေန, အဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသိတွာ သာဟသေန အတ္တာနံ သုခေတိ ဣဏေတိ, န သံဝိဘဇတိ, န ပုညာနိ ကရောတိ။ အယံ, ဂါမဏိ, ကာမဘောဂီ ဒွီဟိ ဌာနေဟိ ဂါရယ္ဟော, ဧကေန ဌာနေန ပါသံသော။ ကတမေဟိ ဒွီဟိ ဌာနေဟိ ဂါရယ္ဟော? အဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသတိ သာဟသေနာတိ, ဣမိနာ ပဌမေန ဌာနေန ဂါရယ္ဟော။ န သံဝိဘဇတိ, န ပုညာနိ ကရောတီတိ, ဣမိနာ ဒုတိယေန ဌာနေန ဂါရယ္ဟော။ ကတမေန ဧကေန ဌာနေန ပါသံသော? အတ္တာနံ သုခေတိ ဣဏေတီတိ, ဣမိနာ ဧကေန ဌာနေန ပါသံသော။ အယံ, ဂါမဏိ, ကာမဘောဂီ ဣမေဟိ ဒွီဟိ ဌာနေဟိ ဂါရယ္ဟော, ဣမိနာ ဧကေန ဌာနေန ပါသံသော။
‘‘တတြ, ဂါမဏိ, ယွာယံ ကာမဘောဂီ အဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသတိ သာဟသေန, အဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသိတွာ သာဟသေန အတ္တာနံ သုခေတိ ဣဏေတိ သံဝိဘဇတိ ပုညာနိ ကရောတိ။ အယံ, ဂါမဏိ, ကာမဘောဂီ ဧကေန ဌာနေန ဂါရယ္ဟော, ဒွီဟိ ဌာနေဟိ ပါသံသော။ ကတမေန ဧကေန ဌာနေန ဂါရယ္ဟော? အဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသတိ သာဟသေနာတိ, ဣမိနာ ဧကေန ဌာနေန ဂါရယ္ဟော။ ကတမေဟိ ဒွီဟိ ဌာနေဟိ ပါသံသော? အတ္တာနံ သုခေတိ ဣဏေတီတိ, ဣမိနာ ပဌမေန ဌာနေန ပါသံသော။ သံဝိဘဇတိ ပုညာနိ ကရောတီတိ, ဣမိနာ ဒုတိယေန ဌာနေန ပါသံသော။ အယံ, ဂါမဏိ, ကာမဘောဂီ, ဣမိနာ ဧကေန ဌာနေန ဂါရယ္ဟော, ဣမေဟိ ဒွီဟိ ဌာနေဟိ ပါသံသော။
‘‘တတြ, ဂါမဏိ, ယွာယံ ကာမဘောဂီ ဓမ္မာဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသတိ သာဟသေနပိ အသာဟသေနပိ, ဓမ္မာဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသိတွာ သာဟသေနပိ အသာဟသေနပိ န အတ္တာနံ သုခေတိ, န ဣဏေတိ, န သံဝိဘဇတိ, န ပုညာနိ ကရောတိ။ အယံ, ဂါမဏိ, ကာမဘောဂီ ဧကေန ဌာနေန ပါသံသော, တီဟိ ဌာနေဟိ ဂါရယ္ဟော။ ကတမေန ဧကေန ဌာနေန ပါသံသော? ဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသတိ အသာဟသေနာတိ, ဣမိနာ ဧကေန ဌာနေန ပါသံသော။ ကတမေဟိ တီဟိ ဌာနေဟိ ဂါရယ္ဟော? အဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသတိ သာဟသေနာတိ, ဣမိနာ ပဌမေန ဌာနေန ဂါရယ္ဟော။ န အတ္တာနံ သုခေတိ, န ဣဏေတီတိ, ဣမိနာ ဒုတိယေန ဌာနေန ဂါရယ္ဟော။ န သံဝိဘဇတိ, န ပုညာနိ ကရောတီတိ, ဣမိနာ တတိယေန ဌာနေန ဂါရယ္ဟော။ အယံ, ဂါမဏိ, ကာမဘောဂီ ဣမိနာ ဧကေန ဌာနေန ပါသံသော, ဣမေဟိ တီဟိ ဌာနေဟိ ဂါရယ္ဟော။
‘‘တတြ, ဂါမဏိ, ယွာယံ ကာမဘောဂီ ဓမ္မာဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသတိ သာဟသေနပိ အသာဟသေနပိ, ဓမ္မာဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသိတွာ သာဟသေနပိ အသာဟသေနပိ အတ္တာနံ သုခေတိ ဣဏေတိ, န သံဝိဘဇတိ, န ပုညာနိ ကရောတိ။ အယံ, ဂါမဏိ, ကာမဘောဂီ ဒွီဟိ ဌာနေဟိ ပါသံသော, ဒွီဟိ ဌာနေဟိ ဂါရယ္ဟော။ ကတမေဟိ ဒွီဟိ ဌာနေဟိ ပါသံသော? ဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသတိ အသာဟသေနာတိ, ဣမိနာ ပဌမေန ဌာနေန ပါသံသော။ အတ္တာနံ သုခေတိ ဣဏေတီတိ, ဣမိနာ ဒုတိယေန ဌာနေန ပါသံသော ။ ကတမေဟိ ဒွီဟိ ဌာနေဟိ ဂါရယ္ဟော? အဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသတိ သာဟသေနာတိ, ဣမိနာ ပဌမေန ဌာနေန ဂါရယ္ဟော။ န သံဝိဘဇတိ, န ပုညာနိ ကရောတီတိ, ဣမိနာ ဒုတိယေန ဌာနေန ဂါရယ္ဟော။ အယံ, ဂါမဏိ, ကာမဘောဂီ ဣမေဟိ ဒွီဟိ ဌာနေဟိ ပါသံသော, ဣမေဟိ ဒွီဟိ ဌာနေဟိ ဂါရယ္ဟော။
‘‘တတြ, ဂါမဏိ, ယွာယံ ကာမဘောဂီ ဓမ္မာဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသတိ သာဟသေနပိ အသာဟသေနပိ, ဓမ္မာဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသိတွာ သာဟသေနပိ အသာဟသေနပိ အတ္တာနံ သုခေတိ ဣဏေတိ သံဝိဘဇတိ ပုညာနိ ကရောတိ။ အယံ, ဂါမဏိ, ကာမဘောဂီ တီဟိ ဌာနေဟိ ပါသံသော, ဧကေန ဌာနေန ဂါရယ္ဟော။ ကတမေဟိ တီဟိ ဌာနေဟိ ပါသံသော? ဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသတိ အသာဟသေနာတိ, ဣမိနာ ပဌမေန ဌာနေန ပါသံသော။ အတ္တာနံ သုခေတိ ဣဏေတီတိ, ဣမိနာ ဒုတိယေန ဌာနေန ပါသံသော။ သံဝိဘဇတိ ပုညာနိ ကရောတီတိ, ဣမိနာ တတိယေန ဌာနေန ပါသံသော။ ကတမေန ဧကေန ဌာနေန ဂါရယ္ဟော? အဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသတိ သာဟသေနာတိ , ဣမိနာ ဧကေန ဌာနေန ဂါရယ္ဟော။ အယံ, ဂါမဏိ, ကာမဘောဂီ ဣမေဟိ တီဟိ ဌာနေဟိ ပါသံသော, ဣမိနာ ဧကေန ဌာနေန ဂါရယ္ဟော။
‘‘တတြ, ဂါမဏိ, ယွာယံ ကာမဘောဂီ ဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသတိ အသာဟသေန , ဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသိတွာ အသာဟသေန, န အတ္တာနံ သုခေတိ, န ဣဏေတိ, န သံဝိဘဇတိ, န ပုညာနိ ကရောတိ။ အယံ, ဂါမဏိ, ကာမဘောဂီ ဧကေန ဌာနေန ပါသံသော, ဒွီဟိ ဌာနေဟိ ဂါရယ္ဟော။ ကတမေန ဧကေန ဌာနေန ပါသံသော? ဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသတိ အသာဟသေနာတိ, ဣမိနာ ဧကေန ဌာနေန ပါသံသော။ ကတမေဟိ ဒွီဟိ ဌာနေဟိ ဂါရယ္ဟော? န အတ္တာနံ သုခေတိ, န ဣဏေတီတိ, ဣမိနာ ပဌမေန ဌာနေန ဂါရယ္ဟော။ န သံဝိဘဇတိ, န ပုညာနိ ကရောတီတိ, ဣမိနာ ဒုတိယေန ဌာနေန ဂါရယ္ဟော။ အယံ, ဂါမဏိ, ကာမဘောဂီ ဣမိနာ ဧကေန ဌာနေန ပါသံသော, ဣမေဟိ ဒွီဟိ ဌာနေဟိ ဂါရယ္ဟော။
‘‘တတြ , ဂါမဏိ, ယွာယံ ကာမဘောဂီ ဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသတိ အသာဟသေန, ဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသိတွာ အသာဟသေန အတ္တာနံ သုခေတိ ဣဏေတိ, န သံဝိဘဇတိ, န ပုညာနိ ကရောတိ။ အယံ, ဂါမဏိ, ကာမဘောဂီ ဒွီဟိ ဌာနေဟိ ပါသံသော, ဧကေန ဌာနေန ဂါရယ္ဟော။ ကတမေဟိ ဒွီဟိ ဌာနေဟိ ပါသံသော? ဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသတိ အသာဟသေနာတိ, ဣမိနာ ပဌမေန ဌာနေန ပါသံသော။ အတ္တာနံ သုခေတိ ဣဏေတီတိ, ဣမိနာ ဒုတိယေန ဌာနေန ပါသံသော။ ကတမေန ဧကေန ဌာနေန ဂါရယ္ဟော ? န သံဝိဘဇတိ, န ပုညာနိ ကရောတီတိ, ဣမိနာ ဧကေန ဌာနေန ဂါရယ္ဟော။ အယံ, ဂါမဏိ, ကာမဘောဂီ ဣမေဟိ ဒွီဟိ ဌာနေဟိ ပါသံသော, ဣမိနာ ဧကေန ဌာနေန ဂါရယ္ဟော။
‘‘တတြ, ဂါမဏိ, ယွာယံ ကာမဘောဂီ ဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသတိ အသာဟသေန , ဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသိတွာ အသာဟသေန အတ္တာနံ သုခေတိ ဣဏေတိ သံဝိဘဇတိ ပုညာနိ ကရောတိ, တေ စ ဘောဂေ ဂဓိတော မုစ္ဆိတော အဇ္ဈောပန္နော အနာဒီနဝဒဿာဝီ အနိဿရဏပညော ပရိဘုဉ္ဇတိ။ အယံ, ဂါမဏိ, ကာမဘောဂီ တီဟိ ဌာနေဟိ ပါသံသော, ဧကေန ဌာနေန ဂါရယ္ဟော။ ကတမေဟိ တီဟိ ဌာနေဟိ ပါသံသော? ဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသတိ အသာဟသေနာတိ, ဣမိနာ ပဌမေန ဌာနေန ပါသံသော။ အတ္တာနံ သုခေတိ ဣဏေတီတိ, ဣမိနာ ဒုတိယေန ဌာနေန ပါသံသော။ သံဝိဘဇတိ ပုညာနိ ကရောတီတိ, ဣမိနာ တတိယေန ဌာနေန ပါသံသော ။ ကတမေန ဧကေန ဌာနေန ဂါရယ္ဟော? တေ စ ဘောဂေ ဂဓိတော မုစ္ဆိတော အဇ္ဈောပန္နော အနာဒီနဝဒဿာဝီ အနိဿရဏပညော ပရိဘုဉ္ဇတီတိ, ဣမိနာ ဧကေန ဌာနေန ဂါရယ္ဟော။ အယံ, ဂါမဏိ, ကာမဘောဂီ ဣမေဟိ တီဟိ ဌာနေဟိ ပါသံသော, ဣမိနာ ဧကေန ဌာနေန ဂါရယ္ဟော။
‘‘တတြ, ဂါမဏိ, ယွာယံ ကာမဘောဂီ ဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသတိ အသာဟသေန, ဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသိတွာ အသာဟသေန အတ္တာနံ သုခေတိ ဣဏေတိ သံဝိဘဇတိ ပုညာနိ ကရောတိ။ တေ စ ဘောဂေ အဂဓိတော အမုစ္ဆိတော အနဇ္ဈောပန္နော အာဒီနဝဒဿာဝီ နိဿရဏပညော ပရိဘုဉ္ဇတိ။ အယံ, ဂါမဏိ, ကာမဘောဂီ စတူဟိ ဌာနေဟိ ပါသံသော။ ကတမေဟိ စတူဟိ ဌာနေဟိ ပါသံသော? ဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသတိ အသာဟသေနာတိ, ဣမိနာ ပဌမေန ဌာနေန ပါသံသော။ အတ္တာနံ သုခေတိ ဣဏေတီတိ, ဣမိနာ ဒုတိယေန ဌာနေန ပါသံသော။ သံဝိဘဇတိ ပုညာနိ ကရောတီတိ, ဣမိနာ တတိယေန ဌာနေန ပါသံသော။ တေ စ ဘောဂေ အဂဓိတော အမုစ္ဆိတော အနဇ္ဈောပန္နော အာဒီနဝဒဿာဝီ နိဿရဏပညော ပရိဘုဉ္ဇတီတိ, ဣမိနာ စတုတ္ထေန ဌာနေန ပါသံသော။ အယံ, ဂါမဏိ, ကာမဘောဂီ ဣမေဟိ စတူဟိ ဌာနေဟိ ပါသံသော။
‘‘တယောမေ, ဂါမဏိ, တပဿိနော လူခဇီဝိနော သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ။ ကတမေ တယော? ဣဓ, ဂါမဏိ, ဧကစ္စော တပဿီ လူခဇီဝီ သဒ္ဓါ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ – ‘အပ္ပေဝ နာမ ကုသလံ ဓမ္မံ အဓိဂစ္ဆေယျံ, အပ္ပေဝ နာမ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ သစ္ဆိကရေယျ’န္တိ။ သော အတ္တာနံ အာတာပေတိ ပရိတာပေတိ, ကုသလဉ္စ ဓမ္မံ နာဓိဂစ္ဆတိ, ဥတ္တရိ စ မနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ န သစ္ဆိကရောတိ။
‘‘ဣဓ ပန, ဂါမဏိ, ဧကစ္စော တပဿီ လူခဇီဝီ သဒ္ဓါ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ – ‘အပ္ပေဝ နာမ ကုသလံ ဓမ္မံ အဓိဂစ္ဆေယျံ, အပ္ပေဝ နာမ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ သစ္ဆိကရေယျ’န္တိ။ သော အတ္တာနံ အာတာပေတိ ပရိတာပေတိ, ကုသလဉှိ ခေါ ဓမ္မံ အဓိဂစ္ဆတိ, ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ န သစ္ဆိကရောတိ။
‘‘ဣဓ ပန, ဂါမဏိ, ဧကစ္စော တပဿီ လူခဇီဝီ သဒ္ဓါ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ – ‘အပ္ပေဝ နာမ ကုသလံ ဓမ္မံ အဓိဂစ္ဆေယျံ, အပ္ပေဝ နာမ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ သစ္ဆိကရေယျ’န္တိ။ သော အတ္တာနံ အာတာပေတိ ပရိတာပေတိ , ကုသလဉ္စ ဓမ္မံ အဓိဂစ္ဆတိ, ဥတ္တရိ စ မနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ သစ္ဆိကရောတိ။
‘‘တတြ, ဂါမဏိ, ယွာယံ တပဿီ လူခဇီဝီ အတ္တာနံ အာတာပေတိ ပရိတာပေတိ, ကုသလဉ္စ ဓမ္မံ နာဓိဂစ္ဆတိ, ဥတ္တရိ စ မနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ န သစ္ဆိကရောတိ။ အယံ, ဂါမဏိ, တပဿီ လူခဇီဝီ တီဟိ ဌာနေဟိ ဂါရယ္ဟော။ ကတမေဟိ တီဟိ ဌာနေဟိ ဂါရယ္ဟော? အတ္တာနံ အာတာပေတိ ပရိတာပေတီတိ, ဣမိနာ ပဌမေန ဌာနေန ဂါရယ္ဟော။ ကုသလဉ္စ ဓမ္မံ နာဓိဂစ္ဆတီတိ, ဣမိနာ ဒုတိယေန ဌာနေန ဂါရယ္ဟော။ ဥတ္တရိ စ မနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ န သစ္ဆိကရောတီတိ, ဣမိနာ တတိယေန ဌာနေန ဂါရယ္ဟော။ အယံ, ဂါမဏိ, တပဿီ လူခဇီဝီ, ဣမေဟိ တီဟိ ဌာနေဟိ ဂါရယ္ဟော။
‘‘တတြ, ဂါမဏိ, ယွာယံ တပဿီ လူခဇီဝီ အတ္တာနံ အာတာပေတိ ပရိတာပေတိ, ကုသလဉှိ ခေါ ဓမ္မံ အဓိဂစ္ဆတိ, ဥတ္တရိ စ မနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ န သစ္ဆိကရောတိ။ အယံ, ဂါမဏိ, တပဿီ လူခဇီဝီ ဒွီဟိ ဌာနေဟိ ဂါရယ္ဟော, ဧကေန ဌာနေန ပါသံသော။ ကတမေဟိ ဒွီဟိ ဌာနေဟိ ဂါရယ္ဟော? အတ္တာနံ အာတာပေတိ ပရိတာပေတီတိ, ဣမိနာ ပဌမေန ဌာနေန ဂါရယ္ဟော။ ဥတ္တရိ စ မနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ န သစ္ဆိကရောတီတိ, ဣမိနာ ဒုတိယေန ဌာနေန ဂါရယ္ဟော။ ကတမေန ဧကေန ဌာနေန ပါသံသော? ကုသလဉှိ ခေါ ဓမ္မံ အဓိဂစ္ဆတီတိ, ဣမိနာ ဧကေန ဌာနေန ပါသံသော။ အယံ, ဂါမဏိ, တပဿီ လူခဇီဝီ ဣမေဟိ ဒွီဟိ ဌာနေဟိ ဂါရယ္ဟော, ဣမိနာ ဧကေန ဌာနေန ပါသံသော။
‘‘တတြ , ဂါမဏိ, ယွာယံ တပဿီ လူခဇီဝီ အတ္တာနံ အာတာပေတိ ပရိတာပေတိ, ကုသလဉ္စ ဓမ္မံ အဓိဂစ္ဆတိ, ဥတ္တရိ စ မနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ သစ္ဆိကရောတိ။ အယံ, ဂါမဏိ, တပဿီ လူခဇီဝီ ဧကေန ဌာနေန ဂါရယ္ဟော, ဒွီဟိ ဌာနေဟိ ပါသံသော။ ကတမေန ဧကေန ဌာနေန ဂါရယ္ဟော? အတ္တာနံ အာတာပေတိ ပရိတာပေတီတိ, ဣမိနာ ဧကေန ဌာနေန ဂါရယ္ဟော။ ကတမေဟိ ဒွီဟိ ဌာနေဟိ ပါသံသော? ကုသလဉ္စ ဓမ္မံ အဓိဂစ္ဆတီတိ, ဣမိနာ ပဌမေန ဌာနေန ပါသံသော။ ဥတ္တရိ စ မနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ သစ္ဆိကရောတီတိ, ဣမိနာ ဒုတိယေန ဌာနေန ပါသံသော ။ အယံ, ဂါမဏိ, တပဿီ လူခဇီဝီ ဣမိနာ ဧကေန ဌာနေန ဂါရယ္ဟော, ဣမေဟိ ဒွီဟိ ဌာနေဟိ ပါသံသော။
‘‘တိဿော ဣမာ, ဂါမဏိ, သန္ဒိဋ္ဌိကာ နိဇ္ဇရာ အကာလိကာ ဧဟိပဿိကာ ဩပနေယျိကာ ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗာ ဝိညူဟိ။ ကတမာ တိဿော? ယံ ရတ္တော ရာဂါဓိကရဏံ အတ္တဗျာဗာဓါယပိ စေတေတိ, ပရဗျာဗာဓါယပိ စေတေတိ, ဥဘယဗျာဗာဓါယပိ စေတေတိ။ ရာဂေ ပဟီနေ နေဝတ္တဗျာဗာဓါယ စေတေတိ, န ပရဗျာဗာဓါယ စေတေတိ, န ဥဘယဗျာဗာဓါယ စေတေတိ။ သန္ဒိဋ္ဌိကာ နိဇ္ဇရာ အကာလိကာ ဧဟိပဿိကာ ဩပနေယျိကာ ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗာ ဝိညူဟိ။ ယံ ဒုဋ္ဌော ဒေါသာဓိကရဏံ အတ္တဗျာဗာဓါယပိ စေတေတိ, ပရဗျာဗာဓါယပိ စေတေတိ, ဥဘယဗျာဗာဓါယပိ စေတေတိ။ ဒေါသေ ပဟီနေ နေဝတ္တဗျာဗာဓါယ စေတေတိ, န ပရဗျာဗာဓါယ စေတေတိ, န ဥဘယဗျာဗာဓါယ စေတေတိ။ သန္ဒိဋ္ဌိကာ နိဇ္ဇရာ အကာလိကာ ဧဟိပဿိကာ ဩပနေယျိကာ ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗာ ဝိညူဟိ။ ယံ မူဠ္ဟော မောဟာဓိကရဏံ အတ္တဗျာဗာဓါယပိ စေတေတိ, ပရဗျာဗာဓါယပိ စေတေတိ, ဥဘယဗျာဗာဓါယပိ စေတေတိ။ မောဟေ ပဟီနေ နေဝတ္တဗျာဗာဓါယ စေတေတိ, န ပရဗျာဗာဓါယ စေတေတိ, န ဥဘယဗျာဗာဓါယ စေတေတိ။ သန္ဒိဋ္ဌိကာ နိဇ္ဇရာ အကာလိကာ ဧဟိပဿိကာ ဩပနေယျိကာ ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗာ ဝိညူဟိ။ ဣမာ ခေါ, ဂါမဏိ, တိဿော သန္ဒိဋ္ဌိကာ နိဇ္ဇရာ အကာလိကာ ဧဟိပဿိကာ ဩပနေယျိကာ ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗာ ဝိညူဟီ’’တိ။
ဧဝံ ဝုတ္တေ, ရာသိယော ဂါမဏိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ။ပေ.။ ဥပါသကံ မံ ဘဂဝါ ဓါရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။ ဒွါဒသမံ။
၁၃. ပါဋလိယသုတ္တံ
၃၆၅. ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ကောလိယေသု ဝိဟရတိ ဥတ္တရံ နာမ [ဥတ္တရကံ နာမ (သီ.)] ကောလိယာနံ နိဂမော။ အထ ခေါ ပါဋလိယော ဂါမဏိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ပါဋလိယော ဂါမဏိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သုတံ မေတံ, ဘန္တေ – ‘သမဏော ဂေါတမော မာယံ ဇာနာတီ’တိ။ ယေ တေ, ဘန္တေ, ဧဝမာဟံသု – ‘သမဏော ဂေါတမော မာယံ ဇာနာတီ’တိ, ကစ္စိ တေ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော ဝုတ္တဝါဒိနော, န စ ဘဂဝန္တံ အဘူတေန အဗ္ဘာစိက္ခန္တိ, ဓမ္မဿ စာနုဓမ္မံ ဗျာကရောန္တိ, န စ ကောစိ သဟဓမ္မိကော ဝါဒါနုဝါဒေါ ဂါရယှံ ဌာနံ အာဂစ္ဆတိ? အနဗ္ဘာစိက္ခိတုကာမာ ဟိ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တ’’န္တိ။ ‘‘ယေ တေ, ဂါမဏိ, ဧဝမာဟံသု – ‘သမဏော ဂေါတမော မာယံ ဇာနာတီ’တိ, ဝုတ္တဝါဒိနော စေဝ မေ, တေ န စ မံ အဘူတေန အဗ္ဘာစိက္ခန္တိ, ဓမ္မဿ စာနုဓမ္မံ ဗျာကရောန္တိ, န စ ကောစိ သဟဓမ္မိကော ဝါဒါနုဝါဒေါ ဂါရယှံ ဌာနံ အာဂစ္ဆတီတိ, သစ္စံယေဝ ကိရ, ဘော, မယံ တေသံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ န သဒ္ဒဟာမ – ‘သမဏော ဂေါတမော မာယံ ဇာနာတီတိ, သမဏော ခလု ဘော ဂေါတမော မာယာဝီ’တိ။ ယော နု ခေါ, ဂါမဏိ, ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘အဟံ မာယံ ဇာနာမီ’တိ, သော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘အဟံ မာယာဝီ’တိ။ တထေဝ တံ ဘဂဝါ ဟောတိ, တထေဝ တံ သုဂတ ဟောတီ’’တိ။ တေန ဟိ, ဂါမဏိ, တညေဝေတ္ထ ပဋိပုစ္ဆိဿာမိ; ယထာ တေ ခမေယျ, တထာ တံ ဗျာကရေယျာသိ –
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဂါမဏိ, ဇာနာသိ တွံ ကောလိယာနံ လမ္ဗစူဠကေ ဘဋေ’’တိ? ‘‘ဇာနာမဟံ, ဘန္တေ, ကောလိယာနံ လမ္ဗစူဠကေ ဘဋေ’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဂါမဏိ, ကိမတ္ထိယာ ကောလိယာနံ လမ္ဗစူဠကာ ဘဋာ’’တိ? ‘‘ယေ စ, ဘန္တေ, ကောလိယာနံ စောရာ တေ စ ပဋိသေဓေတုံ, ယာနိ စ ကောလိယာနံ ဒူတေယျာနိ တာနိ စ ဝဟာတုံ [တာနိ စ ပဟာတုံ (သျာ. ကံ.), တာနိ စ ယာတုံ (ကတ္ထစိ), တာနိ စာဝဟာတုံ (?)], ဧတဒတ္ထိယာ, ဘန္တေ, ကောလိယာနံ လမ္ဗစူဠကာ ဘဋာ’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဂါမဏိ, ဇာနာသိ တွံ ကောလိယာနံ လမ္ဗစူဠကေ ဘဋေ သီလဝန္တေ ဝါ တေ ဒုဿီလေ ဝါ’’တိ? ‘‘ဇာနာမဟံ, ဘန္တေ, ကောလိယာနံ လမ္ဗစူဠကေ ဘဋေ ဒုဿီလေ ပါပဓမ္မေ ; ယေ စ လောကေ ဒုဿီလာ ပါပဓမ္မာ ကောလိယာနံ လမ္ဗစူဠကာ ဘဋာ တေသံ အညတရာ’’တိ။ ‘‘ယော နု ခေါ, ဂါမဏိ, ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ပါဋလိယော ဂါမဏိ ဇာနာတိ ကောလိယာနံ လမ္ဗစူဠကေ ဘဋေ ဒုဿီလေ ပါပဓမ္မေ, ပါဋလိယောပိ ဂါမဏိ ဒုဿီလော ပါပဓမ္မော’တိ, သမ္မာ နု ခေါ သော ဝဒမာနော ဝဒေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ! အညေ, ဘန္တေ, ကောလိယာနံ လမ္ဗစူဠကာ ဘဋာ, အညောဟမသ္မိ။ အညထာဓမ္မာ ကောလိယာနံ လမ္ဗစူဠကာ ဘဋာ, အညထာဓမ္မောဟမသ္မီ’’တိ။ ‘‘တ္ဝဉှိ နာမ, ဂါမဏိ, လစ္ဆသိ – ‘ပါဋလိယော ဂါမဏိ ဇာနာတိ ကောလိယာနံ လမ္ဗစူဠကေ ဘဋေ ဒုဿီလေ ပါပဓမ္မေ, န စ ပါဋလိယော ဂါမဏိ ဒုဿီလော ပါပဓမ္မော’တိ, ကသ္မာ တထာဂတော န လစ္ဆတိ – ‘တထာဂတော မာယံ ဇာနာတိ, န စ တထာဂတော မာယာဝီ’တိ? မာယံ စာဟံ, ဂါမဏိ, ပဇာနာမိ, မာယာယ စ ဝိပါကံ, ယထာပဋိပန္နော စ မာယာဝီ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ တဉ္စ ပဇာနာမိ’’။
‘‘ပါဏာတိပါတံ စာဟံ, ဂါမဏိ, ပဇာနာမိ, ပါဏာတိပါတဿ စ ဝိပါကံ, ယထာပဋိပန္နော စ ပါဏာတိပါတီ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ တဉ္စ ပဇာနာမိ။ အဒိန္နာဒါနံ စာဟံ, ဂါမဏိ, ပဇာနာမိ, အဒိန္နာဒါနဿ စ ဝိပါကံ, ယထာပဋိပန္နော စ အဒိန္နာဒါယီ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ တဉ္စ ပဇာနာမိ။ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရံ စာဟံ, ဂါမဏိ, ပဇာနာမိ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရဿ စ ဝိပါကံ, ယထာပဋိပန္နော စ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရီ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ တဉ္စ ပဇာနာမိ။ မုသာဝါဒံ စာဟံ, ဂါမဏိ, ပဇာနာမိ, မုသာဝါဒဿ စ ဝိပါကံ, ယထာပဋိပန္နော စ မုသာဝါဒီ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ တဉ္စ ပဇာနာမိ။ ပိသုဏဝါစံ စာဟံ, ဂါမဏိ, ပဇာနာမိ, ပိသုဏဝါစာယ စ ဝိပါကံ, ယထာပဋိပန္နော စ ပိသုဏဝါစော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ တဉ္စ ပဇာနာမိ။ ဖရုသဝါစံ စာဟံ, ဂါမဏိ, ပဇာနာမိ, ဖရုသဝါစာယ စ ဝိပါကံ, ယထာပဋိပန္နော စ ဖရုသဝါစော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ တဉ္စ ပဇာနာမိ။ သမ္ဖပ္ပလာပံ စာဟံ, ဂါမဏိ, ပဇာနာမိ, သမ္ဖပ္ပလာပဿ စ ဝိပါကံ, ယထာပဋိပန္နော စ သမ္ဖပ္ပလာဣ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ တဉ္စ ပဇာနာမိ။ အဘိဇ္ဈံ စာဟံ, ဂါမဏိ, ပဇာနာမိ, အဘိဇ္ဈာယ စ ဝိပါကံ, ယထာပဋိပန္နော စ အဘိဇ္ဈာလု ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ တဉ္စ ပဇာနာမိ။ ဗျာပါဒပဒေါသံ စာဟံ, ဂါမဏိ, ပဇာနာမိ, ဗျာပါဒပဒေါသဿ စ ဝိပါကံ, ယထာပဋိပန္နော စ ဗျာပန္နစိတ္တော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ တဉ္စ ပဇာနာမိ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိံ စာဟံ, ဂါမဏိ, ပဇာနာမိ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ စ ဝိပါကံ, ယထာပဋိပန္နော စ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ တဉ္စ ပဇာနာမိ။
‘‘သန္တိ ဟိ, ဂါမဏိ, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘ယော ကောစိ ပါဏမတိပါတေတိ, သဗ္ဗော သော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခံ ဒေါမနဿံ ပဋိသံဝေဒယတိ။ ယော ကောစိ အဒိန္နံ အာဒိယတိ, သဗ္ဗော သော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခံ ဒေါမနဿံ ပဋိသံဝေဒယတိ။ ယော ကောစိ ကာမေသု မိစ္ဆာ စရတိ, သဗ္ဗော သော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခံ ဒေါမနဿံ ပဋိသံဝေဒယတိ။ ယော ကောစိ မုသာ ဘဏတိ, သဗ္ဗော သော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခံ ဒေါမနဿံ ပဋိသံဝေဒယတီ’’’တိ။
‘‘ဒိဿတိ ခေါ ပန, ဂါမဏိ, ဣဓေကစ္စော မာလီ ကုဏ္ဍလီ သုနှာတော [သုနဟာတော (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)] သုဝိလိတ္တော ကပ္ပိတကေသမဿု ဣတ္ထိကာမေဟိ ရာဇာ မညေ ပရိစာရေန္တော။ တမေနံ ဧဝမာဟံသု – ‘အမ္ဘော! အယံ ပုရိသော ကိံ အကာသိ မာလီ ကုဏ္ဍလီ သုနှာတော သုဝိလိတ္တော ကပ္ပိတကေသမဿု ဣတ္ထိကာမေဟိ ရာဇာ မညေ ပရိစာရေတီ’တိ? တမေနံ ဧဝမာဟံသု – ‘အမ္ဘော! အယံ ပုရိသော ရညော ပစ္စတ္ထိကံ ပသယှ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေသိ။ တဿ ရာဇာ အတ္တမနော အဘိဟာရမဒါသိ။ တေနာယံ ပုရိသော မာလီ ကုဏ္ဍလီ သုနှာတော သုဝိလိတ္တော ကပ္ပိတကေသမဿု, ဣတ္ထိကာမေဟိ ရာဇာ မညေ ပရိစာရေတီ’’’တိ။
‘‘ဒိဿတိ ခေါ, ဂါမဏိ, ဣဓေကစ္စော ဒဠ္ဟာယ ရဇ္ဇုယာ ပစ္ဆာဗာဟံ ဂါဠှဗန္ဓနံ ဗန္ဓိတွာ ခုရမုဏ္ဍံ ကရိတွာ ခရဿရေန ပဏဝေန ရထိယာယ ရထိယံ [ရထိကာယ ရထိကံ (သီ.)] သိင္ဃာဋကေန သိင္ဃာဋကံ ပရိနေတွာ, ဒက္ခိဏေန ဒွါရေန နိက္ခာမေတွာ, ဒက္ခိဏတော နဂရဿ သီသံ ဆိဇ္ဇမာနော။ တမေနံ ဧဝမာဟံသု – ‘အမ္ဘော! အယံ ပုရိသော ကိံ အကာသိ, ဒဠ္ဟာယ ရဇ္ဇုယာ ပစ္ဆာဗာဟံ ဂါဠှဗန္ဓနံ ဗန္ဓိတွာ ခုရမုဏ္ဍံ ကရိတွာ ခရဿရေန ပဏဝေန ရထိယာယ ရထိယံ သိင္ဃာဋကေန သိင္ဃာဋကံ ပရိနေတွာ ဒက္ခိဏေန ဒွါရေန နိက္ခာမေတွာ ဒက္ခိဏတော နဂရဿ သီသံ ဆိန္ဒတီ’တိ [ဆိဇ္ဇတီတိ (ကတ္ထစိ)]? တမေနံ ဧဝမာဟံသု – ‘အမ္ဘော! အယံ ပုရိသော ရာဇဝေရီ ဣတ္ထိံ ဝါ ပုရိသံ ဝါ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေသိ, တေန နံ ရာဇာနော ဂဟေတွာ ဧဝရူပံ ကမ္မကာရဏံ ကာရေန္တီ’’’တိ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဂါမဏိ, အပိ နု တေ ဧဝရူပံ ဒိဋ္ဌံ ဝါ သုတံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒိဋ္ဌဉ္စ နော, ဘန္တေ, သုတဉ္စ သုယျိဿတိ စာ’’တိ။ ‘‘တတြ, ဂါမဏိ, ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘ယော ကောစိ ပါဏမတိပါတေတိ, သဗ္ဗော သော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခံ ဒေါမနဿံ ပဋိသံဝေဒယတီ’တိ, သစ္စံ ဝါ တေ အာဟံသု မုသာ ဝါ’’တိ? ‘‘မုသာ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယေ ပန တေ တုစ္ဆံ မုသာ ဝိလပန္တိ, သီလဝန္တော ဝါ တေ ဒုဿီလာ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုဿီလာ , ဘန္တေ’’။ ‘‘ယေ ပန တေ ဒုဿီလာ ပါပဓမ္မာ မိစ္ဆာပဋိပန္နာ ဝါ တေ သမ္မာပဋိပန္နာ ဝါ’’တိ? ‘‘မိစ္ဆာပဋိပန္နာ, ဘန္တေ’’ ။ ‘‘ယေ ပန တေ မိစ္ဆာပဋိပန္နာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာ ဝါ တေ သမ္မာဒိဋ္ဌိကာ ဝါ’’တိ? ‘‘မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယေ ပန တေ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာ ကလ္လံ နု တေသု ပသီဒိတု’’န္တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။
‘‘ဒိဿတိ ခေါ ပန, ဂါမဏိ, ဣဓေကစ္စော မာလီ ကုဏ္ဍလီ။ပေ.။ ဣတ္ထိကာမေဟိ ရာဇာ မညေ ပရိစာရေန္တော။ တမေနံ ဧဝမာဟံသု – ‘အမ္ဘော! အယံ ပုရိသော ကိံ အကာသိ မာလီ ကုဏ္ဍလီ။ပေ.။ ဣတ္ထိကာမေဟိ ရာဇာ မညေ ပရိစာရေတီ’တိ? တမေနံ ဧဝမာဟံသု – ‘အမ္ဘော! အယံ ပုရိသော ရညော ပစ္စတ္ထိကဿ ပသယှ ရတနံ အဟာသိ [ပသယှ အဒိန္နံ ရတနံ အာဒိယိ (က.)]။ တဿ ရာဇာ အတ္တမနော အဘိဟာရမဒါသိ။ တေနာယံ ပုရိသော မာလီ ကုဏ္ဍလီ။ပေ.။ ဣတ္ထိကာမေဟိ ရာဇာ မညေ ပရိစာရေတီ’’’တိ။
‘‘ဒိဿတိ ခေါ, ဂါမဏိ, ဣဓေကစ္စော ဒဠ္ဟာယ ရဇ္ဇုယာ။ပေ.။ ဒက္ခိဏတော နဂရဿ သီသံ ဆိဇ္ဇမာနော တမေနံ ဧဝမာဟံသု – ‘အမ္ဘော! အယံ ပုရိသော ကိံ အကာသိ ဒဠ္ဟာယ ရဇ္ဇုယာ။ပေ.။ ဒက္ခိဏတော နဂရဿ သီသံ ဆိန္ဒတီ’တိ? တမေနံ ဧဝမာဟံသု – ‘အမ္ဘော! အယံ ပုရိသော ဂါမာ ဝါ အရညာ ဝါ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယိ။ တေန နံ ရာဇာနော ဂဟေတွာ ဧဝရူပံ ကမ္မကာရဏံ ကာရေန္တီ’တိ။ တံ ကိံ မညသိ, ဂါမဏိ, အပိ နု တေ ဧဝရူပံ ဒိဋ္ဌံ ဝါ သုတံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒိဋ္ဌဉ္စ နော, ဘန္တေ, သုတဉ္စ သုယျိဿတိ စာ’’တိ။ ‘‘တတြ , ဂါမဏိ, ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘ယော ကောစိ အဒိန္နံ အာဒိယတိ, သဗ္ဗော သော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခံ ဒေါမနဿံ ပဋိသံဝေဒယတီ’တိ, သစ္စံ ဝါ တေ အာဟံသု မုသာ ဝါတိ။ပေ.။ ကလ္လံ နု တေသု ပသီဒိတု’’န္တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။
‘‘ဒိဿတိ ခေါ ပန, ဂါမဏိ, ဣဓေကစ္စော မာလီ ကုဏ္ဍလီ။ပေ.။ ဣတ္ထိကာမေဟိ ရာဇာ မညေ ပရိစာရေန္တော။ တမေနံ ဧဝမာဟံသု – ‘အမ္ဘော! အယံ ပုရိသော ကိံ အကာသိ မာလီ ကုဏ္ဍလီ။ပေ.။ ဣတ္ထိကာမေဟိ ရာဇာ မညေ ပရိစာရေတီ’တိ? တမေနံ ဧဝမာဟံသု – ‘အမ္ဘော! အယံ ပုရိသော ရညော ပစ္စတ္ထိကဿ ဒါရေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇိ။ တဿ ရာဇာ အတ္တမနော အဘိဟာရမဒါသိ။ တေနာယံ ပုရိသော မာလီ ကုဏ္ဍလီ။ပေ.။ ဣတ္ထိကာမေဟိ ရာဇာ မညေ ပရိစာရေတီ’’’တိ။
‘‘ဒိဿတိ ခေါ, ဂါမဏိ, ဣဓေကစ္စော ဒဠ္ဟာယ ရဇ္ဇုယာ။ပေ.။ ဒက္ခိဏတော နဂရဿ သီသံ ဆိဇ္ဇမာနော။ တမေနံ ဧဝမာဟံသု – ‘အမ္ဘော! အယံ ပုရိသော ကိံ အကာသိ ဒဠ္ဟာယ ရဇ္ဇုယာ။ပေ.။ ဒက္ခိဏတော နဂရဿ သီသံ ဆိန္ဒတီ’တိ? တမေနံ ဧဝမာဟံသု – ‘အမ္ဘော! အယံ ပုရိသော ကုလိတ္ထီသု ကုလကုမာရီသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇိ, တေန နံ ရာဇာနော ဂဟေတွာ ဧဝရူပံ ကမ္မကာရဏံ ကာရေန္တီ’တိ။ တံ ကိံ မညသိ, ဂါမဏိ, အပိ နု တေ ဧဝရူပံ ဒိဋ္ဌံ ဝါ သုတံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒိဋ္ဌဉ္စ နော, ဘန္တေ, သုတဉ္စ သုယျိဿတိ စာ’’တိ။ ‘‘တတြ, ဂါမဏိ, ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘ယော ကောစိ ကာမေသု မိစ္ဆာ စရတိ, သဗ္ဗော သော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခံ ဒေါမနဿံ ပဋိသံဝေဒယတီ’တိ, သစ္စံ ဝါ တေ အာဟံသု မုသာ ဝါတိ။ပေ.။ ကလ္လံ နု တေသု ပသီဒိတု’’န္တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။
‘‘ဒိဿတိ ခေါ ပန, ဂါမဏိ, ဣဓေကစ္စော မာလီ ကုဏ္ဍလီ သုနှာတော သုဝိလိတ္တော ကပ္ပိတကေသမဿု ဣတ္ထိကာမေဟိ ရာဇာ မညေ ပရိစာရေန္တော။ တမေနံ ဧဝမာဟံသု – ‘အမ္ဘော! အယံ ပုရိသော ကိံ အကာသိ မာလီ ကုဏ္ဍလီ သုနှာတော သုဝိလိတ္တော ကပ္ပိတကေသမဿု ဣတ္ထိကာမေဟိ ရာဇာ မညေ ပရိစာရေတီ’တိ? တမေနံ ဧဝမာဟံသု – ‘အမ္ဘော! အယံ ပုရိသော ရာဇာနံ မုသာဝါဒေန ဟာသေသိ။ တဿ ရာဇာ အတ္တမနော အဘိဟာရမဒါသိ။ တေနာယံ ပုရိသော မာလီ ကုဏ္ဍလီ သုနှာတော သုဝိလိတ္တော ကပ္ပိတကေသမဿု ဣတ္ထိကာမေဟိ ရာဇာ မညေ ပရိစာရေတီ’’’တိ။
‘‘ဒိဿတိ ခေါ, ဂါမဏိ, ဣဓေကစ္စော ဒဠ္ဟာယ ရဇ္ဇုယာ ပစ္ဆာဗာဟံ ဂါဠှဗန္ဓနံ ဗန္ဓိတွာ ခုရမုဏ္ဍံ ကရိတွာ ခရဿရေန ပဏဝေန ရထိယာယ ရထိယံ သိင္ဃာဋကေန သိင္ဃာဋကံ ပရိနေတွာ ဒက္ခိဏေန ဒွါရေန နိက္ခာမေတွာ ဒက္ခိဏတော နဂရဿ သီသံ ဆိဇ္ဇမာနော။ တမေနံ ဧဝမာဟံသု – ‘အမ္ဘော! အယံ ပုရိသော ကိံ အကာသိ ဒဠ္ဟာယ ရဇ္ဇုယာ ပစ္ဆာဗာဟံ ဂါဠှဗန္ဓနံ ဗန္ဓိတွာ ခုရမုဏ္ဍံ ကရိတွာ ခရဿရေန ပဏဝေန ရထိယာယ ရထိယံ သိင္ဃာဋကေန သိင္ဃာဋကံ ပရိနေတွာ, ဒက္ခိဏေန ဒွါရေန နိက္ခာမေတွာ, ဒက္ခိဏတော နဂရဿ သီသံ ဆိန္ဒတီ’တိ? တမေနံ ဧဝမာဟံသု – ‘အမ္ဘော! အယံ ပုရိသော ဂဟပတိဿ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တဿ ဝါ မုသာဝါဒေန အတ္ထံ ဘဉ္ဇိ, တေန နံ ရာဇာနော ဂဟေတွာ ဧဝရူပံ ကမ္မကာရဏံ ကာရေန္တီ’တိ။ တံ ကိံ မညသိ, ဂါမဏိ, အပိ နု တေ ဧဝရူပံ ဒိဋ္ဌံ ဝါ သုတံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒိဋ္ဌဉ္စ နော , ဘန္တေ, သုတဉ္စ သုယျိဿတိ စာ’’တိ။ ‘‘တတြ, ဂါမဏိ, ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘ယော ကောစိ မုသာ ဘဏတိ, သဗ္ဗော သော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခံ ဒေါမနဿံ ပဋိသံဝေဒယတီ’တိ, သစ္စံ ဝါ တေ အာဟံသု မုသာ ဝါ’’တိ ? ‘‘မုသာ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယေ ပန တေ တုစ္ဆံ မုသာ ဝိလပန္တိ သီလဝန္တော ဝါ တေ ဒုဿီလာ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုဿီလာ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယေ ပန တေ ဒုဿီလာ ပါပဓမ္မာ မိစ္ဆာပဋိပန္နာ ဝါ တေ သမ္မာပဋိပန္နာ ဝါ’’တိ? ‘‘မိစ္ဆာပဋိပန္နာ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယေ ပန တေ မိစ္ဆာပဋိပန္နာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာ ဝါ တေ သမ္မာဒိဋ္ဌိကာ ဝါ’’တိ? ‘‘မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယေ ပန တေ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာ ကလ္လံ နု တေသု ပသီဒိတု’’န္တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။
‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘန္တေ, အဗ္ဘုတံ, ဘန္တေ! အတ္ထိ မေ, ဘန္တေ, အာဝသထာဂါရံ။ တတ္ထ အတ္ထိ မဉ္စကာနိ, အတ္ထိ အာသနာနိ, အတ္ထိ ဥဒကမဏိကော, အတ္ထိ တေလပ္ပဒီပေါ။ တတ္ထ ယော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဝါသံ ဥပေတိ, တေနာဟံ ယထာသတ္တိ ယထာဗလံ သံဝိဘဇာမိ။ ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘန္တေ, စတ္တာရော သတ္ထာရော နာနာဒိဋ္ဌိကာ နာနာခန္တိကာ နာနာရုစိကာ, တသ္မိံ အာဝသထာဂါရေ ဝါသံ ဥပဂစ္ဆုံ’’။
‘‘ဧကော သတ္ထာ ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ‘နတ္ထိ ဒိန္နံ, နတ္ထိ ယိဋ္ဌံ, နတ္ထိ ဟုတံ, နတ္ထိ သုကတဒုက္ကဋာနံ ကမ္မာနံ ဖလံ ဝိပါကော။ နတ္ထိ အယံ လောကော, နတ္ထိ ပရော လောကော, နတ္ထိ မာတာ, နတ္ထိ ပိတာ, နတ္ထိ သတ္တာ ဩပပါတိကာ, နတ္ထိ လောကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ သမ္မဂ္ဂတာ သမ္မာပဋိပန္နာ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီ’’’တိ။
‘‘ဧကော သတ္ထာ ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ‘အတ္ထိ ဒိန္နံ, အတ္ထိ ယိဋ္ဌံ , အတ္ထိ ဟုတံ, အတ္ထိ သုကတဒုက္ကဋာနံ ကမ္မာနံ ဖလံ ဝိပါကော, အတ္ထိ အယံ လောကော, အတ္ထိ ပရော လောကော, အတ္ထိ မာတာ, အတ္ထိ ပိတာ, အတ္ထိ သတ္တာ ဩပပါတိကာ, အတ္ထိ လောကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ သမ္မဂ္ဂတာ သမ္မာပဋိပန္နာ, ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီ’’’တိ။
‘‘ဧကော သတ္ထာ ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ‘ကရောတော ကာရယတော, ဆိန္ဒတော ဆေဒါပယတော, ပစတော ပါစာပယတော, သောစယတော သောစာပယတော, ကိလမတော ကိလမာပယတော, ဖန္ဒတော ဖန္ဒာပယတော, ပါဏမတိပါတယတော, အဒိန္နံ အာဒိယတော, သန္ဓိံ ဆိန္ဒတော, နိလ္လောပံ ဟရတော, ဧကာဂါရိကံ ကရောတော, ပရိပန္ထေ တိဋ္ဌတော, ပရဒါရံ ဂစ္ဆတော, မုသာ ဘဏတော, ကရောတော န ကရီယတိ ပါပံ။ ခုရပရိယန္တေန စေပိ စက္ကေန ယော ဣမိဿာ ပထဝိယာ ပါဏေ ဧကံ မံသခလံ ဧကံ မံသပုဉ္ဇံ ကရေယျ, နတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပါပံ, နတ္ထိ ပါပဿ အာဂမော။ ဒက္ခိဏံ စေပိ ဂင်္ဂါယ တီရံ ဂစ္ဆေယျ ဟနန္တော ဃာတေန္တော ဆိန္ဒန္တော ဆေဒါပေန္တော ပစန္တော ပါစာပေန္တော, နတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပါပံ, နတ္ထိ ပါပဿ အာဂမော။ ဥတ္တရံ စေပိ ဂင်္ဂါယ တီရံ ဂစ္ဆေယျ ဒဒန္တော ဒါပေန္တော ယဇန္တော ယဇာပေန္တော, နတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပုညံ, နတ္ထိ ပုညဿ အာဂမော။ ဒါနေန ဒမေန သံယမေန သစ္စဝဇ္ဇေန နတ္ထိ ပုညံ, နတ္ထိ ပုညဿ အာဂမော’’’တိ။
‘‘ဧကော သတ္ထာ ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ‘ကရောတော ကာရယတော, ဆိန္ဒတော ဆေဒါပယတော, ပစတော ပါစာပယတော, သောစယတော သောစာပယတော, ကိလမတော ကိလမာပယတော, ဖန္ဒတော ဖန္ဒာပယတော, ပါဏမတိပါတယတော, အဒိန္နံ အာဒိယတော, သန္ဓိံ ဆိန္ဒတော, နိလ္လောပံ ဟရတော, ဧကာဂါရိကံ ကရောတော, ပရိပန္ထေ တိဋ္ဌတော, ပရဒါရံ ဂစ္ဆတော , မုသာ ဘဏတော, ကရောတော ကရီယတိ ပါပံ။ ခုရပရိယန္တေန စေပိ စက္ကေန ယော ဣမိဿာ ပထဝိယာ ပါဏေ ဧကံ မံသခလံ ဧကံ မံသပုဉ္ဇံ ကရေယျ, အတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပါပံ, အတ္ထိ ပါပဿ အာဂမော။ ဒက္ခိဏံ စေပိ ဂင်္ဂါယ တီရံ ဂစ္ဆေယျ ဟနန္တော ဃာတေန္တော ဆိန္ဒန္တော ဆေဒါပေန္တော ပစန္တော ပါစာပေန္တော, အတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပါပံ, အတ္ထိ ပါပဿ အာဂမော။ ဥတ္တရံ စေပိ ဂင်္ဂါယ တီရံ ဂစ္ဆေယျ ဒဒန္တော ဒါပေန္တော, ယဇန္တော ယဇာပေန္တော, အတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပုညံ, အတ္ထိ ပုညဿ အာဂမော။ ဒါနေန ဒမေန သံယမေန သစ္စဝဇ္ဇေန အတ္ထိ ပုညံ, အတ္ထိ ပုညဿ အာဂမော’’’တိ။
‘‘တဿ မယှံ, ဘန္တေ, အဟုဒေဝ ကင်္ခါ, အဟု ဝိစိကိစ္ဆာ – ‘ကောသု နာမ ဣမေသံ ဘဝတံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ သစ္စံ အာဟ, ကော မုသာ’’’တိ?
‘‘အလဉှိ တေ, ဂါမဏိ, ကင္ခိတုံ, အလံ ဝိစိကိစ္ဆိတုံ။ ကင်္ခနီယေ စ ပန တေ ဌာနေ ဝိစိကိစ္ဆာ ဥပ္ပန္နာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ ပသန္နောဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ။ ပဟောတိ မေ ဘဂဝါ တထာ ဓမ္မံ ဒေသေတုံ ယထာဟံ ဣမံ ကင်္ခါဓမ္မံ ပဇဟေယျ’’န္တိ။
‘‘အတ္ထိ, ဂါမဏိ, ဓမ္မသမာဓိ။ တတြ စေ တွံ စိတ္တသမာဓိံ ပဋိလဘေယျာသိ။ ဧဝံ တွံ ဣမံ ကင်္ခါဓမ္မံ ပဇဟေယျာသိ။ ကတမော စ, ဂါမဏိ, ဓမ္မသမာဓိ? ဣဓ, ဂါမဏိ, အရိယသာဝကော ပါဏာတိပါတံ ပဟာယ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, အဒိန္နာဒါနံ ပဟာယ အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရံ ပဟာယ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, မုသာဝါဒံ ပဟာယ မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ပိသုဏံ ဝါစံ ပဟာယ ပိသုဏာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ , ဖရုသံ ဝါစံ ပဟာယ ဖရုသာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, သမ္ဖပ္ပလာပံ ပဟာယ သမ္ဖပ္ပလာပါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, အဘိဇ္ဈံ ပဟာယ အနဘိဇ္ဈာလု ဟောတိ, ဗျာပါဒပဒေါသံ ပဟာယ အဗျာပန္နစိတ္တော ဟောတိ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိံ ပဟာယ သမ္မာဒိဋ္ဌိကော ဟောတိ။
‘‘သ ခေါ သော, ဂါမဏိ, အရိယသာဝကော ဧဝံ ဝိဂတာဘိဇ္ဈော ဝိဂတဗျာပါဒေါ အသမ္မူဠ္ဟော သမ္ပဇာနော ပဋိဿတော မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ, တထာ ဒုတိယံ, တထာ တတိယံ, တထာ စတုတ္ထံ, ဣတိ ဥဒ္ဓမဓေါ တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ သော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ယွာယံ သတ္ထာ ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – နတ္ထိ ဒိန္နံ, နတ္ထိ ယိဋ္ဌံ, နတ္ထိ ဟုတံ, နတ္ထိ သုကတဒုက္ကဋာနံ ကမ္မာနံ ဖလံ ဝိပါကော, နတ္ထိ အယံ လောကော, နတ္ထိ ပရော လောကော, နတ္ထိ မာတာ, နတ္ထိ ပိတာ, နတ္ထိ သတ္တာ ဩပပါတိကာ, နတ္ထိ လောကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ, သမ္မဂ္ဂတာ သမ္မာပဋိပန္နာ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီ’တိ။ ‘သစေ တဿ ဘောတော သတ္ထုနော သစ္စံ ဝစနံ, အပဏ္ဏကတာယ မယှံ, ယွာဟံ [ယောဟံ (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)] န ကိဉ္စိ [ကဉ္စိ (?)] ဗျာဗာဓေမိ တသံ ဝါ ထာဝရံ ဝါ? ဥဘယမေတ္ထ [ဥဘယတ္ထ မေ (?) မ. နိ. ၂.၉၅ ပါဠိယာ သံသန္ဒေတဗ္ဗံ] ကဋဂ္ဂါဟော, ယံ စမှိ ကာယေန သံဝုတော ဝါစာယ သံဝုတော မနသာ သံဝုတော, ယဉ္စ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇိဿာမီ’တိ [ပရံ မရဏာ န ဥပပဇ္ဇိဿာမီတိ (?)]။ တဿ ပါမောဇ္ဇံ ဇာယတိ။ ပမုဒိတဿ ဣတိ ဇာယတိ။ ဣတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ။ ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒယတိ။ သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ။ အယံ ခေါ, ဂါမဏိ, ဓမ္မသမာဓိ ။ တတြ စေ တွံ စိတ္တသမာဓိံ ပဋိလဘေယျာသိ, ဧဝံ တွံ ဣမံ ကင်္ခါဓမ္မံ ပဇဟေယျာသိ။
‘‘သ ခေါ သော, ဂါမဏိ, အရိယသာဝကော ဧဝံ ဝိဂတာဘိဇ္ဈော ဝိဂတဗျာပါဒေါ အသမ္မူဠ္ဟော သမ္ပဇာနော ပဋိဿတော မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ, တထာ ဒုတိယံ, တထာ တတိယံ, တထာ စတုတ္ထံ, ဣတိ ဥဒ္ဓမဓေါ တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ သော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ယွာယံ သတ္ထာ ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – အတ္ထိ ဒိန္နံ, အတ္ထိ ယိဋ္ဌံ, အတ္ထိ ဟုတံ, အတ္ထိ သုကတဒုက္ကဋာနံ ကမ္မာနံ ဖလံ ဝိပါကော, အတ္ထိ အယံ လောကော, အတ္ထိ ပရော လောကော, အတ္ထိ မာတာ, အတ္ထိ ပိတာ, အတ္ထိ သတ္တာ ဩပပါတိကာ, အတ္ထိ လောကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ, သမ္မဂ္ဂတာ သမ္မာပဋိပန္နာ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီ’တိ။ ‘သစေ တဿ ဘောတော သတ္ထုနော သစ္စံ ဝစနံ, အပဏ္ဏကတာယ မယှံ, ယွာဟံ န ကိဉ္စိ ဗျာဗာဓေမိ တသံ ဝါ ထာဝရံ ဝါ? ဥဘယမေတ္ထ ကဋဂ္ဂါဟော, ယံ စမှိ ကာယေန သံဝုတော ဝါစာယ သံဝုတော မနသာ သံဝုတော, ယဉ္စ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇိဿာမီ’တိ။ တဿ ပါမောဇ္ဇံ ဇာယတိ။ ပမုဒိတဿ ဣတိ ဇာယတိ။ ဣတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ။ ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒယတိ။ သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ။ အယံ ခေါ, ဂါမဏိ, ဓမ္မသမာဓိ။ တတြ စေ တွံ စိတ္တသမာဓိံ ပဋိလဘေယျာသိ, ဧဝံ တွံ ဣမံ ကင်္ခါဓမ္မံ ပဇဟေယျာသိ။
‘‘သ ခေါ သော, ဂါမဏိ, အရိယသာဝကော ဧဝံ ဝိဂတာဘိဇ္ဈော ဝိဂတဗျာပါဒေါ အသမ္မူဠ္ဟော သမ္ပဇာနော ပဋိဿတော မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ, တထာ ဒုတိယံ, တထာ တတိယံ, တထာ စတုတ္ထံ, ဣတိ ဥဒ္ဓမဓေါ တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ သော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ယွာယံ သတ္ထာ ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ကရောတော ကာရယတော, ဆိန္ဒတော ဆေဒါပယတော, ပစတော ပါစာပယတော, သောစယတော သောစာပယတော, ကိလမတော ကိလမာပယတော, ဖန္ဒတော ဖန္ဒာပယတော, ပါဏမတိပါတယတော, အဒိန္နံ အာဒိယတော, သန္ဓိံ ဆိန္ဒတော, နိလ္လောပံ ဟရတော, ဧကာဂါရိကံ ကရောတော, ပရိပန္ထေ တိဋ္ဌတော, ပရဒါရံ ဂစ္ဆတော, မုသာ ဘဏတော, ကရောတော န ကရီယတိ ပါပံ။ ခုရပရိယန္တေန စေပိ စက္ကေန ယော ဣမိဿာ ပထဝိယာ ပါဏေ ဧကံ မံသခလံ ဧကံ မံသပုဉ္ဇံ ကရေယျ, နတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပါပံ, နတ္ထိ ပါပဿ အာဂမော။ ဒက္ခိဏဉ္စေပိ ဂင်္ဂါယ တီရံ ဂစ္ဆေယျ ဟနန္တော ဃာတေန္တော ဆိန္ဒန္တော ဆေဒါပေန္တော ပစန္တော ပါစာပေန္တော, နတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပါပံ, နတ္ထိ ပါပဿ အာဂမော။ ဥတ္တရဉ္စေပိ ဂင်္ဂါယ တီရံ ဂစ္ဆေယျ ဒဒန္တော ဒါပေန္တော, ယဇန္တော ယဇာပေန္တော, နတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပုညံ, နတ္ထိ ပုညဿ အာဂမော။ ဒါနေန ဒမေန သံယမေန သစ္စဝဇ္ဇေန နတ္ထိ ပုညံ, နတ္ထိ ပုညဿ အာဂမော’တိ။ ‘သစေ တဿ ဘောတော သတ္ထုနော သစ္စံ ဝစနံ, အပဏ္ဏကတာယ မယှံ, ယွာဟံ န ကိဉ္စိ ဗျာဗာဓေမိ တသံ ဝါ ထာဝရံ ဝါ? ဥဘယမေတ္ထ ကဋဂ္ဂါဟော, ယံ စမှိ ကာယေန သံဝုတော ဝါစာယ သံဝုတော မနသာ သံဝုတော, ယဉ္စ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇိဿာမီ’တိ [ပရံ မရဏာ န ဥပပဇ္ဇိဿာမီတိ (?)]။ တဿ ပါမောဇ္ဇံ ဇာယတိ။ ပမုဒိတဿ ဣတိ ဇာယတိ။ ဣတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ။ ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒယတိ။ သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ။ အယံ ခေါ, ဂါမဏိ, ဓမ္မသမာဓိ တတြ စေ တွံ စိတ္တသမာဓိံ ပဋိလဘေယျာသိ, ဧဝံ တွံ ဣမံ ကင်္ခါဓမ္မံ ပဇဟေယျာသိ။
‘‘သ ခေါ သော, ဂါမဏိ, အရိယသာဝကော ဧဝံ ဝိဂတာဘိဇ္ဈော ဝိဂတဗျာပါဒေါ အသမ္မူဠ္ဟော သမ္ပဇာနော ပဋိဿတော မေတ္တာသဟဂတေ စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ, တထာ ဒုတိယံ, တထာ တတိယံ, တထာ စတုတ္ထံ, ဣတိ ဥဒ္ဓမဓေါ တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ သော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ယွာယံ သတ္ထာ ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ကရောတော ကာရယတော, ဆိန္ဒတော ဆေဒါပယတော, ပစတော ပါစာပယတော, သောစယတော သောစာပယတော, ကိလမတော ကိလမာပယတော, ဖန္ဒတော ဖန္ဒာပယတော, ပါဏမတိပါတယတော, အဒိန္နံ အာဒိယတော, သန္ဓိံ ဆိန္ဒတော, နိလ္လောပံ ဟရတော, ဧကာဂါရိကံ ကရောတော, ပရိပန္ထေ တိဋ္ဌတော, ပရဒါရံ ဂစ္ဆတော, မုသာ ဘဏတော, ကရောတော ကရီယတိ ပါပံ။ ခုရပရိယန္တေန စေပိ စက္ကေန ယော ဣမိဿာ ပထဝိယာ ပါဏေ ဧကံ မံသခလံ ဧကံ မံသပုဉ္ဇံ ကရေယျ, အတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပါပံ, အတ္ထိ ပါပဿ အာဂမော။ ဒက္ခိဏဉ္စေပိ ဂင်္ဂါယ တီရံ ဂစ္ဆေယျ ဟနန္တော ဃာတေန္တော ဆိန္ဒန္တော ဆေဒါပေန္တော ပစန္တော ပါစာပေန္တော, အတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပါပံ, အတ္ထိ ပါပဿ အာဂမော။ ဥတ္တရဉ္စေပိ ဂင်္ဂါယ တီရံ ဂစ္ဆေယျ ဒဒန္တော ဒါပေန္တော, ယဇန္တော ယဇာပေန္တော, အတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပုညံ, အတ္ထိ ပုညဿ အာဂမော။ ဒါနေန ဒမေန သံယမေန သစ္စဝဇ္ဇေန အတ္ထိ ပုညံ အတ္ထိ ပုညဿ အာဂမောတိ။ သစေ တဿ ဘောတော သတ္ထုနော သစ္စံ ဝစနံ, အပဏ္ဏကတာယ မယှံ, ယွာဟံ န ကိဉ္စိ ဗျာဗာဓေမိ တသံ ဝါ ထာဝရံ ဝါ? ဥဘယမေတ္ထ ကဋဂ္ဂါဟော, ယံ စမှိ ကာယေန သံဝုတော ဝါစာယ သံဝုတော မနသာ သံဝုတော, ယဉ္စ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇိဿာမီ’တိ။ တဿ ပါမောဇ္ဇံ ဇာယတိ။ ပမုဒိတဿ ဣတိ ဇာယတိ။ ဣတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ။ ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒယတိ။ သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ။ အယံ ခေါ, ဂါမဏိ, ဓမ္မသမာဓိ။ တတြ စေ တွံ စိတ္တသမာဓိံ ပဋိလဘေယျာသိ, ဧဝံ တွံ ဣမံ ကင်္ခါဓမ္မံ ပဇဟေယျာသိ။
‘‘သ ခေါ သော, ဂါမဏိ, အရိယသာဝကော ဧဝံ ဝိဂတာဘိဇ္ဈော ဝိဂတဗျာပါဒေါ အသမ္မူဠ္ဟော သမ္ပဇာနော ပဋိဿတော ကရုဏာသဟဂတေ စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ပေ.။ မုဒိတာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ပေ.။။
‘‘သ ခေါ သော, ဂါမဏိ, အရိယသာဝကော ဧဝံ ဝိဂတာဘိဇ္ဈော ဝိဂတဗျာပါဒေါ အသမ္မူဠ္ဟော သမ္ပဇာနော ပဋိဿတော ဥပေက္ခာသဟဂတေ စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ, တထာ ဒုတိယံ, တထာ တတိယံ, တထာ စတုတ္ထံ, ဣတိ ဥဒ္ဓမဓေါ တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ သော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ယွာယံ သတ္ထာ ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – နတ္ထိ ဒိန္နံ, နတ္ထိ ယိဋ္ဌံ, နတ္ထိ ဟုတံ နတ္ထိ သုကတဒုက္ကဋာနံ ကမ္မာနံ ဖလံ ဝိပါကော, နတ္ထိ အယံ လောကော နတ္ထိ ပရော လောကော, နတ္ထိ မာတာ နတ္ထိ ပိတာ နတ္ထိ သတ္တာ ဩပပါတိကာ, နတ္ထိ လောကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ သမ္မဂ္ဂတာ သမ္မာပဋိပန္နာ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီတိ။ သစေ တဿ ဘောတော သတ္ထုနော သစ္စံ ဝစနံ, အပဏ္ဏကတာယ မယှံ, ယွာဟံ န ကိဉ္စိ ဗျာဗာဓေမိ တသံ ဝါ ထာဝရံ ဝါ? ဥဘယမေတ္ထ ကဋဂ္ဂါဟော, ယံ စမှိ ကာယေန သံဝုတော ဝါစာယ သံဝုတော မနသာ သံဝုတော , ယဉ္စ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇိဿာမီ’တိ။ တဿ ပါမောဇ္ဇံ ဇာယတိ။ ပမုဒိတဿ ဣတိ ဇာယတိ။ ဣတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ။ ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒယတိ။ သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ။ အယံ ခေါ, ဂါမဏိ, ဓမ္မသမာဓိ။ တတြ စေ တွံ စိတ္တသမာဓိံ ပဋိလဘေယျာသိ, ဧဝံ တွံ ဣမံ ကင်္ခါဓမ္မံ ပဇဟေယျာသိ။
‘‘သ ခေါ သော, ဂါမဏိ, အရိယသာဝကော ဧဝံ ဝိဂတာဘိဇ္ဈော ဝိဂတဗျာပါဒေါ အသမ္မူဠ္ဟော သမ္ပဇာနော ပဋိဿတော ဥပေက္ခာသဟဂတေ စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ, တထာ ဒုတိယံ, တထာ တတိယံ, တထာ စတုတ္ထံ, ဣတိ ဥဒ္ဓမဓေါ တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ သော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ယွာယံ သတ္ထာ ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – အတ္ထိ ဒိန္နံ, အတ္ထိ ယိဋ္ဌံ, အတ္ထိ ဟုတံ, အတ္ထိ သုကတဒုက္ကဋာနံ ကမ္မာနံ ဖလံ ဝိပါကော, အတ္ထိ အယံ လောကော အတ္ထိ ပရော လောကော, အတ္ထိ မာတာ အတ္ထိ ပိတာ အတ္ထိ သတ္တာ ဩပပါတိကာ, အတ္ထိ လောကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ သမ္မဂ္ဂတာ သမ္မာပဋိပန္နာ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီတိ။ သစေ တဿ ဘောတော သတ္ထုနော သစ္စံ ဝစနံ, အပဏ္ဏကတာယ မယှံ, ယွာဟံ န ကိဉ္စိ ဗျာဗာဓေမိ တသံ ဝါ ထာဝရံ ဝါ? ဥဘယမေတ္ထ ကဋဂ္ဂါဟော, ယံ စမှိ ကာယေန သံဝုတော ဝါစာယ သံဝုတော မနသာ သံဝုတော, ယဉ္စ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇိဿာမီ’တိ။ တဿ ပါမောဇ္ဇံ ဇာယတိ။ ပမုဒိတဿ ဣတိ ဇာယတိ။ ဣတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ။ ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒယတိ။ သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ။ အယံ ခေါ, ဂါမဏိ, ဓမ္မသမာဓိ။ တတြ စေ တွံ စိတ္တသမာဓိံ ပဋိလဘေယျာသိ, ဧဝံ တွံ ဣမံ ကင်္ခါဓမ္မံ ပဇဟေယျာသိ။
‘‘သ ခေါ သော, ဂါမဏိ, အရိယသာဝကော ဧဝံ ဝိဂတာဘိဇ္ဈော ဝိဂတဗျာပါဒေါ အသမ္မူဠ္ဟော သမ္ပဇာနော ပဋိဿတော ဥပေက္ခာသဟဂတေ စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ, တထာ ဒုတိယံ, တထာ တတိယံ, တထာ စတုတ္ထံ, ဣတိ ဥဒ္ဓမဓေါ တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ သော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ယွာယံ သတ္ထာ ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ကရောတော ကာရယတော, ဆေဒတော ဆေဒါပယတော, ပစတော ပါစာပယတော, သောစယတော သောစာပယတော, ကိလမတော ကိလမာပယတော, ဖန္ဒတော ဖန္ဒာပယတော, ပါဏမတိပါတယတော, အဒိန္နံ အာဒိယတော, သန္ဓိံ ဆိန္ဒတော, နိလ္လောပံ ဟရတော, ဧကာဂါရိကံ ကရောတော, ပရိပန္ထေ တိဋ္ဌတော, ပရဒါရံ ဂစ္ဆတော, မုသာ ဘဏတော, ကရောတော န ကရီယတိ ပါပံ ။ ခုရပရိယန္တေန စေပိ စက္ကေန ယော ဣမိဿာ ပထဝိယာ ပါဏေ ဧကံ မံသခလံ ဧကံ မံသပုဉ္ဇံ ကရေယျ, နတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပါပံ, နတ္ထိ ပါပဿ အာဂမော။ ဒက္ခိဏဉ္စေပိ ဂင်္ဂါယ တီရံ ဂစ္ဆေယျ ဟနန္တော ဃာတေန္တော ဆိန္ဒန္တော ဆေဒါပေန္တော ပစန္တော ပါစာပေန္တော, နတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပါပံ, နတ္ထိ ပါပဿ အာဂမော။ ဥတ္တရဉ္စေပိ ဂင်္ဂါယ တီရံ ဂစ္ဆေယျ ဒဒန္တော ဒါပေန္တော, ယဇန္တော ယဇာပေန္တော, နတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပုညံ, နတ္ထိ ပုညဿ အာဂမော။ ဒါနေန ဒမေန သံယမေန သစ္စဝဇ္ဇေန နတ္ထိ ပုညံ, နတ္ထိ ပုညဿ အာဂမော’တိ။ ‘သစေ တဿ ဘောတော သတ္ထုနော သစ္စံ ဝစနံ, အပဏ္ဏကတာယ မယှံ, ယွာဟံ န ကိဉ္စိ ဗျာဗာဓေမိ တသံ ဝါ ထာဝရံ ဝါ? ဥဘယမေတ္ထ ကဋဂ္ဂါဟော, ယံ စမှိ ကာယေန သံဝုတော ဝါစာယ သံဝုတော မနသာ သံဝုတော, ယဉ္စ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇိဿာမီ’တိ။ တဿ ပါမောဇ္ဇံ ဇာယတိ။ ပမုဒိတဿ ဣတိ ဇာယတိ။ ဣတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ။ ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒယတိ။ သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ။ အယံ ခေါ, ဂါမဏိ, ဓမ္မသမာဓိ။ တတြ စေ တွံ စိတ္တသမာဓိံ ပဋိလဘေယျာသိ, ဧဝံ တွံ ဣမံ ကင်္ခါဓမ္မံ ပဇဟေယျာသိ။
‘‘သ ခေါ သော, ဂါမဏိ, အရိယသာဝကော ဧဝံ ဝိဂတာဘိဇ္ဈော ဝိဂတဗျာပါဒေါ အသမ္မူဠ္ဟော သမ္ပဇာနော ပဋိဿတော ဥပေက္ခာသဟဂတေ စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ, တထာ ဒုတိယံ, တထာ တတိယံ, တထာ စတုတ္ထံ, ဣတိ ဥဒ္ဓမဓေါ တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ သော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ယွာယံ သတ္ထာ ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ကရောတော ကာရယတော, ဆိန္ဒတော ဆေဒါပယတော, ပစတော ပါစာပယတော, သောစယတော သောစာပယတော, ကိလမတော ကိလမာပယတော, ဖန္ဒတော ဖန္ဒာပယတော, ပါဏမတိပါတယတော, အဒိန္နံ အာဒိယတော, သန္ဓိံ ဆိန္ဒတော, နိလ္လောပံ ဟရတော, ဧကာဂါရိကံ ကရောတော, ပရိပန္ထေ တိဋ္ဌတော, ပရဒါရံ ဂစ္ဆတော, မုသာ ဘဏတော, ကရောတော ကရီယတိ ပါပံ။ ခုရပရိယန္တေန စေပိ စက္ကေန ယော ဣမိဿာ ပထဝိယာ ပါဏေ ဧကံ မံသခလံ ဧကံ မံသပုဉ္ဇံ ကရေယျ, အတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပါပံ, အတ္ထိ ပါပဿ အာဂမော။ ဒက္ခိဏဉ္စေပိ ဂင်္ဂါယ တီရံ ဂစ္ဆေယျ ဟနန္တော ဃာတေန္တော ဆိန္ဒန္တော ဆေဒါပေန္တော ပစန္တော ပါစာပေန္တော, အတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပါပံ, အတ္ထိ ပါပဿ အာဂမော။ ဥတ္တရဉ္စေပိ ဂင်္ဂါယ တီရံ ဂစ္ဆေယျ ဒဒန္တော ဒါပေန္တော, ယဇန္တော ယဇာပေန္တော, အတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပုညံ, အတ္ထိ ပုညဿ အာဂမော။ ဒါနေန ဒမေန သံယမေန သစ္စဝဇ္ဇေန အတ္ထိ ပုညံ, အတ္ထိ ပုညဿ အာဂမော’တိ။ ‘သစေ တဿ ဘောတော သတ္ထုနော သစ္စံ ဝစနံ, အပဏ္ဏကတာယ မယှံ, ယွာဟံ န ကိဉ္စိ ဗျာဗာဓေမိ တသံ ဝါ ထာဝရံ ဝါ? ဥဘယမေတ္ထ ကဋဂ္ဂါဟော, ယံ စမှိ ကာယေန သံဝုတော ဝါစာယ သံဝုတော မနသာ သံဝုတော, ယဉ္စ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇိဿာမီ’တိ။ တဿ ပါမောဇ္ဇံ ဇာယတိ။ ပမုဒိတဿ ဣတိ ဇာယတိ။ ဣတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ။ ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒယတိ။ သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ။ အယံ ခေါ, ဂါမဏိ, ဓမ္မသမာဓိ။ တတြ စေ တွံ စိတ္တသမာဓိံ ပဋိလဘေယျာသိ, ဧဝံ တွံ ဣမံ ကင်္ခါဓမ္မံ ပဇဟေယျာသီ’’တိ။
ဧဝံ ဝုတ္တေ, ပါဋလိယော ဂါမဏိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ, အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ။ပေ.။ အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။ တေရသမံ။
ဂါမဏိသံယုတ္တံ သမတ္တံ။
တဿုဒ္ဒါနံ –
စဏ္ဍော ပုဋော ယောဓါဇီဝေါ၊ ဟတ္ထဿော အသိဗန္ဓကော။
ဒေသနာ သင်္ခကုလံ မဏိစူဠံ၊ ဘဒြရာသိယပါဋလီတိ။