ကဿပသံယုတ္တံ

၅. ကဿပသံယုတ္တံ

၁. သန္တုဋ္ဌသုတ္တံ

၁၄၄. သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ။ပေ.။ ‘‘သန္တုဋ္ဌာယံ [သန္တုဋ္ဌောယံ (သီ.)], ဘိက္ခဝေ, ကဿပေါ ဣတရီတရေန စီဝရေန, ဣတရီတရစီဝရသန္တုဋ္ဌိယာ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ; န စ စီဝရဟေတု အနေသနံ အပ္ပတိရူပံ အာပဇ္ဇတိ; အလဒ္ဓါ စ စီဝရံ န ပရိတဿတိ; လဒ္ဓါ စ စီဝရံ အဂဓိတော [အဂထိတော (သီ.)] အမုစ္ဆိတော အနဇ္ဈာပန္နော အာဒီနဝဒဿာဝီ နိဿရဏပညော ပရိဘုဉ္ဇတိ’’။

‘‘သန္တုဋ္ဌာယံ, ဘိက္ခဝေ, ကဿပေါ ဣတရီတရေန ပိဏ္ဍပါတေန, ဣတရီတရပိဏ္ဍပါတသန္တုဋ္ဌိယာ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ; န စ ပိဏ္ဍပါတဟေတု အနေသနံ အပ္ပတိရူပံ အာပဇ္ဇတိ; အလဒ္ဓါ စ ပိဏ္ဍပါတံ န ပရိတဿတိ; လဒ္ဓါ စ ပိဏ္ဍပါတံ အဂဓိတော အမုစ္ဆိတော အနဇ္ဈာပန္နော အာဒီနဝဒဿာဝီ နိဿရဏပညော ပရိဘုဉ္ဇတိ။

‘‘သန္တုဋ္ဌာယံ, ဘိက္ခဝေ, ကဿပေါ ဣတရီတရေန သေနာသနေန, ဣတရီတရသေနာသနသန္တုဋ္ဌိယာ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ; န စ သေနာသနဟေတု အနေသနံ အပ္ပတိရူပံ အာပဇ္ဇတိ; အလဒ္ဓါ စ သေနာသနံ န ပရိတဿတိ; လဒ္ဓါ စ သေနာသနံ အဂဓိတော အမုစ္ဆိတော အနဇ္ဈာပန္နော အာဒီနဝဒဿာဝီ နိဿရဏပညော ပရိဘုဉ္ဇတိ။

‘‘သန္တုဋ္ဌာယံ, ဘိက္ခဝေ, ကဿပေါ ဣတရီတရေန ဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရေန, ဣတရီတရဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရသန္တုဋ္ဌိယာ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ; န စ ဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရဟေတု အနေသနံ အပ္ပတိရူပံ အာပဇ္ဇတိ; အလဒ္ဓါ စ ဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရံ န ပရိတဿတိ; လဒ္ဓါ စ ဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရံ အဂဓိတော အမုစ္ဆိတော အနဇ္ဈာပန္နော အာဒီနဝဒဿာဝီ နိဿရဏပညော ပရိဘုဉ္ဇတိ။

‘‘တသ္မာတိဟ , ဘိက္ခဝေ, ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘သန္တုဋ္ဌာ ဘဝိဿာမ ဣတရီတရေန စီဝရေန, ဣတရီတရစီဝရသန္တုဋ္ဌိယာ စ ဝဏ္ဏဝါဒိနော; န စ စီဝရဟေတု အနေသနံ အပ္ပတိရူပံ အာပဇ္ဇိဿာမ; အလဒ္ဓါ စ စီဝရံ န စ ပရိတဿိဿာမ; လဒ္ဓါ စ စီဝရံ အဂဓိတာ အမုစ္ဆိတာ အနဇ္ဈာပန္နာ အာဒီနဝဒဿာဝိနော နိဿရဏပညာ ပရိဘုဉ္ဇိဿာမ’’’။ (ဧဝံ သဗ္ဗံ ကာတဗ္ဗံ)။

‘‘‘သန္တုဋ္ဌာ ဘဝိဿာမ ဣတရီတရေန ပိဏ္ဍပါတေန။ပေ.။ သန္တုဋ္ဌာ ဘဝိဿာမ ဣတရီတရေန သေနာသနေန။ပေ.။ သန္တုဋ္ဌာ ဘဝိဿာမ ဣတရီတရေန ဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရေန, ဣတရီတရဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရသန္တုဋ္ဌိယာ စ ဝဏ္ဏဝါဒိနော; န စ ဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရဟေတု အနေသနံ အပ္ပတိရူပံ အာပဇ္ဇိဿာမ အလဒ္ဓါ စ ဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရံ န ပရိတဿိဿာမ; လဒ္ဓါ စ ဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရံ အဂဓိတာ အမုစ္ဆိတာ အနဇ္ဈာပန္နာ အာဒီနဝဒဿာဝိနော နိဿရဏပညာ ပရိဘုဉ္ဇိဿာမာ’တိ။ ဧဝဉှိ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, သိက္ခိတဗ္ဗံ။ ကဿပေန ဝါ ဟိ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ဩဝဒိဿာမိ ယော ဝါ ပနဿ [ယော ဝါ ပန (သီ.), ယော ဝါ (ဣ.)] ကဿပသဒိသော, ဩဝဒိတေဟိ စ ပန ဝေါ တထတ္တာယ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ။ ပဌမံ။

၂. အနောတ္တပ္ပီသုတ္တံ

၁၄၅. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ စ မဟာကဿပေါ အာယသ္မာ စ သာရိပုတ္တော ဗာရာဏသိယံ ဝိဟရန္တိ ဣသိပတနေ မိဂဒါယေ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ယေနာယသ္မာ မဟာကဿပေါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မတာ မဟာကဿပေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော အာယသ္မန္တံ မဟာကဿပံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဝုစ္စတိ ဟိဒံ, အာဝုသော ကဿပ, အနာတာဣ အနောတ္တပ္ပီ အဘဗ္ဗော သမ္ဗောဓါယ အဘဗ္ဗော နိဗ္ဗာနာယ အဘဗ္ဗော အနုတ္တရဿ ယောဂက္ခေမဿ အဓိဂမာယ; အာတာဣ စ ခေါ ဩတ္တပ္ပီ ဘဗ္ဗော သမ္ဗောဓါယ ဘဗ္ဗော နိဗ္ဗာနာယ ဘဗ္ဗော အနုတ္တရဿ ယောဂက္ခေမဿ အဓိဂမာယာ’’တိ။

‘‘ကိတ္တာဝတာ နု ခေါ, အာဝုသော, အနာတာဣ ဟောတိ အနောတ္တပ္ပီ အဘဗ္ဗော သမ္ဗောဓါယ အဘဗ္ဗော နိဗ္ဗာနာယ အဘဗ္ဗော အနုတ္တရဿ ယောဂက္ခေမဿ အဓိဂမာယ; ကိတ္တာဝတာ စ ပနာဝုသော, အာတာဣ ဟောတိ ဩတ္တပ္ပီ ဘဗ္ဗော သမ္ဗောဓါယ ဘဗ္ဗော နိဗ္ဗာနာယ ဘဗ္ဗော အနုတ္တရဿ ယောဂက္ခေမဿ အဓိဂမာယာ’’တိ? ‘‘ဣဓါဝုသော, ဘိက္ခု ‘အနုပ္ပန္နာ မေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ အနတ္ထာယ သံဝတ္တေယျု’န္တိ န အာတပ္ပံ ကရောတိ, ‘ဥပ္ပန္နာ မေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အပ္ပဟီယမာနာ အနတ္ထာယ သံဝတ္တေယျု’န္တိ န အာတပ္ပံ ကရောတိ, ‘အနုပ္ပန္နာ မေ ကုသလာ ဓမ္မာနုပ္ပဇ္ဇမာနာ အနတ္ထာယ သံဝတ္တေယျု’န္တိ န အာတပ္ပံ ကရောတိ, ‘ဥပ္ပန္နာ မေ ကုသလာ ဓမ္မာ နိရုဇ္ဈမာနာ အနတ္ထာယ သံဝတ္တေယျု’န္တိ န အာတပ္ပံ ကရောတိ။ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, အနာတာဣ ဟောတိ’’။

‘‘ကထဉ္စာဝုသော, အနောတ္တပ္ပီ ဟောတိ? ဣဓါဝုသော, ဘိက္ခု ‘အနုပ္ပန္နာ မေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ အနတ္ထာယ သံဝတ္တေယျု’န္တိ န ဩတ္တပ္ပတိ, ‘ဥပ္ပန္နာ မေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အပ္ပဟီယမာနာ အနတ္ထာယ သံဝတ္တေယျု’န္တိ န ဩတ္တပ္ပတိ, ‘အနုပ္ပန္နာ မေ ကုသလာ ဓမ္မာနုပ္ပဇ္ဇမာနာ အနတ္ထာယ သံဝတ္တေယျု’န္တိ န ဩတ္တပ္ပတိ, ‘ဥပ္ပန္နာ မေ ကုသလာ ဓမ္မာ နိရုဇ္ဈမာနာ အနတ္ထာယ သံဝတ္တေယျု’န္တိ န ဩတ္တပ္ပတိ။ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, အနောတ္တပ္ပီ ဟောတိ။ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, အနာတာဣ အနောတ္တပ္ပီ အဘဗ္ဗော သမ္ဗောဓါယ အဘဗ္ဗော နိဗ္ဗာနာယ အဘဗ္ဗော အနုတ္တရဿ ယောဂက္ခေမဿ အဓိဂမာယ။

‘‘ကထဉ္စာဝုသော, အာတာဣ ဟောတိ? ဣဓါဝုသော, ဘိက္ခု ‘အနုပ္ပန္နာ မေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ အနတ္ထာယ သံဝတ္တေယျု’န္တိ အာတပ္ပံ ကရောတိ, ‘ဥပ္ပန္နာ မေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အပ္ပဟီယမာနာ အနတ္ထာယ သံဝတ္တေယျု’န္တိ အာတပ္ပံ ကရောတိ, အနုပ္ပန္နာ မေ ကုသလာ ဓမ္မာ။ပေ.။ အာတပ္ပံ ကရောတိ။ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, အာတာဣ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စာဝုသော, ဩတ္တပ္ပီ ဟောတိ? ဣဓါဝုသော, ဘိက္ခု ‘အနုပ္ပန္နာ မေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ အနတ္ထာယ သံဝတ္တေယျု’န္တိ ဩတ္တပ္ပတိ, ‘ဥပ္ပန္နာ မေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အပ္ပဟီယမာနာ အနတ္ထာယ သံဝတ္တေယျု’န္တိ ဩတ္တပ္ပတိ, ‘အနုပ္ပန္နာ မေ ကုသလာ ဓမ္မာ အနုပ္ပဇ္ဇမာနာ အနတ္ထာယ သံဝတ္တေယျု’န္တ္န္တ္တိ ဩတ္တပ္ပတိ, ‘ဥပ္ပန္နာ မေ ကုသလာ ဓမ္မာ နိရုဇ္ဈမာနာ အနတ္ထာယ သံဝတ္တေယျု’န္တိ ဩတ္တပ္ပတိ။ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဩတ္တပ္ပီ ဟောတိ။ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, အာတာဣ ဩတ္တပ္ပီ ဘဗ္ဗော သမ္ဗောဓါယ ဘဗ္ဗော နိဗ္ဗာနာယ ဘဗ္ဗော အနုတ္တရဿ ယောဂက္ခေမဿ အဓိဂမာယာ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃. စန္ဒူပမသုတ္တံ

၁၄၆. သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ။ပေ.။ ‘‘စန္ဒူပမာ, ဘိက္ခဝေ, ကုလာနိ ဥပသင်္ကမထ – အပကဿေဝ ကာယံ, အပကဿ စိတ္တံ, နိစ္စနဝကာ ကုလေသု အပ္ပဂဗ္ဘာ [အပ္ပဂဗ္ဗာ (က.)]။ သေယျထာပိ , ဘိက္ခဝေ, ပုရိသော ဇရုဒပါနံ ဝါ ဩလောကေယျ ပဗ္ဗတဝိသမံ ဝါ နဒီဝိဒုဂ္ဂံ ဝါ – အပကဿေဝ ကာယံ, အပကဿ စိတ္တံ; ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စန္ဒူပမာ ကုလာနိ ဥပသင်္ကမထ – အပကဿေဝ ကာယံ, အပကဿ စိတ္တံ, နိစ္စနဝကာ ကုလေသု အပ္ပဂဗ္ဘာ’’။

‘‘ကဿပေါ, ဘိက္ခဝေ, စန္ဒူပမော ကုလာနိ ဥပသင်္ကမတိ – အပကဿေဝ ကာယံ, အပကဿ စိတ္တံ, နိစ္စနဝကော ကုလေသု အပ္ပဂဗ္ဘော။ တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ကထံရူပေါ ဘိက္ခု အရဟတိ ကုလာနိ ဥပသင်္ကမိတု’’န္တိ? ‘‘ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ ဘဂဝံနေတ္တိကာ ဘဂဝံပဋိသရဏာ။ သာဓု ဝတ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံယေဝ ပဋိဘာတု ဧတဿ ဘာသိတဿ အတ္ထော။ ဘဂဝတော သုတွာ ဘိက္ခူ ဓါရေဿန္တီ’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ အာကာသေ ပါဏိံ စာလေသိ။ ‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, အယံ အာကာသေ ပါဏိ န သဇ္ဇတိ န ဂယှတိ န ဗဇ္ဈတိ; ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ယဿ ကဿစိ ဘိက္ခုနော ကုလာနိ ဥပသင်္ကမတော ကုလေသု စိတ္တံ န သဇ္ဇတိ န ဂယှတိ န ဗဇ္ဈတိ – ‘လဘန္တု လာဘကာမာ, ပုညကာမာ ကရောန္တု ပုညာနီ’တိ; ယထာသကေန လာဘေန အတ္တမနော ဟောတိ သုမနော, ဧဝံ ပရေသံ လာဘေန အတ္တမနော ဟောတိ သုမနော; ဧဝရူပေါ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အရဟတိ ကုလာနိ ဥပသင်္ကမိတုံ။

‘‘ကဿပဿ, ဘိက္ခဝေ, ကုလာနိ ဥပသင်္ကမတော ကုလေသု စိတ္တံ န သဇ္ဇတိ န ဂယှတိ န ဗဇ္ဈတိ – ‘လဘန္တု လာဘကာမာ, ပုညကာမာ ကရောန္တု ပုညာနီ’တိ; ယထာသကေန လာဘေန အတ္တမနော ဟောတိ သုမနော; ဧဝံ ပရေသံ လာဘေန အတ္တမနော ဟောတိ သုမနော။

‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ကထံရူပဿ ဘိက္ခုနော အပရိသုဒ္ဓါ ဓမ္မဒေသနာ ဟောတိ, ကထံရူပဿ ဘိက္ခုနော ပရိသုဒ္ဓါ ဓမ္မဒေသနာ ဟောတီ’’တိ? ‘‘ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ ဘဂဝံနေတ္တိကာ ဘဂဝံပဋိသရဏာ။ သာဓု ဝတ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံယေဝ ပဋိဘာတု ဧတဿ ဘာသိတဿ အတ္ထော ။ ဘဂဝတော သုတွာ ဘိက္ခူ ဓါရေဿန္တီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, သုဏာထ, သာဓုကံ မနသိ ကရောထ; ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ယော ဟိ ကောစိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံစိတ္တော ပရေသံ ဓမ္မံ ဒေသေတိ – ‘အဟော ဝတ မေ ဓမ္မံ သုဏေယျုံ, သုတွာ စ ပန ဓမ္မံ ပသီဒေယျုံ, ပသန္နာ စ မေ ပသန္နာကာရံ ကရေယျု’န္တိ; ဧဝရူပဿ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော အပရိသုဒ္ဓါ ဓမ္မဒေသနာ ဟောတိ။

‘‘ယော စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံစိတ္တော ပရေသံ ဓမ္မံ ဒေသေတိ – ‘သွာက္ခာတော ဘဂဝတာ ဓမ္မော သန္ဒိဋ္ဌိကော အကာလိကော ဧဟိပဿိကော ဩပနေယျိကော ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗော ဝိညူဟီတိ [ဝိညူဟိ (?)]။ အဟော, ဝတ မေ ဓမ္မံ သုဏေယျုံ, သုတွာ စ ပန ဓမ္မံ အာဇာနေယျုံ, အာဇာနိတွာ စ ပန တထတ္တာယ ပဋိပဇ္ဇေယျု’န္တိ။ ဣတိ ဓမ္မသုဓမ္မတံ ပဋိစ္စ ပရေသံ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, ကာရုညံ ပဋိစ္စ အနုဒ္ဒယံ [အနုဒယံ (ဗဟူသု) ဒွိတ္တကာရဏံ ပန ဂဝေသိတဗ္ဗံ] ပဋိစ္စ အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ ပရေသံ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ ဧဝရူပဿ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပရိသုဒ္ဓါ ဓမ္မဒေသနာ ဟောတိ။

‘‘ကဿပေါ, ဘိက္ခဝေ, ဧဝံစိတ္တော ပရေသံ ဓမ္မံ ဒေသေတိ – ‘သွာက္ခာတော ဘဂဝတာ ဓမ္မော သန္ဒိဋ္ဌိကော အကာလိကော ဧဟိပဿိကော ဩပနေယျိကော ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗော ဝိညူဟီတိ။ အဟော, ဝတ မေ ဓမ္မံ သုဏေယျုံ, သုတွာ စ ပန ဓမ္မံ အာဇာနေယျုံ, အာဇာနိတွာ စ ပန တထတ္တာယ ပဋိပဇ္ဇေယျု’န္တိ။ ဣတိ ဓမ္မသုဓမ္မတံ ပဋိစ္စ ပရေသံ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, ကာရုညံ ပဋိစ္စ အနုဒ္ဒယံ ပဋိစ္စ အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ ပရေသံ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ ကဿပေန ဝါ ဟိ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ဩဝဒိဿာမိ ယော ဝါ ပနဿ ကဿပသဒိသော, ဩဝဒိတေဟိ စ ပန ဝေါ တထတ္တာယ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ။ တတိယံ။

၄. ကုလူပကသုတ္တံ

၁၄၇. သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ။ပေ.။ ‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ကထံရူပေါ ဘိက္ခု အရဟတိ ကုလူပကော ဟောတုံ, ကထံရူပေါ ဘိက္ခု န အရဟတိ ကုလူပကော ဟောတု’’န္တိ? ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ။ပေ.။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ယော ဟိ ကောစိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံစိတ္တော ကုလာနိ ဥပသင်္ကမတိ – ‘ဒေန္တုယေဝ မေ, မာ နာဒံသု; ဗဟုကညေဝ မေ ဒေန္တု, မာ ထောကံ; ပဏီတညေဝ မေ ဒေန္တု, မာ လူခံ; သီဃညေဝ မေ ဒေန္တု, မာ ဒန္ဓံ; သက္ကစ္စညေဝ မေ ဒေန္တု, မာ အသက္ကစ္စ’န္တိ။ တဿ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဧဝံစိတ္တဿ ကုလာနိ ဥပသင်္ကမတော န ဒေန္တိ, တေန ဘိက္ခု သန္ဒီယတိ; သော တတောနိဒါနံ ဒုက္ခံ ဒေါမနဿံ ပဋိသံဝေဒယတိ။ ထောကံ ဒေန္တိ, နော ဗဟုကံ။ပေ.။ လူခံ ဒေန္တိ, နော ပဏီတံ။ ဒန္ဓံ ဒေန္တိ, နော သီဃံ, တေန ဘိက္ခု သန္ဒီယတိ; သော တတောနိဒါနံ ဒုက္ခံ ဒေါမနဿံ ပဋိသံဝေဒယတိ။ အသက္ကစ္စံ ဒေန္တိ, နော သက္ကစ္စံ; တေန ဘိက္ခု သန္ဒီယတိ; သော တတောနိဒါနံ ဒုက္ခံ ဒေါမနဿံ ပဋိသံဝေဒယတိ။ ဧဝရူပေါ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု န အရဟတိ ကူလူပကော ဟောတုံ။

‘‘ယော စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံစိတ္တော ကုလာနိ ဥပသင်္ကမတိ – ‘တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာ ပရကုလေသု – ဒေန္တုယေဝ မေ, မာ နာဒံသု; ဗဟုကညေဝ မေ ဒေန္တု, မာ ထောကံ; ပဏီတညေဝ မေ ဒေန္တု, မာ လူခံ; ဒီဃညေဝ မေ ဒေန္တု, မာ ဒန္ဓံ; သက္ကစ္စညေဝ မေ ဒေန္တု, မာ အသက္ကစ္စ’န္တိ။ တဿ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဧဝံစိတ္တဿ ကုလာနိ ဥပသင်္ကမတော န ဒေန္တိ; တေန ဘိက္ခု န သန္ဒီယတိ; သော န တတောနိဒါနံ ဒုက္ခံ ဒေါမနဿံ ပဋိသံဝေဒယတိ။ ထောကံ ဒေန္တိ, နော ဗဟုကံ; တေန ဘိက္ခု န သန္ဒီယတိ; သော န တတောနိဒါနံ ဒုက္ခံ ဒေါမနဿံ ပဋိသံဝေဒယတိ။ လူခံ ဒေန္တိ, နော ပဏီတံ; တေန ဘိက္ခု န သန္ဒီယတိ; သော န တတောနိဒါနံ ဒုက္ခံ ဒေါမနဿံ ပဋိသံဝေဒယတိ။ ဒန္ဓံ ဒေန္တိ, နော သီဃံ; တေန ဘိက္ခု န သန္ဒီယတိ; သော န တတောနိဒါနံ ဒုက္ခံ ဒေါမနဿံ ပဋိသံဝေဒယတိ။ အသက္ကစ္စံ ဒေန္တိ, နော သက္ကစ္စံ; တေန ဘိက္ခု န သန္ဒီယတိ; သော န တတောနိဒါနံ ဒုက္ခံ ဒေါမနဿံ ပဋိသံဝေဒယတိ။ ဧဝရူပေါ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အရဟတိ ကုလူပကော ဟောတုံ။

‘‘ကဿပေါ, ဘိက္ခဝေ, ဧဝံစိတ္တော ကုလာနိ ဥပသင်္ကမတိ – ‘တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာ ပရကုလေသု – ဒေန္တုယေဝ မေ, မာ နာဒံသု; ဗဟုကညေဝ မေ ဒေန္တု, မာ ထောကံ; ပဏီတညေဝ မေ ဒေန္တု, မာ လူခံ; သီဃညေဝ မေ ဒေန္တု, မာ ဒန္ဓံ; သက္ကစ္စညေဝ မေ ဒေန္တု, မာ အသက္ကစ္စ’န္တိ။ တဿ စေ, ဘိက္ခဝေ, ကဿပဿ ဧဝံစိတ္တဿ ကုလာနိ ဥပသင်္ကမတော န ဒေန္တိ; တေန ကဿပေါ န သန္ဒီယတိ; သော န တတောနိဒါနံ ဒုက္ခံ ဒေါမနဿံ ပဋိသံဝေဒယတိ။ ထောကံ ဒေန္တိ, နော ဗဟုကံ; တေန ကဿပေါ န သန္ဒီယတိ; သော န တတောနိဒါနံ ဒုက္ခံ ဒေါမနဿံ ပဋိသံဝေဒယတိ။ လူခံ ဒေန္တိ , နော ပဏီတံ; တေန ကဿပေါ န သန္ဒီယတိ; သော န တတောနိဒါနံ ဒုက္ခံ ဒေါမနဿံ ပဋိသံဝေဒယတိ။ ဒန္ဓံ ဒေန္တိ, နော သီဃံ; တေန ကဿပေါ န သန္ဒီယတိ; သော န တတောနိဒါနံ ဒုက္ခံ ဒေါမနဿံ ပဋိသံဝေဒယတိ။ အသက္ကစ္စံ ဒေန္တိ, နော သက္ကစ္စံ; တေန ကဿပေါ န သန္ဒီယတိ ; သော န တတောနိဒါနံ ဒုက္ခံ ဒေါမနဿံ ပဋိသံဝေဒယတိ။ ကဿပေန ဝါ ဟိ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ဩဝဒိဿာမိ ယော ဝါ ပနဿ ကဿပသဒိသော။ ဩဝဒိတေဟိ စ ပန ဝေါ တထတ္တာယ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ။ စတုတ္ထံ။

၅. ဇိဏ္ဏသုတ္တံ

၁၄၈. ဧဝံ မေ သုတံ။ပေ.။ ရာဇဂဟေ ဝေဠုဝနေ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ မဟာကဿပံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဇိဏ္ဏောသိ ဒါနိ တွံ, ကဿပ, ဂရုကာနိ စ တေ ဣမာနိ သာဏာနိ ပံသုကူလာနိ နိဗ္ဗသနာနိ။ တသ္မာတိဟ တွံ, ကဿပ, ဂဟပတာနိ [ဂဟပတိကာနိ (သီ.)] စေဝ စီဝရာနိ ဓါရေဟိ, နိမန္တနာနိ စ ဘုဉ္ဇာဟိ, မမ စ သန္တိကေ ဝိဟရာဟီ’’တိ။

‘‘အဟံ ခေါ, ဘန္တေ, ဒီဃရတ္တံ အာရညိကော စေဝ အာရညိကတ္တဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ, ပိဏ္ဍပါတိကော စေဝ ပိဏ္ဍပါတိကတ္တဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ, ပံသုကူလိကော စေဝ ပံသုကူလိကတ္တဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ, တေစီဝရိကော စေဝ တေစီဝရိကတ္တဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ, အပ္ပိစ္ဆော စေဝ အပ္ပိစ္ဆတာယ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ, သန္တုဋ္ဌော စေဝ သန္တုဋ္ဌိယာ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ, ပဝိဝိတ္တော စေဝ ပဝိဝေကဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ, အသံသဋ္ဌော စေဝ အသံသဂ္ဂဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ, အာရဒ္ဓဝီရိယော စေဝ ဝီရိယာရမ္ဘဿ [ဝီရိယာရဗ္ဘဿ (က.)] စ ဝဏ္ဏဝါဒီ’’တိ။

‘‘ကိံ [ကံ (က.)] ပန တွံ, ကဿပ, အတ္ထဝသံ သမ္ပဿမာနော ဒီဃရတ္တံ အာရညိကော စေဝ အာရညိကတ္တဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ, ပိဏ္ဍပါတိကော စေဝ။ပေ.။ ပံသုကူလိကော စေဝ။ တေစီဝရိကော စေဝ။ အပ္ပိစ္ဆော စေဝ။ သန္တုဋ္ဌော စေဝ။ ပဝိဝိတ္တော စေဝ။ အသံသဋ္ဌော စေဝ။ အာရဒ္ဓဝီရိယော စေဝ ဝီရိယာရမ္ဘဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ’’တိ?

‘‘ဒွေ ခွါဟံ, ဘန္တေ, အတ္ထဝသေ သမ္ပဿမာနော ဒီဃရတ္တံ အာရညိကော စေဝ အာရညိကတ္တဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ, ပိဏ္ဍပါတိကော စေဝ။ပေ.။ ပံသုကူလိကော စေဝ။ တေစီဝရိကော စေဝ။ အပ္ပိစ္ဆော စေဝ။ သန္တုဋ္ဌော စေဝ။ ပဝိဝိတ္တော စေဝ။ အသံသဋ္ဌော စေဝ။ အာရဒ္ဓဝီရိယော စေဝ ဝီရိယာရမ္ဘဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ။ အတ္တနော စ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရံ သမ္ပဿမာနော, ပစ္ဆိမဉ္စ ဇနတံ အနုကမ္ပမာနော – ‘အပ္ပေဝ နာမ ပစ္ဆိမာ ဇနတာ ဒိဋ္ဌာနုဂတိံ အာပဇ္ဇေယျုံ’ [အာပဇ္ဇေယျ (သီ. သျာ. ကံ.)]။ ‘ယေ ကိရ တေ အဟေသုံ ဗုဒ္ဓါနုဗုဒ္ဓသာဝကာ တေ ဒီဃရတ္တံ အာရညိကာ စေဝ အဟေသုံ အာရညိကတ္တဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒိနော။ပေ.။ ပိဏ္ဍပါတိကာ စေဝ အဟေသုံ ။ပေ.။ ပံသုကူလိကာ စေဝ အဟေသုံ။ တေစီဝရိကာ စေဝ အဟေသုံ။ အပ္ပိစ္ဆာ စေဝ အဟေသုံ။ သန္တုဋ္ဌာ စေဝ အဟေသုံ။ ပဝိဝိတ္တာ စေဝ အဟေသုံ။ အသံသဋ္ဌာ စေဝ အဟေသုံ။ အာရဒ္ဓဝီရိယာ စေဝ အဟေသုံ ဝီရိယာရမ္ဘဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒိနော’တိ။ တေ တထတ္တာယ ပဋိပဇ္ဇိဿန္တိ, တေသံ တံ ဘဝိဿတိ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယ။

‘‘ဣမေ ခွါဟံ, ဘန္တေ, ဒွေ အတ္ထဝသေ သမ္ပဿမာနော ဒီဃရတ္တံ အာရညိကော စေဝ အာရညိကတ္တဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ, ပိဏ္ဍပါတိကော စေဝ။ပေ.။ ပံသုကူလိကော စေဝ။ တေစီဝရိကော စေဝ။ အပ္ပိစ္ဆော စေဝ။ သန္တုဋ္ဌော စေဝ။ ပဝိဝိတ္တော စေဝ။ အသံသဋ္ဌော စေဝ။ အာရဒ္ဓဝီရိယော စေဝ ဝီရိယာရမ္ဘဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ’’တိ။

‘‘သာဓု သာဓု, ကဿပ။ ဗဟုဇနဟိတာယ ကိရ တွံ, ကဿပ, ပဋိပန္နော ဗဟုဇနသုခါယ လောကာနုကမ္ပာယ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။ တသ္မာတိဟ တွံ, ကဿပ, သာဏာနိ စေဝ ပံသုကူလာနိ ဓါရေဟိ နိဗ္ဗသနာနိ, ပိဏ္ဍာယ စ စရာဟိ, အရညေ စ ဝိဟရာဟီ’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆. ဩဝါဒသုတ္တံ

၁၄၉. ရာဇဂဟေ ဝေဠုဝနေ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ မဟာကဿပံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဩဝဒ, ကဿပ, ဘိက္ခူ; ကရောဟိ, ကဿပ, ဘိက္ခူနံ ဓမ္မိံ ကထံ။ အဟံ ဝါ, ကဿပ , ဘိက္ခူ ဩဝဒေယျံ တွံ ဝါ; အဟံ ဝါ ဘိက္ခူနံ ဓမ္မိံ ကထံ ကရေယျံ တွံ ဝါ’’တိ။

‘‘ဒုဗ္ဗစာ ခေါ, ဘန္တေ, ဧတရဟိ ဘိက္ခူ, ဒေါဝစဿကရဏေဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတာ, အက္ခမာ, အပ္ပဒက္ခိဏဂ္ဂါဟိနော အနုသာသနိံ။ ဣဓါဟံ, ဘန္တေ, အဒ္ဒသံ ဘဏ္ဍဉ္စ [ဘဏ္ဍုဉ္စ (သီ.)] နာမ ဘိက္ခုံ အာနန္ဒဿ သဒ္ဓိဝိဟာရိံ အဘိဇိကဉ္စ [အာဘိဉ္ဇိကဉ္စ (သီ. က.), အာဘိဇ္ဇိကဉ္စ (သျာ. ကံ.)] နာမ ဘိက္ခုံ အနုရုဒ္ဓဿ သဒ္ဓိဝိဟာရိံ အညမညံ သုတေန အစ္စာဝဒန္တေ – ‘ဧဟိ, ဘိက္ခု, ကော ဗဟုတရံ ဘာသိဿတိ, ကော သုန္ဒရတရံ ဘာသိဿတိ, ကော စိရတရံ ဘာသိဿတီ’’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ အညတရံ ဘိက္ခုံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဧဟိ တွံ, ဘိက္ခု, မမ ဝစနေန ဘဏ္ဍဉ္စ ဘိက္ခုံ အာနန္ဒဿ သဒ္ဓိဝိဟာရိံ အဘိဇိကဉ္စ ဘိက္ခုံ အနုရုဒ္ဓဿ သဒ္ဓိဝိဟာရိံ အာမန္တေဟိ – ‘သတ္ထာ အာယသ္မန္တေ အာမန္တေတီ’’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝတော ပဋိဿုတွာ ယေန တေ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ တေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သတ္ထာ အာယသ္မန္တေ အာမန္တေတီ’’တိ။

‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ တဿ ဘိက္ခုနော ပဋိဿုတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နေ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, အညမညံ သုတေန အစ္စာဝဒထ – ‘ဧဟိ, ဘိက္ခု, ကော ဗဟုတရံ ဘာသိဿတိ, ကော သုန္ဒရတရံ ဘာသိဿတိ, ကော စိရတရံ ဘာသိဿတီ’’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ကိံ နု ခေါ မေ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဧဝံ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာထ – ‘ဧထ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, အညမညံ သုတေန အစ္စာဝဒထ – ဧဟိ, ဘိက္ခု, ကော ဗဟုတရံ ဘာသိဿတိ, ကော သုန္ဒရတရံ ဘာသိဿတိ, ကော စိရတရံ ဘာသိဿတီ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘နော စေ ကိရ မေ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဧဝံ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာထ, အထ ကိံ စရဟိ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ကိံ ဇာနန္တာ ကိံ ပဿန္တာ ဧဝံ သွာက္ခာတေ ဓမ္မဝိနယေ ပဗ္ဗဇိတာ သမာနာ အညမညံ သုတေန အစ္စာဝဒထ – ‘ဧဟိ, ဘိက္ခု, ကော ဗဟုတရံ ဘာသိဿတိ, ကော သုန္ဒရတရံ ဘာသိဿတိ, ကော စိရတရံ ဘာသိဿတီ’’’တိ။

အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပါဒေသု သိရသာ နိပတိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အစ္စယော နော, ဘန္တေ, အစ္စဂမာ, ယထာဗာလေ ယထာမူဠ္ဟေ ယထာအကုသလေ [ယထာ ဗာလေ ယထာ မူဠ္ဟေ ယထာ အကုသလေ (ဣ.), ယထာဗာလံ ယထာမူဠှံ ယထာအကုသလံ (?)], ယေ မယံ ဧဝံ သွာက္ခာတေ ဓမ္မဝိနယေ ပဗ္ဗဇိတာ သမာနာ အညမညံ သုတေန အစ္စာဝဒိမှ – ‘ဧဟိ, ဘိက္ခု, ကော ဗဟုတရံ ဘာသိဿတိ , ကော သုန္ဒရတရံ ဘာသိဿတိ, ကော စိရတရံ ဘာသိဿတီ’တိ။ တေသံ နော, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အစ္စယံ အစ္စယတော ပဋိဂ္ဂဏှာတု အာယတိံ သံဝရာယာ’’တိ။

‘‘တဂ္ဃ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, အစ္စယော အစ္စဂမာ ယထာဗာလေ ယထာမူဠ္ဟေ ယထာအကုသလေ, ယေ တုမှေ ဧဝံ သွာက္ခာတေ ဓမ္မဝိနယေ ပဗ္ဗဇိတာ သမာနာ အညမညံ သုတေန အစ္စာဝဒိတ္ထ – ‘ဧဟိ, ဘိက္ခု, ကော ဗဟုတရံ ဘာသိဿတိ, ကော သုန္ဒရတရံ ဘာသိဿတိ, ကော စိရတရံ ဘာသိဿတီ’တိ။ ယတော စ ခေါ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, အစ္စယံ အစ္စယတော ဒိသွာ ယထာဓမ္မံ ပဋိကရောထ, တံ ဝေါ မယံ [မယံ အစ္စယံ (သီ.)] ပဋိဂ္ဂဏှာမ။ ဝုဒ္ဓိ ဟေသာ, ဘိက္ခဝေ, အရိယဿ ဝိနယေ ယော အစ္စယံ အစ္စယတော ဒိသွာ ယထာဓမ္မံ ပဋိကရောတိ အာယတိဉ္စ သံဝရံ အာပဇ္ဇတီ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇. ဒုတိယဩဝါဒသုတ္တံ

၁၅၀. ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ [သာဝတ္ထိ, တတြ-ဧတဒဝေါစ (သီ.)]။ အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ။ပေ.။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ မဟာကဿပံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဩဝဒ, ကဿပ, ဘိက္ခူ; ကရောဟိ, ကဿပ, ဘိက္ခူနံ ဓမ္မိံ ကထံ။ အဟံ ဝါ, ကဿပ , ဘိက္ခူ ဩဝဒေယျံ တွံ ဝါ; အဟံ ဝါ ဘိက္ခူနံ ဓမ္မိံ ကထံ ကရေယျံ တွံ ဝါ’’တိ။

‘‘ဒုဗ္ဗစာ ခေါ, ဘန္တေ, ဧတရဟိ ဘိက္ခူ, ဒေါဝစဿကရဏေဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတာ အက္ခမာ အပ္ပဒက္ခိဏဂ္ဂါဟိနော အနုသာသနိံ။ ယဿ ကဿစိ, ဘန္တေ, သဒ္ဓါ နတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ဟိရီ [ဟိရိ (သဗ္ဗတ္ထ)] နတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ဩတ္တပ္ပံ နတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ဝီရိယံ နတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ပညာ နတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, တဿ ယာ ရတ္တိ ဝါ ဒိဝသော ဝါ အာဂစ္ဆတိ [အာဂစ္ဆန္တိ (သီ.)], ဟာနိယေဝ ပါဋိကင်္ခါ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, နော ဝုဒ္ဓိ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘန္တေ, ကာဠပက္ခေ စန္ဒဿ ယာ ရတ္တိ ဝါ ဒိဝသော ဝါ အာဂစ္ဆတိ, ဟာယတေဝ ဝဏ္ဏေန, ဟာယတိ မဏ္ဍလေန, ဟာယတိ အာဘာယ, ဟာယတိ အာရောဟပရိဏာဟေန။ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘန္တေ, ယဿ ကဿစိ သဒ္ဓါ နတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။ပေ.။ ဟိရီ နတ္ထိ။ ဩတ္တပ္ပံ နတ္ထိ ။ ဝီရိယံ နတ္ထိ။ ပညာ နတ္ထိ။ ကုသလေသု ဓမ္မေသု တဿ ယာ ရတ္တိ ဝါ ဒိဝသော ဝါ အာဂစ္ဆတိ, ဟာနိယေဝ ပါဋိကင်္ခါ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, နော ဝုဒ္ဓိ။

‘‘‘အဿဒ္ဓေါ ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, ဘန္တေ, ပရိဟာနမေတံ; ‘အဟိရိကော ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, ဘန္တေ, ပရိဟာနမေတံ; ‘အနောတ္တပ္ပီ ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, ဘန္တေ, ပရိဟာနမေတံ; ‘ကုသီတော ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, ဘန္တေ, ပရိဟာနမေတံ; ‘ဒုပ္ပညော ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, ဘန္တေ, ပရိဟာနမေတံ; ‘ကောဓနော ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, ဘန္တေ, ပရိဟာနမေတံ; ‘ဥပနာဟီ ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, ဘန္တေ, ပရိဟာနမေတံ; ‘န သန္တိ ဘိက္ခူ ဩဝါဒကာ’တိ, ဘန္တေ, ပရိဟာနမေတံ။

‘‘ယဿ ကဿစိ, ဘန္တေ, သဒ္ဓါ အတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ဟိရီ အတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ဩတ္တပ္ပံ အတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ဝီရိယံ အတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ပညာ အတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, တဿ ယာ ရတ္တိ ဝါ ဒိဝသော ဝါ အာဂစ္ဆတိ, ဝုဒ္ဓိယေဝ ပါဋိကင်္ခါ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, နော ပရိဟာနိ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘန္တေ, ဇုဏှပက္ခေ စန္ဒဿ ယာ ရတ္တိ ဝါ ဒိဝသော ဝါ အာဂစ္ဆတိ, ဝဍ္ဎတေဝ ဝဏ္ဏေန, ဝဍ္ဎတိ မဏ္ဍလေန , ဝဍ္ဎတိ အာဘာယ, ဝဍ္ဎတိ အာရောဟပရိဏာဟေန။ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘန္တေ, ယဿ ကဿစိ သဒ္ဓါ အတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။ ဟိရီ အတ္ထိ။ပေ.။ ဩတ္တပ္ပံ အတ္ထိ။ ဝီရိယံ အတ္ထိ။ ပညာ အတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု တဿ ယာ ရတ္တိ ဝါ ဒိဝသော ဝါ အာဂစ္ဆတိ, ဝုဒ္ဓိယေဝ ပါဋိကင်္ခါ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, နော ပရိဟာနိ။

‘‘‘သဒ္ဓေါ ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, ဘန္တေ, အပရိဟာနမေတံ; ‘ဟိရိမာ ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, ဘန္တေ, အပရိဟာနမေတံ; ‘ဩတ္တပ္ပီ ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, ဘန္တေ, အပရိဟာနမေတံ; ‘အာရဒ္ဓဝီရိယော ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, ဘန္တေ, အပရိဟာနမေတံ; ‘ပညဝါ ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, ဘန္တေ, အပရိဟာနမေတံ; ‘အက္ကောဓနော ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, ဘန္တေ, အပရိဟာနမေတံ; ‘အနုပနာဟီ ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, ဘန္တေ, အပရိဟာနမေတံ; ‘သန္တိ ဘိက္ခူ ဩဝါဒကာ’တိ, ဘန္တေ, အပရိဟာနမေတ’’န္တိ။

‘‘သာဓု သာဓု, ကဿပ။ ယဿ ကဿစိ, ကဿပ, သဒ္ဓါ နတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။ပေ.။ ဟိရီ နတ္ထိ။ ဩတ္တပ္ပံ နတ္ထိ။ ဝီရိယံ နတ္ထိ။ ပညာ နတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု တဿ ယာ ရတ္တိ ဝါ ဒိဝသော ဝါ အာဂစ္ဆတိ, ဟာနိယေဝ ပါဋိကင်္ခါ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, နော ဝုဒ္ဓိ။

‘‘သေယျထာပိ, ကဿပ, ကာဠပက္ခေ စန္ဒဿ ယာ ရတ္တိ ဝါ ဒိဝသော ဝါ အာဂစ္ဆတိ, ဟာယတေဝ ဝဏ္ဏေန။ပေ.။ ဟာယတိ အာရောဟပရိဏာဟေန။ ဧဝမေဝ ခေါ, ကဿပ, ယဿ ကဿစိ သဒ္ဓါ နတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။ပေ.။ ဟိရီ နတ္ထိ။ ဩတ္တပ္ပံ နတ္ထိ။ ဝီရိယံ နတ္ထိ။ ပညာ နတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု တဿ ယာ ရတ္တိ ဝါ ဒိဝသော ဝါ အာဂစ္ဆတိ, ဟာနိယေဝ ပါဋိကင်္ခါ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, နော ဝုဒ္ဓိ။ ‘အဿဒ္ဓေါ ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, ကဿပ, ပရိဟာနမေတံ ; အဟိရိကော။ပေ.။ အနောတ္တပ္ပီ။ ကုသီတော။ ဒုပ္ပညော။ ကောဓနော။ ‘ဥပနာဟီ ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, ကဿပ, ပရိဟာနမေတံ; ‘န သန္တိ ဘိက္ခူ ဩဝါဒကာ’တိ, ကဿပ, ပရိဟာနမေတံ။

‘‘ယဿ ကဿစိ, ကဿပ, သဒ္ဓါ အတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။ပေ.။ ဟိရီ အတ္ထိ။ ဩတ္တပ္ပံ အတ္ထိ။ ဝီရိယံ အတ္ထိ။ ပညာ အတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု တဿ ယာ ရတ္တိ ဝါ ဒိဝသော ဝါ အာဂစ္ဆတိ, ဝုဒ္ဓိယေဝ ပါဋိကင်္ခါ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, နော ပရိဟာနိ။

‘‘သေယျထာပိ, ကဿပ, ဇုဏှပက္ခေ စန္ဒဿ ယာ ရတ္တိ ဝါ ဒိဝသော ဝါ အာဂစ္ဆတိ, ဝဍ္ဎတေဝ ဝဏ္ဏေန, ဝဍ္ဎတိ မဏ္ဍလေန, ဝဍ္ဎတိ အာဘာယ, ဝဍ္ဎတိ အာရောဟပရိဏာဟေန။ ဧဝမေဝ ခေါ, ကဿပ, ယဿ ကဿစိ သဒ္ဓါ အတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု ဟိရီ အတ္ထိ။ ဩတ္တပ္ပံ အတ္ထိ။ ဝီရိယံ အတ္ထိ။ ပညာ အတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု တဿ ယာ ရတ္တိ ဝါ ဒိဝသော ဝါ အာဂစ္ဆတိ, ဝုဒ္ဓိယေဝ ပါဋိကင်္ခါ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, နော ပရိဟာနိ။

‘‘‘သဒ္ဓေါ ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, ကဿပ, အပရိဟာနမေတံ; ဟိရိမာ။ပေ.။ ဩတ္တပ္ပီ။ အာရဒ္ဓဝီရိယော။ ပညဝါ။ အက္ကောဓနော။ ‘အနုပနာဟီ ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, ကဿပ, အပရိဟာနမေတံ; ‘သန္တိ ဘိက္ခူ ဩဝါဒကာ’တိ, ကဿပ, အပရိဟာနမေတ’’န္တိ။ သတ္တမံ။

၈. တတိယဩဝါဒသုတ္တံ

၁၅၁. ရာဇဂဟေ ကလန္ဒကနိဝါပေ [သာဝတ္ထိ, အာရာမေ (သီ.)]။ အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ မဟာကဿပံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဩဝဒ, ကဿပ, ဘိက္ခူ; ကရောဟိ, ကဿပ, ဘိက္ခူနံ ဓမ္မိံ ကထံ။ အဟံ ဝါ, ကဿပ, ဘိက္ခူနံ ဩဝဒေယျံ တွံ ဝါ; အဟံ ဝါ ဘိက္ခူနံ ဓမ္မိံ ကထံ ကရေယျံ တွံ ဝါ’’တိ။

‘‘ဒုဗ္ဗစာ ခေါ, ဘန္တေ, ဧတရဟိ ဘိက္ခူ, ဒေါဝစဿကရဏေဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတာ, အက္ခမာ, အပ္ပဒက္ခိဏဂ္ဂါဟိနော အနုသာသနီ’’န္တိ။ ‘‘တထာ ဟိ ပန, ကဿပ, ပုဗ္ဗေ ထေရာ ဘိက္ခူ အာရညိကာ စေဝ အဟေသုံ အာရညိကတ္တဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒိနော, ပိဏ္ဍပါတိကာ စေဝ အဟေသုံ ပိဏ္ဍပါတိကတ္တဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒိနော , ပံသုကူလိကာ စေဝ အဟေသုံ ပံသုကူလိကတ္တဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒိနော, တေစီဝရိကာ စေဝ အဟေသုံ တေစီဝရိကတ္တဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒိနော, အပ္ပိစ္ဆာ စေဝ အဟေသုံ အပ္ပိစ္ဆတာယ စ ဝဏ္ဏဝါဒိနော, သန္တုဋ္ဌာ စေဝ အဟေသုံ သန္တုဋ္ဌိယာ စ ဝဏ္ဏဝါဒိနော, ပဝိဝိတ္တာ စေဝ အဟေသုံ ပဝိဝေကဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒိနော, အသံသဋ္ဌာ စေဝ အဟေသုံ အသံသဂ္ဂဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒိနော, အာရဒ္ဓဝီရိယာ စေဝ အဟေသုံ ဝီရိယာရမ္ဘဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒိနော။

‘‘တတြ ယော ဟောတိ ဘိက္ခု အာရညိကော စေဝ အာရညိကတ္တဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ, ပိဏ္ဍပါတိကော စေဝ ပိဏ္ဍပါတိကတ္တဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ, ပံသုကူလိကော စေဝ ပံသုကူလိကတ္တဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ, တေစီဝရိကော စေဝ တေစီဝရိကတ္တဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ, အပ္ပိစ္ဆော စေဝ အပ္ပိစ္ဆတာယ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ, သန္တုဋ္ဌော စေဝ သန္တုဋ္ဌိယာ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ, ပဝိဝိတ္တော စေဝ ပဝိဝေကဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ, အသံသဋ္ဌော စေဝ အသံသဂ္ဂဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ, အာရဒ္ဓဝီရိယော စေဝ ဝီရိယာရမ္ဘဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ, တံ ထေရာ ဘိက္ခူ အာသနေန နိမန္တေန္တိ – ‘ဧဟိ, ဘိက္ခု, ကော နာမာယံ ဘိက္ခု, ဘဒ္ဒကော ဝတာယံ ဘိက္ခု, သိက္ခာကာမော ဝတာယံ ဘိက္ခု; ဧဟိ, ဘိက္ခု, ဣဒံ အာသနံ နိသီဒါဟီ’’’တိ။

‘‘တတြ, ကဿပ, နဝါနံ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘ယော ကိရ သော ဟောတိ ဘိက္ခု အာရညိကော စေဝ အာရညိကတ္တဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ, ပိဏ္ဍပါတိကော စေဝ။ပေ.။ ပံသုကူလိကော စေဝ။ တေစီဝရိကော စေဝ။ အပ္ပိစ္ဆော စေဝ။ သန္တုဋ္ဌော စေဝ။ ပဝိဝိတ္တော စေဝ။ အသံသဋ္ဌော စေဝ။ အာရဒ္ဓဝီရိယော စေဝ ဝီရိယာရမ္ဘဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ, တံ ထေရာ ဘိက္ခူ အာသနေန နိမန္တေန္တိ – ဧဟိ, ဘိက္ခု, ကော နာမာယံ ဘိက္ခု, ဘဒ္ဒကော ဝတာယံ ဘိက္ခု, သိက္ခာကာမော ဝတာယံ ဘိက္ခု; ဧဟိ, ဘိက္ခု, ဣဒံ အာသနံ နိသီဒါဟီ’တိ။ တေ တထတ္တာယ ပဋိပဇ္ဇန္တိ; တေသံ တံ ဟောတိ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယ။

‘‘ဧတရဟိ ပန, ကဿပ, ထေရာ ဘိက္ခူ န စေဝ အာရညိကာ န စ အာရညိကတ္တဿ ဝဏ္ဏဝါဒိနော, န စေဝ ပိဏ္ဍပါတိကာ န စ ပိဏ္ဍပါတိကတ္တဿ ဝဏ္ဏဝါဒိနော, န စေဝ ပံသုကူလိကာ န စ ပံသုကူလိကတ္တဿ ဝဏ္ဏဝါဒိနော, န စေဝ တေစီဝရိကာ န စ တေစီဝရိကတ္တဿ ဝဏ္ဏဝါဒိနော, န စေဝ အပ္ပိစ္ဆာ န စ အပ္ပိစ္ဆတာယ ဝဏ္ဏဝါဒိနော, န စေဝ သန္တုဋ္ဌာ န စ သန္တုဋ္ဌိယာ ဝဏ္ဏဝါဒိနော, န စေဝ ပဝိဝိတ္တာ န စ ပဝိဝေကဿ ဝဏ္ဏဝါဒိနော, န စေဝ အသံသဋ္ဌာ န စ အသံသဂ္ဂဿ ဝဏ္ဏဝါဒိနော , န စေဝ အာရဒ္ဓဝီရိယာ န စ ဝီရိယာရမ္ဘဿ ဝဏ္ဏဝါဒိနော။

‘‘တတြ ယော ဟောတိ ဘိက္ခု ဉာတော ယသဿီ လာဘီ စီဝရ-ပိဏ္ဍပါတ-သေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာနံ တံ ထေရာ ဘိက္ခူ အာသနေန နိမန္တေန္တိ – ‘ဧဟိ, ဘိက္ခု, ကော နာမာယံ ဘိက္ခု, ဘဒ္ဒကော ဝတာယံ ဘိက္ခု, သဗြဟ္မစာရိကာမော ဝတာယံ ဘိက္ခု; ဧဟိ, ဘိက္ခု, ဣဒံ အာသနံ နိသီဒါဟီ’’’တိ။

‘‘တတြ, ကဿပ, နဝါနံ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘ယော ကိရ သော ဟောတိ ဘိက္ခု ဉာတော ယသဿီ လာဘီ စီဝရ-ပိဏ္ဍပါတ-သေနာသန-ဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာနံ တံ ထေရာ ဘိက္ခူ အာသနေန နိမန္တေန္တိ – ဧဟိ, ဘိက္ခု, ကော နာမာယံ ဘိက္ခု, ဘဒ္ဒကော ဝတာယံ ဘိက္ခု, သဗြဟ္မစာရိကာမော ဝတာယံ ဘိက္ခု; ဧဟိ, ဘိက္ခု, ဣဒံ အာသနံ နိသီဒါဟီ’တိ။ တေ တထတ္တာယ ပဋိပဇ္ဇန္တိ။ တေသံ တံ ဟောတိ ဒီဃရတ္တံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ။ ယဉှိ တံ, ကဿပ, သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ‘ဥပဒ္ဒုတာ ဗြဟ္မစာရီ ဗြဟ္မစာရူပဒ္ဒဝေန အဘိပတ္ထနာ [အဘိဘဝနာ (သီ.)] ဗြဟ္မစာရီ ဗြဟ္မစာရိအဘိပတ္ထနေနာ’တိ [ဗြဟ္မစာရိအဘိဘဝနေနာတိ (သီ.)], ဧတရဟိ တံ, ကဿပ, သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ‘ဥပဒ္ဒုတာ ဗြဟ္မစာရီ ဗြဟ္မစာရူပဒ္ဒဝေန အဘိပတ္ထနာ ဗြဟ္မစာရီ ဗြဟ္မစာရိအဘိပတ္ထနေနာ’’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉. ဈာနာဘိညသုတ္တံ

၁၅၂. သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ။ပေ.။ ‘‘အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခါမိ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ဣတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ။ ကဿပေါပိ , ဘိက္ခဝေ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခတိ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ဣတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ’’။

‘‘အဟံ , ဘိက္ခဝေ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခါမိ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိဇံ ဣတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ။ ကဿပေါပိ, ဘိက္ခဝေ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခတိ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ။ပေ.။ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။

‘‘အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခါမိ ဣတိယာ စ ဝိရာဂါ ဥပေက္ခကော စ ဝိဟရာမိ သတော စ သမ္ပဇာနော သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေမိ, ယံ တံ အရိယာ အာစိက္ခန္တိ – ‘ဥပေက္ခကော သတိမာ သုခဝိဟာရီ’တိ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ။ ကဿပေါပိ, ဘိက္ခဝေ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခတိ ဣတိယာ စ ဝိရာဂါ ဥပေက္ခကော စ ဝိဟရတိ သတော စ သမ္ပဇာနော, သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေတိ, ယံ တံ အရိယာ အာစိက္ခန္တိ – ‘ဥပေက္ခကော သတိမာ သုခဝိဟာရီ’တိ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။

‘‘အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခါမိ သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ။ ကဿပေါပိ, ဘိက္ခဝေ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခတိ သုခဿ စ ပဟာနာ ။ပေ.။ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။

‘‘အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခါမိ သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမာ နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ အနန္တော အာကာသောတိ အာကာသာနဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ။ ကဿပေါပိ , ဘိက္ခဝေ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခတိ သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ။ပေ.။ အာကာသာနဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။

‘‘အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခါမိ သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ အနန္တံ ဝိညာဏန္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ။ ကဿပေါပိ , ဘိက္ခဝေ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခတိ သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ အနန္တံ ဝိညာဏန္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။

‘‘အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခါမိ သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ’တိ အာကိဉ္စညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ။ ကဿပေါပိ, ဘိက္ခဝေ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခတိ။ပေ.။ အာကိဉ္စညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။

‘‘အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခါမိ သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ။ ကဿပေါပိ, ဘိက္ခဝေ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခတိ။ပေ.။ နေဝသညာနာသညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။

‘‘အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခါမိ သဗ္ဗသော နေဝသညာနာသညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ။ ကဿပေါပိ, ဘိက္ခဝေ။ပေ.။ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။

‘‘အဟံ , ဘိက္ခဝေ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခါမိ အနေကဝိဟိတံ ဣဒ္ဓိဝိဓံ ပစ္စနုဘောမိ – ဧကောပိ ဟုတွာ ဗဟုဓါ ဟောမိ, ဗဟုဓါပိ ဟုတွာ ဧကော ဟောမိ; အာဝိဘာဝံ, တိရောဘာဝံ, တိရောကုဋ္ဋံ, တိရောပါကာရံ, တိရောပဗ္ဗတံ, အသဇ္ဇမာနော ဂစ္ဆာမိ, သေယျထာပိ အာကာသေ; ပထဝိယာပိ ဥမ္မုဇ္ဇနိမုဇ္ဇံ ကရောမိ, သေယျထာပိ ဥဒကေ; ဥဒကေပိ အဘိဇ္ဇမာနေ ဂစ္ဆာမိ, သေယျထာပိ ပထဝိယံ; အာကာသေပိ ပလ္လင်္ကေန ကမာမိ, သေယျထာပိ ပက္ခီ သကုဏော; ဣမေပိ စန္ဒိမသူရိယေ ဧဝံမဟိဒ္ဓိကေ ဧဝံမဟာနုဘာဝေ ပါဏိနာ ပရိမသာမိ ပရိမဇ္ဇာမိ; ယာဝ ဗြဟ္မလောကာပိ ကာယေန ဝသံ ဝတ္တေမိ။ ကဿပေါပိ, ဘိက္ခဝေ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခတိ အနေကဝိဟိတံ ဣဒ္ဓိဝိဓံ ပစ္စနုဘောတိ။ပေ.။ ယာဝ ဗြဟ္မလောကာပိ ကာယေန ဝသံ ဝတ္တေတိ။

‘‘အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခါမိ ဒိဗ္ဗာယ သောတဓါတုယာ ဝိသုဒ္ဓါယ အတိက္ကန္တမာနုသိကာယ ဥဘော သဒ္ဒေ သုဏာမိ, ဒိဗ္ဗေ စ မာနုသေ စ, ယေ ဒူရေ သန္တိကေ စ။ ကဿပေါပိ, ဘိက္ခဝေ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခတိ ဒိဗ္ဗာယ သောတဓါတုယာ။ပေ.။ ဒူရေ သန္တိကေ စ။

‘‘အဟံ , ဘိက္ခဝေ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခါမိ ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – သရာဂံ ဝါ စိတ္တံ သရာဂံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာမိ, ဝီတရာဂံ ဝါ စိတ္တံ ဝီတရာဂံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာမိ, သဒေါသံ ဝါ စိတ္တံ။ပေ.။ ဝီတဒေါသံ ဝါ စိတ္တံ။ သမောဟံ ဝါ စိတ္တံ။ ဝီတမောဟံ ဝါ စိတ္တံ။ သံခိတ္တံ ဝါ စိတ္တံ။ ဝိက္ခိတ္တံ ဝါ စိတ္တံ။ မဟဂ္ဂတံ ဝါ စိတ္တံ။ အမဟဂ္ဂတံ ဝါ စိတ္တံ။ သဥတ္တရံ ဝါ စိတ္တံ။ အနုတ္တရံ ဝါ စိတ္တံ။ သမာဟိတံ ဝါ စိတ္တံ။ အသမာဟိတံ ဝါ စိတ္တံ။ ဝိမုတ္တံ ဝါ စိတ္တံ။ အဝိမုတ္တံ ဝါ စိတ္တံ အဝိမုတ္တံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာမိ။ ကဿပေါပိ, ဘိက္ခဝေ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခတိ ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာတိ – သရာဂံ ဝါ စိတ္တံ သရာဂံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ။ပေ.။ အဝိမုတ္တံ ဝါ စိတ္တံ အဝိမုတ္တံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ။

‘‘အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခါမိ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရာမိ, သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော တိဿောပိ ဇာတိယော စတဿောပိ ဇာတိယော ပဉ္စပိ ဇာတိယော ဒသပိ ဇာတိယော ဝီသမ္ပိ ဇာတိယော တိံသမ္ပိ ဇာတိယော စတ္တာလီသမ္ပိ ဇာတိယော ပညာသမ္ပိ ဇာတိယော ဇာတိသတမ္ပိ ဇာတိသဟဿမ္ပိ ဇာတိသတသဟဿမ္ပိ, အနေကေပိ သံဝဋ္ဋကပ္ပေ အနေကေပိ ဝိဝဋ္ဋကပ္ပေ အနေကေပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋကပ္ပေ – ‘အမုတြာသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂေါတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော , သော တတော စုတော အမုတြ ဥဒပါဒိံ; တတြာပါသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂေါတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော ဣဓူပပန္နော’တိ။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရာမိ။ ကဿပေါပိ, ဘိက္ခဝေ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခတိ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ, သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ။ပေ.။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ။

‘‘အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခါမိ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿာမိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ, သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာမိ – ‘ဣမေ ဝတ, ဘောန္တော, သတ္တာ ကာယဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ မနောဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ ဥပဝါဒကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနာ; တေ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပန္နာ, ဣမေ ဝါ ပန, ဘောန္တော, သတ္တာ ကာယသုစရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီသုစရိတေန သမန္နာဂတာ မနောသုစရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ အနုပဝါဒကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနာ; တေ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပန္နာ’တိ။ ဣတိ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿာမိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ, သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာမိ။ ကဿပေါပိ, ဘိက္ခဝေ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခတိ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿတိ စဝမာနေ။ပေ.။ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ။

‘‘အဟံ, ဘိက္ခဝေ, အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ။ ကဿပေါပိ, ဘိက္ခဝေ, အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီ’’တိ။ နဝမံ။

၁၀. ဥပဿယသုတ္တံ

၁၅၃. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေနာယသ္မာ မဟာကဿပေါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ မဟာကဿပံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အာယာမ, ဘန္တေ ကဿပ, ယေန အညတရော ဘိက္ခုနုပဿယော တေနုပသင်္ကမိဿာမာ’’တိ။ ‘‘ဂစ္ဆ တွံ, အာဝုသော အာနန္ဒ, ဗဟုကိစ္စော တွံ ဗဟုကရဏီယော’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော အာယသ္မန္တံ မဟာကဿပံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အာယာမ, ဘန္တေ ကဿပ, ယေန အညတရော ဘိက္ခုနုပဿယော တေနုပသင်္ကမိဿာမာ’’တိ။ ‘‘ဂစ္ဆ တွံ, အာဝုသော အာနန္ဒ, ဗဟုကိစ္စော တွံ ဗဟုကရဏီယော’’တိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော အာယသ္မန္တံ မဟာကဿပံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အာယာမ, ဘန္တေ ကဿပ, ယေန အညတရော ဘိက္ခုနုပဿယော တေနုပသင်္ကမိဿာမာ’’တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ အာယသ္မတာ အာနန္ဒေန ပစ္ဆာသမဏေန ယေန အညတရော ဘိက္ခုနုပဿယော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ အထ ခေါ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခုနိယော ယေနာယသ္မာ မဟာကဿပေါ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ မဟာကဿပံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတွာ သမာဒပေတွာ သမုတ္တေဇေတွာ သမ္ပဟံသေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။

အထ ခေါ ထုလ္လတိဿာ ဘိက္ခုနီ အနတ္တမနာ အနတ္တမနဝါစံ နိစ္ဆာရေသိ – ‘‘ကိံ ပန အယျော မဟာကဿပေါ, အယျဿ အာနန္ဒဿ ဝေဒေဟမုနိနော သမ္မုခါ ဓမ္မံ ဘာသိတဗ္ဗံ မညတိ? သေယျထာပိ နာမ သူစိဝါဏိဇကော သူစိကာရဿ သန္တိကေ သူစိံ ဝိက္ကေတဗ္ဗံ မညေယျ; ဧဝမေဝ အယျော မဟာကဿပေါ အယျဿ အာနန္ဒဿ ဝေဒေဟမုနိနော သမ္မုခါ ဓမ္မံ ဘာသိတဗ္ဗံ မညတီ’’တိ။

အဿောသိ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ ထုလ္လတိဿာယ ဘိက္ခုနိယာ ဣမံ ဝါစံ ဘာသမာနာယ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိံ နု ခေါ, အာဝုသော အာနန္ဒ, အဟံ သူစိဝါဏိဇကော, တွံ သူစိကာရော; ဥဒါဟု အဟံ သူစိကာရော, တွံ သူစိဝါဏိဇကော’’တိ? ‘‘ခမ , ဘန္တေ ကဿပ, ဗာလော မာတုဂါမော’’တိ။ ‘‘အာဂမေဟိ တွံ, အာဝုသော အာနန္ဒ, မာ တေ သံဃော ဥတ္တရိ ဥပပရိက္ခိ’’။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, အာဝုသော အာနန္ဒ, အပိ နု တွံ ဘဂဝတော သမ္မုခါ ဘိက္ခုသံဃေ ဥပနီတော – ‘အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခါမိ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ဣတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ။ အာနန္ဒောပိ, ဘိက္ခဝေ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခတိ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ဣတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။

‘‘အဟံ ခေါ, အာဝုသော, ဘဂဝတော သမ္မုခါ ဘိက္ခုသံဃေ ဥပနီတော – ‘အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခါမိ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ဣတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ။ ကဿပေါပိ, ဘိက္ခဝေ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခတိ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီ’တိ။ပေ.။ ။ (နဝန္နံ အနုပုဗ္ဗဝိဟာရသမာပတ္တီနံ ပဉ္စန္နဉ္စ အဘိညာနံ ဧဝံ ဝိတ္ထာရော ဝေဒိတဗ္ဗော။)

‘‘တံ ကိံ မညသိ, အာဝုသော အာနန္ဒ, အပိ နု တွံ ဘဂဝတော သမ္မုခါ ဘိက္ခုသံဃေ ဥပနီတော – ‘အဟံ, ဘိက္ခဝေ, အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ။ အာနန္ဒောပိ, ဘိက္ခဝေ, အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။

‘‘အဟံ ခေါ, အာဝုသော, ဘဂဝတော သမ္မုခါ ဘိက္ခုသံဃေ ဥပနီတော – ‘အဟံ, ဘိက္ခဝေ, အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ။ ကဿပေါပိ, ဘိက္ခဝေ, အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီ’’’တိ။

‘‘သတ္တရတနံ ဝါ, အာဝုသော, နာဂံ အဍ္ဎဋ္ဌမရတနံ ဝါ တာလပတ္တိကာယ ဆာဒေတဗ္ဗံ မညေယျ, ယော မေ ဆ အဘိညာ ဆာဒေတဗ္ဗံ မညေယျာ’’တိ။

စဝိတ္ထ စ ပန ထုလ္လတိဿာ ဘိက္ခုနီ ဗြဟ္မစရိယမှာတိ။ ဒသမံ။

၁၁. စီဝရသုတ္တံ

၁၅၄. ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဒက္ခိဏဂိရိသ္မိံ စာရိကံ စရတိ မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ။

တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ တိံသမတ္တာ သဒ္ဓိဝိဟာရိနော ဘိက္ခူ သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တာ ဘဝန္တိ ယေဘုယျေန ကုမာရဘူတာ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဒက္ခိဏဂိရိသ္မိံ ယထာဘိရန္တံ စာရိကံ စရိတွာ ယေန ရာဇဂဟံ ဝေဠုဝနံ ကလန္ဒကနိဝါပေါ ယေနာယသ္မာ မဟာကဿပေါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ မဟာကဿပံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကတိ နု ခေါ, အာဝုသော အာနန္ဒ, အတ္ထဝသေ ပဋိစ္စ ဘဂဝတာ ကုလေသု တိကဘောဇနံ ပညတ္တ’’န္တိ?

‘‘တယော ခေါ, ဘန္တေ ကဿပ, အတ္ထဝသေ ပဋိစ္စ ဘဂဝတာ ကုလေသု တိကဘောဇနံ ပညတ္တံ – ဒုမ္မင်္ကူနံ ပုဂ္ဂလာနံ နိဂ္ဂဟာယ ပေသလာနံ ဘိက္ခူနံ ဖာသုဝိဟာရာယ, မာ ပါပိစ္ဆာ ပက္ခံ နိဿာယ သသံဃံ ဘိန္ဒေယျုံ [ဝိနယပိဋကေ စူဠဝဂ္ဂေ သံဃဘေဒကက္ခန္ဓကေ ဝဇိရဗုဒ္ဓိယံ အညထာ သမ္ဗန္ဓော ဒဿိတော], ကုလာနုဒ္ဒယတာယ စ။ ဣမေ ခေါ, ဘန္တေ ကဿပ, တယော အတ္ထဝသေ ပဋိစ္စ ဘဂဝတာ ကုလေသု တိကဘောဇနံ ပညတ္တ’’န္တိ။

‘‘အထ ကိဉ္စရဟိ တွံ, အာဝုသော အာနန္ဒ, ဣမေဟိ နဝေဟိ ဘိက္ခူဟိ ဣန္ဒ္ရိယေသု အဂုတ္တဒွါရေဟိ ဘောဇနေ အမတ္တညူဟိ ဇာဂရိယံ အနနုယုတ္တေဟိ သဒ္ဓိံ စာရိကံ စရသိ? သဿဃာတံ မညေ စရသိ, ကုလူပဃာတံ မညေ စရသိ။ ဩလုဇ္ဇတိ [ဥလ္လုဇ္ဇတိ (သီ. အဋ္ဌကထာသု စ)] ခေါ တေ, အာဝုသော အာနန္ဒ, ပရိသာ; ပလုဇ္ဇန္တိ ခေါ တေ, အာဝုသော, နဝပ္ပါယာ။ န ဝါယံ ကုမာရကော မတ္တမညာသီ’’တိ။

‘‘အပိ မေ, ဘန္တေ ကဿပ, သိရသ္မိံ ပလိတာနိ ဇာတာနိ။ အထ စ ပန မယံ အဇ္ဇာပိ အာယသ္မတော မဟာကဿပဿ ကုမာရကဝါဒါ န မုစ္စာမာ’’တိ။ ‘‘တထာ ဟိ ပန တွံ, အာဝုသော အာနန္ဒ, ဣမေဟိ နဝေဟိ ဘိက္ခူဟိ ဣန္ဒ္ရိယေသု အဂုတ္တဒွါရေဟိ ဘောဇနေ အမတ္တညူဟိ ဇာဂရိယံ အနနုယုတ္တေဟိ သဒ္ဓိံ စာရိကံ စရသိ, သဿဃာတံ မညေ စရသိ, ကုလူပဃာတံ မညေ စရသိ။ ဩလုဇ္ဇတိ ခေါ တေ, အာဝုသော အာနန္ဒ, ပရိသာ; ပလုဇ္ဇန္တိ ခေါ တေ, အာဝုသော, နဝပ္ပါယာ။ [ပလုဇ္ဇတိ ခေါ တေ အာဝုသော အာနန္ဒ ပရိသာ (က. သီ.)] န ဝါယံ ကုမာရကော မတ္တမညာသီ’’တိ။

အဿောသိ ခေါ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ – ‘‘အယျေန ကိရ မဟာကဿပေန အယျော အာနန္ဒော ဝေဒေဟမုနိ ကုမာရကဝါဒေန အပသာဒိတော’’တိ။

အထ ခေါ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ အနတ္တမနာ အနတ္တမနဝါစံ နိစ္ဆာရေသိ – ‘‘ကိံ ပန အယျော မဟာကဿပေါ အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော သမာနော အယျံ အာနန္ဒံ ဝေဒေဟမုနိံ ကုမာရကဝါဒေန အပသာဒေတဗ္ဗံ မညတီ’’တိ! အဿောသိ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ ထုလ္လနန္ဒာယ ဘိက္ခုနိယာ ဣမံ ဝါစံ ဘာသမာနာယ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘တဂ္ဃါဝုသော အာနန္ဒ, ထုလ္လနန္ဒာယ ဘိက္ခုနိယာ သဟသာ အပ္ပဋိသင်္ခါ ဝါစာ ဘာသိတာ။ ယတွာဟံ, အာဝုသော, ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော, နာဘိဇာနာမိ အညံ သတ္ထာရံ ဥဒ္ဒိသိတာ [ဥဒ္ဒိသိတုံ (သီ. ဣ. က.)], အညတြ တေန ဘဂဝတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန။ ပုဗ္ဗေ မေ, အာဝုသော, အဂါရိကဘူတဿ သတော ဧတဒဟောသိ – ‘သမ္ဗာဓေါ ဃရာဝါသော ရဇာပထော [ရဇောပထော (သီ.)], အဗ္ဘောကာသော ပဗ္ဗဇ္ဇာ။ နယိဒံ သုကရံ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတာ ဧကန္တပရိပုဏ္ဏံ ဧကန္တပရိသုဒ္ဓံ သင်္ခလိခိတံ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတုံ။ ယံနူနာဟံ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇေယျ’န္တိ။ သော ခွါဟံ, အာဝုသော, အပရေန သမယေန ပဋပိလောတိကာနံ သံဃာဋိံ ကာရေတွာ [ကရိတွာ (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)] ယေ လောကေ အရဟန္တော တေ ဥဒ္ဒိဿ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိံ။

သော ဧဝံ ပဗ္ဗဇိတော သမာနော အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နော အဒ္ဒသံ ဘဂဝန္တံ အန္တရာ စ ရာဇဂဟံ အန္တရာ စ နာဠန္ဒံ ဗဟုပုတ္တေ စေတိယေ နိသိန္နံ။ ဒိသွာန မေ ဧတဒဟောသိ – ‘သတ္ထာရဉ္စ ဝတာဟံ ပဿေယျံ, ဘဂဝန္တမေဝ ပဿေယျံ; သုဂတဉ္စ ဝတာဟံ ပဿေယျံ, ဘဂဝန္တမေဝ ပဿေယျံ; သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဉ္စ ဝတာဟံ ပဿေယျံ; ဘဂဝန္တမေဝ ပဿေယျ’န္တိ။ သော ခွါဟံ, အာဝုသော, တတ္ထေဝ ဘဂဝတော ပါဒေသု သိရသာ နိပတိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစံ – ‘သတ္ထာ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ, သာဝကောဟမသ္မိ; သတ္ထာ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ, သာဝကောဟမသ္မီ’တိ ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ မံ, အာဝုသော, ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘ယော ခေါ, ကဿပ, ဧဝံ သဗ္ဗစေတသာ သမန္နာဂတံ သာဝကံ အဇာနညေဝ ဝဒေယျ ဇာနာမီတိ, အပဿညေဝ ဝဒေယျ ပဿာမီတိ, မုဒ္ဓါပိ တဿ ဝိပတေယျ။ အဟံ ခေါ ပန, ကဿပ, ဇာနညေဝ ဝဒါမိ ဇာနာမီတိ, ပဿညေဝ ဝဒါမိ ပဿာမီ’တိ။

တသ္မာတိဟ တေ, ကဿပ, ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘တိဗ္ဗံ မေ ဟိရောတ္တပ္ပံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ဘဝိဿတိ ထေရေသု နဝေသု မဇ္ဈိမေသူ’တိ။ ဧဝဉှိ တေ, ကဿပ, သိက္ခိတဗ္ဗံ။

တသ္မာတိဟ တေ, ကဿပ, ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ယံ ကိဉ္စိ ဓမ္မံ သုဏိဿာမိ ကုသလူပသံဟိတံ သဗ္ဗံ တံ အဋ္ဌိံ ကတွာ မနသိ ကရိတွာ သဗ္ဗစေတသာ သမန္နာဟရိတွာ ဩဟိတသောတော ဓမ္မံ သုဏိဿာမီ’တိ။ ဧဝဉှိ တေ, ကဿပ, သိက္ခိတဗ္ဗံ။

တသ္မာတိဟ တေ, ကဿပ, ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘သာတသဟဂတာ စ မေ ကာယဂတာသတိ န ဝိဇဟိဿတီ’တိ။ ဧဝဉှိ တေ, ကဿပ, သိက္ခိတဗ္ဗန္တိ။

‘‘အထ ခေါ မံ, အာဝုသော, ဘဂဝါ ဣမိနာ ဩဝါဒေန ဩဝဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။ သတ္တာဟမေဝ ခွါဟံ, အာဝုသော, သရဏော [သာဏော (သီ.)] ရဋ္ဌပိဏ္ဍံ ဘုဉ္ဇိံ’’။ အဋ္ဌမိယာ အညာ ဥဒပါဒိ။

‘‘အထ ခေါ, အာဝုသော, ဘဂဝါ မဂ္ဂါ ဩက္ကမ္မ ယေန အညတရံ ရုက္ခမူလံ တေနုပသင်္ကမိ။ အထ ခွါဟံ, အာဝုသော, ပဋပိလောတိကာနံ သံဃာဋိံ စတုဂ္ဂုဏံ ပညပေတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစံ – ‘ဣဓ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ နိသီဒတု, ယံ မမဿ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယာ’တိ။ နိသီဒိ ခေါ, အာဝုသော, ဘဂဝါ ပညတ္တေ အာသနေ။ နိသဇ္ဇ ခေါ မံ, အာဝုသော, ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘မုဒုကာ ခေါ တျာယံ, ကဿပ, ပဋပိလောတိကာနံ သံဃာဋီ’တိ။ ‘ပဋိဂ္ဂဏှာတု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ပဋပိလောတိကာနံ သံဃာဋိံ အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာ’တိ။ ‘ဓါရေဿသိ ပန မေ တွံ, ကဿပ, သာဏာနိ ပံသုကူလာနိ နိဗ္ဗသနာနီ’တိ။ ‘ဓါရေဿာမဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သာဏာနိ ပံသုကူလာနိ နိဗ္ဗသနာနီ’တိ။ ‘‘သော ခွါဟံ, အာဝုသော, ပဋပိလောတိကာနံ သံဃာဋိံ ဘဂဝတော ပါဒါသိံ။ အဟံ ပန ဘဂဝတော သာဏာနိ ပံသုကူလာနိ နိဗ္ဗသနာနိ ပဋိပဇ္ဇိံ’’။

‘‘ယဉှိ တံ, အာဝုသော, သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ‘ဘဂဝတော ပုတ္တော ဩရသော မုခတော ဇာတော ဓမ္မဇော ဓမ္မနိမ္မိတော ဓမ္မဒါယာဒေါ, ပဋိဂ္ဂဟိတာနိ [ပဋိဂ္ဂဟေတာ (သီ.)] သာဏာနိ ပံသုကူလာနိ နိဗ္ဗသနာနီ’တိ, မမံ တံ သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ‘ဘဂဝတော ပုတ္တော ဩရသော မုခတော ဇာတော ဓမ္မဇော ဓမ္မနိမ္မိတော ဓမ္မဒါယာဒေါ, ပဋိဂ္ဂဟိတာနိ သာဏာနိ ပံသုကူလာနိ နိဗ္ဗသနာနီ’’’တိ။

‘‘အဟံ ခေါ, အာဝုသော, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခါမိ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ဣတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ။ အဟံ ခေါ, အာဝုသော, ယာဝဒေ အာကင်္ခါမိ။ပေ.။ (နဝန္နံ အနုပုဗ္ဗဝိဟာရသမာပတ္တိနံ ပဉ္စန္နဉ္စ အဘိညာနံ ဧဝံ ဝိတ္ထာရော ဝေဒိတဗ္ဗော) ။

‘‘အဟံ ခေါ, အာဝုသော, အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ; သတ္တရတနံ ဝါ, အာဝုသော, နာဂံ အဍ္ဎဋ္ဌမရတနံ ဝါ တာလပတ္တိကာယ ဆာဒေတဗ္ဗံ မညေယျ, ယော မေ ဆ အဘိညာ ဆာဒေတဗ္ဗံ မညေယျာ’’တိ။

စဝိတ္ထ စ ပန ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဗြဟ္မစရိယမှာတိ။ ဧကာဒသမံ။

၁၂. ပရံမရဏသုတ္တံ

၁၅၅. ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ စ မဟာကဿပေါ အာယသ္မာ စ သာရိပုတ္တော ဗာရာဏသိယံ ဝိဟရန္တိ ဣသိပတနေ မိဂဒါယေ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ယေနာယသ္မာ မဟာကဿပေါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မတာ မဟာကဿပေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော အာယသ္မန္တံ မဟာကဿပံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိံ နု ခေါ, အာဝုသော ကဿပ, ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ? ‘‘အဗျာကတံ ခေါ ဧတံ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ – ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ။ ‘‘ကိံ ပနာဝုသော, န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ? ‘‘ဧဝမ္ပိ ခေါ, အာဝုသော, အဗျာကတံ ဘဂဝတာ – ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ။ ‘‘ကိံ နု ခေါ, အာဝုသော, ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ? ‘‘အဗျာကတံ ခေါ ဧတံ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ – ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ။ ‘‘ကိံ ပနာဝုသော, နေဝ ဟောတိ, န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ? ‘‘ဧဝမ္ပိ ခေါ, အာဝုသော, အဗျာကတံ ဘဂဝတာ – ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ။ ‘‘ကသ္မာ စေတံ, အာဝုသော , အဗျာကတံ ဘဂဝတာ’’တိ? ‘‘န ဟေတံ, အာဝုသော, အတ္ထသံဟိတံ နာဒိဗြဟ္မစရိယကံ န နိဗ္ဗိဒါယ န ဝိရာဂါယ န နိရောဓါယ န ဥပသမာယ န အဘိညာယ န သမ္ဗောဓါယ န နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။ တသ္မာ တံ အဗျာကတံ ဘဂဝတာ’’တိ။

‘‘အထ ကိဉ္စရဟာဝုသော, ဗျာကတံ ဘဂဝတာ’’တိ? ‘‘ဣဒံ ‘ဒုက္ခ’န္တိ ခေါ , အာဝုသော, ဗျာကတံ ဘဂဝတာ; အယံ ‘ဒုက္ခသမုဒယော’တိ ဗျာကတံ ဘဂဝတာ; အယံ ‘ဒုက္ခနိရောဓေါ’တိ ဗျာကတံ ဘဂဝတာ; အယံ ‘ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ ဗျာကတံ ဘဂဝတာ’’တိ။ ‘‘ကသ္မာ စေတံ, အာဝုသော, ဗျာကတံ ဘဂဝတာ’’တိ? ‘‘ဧတဉှိ, အာဝုသော, အတ္ထသံဟိတံ ဧတံ အာဒိဗြဟ္မစရိယကံ ဧတံ နိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓါယ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓါယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။ တသ္မာ တံ ဗျာကတံ ဘဂဝတာ’’တိ။ ဒွါဒသမံ။

၁၃. သဒ္ဓမ္မပ္ပတိရူပကသုတ္တံ

၁၅၆. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု ကော ပစ္စယော, ယေန ပုဗ္ဗေ အပ္ပတရာနိ စေဝ သိက္ခာပဒါနိ အဟေသုံ ဗဟုတရာ စ ဘိက္ခူ အညာယ သဏ္ဌဟိံသု? ကော ပန, ဘန္တေ, ဟေတု ကော ပစ္စယော, ယေနေတရဟိ ဗဟုတရာနိ စေဝ သိက္ခာပဒါနိ အပ္ပတရာ စ ဘိက္ခူ အညာယ သဏ္ဌဟန္တီ’’တိ? ‘‘ဧဝဉ္စေတံ, ကဿပ, ဟောတိ သတ္တေသု ဟာယမာနေသု သဒ္ဓမ္မေ အန္တရဓါယမာနေ, ဗဟုတရာနိ စေဝ သိက္ခာပဒါနိ ဟောန္တိ အပ္ပတရာ စ ဘိက္ခူ အညာယ သဏ္ဌဟန္တိ။ န တာဝ, ကဿပ, သဒ္ဓမ္မဿ အန္တရဓါနံ ဟောတိ ယာဝ န သဒ္ဓမ္မပ္ပတိရူပကံ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ယတော စ ခေါ, ကဿပ, သဒ္ဓမ္မပ္ပတိရူပကံ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, အထ သဒ္ဓမ္မဿ အန္တရဓါနံ ဟောတိ’’။

‘‘သေယျထာပိ, ကဿပ, န တာဝ ဇာတရူပဿ အန္တရဓါနံ ဟောတိ ယာဝ န ဇာတရူပပ္ပတိရူပကံ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ယတော စ ခေါ, ကဿပ, ဇာတရူပပ္ပတိရူပကံ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, အထ ဇာတရူပဿ အန္တရဓါနံ ဟောတိ။ ဧဝမေဝ ခေါ, ကဿပ, န တာဝ သဒ္ဓမ္မဿ အန္တရဓါနံ ဟောတိ ယာဝ န သဒ္ဓမ္မပ္ပတိရူပကံ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ယတော စ ခေါ, ကဿပ, သဒ္ဓမ္မပ္ပတိရူပကံ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, အထ သဒ္ဓမ္မဿ အန္တရဓါနံ ဟောတိ။

‘‘န ခေါ, ကဿပ, ပထဝီဓါတု သဒ္ဓမ္မံ အန္တရဓါပေတိ, န အာပေါဓါတု သဒ္ဓမ္မံ အန္တရဓါပေတိ, န တေဇောဓါတု သဒ္ဓမ္မံ အန္တရဓါပေတိ, န ဝါယောဓါတု သဒ္ဓမ္မံ အန္တရဓါပေတိ; အထ ခေါ ဣဓေဝ တေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ မောဃပုရိသာ ယေ ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ အန္တရဓါပေန္တိ။ သေယျထာပိ, ကဿပ, နာဝါ အာဒိကေနေဝ ဩပိလဝတိ; န ခေါ, ကဿပ, ဧဝံ သဒ္ဓမ္မဿ အန္တရဓါနံ ဟောတိ။

‘‘ပဉ္စ ခေါမေ, ကဿပ, ဩက္ကမနိယာ ဓမ္မာ သဒ္ဓမ္မဿ သမ္မောသာယ အန္တရဓါနာယ သံဝတ္တန္တိ။ ကတမေ ပဉ္စ? ဣဓ, ကဿပ, ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဥပါသကာ ဥပါသိကာယော သတ္ထရိ အဂါရဝါ ဝိဟရန္တိ အပ္ပတိဿာ, ဓမ္မေ အဂါရဝါ ဝိဟရန္တိ အပ္ပတိဿာ, သံဃေ အဂါရဝါ ဝိဟရန္တိ အပ္ပတိဿာ, သိက္ခာယ အဂါရဝါ ဝိဟရန္တိ အပ္ပတိဿာ, သမာဓိသ္မိံ အဂါရဝါ ဝိဟရန္တိ အပ္ပတိဿာ – ဣမေ ခေါ, ကဿပ, ပဉ္စ ဩက္ကမနိယာ ဓမ္မာ သဒ္ဓမ္မဿ သမ္မောသာယ အန္တရဓါနာယ သံဝတ္တန္တိ။

‘‘ပဉ္စ ခေါမေ, ကဿပ, ဓမ္မာ သဒ္ဓမ္မဿ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ အနန္တရဓါနာယ သံဝတ္တန္တိ။ ကတမေ ပဉ္စ? ဣဓ, ကဿပ, ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဥပါသကာ ဥပါသိကာယော သတ္ထရိ သဂါရဝါ ဝိဟရန္တိ သပ္ပတိဿာ, ဓမ္မေ သဂါရဝါ ဝိဟရန္တိ သပ္ပတိဿာ, သံဃေ သဂါရဝါ ဝိဟရန္တိ သပ္ပတိဿာ, သိက္ခာယ သဂါရဝါ ဝိဟရန္တိ သပ္ပတိဿာ, သမာဓိသ္မိံ သဂါရဝါ ဝိဟရန္တိ သပ္ပတိဿာ – ဣမေ ခေါ, ကဿပ, ပဉ္စ ဓမ္မာ သဒ္ဓမ္မဿ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ အနန္တရဓါနာယ သံဝတ္တန္တီ’’တိ။ တေရသမံ။

ကဿပသံယုတ္တံ သမတ္တံ။

တဿုဒ္ဒါနံ –

သန္တုဋ္ဌဉ္စ အနောတ္တပ္ပီ၊ စန္ဒူပမံ ကုလူပကံ။

ဇိဏ္ဏံ တယော စ ဩဝါဒါ၊ ဈာနာဘိညာ ဥပဿယံ။

စီဝရံ ပရံမရဏံ၊ သဒ္ဓမ္မပ္ပတိရူပကန္တိ။