ပရိဗ္ဗာဇကဝဂ္ဂေါ

၃. ပရိဗ္ဗာဇကဝဂ္ဂေါ

၁. တေဝိဇ္ဇဝစ္ဆသုတ္တံ

၁၈၅. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ မဟာဝနေ ကူဋာဂါရသာလာယံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဧကပုဏ္ဍရီကေ ပရိဗ္ဗာဇကာရာမေ ပဋိဝသတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ဝေသာလိံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘အတိပ္ပဂေါ ခေါ တာဝ ဝေသာလိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတုံ; ယံနူနာဟံ ယေန ဧကပုဏ္ဍရီကော ပရိဗ္ဗာဇကာရာမော ယေန ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော တေနုပသင်္ကမေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ယေန ဧကပုဏ္ဍရီကော ပရိဗ္ဗာဇကာရာမော ယေန ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧတု ခေါ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ။ သွာဂတံ [သာဂတံ (သီ. ဣ.)], ဘန္တေ, ဘဂဝတော။ စိရဿံ ခေါ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဣမံ ပရိယာယမကာသိ ယဒိဒံ ဣဓါဂမနာယ။ နိသီဒတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဣဒမာသနံ ပညတ္တ’’န္တိ။ နိသီဒိ ဘဂဝါ ပညတ္တေ အာသနေ။ ဝစ္ဆဂေါတ္တောပိ ခေါ ပရိဗ္ဗာဇကော အညတရံ နီစံ အာသနံ ဂဟေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သုတံ မေတံ, ဘန္တေ – ‘သမဏော ဂေါတမော သဗ္ဗညူ သဗ္ဗဒဿာဝီ, အပရိသေ+သံ ဉာဏဒဿနံ ပဋိဇာနာတိ, စရတော စ မေ တိဋ္ဌတော စ သုတ္တဿ စ ဇာဂရဿ စ သတတံ သမိတံ ဉာဏဒဿနံ ပစ္စုပဋ္ဌိတ’န္တိ။ ယေ တေ, ဘန္တေ, ဧဝမာဟံသု – ‘သမဏော ဂေါတမော သဗ္ဗညူ သဗ္ဗဒဿာဝီ, အပရိသေသံ ဉာဏဒဿနံ ပဋိဇာနာတိ, စရတော စ မေ တိဋ္ဌတော စ သုတ္တဿ စ ဇာဂရဿ စ သတတံ သမိတံ ဉာဏဒဿနံ ပစ္စုပဋ္ဌိတ’န္တိ, ကစ္စိ တေ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော ဝုတ္တဝါဒိနော, န စ ဘဂဝန္တံ အဘူတေန အဗ္ဘာစိက္ခန္တိ, ဓမ္မဿ စာနုဓမ္မံ ဗျာကရောန္တိ, န စ ကောစိ သဟဓမ္မိကော ဝါဒါနုဝါဒေါ ဂါရယှံ ဌာနံ အာဂစ္ဆတီ’’တိ? ‘‘ယေ တေ, ဝစ္ဆ, ဧဝမာဟံသု – ‘သမဏော ဂေါတမော သဗ္ဗညူ သဗ္ဗဒဿာဝီ, အပရိသေသံ ဉာဏဒဿနံ ပဋိဇာနာတိ, စရတော စ မေ တိဋ္ဌတော စ သုတ္တဿ စ ဇာဂရဿ စ သတတံ သမိတံ ဉာဏဒဿနံ ပစ္စုပဋ္ဌိတ’န္တိ, န မေ တေ ဝုတ္တဝါဒိနော, အဗ္ဘာစိက္ခန္တိ စ ပန မံ အသတာ အဘူတေနာ’’တိ။

၁၈၆. ‘‘ကထံ ဗျာကရမာနာ ပန မယံ, ဘန္တေ, ဝုတ္တဝါဒိနော စေဝ ဘဂဝတော အဿာမ, န စ ဘဂဝန္တံ အဘူတေန အဗ္ဘာစိက္ခေယျာမ, ဓမ္မဿ စာနုဓမ္မံ ဗျာကရေယျာမ, န စ ကောစိ သဟဓမ္မိကော ဝါဒါနုဝါဒေါ ဂါရယှံ ဌာနံ အာဂစ္ဆေယျာ’’တိ?

‘‘‘တေဝိဇ္ဇော သမဏော ဂေါတမော’တိ ခေါ, ဝစ္ဆ, ဗျာကရမာနော ဝုတ္တဝါဒီ စေဝ မေ အဿ, န စ မံ အဘူတေန အဗ္ဘာစိက္ခေယျ, ဓမ္မဿ စာနုဓမ္မံ ဗျာကရေယျ, န စ ကောစိ သဟဓမ္မိကော ဝါဒါနုဝါဒေါ ဂါရယှံ ဌာနံ အာဂစ္ဆေယျ။ အဟဉှိ, ဝစ္ဆ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခါမိ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရာမိ, သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော။ပေ.။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရာမိ။ အဟဉှိ, ဝစ္ဆ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခါမိ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿာမိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ။ပေ.။ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာမိ။ အဟဉှိ, ဝစ္ဆ, အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ။

‘‘‘တေဝိဇ္ဇော သမဏော ဂေါတမော’တိ ခေါ, ဝစ္ဆ, ဗျာကရမာနော ဝုတ္တဝါဒီ စေဝ မေ အဿ, န စ မံ အဘူတေန အဗ္ဘာစိက္ခေယျ, ဓမ္မဿ စာနုဓမ္မံ ဗျာကရေယျ, န စ ကောစိ သဟဓမ္မိကော ဝါဒါနုဝါဒေါ ဂါရယှံ ဌာနံ အာဂစ္ဆေယျာ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အတ္ထိ နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ကောစိ ဂိဟီ ဂိဟိသံယောဇနံ အပ္ပဟာယ ကာယဿ ဘေဒါ ဒုက္ခဿန္တကရော’’တိ? ‘‘နတ္ထိ ခေါ, ဝစ္ဆ, ကောစိ ဂိဟီ ဂိဟိသံယောဇနံ အပ္ပဟာယ ကာယဿ ဘေဒါ ဒုက္ခဿန္တကရော’’တိ။

‘‘အတ္ထိ ပန, ဘော ဂေါတမ, ကောစိ ဂိဟီ ဂိဟိသံယောဇနံ အပ္ပဟာယ ကာယဿ ဘေဒါ သဂ္ဂူပဂေါ’’တိ? ‘‘န ခေါ, ဝစ္ဆ, ဧကံယေဝ သတံ န ဒွေ သတာနိ န တီဏိ သတာနိ န စတ္တာရိ သတာနိ န ပဉ္စ သတာနိ, အထ ခေါ ဘိယျောဝ ယေ ဂိဟီ ဂိဟိသံယောဇနံ အပ္ပဟာယ ကာယဿ ဘေဒါ သဂ္ဂူပဂါ’’တိ [‘‘အတ္ထိ ခေါ ဝစ္ဆ ကောစိ ဂိဟီ ဂိဟိသံယောဇနံ အပ္ပဟာယ ကာယဿ ဘေဒါ သဂ္ဂူပဂေါတိ’’။ (က.)]။

‘‘အတ္ထိ နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ကောစိ အာဇီဝကော [အာဇီဝိကော (က.)] ကာယဿ ဘေဒါ ဒုက္ခဿန္တကရော’’တိ? ‘‘နတ္ထိ ခေါ, ဝစ္ဆ, ကောစိ အာဇီဝကော ကာယဿ ဘေဒါ ဒုက္ခဿန္တကရော’’တိ။

‘‘အတ္ထိ ပန, ဘော ဂေါတမ, ကောစိ အာဇီဝကော ကာယဿ ဘေဒါ သဂ္ဂူပဂေါ’’တိ? ‘‘ဣတော ခေါ သော, ဝစ္ဆ, ဧကနဝုတော ကပ္ပော [ဣတော ကော ဝစ္ဆ ဧကနဝုတေ ကပ္ပေ (က.)] ယမဟံ အနုဿရာမိ, နာဘိဇာနာမိ ကဉ္စိ အာဇီဝကံ သဂ္ဂူပဂံ အညတြ ဧကေန; သောပါသိ ကမ္မဝါဒီ ကိရိယဝါဒီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ သန္တေ, ဘော ဂေါတမ, သုညံ အဒုံ တိတ္ထာယတနံ အန္တမသော သဂ္ဂူပဂေနဣ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဝစ္ဆ, သုညံ အဒုံ တိတ္ထာယတနံ အန္တမသော သဂ္ဂူပဂေနဣ’’တိ။

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနော ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ။

တေဝိဇ္ဇဝစ္ဆသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ပဌမံ။

၂. အဂ္ဂိဝစ္ဆသုတ္တံ

၁၈၇. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ‘သဿတော လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ [ဧဝံဒိဋ္ဌီ (သီ. သျာ. ကံ. က.)] ဘဝံ ဂေါတမော’’တိ? ‘‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ‘သဿတော လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’’န္တိ။

‘‘ကိံ ပန, ဘော ဂေါတမ, ‘အသဿတော လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’’တိ? ‘‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ‘အသဿတော လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’’န္တိ။

‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ‘အန္တဝါ လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’’တိ? ‘‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ‘အန္တဝါ လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’’န္တိ။

‘‘ကိံ ပန, ဘော ဂေါတမ, ‘အနန္တဝါ လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’’တိ? ‘‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ‘အနန္တဝါ လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’’န္တိ။

‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရံ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’’တိ? ‘‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရံ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’’န္တိ။

‘‘ကိံ ပန, ဘော ဂေါတမ, ‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရံ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’’တိ? ‘‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရံ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’’န္တိ။

‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’’တိ? ‘‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’’န္တိ။

‘‘ကိံ ပန, ဘော ဂေါတမ, ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’’တိ? ‘‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’’န္တိ။

‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’’တိ ? ‘‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’’န္တိ။

‘‘ကိံ ပန, ဘော ဂေါတမ, ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’’တိ? ‘‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’’န္တိ။

၁၈၈. ‘‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, သဿတော လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမညန္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – သဿတော လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ ဝဒေသိ [မောဃမညန္တီတိ ဝဒေသိ (သီ.), မောဃမညန္တိ ဣတိ ဝဒေသိ (?)]။ ‘ကိံ ပန, ဘော ဂေါတမ, အသဿတော လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမညန္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ , ဧဝံဒိဋ္ဌိ – အသဿတော လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ ဝဒေသိ။ ‘ကိံ နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, အန္တဝါ လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမညန္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – အန္တဝါ လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ ဝဒေသိ။ ‘ကိံ ပန, ဘော ဂေါတမ, အနန္တဝါ လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမညန္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – အနန္တဝါ လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ ဝဒေသိ။ ‘ကိံ နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, တံ ဇီဝံ တံ သရီရံ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမညန္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – တံ ဇီဝံ တံ သရီရံ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ ဝဒေသိ။ ‘ကိံ ပန, ဘော ဂေါတမ, အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရံ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမညန္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရံ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ ဝဒေသိ။ ‘ကိံ နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမညန္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ ဝဒေသိ။

‘‘‘ကိံ ပန, ဘော ဂေါတမ, န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမညန္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ ဝဒေသိ။ ‘ကိံ နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမညန္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ ဝဒေသိ။ ‘ကိံ ပန, ဘော ဂေါတမ, နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမညန္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ ဝဒေသိ။

‘‘ကိံ ပန ဘော ဂေါတမော အာဒီနဝံ သမ္ပဿမာနော ဧဝံ ဣမာနိ သဗ္ဗသော ဒိဋ္ဌိဂတာနိ အနုပဂတော’’တိ?

၁၈၉. ‘‘‘သဿတော လောကော’တိ ခေါ, ဝစ္ဆ, ဒိဋ္ဌိဂတမေတံ ဒိဋ္ဌိဂဟနံ ဒိဋ္ဌိကန္တာရော [ဒိဋ္ဌိကန္တာရံ (သီ. ဣ.)] ဒိဋ္ဌိဝိသူကံ ဒိဋ္ဌိဝိပ္ဖန္ဒိတံ ဒိဋ္ဌိသံယောဇနံ သဒုက္ခံ သဝိဃာတံ သဥပါယာသံ သပရိဠာဟံ, န နိဗ္ဗိဒါယ န ဝိရာဂါယ န နိရောဓါယ န ဥပသမာယ န အဘိညာယ န သမ္ဗောဓါယ န နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ ။ ‘အသဿတော လောကော’တိ ခေါ, ဝစ္ဆ။ပေ.။ ‘အန္တဝါ လောကော’တိ ခေါ, ဝစ္ဆ။ပေ.။ ‘အနန္တဝါ လောကော’တိ ခေါ, ဝစ္ဆ။ပေ.။ ‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရ’န္တိ ခေါ, ဝစ္ဆ။ပေ.။ ‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရ’န္တိ ခေါ, ဝစ္ဆ။ပေ.။ ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ခေါ, ဝစ္ဆ ။ပေ.။ ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ခေါ, ဝစ္ဆ။ပေ.။ ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ခေါ, ဝစ္ဆ။ပေ.။ ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ခေါ, ဝစ္ဆ, ဒိဋ္ဌိဂတမေတံ ဒိဋ္ဌိဂဟနံ ဒိဋ္ဌိကန္တာရော ဒိဋ္ဌိဝိသူကံ ဒိဋ္ဌိဝိပ္ဖန္ဒိတံ ဒိဋ္ဌိသံယောဇနံ သဒုက္ခံ သဝိဃာတံ သဥပါယာသံ သပရိဠာဟံ, န နိဗ္ဗိဒါယ န ဝိရာဂါယ န နိရောဓါယ န ဥပသမာယ န အဘိညာယ န သမ္ဗောဓါယ န နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။ ဣမံ ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, အာဒီနဝံ သမ္ပဿမာနော ဧဝံ ဣမာနိ သဗ္ဗသော ဒိဋ္ဌိဂတာနိ အနုပဂတော’’တိ။

‘‘အတ္ထိ ပန ဘောတော ဂေါတမဿ ကိဉ္စိ ဒိဋ္ဌိဂတ’’န္တိ? ‘‘ဒိဋ္ဌိဂတန္တိ ခေါ, ဝစ္ဆ, အပနီတမေတံ တထာဂတဿ။ ဒိဋ္ဌဉ္ဟေတံ, ဝစ္ဆ, တထာဂတေန – ‘ဣတိ ရူပံ, ဣတိ ရူပဿ သမုဒယော, ဣတိ ရူပဿ အတ္ထင်္ဂမော; ဣတိ ဝေဒနာ, ဣတိ ဝေဒနာယ သမုဒယော, ဣတိ ဝေဒနာယ အတ္ထင်္ဂမော; ဣတိ သညာ, ဣတိ သညာယ သမုဒယော, ဣတိ သညာယ အတ္ထင်္ဂမော; ဣတိ သင်္ခါရာ, ဣတိ သင်္ခါရာနံ သမုဒယော, ဣတိ သင်္ခါရာနံ အတ္ထင်္ဂမော; ဣတိ ဝိညာဏံ, ဣတိ ဝိညာဏဿ သမုဒယော, ဣတိ ဝိညာဏဿ အတ္ထင်္ဂမော’တိ။ တသ္မာ တထာဂတော သဗ္ဗမညိတာနံ သဗ္ဗမထိတာနံ သဗ္ဗအဟံကာရမမံကာရမာနာနုသယာနံ ခယာ ဝိရာဂါ နိရောဓါ စာဂါ ပဋိနိဿဂ္ဂါ အနုပါဒါ ဝိမုတ္တောတိ ဝဒါမီ’’တိ။

၁၉၀. ‘‘ဧဝံ ဝိမုတ္တစိတ္တော ပန, ဘော ဂေါတမ, ဘိက္ခု ကုဟိံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ? ‘‘ဥပပဇ္ဇတီတိ ခေါ, ဝစ္ဆ, န ဥပေတိ’’။ ‘‘တေန ဟိ, ဘော ဂေါတမ, န ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ? ‘‘န ဥပပဇ္ဇတီတိ ခေါ, ဝစ္ဆ, န ဥပေတိ’’။ ‘‘တေန ဟိ, ဘော ဂေါတမ, ဥပပဇ္ဇတိ စ န စ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ? ‘‘ဥပပဇ္ဇတိ စ န စ ဥပပဇ္ဇတီတိ ခေါ, ဝစ္ဆ, န ဥပေတိ’’။ ‘‘တေန ဟိ, ဘော ဂေါတမ, နေဝ ဥပပဇ္ဇတိ န န ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ? ‘‘နေဝ ဥပပဇ္ဇတိ န န ဥပပဇ္ဇတီတိ ခေါ, ဝစ္ဆ, န ဥပေတိ’’။

‘‘‘ဧဝံ ဝိမုတ္တစိတ္တော ပန, ဘော ဂေါတမ, ဘိက္ခု ကုဟိံ ဥပပဇ္ဇတီ’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘ဥပပဇ္ဇတီတိ ခေါ, ဝစ္ဆ, န ဥပေတီ’တိ ဝဒေသိ။ ‘တေန ဟိ, ဘော ဂေါတမ, န ဥပပဇ္ဇတီ’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘န ဥပပဇ္ဇတီတိ ခေါ, ဝစ္ဆ, န ဥပေတီ’တိ ဝဒေသိ။ ‘တေန ဟိ, ဘော ဂေါတမ, ဥပပဇ္ဇတိ စ န စ ဥပပဇ္ဇတီ’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘ဥပပဇ္ဇတိ စ န စ ဥပပဇ္ဇတီတိ ခေါ, ဝစ္ဆ, န ဥပေတီ’တိ ဝဒေသိ။ ‘တေန ဟိ, ဘော ဂေါတမ, နေဝ ဥပပဇ္ဇတိ န န ဥပပဇ္ဇတီ’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘နေဝ ဥပပဇ္ဇတိ န န ဥပပဇ္ဇတီတိ ခေါ, ဝစ္ဆ, န ဥပေတီ’တိ ဝဒေသိ။ ဧတ္ထာဟံ, ဘော ဂေါတမ, အညာဏမာပါဒိံ, ဧတ္ထ သမ္မောဟမာပါဒိံ။ ယာပိ မေ ဧသာ ဘောတော ဂေါတမဿ ပုရိမေန ကထာသလ္လာပေန အဟု ပသာဒမတ္တာ သာပိ မေ ဧတရဟိ အန္တရဟိတာ’’တိ။ ‘‘အလဉှိ တေ, ဝစ္ဆ, အညာဏာယ, အလံ သမ္မောဟာယ။ ဂမ္ဘီရော ဟာယံ, ဝစ္ဆ, ဓမ္မော ဒုဒ္ဒသော ဒုရနုဗောဓေါ သန္တော ပဏီတော အတက္ကာဝစရော နိပုဏော ပဏ္ဍိတဝေဒနီယော။ သော တယာ ဒုဇ္ဇာနော အညဒိဋ္ဌိကေန အညခန္တိကေန အညရုစိကေန အညတြယောဂေန [အညတြာယောဂေန (ဒီ. နိ. ၁.၄၂၀)] အညတြာစရိယကေန’’ [အညတ္ထာစရိယကေန (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)]။

၁၉၁. ‘‘တေန ဟိ, ဝစ္ဆ, တညေဝေတ္ထ ပဋိပုစ္ဆိဿာမိ; ယထာ တေ ခမေယျ တထာ နံ ဗျာကရေယျာသိ။ တံ ကိံ မညသိ, ဝစ္ဆ, သစေ တေ ပုရတော အဂ္ဂိ ဇလေယျ, ဇာနေယျာသိ တွံ – ‘အယံ မေ ပုရတော အဂ္ဂိ ဇလတီ’’’တိ? ‘‘သစေ မေ, ဘော ဂေါတမ, ပုရတော အဂ္ဂိ ဇလေယျ, ဇာနေယျာဟံ – ‘အယံ မေ ပုရတော အဂ္ဂိ ဇလတီ’’’တိ။

‘‘သစေ ပန တံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံ ပုစ္ဆေယျ – ‘ယော တေ အယံ ပုရတော အဂ္ဂိ ဇလတိ အယံ အဂ္ဂိ ကိံ ပဋိစ္စ ဇလတီ’တိ, ဧဝံ ပုဋ္ဌော တွံ, ဝစ္ဆ, ကိန္တိ ဗျာကရေယျာသီ’’တိ? ‘‘သစေ မံ, ဘော ဂေါတမ, ဧဝံ ပုစ္ဆေယျ – ‘ယော တေ အယံ ပုရတော အဂ္ဂိ ဇလတိ အယံ အဂ္ဂိ ကိံ ပဋိစ္စ ဇလတီ’တိ, ဧဝံ ပုဋ္ဌော အဟံ, ဘော ဂေါတမ, ဧဝံ ဗျာကရေယျံ – ‘ယော မေ အယံ ပုရတော အဂ္ဂိ ဇလတိ အယံ အဂ္ဂိ တိဏကဋ္ဌုပါဒါနံ ပဋိစ္စ ဇလတီ’’’တိ။

‘‘သစေ တေ, ဝစ္ဆ, ပုရတော သော အဂ္ဂိ နိဗ္ဗာယေယျ, ဇာနေယျာသိ တွံ – ‘အယံ မေ ပုရတော အဂ္ဂိ နိဗ္ဗုတော’’’တိ? ‘‘သစေ မေ, ဘော ဂေါတမ, ပုရတော သော အဂ္ဂိ နိဗ္ဗာယေယျ, ဇာနေယျာဟံ – ‘အယံ မေ ပုရတော အဂ္ဂိ နိဗ္ဗုတော’’’တိ။

‘‘သစေ ပန တံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံ ပုစ္ဆေယျ – ‘ယော တေ အယံ ပုရတော အဂ္ဂိ နိဗ္ဗုတော သော အဂ္ဂိ ဣတော ကတမံ ဒိသံ ဂတော – ပုရတ္ထိမံ ဝါ ဒက္ခိဏံ ဝါ ပစ္ဆိမံ ဝါ ဥတ္တရံ ဝါ’တိ, ဧဝံ ပုဋ္ဌော တွံ, ဝစ္ဆ, ကိန္တိ ဗျာကရေယျာသီ’’တိ? ‘‘န ဥပေတိ, ဘော ဂေါတမ, ယဉှိ သော, ဘော ဂေါတမ, အဂ္ဂိ တိဏကဋ္ဌုပါဒါနံ ပဋိစ္စ အဇလိ [ဇလတိ (သျာ. ကံ. က.)] တဿ စ ပရိယာဒါနာ အညဿ စ အနုပဟာရာ အနာဟာရော နိဗ္ဗုတော တွေဝ သင္ခ္ယံ ဂစ္ဆတီ’’တိ။

၁၉၂. ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, ဝစ္ဆ, ယေန ရူပေန တထာဂတံ ပညာပယမာနော ပညာပေယျ တံ ရူပံ တထာဂတဿ ပဟီနံ ဥစ္ဆိန္နမူလံ တာလာဝတ္ထုကတံ အနဘာဝံကတံ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မံ။ ရူပသင်္ခယဝိမုတ္တော [ရူပသင်္ခါဝိမုတ္တော (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.) ဧဝံ ဝေဒနာသင်္ခယာဒီသုပိ] ခေါ, ဝစ္ဆ, တထာဂတော ဂမ္ဘီရော အပ္ပမေယျော ဒုပ္ပရိယောဂါဠ္ဟော – သေယျထာပိ မဟာသမုဒ္ဒေါ။ ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ, န ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ, ဥပပဇ္ဇတိ စ န စ ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ, နေဝ ဥပပဇ္ဇတိ န န ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ။

‘‘ယာယ ဝေဒနာယ တထာဂတံ ပညာပယမာနော ပညာပေယျ သာ ဝေဒနာ တထာဂတဿ ပဟီနာ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ။ ဝေဒနာသင်္ခယဝိမုတ္တော ခေါ, ဝစ္ဆ, တထာဂတော ဂမ္ဘီရော အပ္ပမေယျော ဒုပ္ပရိယောဂါဠ္ဟော – သေယျထာပိ မဟာသမုဒ္ဒေါ။ ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ, န ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ, ဥပပဇ္ဇတိ စ န စ ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ, နေဝ ဥပပဇ္ဇတိ န န ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ။

‘‘ယာယ သညာယ တထာဂတံ ပညာပယမာနော ပညာပေယျ သာ သညာ တထာဂတဿ ပဟီနာ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ။ သညာသင်္ခယဝိမုတ္တော ခေါ, ဝစ္ဆ, တထာဂတော ဂမ္ဘီရော အပ္ပမေယျော ဒုပ္ပရိယောဂါဠ္ဟော – သေယျထာပိ မဟာသမုဒ္ဒေါ။ ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ, န ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ, ဥပပဇ္ဇတိ စ န စ ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ, နေဝ ဥပပဇ္ဇတိ န န ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ။

‘‘ယေဟိ သင်္ခါရေဟိ တထာဂတံ ပညာပယမာနော ပညာပေယျ တေ သင်္ခါရာ တထာဂတဿ ပဟီနာ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ။ သင်္ခါရသင်္ခယဝိမုတ္တော ခေါ, ဝစ္ဆ, တထာဂတော ဂမ္ဘီရော အပ္ပမေယျော ဒုပ္ပရိယောဂါဠ္ဟော – သေယျထာပိ မဟာသမုဒ္ဒေါ။ ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ , န ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ, ဥပပဇ္ဇတိ စ န စ ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ, နေဝ ဥပပဇ္ဇတိ န န ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ။

‘‘ယေန ဝိညာဏေန တထာဂတံ ပညာပယမာနော ပညာပေယျ တံ ဝိညာဏံ တထာဂတဿ ပဟီနံ ဥစ္ဆိန္နမူလံ တာလာဝတ္ထုကတံ အနဘာဝံကတံ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မံ။ ဝိညာဏသင်္ခယဝိမုတ္တော ခေါ, ဝစ္ဆ, တထာဂတော ဂမ္ဘီရော အပ္ပမေယျော ဒုပ္ပရိယောဂါဠ္ဟော – သေယျထာပိ မဟာသမုဒ္ဒေါ။ ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ, န ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ, ဥပပဇ္ဇတိ စ န စ ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ, နေဝ ဥပပဇ္ဇတိ န န ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ’’။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သေယျထာပိ, ဘော ဂေါတမ, ဂါမဿ ဝါ နိဂမဿ ဝါ အဝိဒူရေ မဟာသာလရုက္ခော။ တဿ အနိစ္စတာ သာခါပလာသာ ပလုဇ္ဇေယျုံ [သာခါပလာသံ ပလုဇ္ဇေယျ], တစပပဋိကာ ပလုဇ္ဇေယျုံ, ဖေဂ္ဂူ ပလုဇ္ဇေယျုံ [ဖေဂ္ဂု ပလုဇ္ဇေယျ (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)]; သော အပရေန သမယေန အပဂတသာခါပလာသော အပဂတတစပပဋိကော အပဂတဖေဂ္ဂုကော သုဒ္ဓေါ အဿ, သာရေ ပတိဋ္ဌိတော; ဧဝမေဝ ဘောတော ဂေါတမဿ ပါဝစနံ အပဂတသာခါပလာသံ အပဂတတစပပဋိကံ အပဂတဖေဂ္ဂုကံ သုဒ္ဓံ, သာရေ ပတိဋ္ဌိတံ။ အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ။ပေ.။ ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓါရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။

အဂ္ဂိဝစ္ဆသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဒုတိယံ။

၃. မဟာဝစ္ဆသုတ္တံ

၁၉၃. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ အထ ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဒီဃရတ္တာဟံ ဘောတာ ဂေါတမေန သဟကထီ။ သာဓု မေ ဘဝံ ဂေါတမော သံခိတ္တေန ကုသလာကုသလံ ဒေသေတူ’’တိ။ ‘‘သံခိတ္တေနပိ ခေါ တေ အဟံ, ဝစ္ဆ, ကုသလာကုသလံ ဒေသေယျံ, ဝိတ္ထာရေနပိ ခေါ တေ အဟံ, ဝစ္ဆ, ကုသလာကုသလံ ဒေသေယျံ; အပိ စ တေ အဟံ, ဝစ္ဆ, သံခိတ္တေန ကုသလာကုသလံ ဒေသေဿာမိ။ တံ သုဏာဟိ, သာဓုကံ မနသိ ကရောဟိ, ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘော’’တိ ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝတော ပစ္စဿောသိ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

၁၉၄. ‘‘လောဘော ခေါ, ဝစ္ဆ, အကုသလံ, အလောဘော ကုသလံ; ဒေါသော ခေါ, ဝစ္ဆ, အကုသလံ, အဒေါသော ကုသလံ; မောဟော ခေါ, ဝစ္ဆ, အကုသလံ, အမောဟော ကုသလံ။ ဣတိ ခေါ, ဝစ္ဆ, ဣမေ တယော ဓမ္မာ အကုသလာ, တယော ဓမ္မာ ကုသလာ။

‘‘ပါဏာတိပါတော ခေါ, ဝစ္ဆ, အကုသလံ, ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ ကုသလံ; အဒိန္နာဒါနံ ခေါ, ဝစ္ဆ, အကုသလံ, အဒိန္နာဒါနာ ဝေရမဏီ ကုသလံ; ကာမေသုမိစ္ဆာစာရော ခေါ, ဝစ္ဆ, အကုသလံ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ဝေရမဏီ ကုသလံ; မုသာဝါဒေါ ခေါ, ဝစ္ဆ, အကုသလံ, မုသာဝါဒါ ဝေရမဏီ ကုသလံ; ပိသုဏာ ဝါစာ ခေါ, ဝစ္ဆ, အကုသလံ , ပိသုဏာယ ဝါစာယ ဝေရမဏီ ကုသလံ; ဖရုသာ ဝါစာ ခေါ, ဝစ္ဆ, အကုသလံ, ဖရုသာယ ဝါစာယ ဝေရမဏီ ကုသလံ; သမ္ဖပ္ပလာပေါ ခေါ, ဝစ္ဆ, အကုသလံ, သမ္ဖပ္ပလာပါ ဝေရမဏီ ကုသလံ; အဘိဇ္ဈာ ခေါ, ဝစ္ဆ, အကုသလံ, အနဘိဇ္ဈာ ကုသလံ; ဗျာပါဒေါ ခေါ, ဝစ္ဆ, အကုသလံ, အဗျာပါဒေါ ကုသလံ; မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ခေါ, ဝစ္ဆ, အကုသလံ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ကုသလံ။ ဣတိ ခေါ, ဝစ္ဆ, ဣမေ ဒသ ဓမ္မာ အကုသလာ, ဒသ ဓမ္မာ ကုသလာ။

‘‘ယတော ခေါ, ဝစ္ဆ, ဘိက္ခုနော တဏှာ ပဟီနာ ဟောတိ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ, သော ဟောတိ ဘိက္ခု အရဟံ ခီဏာသဝေါ ဝုသိတဝါ ကတကရဏီယော ဩဟိတဘာရော အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနော သမ္မဒညာ ဝိမုတ္တော’’တိ။

၁၉၅. ‘‘တိဋ္ဌတု ဘဝံ ဂေါတမော။ အတ္ထိ ပန တေ ဘောတော ဂေါတမဿ ဧကဘိက္ခုပိ သာဝကော ယော အာသဝါနံ ခယာ [သာဝကော အာသဝါနံ ခယာ (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.) ဧဝမုပရိပိ] အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီ’’တိ? ‘‘န ခေါ, ဝစ္ဆ, ဧကံယေဝ သတံ န ဒွေ သတာနိ န တီဏိ သတာနိ န စတ္တာရိ သတာနိ န ပဉ္စ သတာနိ, အထ ခေါ ဘိယျောဝ ယေ ဘိက္ခူ မမ သာဝကာ အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရန္တီ’’တိ။

‘‘တိဋ္ဌတု ဘဝံ ဂေါတမော, တိဋ္ဌန္တု ဘိက္ခူ။ အတ္ထိ ပန ဘောတော ဂေါတမဿ ဧကာ ဘိက္ခုနီပိ သာဝိကာ ယာ အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီ’’တိ? ‘‘န ခေါ, ဝစ္ဆ, ဧကံယေဝ သတံ န ဒွေ သတာနိ န တီဏိ သတာနိ န စတ္တာရိ သတာနိ န ပဉ္စ သတာနိ, အထ ခေါ ဘိယျောဝ ယာ ဘိက္ခုနိယော မမ သာဝိကာ အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရန္တီ’’တိ။

‘‘တိဋ္ဌတု ဘဝံ ဂေါတမော, တိဋ္ဌန္တု ဘိက္ခူ, တိဋ္ဌန္တု ဘိက္ခုနိယော။ အတ္ထိ ပန ဘောတော ဂေါတမဿ ဧကုပါသကောပိ သာဝကော ဂိဟီ ဩဒါတဝသနော ဗြဟ္မစာရီ ယော ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ဩပပါတိကော တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဝတ္တိဓမ္မော တသ္မာ လောကာ’’တိ? ‘‘န ခေါ, ဝစ္ဆ, ဧကံယေဝ သတံ န ဒွေ သတာနိ န တီဏိ သတာနိ န စတ္တာရိ သတာနိ န ပဉ္စ သတာနိ, အထ ခေါ ဘိယျောဝ ယေ ဥပါသကာ မမ သာဝကာ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနော ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ဩပပါတိကာ တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယိနော အနာဝတ္တိဓမ္မာ တသ္မာ လောကာ’’တိ။

‘‘တိဋ္ဌတု ဘဝံ ဂေါတမော, တိဋ္ဌန္တု ဘိက္ခူ, တိဋ္ဌန္တု ဘိက္ခုနိယော, တိဋ္ဌန္တု ဥပါသကာ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနော။ အတ္ထိ ပန ဘောတော ဂေါတမဿ ဧကုပါသကောပိ သာဝကော ဂိဟီ ဩဒါတဝသနော ကာမဘောဂီ သာသနကရော ဩဝါဒပ္ပဋိကရော ယော တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆော ဝိဂတကထံကထော ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တော အပရပ္ပစ္စယော သတ္ထုသာသနေ ဝိဟရတီ’’တိ? ‘‘န ခေါ, ဝစ္ဆ, ဧကံယေဝ သတံ န ဒွေ သတာနိ န တီဏိ သတာနိ န စတ္တာရိ သတာနိ န ပဉ္စ သတာနိ , အထ ခေါ ဘိယျောဝ ယေ ဥပါသကာ မမ သာဝကာ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ကာမဘောဂိနော သာသနကရာ ဩဝါဒပ္ပဋိကရာ တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆာ ဝိဂတကထံကထာ ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တာ အပရပ္ပစ္စယာ သတ္ထုသာသနေ ဝိဟရန္တီ’’တိ။

‘‘တိဋ္ဌတု ဘဝံ ဂေါတမော, တိဋ္ဌန္တု ဘိက္ခူ, တိဋ္ဌန္တု ဘိက္ခုနိယော, တိဋ္ဌန္တု ဥပါသကာ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနော, တိဋ္ဌန္တု ဥပါသကာ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ကာမဘောဂိနော။ အတ္ထိ ပန ဘောတော ဂေါတမဿ ဧကုပါသိကာပိ သာဝိကာ ဂိဟိနီ ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနီ ယာ ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ဩပပါတိကာ တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယိနီ အနာဝတ္တိဓမ္မာ တသ္မာ လောကာ’’တိ? ‘‘န ခေါ, ဝစ္ဆ, ဧကံယေဝ သတံ န ဒွေ သတာနိ န တီဏိ သတာနိ န စတ္တာရိ သတာနိ န ပဉ္စ သတာနိ, အထ ခေါ ဘိယျောဝ ယာ ဥပါသိကာ မမ သာဝိကာ ဂိဟိနိယော ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနိယော ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ဩပပါတိကာ တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယိနိယော အနာဝတ္တိဓမ္မာ တသ္မာ လောကာ’’တိ။

‘‘တိဋ္ဌတု ဘဝံ ဂေါတမော, တိဋ္ဌန္တု ဘိက္ခူ, တိဋ္ဌန္တု ဘိက္ခုနိယော, တိဋ္ဌန္တု ဥပါသကာ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနော, တိဋ္ဌန္တု ဥပါသကာ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ကာမဘောဂိနော, တိဋ္ဌန္တု ဥပါသိကာ ဂိဟိနိယော ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနိယော။ အတ္ထိ ပန ဘောတော ဂေါတမဿ ဧကုပါသိကာပိ သာဝိကာ ဂိဟိနီ ဩဒါတဝသနာ ကာမဘောဂိနီ သာသနကရာ ဩဝါဒပ္ပဋိကရာ ယာ တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆာ ဝိဂတကထံကထာ ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တာ အပရပ္ပစ္စယာ သတ္ထုသာသနေ ဝိဟရတီ’’တိ? ‘‘န ခေါ, ဝစ္ဆ, ဧကံယေဝ သတံ န ဒွေ သတာနိ န တီဏိ သတာနိ န စတ္တာရိ သတာနိ န ပဉ္စ သတာနိ, အထ ခေါ ဘိယျောဝ ယာ ဥပါသိကာ မမ သာဝိကာ ဂိဟိနိယော ဩဒါတဝသနာ ကာမဘောဂိနိယော သာသနကရာ ဩဝါဒပ္ပဋိကရာ တိဏ္ဏဝိစ္ဆိကိစ္ဆာ ဝိဂတကထံကထာ ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တာ အပရပ္ပစ္စယာ သတ္ထုသာသနေ ဝိဟရန္တီ’’တိ။

၁၉၆. ‘‘သစေ ဟိ, ဘော ဂေါတမ, ဣမံ ဓမ္မံ ဘဝံယေဝ ဂေါတမော အာရာဓကော အဘဝိဿ, နော စ ခေါ ဘိက္ခူ အာရာဓကာ အဘဝိဿံသု ; ဧဝမိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ အပရိပူရံ အဘဝိဿ တေနင်္ဂေန။ ယသ္မာ စ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဣမံ ဓမ္မံ ဘဝဉ္စေဝ ဂေါတမော အာရာဓကော ဘိက္ခူ စ အာရာဓကာ; ဧဝမိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ ပရိပူရံ တေနင်္ဂေန။

‘‘သစေ ဟိ, ဘော ဂေါတမ, ဣမံ ဓမ္မံ ဘဝဉ္စေဝ ဂေါတမော အာရာဓကော အဘဝိဿ, ဘိက္ခူ စ အာရာဓကာ အဘဝိဿံသု, နော စ ခေါ ဘိက္ခုနိယော အာရာဓိကာ အဘဝိဿံသု; ဧဝမိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ အပရိပူရံ အဘဝိဿ တေနင်္ဂေန။ ယသ္မာ စ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဣမံ ဓမ္မံ ဘဝဉ္စေဝ ဂေါတမော အာရာဓကော, ဘိက္ခူ စ အာရာဓကာ, ဘိက္ခုနိယော စ အာရာဓိကာ; ဧဝမိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ ပရိပူရံ တေနင်္ဂေန။

‘‘သစေ ဟိ, ဘော ဂေါတမ, ဣမံ ဓမ္မံ ဘဝဉ္စေဝ ဂေါတမော အာရာဓကော အဘဝိဿ, ဘိက္ခူ စ အာရာဓကာ အဘဝိဿံသု, ဘိက္ခုနိယော စ အာရာဓိကာ အဘဝိဿံသု, နော စ ခေါ ဥပါသကာ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနော အာရာဓကာ အဘဝိဿံသု; ဧဝမိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ အပရိပူရံ အဘဝိဿ တေနင်္ဂေန။ ယသ္မာ စ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဣမံ ဓမ္မံ ဘဝဉ္စေဝ ဂေါတမော အာရာဓကော, ဘိက္ခူ စ အာရာဓကာ, ဘိက္ခုနိယော စ အာရာဓိကာ, ဥပါသကာ စ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနော အာရာဓကာ; ဧဝမိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ ပရိပူရံ တေနင်္ဂေန။

‘‘သစေ ဟိ, ဘော ဂေါတမ, ဣမံ ဓမ္မံ ဘဝဉ္စေဝ ဂေါတမော အာရာဓကော အဘဝိဿ, ဘိက္ခူ စ အာရာဓကာ အဘဝိဿံသု, ဘိက္ခုနိယော စ အာရာဓိကာ အဘဝိဿံသု, ဥပါသကာ စ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနော အာရာဓကာ အဘဝိဿံသု, နော စ ခေါ ဥပါသကာ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ကာမဘောဂိနော အာရာဓကာ အဘဝိဿံသု; ဧဝမိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ အပရိပူရံ အဘဝိဿ တေနင်္ဂေန။ ယသ္မာ စ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဣမံ ဓမ္မံ ဘဝဉ္စေဝ ဂေါတမော အာရာဓကော, ဘိက္ခူ စ အာရာဓကာ, ဘိက္ခုနိယော စ အာရာဓိကာ, ဥပါသကာ စ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနော အာရာဓကာ, ဥပါသကာ စ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ကာမဘောဂိနော အာရာဓကာ; ဧဝမိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ ပရိပူရံ တေနင်္ဂေန။

‘‘သစေ ဟိ, ဘော ဂေါတမ, ဣမံ ဓမ္မံ ဘဝဉ္စေဝ ဂေါတမော အာရာဓကော အဘဝိဿ, ဘိက္ခူ စ အာရာဓကာ အဘဝိဿံသု, ဘိက္ခုနိယော စ အာရာဓိကာ အဘဝိဿံသု, ဥပါသကာ စ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနော အာရာဓကာ အဘဝိဿံသု, ဥပါသကာ စ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ကာမဘောဂိနော အာရာဓကာ အဘဝိဿံသု, နော စ ခေါ ဥပါသိကာ ဂိဟိနိယော ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနိယော အာရာဓိကာ အဘဝိဿံသု; ဧဝမိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ အပရိပူရံ အဘဝိဿ တေနင်္ဂေန။ ယသ္မာ စ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဣမံ ဓမ္မံ ဘဝဉ္စေဝ ဂေါတမော အာရာဓကော, ဘိက္ခူ စ အာရာဓကာ, ဘိက္ခုနိယော စ အာရာဓိကာ, ဥပါသကာ စ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနော အာရာဓကာ, ဥပါသကာ စ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ကာမဘောဂိနော အာရာဓကာ , ဥပါသိကာ စ ဂိဟိနိယော ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနိယော အာရာဓိကာ; ဧဝမိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ ပရိပူရံ တေနင်္ဂေန။

‘‘သစေ ဟိ, ဘော ဂေါတမ, ဣမံ ဓမ္မံ ဘဝဉ္စေဝ ဂေါတမော အာရာဓကော အဘဝိဿ, ဘိက္ခူ စ အာရာဓကာ အဘဝိဿံသု, ဘိက္ခုနိယော စ အာရာဓိကာ အဘဝိဿံသု, ဥပါသကာ စ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနော အာရာဓကာ အဘဝိဿံသု, ဥပါသကာ စ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ကာမဘောဂိနော အာရာဓကာ အဘဝိဿံသု, ဥပါသိကာ စ ဂိဟိနိယော ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနိယော အာရာဓိကာ အဘဝိဿံသု, နော စ ခေါ ဥပါသိကာ ဂိဟိနိယော ဩဒါတဝသနာ ကာမဘောဂိနိယော အာရာဓိကာ အဘဝိဿံသု; ဧဝမိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ အပရိပူရံ အဘဝိဿ တေနင်္ဂေန။ ယသ္မာ စ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဣမံ ဓမ္မံ ဘဝဉ္စေဝ ဂေါတမော အာရာဓကော, ဘိက္ခူ စ အာရာဓကာ, ဘိက္ခုနိယော စ အာရာဓိကာ, ဥပါသကာ စ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနော အာရာဓကာ, ဥပါသကာ စ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ကာမဘောဂိနော အာရာဓကာ, ဥပါသိကာ စ ဂိဟိနိယော ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနိယော အာရာဓိကာ, ဥပါသိကာ စ ဂိဟိနိယော ဩဒါတဝသနာ ကာမဘောဂိနိယော အာရာဓိကာ; ဧဝမိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ ပရိပူရံ တေနင်္ဂေန။

၁၉၇. ‘‘သေယျထာပိ, ဘော ဂေါတမ, ဂင်္ဂါ နဒီ သမုဒ္ဒနိန္နာ သမုဒ္ဒပေါဏာ သမုဒ္ဒပဗ္ဘာရာ သမုဒ္ဒံ အာဟစ္စ တိဋ္ဌတိ, ဧဝမေဝါယံ ဘောတော ဂေါတမဿ ပရိသာ သဂဟဋ္ဌပဗ္ဗဇိတာ နိဗ္ဗာနနိန္နာ နိဗ္ဗာနပေါဏာ နိဗ္ဗာနပဗ္ဘာရာ နိဗ္ဗာနံ အာဟစ္စ တိဋ္ဌတိ။ အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ။ပေ.။ ဧသာဟံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ လဘေယျာဟံ ဘောတော ဂေါတမဿ သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယျံ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ ။ ‘‘ယော ခေါ, ဝစ္ဆ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အာကင်္ခတိ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, အာကင်္ခတိ ဥပသမ္ပဒံ, သော စတ္တာရော မာသေ ပရိဝသတိ။ စတုန္နံ မာသာနံ အစ္စယေန အာရဒ္ဓစိတ္တာ ဘိက္ခူ ပဗ္ဗာဇေန္တိ ဥပသမ္ပာဒေန္တိ ဘိက္ခုဘာဝါယ; အပိ စ မေတ္ထ ပုဂ္ဂလဝေမတ္တတာ ဝိဒိတာ’’တိ။ ‘‘သစေ, ဘန္တေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗာ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အာကင်္ခန္တာ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, အာကင်္ခန္တာ ဥပသမ္ပဒံ စတ္တာရော မာသေ ပရိဝသန္တိ, စတုန္နံ မာသာနံ အစ္စယေန အာရဒ္ဓစိတ္တာ ဘိက္ခူ ပဗ္ဗာဇေန္တိ ဥပသမ္ပာဒေန္တိ ဘိက္ခုဘာဝါယ; အဟံ စတ္တာရိ ဝဿာနိ ပရိဝသိဿာမိ။ စတုန္နံ ဝဿာနံ အစ္စယေန အာရဒ္ဓစိတ္တာ ဘိက္ခူ ပဗ္ဗာဇေန္တု ဥပသမ္ပာဒေန္တု ဘိက္ခုဘာဝါယာ’’တိ။ အလတ္ထ ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ အလတ္ထ ဥပသမ္ပဒံ။

အစိရူပသမ္ပန္နော ခေါ ပနာယသ္မာ ဝစ္ဆဂေါတ္တော အဒ္ဓမာသူပသမ္ပန္နော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယာဝတကံ, ဘန္တေ, သေခေန ဉာဏေန သေခါယ ဝိဇ္ဇာယ ပတ္တဗ္ဗံ, အနုပ္ပတ္တံ တံ မယာ; ဥတ္တရိ စ မေ [ဥတ္တရိံ မေ (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)] ဘဂဝါ ဓမ္မံ ဒေသေတူ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ တွံ, ဝစ္ဆ, ဒွေ ဓမ္မေ ဥတ္တရိ ဘာဝေဟိ – သမထဉ္စ ဝိပဿနဉ္စ။ ဣမေ ခေါ တေ, ဝစ္ဆ, ဒွေ ဓမ္မာ ဥတ္တရိ ဘာဝိတာ – သမထော စ ဝိပဿနာ စ – အနေကဓါတုပဋိဝေဓါယ သံဝတ္တိဿန္တိ။

၁၉၈. ‘‘သော တွံ, ဝစ္ဆ, ယာဝဒေဝ [ယာဝဒေ (ဣ.)] အာကင္ခိဿသိ – ‘အနေကဝိဟိတံ ဣဒ္ဓိဝိဓံ ပစ္စနုဘဝေယျံ – ဧကောပိ ဟုတွာ ဗဟုဓါ အဿံ, ဗဟုဓါပိ ဟုတွာ ဧကော အဿံ; အာဝိဘာဝံ, တိရောဘာဝံ; တိရောကုဋ္ဋံ တိရောပါကာရံ တိရောပဗ္ဗတံ အသဇ္ဇမာနော ဂစ္ဆေယျံ, သေယျထာပိ အာကာသေ; ပထဝိယာပိ ဥမ္မုဇ္ဇနိမုဇ္ဇံ ကရေယျံ, သေယျထာပိ ဥဒကေ; ဥဒကေပိ အဘိဇ္ဇမာနေ ဂစ္ဆေယျံ, သေယျထာပိ ပထဝိယံ; အာကာသေပိ ပလ္လင်္ကေန ကမေယျံ, သေယျထာပိ ပက္ခီ သကုဏော; ဣမေပိ စန္ဒိမသူရိယေ ဧဝံမဟိဒ္ဓိကေ ဧဝံမဟာနုဘာဝေ ပါဏိနာ ပရိမသေယျံ, ပရိမဇ္ဇေယျံ; ယာဝဗြဟ္မလောကာပိ ကာယေန ဝသံ ဝတ္တေယျ’န္တိ, တတြ တတ္ရေဝ သက္ခိဘဗ္ဗတံ ပါပုဏိဿသိ, သတိ သတိအာယတနေ။

‘‘သော တွံ, ဝစ္ဆ, ယာဝဒေဝ အာကင္ခိဿသိ – ‘ဒိဗ္ဗာယ သောတဓါတုယာ ဝိသုဒ္ဓါယ အတိက္ကန္တမာနုသိကာယ ဥဘော သဒ္ဒေ သုဏေယျံ – ဒိဗ္ဗေ စ မာနုသေ စ, ယေ ဒူရေ သန္တိကေ စာ’တိ, တတြ တတ္ရေဝ သက္ခိဘဗ္ဗတံ ပါပုဏိဿသိ, သတိ သတိအာယတနေ။

‘‘သော တွံ, ဝစ္ဆ, ယာဝဒေဝ အာကင္ခိဿသိ – ‘ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနေယျံ – သရာဂံ ဝါ စိတ္တံ သရာဂံ စိတ္တန္တိ ပဇာနေယျံ, ဝီတရာဂံ ဝါ စိတ္တံ ဝီတရာဂံ စိတ္တန္တိ ပဇာနေယျံ; သဒေါသံ ဝါ စိတ္တံ သဒေါသံ စိတ္တန္တိ ပဇာနေယျံ, ဝီတဒေါသံ ဝါ စိတ္တံ ဝီတဒေါသံ စိတ္တန္တိ ပဇာနေယျံ; သမောဟံ ဝါ စိတ္တံ သမောဟံ စိတ္တန္တိ ပဇာနေယျံ, ဝီတမောဟံ ဝါ စိတ္တံ ဝီတမောဟံ စိတ္တန္တိ ပဇာနေယျံ; သံခိတ္တံ ဝါ စိတ္တံ သံခိတ္တံ စိတ္တန္တိ ပဇာနေယျံ, ဝိက္ခိတ္တံ ဝါ စိတ္တံ ဝိက္ခိတ္တံ စိတ္တန္တိ ပဇာနေယျံ; မဟဂ္ဂတံ ဝါ စိတ္တံ မဟဂ္ဂတံ စိတ္တန္တိ ပဇာနေယျံ, အမဟဂ္ဂတံ ဝါ စိတ္တံ အမဟဂ္ဂတံ စိတ္တန္တိ ပဇာနေယျံ; သဥတ္တရံ ဝါ စိတ္တံ သဥတ္တရံ စိတ္တန္တိ ပဇာနေယျံ, အနုတ္တရံ ဝါ စိတ္တံ အနုတ္တရံ စိတ္တန္တိ ပဇာနေယျံ; သမာဟိတံ ဝါ စိတ္တံ သမာဟိတံ စိတ္တန္တိ ပဇာနေယျံ, အသမာဟိတံ ဝါ စိတ္တံ အသမာဟိတံ စိတ္တန္တိ ပဇာနေယျံ; ဝိမုတ္တံ ဝါ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ စိတ္တန္တိ ပဇာနေယျံ, အဝိမုတ္တံ ဝါ စိတ္တံ အဝိမုတ္တံ စိတ္တန္တိ ပဇာနေယျ’န္တိ, တတြ တတ္ရေဝ သက္ခိဘဗ္ဗတံ ပါပုဏိဿသိ, သတိ သတိအာယတနေ။

‘‘သော တွံ, ဝစ္ဆ, ယာဝဒေဝ အာကင္ခိဿသိ – ‘အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရေယျံ, သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော တိဿောပိ ဇာတိယော စတဿောပိ ဇာတိယော ပဉ္စပိ ဇာတိယော ဒသပိ ဇာတိယော ဝီသမ္ပိ ဇာတိယော တိံသမ္ပိ ဇာတိယော စတ္တာလီသမ္ပိ ဇာတိယော ပညာသမ္ပိ ဇာတိယော ဇာတိသတမ္ပိ ဇာတိသဟဿမ္ပိ ဇာတိသတသဟဿမ္ပိ; အနေကေပိ သံဝဋ္ဋကပ္ပေ အနေကေပိ ဝိဝဋ္ဋကပ္ပေ အနေကေပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋကပ္ပေ – အမုတြာသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂေါတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော အမုတြ ဥဒပါဒိံ; တတြာပါသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂေါတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော ဣဓူပပန္နောတိ; ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရေယျ’န္တိ, တတြ တတ္ရေဝ သက္ခိဘဗ္ဗတံ ပါပုဏိဿသိ, သတိ သတိအာယတနေ။

‘‘သော တွံ, ဝစ္ဆ, ယာဝဒေဝ အာကင္ခိဿသိ – ‘ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿေယျံ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနေယျံ – ဣမေ ဝတ ဘောန္တော သတ္တာ ကာယဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ မနောဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ ဥပဝါဒကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနာ, တေ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပန္နာ; ဣမေ ဝါ ပန ဘောန္တော သတ္တာ ကာယသုစရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီသုစရိတေန သမန္နာဂတာ မနောသုစရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ အနုပဝါဒကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနာ, တေ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပန္နာတိ; ဣတိ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿေယျံ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနေယျ’န္တိ, တတြ တတ္ရေဝ သက္ခိဘဗ္ဗတံ ပါပုဏိဿသိ, သတိ သတိအာယတနေ။

‘‘သော တွံ, ဝစ္ဆ, ယာဝဒေဝ အာကင္ခိဿသိ – ‘အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရေယျ’န္တိ, တတြ တတ္ရေဝ သက္ခိဘဗ္ဗတံ ပါပုဏိဿသိ, သတိ သတိအာယတနေ’’တိ။

၁၉၉. အထ ခေါ အာယသ္မာ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ဧကော ဝူပကဋ္ဌော အပ္ပမတ္တော အာတာဣ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော နစိရဿေဝ – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ အဗ္ဘညာသိ။ အညတရော ခေါ ပနာယသ္မာ ဝစ္ဆဂေါတ္တော အရဟတံ အဟောသိ။

၂၀၀. တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ ဂစ္ဆန္တိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မာ ဝစ္ဆဂေါတ္တော တေ ဘိက္ခူ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တေ။ ဒိသွာန ယေန တေ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ တေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဟန္ဒ! ကဟံ ပန တုမှေ အာယသ္မန္တော ဂစ္ဆထာ’’တိ? ‘‘ဘဂဝန္တံ ခေါ မယံ, အာဝုသော, ဒဿနာယ ဂစ္ဆာမာ’’တိ ။ ‘‘တေနဟာယသ္မန္တော မမ ဝစနေန ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒထ, ဧဝဉ္စ ဝဒေထ – ‘ဝစ္ဆဂေါတ္တော, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတိ, ဧဝဉ္စ ဝဒေတိ – ပရိစိဏ္ဏော မေ ဘဂဝါ, ပရိစိဏ္ဏော မေ သုဂတော’’’တိ။ ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော ဝစ္ဆဂေါတ္တဿ ပစ္စဿောသုံ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အာယသ္မာ, ဘန္တေ, ဝစ္ဆဂေါတ္တော ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတိ, ဧဝဉ္စ ဝဒေတိ – ‘ပရိစိဏ္ဏော မေ ဘဂဝါ, ပရိစိဏ္ဏော မေ သုဂတော’’’တိ။ ‘‘ပုဗ္ဗေဝ မေ, ဘိက္ခဝေ, ဝစ္ဆဂေါတ္တော ဘိက္ခု စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတော – ‘တေဝိဇ္ဇော ဝစ္ဆဂေါတ္တော ဘိက္ခု မဟိဒ္ဓိကော မဟာနုဘာဝေါ’တိ။ ဒေဝတာပိ မေ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ – ‘တေဝိဇ္ဇော, ဘန္တေ, ဝစ္ဆဂေါတ္တော ဘိက္ခု မဟိဒ္ဓိကော မဟာနုဘာဝေါ’’’တိ။

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။

မဟာဝစ္ဆသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ တတိယံ။

၄. ဒီဃနခသုတ္တံ

၂၀၁. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ သူကရခတာယံ။ အထ ခေါ ဒီဃနခေါ ပရိဗ္ဗာဇကော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ ဒီဃနခေါ ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဟဉှိ, ဘော ဂေါတမ, ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ‘သဗ္ဗံ မေ နက္ခမတီ’’’တိ။ ‘‘ယာပိ ခေါ တေ ဧသာ, အဂ္ဂိဝေဿန, ဒိဋ္ဌိ – ‘သဗ္ဗံ မေ နက္ခမတီ’တိ, ဧသာပိ တေ ဒိဋ္ဌိ နက္ခမတီ’’တိ? ‘‘ဧသာ စေ [ဧသာပိ (က.)] မေ, ဘော ဂေါတမ, ဒိဋ္ဌိ ခမေယျ, တံပဿ တာဒိသမေဝ, တံပဿ တာဒိသမေဝါ’’တိ။ ‘‘အတော ခေါ တေ, အဂ္ဂိဝေဿန, ဗဟူ ဟိ ဗဟုတရာ လောကသ္မိံ ယေ ဧဝမာဟံသု – ‘တံပဿ တာဒိသမေဝ, တံပဿ တာဒိသမေဝါ’တိ။ တေ တဉ္စေဝ ဒိဋ္ဌိံ နပ္ပဇဟန္တိ အညဉ္စ ဒိဋ္ဌိံ ဥပါဒိယန္တိ။ အတော ခေါ တေ, အဂ္ဂိဝေဿန, တနူ ဟိ တနုတရာ လောကသ္မိံ ယေ ဧဝမာဟံသု – ‘တံပဿ တာဒိသမေဝ, တံပဿ တာဒိသမေဝါ’တိ။ တေ တဉ္စေဝ ဒိဋ္ဌိံ ပဇဟန္တိ အညဉ္စ ဒိဋ္ဌိံ န ဥပါဒိယန္တိ။ သန္တဂ္ဂိဝေဿန, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘သဗ္ဗံ မေ ခမတီ’တိ; သန္တဂ္ဂိဝေဿန, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘သဗ္ဗံ မေ နက္ခမတီ’တိ; သန္တဂ္ဂိဝေဿန , ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘ဧကစ္စံ မေ ခမတိ, ဧကစ္စံ မေ နက္ခမတီ’တိ။ တတြဂ္ဂိဝေဿန, ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘သဗ္ဗံ မေ ခမတီ’တိ တေသမယံ ဒိဋ္ဌိ သာရာဂါယ သန္တိကေ, သညောဂါယ သန္တိကေ, အဘိနန္ဒနာယ သန္တိကေ အဇ္ဈောသာနာယ သန္တိကေ ဥပါဒါနာယ သန္တိကေ; တတြဂ္ဂိဝေဿန ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘သဗ္ဗံ မေ နက္ခမတီ’တိ တေသမယံ ဒိဋ္ဌိ အသာရာဂါယ သန္တိကေ, အသညောဂါယ သန္တိကေ, အနဘိနန္ဒနာယ သန္တိကေ, အနဇ္ဈောသာနာယ သန္တိကေ, အနုပါဒါနာယ သန္တိကေ’’တိ။

၂၀၂. ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဒီဃနခေါ ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဥက္ကံသေတိ [ဥက္ကံသတိ (သီ. ဣ. က.)] မေ ဘဝံ ဂေါတမော ဒိဋ္ဌိဂတံ, သမုက္ကံသေတိ [သမ္ပဟံသတိ (က.)] မေ ဘဝံ ဂေါတမော ဒိဋ္ဌိဂတ’’န္တိ။ ‘‘တတြဂ္ဂိဝေဿန, ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘ဧကစ္စံ မေ ခမတိ, ဧကစ္စံ မေ နက္ခမတီ’တိ။ ယာ ဟိ တေသံ ခမတိ သာယံ ဒိဋ္ဌိ သာရာဂါယ သန္တိကေ, သညောဂါယ သန္တိကေ, အဘိနန္ဒနာယ သန္တိကေ, အဇ္ဈောသာနာယ သန္တိကေ, ဥပါဒါနာယ သန္တိကေ; ယာ ဟိ တေသံ နက္ခမတိ သာယံ ဒိဋ္ဌိ အသာရာဂါယ သန္တိကေ, အသညောဂါယ သန္တိကေ, အနဘိနန္ဒနာယ သန္တိကေ, အနဇ္ဈောသာနာယ သန္တိကေ, အနုပါဒါနာယ သန္တိကေ။ တတြဂ္ဂိဝေဿန, ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘သဗ္ဗံ မေ ခမတီ’တိ တတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ယာ ခေါ မေ အယံ ဒိဋ္ဌိ – သဗ္ဗံ မေ ခမတီတိ, ဣမဉ္စေ အဟံ ဒိဋ္ဌိံ ထာမသာ ပရာမာသာ အဘိနိဝိဿ ဝေါဟရေယျံ – ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမညန္တိ; ဒွီဟိ မေ အဿ ဝိဂ္ဂဟော – ယော စာယံ သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – သဗ္ဗံ မေ နက္ခမတီတိ, ယော စာယံ သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ဧကစ္စံ မေ ခမတိ, ဧကစ္စံ မေ နက္ခမတီတိ – ဣမေဟိ အဿ ဒွီဟိ ဝိဂ္ဂဟော။ ဣတိ ဝိဂ္ဂဟေ သတိ ဝိဝါဒေါ, ဝိဝါဒေ သတိ ဝိဃာတော, ဝိဃာတေ သတိ ဝိဟေသာ’။ ဣတိ သော ဝိဂ္ဂဟဉ္စ ဝိဝါဒဉ္စ ဝိဃာတဉ္စ ဝိဟေသဉ္စ အတ္တနိ သမ္ပဿမာနော တဉ္စေဝ ဒိဋ္ဌိံ ပဇဟတိ အညဉ္စ ဒိဋ္ဌိံ န ဥပါဒိယတိ။ ဧဝမေတာသံ ဒိဋ္ဌီနံ ပဟာနံ ဟောတိ, ဧဝမေတာသံ ဒိဋ္ဌီနံ ပဋိနိဿဂ္ဂေါ ဟောတိ။

၂၀၃. ‘‘တတြဂ္ဂိဝေဿန, ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘သဗ္ဗံ မေ နက္ခမတီ’တိ တတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ယာ ခေါ မေ အယံ ဒိဋ္ဌိ – သဗ္ဗံ မေ နက္ခမတီ’တိ, ဣမဉ္စေ အဟံ ဒိဋ္ဌိံ ထာမသာ ပရာမာသာ အဘိနိဝိဿ ဝေါဟရေယျံ – ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမညန္တိ; ဒွီဟိ မေ အဿ ဝိဂ္ဂဟော – ယော စာယံ သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – သဗ္ဗံ မေ ခမတီတိ, ယော စာယံ သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ဧကစ္စံ မေ ခမတိ ဧကစ္စံ မေ နက္ခမတီတိ – ဣမေဟိ အဿ ဒွီဟိ ဝိဂ္ဂဟော။ ဣတိ ဝိဂ္ဂဟေ သတိ ဝိဝါဒေါ, ဝိဝါဒေ သတိ ဝိဃာတော, ဝိဃာတေ သတိ ဝိဟေသာ’။ ဣတိ သော ဝိဂ္ဂဟဉ္စ ဝိဝါဒဉ္စ ဝိဃာတဉ္စ ဝိဟေသဉ္စ အတ္တနိ သမ္ပဿမာနော တဉ္စေဝ ဒိဋ္ဌိံ ပဇဟတိ အညဉ္စ ဒိဋ္ဌိံ န ဥပါဒိယတိ။ ဧဝမေတာသံ ဒိဋ္ဌီနံ ပဟာနံ ဟောတိ, ဧဝမေတာသံ ဒိဋ္ဌီနံ ပဋိနိဿဂ္ဂေါ ဟောတိ။

၂၀၄. ‘‘တတြဂ္ဂိဝေဿန, ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘ဧကစ္စံ မေ ခမတိ, ဧကစ္စံ မေ နက္ခမတီ’တိ တတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ယာ ခေါ မေ အယံ ဒိဋ္ဌိ – ဧကစ္စံ မေ ခမတိ, ဧကစ္စံ မေ နက္ခမတီတိ, ဣမဉ္စေ အဟံ ဒိဋ္ဌိံ ထာမသာ ပရာမာသာ အဘိနိဝိဿ ဝေါဟရေယျံ – ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမညန္တိ; ဒွီဟိ မေ အဿ ဝိဂ္ဂဟော – ယော စာယံ သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – သဗ္ဗံ မေ ခမတီတိ, ယော စာယံ သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – သဗ္ဗံ မေ နက္ခမတီတိ – ဣမေဟိ အဿ ဒွီဟိ ဝိဂ္ဂဟော။ ဣတိ ဝိဂ္ဂဟေ သတိ ဝိဝါဒေါ, ဝိဝါဒေ သတိ ဝိဃာတော, ဝိဃာတေ သတိ ဝိဟေသာ’။ ဣတိ သော ဝိဂ္ဂဟဉ္စ ဝိဝါဒဉ္စ ဝိဃာတဉ္စ ဝိဟေသဉ္စ အတ္တနိ သမ္ပဿမာနော တဉ္စေဝ ဒိဋ္ဌိံ ပဇဟတိ အညဉ္စ ဒိဋ္ဌိံ န ဥပါဒိယတိ။ ဧဝမေတာသံ ဒိဋ္ဌီနံ ပဟာနံ ဟောတိ, ဧဝမေတာသံ ဒိဋ္ဌီနံ ပဋိနိဿဂ္ဂေါ ဟောတိ။

၂၀၅. ‘‘အယံ ခေါ ပနဂ္ဂိဝေဿန, ကာယော ရူဣ စာတုမဟာဘူတိကော [စာတုမ္မဟာဘူတိကော (သီ. သျာ.)] မာတာပေတ္တိကသမ္ဘဝေါ ဩဒနကုမ္မာသုပစယော အနိစ္စုစ္ဆာဒနပရိမဒ္ဒနဘေဒနဝိဒ္ဓံသနဓမ္မော, အနိစ္စတော ဒုက္ခတော ရောဂတော ဂဏ္ဍတော သလ္လတော အဃတော အာဗာဓတော ပရတော ပလောကတော သုညတော အနတ္တတော သမနုပဿိတဗ္ဗော ။ တဿိမံ ကာယံ အနိစ္စတော ဒုက္ခတော ရောဂတော ဂဏ္ဍတော သလ္လတော အဃတော အာဗာဓတော ပရတော ပလောကတော သုညတော အနတ္တတော သမနုပဿတော ယော ကာယသ္မိံ ကာယဆန္ဒော ကာယသ္နေဟော ကာယန္ဝယတာ သာ ပဟီယတိ။

‘‘တိဿော ခေါ ဣမာ, အဂ္ဂိဝေဿန, ဝေဒနာ – သုခါ ဝေဒနာ, ဒုက္ခာ ဝေဒနာ, အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ။ ယသ္မိံ, အဂ္ဂိဝေဿန, သမယေ သုခံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ , နေဝ တသ္မိံ သမယေ ဒုက္ခံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ, န အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ; သုခံယေဝ တသ္မိံ သမယေ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ။ ယသ္မိံ, အဂ္ဂိဝေဿန, သမယေ ဒုက္ခံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ, နေဝ တသ္မိံ သမယေ သုခံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ, န အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ; ဒုက္ခံယေဝ တသ္မိံ သမယေ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ။ ယသ္မိံ, အဂ္ဂိဝေဿန, သမယေ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ, နေဝ တသ္မိံ သမယေ သုခံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ, န ဒုက္ခံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ; အဒုက္ခမသုခံယေဝ တသ္မိံ သမယေ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ။ သုခါပိ ခေါ, အဂ္ဂိဝေဿန, ဝေဒနာ အနိစ္စာ သင်္ခတာ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ ခယဓမ္မာ ဝယဓမ္မာ ဝိရာဂဓမ္မာ နိရောဓဓမ္မာ; ဒုက္ခာပိ ခေါ, အဂ္ဂိဝေဿန, ဝေဒနာ အနိစ္စာ သင်္ခတာ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ ခယဓမ္မာ ဝယဓမ္မာ ဝိရာဂဓမ္မာ နိရောဓဓမ္မာ; အဒုက္ခမသုခါပိ ခေါ, အဂ္ဂိဝေဿန, ဝေဒနာ အနိစ္စာ သင်္ခတာ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ ခယဓမ္မာ ဝယဓမ္မာ ဝိရာဂဓမ္မာ နိရောဓဓမ္မာ။ ဧဝံ ပဿံ, အဂ္ဂိဝေဿန, သုတဝါ အရိယသာဝကော သုခါယပိ ဝေဒနာယ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, ဒုက္ခာယပိ ဝေဒနာယ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, အဒုက္ခမသုခါယပိ ဝေဒနာယ နိဗ္ဗိန္ဒတိ ; နိဗ္ဗိန္ဒံ ဝိရဇ္ဇတိ, ဝိရာဂါ ဝိမုစ္စတိ။ ဝိမုတ္တသ္မိံ, ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ ဟောတိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ ပဇာနာတိ။ ဧံ ဝိမုတ္တစိတ္တော ခေါ, အဂ္ဂိဝေဿန, ဘိက္ခု န ကေနစိ သံဝဒတိ, န ကေနစိ ဝိဝဒတိ, ယဉ္စ လောကေ ဝုတ္တံ တေန ဝေါဟရတိ, အပရာမသ’’န္တိ။

၂၀၆. တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘဂဝတော ပိဋ္ဌိတော ဌိတော ဟောတိ ဘဂဝန္တံ ဗီဇယမာနော [ဝီဇယမာနော (သီ. ဣ.)]။ အထ ခေါ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘တေသံ တေသံ ကိရ နော ဘဂဝါ ဓမ္မာနံ အဘိညာ ပဟာနမာဟ, တေသံ တေသံ ကိရ နော သုဂတော ဓမ္မာနံ အဘိညာ ပဋိနိဿဂ္ဂမာဟာ’’တိ။ ဣတိ ဟိဒံ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ပဋိသဉ္စိက္ခတော အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စိ။ ဒီဃနခဿ ပန ပရိဗ္ဗာဇကဿ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပါဒိ – ‘‘ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဒီဃနခေါ ပရိဗ္ဗာဇကော ဒိဋ္ဌဓမ္မော ပတ္တဓမ္မော ဝိဒိတဓမ္မော ပရိယောဂါဠှဓမ္မော တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆော ဝိဂတကထံကထော ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တော အပရပ္ပစ္စယော သတ္ထုသာသနေ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ, အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ! သေယျထာပိ, ဘော ဂေါတမ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓါရေယျ – စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီတိ – ဧဝမေဝ ခေါ ဘောတာ ဂေါတမေန အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓါရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။

ဒီဃနခသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ စတုတ္ထံ။

၅. မာဂဏ္ဍိယသုတ္တံ

၂၀၇. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ကုရူသု ဝိဟရတိ ကမ္မာသဓမ္မံ နာမ ကုရူနံ နိဂမော, ဘာရဒွါဇဂေါတ္တဿ ဗြာဟ္မဏဿ အဂ္ယာဂါရေ တိဏသန္ထာရကေ [တိဏသန္ထရကေ (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)]။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ကမ္မာသဓမ္မံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ ကမ္မာသဓမ္မံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော ယေန အညတရော ဝနသဏ္ဍော တေနုပသင်္ကမိ ဒိဝါဝိဟာရာယ။ တံ ဝနသဏ္ဍံ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ ဒိဝါဝိဟာရံ နိသီဒိ။ အထ ခေါ မာဂဏ္ဍိယော [မာဂန္ဒိယော (သီ. ဣ.)] ပရိဗ္ဗာဇကော ဇင္ဃာဝိဟာရံ အနုစင်္ကမမာနော အနုဝိစရမာနော ယေန ဘာရဒွါဇဂေါတ္တဿ ဗြာဟ္မဏဿ အဂ္ယာဂါရံ တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ မာဂဏ္ဍိယော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘာရဒွါဇဂေါတ္တဿ ဗြာဟ္မဏဿ အဂ္ယာဂါရေ တိဏသန္ထာရကံ ပညတ္တံ။ ဒိသွာန ဘာရဒွါဇဂေါတ္တံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကဿ န္ဝယံ ဘောတော ဘာရဒွါဇဿ အဂ္ယာဂါရေ တိဏသန္ထာရကော ပညတ္တော, သမဏသေယျာနုရူပံ [သမဏသေယျာရူပံ (သီ. ဣ.)] မညေ’’တိ? ‘‘အတ္ထိ, ဘော မာဂဏ္ဍိယ, သမဏော ဂေါတမော သကျပုတ္တော သကျကုလာ ပဗ္ဗဇိတော။ တံ ခေါ ပန ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဧဝံ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ’တိ။ တဿေသာ ဘောတော ဂေါတမဿ သေယျာ ပညတ္တာ’’တိ။ ‘‘ဒုဒ္ဒိဋ္ဌံ ဝတ, ဘော ဘာရဒွါဇ, အဒ္ဒသာမ; ဒုဒ္ဒိဋ္ဌံ ဝတ, ဘော ဘာရဒွါဇ, အဒ္ဒသာမ! ယေ မယံ တဿ ဘောတော ဂေါတမဿ ဘူနဟုနော [ဘူနဟနဿ (သျာ. ကံ.)] သေယျံ အဒ္ဒသာမာ’’တိ။ ‘‘ရက္ခဿေတံ, မာဂဏ္ဍိယ, ဝါစံ; ရက္ခဿေတံ , မာဂဏ္ဍိယ, ဝါစံ။ ဗဟူ ဟိ တဿ ဘောတော ဂေါတမဿ ခတ္တိယပဏ္ဍိတာပိ ဗြာဟ္မဏပဏ္ဍိတာပိ ဂဟပတိပဏ္ဍိတာပိ သမဏပဏ္ဍိတာပိ အဘိပ္ပသန္နာ ဝိနီတာ အရိယေ ဉာယေ ဓမ္မေ ကုသလေ’’တိ။ ‘‘သမ္မုခါ စေပိ မယံ, ဘော ဘာရဒွါဇ, တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ပဿေယျာမ, သမ္မုခါပိ နံ ဝဒေယျာမ – ‘ဘူနဟု [ဘူနဟနော (သျာ. ကံ.)] သမဏော ဂေါတမော’တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဧဝဉှိ နော သုတ္တေ ဩစရတီ’’တိ။ ‘‘သစေ တံ ဘောတော မာဂဏ္ဍိယဿ အဂရု အာရောစေယျာမိ တံ [အာရောစေယျမေတံ (သီ. ဣ.), အာရောစေဿာမိ တဿ (သျာ. ကံ.)] သမဏဿ ဂေါတမဿာ’’တိ။ ‘‘အပ္ပောဿုက္ကော ဘဝံ ဘာရဒွါဇော ဝုတ္တောဝ နံ ဝဒေယျာ’’တိ။

၂၀၈. အဿောသိ ခေါ ဘဂဝါ ဒိဗ္ဗာယ သောတဓါတုယာ ဝိသုဒ္ဓါယ အတိက္ကန္တမာနုသိကာယ ဘာရဒွါဇဂေါတ္တဿ ဗြာဟ္မဏဿ မာဂဏ္ဍိယေန ပရိဗ္ဗာဇကေန သဒ္ဓိံ ဣမံ ကထာသလ္လာပံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ယေန ဘာရဒွါဇဂေါတ္တဿ ဗြာဟ္မဏဿ အဂ္ယာဂါရံ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ နိသီဒိ ဘဂဝါ ပညတ္တေ တိဏသန္ထာရကေ။ အထ ခေါ ဘာရဒွါဇဂေါတ္တော ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ဘာရဒွါဇဂေါတ္တံ ဗြာဟ္မဏံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဟု ပန တေ, ဘာရဒွါဇ, မာဂဏ္ဍိယေန ပရိဗ္ဗာဇကေန သဒ္ဓိံ ဣမံယေဝ တိဏသန္ထာရကံ အာရဗ္ဘ ကောစိဒေဝ ကထာသလ္လာပေါ’’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘာရဒွါဇဂေါတ္တော ဗြာဟ္မဏော သံဝိဂ္ဂေါ လောမဟဋ္ဌဇာတော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧတဒေဝ ခေါ ပန မယံ ဘောတော ဂေါတမဿ အာရောစေတုကာမာ။ အထ စ ပန ဘဝံ ဂေါတမော အနက္ခာတံယေဝ အက္ခာသီ’’တိ။ အယဉ္စ ဟိ [အယဉ္စ ဟိဒံ (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)] ဘဂဝတော ဘာရဒွါဇဂေါတ္တေန ဗြာဟ္မဏေန သဒ္ဓိံ အန္တရာကထာ ဝိပ္ပကတာ ဟောတိ။ အထ ခေါ မာဂဏ္ဍိယော ပရိဗ္ဗာဇကော ဇင္ဃာဝိဟာရံ အနုစင်္ကမမာနော အနုဝိစရမာနော ယေန ဘာရဒွါဇဂေါတ္တဿ ဗြာဟ္မဏဿ အဂ္ယာဂါရံ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ မာဂဏ္ဍိယံ ပရိဗ္ဗာဇကံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

၂၀၉. ‘‘စက္ခုံ ခေါ, မာဂဏ္ဍိယ, ရူပါရာမံ ရူပရတံ ရူပသမ္မုဒိတံ။ တံ တထာဂတဿ ဒန္တံ ဂုတ္တံ ရက္ခိတံ သံဝုတံ, တဿ စ သံဝရာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ ဣဒံ နု တေ ဧတံ, မာဂဏ္ဍိယ, သန္ဓာယ ဘာသိတံ – ‘ဘူနဟု သမဏော ဂေါတမော’’’တိ? ‘‘ဧတဒေဝ ခေါ ပန မေ, ဘော ဂေါတမ, သန္ဓာယ ဘာသိတံ – ‘ဘူနဟု သမဏော ဂေါတမော’တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဧဝဉှိ နော သုတ္တေ ဩစရတီ’’တိ။ ‘‘သောတံ ခေါ, မာဂဏ္ဍိယ, သဒ္ဒါရာမံ။ပေ.။ ဃာနံ.၂၀၂၇၃ ခေါ, မာဂဏ္ဍိယ ဂန္ဓာရာမံ။ ဇိဝှာ ခေါ, မာဂဏ္ဍိယ, ရသာရာမာ ရသရတာ ရသသမ္မုဒိတာ။ သာ တထာဂတဿ ဒန္တာ ဂုတ္တာ ရက္ခိတာ သံဝုတာ, တဿာ စ သံဝရာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ ဣဒံ နု တေ ဧတံ, မာဂဏ္ဍိယ, သန္ဓာယ ဘာသိတံ – ‘ဘူနဟု သမဏော ဂေါတမော’’’တိ? ‘‘ဧတဒေဝ ခေါ ပန မေ, ဘော ဂေါတမ, သန္ဓာယ ဘာသိတံ – ‘ဘူနဟု သမဏော ဂေါတမော’တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဧဝဉှိ နော သုတ္တေ ဩစရတီ’’တိ။ ‘‘ကာယော ခေါ, မာဂဏ္ဍိယ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရာမော ဖောဋ္ဌဗ္ဗရတော။ပေ.။ မနော ခေါ, မာဂဏ္ဍိယ, ဓမ္မာရာမော ဓမ္မရတော ဓမ္မသမ္မုဒိတော။ သော တထာဂတဿ ဒန္တော ဂုတ္တော ရက္ခိတော သံဝုတော, တဿ စ သံဝရာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ ဣဒံ နု တေ ဧတံ, မာဂဏ္ဍိယ, သန္ဓာယ ဘာသိတံ – ‘ဘူနဟု သမဏော ဂေါတမော’’’တိ? ‘‘ဧတဒေဝ ခေါ ပန မေ, ဘော ဂေါတမ, သန္ဓာယ ဘာသိတံ – ‘ဘူနဟု သမဏော ဂေါတမော’တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဧဝဉှိ နော သုတ္တေ ဩစရတီ’’တိ။

၂၁၀. ‘‘တံ ကိံ မညသိ, မာဂဏ္ဍိယ – ‘ဣဓေကစ္စော စက္ခုဝိညေယျေဟိ ရူပေဟိ ပရိစာရိတပုဗ္ဗော အဿ ဣဋ္ဌေဟိ ကန္တေဟိ မနာပေဟိ ပိယရူပေဟိ ကာမူပသံဟိတေဟိ ရဇနီယေဟိ, သော အပရေန သမယေန ရူပါနံယေဝ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ ဝိဒိတွာ ရူပတဏှံ ပဟာယ ရူပပရိဠာဟံ ပဋိဝိနောဒေတွာ ဝိဂတပိပါသော အဇ္ဈတ္တံ ဝူပသန္တစိတ္တော ဝိဟရေယျ။ ဣမဿ ပန တေ, မာဂဏ္ဍိယ, ကိမဿ ဝစနီယ’’’န္တိ? ‘‘န ကိဉ္စိ, ဘော ဂေါတမ’’။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, မာဂဏ္ဍိယ – ‘ဣဓေကစ္စော သောတဝိညေယျေဟိ သဒ္ဒေဟိ။ပေ.။ ဃာနဝိညေယျေဟိ ဂန္ဓေဟိ။ ဇိဝှာဝိညေယျေဟိ ရသေဟိ။ ကာယဝိညေယျေဟိ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေဟိ ပရိစာရိတပုဗ္ဗော အဿ ဣဋ္ဌေဟိ ကန္တေဟိ မနာပေဟိ ပိယရူပေဟိ ကာမူပသံဟိတေဟိ ရဇနီယေဟိ, သော အပရေန သမယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗာနံယေဝ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ ဝိဒိတွာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗတဏှံ ပဟာယ ဖောဋ္ဌဗ္ဗပရိဠာဟံ ပဋိဝိနောဒေတွာ ဝိဂတပိပါသော အဇ္ဈတ္တံ ဝူပသန္တစိတ္တော ဝိဟရေယျ။ ဣမဿ ပန တေ, မာဂဏ္ဍိယ, ကိမဿ ဝစနီယ’’’န္တိ? ‘‘န ကိဉ္စိ, ဘော ဂေါတမ’’။

၂၁၁. ‘‘အဟံ ခေါ ပန, မာဂဏ္ဍိယ, ပုဗ္ဗေ အဂါရိယဘူတော သမာနော ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတော သမင္ဂီဘူတော ပရိစာရေသိံ စက္ခုဝိညေယျေဟိ ရူပေဟိ ဣဋ္ဌေဟိ ကန္တေဟိ မနာပေဟိ ပိယရူပေဟိ ကာမူပသံဟိတေဟိ ရဇနီယေဟိ, သောတဝိညေယျေဟိ သဒ္ဒေဟိ။ပေ.။ ဃာနဝိညေယျေဟိ ဂန္ဓေဟိ။ ဇိဝှာဝိညေယျေဟိ ရသေဟိ။ ကာယဝိညေယျေဟိ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေဟိ ဣဋ္ဌေဟိ ကန္တေဟိ မနာပေဟိ ပိယရူပေဟိ ကာမူပသံဟိတေဟိ ရဇနီယေဟိ။ တဿ မယှံ, မာဂဏ္ဍိယ, တယော ပါသာဒါ အဟေသုံ – ဧကော ဝဿိကော, ဧကော ဟေမန္တိကော, ဧကော ဂိမှိကော။ သော ခေါ အဟံ, မာဂဏ္ဍိယ, ဝဿိကေ ပါသာဒေ ဝဿိကေ စတ္တာရော [ဝဿိကေ ပါသာဒေ စတ္တာရော (သျာ. ကံ.)] မာသေ နိပ္ပုရိသေဟိ တူရိယေဟိ [တုရိယေဟိ (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)] ပရိစာရယမာနော [ပရိစာရိယမာနော (သဗ္ဗတ္ထ)] န ဟေဋ္ဌာပါသာဒံ ဩရောဟာမိ။ သော အပရေန သမယေန ကာမာနံယေဝ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ ဝိဒိတွာ ကာမတဏှံ ပဟာယ ကာမပရိဠာဟံ ပဋိဝိနောဒေတွာ ဝိဂတပိပါသော အဇ္ဈတ္တံ ဝူပသန္တစိတ္တော ဝိဟရာမိ။ သော အညေ သတ္တေ ပဿာမိ ကာမေသု အဝီတရာဂေ ကာမတဏှာဟိ ခဇ္ဇမာနေ ကာမပရိဠာဟေန ပရိဍယှမာနေ ကာမေ ပဋိသေဝန္တေ။ သော တေသံ န ပိဟေမိ, န တတ္ထ အဘိရမာမိ ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ယာဟယံ, မာဂဏ္ဍိယ, ရတိ, အညတ္ရေဝ ကာမေဟိ အညတြ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ – အပိ ဒိဗ္ဗံ သုခံ သမဓိဂယှ တိဋ္ဌတိ – တာယ ရတိယာ ရမမာနော ဟီနဿ န ပိဟေမိ, န တတ္ထ အဘိရမာမိ။

၂၁၂. ‘‘သေယျထာပိ, မာဂဏ္ဍိယ, ဂဟပတိ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တော ဝါ အဍ္ဎော မဟဒ္ဓနော မဟာဘောဂေါ ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတော သမင္ဂီဘူတော ပရိစာရေယျ စက္ခုဝိညေယျေဟိ ရူပေဟိ။ပေ.။ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေဟိ ဣဋ္ဌေဟိ ကန္တေဟိ မနာပေဟိ ပိယရူပေဟိ ကာမူပသံဟိတေဟိ ရဇနီယေဟိ။ သော ကာယေန သုစရိတံ စရိတွာ ဝါစာယ သုစရိတံ စရိတွာ မနသာ သုစရိတံ စရိတွာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇေယျ ဒေဝါနံ တာဝတိံသာနံ သဟဗျတံ။ သော တတ္ထ နန္ဒနေ ဝနေ အစ္ဆရာသံဃပရိဝုတော ဒိဗ္ဗေဟိ ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတော သမင္ဂီဘူတော ပရိစာရေယျ။ သော ပဿေယျ ဂဟပတိံ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တံ ဝါ ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတံ သမင္ဂီဘူတံ ပရိစာရယမာနံ။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, မာဂဏ္ဍိယ, အပိ နု သော ဒေဝပုတ္တော နန္ဒနေ ဝနေ အစ္ဆရာသံဃပရိဝုတော ဒိဗ္ဗေဟိ ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတော သမင္ဂီဘူတော ပရိစာရယမာနော အမုဿ ဂဟပတိဿ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တဿ ဝါ ပိဟေယျ, မာနုသကာနံ ဝါ ပဉ္စန္နံ ကာမဂုဏာနံ မာနုသကေဟိ ဝါ ကာမေဟိ အာဝဋ္ဋေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော ဂေါတမ’’။ တံ ကိဿ ဟေတု? မာနုသကေဟိ, ဘော ဂေါတမ, ကာမေဟိ ဒိဗ္ဗကာမာ အဘိက္ကန္တတရာ စ ပဏီတတရာ စာ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ အဟံ, မာဂဏ္ဍိယ, ပုဗ္ဗေ အဂါရိယဘူတော သမာနော ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတော သမင္ဂီဘူတော ပရိစာရေသိံ စက္ခုဝိညေယျေဟိ ရူပေဟိ ဣဋ္ဌေဟိ ကန္တေဟိ မနာပေဟိ ပိယရူပေဟိ ကာမူပသံဟိတေဟိ ရဇနီယေဟိ, သောတဝိညေယျေဟိ သဒ္ဒေဟိ။ပေ.။ ဃာနဝိညေယျေဟိ ဂန္ဓေဟိ။ ဇိဝှာဝိညေယျေဟိ ရသေဟိ။ ကာယဝိညေယျေဟိ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေဟိ ဣဋ္ဌေဟိ ကန္တေဟိ မနာပေဟိ ပိယရူပေဟိ ကာမူပသံဟိတေဟိ ရဇနီယေဟိ။ သော အပရေန သမယေန ကာမာနံယေဝ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ ဝိဒိတွာ ကာမတဏှံ ပဟာယ ကာမပရိဠာဟံ ပဋိဝိနောဒေတွာ ဝိဂတပိပါသော အဇ္ဈတ္တံ ဝူပသန္တစိတ္တော ဝိဟရာမိ။ သော အညေ သတ္တေ ပဿာမိ ကာမေသု အဝီတရာဂေ ကာမတဏှာဟိ ခဇ္ဇမာနေ ကာမပရိဠာဟေန ပရိဍယှမာနေ ကာမေ ပဋိသေဝန္တေ, သော တေသံ န ပိဟေမိ, န တတ္ထ အဘိရမာမိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ယာဟယံ, မာဂဏ္ဍိယ, ရတိ အညတ္ရေဝ ကာမေဟိ အညတြ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ – အပိ ဒိဗ္ဗံ သုခံ သမဓိဂယှ တိဋ္ဌတိ – တာယ ရတိယာ ရမမာနော ဟီနဿ န ပိဟေမိ, န တတ္ထ အဘိရမာမိ။

၂၁၃. ‘‘သေယျထာပိ , မာဂဏ္ဍိယ, ကုဋ္ဌီ ပုရိသော အရုဂတ္တော ပက္ကဂတ္တော ကိမီဟိ ခဇ္ဇမာနော နခေဟိ ဝဏမုခါနိ ဝိပ္ပတစ္ဆမာနော အင်္ဂါရကာသုယာ ကာယံ ပရိတာပေယျ။ တဿ မိတ္တာမစ္စာ ဉာတိသာလောဟိတာ ဘိသက္ကံ သလ္လကတ္တံ ဥပဋ္ဌာပေယျုံ။ တဿ သော ဘိသက္ကော သလ္လကတ္တော ဘေသဇ္ဇံ ကရေယျ။ သော တံ ဘေသဇ္ဇံ အာဂမ္မ ကုဋ္ဌေဟိ ပရိမုစ္စေယျ, အရောဂေါ အဿ သုခီ သေရီ သယံဝသီ ယေန ကာမံ ဂမော။ သော အညံ ကုဋ္ဌိံ ပုရိသံ ပဿေယျ အရုဂတ္တံ ပက္ကဂတ္တံ ကိမီဟိ ခဇ္ဇမာနံ နခေဟိ ဝဏမုခါနိ ဝိပ္ပတစ္ဆမာနံ အင်္ဂါရကာသုယာ ကာယံ ပရိတာပေန္တံ။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, မာဂဏ္ဍိယ, အပိ နု သော ပုရိသော အမုဿ ကုဋ္ဌိဿ ပုရိသဿ ပိဟေယျ အင်္ဂါရကာသုယာ ဝါ ဘေသဇ္ဇံ ပဋိသေဝနာယ ဝါ’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော ဂေါတမ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ရောဂေ ဟိ, ဘော ဂေါတမ, သတိ ဘေသဇ္ဇေန ကရဏီယံ ဟောတိ, ရောဂေ အသတိ န ဘေသဇ္ဇေန ကရဏီယံ ဟောတီ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ အဟံ, မာဂဏ္ဍိယ, ပုဗ္ဗေ အဂါရိယဘူတော သမာနော ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတော သမင္ဂီဘူတော ပရိစာရေသိံ, စက္ခုဝိညေယျေဟိ ရူပေဟိ ဣဋ္ဌေဟိ ကန္တေဟိ မနာပေဟိ ပိယရူပေဟိ ကာမူပသံဟိတေဟိ ရဇနီယေဟိ, သောတဝိညေယျေဟိ သဒ္ဒေဟိ။ပေ.။ ဃာနဝိညေယျေဟိ ဂန္ဓေဟိ။ ဇိဝှာဝိညေယျေဟိ ရသေဟိ။ ကာယဝိညေယျေဟိ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေဟိ ဣဋ္ဌေဟိ ကန္တေဟိ မနာပေဟိ ပိယရူပေဟိ ကာမူပသံဟိတေဟိ ရဇနီယေဟိ။ သော အပရေန သမယေန ကာမာနံယေဝ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ ဝိဒိတွာ ကာမတဏှံ ပဟာယ ကာမပရိဠာဟံ ပဋိဝိနောဒေတွာ ဝိဂတပိပါသော အဇ္ဈတ္တံ ဝူပသန္တစိတ္တော ဝိဟရာမိ။ သော အညေ သတ္တေ ပဿာမိ ကာမေသု အဝီတရာဂေ ကာမတဏှာဟိ ခဇ္ဇမာနေ ကာမပရိဠာဟေန ပရိဍယှမာနေ ကာမေ ပဋိသေဝန္တေ။ သော တေသံ န ပိဟေမိ, န တတ္ထ အဘိရမာမိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ယာဟယံ, မာဂဏ္ဍိယ, ရတိ, အညတ္ရေဝ ကာမေဟိ အညတြ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ – အပိ ဒိဗ္ဗံ သုခံ သမဓိဂယှ တိဋ္ဌတိ – တာယ ရတိယာ ရမမာနော ဟီနဿ န ပိဟေမိ, န တတ္ထ အဘိရမာမိ။

၂၁၄. ‘‘သေယျထာပိ , မာဂဏ္ဍိယ, ကုဋ္ဌီ ပုရိသော အရုဂတ္တော ပက္ကဂတ္တော ကိမီဟိ ခဇ္ဇမာနော နခေဟိ ဝဏမုခါနိ ဝိပ္ပတစ္ဆမာနော အင်္ဂါရကာသုယာ ကာယံ ပရိတာပေယျ။ တဿ မိတ္တာမစ္စာ ဉာတိသာလောဟိတာ ဘိသက္ကံ သလ္လကတ္တံ ဥပဋ္ဌာပေယျုံ။ တဿ သော ဘိသက္ကော သလ္လကတ္တော ဘေသဇ္ဇံ ကရေယျ။ သော တံ ဘေသဇ္ဇံ အာဂမ္မ ကုဋ္ဌေဟိ ပရိမုစ္စေယျ, အရောဂေါ အဿ သုခီ သေရီ သယံဝသီ ယေန ကာမံ ဂမော။ တမေနံ ဒွေ ဗလဝန္တော ပုရိသာ နာနာဗာဟာသု ဂဟေတွာ အင်္ဂါရကာသုံ ဥပကဍ္ဎေယျုံ။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, မာဂဏ္ဍိယ, အပိ နု သော ပုရိသော ဣတိ စိတိစေဝ ကာယံ သန္နာမေယျာ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘော ဂေါတမ’’။ ‘‘တံ ကိဿ ဟေတု’’? ‘‘အသု ဟိ, ဘော ဂေါတမ, အဂ္ဂိ ဒုက္ခသမ္ဖဿော စေဝ မဟာဘိတာပေါ စ မဟာပရိဠာဟော စာ’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, မာဂဏ္ဍိယ, ဣဒါနေဝ နု ခေါ သော အဂ္ဂိ ဒုက္ခသမ္ဖဿော စေဝ မဟာဘိတာပေါ စ မဟာပရိဠာဟော စ ဥဒါဟု ပုဗ္ဗေပိ သော အဂ္ဂိ ဒုက္ခသမ္ဖဿော စေဝ မဟာဘိတာပေါ စ မဟာပရိဠာဟော စာ’’တိ ? ‘‘ဣဒါနိ စေဝ, ဘော ဂေါတမ, သော အဂ္ဂိ ဒုက္ခသမ္ဖဿော စေဝ မဟာဘိတာပေါ စ မဟာပရိဠာဟော စ, ပုဗ္ဗေပိ သော အဂ္ဂိ ဒုက္ခသမ္ဖဿော စေဝ မဟာဘိတာပေါ စ မဟာပရိဠာဟော စ။ အသု စ [အသု ဟိ စ (သီ. ဣ.)], ဘော ဂေါတမ, ကုဋ္ဌီ ပုရိသော အရုဂတ္တော ပက္ကဂတ္တော ကိမီဟိ ခဇ္ဇမာနော နခေဟိ ဝဏမုခါနိ ဝိပ္ပတစ္ဆမာနော ဥပဟတိန္ဒ္ရိယော ဒုက္ခသမ္ဖဿေယေဝ အဂ္ဂိသ္မိံ သုခမိတိ ဝိပရီတသညံ ပစ္စလတ္ထာ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, မာဂဏ္ဍိယ, အတီတမ္ပိ အဒ္ဓါနံ ကာမာ ဒုက္ခသမ္ဖဿာ စေဝ မဟာဘိတာပါ စ မဟာပရိဠာဟာ စ, အနာဂတမ္ပိ အဒ္ဓါနံ ကာမာ ဒုက္ခသမ္ဖဿာ စေဝ မဟာဘိတာပါ စ မဟာပရိဠာဟာ စ, ဧတရဟိပိ ပစ္စုပ္ပန္နံ အဒ္ဓါနံ ကာမာ ဒုက္ခသမ္ဖဿာ စေဝ မဟာဘိတာပါ စ မဟာပရိဠာဟာ စ။ ဣမေ စ, မာဂဏ္ဍိယ, သတ္တာ ကာမေသု အဝီတရာဂါ ကာမတဏှာဟိ ခဇ္ဇမာနာ ကာမပရိဠာဟေန ပရိဍယှမာနာ ဥပဟတိန္ဒ္ရိယာ ဒုက္ခသမ္ဖဿေသုယေဝ ကာမေသု သုခမိတိ ဝိပရီတသညံ ပစ္စလတ္ထုံ။

၂၁၅. ‘‘သေယျထာပိ, မာဂဏ္ဍိယ, ကုဋ္ဌီ ပုရိသော အရုဂတ္တော ပက္ကဂတ္တော ကိမီဟိ ခဇ္ဇမာနော နခေဟိ ဝဏမုခါနိ ဝိပ္ပတစ္ဆမာနော အင်္ဂါရကာသုယာ ကာယံ ပရိတာပေတိ။ ယထာ ယထာ ခေါ, မာဂဏ္ဍိယ, အသု ကုဋ္ဌီ ပုရိသော အရုဂတ္တော ပက္ကဂတ္တော ကိမီဟိ ခဇ္ဇမာနော နခေဟိ ဝဏမုခါနိ ဝိပ္ပတစ္ဆမာနော အင်္ဂါရကာသုယာ ကာယံ ပရိတာပေတိ တထာ တထာ’ဿ [တထာ တထာ တဿေဝ (သျာ. ကံ. က.)] တာနိ ဝဏမုခါနိ အသုစိတရာနိ စေဝ ဟောန္တိ ဒုဂ္ဂန္ဓတရာနိ စ ပူတိကတရာနိ စ , ဟောတိ စေဝ ကာစိ သာတမတ္တာ အဿာဒမတ္တာ – ယဒိဒံ ဝဏမုခါနံ ကဏ္ဍူဝနဟေတု; ဧဝမေဝ ခေါ, မာဂဏ္ဍိယ, သတ္တာ ကာမေသု အဝီတရာဂါ ကာမတဏှာဟိ ခဇ္ဇမာနာ ကာမပရိဠာဟေန စ ပရိဍယှမာနာ ကာမေ ပဋိသေဝန္တိ။ ယထာ ယထာ ခေါ, မာဂဏ္ဍိယ, သတ္တာ ကာမေသု အဝီတရာဂါ ကာမတဏှာဟိ ခဇ္ဇမာနာ ကာမပရိဠာဟေန စ ပရိဍယှမာနာ ကာမေ ပဋိသေဝန္တိ တထာ တထာ တေသံ တေသံ သတ္တာနံ ကာမတဏှာ စေဝ ပဝဍ္ဎတိ, ကာမပရိဠာဟေန စ ပရိဍယှန္တိ, ဟောတိ စေဝ သာတမတ္တာ အဿာဒမတ္တာ – ယဒိဒံ ပဉ္စကာမဂုဏေ ပဋိစ္စ။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, မာဂဏ္ဍိယ, အပိ နု တေ ဒိဋ္ဌော ဝါ သုတော ဝါ ရာဇာ ဝါ ရာဇမဟာမတ္တော ဝါ ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတော သမင္ဂီဘူတော ပရိစာရယမာနော ကာမတဏှံ အပ္ပဟာယ ကာမပရိဠာဟံ အပ္ပဋိဝိနောဒေတွာ ဝိဂတပိပါသော အဇ္ဈတ္တံ ဝူပသန္တစိတ္တော ဝိဟာသိ ဝါ ဝိဟရတိ ဝါ ဝိဟရိဿတိ ဝါ’’တိ ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော ဂေါတမ’’။ ‘‘သာဓု, မာဂဏ္ဍိယ! မယာပိ ခေါ ဧတံ, မာဂဏ္ဍိယ, နေဝ ဒိဋ္ဌံ န သုတံ ရာဇာ ဝါ ရာဇမဟာမတ္တော ဝါ ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတော သမင္ဂီဘူတော ပရိစာရယမာနော ကာမတဏှံ အပ္ပဟာယ ကာမပရိဠာဟံ အပ္ပဋိဝိနောဒေတွာ ဝိဂတပိပါသော အဇ္ဈတ္တံ ဝူပသန္တစိတ္တော ဝိဟာသိ ဝါ ဝိဟရတိ ဝါ ဝိဟရိဿတိ ဝါ။ အထ ခေါ, မာဂဏ္ဍိယ, ယေ ဟိ ကေစိ သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဝိဂတပိပါသာ အဇ္ဈတ္တံ ဝူပသန္တစိတ္တာ ဝိဟာသုံ ဝါ ဝိဟရန္တိ ဝါ ဝိဟရိဿန္တိ ဝါ သဗ္ဗေ တေ ကာမာနံယေဝ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ ဝိဒိတွာ ကာမတဏှံ ပဟာယ ကာမပရိဠာဟံ ပဋိဝိနောဒေတွာ ဝိဂတပိပါသာ အဇ္ဈတ္တံ ဝူပသန္တစိတ္တာ ဝိဟာသုံ ဝါ ဝိဟရန္တိ ဝါ ဝိဟရိဿန္တိ ဝါ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –

‘‘အာရောဂ္ယပရမာ လာဘာ၊ နိဗ္ဗာနံ ပရမံ သုခံ။

အဋ္ဌင်္ဂိကော စ မဂ္ဂါနံ၊ ခေမံ အမတဂါမိန’’န္တိ။

၂၁၆. ဧဝံ ဝုတ္တေ, မာဂဏ္ဍိယော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘော ဂေါတမ, အဗ္ဘုတံ, ဘော ဂေါတမ! ယာဝ သုဘာသိတံ စိဒံ ဘောတာ ဂေါတမေန – ‘အာရောဂ္ယပရမာ လာဘာ, နိဗ္ဗာနံ ပရမံ သုခ’န္တိ။ မယာပိ ခေါ ဧတံ, ဘော ဂေါတမ, သုတံ ပုဗ္ဗကာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ အာစရိယပါစရိယာနံ ဘာသမာနာနံ – ‘အာရောဂ္ယပရမာ လာဘာ, နိဗ္ဗာနံ ပရမံ သုခ’န္တိ; တယိဒံ, ဘော ဂေါတမ, သမေတီ’’တိ။ ‘‘ယံ ပန တေ ဧတံ, မာဂဏ္ဍိယ, သုတံ ပုဗ္ဗကာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ အာစရိယပါစရိယာနံ ဘာသမာနာနံ – ‘အာရောဂ္ယပရမာ လာဘာ, နိဗ္ဗာနံ ပရမံ သုခ’န္တိ, ကတမံ တံ အာရောဂ္ယံ, ကတမံ တံ နိဗ္ဗာန’’န္တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ, မာဂဏ္ဍိယော ပရိဗ္ဗာဇကော သကာနေဝ သုဒံ ဂတ္တာနိ ပါဏိနာ အနောမဇ္ဇတိ – ‘‘ဣဒန္တံ, ဘော ဂေါတမ, အာရောဂ္ယံ, ဣဒန္တံ နိဗ္ဗာနံ။ အဟဉှိ, ဘော ဂေါတမ, ဧတရဟိ အရောဂေါ သုခီ, န မံ ကိဉ္စိ အာဗာဓတီ’’တိ။

၂၁၇. ‘‘သေယျထာပိ, မာဂဏ္ဍိယ, ဇစ္စန္ဓော ပုရိသော; သော န ပဿေယျ ကဏှသုက္ကာနိ ရူပါနိ, န ပဿေယျ နီလကာနိ ရူပါနိ, န ပဿေယျ ဣတကာနိ ရူပါနိ, န ပဿေယျ လောဟိတကာနိ ရူပါနိ, န ပဿေယျ မဉ္ဇိဋ္ဌကာနိ [မဉ္ဇေဋ္ဌိကာနိ (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.), မဉ္ဇေဋ္ဌကာနိ (က.)] ရူပါနိ, န ပဿေယျ သမဝိသမံ, န ပဿေယျ တာရကရူပါနိ, န ပဿေယျ စန္ဒိမသူရိယေ။ သော သုဏေယျ စက္ခုမတော ဘာသမာနဿ – ‘ဆေကံ ဝတ, ဘော , ဩဒါတံ ဝတ္ထံ အဘိရူပံ နိမ္မလံ သုစီ’တိ! သော ဩဒါတပရိယေသနံ စရေယျ။ တမေနံ အညတရော ပုရိသော တေလမလိကတေန သာဟုဠိစီရေန [တေလမသိကတေန သာဟုဠစီဝရေန (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)] ဝဉ္စေယျ – ‘ဣဒံ တေ, အမ္ဘော ပုရိသ, ဩဒါတံ ဝတ္ထံ အဘိရူပံ နိမ္မလံ သုစီ’တိ။ သော တံ ပဋိဂ္ဂဏှေယျ, ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ပါရုပေယျ, ပါရုပေတွာ အတ္တမနော အတ္တမနဝါစံ နိစ္ဆာရေယျ – ‘ဆေကံ ဝတ, ဘော, ဩဒါတံ ဝတ္ထံ အဘိရူပံ နိမ္မလံ သုစီ’တိ!

‘‘တံ ကိံ မညသိ, မာဂဏ္ဍိယ, အပိ နု သော ဇစ္စန္ဓော ပုရိသော ဇာနန္တော ပဿန္တော အမုံ တေလမလိကတံ သာဟုဠိစီရံ ပဋိဂ္ဂဏှေယျ, ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ပါရုပေယျ, ပါရုပေတွာ အတ္တမနော အတ္တမနဝါစံ နိစ္ဆာရေယျ – ‘ဆေကံ ဝတ, ဘော, ဩဒါတံ ဝတ္ထံ အဘိရူပံ နိမ္မလံ သုစီ’တိ ဥဒါဟု စက္ခုမတော သဒ္ဓါယာ’’တိ? ‘‘အဇာနန္တော ဟိ, ဘော ဂေါတမ, အပဿန္တော သော ဇစ္စန္ဓော ပုရိသော အမုံ တေလမလိကတံ သာဟုဠိစီရံ ပဋိဂ္ဂဏှေယျ, ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ပါရုပေယျ, ပါရုပေတွာ အတ္တမနော အတ္တမနဝါစံ နိစ္ဆာရေယျ – ‘ဆေကံ ဝတ, ဘော, ဩဒါတံ ဝတ္ထံ အဘိရူပံ နိမ္မလံ သုစီ’တိ, စက္ခုမတော သဒ္ဓါယာ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, မာဂဏ္ဍိယ, အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ အန္ဓာ အစက္ခုကာ အဇာနန္တာ အာရောဂ္ယံ, အပဿန္တာ နိဗ္ဗာနံ , အထ စ ပနိမံ ဂါထံ ဘာသန္တိ – ‘အာရောဂ္ယပရမာ လာဘာ, နိဗ္ဗာနံ ပရမံ သုခ’န္တိ။ ပုဗ္ဗကေဟေသာ, မာဂဏ္ဍိယ, အရဟန္တေဟိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေဟိ ဂါထာ ဘာသိတာ –

‘အာရောဂ္ယပရမာ လာဘာ၊ နိဗ္ဗာနံ ပရမံ သုခံ။

အဋ္ဌင်္ဂိကော စ မဂ္ဂါနံ၊ ခေမံ အမတဂါမိန’န္တိ။

၂၁၈. ‘‘သာ ဧတရဟိ အနုပုဗ္ဗေန ပုထုဇ္ဇနဂါထာ [ပုထုဇ္ဇနဂတာ (သီ. ဣ.)]။ အယံ ခေါ ပန, မာဂဏ္ဍိယ, ကာယော ရောဂဘူတော ဂဏ္ဍဘူတော သလ္လဘူတော အဃဘူတော အာဗာဓဘူတော, သော တွံ ဣမံ ကာယံ ရောဂဘူတံ ဂဏ္ဍဘူတံ သလ္လဘူတံ အဃဘူတံ အာဗာဓဘူတံ – ‘ဣဒန္တံ, ဘော ဂေါတမ, အာရောဂ္ယံ, ဣဒန္တံ နိဗ္ဗာန’န္တိ ဝဒေသိ။ တဉှိ တေ, မာဂဏ္ဍိယ, အရိယံ စက္ခုံ နတ္ထိ ယေန တွံ အရိယေန စက္ခုနာ အာရောဂ္ယံ ဇာနေယျာသိ, နိဗ္ဗာနံ ပဿေယျာသီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ ပသန္နော အဟံ ဘောတော ဂေါတမဿ! ပဟောတိ မေ ဘဝံ ဂေါတမော တထာ ဓမ္မံ ဒေသေတုံ ယထာဟံ အာရောဂ္ယံ ဇာနေယျံ, နိဗ္ဗာနံ ပဿေယျ’’န္တိ။

၂၁၉. ‘‘သေယျထာပိ , မာဂဏ္ဍိယ, ဇစ္စန္ဓော ပုရိသော; သော န ပဿေယျ ကဏှသုက္ကာနိ ရူပါနိ, န ပဿေယျ နီလကာနိ ရူပါနိ, န ပဿေယျ ဣတကာနိ ရူပါနိ, န ပဿေယျ လောဟိတကာနိ ရူပါနိ, န ပဿေယျ မဉ္ဇိဋ္ဌကာနိ ရူပါနိ, န ပဿေယျ သမဝိသမံ, န ပဿေယျ တာရကရူပါနိ, န ပဿေယျ စန္ဒိမသူရိယေ။ တဿ မိတ္တာမစ္စာ ဉာတိသာလောဟိတာ ဘိသက္ကံ သလ္လကတ္တံ ဥပဋ္ဌာပေယျုံ။ တဿ သော ဘိသက္ကော သလ္လကတ္တော ဘေသဇ္ဇံ ကရေယျ။ သော တံ ဘေသဇ္ဇံ အာဂမ္မ န စက္ခူနိ ဥပ္ပါဒေယျ, န စက္ခူနိ ဝိသောဓေယျ။ တံ ကိံ မညသိ, မာဂဏ္ဍိယ, နနု သော ဝေဇ္ဇော ယာဝဒေဝ ကိလမထဿ ဝိဃာတဿ ဘာဂီ အဿာ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘော ဂေါတမ’’။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, မာဂဏ္ဍိယ, အဟဉ္စေ တေ ဓမ္မံ ဒေသေယျံ – ‘ဣဒန္တံ အာရောဂ္ယံ, ဣဒန္တံ နိဗ္ဗာန’န္တိ, သော တွံ အာရောဂ္ယံ န ဇာနေယျာသိ, နိဗ္ဗာနံ န ပဿေယျာသိ။ သော မမဿ ကိလမထော, သာ မမဿ ဝိဟေသာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ ပသန္နော အဟံ ဘောတော ဂေါတမဿ။ ပဟောတိ မေ ဘဝံ ဂေါတမော တထာ ဓမ္မံ ဒေသေတုံ ယထာဟံ အာရောဂ္ယံ ဇာနေယျံ, နိဗ္ဗာနံ ပဿေယျ’’န္တိ။

၂၂၀. ‘‘သေယျထာပိ, မာဂဏ္ဍိယ, ဇစ္စန္ဓော ပုရိသော; သော န ပဿေယျ ကဏှသုက္ကာနိ ရူပါနိ, န ပဿေယျ နီလကာနိ ရူပါနိ, န ပဿေယျ ဣတကာနိ ရူပါနိ, န ပဿေယျ လောဟိတကာနိ ရူပါနိ, န ပဿေယျ မဉ္ဇိဋ္ဌကာနိ ရူပါနိ, န ပဿေယျ သမဝိသမံ, န ပဿေယျ တာရကရူပါနိ, န ပဿေယျ စန္ဒိမသူရိယေ။ သော သုဏေယျ စက္ခုမတော ဘာသမာနဿ – ‘ဆေကံ ဝတ, ဘော, ဩဒါတံ ဝတ္ထံ အဘိရူပံ နိမ္မလံ သုစီ’တိ! သော ဩဒါတပရိယေသနံ စရေယျ။ တမေနံ အညတရော ပုရိသော တေလမလိကတေန သာဟုဠိစီရေန ဝဉ္စေယျ – ‘ဣဒံ တေ, အမ္ဘော ပုရိသ, ဩဒါတံ ဝတ္ထံ အဘိရူပံ နိမ္မလံ သုစီ’တိ။ သော တံ ပဋိဂ္ဂဏှေယျ, ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ပါရုပေယျ။ တဿ မိတ္တာမစ္စာ ဉာတိသာလောဟိတာ ဘိသက္ကံ သလ္လကတ္တံ ဥပဋ္ဌာပေယျုံ။ တဿ သော ဘိသက္ကော သလ္လကတ္တော ဘေသဇ္ဇံ ကရေယျ – ဥဒ္ဓံဝိရေစနံ အဓေါဝိရေစနံ အဉ္ဇနံ ပစ္စဉ္ဇနံ နတ္ထုကမ္မံ။ သော တံ ဘေသဇ္ဇံ အာဂမ္မ စက္ခူနိ ဥပ္ပါဒေယျ, စက္ခူနိ ဝိသောဓေယျ။ တဿ သဟ စက္ခုပ္ပါဒါ ယော အမုသ္မိံ တေလမလိကတေ သာဟုဠိစီရေ ဆန္ဒရာဂေါ သော ပဟီယေထ။ တဉ္စ နံ ပုရိသံ အမိတ္တတောပိ ဒဟေယျ, ပစ္စတ္ထိကတောပိ ဒဟေယျ, အပိ စ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတဗ္ဗံ မညေယျ – ‘ဒီဃရတ္တံ ဝတ, ဘော, အဟံ ဣမိနာ ပုရိသေန တေလမလိကတေန သာဟုဠိစီရေန နိကတော ဝဉ္စိတော ပလုဒ္ဓေါ – ဣဒံ တေ, အမ္ဘော ပုရိသ, ဩဒါတံ ဝတ္ထံ အဘိရူပံ နိမ္မလံ သုစီ’တိ။ ဧဝမေဝ ခေါ, မာဂဏ္ဍိယ, အဟဉ္စေ တေ ဓမ္မံ ဒေသေယျံ – ‘ဣဒန္တံ အာရောဂ္ယံ, ဣဒန္တံ နိဗ္ဗာန’န္တိ။ သော တွံ အာရောဂ္ယံ ဇာနေယျာသိ, နိဗ္ဗာနံ ပဿေယျာသိ။ တဿ တေ သဟ စက္ခုပ္ပါဒါ ယော ပဉ္စသုပါဒါနက္ခန္ဓေသု ဆန္ဒရာဂေါ သော ပဟီယေထ; အပိ စ တေ ဧဝမဿ – ‘ဒီဃရတ္တံ ဝတ, ဘော, အဟံ ဣမိနာ စိတ္တေန နိကတော ဝဉ္စိတော ပလုဒ္ဓေါ [ပလဒ္ဓေါ (သီ. ဣ.)]။ အဟဉှိ ရူပံယေဝ ဥပါဒိယမာနော ဥပါဒိယိံ, ဝေဒနံယေဝ ဥပါဒိယမာနော ဥပါဒိယိံ, သညံယေဝ ဥပါဒိယမာနော ဥပါဒိယိံ, သင်္ခါရေယေဝ ဥပါဒိယမာနော ဥပါဒိယိံ, ဝိညာဏံယေဝ ဥပါဒိယမာနော ဥပါဒိယိံ။ တဿ မေ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ သမ္ဘဝန္တိ; ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’’တိ။ ‘‘ဧဝံ ပသန္နော အဟံ ဘောတော ဂေါတမဿ! ပဟောတိ မေ ဘဝံ ဂေါတမော တထာ ဓမ္မံ ဒေသေတုံ ယထာဟံ ဣမမှာ အာသနာ အနန္ဓော ဝုဋ္ဌဟေယျ’’န္တိ။

၂၂၁. ‘‘တေန ဟိ တွံ, မာဂဏ္ဍိယ, သပ္ပုရိသေ ဘဇေယျာသိ။ ယတော ခေါ တွံ, မာဂဏ္ဍိယ, သပ္ပုရိသေ ဘဇိဿသိ တတော တွံ, မာဂဏ္ဍိယ, သဒ္ဓမ္မံ သောဿသိ; ယတော ခေါ တွံ, မာဂဏ္ဍိယ, သဒ္ဓမ္မံ သောဿသိ တတော တွံ, မာဂဏ္ဍိယ, ဓမ္မာနုဓမ္မံ ပဋိပဇ္ဇိဿသိ; ယတော ခေါ တွံ, မာဂဏ္ဍိယ, ဓမ္မာနုဓမ္မံ ပဋိပဇ္ဇိဿသိ တတော တွံ, မာဂဏ္ဍိယ, သာမံယေဝ ဉဿသိ, သာမံ ဒက္ခိဿသိ – ဣမေ ရောဂါ ဂဏ္ဍာ သလ္လာ; ဣဓ ရောဂါ ဂဏ္ဍာ သလ္လာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ။ တဿ မေ ဥပါဒါနနိရောဓါ ဘဝနိရောဓေါ, ဘဝနိရောဓါ ဇာတိနိရောဓေါ, ဇာတိနိရောဓါ ဇရာမရဏံ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ နိရုဇ္ဈန္တိ; ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ နိရောဓေါ ဟောတီ’’တိ။

၂၂၂. ဧဝံ ဝုတ္တေ, မာဂဏ္ဍိယော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ, အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ! သေယျထာပိ, ဘော ဂေါတမ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓါရေယျ – စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီတိ; ဧဝမေဝံ ဘောတာ ဂေါတမေန အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ ။ လဘေယျာဟံ ဘောတော ဂေါတမဿ သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယျံ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ။ ‘‘ယော ခေါ, မာဂဏ္ဍိယ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အာကင်္ခတိ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, အာကင်္ခတိ ဥပသမ္ပဒံ, သော စတ္တာရော မာသေ ပရိဝသတိ; စတုန္နံ မာသာနံ အစ္စယေန အာရဒ္ဓစိတ္တာ ဘိက္ခူ ပဗ္ဗာဇေန္တိ , ဥပသမ္ပာဒေန္တိ ဘိက္ခုဘာဝါယ။ အပိ စ မေတ္ထ ပုဂ္ဂလဝေမတ္တတာ ဝိဒိတာ’’တိ။ ‘‘သစေ, ဘန္တေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗာ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အာကင်္ခန္တာ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, အာကင်္ခန္တာ ဥပသမ္ပဒံ စတ္တာရော မာသေ ပရိဝသန္တိ, စတုန္နံ မာသာနံ အစ္စယေန အာရဒ္ဓစိတ္တာ ဘိက္ခူ ပဗ္ဗာဇေန္တိ ဥပသမ္ပာဒေန္တိ ဘိက္ခုဘာဝါယ; အဟံ စတ္တာရိ ဝဿာနိ ပရိဝသိဿာမိ, စတုန္နံ ဝဿာနံ အစ္စယေန အာရဒ္ဓစိတ္တာ ဘိက္ခူ ပဗ္ဗာဇေန္တု, ဥပသမ္ပာဒေန္တု ဘိက္ခုဘာဝါယာ’’တိ ။ အလတ္ထ ခေါ မာဂဏ္ဍိယော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, အလတ္ထ ဥပသမ္ပဒံ။ အစိရူပသမ္ပန္နော ခေါ ပနာယသ္မာ မာဂဏ္ဍိယော ဧကော ဝူပကဋ္ဌော အပ္ပမတ္တော အာတာဣ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော နစိရဿေဝ – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ အဗ္ဘညာသိ။ အညတရော ခေါ ပနာယသ္မာ မာဂဏ္ဍိယော အရဟတံ အဟောသီတိ။

မာဂဏ္ဍိယသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ပဉ္စမံ။

၆. သန္ဒကသုတ္တံ

၂၂၃. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ကောသမ္ဗိယံ ဝိဟရတိ ဃောသိတာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သန္ဒကော ပရိဗ္ဗာဇကော ပိလက္ခဂုဟာယံ ပဋိဝသတိ မဟတိယာ ပရိဗ္ဗာဇကပရိသာယ သဒ္ဓိံ ပဉ္စမတ္တေဟိ ပရိဗ္ဗာဇကသတေဟိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အာယာမာဝုသော, ယေန ဒေဝကတသောဗ္ဘော တေနုပသင်္ကမိဿာမ ဂုဟာဒဿနာယာ’’တိ။ ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ပစ္စဿောသုံ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော သမ္ဗဟုလေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ယေန ဒေဝကတသောဗ္ဘော တေနုပသင်္ကမိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သန္ဒကော ပရိဗ္ဗာဇကော မဟတိယာ ပရိဗ္ဗာဇကပရိသာယ သဒ္ဓိံ နိသိန္နော ဟောတိ ဥန္နာဒိနိယာ ဥစ္စာသဒ္ဒမဟာသဒ္ဒါယ အနေကဝိဟိတံ တိရစ္ဆာနကထံ ကထေန္တိယာ, သေယျထိဒံ – ရာဇကထံ စောရကထံ မဟာမတ္တကထံ သေနာကထံ ဘယကထံ ယုဒ္ဓကထံ အန္နကထံ ပါနကထံ ဝတ္ထကထံ သယနကထံ မာလာကထံ ဂန္ဓကထံ ဉာတိကထံ ယာနကထံ ဂါမကထံ နိဂမကထံ နဂရကထံ ဇနပဒကထံ ဣတ္ထိကထံ သူရကထံ ဝိသိခါကထံ ကုမ္ဘဋ္ဌာနကထံ ပုဗ္ဗပေတကထံ နာနတ္တကထံ လောကက္ခာယိကံ သမုဒ္ဒက္ခာယိကံ ဣတိဘဝါဘဝကထံ ဣတိ ဝါ။ အဒ္ဒသာ ခေါ သန္ဒကော ပရိဗ္ဗာဇကော အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန သကံ ပရိသံ သဏ္ဌာပေသိ – ‘‘အပ္ပသဒ္ဒါ ဘောန္တော ဟောန္တု, မာ ဘောန္တော သဒ္ဒမကတ္ထ; အယံ သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကော အာဂစ္ဆတိ သမဏော အာနန္ဒော။ ယာဝတာ ခေါ ပန သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကာ ကောသမ္ဗိယံ ပဋိဝသန္တိ, အယံ တေသံ အညတရော သမဏော အာနန္ဒော။ အပ္ပသဒ္ဒကာမာ ခေါ ပန တေ အာယသ္မန္တော အပ္ပသဒ္ဒဝိနီတာ အပ္ပသဒ္ဒဿ ဝဏ္ဏဝါဒိနော; အပ္ပေဝ နာမ အပ္ပသဒ္ဒံ ပရိသံ ဝိဒိတွာ ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗံ မညေယျာ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ပရိဗ္ဗာဇကာ တုဏှီ အဟေသုံ။

၂၂၄. အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယေန သန္ဒကော ပရိဗ္ဗာဇကော တေနုပသင်္ကမိ။ အထ ခေါ သန္ဒကော ပရိဗ္ဗာဇကော အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧတု ခေါ ဘဝံ အာနန္ဒော, သွာဂတံ ဘောတော အာနန္ဒဿ။ စိရဿံ ခေါ ဘဝံ အာနန္ဒော ဣမံ ပရိယာယမကာသိ ယဒိဒံ ဣဓါဂမနာယ။ နိသီဒတု ဘဝံ အာနန္ဒော, ဣဒမာသနံ ပညတ္တ’’န္တိ။ နိသီဒိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ပညတ္တေ အာသနေ။ သန္ဒကောပိ ခေါ ပရိဗ္ဗာဇကော အညတရံ နီစံ အာသနံ ဂဟေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ သန္ဒကံ ပရိဗ္ဗာဇကံ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကာယနုတ္ထ, သန္ဒက, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ, ကာ စ ပန ဝေါ အန္တရာကထာ ဝိပ္ပကတာ’’တိ? ‘‘တိဋ္ဌတေသာ, ဘော အာနန္ဒ, ကထာ ယာယ မယံ ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ။ နေသာ ဘောတော အာနန္ဒဿ ကထာ ဒုလ္လဘာ ဘဝိဿတိ ပစ္ဆာပိ သဝနာယ။ သာဓု ဝတ ဘဝန္တံယေဝ အာနန္ဒံ ပဋိဘာတု သကေ အာစရိယကေ ဓမ္မီကထာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, သန္ဒက, သုဏာဟိ , သာဓုကံ မနသိ ကရောဟိ, ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ ဘော’’တိ ခေါ သန္ဒကော ပရိဗ္ဗာဇကော အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ပစ္စဿောသိ။ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဧတဒဝေါစ – ‘‘စတ္တာရောမေ , သန္ဒက, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန အဗြဟ္မစရိယဝါသာ အက္ခာတာ စတ္တာရိ စ အနဿာသိကာနိ ဗြဟ္မစရိယာနိ အက္ခာတာနိ, ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ န ဝသေယျ, ဝသန္တော စ [ဝသန္တော ဝါ (သီ. ဣ.) ဧဝမုပရိပိ အနာရာဓနပက္ခေ] နာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလ’’န္တိ။ ‘‘ကတမေ ပန တေ, ဘော အာနန္ဒ, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန စတ္တာရော အဗြဟ္မစရိယဝါသာ အက္ခာတာ, ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ န ဝသေယျ, ဝသန္တော စ နာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလ’’န္တိ?

၂၂၅. ‘‘ဣဓ, သန္ဒက, ဧကစ္စော သတ္ထာ ဧဝံဝါဒီ ဟောတိ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ‘နတ္ထိ ဒိန္နံ, နတ္ထိ ယိဋ္ဌံ, နတ္ထိ ဟုတံ, နတ္ထိ သုကတဒုက္ကဋာနံ ကမ္မာနံ ဖလံ ဝိပါကော, နတ္ထိ အယံ လောကော, နတ္ထိ ပရောလောကော, နတ္ထိ မာတာ, နတ္ထိ ပိတာ, နတ္ထိ သတ္တာ ဩပပါတိကာ, နတ္ထိ လောကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ သမ္မဂ္ဂတာ သမ္မာပဋိပန္နာ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တိ။ စာတုမဟာဘူတိကော အယံ ပုရိသော ယဒါ ကာလင်္ကရောတိ, ပထဝီ ပထဝီကာယံ အနုပေတိ အနုပဂစ္ဆတိ, အာပေါ အာပေါကာယံ အနုပေတိ အနုပဂစ္ဆတိ, တေဇော တေဇောကာယံ အနုပေတိ အနုပဂစ္ဆတိ, ဝါယော ဝါယောကာယံ အနုပေတိ အနုပဂစ္ဆတိ , အာကာသံ ဣန္ဒ္ရိယာနိ သင်္ကမန္တိ။ အာသန္ဒိပဉ္စမာ ပုရိသာ မတံ အာဒါယ ဂစ္ဆန္တိ, ယာဝါဠာဟနာ ပဒါနိ ပညာယန္တိ။ ကာပေါတကာနိ အဋ္ဌီနိ ဘဝန္တိ။ ဘဿန္တာ အာဟုတိယော; ဒတ္တုပညတ္တံ ယဒိဒံ ဒါနံ။ တေသံ တုစ္ဆာ မုသာ ဝိလာပေါ ယေ ကေစိ အတ္ထိကဝါဒံ ဝဒန္တိ။ ဗာလေ စ ပဏ္ဍိတေ စ ကာယဿ ဘေဒါ ဥစ္ဆိဇ္ဇန္တိ ဝိနဿန္တိ န ဟောန္တိ ပရံ မရဏာ’တိ။

‘‘တတြ , သန္ဒက, ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘အယံ ခေါ ဘဝံ သတ္ထာ ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – နတ္ထိ ဒိန္နံ, နတ္ထိ ယိဋ္ဌံ, နတ္ထိ ဟုတံ, နတ္ထိ သုကတဒုက္ကဋာနံ ကမ္မာနံ ဖလံ ဝိပါကော, နတ္ထိ အယံ လောကော, နတ္ထိ ပရောလောကော, နတ္ထိ မာတာ, နတ္ထိ ပိတာ, နတ္ထိ သတ္တာ ဩပပါတိကာ, နတ္ထိ လောကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ သမ္မဂ္ဂတာ သမ္မာပဋိပန္နာ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တိ။ စာတုမဟာဘူတိကော အယံ ပုရိသော ယဒါ ကာလင်္ကရောတိ, ပထဝီ ပထဝီကာယံ အနုပေတိ အနုပဂစ္ဆတိ, အာပေါ အာပေါကာယံ အနုပေတိ အနုပဂစ္ဆတိ, တေဇော တေဇောကာယံ အနုပေတိ အနုပဂစ္ဆတိ, ဝါယော ဝါယောကာယံ အနုပေတိ အနုပဂစ္ဆတိ, အာကာသံ ဣန္ဒ္ရိယာနိ သင်္ကမန္တိ။ အာသန္ဒိပဉ္စမာ ပုရိသာ မတံ အာဒါယ ဂစ္ဆန္တိ, ယာဝါဠာဟနာ ပဒါနိ ပညာယန္တိ။ ကာပေါတကာနိ အဋ္ဌီနိ ဘဝန္တိ။ ဘဿန္တာ အာဟုတိယော; ဒတ္တုပညတ္တံ ယဒိဒံ ဒါနံ။ တေသံ တုစ္ဆာ မုသာ ဝိလာပေါ ယေ ကေစိ အတ္ထိကဝါဒံ ဝဒန္တိ။ ဗာလေ စ ပဏ္ဍိတေ စ ကာယဿ ဘေဒါ ဥစ္ဆိဇ္ဇန္တိ ဝိနဿန္တိ န ဟောန္တိ ပရံ မရဏာ’တိ။ သစေ ဣမဿ ဘောတော သတ္ထုနော သစ္စံ ဝစနံ, အကတေန မေ ဧတ္ထ ကတံ, အဝုသိတေန မေ ဧတ္ထ ဝုသိတံ။ ဥဘောပိ မယံ ဧတ္ထ သမသမာ သာမညံ ပတ္တာ, ယော စာဟံ န ဝဒါမိ ‘ဥဘော ကာယဿ ဘေဒါ ဥစ္ဆိဇ္ဇိဿာမ, ဝိနဿိဿာမ, န ဘဝိဿာမ ပရံ မရဏာ’တိ။ အတိရေကံ ခေါ ပနိမဿ ဘောတော သတ္ထုနော နဂ္ဂိယံ မုဏ္ဍိယံ ဥက္ကုဋိကပ္ပဓါနံ ကေသမဿုလောစနံ ယောဟံ ပုတ္တသမ္ဗာဓသယနံ [ပုတ္တသမ္ဗာဓဝသနံ (သီ.)] အဇ္ဈာဝသန္တော ကာသိကစန္ဒနံ ပစ္စနုဘောန္တော မာလာဂန္ဓဝိလေပနံ ဓါရေန္တော ဇာတရူပရဇတံ သာဒိယန္တော ဣမိနာ ဘောတာ သတ္ထာရာ သမသမဂတိကော ဘဝိဿာမိ။ အဘိသမ္ပရာယံ သောဟံ ကိံ ဇာနန္တော ကိံ ပဿန္တော ဣမသ္မိံ သတ္ထရိ ဗြဟ္မစရိယံ စရိဿာမိ? ‘သော အဗြဟ္မစရိယဝါသော အယ’န္တိ – ဣတိ ဝိဒိတွာ တသ္မာ ဗြဟ္မစရိယာ နိဗ္ဗိဇ္ဇ ပက္ကမတိ [နိဗ္ဗိဇ္ဇာပက္ကမတိ (သီ.)]။ အယံ ခေါ, သန္ဒက, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ပဌမော အဗြဟ္မစရိယဝါသော အက္ခာတော ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ န ဝသေယျ, ဝသန္တော စ နာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။

၂၂၆. ‘‘ပုန စပရံ, သန္ဒက, ဣဓေကစ္စော သတ္ထာ ဧဝံဝါဒီ ဟောတိ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ‘ကရောတော ကာရယတော ဆိန္ဒတော ဆေဒါပယတော ပစတော ပါစာပယတော သောစယတော သောစာပယတော ကိလမတော ကိလမာပယတော ဖန္ဒတော ဖန္ဒာပယတော ပါဏမတိပါတယတော အဒိန္နံ အာဒိယတော သန္ဓိံ ဆိန္ဒတော နိလ္လောပံ ဟရတော ဧကာဂါရိကံ ကရောတော ပရိပန္ထေ တိဋ္ဌတော ပရဒါရံ ဂစ္ဆတော မုသာ ဘဏတော ကရောတော န ကရီယတိ ပါပံ။ ခုရပရိယန္တေန စေပိ စက္ကေန ယော ဣမိဿာ ပထဝိယာ ပါဏေ ဧကံ မံသခလံ ဧကံ မံသပုဉ္ဇံ ကရေယျ, နတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပါပံ, နတ္ထိ ပါပဿ အာဂမော။ ဒက္ခိဏဉ္စေပိ ဂင်္ဂါယ တီရံ ဂစ္ဆေယျ ဟနန္တော ဃာတေန္တော ဆိန္ဒန္တော ဆေဒါပေန္တော ပစန္တော ပစာပေန္တော, နတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပါပံ, နတ္ထိ ပါပဿ အာဂမော။ ဥတ္တရဉ္စေပိ ဂင်္ဂါယ တီရံ ဂစ္ဆေယျ ဒဒန္တော ဒါပေန္တော ယဇန္တော ယဇာပေန္တော, နတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပုညံ, နတ္ထိ ပုညဿ အာဂမော။ ဒါနေန ဒမေန သံယမေန သစ္စဝဇ္ဇေန နတ္ထိ ပုညံ, နတ္ထိ ပုညဿ အာဂမော’တိ။

‘‘တတြ, သန္ဒက, ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘အယံ ခေါ ဘဝံ သတ္ထာ ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ကရောတော ကာရယတော ဆိန္ဒတော ဆေဒါပယတော ပစတော ပါစာပယတော သောစတော သောစာပယတော ကိလမတော ကိလမာပယတော ဖန္ဒတော ဖန္ဒာပယတော ပါဏမတိပါတယတော အဒိန္နံ အာဒိယတော သန္ဓိံ ဆိန္ဒတော နိလ္လောပံ ဟရတော ဧကာဂါရိကံ ကရောတော ပရိပန္ထေ တိဋ္ဌတော ပရဒါရံ ဂစ္ဆတော မုသာ ဘဏတော ကရောတော န ကရီယတိ ပါပံ ခုရပရိယန္တေန စေပိ စက္ကေန ယော ဣမိဿာ ပထဝိယာ ပါဏေ ဧကံ မံသခလံ ဧကံ မံသပုဉ္ဇံ ကရေယျ, နတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပါပံ, နတ္ထိ ပါပဿ အာဂမော။ ဒက္ခိဏဉ္စေပိ ဂင်္ဂါယ တီရံ ဂစ္ဆေယျ ဟနန္တော ဃာတေန္တော ဆိန္ဒန္တော ဆေဒါပေန္တော ပစန္တော ပစာပေန္တော, နတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပါပံ, နတ္ထိ ပါပဿ အာဂမော။ ဥတ္တရဉ္စေပိ ဂင်္ဂါယ တီရံ ဂစ္ဆေယျ ဒဒန္တော ဒါပေန္တော ယဇန္တော ယဇာပေန္တော, နတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပုညံ, နတ္ထိ ပုညဿ အာဂမော။ ဒါနေန ဒမေန သံယမေန သစ္စဝဇ္ဇေန နတ္ထိ ပုညံ, နတ္ထိ ပုညဿ အာဂမော’တိ။ သစေ ဣမဿ ဘောတော သတ္ထုနော သစ္စံ ဝစနံ, အကတေန မေ ဧတ္ထ ကတံ, အဝုသိတေန မေ ဧတ္ထ ဝုသိတံ။ ဥဘောပိ မယံ ဧတ္ထ သမသမာ သာမညံ ပတ္တာ, ယော စာဟံ န ဝဒါမိ ‘ဥဘိန္နံ ကုရုတံ န ကရီယတိ ပါပ’န္တိ။ အတိရေကံ ခေါ ပနိမဿ ဘောတော သတ္ထုနော နဂ္ဂိယံ မုဏ္ဍိယံ ဥက္ကုဋိကပ္ပဓါနံ ကေသမဿုလောစနံ ယောဟံ ပုတ္တသမ္ဗာဓသယနံ အဇ္ဈာဝသန္တော ကာသိကစန္ဒနံ ပစ္စနုဘောန္တော မာလာဂန္ဓဝိလေပနံ ဓါရေန္တော ဇာတရူပရဇတံ သာဒိယန္တော ဣမိနာ ဘောတာ သတ္ထာရာ သမသမဂတိကော ဘဝိဿာမိ။ အဘိသမ္ပရာယံ သောဟံ ကိံ ဇာနန္တော ကိံ ပဿန္တော ဣမသ္မိံ သတ္ထရိ ဗြဟ္မစရိယံ စရိဿာမိ? ‘သော အဗြဟ္မစရိယဝါသော အယ’န္တိ ဣတိ ဝိဒိတွာ တသ္မာ ဗြဟ္မစရိယာ နိဗ္ဗိဇ္ဇ ပက္ကမတိ။ အယံ ခေါ, သန္ဒက, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဒုတိယော အဗြဟ္မစရိယဝါသော အက္ခာတော ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ န ဝသေယျ, ဝသန္တော စ နာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။

၂၂၇. ‘‘ပုန စပရံ, သန္ဒက, ဣဓေကစ္စော သတ္ထာ ဧဝံဝါဒီ ဟောတိ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ‘နတ္ထိ ဟေတု, နတ္ထိ ပစ္စယော သတ္တာနံ သံကိလေသာယ; အဟေတူ အပ္ပစ္စယာ သတ္တာ သံကိလိဿန္တိ; နတ္ထိ ဟေတု, နတ္ထိ ပစ္စယော သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာ; အဟေတူ အပ္ပစ္စယာ သတ္တာ ဝိသုဇ္ဈန္တိ; နတ္ထိ ဗလံ, နတ္ထိ ဝီရိယံ, နတ္ထိ ပုရိသထာမော , နတ္ထိ ပုရိသပရက္ကမော; သဗ္ဗေ သတ္တာ သဗ္ဗေ ပါဏာ သဗ္ဗေ ဘူတာ သဗ္ဗေ ဇီဝါ အဝသာ အဗလာ အဝီရိယာ နိယတိသင်္ဂတိဘာဝပရိဏတာ ဆသွေဝါဘိဇာတီသု သုခဒုက္ခံ ပဋိသံဝေဒေန္တီ’တိ။

‘‘တတြ, သန္ဒက, ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘အယံ ခေါ ဘဝံ သတ္ထာ ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – နတ္ထိ ဟေတု, နတ္ထိ ပစ္စယော သတ္တာနံ သံကိလေသာယ, အဟေတူ အပ္ပစ္စယာ သတ္တာ သံကိလိဿန္တိ။ နတ္ထိ ဟေတု နတ္ထိ ပစ္စယော သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာ, အဟေတူ အပ္ပစ္စယာ သတ္တာ ဝိသုဇ္ဈန္တိ။ နတ္ထိ ဗလံ, နတ္ထိ ဝီရိယံ, နတ္ထိ ပုရိသထာမော, နတ္ထိ ပုရိသပရက္ကမော, သဗ္ဗေ သတ္တာ သဗ္ဗေ ပါဏာ သဗ္ဗေ ဘူတာ သဗ္ဗေ ဇီဝါ အဝသာ အဗလာ အဝီရိယာ နိယတိသင်္ဂတိဘာဝပရိဏတာ ဆသွေဝါဘိဇာတီသု သုခဒုက္ခံ ပဋိသံဝေဒေန္တီ’တိ။ သစေ ဣမဿ ဘောတော သတ္ထုနော သစ္စံ ဝစနံ, အကတေန မေ ဧတ္ထ ကတံ, အဝုသိတေန မေ ဧတ္ထ ဝုသိတံ။ ဥဘောပိ မယံ ဧတ္ထ သမသမာ သာမညံ ပတ္တာ, ယော စာဟံ န ဝဒါမိ ‘ဥဘော အဟေတူ အပ္ပစ္စယာ ဝိသုဇ္ဈိဿာမာ’တိ။ အတိရေကံ ခေါ ပနိမဿ ဘောတော သတ္ထုနော နဂ္ဂိယံ မုဏ္ဍိယံ ဥက္ကုဋိကပ္ပဓါနံ ကေသမဿုလောစနံ ယောဟံ ပုတ္တသမ္ဗာဓသယနံ အဇ္ဈာဝသန္တော ကာသိကစန္ဒနံ ပစ္စနုဘောန္တော မာလာဂန္ဓဝိလေပနံ ဓါရေန္တော ဇာတရူပရဇတံ သာဒိယန္တော ဣမိနာ ဘောတာ သတ္ထာရာ သမသမဂတိကော ဘဝိဿာမိ။ အဘိသမ္ပရာယံ သောဟံ ကိံ ဇာနန္တော ကိံ ပဿန္တော ဣမသ္မိံ သတ္ထရိ ဗြဟ္မစရိယံ စရိဿာမိ? ‘သော အဗြဟ္မစရိယဝါသော အယ’န္တိ – ဣတိ ဝိဒိတွာ တသ္မာ ဗြဟ္မစရိယာ နိဗ္ဗိဇ္ဇ ပက္ကမတိ။ အယံ ခေါ, သန္ဒက, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန တတိယော အဗြဟ္မစရိယဝါသော အက္ခာတော ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ န ဝသေယျ, ဝသန္တော စ နာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။

၂၂၈. ‘‘ပုန စပရံ, သန္ဒက, ဣဓေကစ္စော သတ္ထာ ဧဝံဝါဒီ ဟောတိ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ‘သတ္တိမေ ကာယာ အကဋာ အကဋဝိဓါ အနိမ္မိတာ အနိမ္မာတာ ဝဉ္ဈာ ကူဋဋ္ဌာ ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတာ, တေ န ဣဉ္ဇန္တိ န ဝိပရိဏမန္တိ န အညမညံ ဗျာဗာဓေန္တိ နာလံ အညမညဿ သုခါယ ဝါ ဒုက္ခာယ ဝါ သုခဒုက္ခာယ ဝါ။ ကတမေ သတ္တ? ပထဝီကာယော အာပေါကာယော တေဇောကာယော ဝါယောကာယော သုခေ ဒုက္ခေ ဇီဝေ သတ္တမေ – ဣမေ သတ္တကာယာ အကဋာ အကဋဝိဓါ အနိမ္မိတာ အနိမ္မာတာ ဝဉ္ဈာ ကူဋဋ္ဌာ ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတာ။ တေ န ဣဉ္ဇန္တိ န ဝိပရိဏမန္တိ န အညမညံ ဗျာဗာဓေန္တိ။ နာလံ အညမညဿ သုခါယ ဝါ ဒုက္ခာယ ဝါ သုခဒုက္ခာယ ဝါ။ တတ္ထ နတ္ထိ ဟန္တာ ဝါ ဃာတေတာ ဝါ သောတာ ဝါ သာဝေတာ ဝါ ဝိညာတာ ဝါ ဝိညာပေတာ ဝါ။ ယောပိ တိဏှေန သတ္ထေန သီသံ ဆိန္ဒတိ, န ကောစိ ကဉ္စိ [ကိဉ္စိ (က.)] ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတိ။ သတ္တန္နံတွေဝ ကာယာနမန္တရေန သတ္ထံ ဝိဝရမနုပတတိ။ စုဒ္ဒသ ခေါ ပနိမာနိ ယောနိပမုခသတသဟဿာနိ သဋ္ဌိ စ သတာနိ ဆ စ သတာနိ ပဉ္စ စ ကမ္မုနော သတာနိ ပဉ္စ စ ကမ္မာနိ တီဏိ စ ကမ္မာနိ, ကမ္မေ စ အဍ္ဎကမ္မေ စ, ဒွဋ္ဌိပဋိပဒါ, ဒွဋ္ဌန္တရကပ္ပါ, ဆဠာဘိဇာတိယော, အဋ္ဌ ပုရိသဘူမိယော, ဧကူနပညာသ အာဇီဝကသတေ, ဧကူနပညာသ ပရိဗ္ဗာဇကသတေ, ဧကူနပညာသ နာဂါဝါသသတေ, ဝီသေ ဣန္ဒ္ရိယသတေ, တိံသေ နိရယသတေ, ဆတ္တိံသ ရဇောဓါတုယော, သတ္တ သညီဂဗ္ဘာ, သတ္တ အသညီဂဗ္ဘာ, သတ္တ နိဂဏ္ဌိဂဗ္ဘာ, သတ္တ ဒေဝါ, သတ္တ မာနုသာ, သတ္တ ပေသာစာ, သတ္တ သရာ, သတ္တ ပဝုဋာ, သတ္တ ပပါတာ, သတ္တ ပပါတသတာနိ, သတ္တ သုပိနာ, သတ္တ သုပိနသတာနိ, စုလ္လာသီတိ [စူဠာသီတိ (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)] မဟာကပ္ပိနော [မဟာကပ္ပုနော (သီ. ဣ.)] သတသဟဿာနိ, ယာနိ ဗာလေ စ ပဏ္ဍိတေ စ သန္ဓာဝိတွာ သံသရိတွာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရိဿန္တိ။ တတ္ထ နတ္ထိ ဣမိနာဟံ သီလေန ဝါ ဝတေန ဝါ တပေန ဝါ ဗြဟ္မစရိယေန ဝါ အပရိပက္ကံ ဝါ ကမ္မံ ပရိပါစေဿာမိ, ပရိပက္ကံ ဝါ ကမ္မံ ဖုဿ ဖုဿ ဗျန္တိံ ကရိဿာမီတိ။ ဟေဝံ နတ္ထိ ဒေါဏမိတေ သုခဒုက္ခေ ပရိယန္တကတေ သံသာရေ, နတ္ထိ ဟာယနဝဍ္ဎနေ, နတ္ထိ ဥက္ကံသာဝကံသေ။ သေယျထာပိ နာမ သုတ္တဂုဠေ ခိတ္တေ နိဗ္ဗေဌိယမာနမေဝ ပလေတိ, ဧဝမေဝ ဗာလေ စ ပဏ္ဍိတေ စ သန္ဓာဝိတွာ သံသရိတွာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရိဿန္တီ’တိ။

‘‘တတြ, သန္ဒက, ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘အယံ ခေါ ဘဝံ သတ္ထာ ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – သတ္တိမေ ကာယာ အကဋာ အကဋဝိဓါ အနိမ္မိတာ အနိမ္မာတာ ဝဉ္ဈာ ကူဋဋ္ဌာ ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတာ။ တေ န ဣဉ္ဇန္တိ န ဝိပရိဏမန္တိ န အညမညံ ဗျာဗာဓေန္တိ။ နာလံ အညမညဿ သုခါယ ဝါ ဒုက္ခာယ ဝါ သုခဒုက္ခာယ ဝါ။ ကတမေ သတ္တ ? ပထဝီကာယော အာပေါကာယော တေဇောကာယော ဝါယောကာယော သုခေ ဒုက္ခေ ဇီဝေ သတ္တမေ – ဣမေ သတ္တ ကာယာ အကဋာ အကဋဝိဓါ အနိမ္မိတာ အနိမ္မာတာ ဝဉ္ဈာ ကူဋဋ္ဌာ ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတာ။ တေ န ဣဉ္ဇန္တိ န ဝိပရိဏမန္တိ န အညမညံ ဗျာဗာဓေန္တိ။ နာလံ အညမညဿ သုခါယ ဝါ ဒုက္ခာယ ဝါ သုခဒုက္ခာယ ဝါ။ တတ္ထ နတ္ထိ ဟန္တာ ဝါ ဃာတေတာ ဝါ သောတာ ဝါ သာဝေတာ ဝါ ဝိညာတာ ဝါ ဝိညာပေတာ ဝါ။ ယောပိ တိဏှေန သတ္ထေန သီသံ ဆိန္ဒတိ, န ကောစိ ကဉ္စိ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတိ ။ သတ္တန္နံတွေဝ ကာယာနမန္တရေန သတ္ထံ ဝိဝရမနုပတတိ။ စုဒ္ဒသ ခေါ ပနိမာနိ ယောနိပမုခသတသဟဿာနိ သဋ္ဌိ စ သတာနိ ဆ စ သတာနိ ပဉ္စ စ ကမ္မုနော သတာနိ ပဉ္စ စ ကမ္မာနိ တီဏိ စ ကမ္မာနိ, ကမ္မေ စ အဍ္ဎကမ္မေ စ, ဒွဋ္ဌိပဋိပဒါ, ဒွဋ္ဌန္တရကပ္ပါ, ဆဠာဘိဇာတိယော, အဋ္ဌ ပုရိသဘူမိယော, ဧကူနပညာသ အာဇီဝကသတေ, ဧကူနပညာသ ပရိဗ္ဗာဇကသတေ, ဧကူနပညာသ နာဂါဝါသသတေ, ဝီသေ ဣန္ဒ္ရိယသတေ, တိံသေ နိရယသတေ, ဆတ္တိံသ ရဇောဓါတုယော, သတ္တ သညီဂဗ္ဘာ, သတ္တ အသညီဂဗ္ဘာ, သတ္တ နိဂဏ္ဌိဂဗ္ဘာ, သတ္တ ဒေဝါ, သတ္တ မာနုသာ, သတ္တ ပေသာစာ, သတ္တ သရာ, သတ္တ ပဝုဋာ, သတ္တ ပပါတာ, သတ္တ ပပါတသတာနိ, သတ္တ သုပိနာ, သတ္တ သုပိနသတာနိ, စုလ္လာသီတိ မဟာကပ္ပိနော သတသဟဿာနိ, ယာနိ ဗာလေ စ ပဏ္ဍိတေ စ သန္ဓာဝိတွာ သံသရိတွာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရိဿန္တိ။ တတ္ထ နတ္ထိ ဣမိနာဟံ သီလေန ဝါ ဝတေန ဝါ တပေန ဝါ ဗြဟ္မစရိယေန ဝါ အပရိပက္ကံ ဝါ ကမ္မံ ပရိပါစေဿာမိ, ပရိပက္ကံ ဝါ ကမ္မံ ဖုဿ ဖုဿ ဗျန္တိံ ကရိဿာမီတိ, ဟေဝံ နတ္ထိ ဒေါဏမိတေ သုခဒုက္ခေ ပရိယန္တကတေ သံသာရေ, နတ္ထိ ဟာယနဝဍ္ဎနေ, နတ္ထိ ဥက္ကံသာဝကံသေ။ သေယျထာပိ နာမ သုတ္တဂုဠေ ခိတ္တေ နိဗ္ဗေဌိယမာနမေဝ ပလေတိ, ဧဝမေဝ ဗာလေ စ ပဏ္ဍိတေ စ သန္ဓာဝိတွာ သံသရိတွာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရိဿန္တီ’တိ။ သစေ ပန ဣမဿ ဘောတော သတ္ထုနော သစ္စံ ဝစနံ, အကတေန မေ ဧတ္ထ ကတံ, အဝုသိတေန မေ ဧတ္ထ ဝုသိတံ။ ဥဘောပိ မယံ ဧတ္ထ သမသမာ သာမညံ ပတ္တာ, ယော စာဟံ န ဝဒါမိ။ ‘ဥဘော သန္ဓာဝိတွာ သံသရိတွာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရိဿာမာ’တိ။ အတိရေကံ ခေါ ပနိမဿ ဘောတော သတ္ထုနော နဂ္ဂိယံ မုဏ္ဍိယံ ဥက္ကုဋိကပ္ပဓါနံ ကေသမဿုလောစနံ ယောဟံ ပုတ္တသမ္ဗာဓသယနံ အဇ္ဈာဝသန္တော ကာသိကစန္ဒနံ ပစ္စနုဘောန္တော မာလာဂန္ဓဝိလေပနံ ဓါရေန္တော ဇာတရူပရဇတံ သာဒိယန္တော ဣမိနာ ဘောတာ သတ္ထာရာ သမသမဂတိကော ဘဝိဿာမိ။ အဘိသမ္ပရာယံ သောဟံ ကိံ ဇာနန္တော ကိံ ပဿန္တော ဣမသ္မိံ သတ္ထရိ ဗြဟ္မစရိယံ စရိဿာမိ? ‘သော အဗြဟ္မစရိယဝါသော အယ’န္တိ – ဣတိ ဝိဒိတွာ တသ္မာ ဗြဟ္မစရိယာ နိဗ္ဗိဇ္ဇ ပက္ကမတိ။ အယံ ခေါ, သန္ဒက, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန စတုတ္ထော အဗြဟ္မစရိယဝါသော အက္ခာတော ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ န ဝသေယျ, ဝသန္တော စ နာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။

‘‘ဣမေ ခေါ တေ, သန္ဒက, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန စတ္တာရော အဗြဟ္မစရိယဝါသာ အက္ခာတာ ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ န ဝသေယျ, ဝသန္တော စ နာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလ’’န္တိ။

‘‘အစ္ဆရိယံ , ဘော အာနန္ဒ, အဗ္ဘုတံ, ဘော အာနန္ဒ! ယာဝဉ္စိဒံ တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန စတ္တာရော အဗြဟ္မစရိယဝါသာဝ သမာနာ ‘အဗြဟ္မစရိယဝါသာ’တိ အက္ခာတာ ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ န ဝသေယျ, ဝသန္တော စ နာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလန္တိ။ ကတမာနိ ပန တာနိ, ဘော အာနန္ဒ, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန စတ္တာရိ အနဿာသိကာနိ ဗြဟ္မစရိယာနိ အက္ခာတာနိ ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ န ဝသေယျ, ဝသန္တော စ နာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလ’’န္တိ?

၂၂၉. ‘‘ဣဓ, သန္ဒက, ဧကစ္စော သတ္ထာ သဗ္ဗညူ သဗ္ဗဒဿာဝီ အပရိသေသံ ဉာဏဒဿနံ ပဋိဇာနာတိ – ‘စရတော စ မေ တိဋ္ဌတော စ သုတ္တဿ စ ဇာဂရဿ စ သတတံ သမိတံ ဉာဏဒဿနံ ပစ္စုပဋ္ဌိတ’န္တိ။ သော သုညမ္ပိ အဂါရံ ပဝိသတိ, ပိဏ္ဍမ္ပိ န လဘတိ, ကုက္ကုရောပိ ဍံသတိ, စဏ္ဍေနပိ ဟတ္ထိနာ သမာဂစ္ဆတိ, စဏ္ဍေနပိ အဿေန သမာဂစ္ဆတိ, စဏ္ဍေနပိ ဂေါဏေန သမာဂစ္ဆတိ, ဣတ္ထိယာပိ ပုရိသဿပိ နာမမ္ပိ ဂေါတ္တမ္ပိ ပုစ္ဆတိ, ဂါမဿပိ နိဂမဿပိ နာမမ္ပိ မဂ္ဂမ္ပိ ပုစ္ဆတိ။ သော ‘ကိမိဒ’န္တိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘သုညံ မေ အဂါရံ ပဝိသိတဗ္ဗံ အဟောသိ’, တေန ပါဝိသိံ; ‘ပိဏ္ဍမ္ပိ အလဒ္ဓဗ္ဗံ အဟောသိ’, တေန နာလတ္ထံ ; ‘ကုက္ကုရေန ဍံသိတဗ္ဗံ အဟောသိ’, တေနမှိ [တေန (က.), တေနာသိံ (?)] ဒဋ္ဌော; ‘စဏ္ဍေန ဟတ္ထိနာ သမာဂန္တဗ္ဗံ အဟောသိ’, တေန သမာဂမိံ; ‘စဏ္ဍေန အဿေန သမာဂန္တဗ္ဗံ အဟောသိ’, တေန သမာဂမိံ; ‘စဏ္ဍေန ဂေါဏေန သမာဂန္တဗ္ဗံ အဟောသိ’, တေန သမာဂမိံ; ‘ဣတ္ထိယာပိ ပုရိသဿပိ နာမမ္ပိ ဂေါတ္တမ္ပိ ပုစ္ဆိတဗ္ဗံ အဟောသိ’, တေန ပုစ္ဆိံ; ‘ဂါမဿပိ နိဂမဿပိ နာမမ္ပိ မဂ္ဂမ္ပိ ပုစ္ဆိတဗ္ဗံ အဟောသိ’, တေန ပုစ္ဆိန္တိ။ တတြ, သန္ဒက, ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘အယံ ခေါ ဘဝံ သတ္ထာ သဗ္ဗညူ သဗ္ဗဒဿာဝီ အပရိသေသံ ဉာဏဒဿနံ ပဋိဇာနာတိ။ပေ.။ ‘ဂါမဿပိ နိဂမဿပိ နာမမ္ပိ မဂ္ဂမ္ပိ ပုစ္ဆိတဗ္ဗံ အဟောသိ, တေန ပုစ္ဆိ’န္တိ ။ သော ‘အနဿာသိကံ ဣဒံ ဗြဟ္မစရိယ’န္တိ – ဣတိ ဝိဒိတွာ တသ္မာ ဗြဟ္မစရိယာ နိဗ္ဗိဇ္ဇ ပက္ကမတိ။ ဣဒံ ခေါ, သန္ဒက, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ပဌမံ အနဿာသိကံ ဗြဟ္မစရိယံ အက္ခာတံ ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ န ဝသေယျ, ဝသန္တော စ နာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။

၂၃၀. ‘‘ပုန စပရံ, သန္ဒက, ဣဓေကစ္စော သတ္ထာ အနုဿဝိကော ဟောတိ အနုဿဝသစ္စော။ သော အနုဿဝေန ဣတိဟိတိဟပရမ္ပရာယ ပိဋကသမ္ပဒါယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ အနုဿဝိကဿ ခေါ ပန, သန္ဒက , သတ္ထုနော အနုဿဝသစ္စဿ သုဿုတမ္ပိ ဟောတိ ဒုဿုတမ္ပိ ဟောတိ တထာပိ ဟောတိ အညထာပိ ဟောတိ။ တတြ, သန္ဒက, ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘အယံ ခေါ ဘဝံ သတ္ထာ အနုဿဝိကော အနုဿဝသစ္စော သော အနုဿဝေန ဣတိဟိတိဟပရမ္ပရာယ ပိဋကသမ္ပဒါယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ အနုဿဝိကဿ ခေါ ပန သတ္ထုနော အနုဿဝသစ္စဿ သုဿုတမ္ပိ ဟောတိ ဒုဿုတမ္ပိ ဟောတိ တထာပိ ဟောတိ အညထာပိ ဟောတိ’။ သော ‘အနဿာသိကံ ဣဒံ ဗြဟ္မစရိယ’န္တိ – ဣတိ ဝိဒိတွာ တသ္မာ ဗြဟ္မစရိယာ နိဗ္ဗိဇ္ဇ ပက္ကမတိ။ ဣဒံ ခေါ, သန္ဒက, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဒုတိယံ အနဿာသိကံ ဗြဟ္မစရိယံ အက္ခာတံ ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ န ဝသေယျ, ဝသန္တော စ နာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။

၂၃၁. ‘‘ပုန စပရံ, သန္ဒက, ဣဓေကစ္စော သတ္ထာ တက္ကီ ဟောတိ ဝီမံသီ။ သော တက္ကပရိယာဟတံ ဝီမံသာနုစရိတံ သယံပဋိဘာနံ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ တက္ကိဿ ခေါ ပန, သန္ဒက, သတ္ထုနော ဝီမံသိဿ သုတက္ကိတမ္ပိ ဟောတိ ဒုတ္တက္ကိတမ္ပိ ဟောတိ တထာပိ ဟောတိ အညထာပိ ဟောတိ။ တတြ, သန္ဒက, ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘အယံ ခေါ ဘဝံ သတ္ထာ တက္ကီ ဝီမံသီ။ သော တက္ကပရိယာဟတံ ဝီမံသာနုစရိတံ သယံပဋိဘာနံ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ တက္ကိဿ ခေါ ပန သတ္ထုနော ဝီမံသိဿ သုတက္ကိတမ္ပိ ဟောတိ ဒုတ္တက္ကိတမ္ပိ ဟောတိ တထာပိ ဟောတိ အညထာပိ ဟောတိ’။ သော ‘အနဿာသိကံ ဣဒံ ဗြဟ္မစရိယ’န္တိ – ဣတိ ဝိဒိတွာ တသ္မာ ဗြဟ္မစရိယာ နိဗ္ဗိဇ္ဇ ပက္ကမတိ။ ဣဒံ ခေါ, သန္ဒက, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန တတိယံ အနဿာသိကံ ဗြဟ္မစရိယံ အက္ခာတံ ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ န ဝသေယျ, ဝသန္တော စ နာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။

၂၃၂. ‘‘ပုန စပရံ, သန္ဒက, ဣဓေကစ္စော သတ္ထာ မန္ဒော ဟောတိ မောမူဟော။ သော မန္ဒတ္တာ မောမူဟတ္တာ တတ္ထ တတ္ထ [တထာ တထာ (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)] ပဉ္ဟံ ပုဋ္ဌော သမာနော ဝါစာဝိက္ခေပံ အာပဇ္ဇတိ အမရာဝိက္ခေပံ – ‘ဧဝန္တိပိ [ဧဝမ္ပိ (သီ. ဣ.)] မေ နော, တထာတိပိ [တထာပိ (သီ. ဣ.)] မေ နော, အညထာတိပိ [အညထာပိ (သီ. ဣ.) ( ) သဗ္ဗတ္ထ နတ္ထိ] မေ နော, နောတိပိ မေ နော, နော နောတိပိ မေ နော’တိ။ တတြ, သန္ဒက, ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘အယံ ခေါ ဘဝံ သတ္ထာ မန္ဒော မောမူဟော။ သော မန္ဒတ္တာ မောမူဟတ္တာ တတ္ထ တတ္ထ ပဉ္ဟံ ပုဋ္ဌော သမာနော ဝါစာဝိက္ခေပံ အာပဇ္ဇတိ အမရာဝိက္ခေပံ – ဧဝန္တိပိ မေ နော, တထာတိပိ မေ နော, အညထာတိပိ မေ နော, နောတိပိ မေ နော, နော နောတိပိ မေ နော’တိ။ သော ‘အနဿာသိကံ ဣဒံ ဗြဟ္မစရိယ’န္တိ – ဣတိ ဝိဒိတွာ တသ္မာ ဗြဟ္မစရိယာ နိဗ္ဗိဇ္ဇ ပက္ကမတိ။ ဣဒံ ခေါ, သန္ဒက, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန စတုတ္ထံ အနဿာသိကံ ဗြဟ္မစရိယံ အက္ခာတံ ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ န ဝသေယျ, ဝသန္တော စ နာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။

‘‘ဣမာနိ ခေါ, (တာနိ သန္ဒက, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန စတ္တာရိ အနဿာသိကာနိ ဗြဟ္မစရိယာနိ အက္ခာတာနိ ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ န ဝသေယျ, ဝသန္တော စ နာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလ’’န္တိ။

‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘော အာနန္ဒ, အဗ္ဘုတံ, ဘော အာနန္ဒ! ယာဝဉ္စိဒံ တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန စတ္တာရိ အနဿာသိကာနေဝ ဗြဟ္မစရိယာနိ အနဿာသိကာနိ ဗြဟ္မစရိယာနီတိ အက္ခာတာနိ ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ န ဝသေယျ, ဝသန္တော စ နာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။ သော ပန, ဘော အာနန္ဒ, သတ္ထာ ကိံ ဝါဒီ ကိံ အက္ခာယီ ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ ဝသေယျ, ဝသန္တော စ အာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလ’’န္တိ။

၂၃၃. ‘‘ဣဓ, သန္ဒက, တထာဂတော လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ [ဝိတ္ထာရော မ. နိ. ၂.၉-၁၀ ကန္ဒရကသုတ္တေ] သော ဣမေ ပဉ္စ နီဝရဏေ ပဟာယ စေတသော ဥပက္ကိလေသေ ပညာယ ဒုဗ္ဗလီကရဏေ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ဣတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ယသ္မိံ ခေါ [ယသ္မိံ ခေါ ပန (သျာ. ကံ. က.)], သန္ဒက, သတ္ထရိ သာဝကော ဧဝရူပံ ဥဠာရဝိသေသံ အဓိဂစ္ဆတိ တတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ ဝသေယျ, ဝသန္တော စ အာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။

‘‘ပုန စပရံ, သန္ဒက, ဘိက္ခု ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ။ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ယသ္မိံ ခေါ, သန္ဒက, သတ္ထရိ သာဝကော ဧဝရူပံ ဥဠာရဝိသေသံ အဓိဂစ္ဆတိ တတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ ဝသေယျ, ဝသန္တော စ အာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။

‘‘ပုန စပရံ, သန္ဒက, ဘိက္ခု ဣတိယာ စ ဝိရာဂါ ဥပေက္ခကော စ ဝိဟရတိ။ပေ.။ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ယသ္မိံ ခေါ, သန္ဒက, သတ္ထရိ သာဝကော ဧဝရူပံ ဥဠာရဝိသေသံ အဓိဂစ္ဆတိ တတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ ဝသေယျ, ဝသန္တော စ အာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။

‘‘ပုန စပရံ, သန္ဒက, ဘိက္ခု သုခဿ စ ပဟာနာ။ပေ.။ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ယသ္မိံ ခေါ, သန္ဒက, သတ္ထရိ သာဝကော ဧဝရူပံ ဥဠာရဝိသေသံ အဓိဂစ္ဆတိ တတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ ဝသေယျ, ဝသန္တော စ အာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။

‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ, သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော။ပေ.။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ။ ယသ္မိံ ခေါ, သန္ဒက, သတ္ထရိ သာဝကော ဧဝရူပံ ဥဠာရဝိသေသံ အဓိဂစ္ဆတိ တတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ ဝသေယျ, ဝသန္တော စ အာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။

‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ သတ္တာနံ စုတူပပါတဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ။ပေ.။ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ။ ယသ္မိံ ခေါ, သန္ဒက, သတ္ထရိ သာဝကော ဧဝရူပံ ဥဠာရဝိသေသံ အဓိဂစ္ဆတိ တတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ ဝသေယျ, ဝသန္တော စ အာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။

‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ အာသဝါနံ ခယဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော ‘ဣဒံ ဒုက္ခ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ ဒုက္ခသမုဒယော’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓေါ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ; ‘ဣမေ အာသဝါ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ အာသဝသမုဒယော’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ အာသဝနိရောဓေါ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ အာသဝနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ တဿ ဧဝံ ဇာနတော ဧဝံ ပဿတော ကာမာသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, ဘဝါသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, အဝိဇ္ဇာသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ။ ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ ဟောတိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ ပဇာနာတိ။ ယသ္မိံ ခေါ, သန္ဒက, သတ္ထရိ သာဝကော ဧဝရူပံ ဥဠာရဝိသေသံ အဓိဂစ္ဆတိ တတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ ဝသေယျ, ဝသန္တော စ အာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလ’’န္တိ။

၂၃၄. ‘‘ယော ပန သော, ဘော အာနန္ဒ, ဘိက္ခု အရဟံ ခီဏာသဝေါ ဝုသိတဝါ ကတကရဏီယော ဩဟိတဘာရော အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနော သမ္မဒညာ ဝိမုတ္တော ပရိဘုဉ္ဇေယျ သော ကာမေ’’တိ? ‘‘ယော သော, သန္ဒက, ဘိက္ခု အရဟံ ခီဏာသဝေါ ဝုသိတဝါ ကတကရဏီယော ဩဟိတဘာရော အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနော သမ္မဒညာ ဝိမုတ္တော အဘဗ္ဗော သော ပဉ္စဋ္ဌာနာနိ အဇ္ဈာစရိတုံ။ အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု သဉ္စိစ္စ ပါဏံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတုံ, အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒါတုံ, အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝေတုံ, အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု သမ္ပဇာနမုသာ ဘာသိတုံ, အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု သန္နိဓိကာရကံ ကာမေ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ, သေယျထာပိ ပုဗ္ဗေ အဂါရိယဘူတော။ ယော သော, သန္ဒက, ဘိက္ခု အရဟံ ခီဏာသဝေါ ဝုသိတဝါ ကတကရဏီယော ဩဟိတဘာရော အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနော သမ္မဒညာ ဝိမုတ္တော အဘဗ္ဗော သော ဣမာနိ ပဉ္စဋ္ဌာနာနိ အဇ္ဈာစရိတု’’န္တိ။

၂၃၅. ‘‘ယော ပန သော, ဘော အာနန္ဒ, ဘိက္ခု အရဟံ ခီဏာသဝေါ ဝုသိတဝါ ကတကရဏီယော ဩဟိတဘာရော အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနော သမ္မဒညာ ဝိမုတ္တော တဿ စရတော စေဝ တိဋ္ဌတော စ သုတ္တဿ စ ဇာဂရဿ စ သတတံ သမိတံ ဉာဏဒဿနံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ – ‘ခီဏာ မေ အာသဝါ’’’တိ? ‘‘တေန ဟိ, သန္ဒက, ဥပမံ တေ ကရိဿာမိ; ဥပမာယပိဓေကစ္စေ ဝိညူ ပုရိသာ ဘာသိတဿ အတ္ထံ အာဇာနန္တိ။ သေယျထာပိ, သန္ဒက, ပုရိသဿ ဟတ္ထပါဒါ ဆိန္နာ; တဿ စရတော စေဝ တိဋ္ဌတော စ သုတ္တဿ စ ဇာဂရဿ စ သတတံ သမိတံ (ဇာနာတိ – ‘ဆိန္နာ မေ ဟတ္ထပါဒါ’တိ, ဥဒါဟု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဇာနာတိ – ‘ဆိန္နာ မေ ဟတ္ထပါဒါ’’’တိ? ‘‘န ခေါ, ဘော အာနန္ဒ, သော ပုရိသော သတတံ သမိတံ ဇာနာတိ – ‘ဆိန္နာ မေ ဟတ္ထပါဒါ’ တိ။) [(ဆိန္နာဝ ဟတ္ထပါဒါ,) (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)] အပိ စ ခေါ ပန နံ ပစ္စဝေက္ခမာနော ဇာနာတိ – ‘ဆိန္နာ မေ ဟတ္ထပါဒါ’’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, သန္ဒက, ယော သော ဘိက္ခု အရဟံ ခီဏာသဝေါ ဝုသိတဝါ ကတကရဏီယော ဩဟိတဘာရော အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနော သမ္မဒညာ ဝိမုတ္တော တဿ စရတော စေဝ တိဋ္ဌတော စ သုတ္တဿ စ ဇာဂရဿ စ သတတံ သမိတံ (ဉာဏဒဿနံ န ပစ္စုပဋ္ဌိတံ – ‘ခီဏာ မေ အာသဝါ’တိ;) [(ခီဏာဝ အာသဝါ,) (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)] အပိ စ ခေါ ပန နံ ပစ္စဝေက္ခမာနော ဇာနာတိ – ‘ခီဏာ မေ အာသဝါ’’’တိ။

၂၃၆. ‘‘ကီဝဗဟုကာ ပန, ဘော အာနန္ဒ, ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ နိယျာတာရော’’တိ? ‘‘န ခေါ, သန္ဒက, ဧကံယေဝ သတံ န ဒွေ သတာနိ န တီဏိ သတာနိ န စတ္တာရိ သတာနိ န ပဉ္စ သတာနိ, အထ ခေါ ဘိယျောဝ ယေ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ နိယျာတာရော’’တိ။ ‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘော အာနန္ဒ, အဗ္ဘုတံ, ဘော အာနန္ဒ! န စ နာမ သဓမ္မောက္ကံသနာ ဘဝိဿတိ, န ပရဓမ္မဝမ္ဘနာ, အာယတနေ စ ဓမ္မဒေသနာ တာဝ ဗဟုကာ စ နိယျာတာရော ပညာယိဿန္တိ။ ဣမေ ပနာဇီဝကာ ပုတ္တမတာယ ပုတ္တာ အတ္တာနဉ္စေဝ ဥက္ကံသေန္တိ, ပရေ စ ဝမ္ဘေန္တိ တယော စေဝ နိယျာတာရော ပညပေန္တိ, သေယျထိဒံ – နန္ဒံ ဝစ္ဆံ, ကိသံ သံကိစ္စံ, မက္ခလိံ ဂေါသာလ’’န္တိ။ အထ ခေါ သန္ဒကော ပရိဗ္ဗာဇကော သကံ ပရိသံ အာမန္တေသိ – ‘‘စရန္တု ဘောန္တော သမဏေ ဂေါတမေ ဗြဟ္မစရိယဝါသော။ န ဒါနိ သုကရံ အမှေဟိ လာဘသက္ကာရသိလောကေ ပရိစ္စဇိတု’’န္တိ။ ဣတိ ဟိဒံ သန္ဒကော ပရိဗ္ဗာဇကော သကံ ပရိသံ ဥယျောဇေသိ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယေတိ။

သန္ဒကသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဆဋ္ဌံ။

၇. မဟာသကုလုဒါယိသုတ္တံ

၂၃၇. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ အဘိညာတာ အဘိညာတာ ပရိဗ္ဗာဇကာ မောရနိဝါပေ ပရိဗ္ဗာဇကာရာမေ ပဋိဝသန္တိ, သေယျထိဒံ – အန္နဘာရော ဝရဓရော သကုလုဒါယီ စ ပရိဗ္ဗာဇကော အညေ စ အဘိညာတာ အဘိညာတာ ပရိဗ္ဗာဇကာ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ရာဇဂဟံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘အတိပ္ပဂေါ ခေါ တာဝ ရာဇဂဟေ ပိဏ္ဍာယ စရိတုံ။ ယံနူနာဟံ ယေန မောရနိဝါပေါ ပရိဗ္ဗာဇကာရာမော ယေန သကုလုဒါယီ ပရိဗ္ဗာဇကော တေနုပသင်္ကမေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ယေန မောရနိဝါပေါ ပရိဗ္ဗာဇကာရာမော တေနုပသင်္ကမိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သကုလုဒါယီ ပရိဗ္ဗာဇကော မဟတိယာ ပရိဗ္ဗာဇကပရိသာယ သဒ္ဓိံ နိသိန္နော ဟောတိ ဥန္နာဒိနိယာ ဥစ္စာသဒ္ဒမဟာသဒ္ဒါယ အနေကဝိဟိတံ တိရစ္ဆာနကထံ ကထေန္တိယာ, သေယျထိဒံ – ရာဇကထံ စောရကထံ မဟာမတ္တကထံ သေနာကထံ ဘယကထံ ယုဒ္ဓကထံ အန္နကထံ ပါနကထံ ဝတ္ထကထံ သယနကထံ မာလာကထံ ဂန္ဓကထံ ဉာတိကထံ ယာနကထံ ဂါမကထံ နိဂမကထံ နဂရကထံ ဇနပဒကထံ ဣတ္ထိကထံ သူရကထံ ဝိသိခါကထံ ကုမ္ဘဋ္ဌာနကထံ ပုဗ္ဗပေတကထံ နာနတ္တကထံ လောကက္ခာယိကံ သမုဒ္ဒက္ခာယိကံ ဣတိဘဝါဘဝကထံ ဣတိ ဝါ။ အဒ္ဒသာ ခေါ သကုလုဒါယီ ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန သကံ ပရိသံ သဏ္ဌာပေတိ – ‘‘အပ္ပသဒ္ဒါ ဘောန္တော ဟောန္တု; မာ ဘောန္တော သဒ္ဒမကတ္ထ။ အယံ သမဏော ဂေါတမော အာဂစ္ဆတိ; အပ္ပသဒ္ဒကာမော ခေါ ပန သော အာယသ္မာ အပ္ပသဒ္ဒဿ ဝဏ္ဏဝါဒီ။ အပ္ပေဝ နာမ အပ္ပသဒ္ဒံ ပရိသံ ဝိဒိတွာ ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗံ မညေယျာ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ပရိဗ္ဗာဇကာ တုဏှီ အဟေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ယေန သကုလုဒါယီ ပရိဗ္ဗာဇကော တေနုပသင်္ကမိ။ အထ ခေါ သကုလုဒါယီ ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧတု ခေါ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ။ သွာဂတံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော။ စိရဿံ ခေါ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဣမံ ပရိယာယမကာသိ ယဒိဒံ ဣဓါဂမနာယ။ နိသီဒတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ; ဣဒမာသနံ ပညတ္တ’’န္တိ။ နိသီဒိ ဘဂဝါ ပညတ္တေ အာသနေ။ သကုလုဒါယီပိ ခေါ ပရိဗ္ဗာဇကော အညတရံ နီစံ အာသနံ ဂဟေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ သကုလုဒါယိံ ပရိဗ္ဗာဇကံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

၂၃၈. ‘‘ကာယနုတ္ထ , ဥဒါယိ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ, ကာ စ ပန ဝေါ အန္တရာကထာ ဝိပ္ပကတာ’’တိ? ‘‘တိဋ္ဌတေသာ, ဘန္တေ, ကထာ ယာယ မယံ ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ။ နေသာ, ဘန္တေ, ကထာ ဘဂဝတော ဒုလ္လဘာ ဘဝိဿတိ ပစ္ဆာပိ သဝနာယ။ ပုရိမာနိ, ဘန္တေ, ဒိဝသာနိ ပုရိမတရာနိ နာနာတိတ္ထိယာနံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ ကုတူဟလသာလာယံ သန္နိသိန္နာနံ သန္နိပတိတာနံ အယမန္တရာကထာ ဥဒပါဒိ – ‘လာဘာ ဝတ, ဘော, အင်္ဂမဂဓါနံ, သုလဒ္ဓလာဘာ ဝတ, ဘော, အင်္ဂမဂဓါနံ! တတ္ရိမေ [ယတ္ထိမေ (သီ.)] သမဏဗြာဟ္မဏာ သံဃိနော ဂဏိနော ဂဏာစရိယာ ဉာတာ ယသဿိနော တိတ္ထကရာ သာဓုသမ္မတာ ဗဟုဇနဿ ရာဇဂဟံ ဝဿာဝါသံ ဩသဋာ။ အယမ္ပိ ခေါ ပူရဏော ကဿပေါ သင်္ဃီ စေဝ ဂဏီ စ ဂဏာစရိယော စ ဉာတော ယသဿီ တိတ္ထကရော သာဓုသမ္မတော ဗဟုဇနဿ; သောပိ ရာဇဂဟံ ဝဿာဝါသံ ဩသဋော။ အယမ္ပိ ခေါ မက္ခလိ ဂေါသာလော။ပေ.။ အဇိတော ကေသကမ္ဗလော။ ပကုဓေါ ကစ္စာယနော။ သဉ္ဇယော ဗေလဋ္ဌပုတ္တော။ နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော သင်္ဃီ စေဝ ဂဏီ စ ဂဏာစရိယော စ ဉာတော ယသဿီ တိတ္ထကရော သာဓုသမ္မတော ဗဟုဇနဿ; သောပိ ရာဇဂဟံ ဝဿာဝါသံ ဩသဋော။ အယမ္ပိ ခေါ သမဏော ဂေါတမော သင်္ဃီ စေဝ ဂဏီ စ ဂဏာစရိယော စ ဉာတော ယသဿီ တိတ္ထကရော သာဓုသမ္မတော ဗဟုဇနဿ; သောပိ ရာဇဂဟံ ဝဿာဝါသံ ဩသဋော။ ကော နု ခေါ ဣမေသံ ဘဝတံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ သင်္ဃီနံ ဂဏီနံ ဂဏာစရိယာနံ ဉာတာနံ ယသဿီနံ တိတ္ထကရာနံ သာဓုသမ္မတာနံ ဗဟုဇနဿ သာဝကာနံ သက္ကတော ဂရုကတော မာနိတော ပူဇိတော, ကဉ္စ ပန သာဝကာ သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ [ဂရုကတွာ (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)] ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တီ’’’တိ?

၂၃၉. ‘‘တတ္ရေကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘အယံ ခေါ ပူရဏော ကဿပေါ သင်္ဃီ စေဝ ဂဏီ စ ဂဏာစရိယော စ ဉာတော ယသဿီ တိတ္ထကရော သာဓုသမ္မတော ဗဟုဇနဿ; သော စ ခေါ သာဝကာနံ န သက္ကတော န ဂရုကတော န မာနိတော န ပူဇိတော, န စ ပန ပူရဏံ ကဿပံ သာဝကာ သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တိ။ ဘူတပုဗ္ဗံ ပူရဏော ကဿပေါ အနေကသတာယ ပရိသာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ တတြညတရော ပူရဏဿ ကဿပဿ သာဝကော သဒ္ဒမကာသိ – ‘‘မာ ဘောန္တော ပူရဏံ ကဿပံ ဧတမတ္ထံ ပုစ္ဆိတ္ထ; နေသော ဧတံ ဇာနာတိ; မယမေတံ ဇာနာမ, အမှေ ဧတမတ္ထံ ပုစ္ဆထ; မယမေတံ ဘဝန္တာနံ ဗျာကရိဿာမာ’’တိ။ ဘူတပုဗ္ဗံ ပူရဏော ကဿပေါ ဗာဟာ ပဂ္ဂယှ ကန္ဒန္တော န လဘတိ – ‘‘အပ္ပသဒ္ဒါ ဘောန္တော ဟောန္တု, မာ ဘောန္တော သဒ္ဒမကတ္ထ။ နေတေ, ဘဝန္တေ, ပုစ္ဆန္တိ, အမှေ ဧတေ ပုစ္ဆန္တိ; မယမေတေသံ ဗျာကရိဿာမာ’’တိ။ ဗဟူ ခေါ ပန ပူရဏဿ ကဿပဿ သာဝကာ ဝါဒံ အာရောပေတွာ အပက္ကန္တာ – ‘‘န တွံ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ အာဇာနာသိ, အဟံ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ အာဇာနာမိ , ကိံ တွံ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ အာဇာနိဿသိ? မိစ္ဆာပဋိပန္နော တ္ဝမသိ, အဟမသ္မိ သမ္မာပဋိပန္နော, သဟိတံ မေ, အသဟိတံ တေ, ပုရေဝစနီယံ ပစ္ဆာ အဝစ, ပစ္ဆာဝစနီယံ ပုရေ အဝစ, အဓိစိဏ္ဏံ တေ ဝိပရာဝတ္တံ, အာရောပိတော တေ ဝါဒေါ, နိဂ္ဂဟိတောသိ, စရ ဝါဒပ္ပမောက္ခာယ, နိဗ္ဗေဌေဟိ ဝါ သစေ ပဟောသီ’’တိ။ ဣတိ ပူရဏော ကဿပေါ သာဝကာနံ န သက္ကတော န ဂရုကတော န မာနိတော န ပူဇိတော, န စ ပန ပူရဏံ ကဿပံ သာဝကာ သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တိ။ အက္ကုဋ္ဌော စ ပန ပူရဏော ကဿပေါ ဓမ္မက္ကောသေနာ’’’တိ။

‘‘ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘အယမ္ပိ ခေါ မက္ခလိ ဂေါသာလော။ပေ.။ အဇိတော ကေသကမ္ဗလော။ ပကုဓေါ ကစ္စာယနော။ သဉ္ဇယော ဗေလဋ္ဌပုတ္တော။ နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော သင်္ဃီ စေဝ ဂဏီ စ ဂဏာစရိယော စ ဉာတော ယသဿီ တိတ္ထကရော သာဓုသမ္မတော ဗဟုဇနဿ; သော စ ခေါ သာဝကာနံ န သက္ကတော န ဂရုကတော န မာနိတော န ပူဇိတော, န စ ပန နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ သာဝကာ သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တိ။ ဘူတပုဗ္ဗံ နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော အနေကသတာယ ပရိသာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ တတြညတရော နိဂဏ္ဌဿ နာဋပုတ္တဿ သာဝကော သဒ္ဒမကာသိ – မာ ဘောန္တော နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ ဧတမတ္ထံ ပုစ္ဆိတ္ထ; နေသော ဧတံ ဇာနာတိ; မယမေတံ ဇာနာမ, အမှေ ဧတမတ္ထံ ပုစ္ဆထ; မယမေတံ ဘဝန္တာနံ ဗျာကရိဿာမာတိ။ ဘူတပုဗ္ဗံ နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော ဗာဟာ ပဂ္ဂယှ ကန္ဒန္တော န လဘတိ – ‘‘အပ္ပသဒ္ဒါ ဘောန္တော ဟောန္တု, မာ ဘောန္တော သဒ္ဒမကတ္ထ။ နေတေ ဘဝန္တေ ပုစ္ဆန္တိ, အမှေ ဧတေ ပုစ္ဆန္တိ; မယမေတေသံ ဗျာကရိဿာမာ’’တိ။ ဗဟူ ခေါ ပန နိဂဏ္ဌဿ နာဋပုတ္တဿ သာဝကာ ဝါဒံ အာရောပေတွာ အပက္ကန္တာ – ‘‘န တွံ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ အာဇာနာသိ, အဟံ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ အာဇာနာမိ။ ကိံ တွံ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ အာဇာနိဿသိ? မိစ္ဆာပဋိပန္နော တ္ဝမသိ။ အဟမသ္မိ သမ္မာပဋိပန္နော။ သဟိတံ မေ အသဟိတံ တေ, ပုရေဝစနီယံ ပစ္ဆာ အဝစ, ပစ္ဆာဝစနီယံ ပုရေ အဝစ, အဓိစိဏ္ဏံ တေ ဝိပရာဝတ္တံ, အာရောပိတော တေ ဝါဒေါ, နိဂ္ဂဟိတောသိ, စရ ဝါဒပ္ပမောက္ခာယ, နိဗ္ဗေဌေဟိ ဝါ သစေ ပဟောသီ’’တိ။ ဣတိ နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော သာဝကာနံ န သက္ကတော န ဂရုကတော န မာနိတော န ပူဇိတော, န စ ပန နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ သာဝကာ သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တိ။ အက္ကုဋ္ဌော စ ပန နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော ဓမ္မက္ကောသေနာ’’’တိ။

၂၄၀. ‘‘ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘အယမ္ပိ ခေါ သမဏော ဂေါတမော သင်္ဃီ စေဝ ဂဏီ စ ဂဏာစရိယော စ ဉာတော ယသဿီ တိတ္ထကရော သာဓုသမ္မတော ဗဟုဇနဿ; သော စ ခေါ သာဝကာနံ သက္ကတော ဂရုကတော မာနိတော ပူဇိတော, သမဏဉ္စ ပန ဂေါတမံ သာဝကာ သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တိ။ ဘူတပုဗ္ဗံ သမဏော ဂေါတမော အနေကသတာယ ပရိသာယ ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ တတြညတရော သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကော ဥက္ကာသိ။ တမေနာညတရော သဗြဟ္မစာရီ ဇဏ္ဏုကေန [ဇဏ္ဏုကေ (သီ.)] ဃဋ္ဋေသိ – ‘‘အပ္ပသဒ္ဒေါ အာယသ္မာ ဟောတု, မာယသ္မာ သဒ္ဒမကာသိ, သတ္ထာ နော ဘဂဝါ ဓမ္မံ ဒေသေသီ’’တိ။ ယသ္မိံ သမယေ သမဏော ဂေါတမော အနေကသတာယ ပရိသာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, နေဝ တသ္မိံ သမယေ သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကာနံ ခိပိတသဒ္ဒေါ ဝါ ဟောတိ ဥက္ကာသိတသဒ္ဒေါ ဝါ။ တမေနံ မဟာဇနကာယော ပစ္စာသီသမာနရူပေါ [ပစ္စာသိံ သမာနရူပေါ (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)] ပစ္စုပဋ္ဌိတော ဟောတိ – ‘‘ယံ နော ဘဂဝါ ဓမ္မံ ဘာသိဿတိ တံ နော သောဿာမာ’’တိ။ သေယျထာပိ နာမ ပုရိသော စာတုမ္မဟာပထေ ခုဒ္ဒမဓုံ [ခုဒ္ဒံ မဓုံ (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)] အနေလကံ ဣဠေယျ [ဥပ္ပီဠေယျ (သီ.)]။ တမေနံ မဟာဇနကာယော ပစ္စာသီသမာနရူပေါ ပစ္စုပဋ္ဌိတော အဿ။ ဧဝမေဝ ယသ္မိံ သမယေ သမဏော ဂေါတမော အနေကသတာယ ပရိသာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, နေဝ တသ္မိံ သမယေ သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကာနံ ခိပိတသဒ္ဒေါ ဝါ ဟောတိ ဥက္ကာသိတသဒ္ဒေါ ဝါ။ တမေနံ မဟာဇနကာယော ပစ္စာသီသမာနရူပေါ ပစ္စုပဋ္ဌိတော ဟောတိ – ‘‘ယံ နော ဘဂဝါ ဓမ္မံ ဘာသိဿတိ တံ နော သောဿာမာ’’တိ။ ယေပိ သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကာ သဗြဟ္မစာရီဟိ သမ္ပယောဇေတွာ သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တန္တိ တေပိ သတ္ထု စေဝ ဝဏ္ဏဝါဒိနော ဟောန္တိ, ဓမ္မဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒိနော ဟောန္တိ, သံဃဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒိနော ဟောန္တိ, အတ္တဂရဟိနောယေဝ ဟောန္တိ အနညဂရဟိနော, ‘‘မယမေဝမှာ အလက္ခိကာ မယံ အပ္ပပုညာ တေ မယံ ဧဝံ သွာက္ခာတေ ဓမ္မဝိနယေ ပဗ္ဗဇိတွာ နာသက္ခိမှာ ယာဝဇီဝံ ပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတု’’န္တိ။ တေ အာရာမိကဘူတာ ဝါ ဥပါသကဘူတာ ဝါ ပဉ္စသိက္ခာပဒေ သမာဒါယ ဝတ္တန္တိ။ ဣတိ သမဏော ဂေါတမော သာဝကာနံ သက္ကတော ဂရုကတော မာနိတော ပူဇိတော, သမဏဉ္စ ပန ဂေါတမံ သာဝကာ သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တီ’’’တိ။

၂၄၁. ‘‘ကတိ ပန တွံ, ဥဒါယိ, မယိ ဓမ္မေ သမနုပဿသိ, ယေဟိ မမံ [မမ (သဗ္ဗတ္ထ)] သာဝကာ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ [ဂရုကရောန္တိ (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)] မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တီ’’တိ? ‘‘ပဉ္စ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ ဓမ္မေ သမနုပဿာမိ ယေဟိ ဘဂဝန္တံ သာဝကာ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တိ။ ကတမေ ပဉ္စ? ဘဂဝါ ဟိ, ဘန္တေ, အပ္ပါဟာရော, အပ္ပါဟာရတာယ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ယမ္ပိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အပ္ပါဟာရော, အပ္ပါဟာရတာယ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ ဣမံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ ပဌမံ ဓမ္မံ သမနုပဿာမိ ယေန ဘဂဝန္တံ သာဝကာ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သန္တုဋ္ဌော ဣတရီတရေန စီဝရေန, ဣတရီတရစီဝရသန္တုဋ္ဌိယာ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ယမ္ပိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သန္တုဋ္ဌော ဣတရီတရေန စီဝရေန, ဣတရီတရစီဝရသန္တုဋ္ဌိယာ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ, ဣမံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ ဒုတိယံ ဓမ္မံ သမနုပဿာမိ ယေန ဘဂဝန္တံ သာဝကာ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သန္တုဋ္ဌော ဣတရီတရေန ပိဏ္ဍပါတေန, ဣတရီတရပိဏ္ဍပါတသန္တုဋ္ဌိယာ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ယမ္ပိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သန္တုဋ္ဌော ဣတရီတရေန ပိဏ္ဍပါတေန, ဣတရီတရပိဏ္ဍပါတသန္တုဋ္ဌိယာ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ, ဣမံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ တတိယံ ဓမ္မံ သမနုပဿာမိ ယေန ဘဂဝန္တံ သာဝကာ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သန္တုဋ္ဌော ဣတရီတရေန သေနာသနေန, ဣတရီတရသေနာသနသန္တုဋ္ဌိယာ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ယမ္ပိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သန္တုဋ္ဌော ဣတရီတရေန သေနာသနေန, ဣတရီတရသေနာသနသန္တုဋ္ဌိယာ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ, ဣမံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ စတုတ္ထံ ဓမ္မံ သမနုပဿာမိ ယေန ဘဂဝန္တံ သာဝကာ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ပဝိဝိတ္တော, ပဝိဝေကဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ ။ ယမ္ပိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ပဝိဝိတ္တော, ပဝိဝေကဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ, ဣမံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ ပဉ္စမံ ဓမ္မံ သမနုပဿာမိ ယေန ဘဂဝန္တံ သာဝကာ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တိ။

‘‘ဣမေ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ ပဉ္စ ဓမ္မေ သမနုပဿာမိ ယေဟိ ဘဂဝန္တံ သာဝကာ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တီ’’တိ။

၂၄၂. ‘‘‘အပ္ပါဟာရော သမဏော ဂေါတမော, အပ္ပါဟာရတာယ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ’တိ, ဣတိ စေ မံ, ဥဒါယိ, သာဝကာ သက္ကရေယျုံ ဂရုံ ကရေယျုံ မာနေယျုံ ပူဇေယျုံ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျုံ, သန္တိ ခေါ ပန မေ, ဥဒါယိ, သာဝကာ ကောသကာဟာရာပိ အဍ္ဎကောသကာဟာရာပိ ဗေလုဝါဟာရာပိ အဍ္ဎဗေလုဝါဟာရာပိ။ အဟံ ခေါ ပန, ဥဒါယိ, အပ္ပေကဒါ ဣမိနာ ပတ္တေန သမတိတ္တိကမ္ပိ ဘုဉ္ဇာမိ ဘိယျောပိ ဘုဉ္ဇာမိ။ ‘အပ္ပါဟာရော သမဏော ဂေါတမော, အပ္ပါဟာရတာယ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ’တိ, ဣတိ စေ မံ, ဥဒါယိ, သာဝကာ သက္ကရေယျုံ ဂရုံ ကရေယျုံ မာနေယျုံ ပူဇေယျုံ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျုံ, ယေ တေ, ဥဒါယိ, မမ သာဝကာ ကောသကာဟာရာပိ အဍ္ဎကောသကာဟာရာပိ ဗေလုဝါဟာရာပိ အဍ္ဎဗေလုဝါဟာရာပိ န မံ တေ ဣမိနာ ဓမ္မေန သက္ကရေယျုံ ဂရုံ ကရေယျုံ မာနေယျုံ ပူဇေယျုံ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျုံ။

‘‘‘သန္တုဋ္ဌော သမဏော ဂေါတမော ဣတရီတရေန စီဝရေန, ဣတရီတရစီဝရသန္တုဋ္ဌိယာ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ’တိ, ဣတိ စေ မံ, ဥဒါယိ, သာဝကာ သက္ကရေယျုံ ဂရုံ ကရေယျုံ မာနေယျုံ ပူဇေယျုံ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျုံ, သန္တိ ခေါ ပန မေ, ဥဒါယိ, သာဝကာ ပံသုကူလိကာ လူခစီဝရဓရာ တေ သုသာနာ ဝါ သင်္ကာရကူဋာ ဝါ ပါပဏိကာ ဝါ နန္တကာနိ [ပါပဏိကာနိ ဝါ နန္တကာနိ ဝါ (သီ.)] ဥစ္စိနိတွာ [ဥစ္ဆိန္ဒိတွာ (က.)] သံဃာဋိံ ကရိတွာ ဓါရေန္တိ။ အဟံ ခေါ ပနုဒါယိ, အပ္ပေကဒါ ဂဟပတိစီဝရာနိ ဓါရေမိ ဒဠ္ဟာနိ သတ္ထလူခါနိ အလာဗုလောမသာနိ။ ‘သန္တုဋ္ဌော သမဏော ဂေါတမော ဣတရီတရေန စီဝရေန, ဣတရီတရစီဝရသန္တုဋ္ဌိယာ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ’တိ, ဣတိ စေ မံ, ဥဒါယိ, သာဝကာ သက္ကရေယျုံ ဂရုံ ကရေယျုံ မာနေယျုံ ပူဇေယျုံ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျုံ, ယေ တေ, ဥဒါယိ, မမ သာဝကာ ပံသုကူလိကာ လူခစီဝရဓရာ တေ သုသာနာ ဝါ သင်္ကာရကူဋာ ဝါ ပါပဏိကာ ဝါ နန္တကာနိ ဥစ္စိနိတွာ သံဃာဋိံ ကရိတွာ ဓါရေန္တိ, န မံ တေ ဣမိနာ ဓမ္မေန သက္ကရေယျုံ ဂရုံ ကရေယျုံ မာနေယျုံ ပူဇေယျုံ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျုံ။

‘‘‘သန္တုဋ္ဌော သမဏော ဂေါတမော ဣတရီတရေန ပိဏ္ဍပါတေန, ဣတရီတရပိဏ္ဍပါတသန္တုဋ္ဌိယာ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ’တိ, ဣတိ စေ မံ, ဥဒါယိ, သာဝကာ သက္ကရေယျုံ ဂရုံ ကရေယျုံ မာနေယျုံ ပူဇေယျုံ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျုံ, သန္တိ ခေါ ပန မေ, ဥဒါယိ, သာဝကာ ပိဏ္ဍပါတိကာ သပဒါနစာရိနော ဥဉ္ဆာသကေ ဝတေ ရတာ, တေ အန္တရဃရံ ပဝိဋ္ဌာ သမာနာ အာသနေနပိ နိမန္တိယမာနာ န သာဒိယန္တိ။ အဟံ ခေါ ပနုဒါယိ, အပ္ပေကဒါ နိမန္တနေပိ [နိမန္တနဿာပိ (က.)] ဘုဉ္ဇာမိ သာလီနံ ဩဒနံ ဝိစိတကာဠကံ အနေကသူပံ အနေကဗျဉ္ဇနံ။ ‘သန္တုဋ္ဌော သမဏော ဂေါတမော ဣတရီတရေန ပိဏ္ဍပါတေန, ဣတရီတရပိဏ္ဍပါတသန္တုဋ္ဌိယာ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ’တိ, ဣတိ စေ မံ, ဥဒါယိ, သာဝကာ သက္ကရေယျုံ ဂရုံ ကရေယျုံ မာနေယျုံ ပူဇေယျုံ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျုံ, ယေ တေ, ဥဒါယိ, မမ သာဝကာ ပိဏ္ဍပါတိကာ သပဒါနစာရိနော ဥဉ္ဆာသကေ ဝတေ ရတာ တေ အန္တရဃရံ ပဝိဋ္ဌာ သမာနာ အာသနေနပိ နိမန္တိယမာနာ န သာဒိယန္တိ, န မံ တေ ဣမိနာ ဓမ္မေန သက္ကရေယျုံ ဂရုံ ကရေယျုံ မာနေယျုံ ပူဇေယျုံ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျုံ။

‘‘‘သန္တုဋ္ဌော သမဏော ဂေါတမော ဣတရီတရေန သေနာသနေန, ဣတရီတရသေနာသနသန္တုဋ္ဌိယာ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ’တိ, ဣတိ စေ မံ, ဥဒါယိ, သာဝကာ သက္ကရေယျုံ ဂရုံ ကရေယျုံ မာနေယျုံ ပူဇေယျုံ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျုံ, သန္တိ ခေါ ပန မေ, ဥဒါယိ, သာဝကာ ရုက္ခမူလိကာ အဗ္ဘောကာသိကာ, တေ အဋ္ဌမာသေ ဆန္နံ န ဥပေန္တိ။ အဟံ ခေါ ပနုဒါယိ, အပ္ပေကဒါ ကူဋာဂါရေသုပိ ဝိဟရာမိ ဥလ္လိတ္တာဝလိတ္တေသု နိဝါတေသု ဖုသိတဂ္ဂဠေသု [ဖုဿိတဂ္ဂဠေသု (သီ. ဣ.)] ပိဟိတဝါတပါနေသု။ ‘သန္တုဋ္ဌော သမဏော ဂေါတမော ဣတရီတရေန သေနာသနေန, ဣတရီတရသေနာသနသန္တုဋ္ဌိယာ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ’တိ, ဣတိ စေ မံ, ဥဒါယိ, သာဝကာ သက္ကရေယျုံ ဂရုံ ကရေယျုံ မာနေယျုံ ပူဇေယျုံ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျုံ, ယေ တေ, ဥဒါယိ, မမ သာဝကာ ရုက္ခမူလိကာ အဗ္ဘောကာသိကာ တေ အဋ္ဌမာသေ ဆန္နံ န ဥပေန္တိ, န မံ တေ ဣမိနာ ဓမ္မေန သက္ကရေယျုံ ဂရုံ ကရေယျုံ မာနေယျုံ ပူဇေယျုံ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျုံ။

‘‘‘ပဝိဝိတ္တော သမဏော ဂေါတမော, ပဝိဝေကဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ’တိ, ဣတိ စေ မံ, ဥဒါယိ, သာဝကာ သက္ကရေယျုံ ဂရုံ ကရေယျုံ မာနေယျုံ ပူဇေယျုံ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျုံ, သန္တိ ခေါ ပန မေ, ဥဒါယိ, သာဝကာ အာရညိကာ ပန္တသေနာသနာ အရညဝနပတ္ထာနိ ပန္တာနိ သေနာသနာနိ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ ဝိဟရန္တိ, တေ အန္ဝဒ္ဓမာသံ သံဃမဇ္ဈေ ဩသရန္တိ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသာယ။ အဟံ ခေါ ပနုဒါယိ, အပ္ပေကဒါ အာကိဏ္ဏော ဝိဟရာမိ ဘိက္ခူဟိ ဘိက္ခုနီဟိ ဥပါသကေဟိ ဥပါသိကာဟိ ရညာ ရာဇမဟာမတ္တေဟိ တိတ္ထိယေဟိ တိတ္ထိယသာဝကေဟိ။ ‘ပဝိဝိတ္တော သမဏော ဂေါတမော, ပဝိဝေကဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ’တိ, ဣတိ စေ မံ, ဥဒါယိ, သာဝကာ သက္ကရေယျုံ ဂရုံ ကရေယျုံ မာနေယျုံ ပူဇေယျုံ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျုံ, ယေ တေ, ဥဒါယိ, မမ သာဝကာ အာရညကာ ပန္တသေနာသနာ အရညဝနပတ္ထာနိ ပန္တာနိ သေနာသနာနိ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ ဝိဟရန္တိ တေ အန္ဝဒ္ဓမာသံ သံဃမဇ္ဈေ ဩသရန္တိ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသာယ, န မံ တေ ဣမိနာ ဓမ္မေန သက္ကရေယျုံ ဂရုံ ကရေယျုံ မာနေယျုံ ပူဇေယျုံ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျုံ။

‘‘ဣတိ ခေါ, ဥဒါယိ, န မမံ သာဝကာ ဣမေဟိ ပဉ္စဟိ ဓမ္မေဟိ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တိ။

၂၄၃. ‘‘အတ္ထိ ခေါ, ဥဒါယိ, အညေ စ ပဉ္စ ဓမ္မာ ယေဟိ ပဉ္စဟိ ဓမ္မေဟိ မမံ သာဝကာ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ , သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တိ။ ကတမေ ပဉ္စ? ဣဓုဒါယိ, မမံ သာဝကာ အဓိသီလေ သမ္ဘာဝေန္တိ – ‘သီလဝါ သမဏော ဂေါတမော ပရမေန သီလက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော’တိ။ ယမ္ပုဒါယိ [ယမုဒါယိ (သျာ. က.)], မမံ သာဝကာ အဓိသီလေ သမ္ဘာဝေန္တိ – ‘သီလဝါ သမဏော ဂေါတမော ပရမေန သီလက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော’တိ, အယံ ခေါ, ဥဒါယိ , ပဌမော ဓမ္မော ယေန မမံ သာဝကာ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တိ။

၂၄၄. ‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, မမံ သာဝကာ အဘိက္ကန္တေ ဉာဏဒဿနေ သမ္ဘာဝေန္တိ – ‘ဇာနံယေဝါဟ သမဏော ဂေါတမော – ဇာနာမီတိ, ပဿံယေဝါဟ သမဏော ဂေါတမော – ပဿာမီတိ; အဘိညာယ သမဏော ဂေါတမော ဓမ္မံ ဒေသေတိ နော အနဘိညာယ; သနိဒါနံ သမဏော ဂေါတမော ဓမ္မံ ဒေသေတိ နော အနိဒါနံ; သပ္ပါဋိဟာရိယံ သမဏော ဂေါတမော ဓမ္မံ ဒေသေတိ နော အပ္ပါဋိဟာရိယ’န္တိ။ ယမ္ပုဒါယိ, မမံ သာဝကာ အဘိက္ကန္တေ ဉာဏဒဿနေ သမ္ဘာဝေန္တိ – ‘ဇာနံယေဝါဟ သမဏော ဂေါတမော – ဇာနာမီတိ, ပဿံယေဝါဟ သမဏော ဂေါတမော – ပဿာမီတိ; အဘိညာယ သမဏော ဂေါတမော ဓမ္မံ ဒေသေတိ နော အနဘိညာယ; သနိဒါနံ သမဏော ဂေါတမော ဓမ္မံ ဒေသေတိ နော အနိဒါနံ; သပ္ပါဋိဟာရိယံ သမဏော ဂေါတမော ဓမ္မံ ဒေသေတိ နော အပ္ပါဋိဟာရိယ’န္တိ, အယံ ခေါ, ဥဒါယိ, ဒုတိယော ဓမ္မော ယေန မမံ သာဝကာ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တိ။

၂၄၅. ‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, မမံ သာဝကာ အဓိပညာယ သမ္ဘာဝေန္တိ – ‘ပညဝါ သမဏော ဂေါတမော ပရမေန ပညာက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော; တံ ဝတ အနာဂတံ ဝါဒပထံ န ဒက္ခတိ, ဥပ္ပန္နံ ဝါ ပရပ္ပဝါဒံ န သဟဓမ္မေန သုနိဂ္ဂဟိတံ နိဂ္ဂဏှိဿတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ’။ တံ ကိံ မညသိ, ဥဒါယိ, အပိ နု မေ သာဝကာ ဧဝံ ဇာနန္တာ ဧဝံ ပဿန္တာ အန္တရန္တရာ ကထံ ဩပါတေယျု’’န္တိ?

‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။

‘‘န ခေါ ပနာဟံ, ဥဒါယိ, သာဝကေသု အနုသာသနိံ ပစ္စာသီသာမိ [ပစ္စာသိံသာမိ (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)]; အညဒတ္ထု မမယေဝ သာဝကာ အနုသာသနိံ ပစ္စာသီသန္တိ။

‘‘ယမ္ပုဒါယိ, မမံ သာဝကာ အဓိပညာယ သမ္ဘာဝေန္တိ – ‘ပညဝါ သမဏော ဂေါတမော ပရမေန ပညာက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော; တံ ဝတ အနာဂတံ ဝါဒပထံ န ဒက္ခတိ, ဥပ္ပန္နံ ဝါ ပရပ္ပဝါဒံ န သဟဓမ္မေန နိဂ္ဂဟိတံ နိဂ္ဂဏှိဿတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ’။ အယံ ခေါ, ဥဒါယိ, တတိယော ဓမ္မော ယေန မမံ သာဝကာ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တိ။

၂၄၆. ‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, မမ သာဝကာ ယေန ဒုက္ခေန ဒုက္ခောတိဏ္ဏာ ဒုက္ခပရေတာ တေ မံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဒုက္ခံ အရိယသစ္စံ ပုစ္ဆန္တိ, တေသာဟံ ဒုက္ခံ အရိယသစ္စံ ပုဋ္ဌော ဗျာကရောမိ, တေသာဟံ စိတ္တံ အာရာဓေမိ ပဉ္ဟဿ ဝေယျာကရဏေန; တေ မံ ဒုက္ခသမုဒယံ။ ဒုက္ခနိရောဓံ။ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ အရိယသစ္စံ ပုစ္ဆန္တိ, တေသာဟံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ အရိယသစ္စံ ပုဋ္ဌော ဗျာကရောမိ , တေသာဟံ စိတ္တံ အာရာဓေမိ ပဉ္ဟဿ ဝေယျာကရဏေန။ ယမ္ပုဒါယိ, မမ သာဝကာ ယေန ဒုက္ခေန ဒုက္ခောတိဏ္ဏာ ဒုက္ခပရေတာ တေ မံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဒုက္ခံ အရိယသစ္စံ ပုစ္ဆန္တိ, တေသာဟံ ဒုက္ခံ အရိယသစ္စံ ပုဋ္ဌော ဗျာကရောမိ, တေသာဟံ စိတ္တံ အာရာဓေမိ ပဉ္ဟဿ ဝေယျာကရဏေန။ တေ မံ ဒုက္ခသမုဒယံ ။ ဒုက္ခနိရောဓံ။ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ အရိယသစ္စံ ပုစ္ဆန္တိ။ တေသာဟံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ အရိယသစ္စံ ပုဋ္ဌော ဗျာကရောမိ။ တေသာဟံ စိတ္တံ အာရာဓေမိ ပဉ္ဟဿ ဝေယျာကရဏေန။ အယံ ခေါ, ဥဒါယိ, စတုတ္ထော ဓမ္မော ယေန မမံ သာဝကာ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တိ။

၂၄၇. ‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနေ ဘာဝေန္တိ။ ဣဓုဒါယိ, ဘိက္ခု ကာယေ ကာယာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာဣ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ; ဝေဒနာသု ဝေဒနာနုပဿီ ဝိဟရတိ။ စိတ္တေ စိတ္တာနုပဿီ ဝိဟရတိ။ ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာဣ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ။ တတြ စ ပန မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ စတ္တာရော သမ္မပ္ပဓါနေ ဘာဝေန္တိ။ ဣဓုဒါယိ , ဘိက္ခု အနုပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အနုပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ, ဝါယမတိ, ဝီရိယံ အာရဘတိ, စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ, ပဒဟတိ; ဥပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ, ဝါယမတိ, ဝီရိယံ အာရဘတိ, စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ, ပဒဟတိ; အနုပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ, ဝါယမတိ, ဝီရိယံ အာရဘတိ, စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ, ပဒဟတိ; ဥပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ ဆန္ဒံ ဇနေတိ, ဝါယမတိ, ဝီရိယံ အာရဘတိ, စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ, ပဒဟတိ။ တတြ စ ပန မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒေ ဘာဝေန္တိ။ ဣဓုဒါယိ, ဘိက္ခု ဆန္ဒသမာဓိပဓါနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ, ဝီရိယသမာဓိပဓါနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ, စိတ္တသမာဓိပဓါနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ, ဝီမံသာသမာဓိပဓါနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ။ တတြ စ ပန မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ ပဉ္စိန္ဒ္ရိယာနိ ဘာဝေန္တိ။ ဣဓုဒါယိ , ဘိက္ခု သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ ဘာဝေတိ ဥပသမဂါမိံ သမ္ဗောဓဂါမိံ; ဝီရိယိန္ဒ္ရိယံ ဘာဝေတိ။ပေ.။ သတိန္ဒ္ရိယံ ဘာဝေတိ။ သမာဓိန္ဒ္ရိယံ ဘာဝေတိ။ ပညိန္ဒ္ရိယံ ဘာဝေတိ ဥပသမဂါမိံ သမ္ဗောဓဂါမိံ။ တတြ စ ပန မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ ပဉ္စ ဗလာနိ ဘာဝေန္တိ။ ဣဓုဒါယိ, ဘိက္ခု သဒ္ဓါဗလံ ဘာဝေတိ ဥပသမဂါမိံ သမ္ဗောဓဂါမိံ; ဝီရိယဗလံ ဘာဝေတိ။ပေ.။ သတိဗလံ ဘာဝေတိ။ သမာဓိဗလံ ဘာဝေတိ။ ပညာဗလံ ဘာဝေတိ ဥပသမဂါမိံ သမ္ဗောဓဂါမိံ။ တတြ စ ပန မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ သတ္တဗောဇ္ဈင်္ဂေ ဘာဝေန္တိ။ ဣဓုဒါယိ, ဘိက္ခု သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝေကနိဿိတံ ဝိရာဂနိဿိတံ နိရောဓနိဿိတံ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမိံ; ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ။ပေ.။ ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ။ ဣတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ။ ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ။ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ။ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝေကနိဿိတံ ဝိရာဂနိဿိတံ နိရောဓနိဿိတံ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမိံ။ တတြ စ ပန မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ အရိယံ အဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ ဘာဝေန္တိ။ ဣဓုဒါယိ, ဘိက္ခု သမ္မာဒိဋ္ဌိံ ဘာဝေတိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပံ ဘာဝေတိ, သမ္မာဝါစံ ဘာဝေတိ , သမ္မာကမ္မန္တံ ဘာဝေတိ, သမ္မာအာဇီဝံ ဘာဝေတိ, သမ္မာဝါယာမံ ဘာဝေတိ, သမ္မာသတိံ ဘာဝေတိ, သမ္မာသမာဓိံ ဘာဝေတိ။ တတြ စ ပန မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။

၂၄၈. ‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ အဋ္ဌ ဝိမောက္ခေ ဘာဝေန္တိ။ ရူဣ ရူပါနိ ပဿတိ, အယံ ပဌမော ဝိမောက္ခော; အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ, အယံ ဒုတိယော ဝိမောက္ခော; သုဘန္တေဝ အဓိမုတ္တော ဟောတိ, အယံ တတိယော ဝိမောက္ခော; သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမာ နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ ‘အနန္တော အာကာသော’တိ အာကာသာနဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, အယံ စတုတ္ထော ဝိမောက္ခော; သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘အနန္တံ ဝိညာဏ’န္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, အယံ ပဉ္စမော ဝိမောက္ခော; သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ’တိ အာကိဉ္စညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, အယံ ဆဋ္ဌော ဝိမောက္ခော; သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, အယံ သတ္တမော ဝိမောက္ခော; သဗ္ဗသော နေဝသညာနာသညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, အယံ အဋ္ဌမော ဝိမောက္ခော။ တတြ စ ပန မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။

၂၄၉. ‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ အဋ္ဌ အဘိဘာယတနာနိ ဘာဝေန္တိ။ အဇ္ဈတ္တံ ရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ပရိတ္တာနိ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏာနိ။ ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ, ပဿာမီ’တိ ဧဝံ သညီ ဟောတိ။ ဣဒံ ပဌမံ အဘိဘာယတနံ။

‘‘အဇ္ဈတ္တံ ရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ အပ္ပမာဏာနိ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏာနိ။ ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ, ပဿာမီ’တိ ဧဝံ သညီ ဟောတိ။ ဣဒံ ဒုတိယံ အဘိဘာယတနံ။

‘‘အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ပရိတ္တာနိ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏာနိ။ ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ, ပဿာမီ’တိ ဧဝံ သညီ ဟောတိ။ ဣဒံ တတိယံ အဘိဘာယတနံ။

‘‘အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ အပ္ပမာဏာနိ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏာနိ။ ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ, ပဿာမီ’တိ ဧဝံ သညီ ဟောတိ။ ဣဒံ စတုတ္ထံ အဘိဘာယတနံ။

‘‘အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ နီလာနိ နီလဝဏ္ဏာနိ နီလနိဒဿနာနိ နီလနိဘာသာနိ။ သေယျထာပိ နာမ ဥမာပုပ္ဖံ နီလံ နီလဝဏ္ဏံ နီလနိဒဿနံ နီလနိဘာသံ, သေယျထာပိ ဝါ ပန တံ ဝတ္ထံ ဗာရာဏသေယျကံ ဥဘတောဘာဂဝိမဋ္ဌံ နီလံ နီလဝဏ္ဏံ နီလနိဒဿနံ နီလနိဘာသံ; ဧဝမေဝ အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ နီလာနိ နီလဝဏ္ဏာနိ နီလနိဒဿနာနိ နီလနိဘာသာနိ။ ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ, ပဿာမီ’တိ ဧဝံ သညီ ဟောတိ။ ဣဒံ ပဉ္စမံ အဘိဘာယတနံ ။

‘‘အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ဣတာနိ ဣတဝဏ္ဏာနိ ဣတနိဒဿနာနိ ဣတနိဘာသာနိ။ သေယျထာပိ နာမ ကဏိကာရပုပ္ဖံ ဣတံ ဣတဝဏ္ဏံ ဣတနိဒဿနံ ဣတနိဘာသံ, သေယျထာပိ ဝါ ပန တံ ဝတ္ထံ ဗာရာဏသေယျကံ ဥဘတောဘာဂဝိမဋ္ဌံ ဣတံ ဣတဝဏ္ဏံ ဣတနိဒဿနံ ဣတနိဘာသံ; ဧဝမေဝ အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ဣတာနိ ဣတဝဏ္ဏာနိ ဣတနိဒဿနာနိ ဣတနိဘာသာနိ။ ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ, ပဿာမီ’တိ ဧဝံ သညီ ဟောတိ။ ဣဒံ ဆဋ္ဌံ အဘိဘာယတနံ။

‘‘အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ လောဟိတကာနိ လောဟိတကဝဏ္ဏာနိ လောဟိတကနိဒဿနာနိ လောဟိတကနိဘာသာနိ။ သေယျထာပိ နာမ ဗန္ဓုဇီဝကပုပ္ဖံ လောဟိတကံ လောဟိတကဝဏ္ဏံ လောဟိတကနိဒဿနံ လောဟိတကနိဘာသံ, သေယျထာပိ ဝါ ပန တံ ဝတ္ထံ ဗာရာဏသေယျကံ ဥဘတောဘာဂဝိမဋ္ဌံ လောဟိတကံ လောဟိတကဝဏ္ဏံ လောဟိတကနိဒဿနံ လောဟိတကနိဘာသံ; ဧဝမေဝ အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ လောဟိတကာနိ လောဟိတကဝဏ္ဏာနိ လောဟိတကနိဒဿနာနိ လောဟိတကနိဘာသာနိ။ ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ, ပဿာမီ’တိ ဧဝံ သညီ ဟောတိ။ ဣဒံ သတ္တမံ အဘိဘာယတနံ။

‘‘အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ဩဒါတာနိ ဩဒါတဝဏ္ဏာနိ ဩဒါတနိဒဿနာနိ ဩဒါတနိဘာသာနိ။ သေယျထာပိ နာမ ဩသဓိတာရကာ ဩဒါတာ ဩဒါတဝဏ္ဏာ ဩဒါတနိဒဿနာ ဩဒါတနိဘာသာ, သေယျထာပိ ဝါ ပန တံ ဝတ္ထံ ဗာရာဏသေယျကံ ဥဘတောဘာဂဝိမဋ္ဌံ ဩဒါတံ ဩဒါတဝဏ္ဏံ ဩဒါတနိဒဿနံ ဩဒါတနိဘာသံ; ဧဝမေဝ အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ဩဒါတာနိ ဩဒါတဝဏ္ဏာနိ ဩဒါတနိဒဿနာနိ ဩဒါတနိဘာသာနိ ။ ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ , ပဿာမီ’တိ ဧဝံသညီ ဟောတိ။ ဣဒံ အဋ္ဌမံ အဘိဘာယတနံ။ တတြ စ ပန မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။

၂၅၀. ‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ ဒသ ကသိဏာယတနာနိ ဘာဝေန္တိ။ ပထဝီကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ ဥဒ္ဓမဓေါ တိရိယံ အဒွယံ အပ္ပမာဏံ; အာပေါကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ။ပေ.။ တေဇောကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ။ ဝါယောကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ။ နီလကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ။ ဣတကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ။ လောဟိတကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ။ ဩဒါတကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ။ အာကာသကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ ။ ဝိညာဏကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ ဥဒ္ဓမဓေါ တိရိယံ အဒွယံ အပ္ပမာဏံ။ တတြ စ ပန မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။

၂၅၁. ‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ စတ္တာရိ ဈာနာနိ ဘာဝေန္တိ။ ဣဓုဒါယိ, ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ဣတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ဣမမေဝ ကာယံ ဝိဝေကဇေန ဣတိသုခေန အဘိသန္ဒေတိ ပရိသန္ဒေတိ ပရိပူရေတိ ပရိပ္ဖရတိ, နာဿ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ကာယဿ ဝိဝေကဇေန ဣတိသုခေန အပ္ဖုဋံ ဟောတိ။ သေယျထာပိ, ဥဒါယိ, ဒက္ခော နှာပကော [နဟာပကော (သီ. ဣ.)] ဝါ နှာပကန္တေဝါသီ ဝါ ကံသထာလေ နှာနီယစုဏ္ဏာနိ [နဟာနီယစုဏ္ဏာနိ (သီ. ဣ.)] အာကိရိတွာ ဥဒကေန ပရိပ္ဖောသကံ ပရိပ္ဖောသကံ သန္နေယျ, သာယံ နှာနီယပိဏ္ဍိ [သာဿ နဟာနီယပိဏ္ဍီ (သီ. သျာ. ကံ.)] သ္နေဟာနုဂတာ သ္နေဟပရေတော သန္တရဗာဟိရာ ဖုဋာ သ္နေဟေန န စ ပဂ္ဃရိဏီ; ဧဝမေဝ ခေါ, ဥဒါယိ, ဘိက္ခု ဣမမေဝ ကာယံ ဝိဝေကဇေန ဣတိသုခေန အဘိသန္ဒေတိ ပရိသန္ဒေတိ ပရိပူရေတိ ပရိပ္ဖရတိ, နာဿ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ကာယဿ ဝိဝေကဇေန ဣတိသုခေန အပ္ဖုဋံ ဟောတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, ဘိက္ခု ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ။ပေ.။ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ဣမမေဝ ကာယံ သမာဓိဇေန ဣတိသုခေန အဘိသန္ဒေတိ ပရိသန္ဒေတိ ပရိပူရေတိ ပရိပ္ဖရတိ, နာဿ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ကာယဿ သမာဓိဇေန ဣတိသုခေန အပ္ဖုဋံ ဟောတိ ။ သေယျထာပိ, ဥဒါယိ, ဥဒကရဟဒေါ ဂမ္ဘီရော ဥဗ္ဘိဒေါဒကော [ဥဗ္ဘိတောဒကော (သျာ. ကံ. က.)]။ တဿ နေဝဿ ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ ဥဒကဿ အာယမုခံ , န ပစ္ဆိမာယ ဒိသာယ ဥဒကဿ အာယမုခံ, န ဥတ္တရာယ ဒိသာယ ဥဒကဿ အာယမုခံ, န ဒက္ခိဏာယ ဒိသာယ ဥဒကဿ အာယမုခံ, ဒေဝေါ စ န ကာလေန ကာလံ သမ္မာ ဓါရံ အနုပ္ပဝေစ္ဆေယျ; အထ ခေါ တမှာဝ ဥဒကရဟဒါ သီတာ ဝါရိဓါရာ ဥဗ္ဘိဇ္ဇိတွာ တမေဝ ဥဒကရဟဒံ သီတေန ဝါရိနာ အဘိသန္ဒေယျ ပရိသန္ဒေယျ ပရိပူရေယျ ပရိပ္ဖရေယျ, နာဿ [န နေသံ (သီ.)] ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ဥဒကရဟဒဿ သီတေန ဝါရိနာ အပ္ဖုဋံ အဿ။ ဧဝမေဝ ခေါ, ဥဒါယိ, ဘိက္ခု ဣမမေဝ ကာယံ သမာဓိဇေန ဣတိသုခေန အဘိသန္ဒေတိ ပရိသန္ဒေတိ ပရိပူရေတိ ပရိပ္ဖရတိ, နာဿ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ကာယဿ သမာဓိဇေန ဣတိသုခေန အပ္ဖုဋံ ဟောတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, ဘိက္ခု ဣတိယာ စ ဝိရာဂါ။ပေ.။ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ဣမမေဝ ကာယံ နိပ္ပီတိကေန သုခေန အဘိသန္ဒေတိ ပရိသန္ဒေတိ ပရိပူရေတိ ပရိပ္ဖရတိ, နာဿ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ကာယဿ နိပ္ပီတိကေန သုခေန အပ္ဖုဋံ ဟောတိ။ သေယျထာပိ, ဥဒါယိ, ဥပ္ပလိနိယံ ဝါ ပဒုမိနိယံ ဝါ ပုဏ္ဍရီကိနိယံ ဝါ အပ္ပေကစ္စာနိ ဥပ္ပလာနိ ဝါ ပဒုမာနိ ဝါ ပုဏ္ဍရီကာနိ ဝါ ဥဒကေ ဇာတာနိ ဥဒကေ သံဝဍ္ဎာနိ ဥဒကာနုဂ္ဂတာနိ အန္တော နိမုဂ္ဂပေါသီနိ, တာနိ ယာဝ စဂ္ဂါ ယာဝ စ မူလာ သီတေန ဝါရိနာ အဘိသန္နာနိ ပရိသန္နာနိ ပရိပူရာနိ ပရိပ္ဖုဋာနိ, နာဿ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတံ, ဥပ္ပလာနံ ဝါ ပဒုမာနံ ဝါ ပုဏ္ဍရီကာနံ ဝါ သီတေန ဝါရိနာ အပ္ဖုဋံ အဿ; ဧဝမေဝ ခေါ, ဥဒါယိ, ဘိက္ခု ဣမမေဝ ကာယံ နိပ္ပီတိကေန သုခေန အဘိသန္ဒေတိ ပရိသန္ဒေတိ ပရိပူရေတိ ပရိပ္ဖရတိ, နာဿ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ကာယဿ နိပ္ပီတိကေန သုခေန အပ္ဖုဋံ ဟောတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, ဘိက္ခု သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ဣမမေဝ ကာယံ ပရိသုဒ္ဓေန စေတသာ ပရိယောဒါတေန ဖရိတွာ နိသိန္နော ဟောတိ, နာဿ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ကာယဿ ပရိသုဒ္ဓေန စေတသာ ပရိယောဒါတေန အပ္ဖုဋံ ဟောတိ။ သေယျထာပိ, ဥဒါယိ, ပုရိသော ဩဒါတေန ဝတ္ထေန သသီသံ ပါရုပိတွာ နိသိန္နော အဿ, နာဿ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ကာယဿ ဩဒါတေန ဝတ္ထေန အပ္ဖုဋံ အဿ; ဧဝမေဝ ခေါ, ဥဒါယိ, ဘိက္ခု ဣမမေဝ ကာယံ ပရိသုဒ္ဓေန စေတသာ ပရိယောဒါတေန ဖရိတွာ နိသိန္နော ဟောတိ, နာဿ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ကာယဿ ပရိသုဒ္ဓေန စေတသာ ပရိယောဒါတေန အပ္ဖုဋံ ဟောတိ။ တတြ စ ပန မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။

၂၅၂. ‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ ဧဝံ ပဇာနန္တိ – ‘အယံ ခေါ မေ ကာယော ရူဣ စာတုမဟာဘူတိကော မာတာပေတ္တိကသမ္ဘဝေါ ဩဒနကုမ္မာသူပစယော အနိစ္စုစ္ဆာဒနပရိမဒ္ဒနဘေဒနဝိဒ္ဓံသနဓမ္မော; ဣဒဉ္စ ပန မေ ဝိညာဏံ ဧတ္ထ သိတံ ဧတ္ထ ပဋိဗဒ္ဓံ’။ သေယျထာပိ, ဥဒါယိ, မဏိ ဝေဠုရိယော သုဘော ဇာတိမာ အဋ္ဌံသော သုပရိကမ္မကတော အစ္ဆော ဝိပ္ပသန္နော သဗ္ဗာကာရသမ္ပန္နော; တတ္ရိဒံ သုတ္တံ အာဝုတံ နီလံ ဝါ ဣတံ ဝါ လောဟိတံ ဝါ ဩဒါတံ ဝါ ပဏ္ဍုသုတ္တံ ဝါ။ တမေနံ စက္ခုမာ ပုရိသော ဟတ္ထေ ကရိတွာ ပစ္စဝေက္ခေယျ – ‘အယံ ခေါ မဏိ ဝေဠုရိယော သုဘော ဇာတိမာ အဋ္ဌံသော သုပရိကမ္မကတော အစ္ဆော ဝိပ္ပသန္နော သဗ္ဗာကာရသမ္ပန္နော; တတ္ရိဒံ သုတ္တံ အာဝုတံ နီလံ ဝါ ဣတံ ဝါ လောဟိတံ ဝါ ဩဒါတံ ဝါ ပဏ္ဍုသုတ္တံ ဝါ’တိ။ ဧဝမေဝ ခေါ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ ဧဝံ ပဇာနန္တိ – ‘အယံ ခေါ မေ ကာယော ရူဣ စာတုမဟာဘူတိကော မာတာပေတ္တိကသမ္ဘဝေါ ဩဒနကုမ္မာသူပစယော အနိစ္စုစ္ဆာဒနပရိမဒ္ဒနဘေဒနဝိဒ္ဓံသနဓမ္မော; ဣဒဉ္စ ပန မေ ဝိညာဏံ ဧတ္ထ သိတံ ဧတ္ထ ပဋိဗဒ္ဓ’န္တိ။ တတြ စ ပန မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။

၂၅၃. ‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ ဣမမှာ ကာယာ အညံ ကာယံ အဘိနိမ္မိနန္တိ ရူပိံ မနောမယံ သဗ္ဗင်္ဂပစ္စင္ဂိံ အဟီနိန္ဒ္ရိယံ။ သေယျထာပိ, ဥဒါယိ, ပုရိသော မုဉ္ဇမှာ ဤသိကံ ပဗ္ဗာဟေယျ; တဿ ဧဝမဿ – ‘အယံ မုဉ္ဇော, အယံ ဤသိကာ; အညော မုဉ္ဇော, အညာ ဤသိကာ; မုဉ္ဇမှာတွေဝ ဤသိကာ ပဗ္ဗာဠ္ဟာ’တိ။ သေယျထာ ဝါ ပနုဒါယိ, ပုရိသော အသိံ ကောသိယာ ပဗ္ဗာဟေယျ; တဿ ဧဝမဿ – ‘အယံ အသိ, အယံ ကောသိ; အညော အသိ အညာ ကောသိ; ကောသိယာတွေဝ အသိ ပဗ္ဗာဠ္ဟော’တိ။ သေယျထာ ဝါ, ပနုဒါယိ , ပုရိသော အဟိံ ကရဏ္ဍာ ဥဒ္ဓရေယျ; တဿ ဧဝမဿ – ‘အယံ အဟိ, အယံ ကရဏ္ဍော; အညော အဟိ, အညော ကရဏ္ဍော; ကရဏ္ဍာတွေဝ အဟိ ဥဗ္ဘတော’တိ။ ဧဝမေဝ ခေါ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ ဣမမှာ ကာယာ အညံ ကာယံ အဘိနိမ္မိနန္တိ ရူပိံ မနောမယံ သဗ္ဗင်္ဂပစ္စင္ဂိံ အဟီနိန္ဒ္ရိယံ။ တတြ စ ပန မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။

၂၅၄. ‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ အနေကဝိဟိတံ ဣဒ္ဓိဝိဓံ ပစ္စနုဘောန္တိ – ဧကောပိ ဟုတွာ ဗဟုဓါ ဟောန္တိ, ဗဟုဓါပိ ဟုတွာ ဧကော ဟောတိ; အာဝိဘာဝံ, တိရောဘာဝံ; တိရောကုဋ္ဋံ တိရောပါကာရံ တိရောပဗ္ဗတံ အသဇ္ဇမာနာ ဂစ္ဆန္တိ, သေယျထာပိ အာကာသေ; ပထဝိယာပိ ဥမ္မုဇ္ဇနိမုဇ္ဇံ ကရောန္တိ, သေယျထာပိ ဥဒကေ; ဥဒကေပိ အဘိဇ္ဇမာနေ [အဘိဇ္ဇမာနာ (က.)] ဂစ္ဆန္တိ, သေယျထာပိ ပထဝိယံ; အာကာသေပိ ပလ္လင်္ကေန ကမန္တိ, သေယျထာပိ ပက္ခီ သကုဏော; ဣမေပိ စန္ဒိမသူရိယေ ဧဝံမဟိဒ္ဓိကေ ဧဝံမဟာနုဘာဝေ ပါဏိနာ ပရိမသန္တိ ပရိမဇ္ဇန္တိ, ယာဝ ဗြဟ္မလောကာပိ ကာယေန ဝသံ ဝတ္တေန္တိ။ သေယျထာပိ, ဥဒါယိ, ဒက္ခော ကုမ္ဘကာရော ဝါ ကုမ္ဘကာရန္တေဝါသီ ဝါ သုပရိကမ္မကတာယ မတ္တိကာယ ယံ ယဒေဝ ဘာဇနဝိကတိံ အာကင်္ခေယျ တံ တဒေဝ ကရေယျ အဘိနိပ္ဖာဒေယျ; သေယျထာ ဝါ ပနုဒါယိ, ဒက္ခော ဒန္တကာရော ဝါ ဒန္တကာရန္တေဝါသီ ဝါ သုပရိကမ္မကတသ္မိံ ဒန္တသ္မိံ ယံ ယဒေဝ ဒန္တဝိကတိံ အာကင်္ခေယျ တံ တဒေဝ ကရေယျ အဘိနိပ္ဖာဒေယျ; သေယျထာ ဝါ ပနုဒါယိ, ဒက္ခော သုဝဏ္ဏကာရော ဝါ သုဝဏ္ဏကာရန္တေဝါသီ ဝါ သုပရိကမ္မကတသ္မိံ သုဝဏ္ဏသ္မိံ ယံ ယဒေဝ သုဝဏ္ဏဝိကတိံ အာကင်္ခေယျ တံ တဒေဝ ကရေယျ အဘိနိပ္ဖာဒေယျ။ ဧဝမေဝ ခေါ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ အနေကဝိဟိတံ ဣဒ္ဓိဝိဓံ ပစ္စနုဘောန္တိ – ဧကောပိ ဟုတွာ ဗဟုဓါ ဟောန္တိ, ဗဟုဓါပိ ဟုတွာ ဧကော ဟောတိ; အာဝိဘာဝံ, တိရောဘာဝံ; တိရောကုဋ္ဋံ တိရောပါကာရံ တိရောပဗ္ဗတံ အသဇ္ဇမာနာ ဂစ္ဆန္တိ, သေယျထာပိ အာကာသေ; ပထဝိယာပိ ဥမ္မုဇ္ဇနိမုဇ္ဇံ ကရောန္တိ, သေယျထာပိ ဥဒကေ; ဥဒကေပိ အဘိဇ္ဇမာနေ ဂစ္ဆန္တိ , သေယျထာပိ ပထဝိယံ; အာကာသေပိ ပလ္လင်္ကေန ကမန္တိ, သေယျထာပိ ပက္ခီ သကုဏော; ဣမေပိ စန္ဒိမသူရိယေ ဧဝံမဟိဒ္ဓိကေ ဧဝံမဟာနုဘာဝေ ပါဏိနာ ပရိမသန္တိ ပရိမဇ္ဇန္တိ, ယာဝ ဗြဟ္မလောကာပိ ကာယေန ဝသံ ဝတ္တေန္တိ။ တတြ စ ပန မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။

၂၅၅. ‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ ဒိဗ္ဗာယ သောတဓါတုယာ ဝိသုဒ္ဓါယ အတိက္ကန္တမာနုသိကာယ ဥဘော သဒ္ဒေ သုဏန္တိ – ဒိဗ္ဗေ စ မာနုသေ စ, ယေ ဒူရေ သန္တိကေ စ။ သေယျထာပိ, ဥဒါယိ, ဗလဝါ သင်္ခဓမော အပ္ပကသိရေနေဝ စာတုဒ္ဒိသာ ဝိညာပေယျ; ဧဝမေဝ ခေါ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ ဒိဗ္ဗာယ သောတဓါတုယာ ဝိသုဒ္ဓါယ အတိက္ကန္တမာနုသိကာယ ဥဘော သဒ္ဒေ သုဏန္တိ – ဒိဗ္ဗေ စ မာနုသေ စ, ယေ ဒူရေ သန္တိကေ စ။ တတြ စ ပန မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။

၂၅၆. ‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနန္တိ – သရာဂံ ဝါ စိတ္တံ ‘သရာဂံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနန္တိ, ဝီတရာဂံ ဝါ စိတ္တံ ‘ဝီတရာဂံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနန္တိ; သဒေါသံ ဝါ စိတ္တံ ‘သဒေါသံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနန္တိ, ဝီတဒေါသံ ဝါ စိတ္တံ ‘ဝီတဒေါသံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနန္တိ; သမောဟံ ဝါ စိတ္တံ ‘သမောဟံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနန္တိ, ဝီတမောဟံ ဝါ စိတ္တံ ‘ဝီတမောဟံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနန္တိ; သံခိတ္တံ ဝါ စိတ္တံ ‘သင္ခိတ္တံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနန္တိ, ဝိက္ခိတ္တံ ဝါ စိတ္တံ ‘ဝိက္ခိတ္တံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနန္တိ; မဟဂ္ဂတံ ဝါ စိတ္တံ ‘မဟဂ္ဂတံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနန္တိ, အမဟဂ္ဂတံ ဝါ စိတ္တံ ‘အမဟဂ္ဂတံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနန္တိ; သဥတ္တရံ ဝါ စိတ္တံ ‘သဥတ္တရံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနန္တိ, အနုတ္တရံ ဝါ စိတ္တံ ‘အနုတ္တရံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနန္တိ; သမာဟိတံ ဝါ စိတ္တံ ‘သမာဟိတံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနန္တိ, အသမာဟိတံ ဝါ စိတ္တံ ‘အသမာဟိတံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနန္တိ; ဝိမုတ္တံ ဝါ စိတ္တံ ‘ဝိမုတ္တံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနန္တိ, အဝိမုတ္တံ ဝါ စိတ္တံ ‘အဝိမုတ္တံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနန္တိ။ သေယျထာပိ, ဥဒါယိ, ဣတ္ထီ ဝါ ပုရိသော ဝါ ဒဟရော ယုဝါ မဏ္ဍနကဇာတိကော အာဒါသေ ဝါ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အစ္ဆေ ဝါ ဥဒကပတ္တေ သကံ မုခနိမိတ္တံ ပစ္စဝေက္ခမာနော သကဏိကံ ဝါ ‘သကဏိက’န္တိ [သကဏိကင်္ဂံ ဝါ သကဏိကင်္ဂန္တိ (သီ.)] ဇာနေယျ , အကဏိကံ ဝါ ‘အကဏိက’န္တိ [အကဏိကင်္ဂံ ဝါ အကဏိကင်္ဂန္တိ (သီ.)] ဇာနေယျ; ဧဝမေဝ ခေါ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနန္တိ – သရာဂံ ဝါ စိတ္တံ ‘သရာဂံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနန္တိ, ဝီတရာဂံ ဝါ စိတ္တံ။ပေ.။ သဒေါသံ ဝါ စိတ္တံ။ ဝီတဒေါသံ ဝါ စိတ္တံ။ သမောဟံ ဝါ စိတ္တံ။ ဝီတမောဟံ ဝါ စိတ္တံ။ သင္ခိတ္တံ ဝါ စိတ္တံ။ ဝိက္ခိတ္တံ ဝါ စိတ္တံ။ မဟဂ္ဂတံ ဝါ စိတ္တံ။ အမဟဂ္ဂတံ ဝါ စိတ္တံ။ သဥတ္တရံ ဝါ စိတ္တံ။ အနုတ္တရံ ဝါ စိတ္တံ။ သမာဟိတံ ဝါ စိတ္တံ။ အသမာဟိတံ ဝါ စိတ္တံ။ ဝိမုတ္တံ ဝါ စိတ္တံ။ အဝိမုတ္တံ ဝါ စိတ္တံ ‘အဝိမုတ္တံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနန္တိ။ တတြ စ ပန မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။

၂၅၇. ‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရန္တိ, သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော တိဿောပိ ဇာတိယော စတဿောပိ ဇာတိယော ပဉ္စပိ ဇာတိယော ဒသပိ ဇာတိယော ဝီသမ္ပိ ဇာတိယော တိံသမ္ပိ ဇာတိယော စတ္တာလီသမ္ပိ ဇာတိယော ပညာသမ္ပိ ဇာတိယော ဇာတိသတမ္ပိ ဇာတိသဟဿမ္ပိ ဇာတိသတသဟဿမ္ပိ, အနေကေပိ သံဝဋ္ဋကပ္ပေ အနေကေပိ ဝိဝဋ္ဋကပ္ပေ အနေကေပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋကပ္ပေ – ‘အမုတြာသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂေါတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော အမုတြ ဥဒပါဒိံ; တတြာပါသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂေါတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော ဣဓူပပန္နော’တိ။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ။ သေယျထာပိ, ဥဒါယိ, ပုရိသော သကမှာ ဂါမာ အညံ ဂါမံ ဂစ္ဆေယျ, တမှာပိ ဂါမာ အညံ ဂါမံ ဂစ္ဆေယျ; သော တမှာ ဂါမာ သကံယေဝ ဂါမံ ပစ္စာဂစ္ဆေယျ; တဿ ဧဝမဿ – ‘အဟံ ခေါ သကမှာ ဂါမာ အညံ ဂါမံ အဂစ္ဆိံ, တတြ ဧဝံ အဋ္ဌာသိံ ဧဝံ နိသီဒိံ ဧဝံ အဘာသိံ ဧဝံ တုဏှီ အဟောသိံ; တမှာပိ ဂါမာ အမုံ ဂါမံ အဂစ္ဆိံ, တတြာပိ ဧဝံ အဋ္ဌာသိံ ဧဝံ နိသီဒိံ ဧဝံ အဘာသိံ ဧဝံ တုဏှီ အဟောသိံ, သောမှိ တမှာ ဂါမာ သကံယေဝ ဂါမံ ပစ္စာဂတော’တိ။ ဧဝမေဝ ခေါ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရန္တိ, သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ။ပေ.။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရန္တိ။ တတြ စ ပန မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။

၂၅၈. ‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿန္တိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနန္တိ – ‘ဣမေ ဝတ ဘောန္တော သတ္တာ ကာယဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ မနောဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ ဥပဝါဒကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနာ, တေ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပန္နာ; ဣမေ ဝါ ပန ဘောန္တော သတ္တာ ကာယသုစရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီသုစရိတေန သမန္နာဂတာ မနောသုစရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ အနုပဝါဒကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနာ, တေ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပန္နာ’တိ။ ဣတိ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿန္တိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနန္တိ။ သေယျထာပိ, ဥဒါယိ, ဒွေ အဂါရာ သဒွါရာ [သန္နဒွါရာ (က.)]။ တတြ စက္ခုမာ ပုရိသော မဇ္ဈေ ဌိတော ပဿေယျ မနုဿေ ဂေဟံ ပဝိသန္တေပိ နိက္ခမန္တေပိ အနုစင်္ကမန္တေပိ အနုဝိစရန္တေပိ; ဧဝမေဝ ခေါ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿန္တိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနန္တိ။ပေ.။ တတြ စ ပ မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။

၂၅၉. ‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရန္တိ။ သေယျထာပိ, ဥဒါယိ, ပဗ္ဗတသင်္ခေပေ ဥဒကရဟဒေါ အစ္ဆော ဝိပ္ပသန္နော အနာဝိလော, တတ္ထ စက္ခုမာ ပုရိသော တီရေ ဌိတော ပဿေယျ သိပ္ပိသမ္ဗုကမ္ပိ [သိပ္ပိကသမ္ဗုကမ္ပိ (သျာ. ကံ. က.)] သက္ခရကဌလမ္ပိ မစ္ဆဂုမ္ဗမ္ပိ စရန္တမ္ပိ တိဋ္ဌန္တမ္ပိ။ တဿ ဧဝမဿ – ‘အယံ ခေါ ဥဒကရဟဒေါ အစ္ဆော ဝိပ္ပသန္နော အနာဝိလော, တတ္ရိမေ သိပ္ပိသမ္ဗုကာပိ သက္ခရကဌလာပိ မစ္ဆဂုမ္ဗာပိ စရန္တိပိ တိဋ္ဌန္တိဣ’တိ။ ဧဝမေဝ ခေါ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရန္တိ။ တတြ စ ပန မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။ အယံ ခေါ, ဥဒါယိ, ပဉ္စမော ဓမ္မော ယေန မမ သာဝကာ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တိ။

‘‘ဣမေ ခေါ, ဥဒါယိ, ပဉ္စ ဓမ္မာ ယေဟိ မမံ သာဝကာ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တီ’’တိ။

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနော သကုလုဒါယီ ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ။

မဟာသကုလုဒါယိသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ သတ္တမံ။

၈. သမဏမုဏ္ဍိကသုတ္တံ

၂၆၀. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဥဂ္ဂါဟမာနော ပရိဗ္ဗာဇကော သမဏမုဏ္ဍိကာပုတ္တော [သမဏမဏ္ဍိကာပုတ္တော (သီ. ဣ.)] သမယပ္ပဝါဒကေ တိန္ဒုကာစီရေ ဧကသာလကေ မလ္လိကာယ အာရာမေ ပဋိဝသတိ မဟတိယာ ပရိဗ္ဗာဇကပရိသာယ သဒ္ဓိံ ပဉ္စမတ္တေဟိ ပရိဗ္ဗာဇကသတေဟိ။ အထ ခေါ ပဉ္စကင်္ဂေါ ထပတိ သာဝတ္ထိယာ နိက္ခမိ ဒိဝါ ဒိဝဿ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ။ အထ ခေါ ပဉ္စကင်္ဂဿ ထပတိဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အကာလော ခေါ တာဝ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ; ပဋိသလ္လီနော ဘဂဝါ။ မနောဘာဝနိယာနမ္ပိ ဘိက္ခူနံ အသမယော ဒဿနာယ; ပဋိသလ္လီနာ မနောဘာဝနိယာ ဘိက္ခူ။ ယံနူနာဟံ ယေန သမယပ္ပဝါဒကော တိန္ဒုကာစီရော ဧကသာလကော မလ္လိကာယ အာရာမော ယေန ဥဂ္ဂါဟမာနော ပရိဗ္ဗာဇကော သမဏမုဏ္ဍိကာပုတ္တော တေနုပသင်္ကမေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ ပဉ္စကင်္ဂေါ ထပတိ ယေန သမယပ္ပဝါဒကော တိန္ဒုကာစီရော ဧကသာလကော မလ္လိကာယ အာရာမော ယေန ဥဂ္ဂါဟမာနော ပရိဗ္ဗာဇကော သမဏမုဏ္ဍိကာပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဥဂ္ဂါဟမာနော ပရိဗ္ဗာဇကော သမဏမုဏ္ဍိကာပုတ္တော မဟတိယာ ပရိဗ္ဗာဇကပရိသာယ သဒ္ဓိံ နိသိန္နော ဟောတိ ဥန္နာဒိနိယာ ဥစ္စာသဒ္ဒမဟာသဒ္ဒါယ အနေကဝိဟိတံ တိရစ္ဆာနကထံ ကထေန္တိယာ, သေယျထိဒံ – ရာဇကထံ စောရကထံ မဟာမတ္တကထံ သေနာကထံ ဘယကထံ ယုဒ္ဓကထံ အန္နကထံ ပါနကထံ ဝတ္ထကထံ သယနကထံ မာလာကထံ ဂန္ဓကထံ ဉာတိကထံ ယာနကထံ ဂါမကထံ နိဂမကထံ နဂရကထံ ဇနပဒကထံ ဣတ္ထိကထံ သူရကထံ ဝိသိခါကထံ ကုမ္ဘဋ္ဌာနကထံ ပုဗ္ဗပေတကထံ နာနတ္တကထံ လောကက္ခာယိကံ သမုဒ္ဒက္ခာယိကံ ဣတိဘဝါဘဝကထံ ဣတိ ဝါ။

အဒ္ဒသာ ခေါ ဥဂ္ဂါဟမာနော ပရိဗ္ဗာဇကော သမဏမုဏ္ဍိကာပုတ္တော ပဉ္စကင်္ဂံ ထပတိံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန သကံ ပရိသံ သဏ္ဌာပေသိ – ‘‘အပ္ပသဒ္ဒါ ဘောန္တော ဟောန္တု, မာ ဘောန္တော သဒ္ဒမကတ္ထ; အယံ သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကော အာဂစ္ဆတိ ပဉ္စကင်္ဂေါ ထပတိ။ ယာဝတာ ခေါ ပန သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကာ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ သာဝတ္ထိယံ ပဋိဝသန္တိ အယံ တေသံ အညတရော ပဉ္စကင်္ဂေါ ထပတိ။ အပ္ပသဒ္ဒကာမာ ခေါ ပန တေ အာယသ္မန္တော အပ္ပသဒ္ဒဝိနီတာ အပ္ပသဒ္ဒဿ ဝဏ္ဏဝါဒိနော; အပ္ပေဝ နာမ အပ္ပသဒ္ဒံ ပရိသံ ဝိဒိတွာ ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗံ မညေယျာ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ပရိဗ္ဗာဇကာ တုဏှီ အဟေသုံ။

၂၆၁. အထ ခေါ ပဉ္စကင်္ဂေါ ထပတိ ယေန ဥဂ္ဂါဟမာနော ပရိဗ္ဗာဇကော သမဏမုဏ္ဍိကာပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဥဂ္ဂါဟမာနေန ပရိဗ္ဗာဇကေန သမဏမုဏ္ဍိကာပုတ္တေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ပဉ္စကင်္ဂံ ထပတိံ ဥဂ္ဂါဟမာနော ပရိဗ္ဗာဇကော သမဏမုဏ္ဍိကာပုတ္တော ဧတဒဝေါစ – ‘‘စတူဟိ ခေါ အဟံ, ဂဟပတိ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတံ ပုရိသပုဂ္ဂလံ ပညပေမိ သမ္ပန္နကုသလံ ပရမကုသလံ ဥတ္တမပတ္တိပတ္တံ သမဏံ အယောဇ္ဈံ။ ကတမေဟိ စတူဟိ? ဣဓ, ဂဟပတိ, န ကာယေန ပါပကမ္မံ ကရောတိ, န ပါပကံ ဝါစံ ဘာသတိ, န ပါပကံ သင်္ကပ္ပံ သင်္ကပ္ပေတိ, န ပါပကံ အာဇီဝံ အာဇီဝတိ – ဣမေဟိ ခေါ အဟံ, ဂဟပတိ, စတူဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတံ ပုရိသပုဂ္ဂလံ ပညပေမိ သမ္ပန္နကုသလံ ပရမကုသလံ ဥတ္တမပတ္တိပတ္တံ သမဏံ အယောဇ္ဈ’’န္တိ။

အထ ခေါ ပဉ္စကင်္ဂေါ ထပတိ ဥဂ္ဂါဟမာနဿ ပရိဗ္ဗာဇကဿ သမဏမုဏ္ဍိကာပုတ္တဿ ဘာသိတံ နေဝ အဘိနန္ဒိ နပ္ပဋိက္ကောသိ။ အနဘိနန္ဒိတွာ အပ္ပဋိက္ကောသိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ – ‘‘ဘဂဝတော သန္တိကေ ဧတဿ ဘာသိတဿ အတ္ထံ အာဇာနိဿာမီ’’တိ။ အထ ခေါ ပဉ္စကင်္ဂေါ ထပတိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ပဉ္စကင်္ဂေါ ထပတိ ယာဝတကော အဟောသိ ဥဂ္ဂါဟမာနေန ပရိဗ္ဗာဇကေန သမဏမုဏ္ဍိကာပုတ္တေန သဒ္ဓိံ ကထာသလ္လာပေါ တံ သဗ္ဗံ ဘဂဝတော အာရောစေသိ။

၂၆၂. ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘဂဝါ ပဉ္စကင်္ဂံ ထပတိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧဝံ သန္တေ ခေါ, ထပတိ, ဒဟရော ကုမာရော မန္ဒော ဥတ္တာနသေယျကော သမ္ပန္နကုသလော ဘဝိဿတိ ပရမကုသလော ဥတ္တမပတ္တိပတ္တော သမဏော အယောဇ္ဈော, ယထာ ဥဂ္ဂါဟမာနဿ ပရိဗ္ဗာဇကဿ သမဏမုဏ္ဍိကာပုတ္တဿ ဝစနံ။ ဒဟရဿ ဟိ, ထပတိ, ကုမာရဿ မန္ဒဿ ဥတ္တာနသေယျကဿ ကာယောတိပိ န ဟောတိ, ကုတော ပန ကာယေန ပါပကမ္မံ ကရိဿတိ, အညတြ ဖန္ဒိတမတ္တာ! ဒဟရဿ ဟိ, ထပတိ, ကုမာရဿ မန္ဒဿ ဥတ္တာနသေယျကဿ ဝါစာတိပိ န ဟောတိ, ကုတော ပန ပါပကံ ဝါစံ ဘာသိဿတိ, အညတြ ရောဒိတမတ္တာ ! ဒဟရဿ ဟိ, ထပတိ, ကုမာရဿ မန္ဒဿ ဥတ္တာနသေယျကဿ သင်္ကပ္ပောတိပိ န ဟောတိ, ကုတော ပန ပါပကံ သင်္ကပ္ပံ သင်္ကပ္ပိဿတိ, အညတြ ဝိကူဇိတမတ္တာ [ဝိကုဇ္ဇိတမတ္တာ (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)]! ဒဟရဿ ဟိ, ထပတိ, ကုမာရဿ မန္ဒဿ ဥတ္တာနသေယျကဿ အာဇီဝေါတိပိ န ဟောတိ, ကုတော ပန ပါပကံ အာဇီဝံ အာဇီဝိဿတိ, အညတြ မာတုထညာ! ဧဝံ သန္တေ ခေါ, ထပတိ, ဒဟရော ကုမာရော မန္ဒော ဥတ္တာနသေယျကော သမ္ပန္နကုသလော ဘဝိဿတိ ပရမကုသလော ဥတ္တမပတ္တိပတ္တော သမဏော အယောဇ္ဈော, ယထာ ဥဂ္ဂါဟမာနဿ ပရိဗ္ဗာဇကဿ သမဏမုဏ္ဍိကာပုတ္တဿ ဝစနံ။

၂၆၃. ‘‘စတူဟိ ခေါ အဟံ, ထပတိ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတံ ပုရိသပုဂ္ဂလံ ပညပေမိ န စေဝ သမ္ပန္နကုသလံ န ပရမကုသလံ န ဥတ္တမပတ္တိပတ္တံ သမဏံ အယောဇ္ဈံ, အပိ စိမံ ဒဟရံ ကုမာရံ မန္ဒံ ဥတ္တာနသေယျကံ သမဓိဂယှ တိဋ္ဌတိ။ ကတမေဟိ စတူဟိ? ဣဓ, ထပတိ, န ကာယေန ပါပကမ္မံ ကရောတိ, န ပါပကံ ဝါစံ ဘာသတိ, န ပါပကံ သင်္ကပ္ပံ သင်္ကပ္ပေတိ, န ပါပကံ အာဇီဝံ အာဇီဝတိ – ဣမေဟိ ခေါ အဟံ, ထပတိ, စတူဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတံ ပုရိသပုဂ္ဂလံ ပညပေမိ န စေဝ သမ္ပန္နကုသလံ န ပရမကုသလံ န ဥတ္တမပတ္တိပတ္တံ သမဏံ အယောဇ္ဈံ, အပိ စိမံ ဒဟရံ ကုမာရံ မန္ဒံ ဥတ္တာနသေယျကံ သမဓိဂယှ တိဋ္ဌတိ။

‘‘ဒသဟိ ခေါ အဟံ, ထပတိ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတံ ပုရိသပုဂ္ဂလံ ပညပေမိ သမ္ပန္နကုသလံ ပရမကုသလံ ဥတ္တမပတ္တိပတ္တံ သမဏံ အယောဇ္ဈံ။ ဣမေ အကုသလာ သီလာ; တမဟံ [ကဟံ (သီ.), တဟံ (ဣ.)], ထပတိ, ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမိ။ ဣတောသမုဋ္ဌာနာ အကုသလာ သီလာ; တမဟံ, ထပတိ, ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမိ။ ဣဓ အကုသလာ သီလာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ; တမဟံ, ထပတိ, ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမိ။ ဧဝံ ပဋိပန္နော အကုသလာနံ သီလာနံ နိရောဓါယ ပဋိပန္နော ဟောတိ; တမဟံ, ထပတိ, ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမိ။

‘‘ဣမေ ကုသလာ သီလာ; တမဟံ, ထပတိ, ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမိ။ ဣတောသမုဋ္ဌာနာ ကုသလာ သီလာ; တမဟံ, ထပတိ, ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမိ။ ဣဓ ကုသလာ သီလာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ; တမဟံ, ထပတိ, ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမိ။ ဧဝံ ပဋိပန္နော ကုသလာနံ သီလာနံ နိရောဓါယ ပဋိပန္နော ဟောတိ; တမဟံ, ထပတိ, ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမိ။

‘‘ဣမေ အကုသလာ သင်္ကပ္ပါ; တမဟံ, ထပတိ, ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမိ။ ဣတောသမုဋ္ဌာနာ အကုသလာ သင်္ကပ္ပါ ; တမဟံ, ထပတိ, ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမိ။ ဣဓ အကုသလာ သင်္ကပ္ပါ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ; တမဟံ, ထပတိ, ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမိ။ ဧဝံ ပဋိပန္နော အကုသလာနံ သင်္ကပ္ပါနံ နိရောဓါယ ပဋိပန္နော ဟောတိ; တမဟံ, ထပတိ, ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမိ။

‘‘ဣမေ ကုသလာ သင်္ကပ္ပါ; တမဟံ, ထပတိ, ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမိ။ ဣတောသမုဋ္ဌာနာ ကုသလာ သင်္ကပ္ပါ ; တမဟံ, ထပတိ, ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမိ။ ဣဓ ကုသလာ သင်္ကပ္ပါ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ; တမဟံ, ထပတိ, ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမိ။ ဧဝံ ပဋိပန္နော ကုသလာနံ သင်္ကပ္ပါနံ နိရောဓါယ ပဋိပန္နော ဟောတိ; တမဟံ, ထပတိ, ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမိ။

၂၆၄. ‘‘ကတမေ စ, ထပတိ, အကုသလာ သီလာ? အကုသလံ ကာယကမ္မံ, အကုသလံ ဝစီကမ္မံ, ပါပကော အာဇီဝေါ – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ထပတိ, အကုသလာ သီလာ။

‘‘ဣမေ စ, ထပတိ, အကုသလာ သီလာ ကိံသမုဋ္ဌာနာ? သမုဋ္ဌာနမ္ပိ နေသံ ဝုတ္တံ။ ‘စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ’တိဿ ဝစနီယံ။ ကတမံ စိတ္တံ? စိတ္တမ္ပိ ဟိ ဗဟုံ အနေကဝိဓံ နာနပ္ပကာရကံ။ ယံ စိတ္တံ သရာဂံ သဒေါသံ သမောဟံ, ဣတောသမုဋ္ဌာနာ အကုသလာ သီလာ။

‘‘ဣမေ စ, ထပတိ, အကုသလာ သီလာ ကုဟိံ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ? နိရောဓေါပိ နေသံ ဝုတ္တော။ ဣဓ, ထပတိ, ဘိက္ခု ကာယဒုစ္စရိတံ ပဟာယ ကာယသုစရိတံ ဘာဝေတိ, ဝစီဒုစ္စရိတံ ပဟာယ ဝစီသုစရိတံ ဘာဝေတိ, မနောဒုစ္စရိတံ ပဟာယ မနောသုစရိတံ ဘာဝေတိ, မိစ္ဆာဇီဝံ ပဟာယ သမ္မာဇီဝေန ဇီဝိတံ ကပ္ပေတိ – ဧတ္ထေတေ အကုသလာ သီလာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ။

‘‘ကထံ ပဋိပန္နော, ထပတိ, အကုသလာနံ သီလာနံ နိရောဓါယ ပဋိပန္နော ဟောတိ? ဣဓ, ထပတိ, ဘိက္ခု အနုပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အနုပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ; ဥပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ; အနုပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ; ဥပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ။ ဧဝံ ပဋိပန္နော ခေါ, ထပတိ, အကုသလာနံ သီလာနံ နိရောဓါယ ပဋိပန္နော ဟောတိ။

၂၆၅. ‘‘ကတမေ စ, ထပတိ, ကုသလာ သီလာ? ကုသလံ ကာယကမ္မံ, ကုသလံ ဝစီကမ္မံ, အာဇီဝပရိသုဒ္ဓမ္ပိ ခေါ အဟံ, ထပတိ, သီလသ္မိံ ဝဒါမိ။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ထပတိ, ကုသလာ သီလာ။

‘‘ဣမေ စ, ထပတိ, ကုသလာ သီလာ ကိံသမုဋ္ဌာနာ? သမုဋ္ဌာနမ္ပိ နေသံ ဝုတ္တံ။ ‘စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ’တိဿ ဝစနီယံ။ ကတမံ စိတ္တံ? စိတ္တမ္ပိ ဟိ ဗဟုံ အနေကဝိဓံ နာနပ္ပကာရကံ။ ယံ စိတ္တံ ဝီတရာဂံ ဝီတဒေါသံ ဝီတမောဟံ, ဣတောသမုဋ္ဌာနာ ကုသလာ သီလာ။

‘‘ဣမေ စ, ထပတိ, ကုသလာ သီလာ ကုဟိံ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ? နိရောဓေါပိ နေသံ ဝုတ္တော။ ဣဓ, ထပတိ, ဘိက္ခု သီလဝါ ဟောတိ နော စ သီလမယော, တဉ္စ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ; ယတ္ထဿ တေ ကုသလာ သီလာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ။

‘‘ကထံ ပဋိပန္နော စ, ထပတိ, ကုသလာနံ သီလာနံ နိရောဓါယ ပဋိပန္နော ဟောတိ? ဣဓ, ထပတိ, ဘိက္ခု အနုပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အနုပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ ; ဥပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ။ပေ.။ အနုပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒါယ။ပေ.။ ဥပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ။ ဧဝံ ပဋိပန္နော ခေါ, ထပတိ, ကုသလာနံ သီလာနံ နိရောဓါယ ပဋိပန္နော ဟောတိ။

၂၆၆. ‘‘ကတမေ စ, ထပတိ, အကုသလာ သင်္ကပ္ပါ? ကာမသင်္ကပ္ပော, ဗျာပါဒသင်္ကပ္ပော, ဝိဟိံသာသင်္ကပ္ပော – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ထပတိ, အကုသလာ သင်္ကပ္ပါ။

‘‘ဣမေ စ, ထပတိ, အကုသလာ သင်္ကပ္ပါ ကိံသမုဋ္ဌာနာ? သမုဋ္ဌာနမ္ပိ နေသံ ဝုတ္တံ။ ‘သညာသမုဋ္ဌာနာ’တိဿ ဝစနီယံ။ ကတမာ သညာ? သညာပိ ဟိ ဗဟူ အနေကဝိဓါ နာနပ္ပကာရကာ။ ကာမသညာ, ဗျာပါဒသညာ, ဝိဟိံသာသညာ – ဣတောသမုဋ္ဌာနာ အကုသလာ သင်္ကပ္ပါ။

‘‘ဣမေ စ, ထပတိ, အကုသလာ သင်္ကပ္ပါ ကုဟိံ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ? နိရောဓေါပိ နေသံ ဝုတ္တော။ ဣဓ, ထပတိ, ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ; ဧတ္ထေတေ အကုသလာ သင်္ကပ္ပါ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ။

‘‘ကထံ ပဋိပန္နော စ, ထပတိ, အကုသလာနံ သင်္ကပ္ပါနံ နိရောဓါယ ပဋိပန္နော ဟောတိ? ဣဓ, ထပတိ, ဘိက္ခု အနုပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အနုပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ; ဥပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ။ပေ.။ အနုပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒါယ။ပေ.။ ဥပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ။ ဧဝံ ပဋိပန္နော ခေါ, ထပတိ, အကုသလာနံ သင်္ကပ္ပါနံ နိရောဓါယ ပဋိပန္နော ဟောတိ။

၂၆၇. ‘‘ကတမေ စ, ထပတိ, ကုသလာ သင်္ကပ္ပါ? နေက္ခမ္မသင်္ကပ္ပော, အဗျာပါဒသင်္ကပ္ပော, အဝိဟိံသာသင်္ကပ္ပော – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ထပတိ, ကုသလာ သင်္ကပ္ပါ။

‘‘ဣမေ စ, ထပတိ, ကုသလာ သင်္ကပ္ပါ ကိံသမုဋ္ဌာနာ? သမုဋ္ဌာနမ္ပိ နေသံ ဝုတ္တံ။ ‘သညာသမုဋ္ဌာနာ’တိဿ ဝစနီယံ။ ကတမာ သညာ? သညာပိ ဟိ ဗဟူ အနေကဝိဓါ နာနပ္ပကာရကာ။ နေက္ခမ္မသညာ, အဗျာပါဒသညာ, အဝိဟိံသာသညာ – ဣတောသမုဋ္ဌာနာ ကုသလာ သင်္ကပ္ပါ။

‘‘ဣမေ စ, ထပတိ, ကုသလာ သင်္ကပ္ပါ ကုဟိံ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ? နိရောဓေါပိ နေသံ ဝုတ္တော။ ဣဓ, ထပတိ, ဘိက္ခု ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ။ပေ.။ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ; ဧတ္ထေတေ ကုသလာ သင်္ကပ္ပါ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ။

‘‘ကထံ ပဋိပန္နော စ, ထပတိ, ကုသလာနံ သင်္ကပ္ပါနံ နိရောဓါယ ပဋိပန္နော ဟောတိ? ဣဓ, ထပတိ, ဘိက္ခု အနုပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အနုပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ; ဥပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ။ပေ.။ အနုပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒါယ။ပေ.။ ဥပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ။ ဧဝံ ပဋိပန္နော ခေါ, ထပတိ, ကုသလာနံ သင်္ကပ္ပါနံ နိရောဓါယ ပဋိပန္နော ဟောတိ။

၂၆၈. ‘‘ကတမေဟိ စာဟံ, ထပတိ, ဒသဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတံ ပုရိသပုဂ္ဂလံ ပညပေမိ သမ္ပန္နကုသလံ ပရမကုသလံ ဥတ္တမပတ္တိပတ္တံ သမဏံ အယောဇ္ဈံ? ဣဓ, ထပတိ, ဘိက္ခု အသေခါယ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခေန သမ္မာသင်္ကပ္ပေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခါယ သမ္မာဝါစာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခေန သမ္မာကမ္မန္တေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခေန သမ္မာအာဇီဝေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခေန သမ္မာဝါယာမေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခါယ သမ္မာသတိယာ သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခေန သမ္မာသမာဓိနာ သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခေန သမ္မာဉာဏေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခါယ သမ္မာဝိမုတ္တိယာ သမန္နာဂတော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ အဟံ, ထပတိ, ဒသဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတံ ပုရိသပုဂ္ဂလံ ပညပေမိ သမ္ပန္နကုသလံ ပရမကုသလံ ဥတ္တမပတ္တိပတ္တံ သမဏံ အယောဇ္ဈ’’န္တိ။

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနော ပဉ္စကင်္ဂေါ ထပတိ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ။

သမဏမုဏ္ဍိကသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ အဋ္ဌမံ။

၉. စူဠသကုလုဒါယိသုတ္တံ

၂၆၉. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သကုလုဒါယီ ပရိဗ္ဗာဇကော မောရနိဝါပေ ပရိဗ္ဗာဇကာရာမေ ပဋိဝသတိ မဟတိယာ ပရိဗ္ဗာဇကပရိသာယ သဒ္ဓိံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ရာဇဂဟံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘အတိပ္ပဂေါ ခေါ တာဝ ရာဇဂဟေ ပိဏ္ဍာယ စရိတုံ။ ယံနူနာဟံ ယေန မောရနိဝါပေါ ပရိဗ္ဗာဇကာရာမော ယေန သကုလုဒါယီ ပရိဗ္ဗာဇကော တေနုပသင်္ကမေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ယေန မောရနိဝါပေါ ပရိဗ္ဗာဇကာရာမော တေနုပသင်္ကမိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန သကုလုဒါယီ ပရိဗ္ဗာဇကော မဟတိယာ ပရိဗ္ဗာဇကပရိသာယ သဒ္ဓိံ နိသိန္နော ဟောတိ ဥန္နာဒိနိယာ ဥစ္စာသဒ္ဒမဟာသဒ္ဒါယ အနေကဝိဟိတံ တိရစ္ဆာနကထံ ကထေန္တိယာ, သေယျထိဒံ – ရာဇကထံ စောရကထံ မဟာမတ္တကထံ သေနာကထံ ဘယကထံ ယုဒ္ဓကထံ အန္နကထံ ပါနကထံ ဝတ္ထကထံ သယနကထံ မာလာကထံ ဂန္ဓကထံ ဉာတိကထံ ယာနကထံ ဂါမကထံ နိဂမကထံ နဂရကထံ ဇနပဒကထံ ဣတ္ထိကထံ သူရကထံ ဝိသိခါကထံ ကုမ္ဘဋ္ဌာနကထံ ပုဗ္ဗပေတကထံ နာနတ္တကထံ လောကက္ခာယိကံ သမုဒ္ဒက္ခာယိကံ ဣတိဘဝါဘဝကထံ ဣတိ ဝါ။ အဒ္ဒသာ ခေါ သကုလုဒါယီ ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန သကံ ပရိသံ သဏ္ဌာပေသိ – ‘‘အပ္ပသဒ္ဒါ ဘောန္တော ဟောန္တု, မာ ဘောန္တော သဒ္ဒမကတ္ထ။ အယံ သမဏော ဂေါတမော အာဂစ္ဆတိ; အပ္ပသဒ္ဒကာမော ခေါ ပန သော အာယသ္မာ အပ္ပသဒ္ဒဿ ဝဏ္ဏဝါဒီ။ အပ္ပေဝ နာမ အပ္ပသဒ္ဒံ ပရိသံ ဝိဒိတွာ ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗံ မညေယျာ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ပရိဗ္ဗာဇကာ တုဏှီ အဟေသုံ ။

၂၇၀. အထ ခေါ ဘဂဝါ ယေန သကုလုဒါယီ ပရိဗ္ဗာဇကော တေနုပသင်္ကမိ။ အထ ခေါ သကုလုဒါယီ ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧတု ခေါ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ။ သွာဂတံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော။ စိရဿံ ခေါ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဣမံ ပရိယာယမကာသိ ယဒိဒံ ဣဓါဂမနာယ။ နိသီဒတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ; ဣဒမာသနံ ပညတ္တ’’န္တိ။ နိသီဒိ ဘဂဝါ ပညတ္တေ အာသနေ။ သကုလုဒါယီပိ ခေါ ပရိဗ္ဗာဇကော အညတရံ နီစံ အာသနံ ဂဟေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ သကုလုဒါယိံ ပရိဗ္ဗာဇကံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဥဒါယိ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ, ကာ စ ပန ဝေါ အန္တရာကထာ ဝိပ္ပကတာ’’တိ? ‘‘တိဋ္ဌတေသာ, ဘန္တေ, ကထာ ယာယ မယံ ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ။ နေသာ, ဘန္တေ, ကထာ ဘဂဝတော ဒုလ္လဘာ ဘဝိဿတိ ပစ္ဆာပိ သဝနာယ။ ယဒါဟံ, ဘန္တေ, ဣမံ ပရိသံ အနုပသင်္ကန္တော ဟောမိ အထာယံ ပရိသာ အနေကဝိဟိတံ တိရစ္ဆာနကထံ ကထေန္တီ နိသိန္နာ ဟောတိ; ယဒါ စ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဣမံ ပရိသံ ဥပသင်္ကန္တော ဟောမိ အထာယံ ပရိသာ မမညေဝ မုခံ ဥလ္လောကေန္တီ နိသိန္နာ ဟောတိ – ‘ယံ နော သမဏော ဥဒါယီ ဓမ္မံ ဘာသိဿတိ တံ [တံ နော (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)] သောဿာမာ’တိ; ယဒါ ပန , ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဣမံ ပရိသံ ဥပသင်္ကန္တော ဟောတိ အထာဟဉ္စေဝ အယဉ္စ ပရိသာ ဘဂဝတော မုခံ ဥလ္လောကေန္တာ [ဩလောကေန္တီ (သျာ. ကံ. က.)] နိသိန္နာ ဟောမ – ‘ယံ နော ဘဂဝါ ဓမ္မံ ဘာသိဿတိ တံ သောဿာမာ’’’တိ။

၂၇၁. ‘‘တေနဟုဒါယိ, တံယေဝေတ္ထ ပဋိဘာတု ယထာ မံ ပဋိဘာသေယျာ’’သိ။ ‘‘ပုရိမာနိ , ဘန္တေ, ဒိဝသာနိ ပုရိမတရာနိ သဗ္ဗညူ သဗ္ဗဒဿာဝီ အပရိသေသံ ဉာဏဒဿနံ ပဋိဇာနမာနော ‘စရတော စ မေ တိဋ္ဌတော စ သုတ္တဿ စ ဇာဂရဿ စ သတတံ သမိတံ ဉာဏဒဿနံ ပစ္စုပဋ္ဌိတ’န္တိ။ သော မယာ [ပစ္စုပဋ္ဌိတ’’န္တိ မယာ (?)] ပုဗ္ဗန္တံ အာရဗ္ဘ ပဉ္ဟံ ပုဋ္ဌော သမာနော အညေနညံ ပဋိစရိ, ဗဟိဒ္ဓါ ကထံ အပနာမေသိ, ကောပဉ္စ ဒေါသဉ္စ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပါတွာကာသိ။ တဿ မယှံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံယေဝ အာရဗ္ဘ သတိ ဥဒပါဒိ – ‘အဟော နူန ဘဂဝါ, အဟော နူန သုဂတော! ယော ဣမေသံ ဓမ္မာနံ သုကုသလော’’’တိ။ ‘‘ကော ပန သော, ဥဒါယိ, သဗ္ဗညူ သဗ္ဗဒဿာဝီ အပရိသေသံ ဉာဏဒဿနံ ပဋိဇာနမာနော ‘စရတော စ မေ တိဋ္ဌတော စ သုတ္တဿ စ ဇာဂရဿ စ သတတံ သမိတံ ဉာဏဒဿနံ ပစ္စုပဋ္ဌိတ’န္တိ, ယော တယာ ပုဗ္ဗန္တံ အာရဗ္ဘ ပဉ္ဟံ ပုဋ္ဌော သမာနော အညေနညံ ပဋိစရိ, ဗဟိဒ္ဓါ ကထံ အပနာမေသိ ကောပဉ္စ ဒေါသဉ္စ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပါတွာကာသီ’’တိ? ‘နိဂဏ္ဌော, ဘန္တေ, နာဋပုတ္တော’တိ။

‘‘ယော ခေါ, ဥဒါယိ, အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရေယျ, သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော။ပေ.။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရေယျ, သော ဝါ မံ ပုဗ္ဗန္တံ အာရဗ္ဘ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆေယျ, တံ ဝါဟံ ပုဗ္ဗန္တံ အာရဗ္ဘ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆေယျံ; သော ဝါ မေ ပုဗ္ဗန္တံ အာရဗ္ဘ ပဉ္ဟဿ ဝေယျာကရဏေန စိတ္တံ အာရာဓေယျ, တဿ ဝါဟံ ပုဗ္ဗန္တံ အာရဗ္ဘ ပဉ္ဟဿ ဝေယျာကရဏေန စိတ္တံ အာရာဓေယျံ။

‘‘ယော [သော (သီ. ဣ.)] ခေါ, ဥဒါယိ, ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿေယျ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနေယျ, သော ဝါ မံ အပရန္တံ အာရဗ္ဘ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆေယျ, တံ ဝါဟံ အပရန္တံ အာရဗ္ဘ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆေယျံ; သော ဝါ မေ အပရန္တံ အာရဗ္ဘ ပဉ္ဟဿ ဝေယျာကရဏေန စိတ္တံ အာရာဓေယျ, တဿ ဝါဟံ အပရန္တံ အာရဗ္ဘ ပဉ္ဟဿ ဝေယျာကရဏေန စိတ္တံ အာရာဓေယျံ။

‘‘အပိ စ, ဥဒါယိ, တိဋ္ဌတု ပုဗ္ဗန္တော, တိဋ္ဌတု အပရန္တော။ ဓမ္မံ တေ ဒေသေဿာမိ – ဣမသ္မိံ သတိ ဣဒံ ဟောတိ, ဣမဿုပ္ပါဒါ ဣဒံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ; ဣမသ္မိံ အသတိ ဣဒံ န ဟောတိ, ဣမဿ နိရောဓါ ဣဒံ နိရုဇ္ဈတီ’’တိ။

‘‘အဟဉှိ, ဘန္တေ, ယာဝတကမ္ပိ မေ ဣမိနာ အတ္တဘာဝေန ပစ္စနုဘူတံ တမ္ပိ နပ္ပဟောမိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနုဿရိတုံ, ကုတော ပနာဟံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရိဿာမိ, သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော။ပေ.။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရိဿာမိ, သေယျထာပိ ဘဂဝါ? အဟဉှိ, ဘန္တေ, ဧတရဟိ ပံသုပိသာစကမ္ပိ န ပဿာမိ, ကုတော ပနာဟံ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿိဿာမိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနိဿာမိ, သေယျထာပိ ဘဂဝါ? ယံ ပန မံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဧဝမာဟ – ‘အပိ စ, ဥဒါယိ, တိဋ္ဌတု ပုဗ္ဗန္တော, တိဋ္ဌတု အပရန္တော; ဓမ္မံ တေ ဒေသေဿာမိ – ဣမသ္မိံ သတိ ဣဒံ ဟောတိ, ဣမဿုပ္ပါဒါ ဣဒံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ; ဣမသ္မိံ အသတိ ဣဒံ န ဟောတိ, ဣမဿ နိရောဓါ ဣဒံ နိရုဇ္ဈတီ’တိ တဉ္စ ပန မေ ဘိယျောသောမတ္တာယ န ပက္ခာယတိ။ အပ္ပေဝ နာမာဟံ, ဘန္တေ, သကေ အာစရိယကေ ဘဂဝတော စိတ္တံ အာရာဓေယျံ ပဉ္ဟဿ ဝေယျာကရဏေနာ’’တိ။

၂၇၂. ‘‘ကိန္တိ ပန တေ, ဥဒါယိ, သကေ အာစရိယကေ ဟောတီ’’တိ? ‘‘အမှာကံ, ဘန္တေ, သကေ အာစရိယကေ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အယံ ပရမော ဝဏ္ဏော, အယံ ပရမော ဝဏ္ဏော’’’တိ။

‘‘ယံ ပန တေ ဧတံ, ဥဒါယိ, သကေ အာစရိယကေ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အယံ ပရမော ဝဏ္ဏော, အယံ ပရမော ဝဏ္ဏော’တိ, ကတမော သော ပရမော ဝဏ္ဏော’’တိ? ‘‘ယသ္မာ, ဘန္တေ, ဝဏ္ဏာ အညော ဝဏ္ဏော ဥတ္တရိတရော ဝါ ပဏီတတရော ဝါ နတ္ထိ သော ပရမော ဝဏ္ဏော’’တိ။

‘‘ကတမော ပန သော ပရမော ဝဏ္ဏော ယသ္မာ ဝဏ္ဏာ အညော ဝဏ္ဏော ဥတ္တရိတရော ဝါ ပဏီတတရော ဝါ နတ္ထီ’’တိ? ‘‘ယသ္မာ , ဘန္တေ, ဝဏ္ဏာ အညော ဝဏ္ဏော ဥတ္တရိတရော ဝါ ပဏီတတရော ဝါ နတ္ထိ သော ပရမော ဝဏ္ဏော’’တိ။

‘‘ဒီဃာပိ ခေါ တေ ဧသာ, ဥဒါယိ, ဖရေယျ – ‘ယသ္မာ, ဘန္တေ, ဝဏ္ဏာ အညော ဝဏ္ဏော ဥတ္တရိတရော ဝါ ပဏီတတရော ဝါ နတ္ထိ သော ပရမော ဝဏ္ဏော’တိ ဝဒေသိ, တဉ္စ ဝဏ္ဏံ န ပညပေသိ။ သေယျထာပိ, ဥဒါယိ, ပုရိသော ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘အဟံ ယာ ဣမသ္မိံ ဇနပဒေ ဇနပဒကလျာဏီ တံ ဣစ္ဆာမိ, တံ ကာမေမီ’တိ။ တမေနံ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘အမ္ဘော ပုရိသ, ယံ တွံ ဇနပဒကလျာဏိံ ဣစ္ဆသိ ကာမေသိ, ဇာနာသိ တံ ဇနပဒကလျာဏိံ – ခတ္တိယီ ဝါ ဗြာဟ္မဏီ ဝါ ဝေဿီ ဝါ သုဒ္ဒီ ဝါ’’တိ? ဣတိ ပုဋ္ဌော ‘နော’တိ ဝဒေယျ။ တမေနံ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘အမ္ဘော ပုရိသ, ယံ တွံ ဇနပဒကလျာဏိံ ဣစ္ဆသိ ကာမေသိ, ဇာနာသိ တံ ဇနပဒကလျာဏိံ – ဧဝံနာမာ ဧဝံဂေါတ္တာတိ ဝါတိ။ပေ.။ ဒီဃာ ဝါ ရဿာ ဝါ မဇ္ဈိမာ ဝါ ကာဠီ ဝါ သာမာ ဝါ မင်္ဂုရစ္ဆဝီ ဝါတိ။ အမုကသ္မိံ ဂါမေ ဝါ နိဂမေ ဝါ နဂရေ ဝါ’တိ? ဣတိ ပုဋ္ဌော ‘နော’တိ ဝဒေယျ။ တမေနံ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘အမ္ဘော ပုရိသ, ယံ တွံ န ဇာနာသိ န ပဿသိ, တံ တွံ ဣစ္ဆသိ ကာမေသီ’’’တိ? ဣတိ ပုဋ္ဌော ‘အာမာ’တိ ဝဒေယျ။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒါယိ – နနု ဧဝံ သန္တေ, တဿ ပုရိသဿ အပ္ပါဋိဟီရကတံ ဘာသိတံ သမ္ပဇ္ဇတီ’’တိ? ‘‘အဒ္ဓါ ခေါ, ဘန္တေ, ဧဝံ သန္တေ တဿ ပုရိသဿ အပ္ပါဋိဟီရကတံ ဘာသိတံ သမ္ပဇ္ဇတီ’’တိ။

‘‘ဧဝမေဝ ခေါ တွံ, ဥဒါယိ, ‘ယသ္မာ, ဘန္တေ, ဝဏ္ဏာ အညော ဝဏ္ဏော ဥတ္တရိတရော ဝါ ပဏီတတရော ဝါ နတ္ထိ သော ပရမော ဝဏ္ဏော’တိ ဝဒေသိ, တဉ္စ ဝဏ္ဏံ န ပညပေသီ’’တိ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘန္တေ, မဏိ ဝေဠုရိယော သုဘော ဇာတိမာ အဋ္ဌံသော သုပရိကမ္မကတော ပဏ္ဍုကမ္ဗလေ နိက္ခိတ္တော ဘာသတေ စ တပတေ စ ဝိရောစတိ စ, ဧဝံ ဝဏ္ဏော အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’တိ။

၂၇၃. ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒါယိ, ယော ဝါ မဏိ ဝေဠုရိယော သုဘော ဇာတိမာ အဋ္ဌံသော သုပရိကမ္မကတော ပဏ္ဍုကမ္ဗလေ နိက္ခိတ္တော ဘာသတေ စ တပတေ စ ဝိရောစတိ စ, ယော ဝါ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ ကိမိ ခဇ္ဇောပနကော – ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ကတမော ဝဏ္ဏော အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ? ‘‘ယွာယံ, ဘန္တေ, ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ ကိမိ ခဇ္ဇောပနကော – အယံ ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒါယိ, ယော ဝါ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ ကိမိ ခဇ္ဇောပနကော, ယော ဝါ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ တေလပ္ပဒီပေါ – ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ကတမော ဝဏ္ဏော အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ? ‘‘ယွာယံ, ဘန္တေ, ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ တေလပ္ပဒီပေါ – အယံ ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒါယိ, ယော ဝါ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ တေလပ္ပဒီပေါ, ယော ဝါ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ မဟာအဂ္ဂိက္ခန္ဓော – ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ကတမော ဝဏ္ဏော အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ? ‘‘ယွာယံ, ဘန္တေ, ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ မဟာအဂ္ဂိက္ခန္ဓော – အယံ ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒါယိ, ယော ဝါ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ မဟာအဂ္ဂိက္ခန္ဓော, ယာ ဝါ ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ ဩသဓိတာရကာ – ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ကတမော ဝဏ္ဏော အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ? ‘‘ယွာယံ, ဘန္တေ, ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ ဩသဓိတာရကာ – အယံ ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒါယိ, ယာ ဝါ ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ ဩသဓိတာရကာ, ယော ဝါ တဒဟုပေါသထေ ပန္နရသေ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ အဘိဒေါ [အဘိဒေ (က. သီ.), အဘိဒေါသံ (က.) အဘိဒေါတိ အဘိသဒ္ဒေန သမာနတ္ထနိပါတပဒံ (ဆက္ကင်္ဂုတ္တရဋီကာ မဟာဝဂ္ဂ အဋ္ဌမသုတ္တဝဏ္ဏနာ)] အဍ္ဎရတ္တသမယံ စန္ဒော – ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ကတမော ဝဏ္ဏော အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ? ‘‘ယွာယံ, ဘန္တေ, တဒဟုပေါသထေ ပန္နရသေ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ အဘိဒေါ အဍ္ဎရတ္တသမယံ စန္ဒော – အယံ ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒါယိ, ယော ဝါ တဒဟုပေါသထေ ပန္နရသေ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ အဘိဒေါ အဍ္ဎရတ္တသမယံ စန္ဒော, ယော ဝါ ဝဿာနံ ပစ္ဆိမေ မာသေ သရဒသမယေ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ အဘိဒေါ မဇ္ဈန္ဟိကသမယံ သူရိယော – ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ကတမော ဝဏ္ဏော အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ? ‘‘ယွာယံ, ဘန္တေ, ဝဿာနံ ပစ္ဆိမေ မာသေ သရဒသမယေ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ အဘိဒေါ မဇ္ဈန္ဟိကသမယံ သူရိယော – အယံ ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ။

‘‘အတော ခေါ တေ, ဥဒါယိ, ဗဟူ ဟိ ဗဟုတရာ ဒေဝါ ယေ ဣမေသံ စန္ဒိမသူရိယာနံ အာဘာ နာနုဘောန္တိ, တျာဟံ ပဇာနာမိ။ အထ စ ပနာဟံ န ဝဒါမိ – ‘ယသ္မာ ဝဏ္ဏာ အညော ဝဏ္ဏော ဥတ္တရိတရော ဝါ ပဏီတတရော ဝါ နတ္ထီ’တိ။ အထ စ ပန တွံ, ဥဒါယိ, ‘ယွာယံ ဝဏ္ဏော ကိမိနာ ခဇ္ဇောပနကေန နိဟီနတရော [ဟီနတရော (သီ. ဣ.)] စ ပတိကိဋ္ဌတရော စ သော ပရမော ဝဏ္ဏော’တိ ဝဒေသိ, တဉ္စ ဝဏ္ဏံ န ပညပေသီ’’တိ။ ‘‘အစ္ဆိဒံ [အစ္ဆိရ (က.), အစ္ဆိဒ (?)] ဘဂဝါ ကထံ, အစ္ဆိဒံ သုဂတော ကထ’’န္တိ!

‘‘ကိံ ပန တွံ, ဥဒါယိ, ဧဝံ ဝဒေသိ – ‘အစ္ဆိဒံ ဘဂဝါ ကထံ, အစ္ဆိဒံ သုဂတော ကထံ’’’တိ? ‘‘အမှာကံ, ဘန္တေ, သကေ အာစရိယကေ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အယံ ပရမော ဝဏ္ဏော, အယံ ပရမော ဝဏ္ဏော’တိ။ တေ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ သကေ အာစရိယကေ သမနုယုဉ္ဇိယမာနာ သမနုဂ္ဂါဟိယမာနာ သမနုဘာသိယမာနာ ရိတ္တာ တုစ္ဆာ အပရဒ္ဓါ’’တိ။

၂၇၄. ‘‘ကိံ ပနုဒါယိ, အတ္ထိ ဧကန္တသုခေါ လောကော, အတ္ထိ အာကာရဝတီ ပဋိပဒါ ဧကန္တသုခဿ လောကဿ သစ္ဆိကိရိယာယာ’’တိ? ‘‘အမှာကံ, ဘန္တေ, သကေ အာစရိယကေ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အတ္ထိ ဧကန္တသုခေါ လောကော, အတ္ထိ အာကာရဝတီ ပဋိပဒါ ဧကန္တသုခဿ လောကဿ သစ္ဆိကိရိယာယာ’’’တိ။

‘‘ကတမာ ပန သာ, ဥဒါယိ, အာကာရဝတီ ပဋိပဒါ ဧကန္တသုခဿ လောကဿ သစ္ဆိကိရိယာယာ’’တိ? ‘‘ဣဓ, ဘန္တေ, ဧကစ္စော ပါဏာတိပါတံ ပဟာယ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, အဒိန္နာဒါနံ ပဟာယ အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရံ ပဟာယ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, မုသာဝါဒံ ပဟာယ မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, အညတရံ ဝါ ပန တပေါဂုဏံ သမာဒါယ ဝတ္တတိ။ အယံ ခေါ သာ, ဘန္တေ, အာကာရဝတီ ပဋိပဒါ ဧကန္တသုခဿ လောကဿ သစ္ဆိကိရိယာယာ’’တိ။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒါယိ, ယသ္မိံ သမယေ ပါဏာတိပါတံ ပဟာယ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ဧကန္တသုခီ ဝါ တသ္မိံ သမယေ အတ္တာ ဟောတိ သုခဒုက္ခီ ဝါ’’တိ? ‘‘သုခဒုက္ခီ, ဘန္တေ’’။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒါယိ, ယသ္မိံ သမယေ အဒိန္နာဒါနံ ပဟာယ အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ဧကန္တသုခီ ဝါ တသ္မိံ သမယေ အတ္တာ ဟောတိ သုခဒုက္ခီ ဝါ’’တိ? ‘‘သုခဒုက္ခီ, ဘန္တေ’’။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒါယိ, ယသ္မိံ သမယေ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရံ ပဟာယ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ဧကန္တသုခီ ဝါ တသ္မိံ သမယေ အတ္တာ ဟောတိ သုခဒုက္ခီ ဝါ’’တိ? ‘‘သုခဒုက္ခီ, ဘန္တေ’’။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒါယိ, ယသ္မိံ သမယေ မုသာဝါဒံ ပဟာယ မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ဧကန္တသုခီ ဝါ တသ္မိံ သမယေ အတ္တာ ဟောတိ သုခဒုက္ခီ ဝါ’’တိ? ‘‘သုခဒုက္ခီ, ဘန္တေ’’။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒါယိ, ယသ္မိံ သမယေ အညတရံ တပေါဂုဏံ သမာဒါယ ဝတ္တတိ, ဧကန္တသုခီ ဝါ တသ္မိံ သမယေ အတ္တာ ဟောတိ သုခဒုက္ခီ ဝါ’’တိ? ‘‘သုခဒုက္ခီ, ဘန္တေ’’။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒါယိ, အပိ နု ခေါ ဝေါကိဏ္ဏသုခဒုက္ခံ ပဋိပဒံ အာဂမ္မ ဧကန္တသုခဿ လောကဿ သစ္ဆိကိရိယာ ဟောတီ’’တိ [သစ္ဆိကိရိယာယာတိ (က.)]? ‘‘အစ္ဆိဒံ ဘဂဝါ ကထံ, အစ္ဆိဒံ သုဂတော ကထ’’န္တိ!

‘‘ကိံ ပန တွံ, ဥဒါယိ, ဝဒေသိ – ‘အစ္ဆိဒံ ဘဂဝါ ကထံ, အစ္ဆိဒံ သုဂတော ကထံ’’’တိ? ‘‘အမှာကံ, ဘန္တေ, သကေ အာစရိယကေ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အတ္ထိ ဧကန္တသုခေါ လောကော, အတ္ထိ အာကာရဝတီ ပဋိပဒါ ဧကန္တသုခဿ လောကဿ သစ္ဆိကိရိယာယာ’တိ။ တေ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ သကေ အာစရိယကေ သမနုယုဉ္ဇိယမာနာ သမနုဂ္ဂါဟိယမာနာ သမနုဘာသိယမာနာ ရိတ္တာ တုစ္ဆာ အပရဒ္ဓါ’’တိ [အပရဒ္ဓါ (သီ.), အပရဒ္ဓါပိ (သျာ. ကံ. ဣ.)]။

၂၇၅. ‘‘ကိံ ပန, ဘန္တေ, အတ္ထိ ဧကန္တသုခေါ လောကော, အတ္ထိ အာကာရဝတီ ပဋိပဒါ ဧကန္တသုခဿ လောကဿ သစ္ဆိကိရိယာယာ’’တိ? ‘‘အတ္ထိ ခေါ, ဥဒါယိ, ဧကန္တသုခေါ လောကော, အတ္ထိ အာကာရဝတီ ပဋိပဒါ ဧကန္တသုခဿ လောကဿ သစ္ဆိကိရိယာယာ’’တိ။

‘‘ကတမာ ပန သာ, ဘန္တေ, အာကာရဝတီ ပဋိပဒါ ဧကန္တသုခဿ လောကဿ သစ္ဆိကိရိယာယာ’’တိ? ‘‘ဣဓုဒါယိ, ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ; ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ။ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ; ဣတိယာ စ ဝိရာဂါ။ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ – အယံ ခေါ သာ, ဥဒါယိ, အာကာရဝတီ ပဋိပဒါ ဧကန္တသုခဿ လောကဿ သစ္ဆိကိရိယာယာ’’တိ။

‘‘န [ကိံ နု (သျာ. ကံ. က.)] ခေါ သာ, ဘန္တေ, အာကာရဝတီ ပဋိပဒါ ဧကန္တသုခဿ လောကဿ သစ္ဆိကိရိယာယ, သစ္ဆိကတော ဟိဿ, ဘန္တေ, ဧတ္တာဝတာ ဧကန္တသုခေါ လောကော ဟောတီ’’တိ။ ‘‘န ခွါဿ, ဥဒါယိ, ဧတ္တာဝတာ ဧကန္တသုခေါ လောကော သစ္ဆိကတော ဟောတိ; အာကာရဝတီတွေဝ သာ ပဋိပဒါ ဧကန္တသုခဿ လောကဿ သစ္ဆိကိရိယာယာ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, သကုလုဒါယိဿ ပရိဗ္ဗာဇကဿ ပရိသာ ဥန္နာဒိနီ ဥစ္စာသဒ္ဒမဟာသဒ္ဒါ အဟောသိ – ‘‘ဧတ္ထ မယံ အနဿာမ သာစရိယကာ, ဧတ္ထ မယံ အနဿာမ [ပနဿာမ (သီ.)] သာစရိယကာ! န မယံ ဣတော ဘိယျော ဥတ္တရိတရံ ပဇာနာမာ’’တိ။

အထ ခေါ သကုလုဒါယီ ပရိဗ္ဗာဇကော တေ ပရိဗ္ဗာဇကေ အပ္ပသဒ္ဒေ ကတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိတ္တာဝတာ ပနာဿ, ဘန္တေ, ဧကန္တသုခေါ လောကော သစ္ဆိကတော ဟောတီ’’တိ? ‘‘ဣဓုဒါယိ, ဘိက္ခု သုခဿ စ ပဟာနာ။ပေ.။ စတုတ္ထံ ဈာနံ။ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ယာ တာ ဒေဝတာ ဧကန္တသုခံ လောကံ ဥပပန္နာ တာဟိ ဒေဝတာဟိ သဒ္ဓိံ သန္တိဋ္ဌတိ သလ္လပတိ သာကစ္ဆံ သမာပဇ္ဇတိ။ ဧတ္တာဝတာ ခွါဿ, ဥဒါယိ, ဧကန္တသုခေါ လောကော သစ္ဆိကတော ဟောတီ’’တိ။

၂၇၆. ‘‘ဧတဿ နူန, ဘန္တေ, ဧကန္တသုခဿ လောကဿ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တီ’’တိ? ‘‘န ခေါ, ဥဒါယိ, ဧကန္တသုခဿ လောကဿ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ မယိ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တိ။ အတ္ထိ ခေါ, ဥဒါယိ , အညေဝ ဓမ္မာ ဥတ္တရိတရာ စ ပဏီတတရာ စ ယေသံ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ မယိ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တီ’’တိ။

‘‘ကတမေ ပန တေ, ဘန္တေ, ဓမ္မာ ဥတ္တရိတရာ စ ပဏီတတရာ စ ယေသံ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တီ’’တိ? ‘‘ဣဓုဒါယိ, တထာဂတော လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ပေ.။ သော ဣမေ ပဉ္စ နီဝရဏေ ပဟာယ စေတသော ဥပက္ကိလေသေ ပညာယ ဒုဗ္ဗလီကရဏေ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယမ္ပိ ခေါ, ဥဒါယိ, ဓမ္မော ဥတ္တရိတရော စ ပဏီတတရော စ ယဿ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ မယိ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တိ’’။

‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, ဘိက္ခု ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ။ပေ.။ ဒုတိယံ ဈာနံ။ တတိယံ ဈာနံ။ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယမ္ပိ ခေါ, ဥဒါယိ, ဓမ္မော ဥတ္တရိတရော စ ပဏီတတရော စ ယဿ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ မယိ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တိ။

‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ, သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော။ပေ.။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ။ အယမ္ပိ ခေါ, ဥဒါယိ, ဓမ္မော ဥတ္တရိတရော စ ပဏီတတရော စ ယဿ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ မယိ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တိ။

‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ သတ္တာနံ စုတူပပါတဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ။ပေ.။ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ။ အယမ္ပိ ခေါ, ဥဒါယိ, ဓမ္မော ဥတ္တရိတရော စ ပဏီတတရော စ ယဿ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ မယိ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တိ။

‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ အာသဝါနံ ခယဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတိ ။ သော ‘ဣဒံ ဒုက္ခ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ ဒုက္ခသမုဒယော’တိ။ပေ.။ ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓေါ’တိ။ ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ။ ‘ဣမေ အာသဝါ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ အာသဝသမုဒယော’တိ။ ‘အယံ အာသဝနိရောဓေါ’တိ။ ‘အယံ အာသဝနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ တဿ ဧဝံ ဇာနတော ဧဝံ ပဿတော ကာမာသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, ဘဝါသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, အဝိဇ္ဇာသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ။ ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ ဟောတိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ ပဇာနာတိ။ အယမ္ပိ ခေါ, ဥဒါယိ, ဓမ္မော ဥတ္တရိတရော စ ပဏီတတရော စ ယဿ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ မယိ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တိ။ ဣမေ ခေါ, ဥဒါယိ, ဓမ္မာ ဥတ္တရိတရာ စ ပဏီတတရာ စ ယေသံ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ မယိ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တီ’’တိ။

၂၇၇. ဧဝံ ဝုတ္တေ, သကုလုဒါယီ ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ , အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ! သေယျထာပိ, ဘန္တေ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓါရေယျ – ‘စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီ’တိ; ဧဝမေဝံ ဘဂဝတာ အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ လဘေယျာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယျံ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, သကုလုဒါယိဿ ပရိဗ္ဗာဇကဿ ပရိသာ သကုလုဒါယိံ ပရိဗ္ဗာဇကံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘မာ ဘဝံ, ဥဒါယိ, သမဏေ ဂေါတမေ ဗြဟ္မစရိယံ စရိ; မာ ဘဝံ, ဥဒါယိ, အာစရိယော ဟုတွာ အန္တေဝါသီဝါသံ ဝသိ။ သေယျထာပိ နာမ ဥဒကမဏိကော [မဏိကော (သီ. ဣ. က.)] ဟုတွာ ဥဒဉ္စနိကော [ဥဒ္ဒေကနိကော (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)] အဿ, ဧဝံ သမ္ပဒမိဒံ [ဧဝံ သမ္ပဒမေတံ (သီ. ဣ.)] ဘောတော ဥဒါယိဿ ဘဝိဿတိ။ မာ ဘဝံ, ဥဒါယိ, သမဏေ ဂေါတမေ ဗြဟ္မစရိယံ စရိ; မာ ဘဝံ, ဥဒါယိ, အာစရိယော ဟုတွာ အန္တေဝါသီဝါသံ ဝသီ’’တိ။ ဣတိ ဟိဒံ သကုလုဒါယိဿ ပရိဗ္ဗာဇကဿ ပရိသာ သကုလုဒါယိံ ပရိဗ္ဗာဇကံ အန္တရာယမကာသိ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယေတိ။

စူဠသကုလုဒါယိသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ နဝမံ။

၁၀. ဝေခနသသုတ္တံ

၂၇၈. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ ဝေခနသော [ဝေခနဿော (သီ. ဣ.)] ပရိဗ္ဗာဇကော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ ဝေခနသော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝတော သန္တိကေ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ – ‘‘အယံ ပရမော ဝဏ္ဏော, အယံ ပရမော ဝဏ္ဏော’’တိ။

‘‘ကိံ ပန တွံ, ကစ္စာန, ဧဝံ ဝဒေသိ – ‘အယံ ပရမော ဝဏ္ဏော, အယံ ပရမော ဝဏ္ဏော’တိ? ကတမော, ကစ္စာန, သော ပရမော ဝဏ္ဏော’’တိ?

‘‘ယသ္မာ, ဘော ဂေါတမ, ဝဏ္ဏာ အညော ဝဏ္ဏော ဥတ္တရိတရော ဝါ ပဏီတတရော ဝါ နတ္ထိ သော ပရမော ဝဏ္ဏော’’တိ။

‘‘ကတမော ပန သော, ကစ္စာန, ဝဏ္ဏော ယသ္မာ ဝဏ္ဏာ အညော ဝဏ္ဏော ဥတ္တရိတရော ဝါ ပဏီတတရော ဝါ နတ္ထီ’’တိ?

‘‘ယသ္မာ, ဘော ဂေါတမ, ဝဏ္ဏာ အညော ဝဏ္ဏော ဥတ္တရိတရော ဝါ ပဏီတတရော ဝါ နတ္ထိ သော ပရမော ဝဏ္ဏော’’တိ။

‘‘ဒီဃာပိ ခေါ တေ ဧသာ, ကစ္စာန, ဖရေယျ – ‘ယသ္မာ, ဘော ဂေါတမ, ဝဏ္ဏာ အညော ဝဏ္ဏော ဥတ္တရိတရော ဝါ ပဏီတတရော ဝါ နတ္ထိ သော ပရမော ဝဏ္ဏော’တိ ဝဒေသိ, တဉ္စ ဝဏ္ဏံ န ပညပေသိ။ သေယျထာပိ, ကစ္စာန, ပုရိသော ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘အဟံ ယာ ဣမသ္မိံ ဇနပဒေ ဇနပဒကလျာဏီ, တံ ဣစ္ဆာမိ တံ ကာမေမီ’တိ။ တမေနံ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘အမ္ဘော ပုရိသ, ယံ တွံ ဇနပဒကလျာဏိံ ဣစ္ဆသိ ကာမေသိ, ဇာနာသိ တံ ဇနပဒကလျာဏိံ – ခတ္တိယီ ဝါ ဗြာဟ္မဏီ ဝါ ဝေဿီ ဝါ သုဒ္ဒီ ဝါ’တိ? ဣတိ ပုဋ္ဌော ‘နော’တိ ဝဒေယျ။ တမေနံ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘အမ္ဘော ပုရိသ, ယံ တွံ ဇနပဒကလျာဏိံ ဣစ္ဆသိ ကာမေသိ, ဇာနာသိ တံ ဇနပဒကလျာဏိံ ‘ဧဝံနာမာ ဧဝံဂေါတ္တာတိ ဝါတိ။ပေ.။ ဒီဃာ ဝါ ရဿာ ဝါ မဇ္ဈိမာ ဝါ ကာဠီ ဝါ သာမာ ဝါ မင်္ဂုရစ္ဆဝီ ဝါတိ။ အမုကသ္မိံ ဂါမေ ဝါ နိဂမေ ဝါ နဂရေ ဝါ’တိ? ဣတိ ပုဋ္ဌော ‘နော’တိ ဝဒေယျ။ တမေနံ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘အမ္ဘော ပုရိသ, ယံ တွံ န ဇာနာသိ န ပဿသိ, တံ တွံ ဣစ္ဆသိ ကာမေသီ’’’တိ? ဣတိ ပုဋ္ဌော ‘အာမာ’တိ ဝဒေယျ။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, ကစ္စာန, နနု ဧဝံ သန္တေ တဿ ပုရိသဿ အပ္ပါဋိဟီရကတံ ဘာသိတံ သမ္ပဇ္ဇတီ’’တိ? ‘‘အဒ္ဓါ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဧဝံ သန္တေ တဿ ပုရိသဿ အပ္ပါဋိဟီရကတံ ဘာသိတံ သမ္ပဇ္ဇတီ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ တွံ, ကစ္စာန, ‘ယသ္မာ, ဘော ဂေါတမ, ဝဏ္ဏာ အညော ဝဏ္ဏော ဥတ္တရိတရော ဝါ ပဏီတတရော ဝါ နတ္ထိ သော ပရမော ဝဏ္ဏော’တိ ဝဒေသိ; တဉ္စ ဝဏ္ဏံ န ပညပေသီ’’တိ။ ‘‘သေယျထာပိ, ဘော ဂေါတမ, မဏိ ဝေဠုရိယော သုဘော ဇာတိမာ အဋ္ဌံသော သုပရိကမ္မကတော ပဏ္ဍုကမ္ဗလေ နိက္ခိတ္တော ဘာသတေ စ တပတေ စ ဝိရောစတိ စ, ဧဝံ ဝဏ္ဏော အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’တိ။

၂၇၉. ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ကစ္စာန, ယော ဝါ မဏိ ဝေဠုရိယော သုဘော ဇာတိမာ အဋ္ဌံသော သုပရိကမ္မကတော ပဏ္ဍုကမ္ဗလေ နိက္ခိတ္တော ဘာသတေ စ တပတေ စ ဝိရောစတိ စ, ယော ဝါ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ ကိမိ ခဇ္ဇောပနကော ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ကတမော ဝဏ္ဏော အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ? ‘‘ယွာယံ, ဘော ဂေါတမ, ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ ကိမိ ခဇ္ဇောပနကော, အယံ ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, ကစ္စာန, ယော ဝါ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ ကိမိ ခဇ္ဇောပနကော, ယော ဝါ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ တေလပ္ပဒီပေါ, ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ကတမော ဝဏ္ဏော အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ? ‘‘ယွာယံ, ဘော ဂေါတမ, ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ တေလပ္ပဒီပေါ, အယံ ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, ကစ္စာန, ယော ဝါ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ တေလပ္ပဒီပေါ, ယော ဝါ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ မဟာအဂ္ဂိက္ခန္ဓော, ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ကတမော ဝဏ္ဏော အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ? ‘‘ယွာယံ, ဘော ဂေါတမ, ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ မဟာအဂ္ဂိက္ခန္ဓော, အယံ ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, ကစ္စာန, ယော ဝါ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ မဟာအဂ္ဂိက္ခန္ဓော, ယာ ဝါ ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ ဩသဓိတာရကာ, ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ကတမော ဝဏ္ဏော အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ? ‘‘ယွာယံ, ဘော ဂေါတမ, ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ ဩသဓိတာရကာ, အယံ ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ကစ္စာန, ယာ ဝါ ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ ဩသဓိတာရကာ, ယော ဝါ တဒဟုပေါသထေ ပန္နရသေ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ အဘိဒေါ အဍ္ဎရတ္တသမယံ စန္ဒော, ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ကတမော ဝဏ္ဏော အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ? ‘‘ယွာယံ, ဘော ဂေါတမ, တဒဟုပေါသထေ ပန္နရသေ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ အဘိဒေါ အဍ္ဎရတ္တသမယံ စန္ဒော, အယံ ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ကစ္စာန, ယော ဝါ တဒဟုပေါသထေ ပန္နရသေ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ အဘိဒေါ အဍ္ဎရတ္တသမယံ စန္ဒော, ယော ဝါ ဝဿာနံ ပစ္ဆိမေ မာသေ သရဒသမယေ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ အဘိဒေါ မဇ္ဈန္ဟိကသမယံ သူရိယော, ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ကတမော ဝဏ္ဏော အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ? ‘‘ယွာယံ, ဘော ဂေါတမ, ဝဿာနံ ပစ္ဆိမေ မာသေ သရဒသမယေ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ အဘိဒေါ မဇ္ဈန္ဟိကသမယံ သူရိယော – အယံ ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ။ ‘‘အတော ခေါ တေ, ကစ္စာန, ဗဟူ ဟိ ဗဟုတရာ ဒေဝါ ယေ ဣမေသံ စန္ဒိမသူရိယာနံ အာဘာ နာနုဘောန္တိ, တျာဟံ ပဇာနာမိ။ အထ စ ပနာဟံ န ဝဒါမိ – ‘ယသ္မာ ဝဏ္ဏာ အညော ဝဏ္ဏော ဥတ္တရိတရော စ ပဏီတတရော စ နတ္ထီ’တိ။ အထ စ ပန တွံ, ကစ္စာန, ‘ယွာယံ ဝဏ္ဏော ကိမိနာ ခဇ္ဇောပနကေန နိဟီနတရော စ ပတိကိဋ္ဌတရော စ သော ပရမော ဝဏ္ဏော’တိ ဝဒေသိ; တဉ္စ ဝဏ္ဏံ န ပညပေသိ’’။

၂၈၀. ‘‘ပဉ္စ ခေါ ဣမေ, ကစ္စာန, ကာမဂုဏာ။ ကတမေ ပဉ္စ? စက္ခုဝိညေယျာ ရူပါ ဣဋ္ဌာ ကန္တာ မနာပါ ပိယရူပါ ကာမူပသံဟိတာ ရဇနီယာ, သောတဝိညေယျာ သဒ္ဒါ။ပေ.။ ဃာနဝိညေယျာ ဂန္ဓာ။ ဇိဝှာဝိညေယျာ ရသာ။ ကာယဝိညေယျာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ ဣဋ္ဌာ ကန္တာ မနာပါ ပိယရူပါ ကာမူပသံဟိတာ ရဇနီယာ – ဣမေ ခေါ, ကစ္စာန, ပဉ္စ ကာမဂုဏာ။ ယံ ခေါ, ကစ္စာန, ဣမေ ပဉ္စ ကာမဂုဏေ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခံ သောမနဿံ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ကာမသုခံ။ ဣတိ ကာမေဟိ ကာမသုခံ, ကာမသုခါ ကာမဂ္ဂသုခံ တတ္ထ အဂ္ဂမက္ခာယတီ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဝေခနသော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘော ဂေါတမ, အဗ္ဘုတံ, ဘော ဂေါတမ! ယာဝ သုဘာသိတံ စိဒံ ဘောတာ ဂေါတမေန – ‘ကာမေဟိ ကာမသုခံ, ကာမသုခါ ကာမဂ္ဂသုခံ တတ္ထ အဂ္ဂမက္ခာယတီ’တိ။ (‘ကာမေဟိ, ဘော ဂေါတမ, ကာမသုခံ, ကာမသုခါ ကာမဂ္ဂသုခံ, တတ္ထ အဂ္ဂမက္ခာယတီ’တိ) [( ) သီ. သျာ. ကံ. ဣ. ပေါတ္ထကေသု နတ္ထိ] – ‘‘ဒုဇ္ဇာနံ ခေါ ဧတံ, ကစ္စာန, တယာ အညဒိဋ္ဌိကေန အညခန္တိကေန အညရုစိကေန အညတြယောဂေန အညတြာစရိယကေန – ကာမာ [ကာမံ (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)] ဝါ ကာမသုခံ ဝါ ကာမဂ္ဂသုခံ ဝါ။ ယေ ခေါ တေ, ကစ္စာန, ဘိက္ခူ အရဟန္တော ခီဏာသဝါ ဝုသိတဝန္တော ကတကရဏီယာ ဩဟိတဘာရာ အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထာ ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနာ သမ္မဒညာ ဝိမုတ္တာ တေ ခေါ ဧတံ ဇာနေယျုံ – ကာမာ ဝါ ကာမသုခံ ဝါ ကာမဂ္ဂသုခံ ဝါ’’တိ။

၂၈၁. ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဝေခနသော ပရိဗ္ဗာဇကော ကုပိတော အနတ္တမနော ဘဂဝန္တံယေဝ ခုံသေန္တော ဘဂဝန္တံယေဝ ဝမ္ဘေန္တော ဘဂဝန္တံယေဝ ဝဒမာနော ‘‘သမဏော [သမဏော စ (သီ. ဣ.)] ဂေါတမော ပါပိတော ဘဝိဿတီ’’တိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧဝမေဝ ပနိဓေကစ္စေ [ပနိဓေကေ (သီ. ဣ.), ပနိမေကေ (ဥပရိသုဘသုတ္တေ)] သမဏဗြာဟ္မဏာ အဇာနန္တာ ပုဗ္ဗန္တံ, အပဿန္တာ အပရန္တံ အထ စ ပန ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ – ပဇာနာမာ’တိ – ပဋိဇာနန္တိ [ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဋိဇာနန္တိ (ဣ.)]။ တေသမိဒံ ဘာသိတံ ဟဿကံယေဝ သမ္ပဇ္ဇတိ, နာမကံယေဝ သမ္ပဇ္ဇတိ, ရိတ္တကံယေဝ သမ္ပဇ္ဇတိ, တုစ္ဆကံယေဝ သမ္ပဇ္ဇတီ’’တိ။ ‘‘ယေ ခေါ တေ, ကစ္စာန, သမဏဗြာဟ္မဏာ အဇာနန္တာ ပုဗ္ဗန္တံ , အပဿန္တာ အပရန္တံ, ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ – ပဇာနာမာ’တိ – ပဋိဇာနန္တိ; တေသံ သောယေဝ [တေသံ တေသာယံ (သီ.), တေသံယေဝ သော (?)] သဟဓမ္မိကော နိဂ္ဂဟော ဟောတိ။ အပိ စ, ကစ္စာန, တိဋ္ဌတု ပုဗ္ဗန္တော, တိဋ္ဌတု အပရန္တော။ ဧတု ဝိညူ ပုရိသော အသဌော အမာယာဝီ ဥဇုဇာတိကော, အဟမနုသာသာမိ အဟံ ဓမ္မံ ဒေသေမိ။ ယထာနုသိဋ္ဌံ တထာ ပဋိပဇ္ဇမာနော [ယထာနုသိဋ္ဌံ ပဋိပဇ္ဇမာနော (?)] နစိရဿေဝ သာမညေဝ ဉဿတိ သာမံ ဒက္ခိတိ – ဧဝံ ကိရ သမ္မာ [ဧဝံ ကိရာယသ္မာ (သျာ. က.)] ဗန္ဓနာ ဝိပ္ပမောက္ခော ဟောတိ, ယဒိဒံ အဝိဇ္ဇာ ဗန္ဓနာ။ သေယျထာပိ, ကစ္စာန, ဒဟရော ကုမာရော မန္ဒော ဥတ္တာနသေယျကော ကဏ္ဌပဉ္စမေဟိ ဗန္ဓနေဟိ ဗဒ္ဓေါ အဿ သုတ္တဗန္ဓနေဟိ; တဿ ဝုဒ္ဓိမနွာယ ဣန္ဒ္ရိယာနံ ပရိပါကမနွာယ တာနိ ဗန္ဓနာနိ မုစ္စေယျုံ; သော မောက္ခောမှီတိ ခေါ ဇာနေယျ နော စ ဗန္ဓနံ ။ ဧဝမေဝ ခေါ, ကစ္စာန, ဧတု ဝိညူ ပုရိသော အသဌော အမာယာဝီ ဥဇုဇာတိကော, အဟမနုသာသာမိ, အဟံ ဓမ္မံ ဒေသေမိ; ယထာနုသိဋ္ဌံ တထာ ပဋိပဇ္ဇမာနော နစိရဿေဝ သာမညေ ဉဿတိ , သာမံ ဒက္ခိတိ – ‘ဧဝံ ကိရ သမ္မာ ဗန္ဓနာ ဝိပ္ပမောက္ခော ဟောတိ, ယဒိဒံ အဝိဇ္ဇာ ဗန္ဓနာ’’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဝေခနသော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ။ပေ.။ ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓါရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။

ဝေခနသသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဒသမံ။

ပရိဗ္ဗာဇကဝဂ္ဂေါ နိဋ္ဌိတော တတိယော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ပုဏ္ဍရီ-အဂ္ဂိသဟ-ကထိနာမော၊ ဒီဃနခေါ ပုန ဘာရဒွါဇဂေါတ္တော။

သန္ဒကဥဒါယိမုဏ္ဍိကပုတ္တော၊ မဏိကော တထာကစ္စာနော ဝရဝဂ္ဂေါ။