သာရိပုတ္တသံယုတ္တံ

၇. သာရိပုတ္တသံယုတ္တံ

၁. ဝိဝေကဇသုတ္တံ

၃၃၂. ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော ယေန အန္ဓဝနံ တေနုပသင်္ကမိ ဒိဝါဝိဟာရာယ။ အန္ဓဝနံ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ ဒိဝါဝိဟာရံ နိသီဒိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ယေန ဇေတဝနံ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမော တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဝိပ္ပသန္နာနိ ခေါ တေ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ဣန္ဒ္ရိယာနိ; ပရိသုဒ္ဓေါ မုခဝဏ္ဏော ပရိယောဒါတော။ ကတမေနာယသ္မာ သာရိပုတ္တော အဇ္ဇ ဝိဟာရေန ဝိဟာသီ’’တိ?

‘‘ဣဓါဟံ, အာဝုသော, ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ဣတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ။ တဿ မယှံ, အာဝုသော, န ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ပဌမံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမီ’တိ ဝါ ‘အဟံ ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နော’တိ ဝါ ‘အဟံ ပဌမာ ဈာနာ ဝုဋ္ဌိတော’တိ ဝါ’’တိ။ ‘‘တထာ ဟိ ပနာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဒီဃရတ္တံ အဟင်္ကာရမမင်္ကာရမာနာနုသယာ သုသမူဟတာ။ တသ္မာ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ န ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ပဌမံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမီ’တိ ဝါ ‘အဟံ ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နော’တိ ဝါ ‘အဟံ ပဌမာ ဈာနာ ဝုဋ္ဌိတော’တိ ဝါ’’တိ။ ပဌမံ။

၂. အဝိတက္ကသုတ္တံ

၃၃၃. သာဝတ္ထိနိဒါနံ ။ အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော။ပေ.။ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဝိပ္ပသန္နာနိ ခေါ တေ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ဣန္ဒ္ရိယာနိ; ပရိသုဒ္ဓေါ မုခဝဏ္ဏော ပရိယောဒါတော။ ကတမေနာယသ္မာ သာရိပုတ္တော အဇ္ဇ ဝိဟာရေန ဝိဟာသီ’’တိ?

‘‘ဣဓါဟံ , အာဝုသော, ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိဇံ ဣတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ။ တဿ မယှံ, အာဝုသော, န ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ဒုတိယံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမီ’တိ ဝါ ‘အဟံ ဒုတိယံ ဈာနံ သမာပန္နော’တိ ဝါ ‘အဟံ ဒုတိယာ ဈာနာ ဝုဋ္ဌိတော’တိ ဝါ’’တိ။ ‘‘တထာ ဟိ ပနာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဒီဃရတ္တံ အဟင်္ကာရမမင်္ကာရမာနာနုသယာ သုသမူဟတာ။ တသ္မာ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ န ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ဒုတိယံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမီ’တိ ဝါ ‘အဟံ ဒုတိယံ ဈာနံ သမာပန္နော’တိ ဝါ ‘အဟံ ဒုတိယာ ဈာနာ ဝုဋ္ဌိတော’တိ ဝါ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃. ဣတိသုတ္တံ

၃၃၄. သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော။ပေ.။ ‘‘ဝိပ္ပသန္နာနိ ခေါ တေ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ဣန္ဒ္ရိယာနိ; ပရိသုဒ္ဓေါ မုခဝဏ္ဏော ပရိယောဒါတော။ ကတမေနာယသ္မာ သာရိပုတ္တော အဇ္ဇ ဝိဟာရေန ဝိဟာသီ’’တိ?

‘‘ဣဓါဟံ, အာဝုသော, ဣတိယာ စ ဝိရာဂါ ဥပေက္ခကော စ ဝိဟာသိံ သတော စ သမ္ပဇာနော သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေမိ; ယံ တံ အရိယာ အာစိက္ခန္တိ ‘ဥပေက္ခကော သတိမာ သုခဝိဟာရီ’တိ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ။ တဿ မယှံ, အာဝုသော, န ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ တတိယံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမီ’တိ ဝါ ‘အဟံ တတိယံ ဈာနံ သမာပန္နော’တိ ဝါ ‘အဟံ တတိယာ ဈာနာ ဝုဋ္ဌိတော’တိ ဝါ’’တိ။ ‘‘တထာ ဟိ ပနာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဒီဃရတ္တံ အဟင်္ကာရမမင်္ကာရမာနာနုသယာ သုသမူဟတာ။ တသ္မာ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ န ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ တတိယံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမီ’တိ ဝါ ‘အဟံ တတိယံ ဈာနံ သမာပန္နော’တိ ဝါ ‘အဟံ တတိယာ ဈာနာ ဝုဋ္ဌိတော’တိ ဝါ’’တိ။ တတိယံ။

၄. ဥပေက္ခာသုတ္တံ

၃၃၅. သာဝတ္ထိနိဒါနံ ။ အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော။ပေ.။ ‘‘ဝိပ္ပသန္နာနိ ခေါ တေ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ဣန္ဒ္ရိယာနိ; ပရိသုဒ္ဓေါ မုခဝဏ္ဏော ပရိယောဒါတော။ ကတမေနာယသ္မာ သာရိပုတ္တော အဇ္ဇ ဝိဟာရေန ဝိဟာသီ’’တိ?

‘‘ဣဓါဟံ, အာဝုသော, သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ။ တဿ မယှံ, အာဝုသော, န ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမီ’တိ ဝါ ‘အဟံ စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပန္နော’တိ ဝါ ‘အဟံ စတုတ္ထာ ဈာနာ ဝုဋ္ဌိတော’တိ ဝါ’’တိ။ ‘‘တထာ ဟိ ပနာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဒီဃရတ္တံ အဟင်္ကာရမမင်္ကာရမာနာနုသယာ သုသမူဟတာ။ တသ္မာ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ န ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမီ’တိ ဝါ ‘အဟံ စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပန္နော’တိ ဝါ ‘အဟံ စတုတ္ထာ ဈာနာ ဝုဋ္ဌိတော’တိ ဝါ’’တိ။ စတုတ္ထံ။

၅. အာကာသာနဉ္စာယတနသုတ္တံ

၃၃၆. သာဝတ္ထိနိဒါနံ ။ အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော။ပေ.။ ‘‘ဣဓါဟံ, အာဝုသော, သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမာ နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ အနန္တော အာကာသောတိ အာကာသာနဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ။ပေ.။ ဝုဋ္ဌိတောတိ ဝါ’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆. ဝိညာဏဉ္စာယတနသုတ္တံ

၃၃၇. သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော။ပေ.။ ‘‘ဣဓါဟံ, အာဝုသော, သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ အနန္တံ ဝိညာဏန္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ။ပေ.။ ဝုဋ္ဌိတောတိ ဝါ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇. အာကိဉ္စညာယတနသုတ္တံ

၃၃၈. သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော။ပေ.။ ‘‘ဣဓါဟံ, အာဝုသော, သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ, နတ္ထိ ကိဉ္စီတိ အာကိဉ္စညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ။ပေ.။ ဝုဋ္ဌိတောတိ ဝါ’’တိ။ သတ္တမံ။

၈. နေဝသညာနာသညာယတနသုတ္တံ

၃၃၉. သာဝတ္ထိနိဒါနံ ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော။ပေ.။ ‘‘ဣဓါဟံ, အာဝုသော, အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ။ပေ.။ ဝုဋ္ဌိတောတိ ဝါ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉. နိရောဓသမာပတ္တိသုတ္တံ

၃၄၀. သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော။ပေ.။ ။ ‘‘ဣဓါဟံ, အာဝုသော, သဗ္ဗသော နေဝသညာနာသညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ။ တဿ မယှံ, အာဝုသော, န ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ သမာပဇ္ဇာမီ’တိ ဝါ ‘အဟံ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ သမာပန္နော’တိ ဝါ ‘အဟံ သညာဝေဒယိတနိရောဓါ ဝုဋ္ဌိတော’တိ ဝါ’’တိ။ ‘‘တထာ ဟိ ပနာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဒီဃရတ္တံ အဟင်္ကာရမမင်္ကာရမာနာနုသယာ သုသမူဟတာ။ တသ္မာ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ န ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ သမာပဇ္ဇာမီ’တိ ဝါ ‘အဟံ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ သမာပန္နော’တိ ဝါ ‘အဟံ သညာဝေဒယိတနိရောဓါ ဝုဋ္ဌိတော’တိ ဝါ’’တိ။ နဝမံ။

၁၀. သူစိမုခီသုတ္တံ

၃၄၁. ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ရာဇဂဟေ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ ရာဇဂဟေ သပဒါနံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ တံ ပိဏ္ဍပါတံ အညတရံ ကုဋ္ဋမူလံ [ကုဍ္ဍမူလံ (သီ. သျာ. ကံ.), ကုဍ္ဍံ (ဣ.)] နိဿာယ ပရိဘုဉ္ဇတိ။ အထ ခေါ သူစိမုခီ ပရိဗ္ဗာဇိကာ ယေနာယသ္မာ သာရိပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ကိံ နု ခေါ, သမဏ, အဓေါမုခေါ ဘုဉ္ဇသီ’’တိ? ‘‘န ခွါဟံ, ဘဂိနိ, အဓေါမုခေါ ဘုဉ္ဇာမီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, သမဏ, ဥဗ္ဘမုခေါ [ဥဒ္ဓံမုခေါ (သီ. အဋ္ဌ.)] ဘုဉ္ဇသီ’’တိ? ‘‘န ခွါဟံ, ဘဂိနိ, ဥဗ္ဘမုခေါ ဘုဉ္ဇာမီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, သမဏ, ဒိသာမုခေါ ဘုဉ္ဇသီ’’တိ? ‘‘န ခွါဟံ, ဘဂိနိ, ဒိသာမုခေါ ဘုဉ္ဇာမီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, သမဏ, ဝိဒိသာမုခေါ ဘုဉ္ဇသီ’’တိ? ‘‘န ခွါဟံ, ဘဂိနိ, ဝိဒိသာမုခေါ ဘုဉ္ဇာမီ’’တိ။

‘‘‘ကိံ နု, သမဏ, အဓေါမုခေါ ဘုဉ္ဇသီ’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘န ခွါဟံ, ဘဂိနိ, အဓေါမုခေါ ဘုဉ္ဇာမီ’တိ ဝဒေသိ။ ‘တေန ဟိ, သမဏ, ဥဗ္ဘမုခေါ ဘုဉ္ဇသီ’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘န ခွါဟံ, ဘဂိနိ, ဥဗ္ဘမုခေါ ဘုဉ္ဇာမီ’တိ ဝဒေသိ။ ‘တေန ဟိ, သမဏ, ဒိသာမုခေါ ဘုဉ္ဇသီ’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘န ခွါဟံ, ဘဂိနိ, ဒိသာမုခေါ ဘုဉ္ဇာမီ’တိ ဝဒေသိ။ ‘တေန ဟိ, သမဏ, ဝိဒိသာမုခေါ ဘုဉ္ဇသီ’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘န ခွါဟံ, ဘဂိနိ, ဝိဒိသာမုခေါ ဘုဉ္ဇာမီ’တိ ဝဒေသိ’’။

‘‘ကထဉ္စရဟိ , သမဏ, ဘုဉ္ဇသီ’’တိ? ‘‘ယေ ဟိ ကေစိ, ဘဂိနိ, သမဏဗြာဟ္မဏာ [သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ (သီ.) နိဂမနဝါက္ယေ ပန သဗ္ဗတ္ထာပိ သမာသောယေဝ ဒိဿတိ] ဝတ္ထုဝိဇ္ဇာတိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာယ မိစ္ဆာဇီဝေန ဇီဝိကံ [ဇီဝိတံ (က.)] ကပ္ပေန္တိ, ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ဘဂိနိ, သမဏဗြာဟ္မဏာ ‘အဓေါမုခါ ဘုဉ္ဇန္တီ’တိ။ ယေ ဟိ ကေစိ, ဘဂိနိ, သမဏဗြာဟ္မဏာ နက္ခတ္တဝိဇ္ဇာတိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာယ မိစ္ဆာဇီဝေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေန္တိ, ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ဘဂိနိ, သမဏဗြာဟ္မဏာ ‘ဥဗ္ဘမုခါ ဘုဉ္ဇန္တီ’တိ။ ယေ ဟိ ကေစိ, ဘဂိနိ, သမဏဗြာဟ္မဏာ ဒူတေယျပဟိဏဂမနာနုယောဂါယ [။ နုယောဂါ (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.), ။ နုယောဂေန (?)] မိစ္ဆာဇီဝေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေန္တိ, ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ဘဂိနိ, သမဏဗြာဟ္မဏာ ‘ဒိသာမုခါ ဘုဉ္ဇန္တီ’တိ။ ယေ ဟိ ကေစိ, ဘဂိနိ, သမဏဗြာဟ္မဏာ အင်္ဂဝိဇ္ဇာတိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာယ မိစ္ဆာဇီဝေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေန္တိ, ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ဘဂိနိ, သမဏဗြာဟ္မဏာ ‘ဝိဒိသာမုခါ ဘုဉ္ဇန္တီ’’’တိ။

‘‘သော ခွါဟံ, ဘဂိနိ, န ဝတ္ထုဝိဇ္ဇာတိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာယ မိစ္ဆာဇီဝေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေမိ, န နက္ခတ္တဝိဇ္ဇာတိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာယ မိစ္ဆာဇီဝေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေမိ, န ဒူတေယျပဟိဏဂမနာနုယောဂါယ မိစ္ဆာဇီဝေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေမိ, န အင်္ဂဝိဇ္ဇာတိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာယ မိစ္ဆာဇီဝေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေမိ။ ဓမ္မေန ဘိက္ခံ ပရိယေသာမိ; ဓမ္မေန ဘိက္ခံ ပရိယေသိတွာ ဘုဉ္ဇာမီ’’တိ။

အထ ခေါ သူစိမုခီ ပရိဗ္ဗာဇိကာ ရာဇဂဟေ ရထိယာယ ရထိယံ, သိင္ဃာဋကေန သိင္ဃာဋကံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမာရောစေသိ – ‘‘ဓမ္မိကံ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ အာဟာရံ အာဟာရေန္တိ; အနဝဇ္ဇံ [အနဝဇ္ဇေန (က.)] သမဏာ သကျပုတ္တိယာ အာဟာရံ အာဟာရေန္တိ။ ဒေထ သမဏာနံ သကျပုတ္တိယာနံ ပိဏ္ဍ’’န္တိ။ ဒသမံ။

သာရိပုတ္တသံယုတ္တံ သမတ္တံ။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဝိဝေကဇံ အဝိတက္ကံ၊ ဣတိ ဥပေက္ခာ စတုတ္ထကံ။

အာကာသဉ္စေဝ ဝိညာဏံ၊ အာကိဉ္စံ နေဝသညိနာ။

နိရောဓေါ နဝမော ဝုတ္တော၊ ဒသမံ သူစိမုခီ စာတိ။