သီဟနာဒဝဂ္ဂေါ

၂. သီဟနာဒဝဂ္ဂေါ

၁. စူဠသီဟနာဒသုတ္တံ

၁၃၉. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝေါ’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဣဓေဝ, ဘိက္ခဝေ, သမဏော, ဣဓ ဒုတိယော သမဏော, ဣဓ တတိယော သမဏော, ဣဓ စတုတ္ထော သမဏော; သုညာ ပရပ္ပဝါဒါ သမဏေဘိ အညေဟီတိ [သမဏေဟိ အညေတိ (သီ. ဣ. က.) ဧတ္ထ အညေဟီတိ သကာယ ပဋိညာယ သစ္စာဘိညေဟီတိ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော]။ ဧဝမေတံ [ဧဝမေဝ (သျာ. က.)], ဘိက္ခဝေ, သမ္မာ သီဟနာဒံ နဒထ။

၁၄၀. ‘‘ဌာနံ ခေါ ပနေတံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘ကော ပနာယသ္မန္တာနံ အဿာသော, ကိံ ဗလံ, ယေန တုမှေ အာယသ္မန္တော ဧဝံ ဝဒေထ – ဣဓေဝ သမဏော, ဣဓ ဒုတိယော သမဏော, ဣဓ တတိယော သမဏော, ဣဓ စတုတ္ထော သမဏော; သုညာ ပရပ္ပဝါဒါ သမဏေဘိ အညေဟီ’တိ? ဧဝံဝါဒိနော, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝမဿု ဝစနီယာ – ‘အတ္ထိ ခေါ နော, အာဝုသော, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန စတ္တာရော ဓမ္မာ အက္ခာတာ ယေ မယံ အတ္တနိ သမ္ပဿမာနာ ဧဝံ ဝဒေမ – ဣဓေဝ သမဏော, ဣဓ ဒုတိယော သမဏော, ဣဓ တတိယော သမဏော, ဣဓ စတုတ္ထော သမဏော; သုညာ ပရပ္ပဝါဒါ သမဏေဘိ အညေဟီတိ။ ကတမေ စတ္တာရော? အတ္ထိ ခေါ နော, အာဝုသော, သတ္ထရိ ပသာဒေါ, အတ္ထိ ဓမ္မေ ပသာဒေါ, အတ္ထိ သီလေသု ပရိပူရကာရိတာ; သဟဓမ္မိကာ ခေါ ပန ပိယာ မနာပါ – ဂဟဋ္ဌာ စေဝ ပဗ္ဗဇိတာ စ။ ဣမေ ခေါ နော, အာဝုသော, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန စတ္တာရော ဓမ္မာ အက္ခာတာ ယေ မယံ အတ္တနိ သမ္ပဿမာနာ ဧဝံ ဝဒေမ – ဣဓေဝ သမဏော, ဣဓ ဒုတိယော သမဏော, ဣဓ တတိယော သမဏော, ဣဓ စတုတ္ထော သမဏော; သုညာ ပရပ္ပဝါဒါ သမဏေဘိ အညေဟီ’တိ။

၁၄၁. ‘‘ဌာနံ ခေါ ပနေတံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘အမှာကမ္ပိ ခေါ, အာဝုသော, အတ္ထိ သတ္ထရိ ပသာဒေါ ယော အမှာကံ သတ္ထာ, အမှာကမ္ပိ အတ္ထိ ဓမ္မေ ပသာဒေါ ယော အမှာကံ ဓမ္မော, မယမ္ပိ သီလေသု ပရိပူရကာရိနော ယာနိ အမှာကံ သီလာနိ, အမှာကမ္ပိ သဟဓမ္မိကာ ပိယာ မနာပါ – ဂဟဋ္ဌာ စေဝ ပဗ္ဗဇိတာ စ။ ဣဓ နော, အာဝုသော, ကော ဝိသေသော ကော အဓိပ္ပယာသော [အဓိပ္ပါယော (က. သီ. သျာ. ဣ.), အဓိပ္ပယောဂေါ (က.)] ကိံ နာနာကရဏံ ယဒိဒံ တုမှာကဉ္စေဝ အမှာကဉ္စာ’တိ?

‘‘ဧဝံဝါဒိနော, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝမဿု ဝစနီယာ – ‘ကိံ ပနာဝုသော, ဧကာ နိဋ္ဌာ, ဥဒါဟု ပုထု နိဋ္ဌာ’တိ? သမ္မာ ဗျာကရမာနာ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝံ ဗျာကရေယျုံ – ‘ဧကာဝုသော, နိဋ္ဌာ, န ပုထု နိဋ္ဌာ’တိ။

‘‘‘သာ ပနာဝုသော, နိဋ္ဌာ သရာဂဿ ဥဒါဟု ဝီတရာဂဿာ’တိ? သမ္မာ ဗျာကရမာနာ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝံ ဗျာကရေယျုံ – ‘ဝီတရာဂဿာဝုသော, သာ နိဋ္ဌာ, န သာ နိဋ္ဌာ သရာဂဿာ’တိ။

‘‘‘သာ ပနာဝုသော, နိဋ္ဌာ သဒေါသဿ ဥဒါဟု ဝီတဒေါသဿာ’တိ? သမ္မာ ဗျာကရမာနာ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝံ ဗျာကရေယျုံ – ‘ဝီတဒေါသဿာဝုသော, သာ နိဋ္ဌာ, န သာ နိဋ္ဌာ သဒေါသဿာ’တိ။

‘‘‘သာ ပနာဝုသော, နိဋ္ဌာ သမောဟဿ ဥဒါဟု ဝီတမောဟဿာ’တိ? သမ္မာ ဗျာကရမာနာ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝံ ဗျာကရေယျုံ – ‘ဝီတမောဟဿာဝုသော, သာ နိဋ္ဌာ, န သာ နိဋ္ဌာ သမောဟဿာ’တိ။

‘‘‘သာ ပနာဝုသော, နိဋ္ဌာ သတဏှဿ ဥဒါဟု ဝီတတဏှဿာ’တိ? သမ္မာ ဗျာကရမာနာ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝံ ဗျာကရေယျုံ – ‘ဝီတတဏှဿာဝုသော, သာ နိဋ္ဌာ, န သာ နိဋ္ဌာ သတဏှဿာ’တိ။

‘‘‘သာ ပနာဝုသော, နိဋ္ဌာ သဥပါဒါနဿ ဥဒါဟု အနုပါဒါနဿာ’တိ? သမ္မာ ဗျာကရမာနာ, ဘိက္ခဝေ , အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝံ ဗျာကရေယျုံ – ‘အနုပါဒါနဿာဝုသော, သာ နိဋ္ဌာ, န သာ နိဋ္ဌာ သဥပါဒါနဿာ’တိ။

‘‘‘သာ ပနာဝုသော, နိဋ္ဌာ ဝိဒ္ဒသုနော ဥဒါဟု အဝိဒ္ဒသုနော’တိ? သမ္မာ ဗျာကရမာနာ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝံ ဗျာကရေယျုံ – ‘ဝိဒ္ဒသုနော, အာဝုသော, သာ နိဋ္ဌာ, န သာ နိဋ္ဌာ အဝိဒ္ဒသုနော’တိ။

‘‘‘သာ ပနာဝုသော, နိဋ္ဌာ အနုရုဒ္ဓပ္ပဋိဝိရုဒ္ဓဿ ဥဒါဟု အနနုရုဒ္ဓအပ္ပဋိဝိရုဒ္ဓဿာ’တိ? သမ္မာ ဗျာကရမာနာ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝံ ဗျာကရေယျုံ – ‘အနနုရုဒ္ဓအပ္ပဋိဝိရုဒ္ဓဿာဝုသော, သာ နိဋ္ဌာ, န သာ နိဋ္ဌာ အနုရုဒ္ဓပ္ပဋိဝိရုဒ္ဓဿာ’တိ။

‘‘‘သာ ပနာဝုသော, နိဋ္ဌာ ပပဉ္စာရာမဿ ပပဉ္စရတိနော ဥဒါဟု နိပ္ပပဉ္စာရာမဿ နိပ္ပပဉ္စရတိနော’တိ? သမ္မာ ဗျာကရမာနာ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝံ ဗျာကရေယျုံ – ‘နိပ္ပပဉ္စာရာမဿာဝုသော, သာ နိဋ္ဌာ နိပ္ပပဉ္စရတိနော, န သာ နိဋ္ဌာ ပပဉ္စာရာမဿ ပပဉ္စရတိနော’တိ။

၁၄၂. ‘‘ဒွေမာ, ဘိက္ခဝေ, ဒိဋ္ဌိယော – ဘဝဒိဋ္ဌိ စ ဝိဘဝဒိဋ္ဌိ စ။ ယေ ဟိ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဘဝဒိဋ္ဌိံ အလ္လီနာ ဘဝဒိဋ္ဌိံ ဥပဂတာ ဘဝဒိဋ္ဌိံ အဇ္ဈောသိတာ, ဝိဘဝဒိဋ္ဌိယာ တေ ပဋိဝိရုဒ္ဓါ။ ယေ ဟိ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဝိဘဝဒိဋ္ဌိံ အလ္လီနာ ဝိဘဝဒိဋ္ဌိံ ဥပဂတာ ဝိဘဝဒိဋ္ဌိံ အဇ္ဈောသိတာ, ဘဝဒိဋ္ဌိယာ တေ ပဋိဝိရုဒ္ဓါ။ ယေ ဟိ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဣမာသံ ဒွိန္နံ ဒိဋ္ဌီနံ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနန္တိ, ‘တေ သရာဂါ တေ သဒေါသာ တေ သမောဟာ တေ သတဏှာ တေ သဥပါဒါနာ တေ အဝိဒ္ဒသုနော တေ အနုရုဒ္ဓပ္ပဋိဝိရုဒ္ဓါ တေ ပပဉ္စာရာမာ ပပဉ္စရတိနော; တေ န ပရိမုစ္စန္တိ ဇာတိယာ ဇရာယ မရဏေန သောကေဟိ ပရိဒေဝေဟိ ဒုက္ခေဟိ ဒေါမနဿေဟိ ဥပါယာသေဟိ; န ပရိမုစ္စန္တိ ဒုက္ခသ္မာ’တိ ဝဒါမိ။ ယေ စ ခေါ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဣမာသံ ဒွိန္နံ ဒိဋ္ဌီနံ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ ပဇာနန္တိ, ‘တေ ဝီတရာဂါ တေ ဝီတဒေါသာ တေ ဝီတမောဟာ တေ ဝီတတဏှာ တေ အနုပါဒါနာ တေ ဝိဒ္ဒသုနော တေ အနနုရုဒ္ဓအပ္ပဋိဝိရုဒ္ဓါ တေ နိပ္ပပဉ္စာရာမာ နိပ္ပပဉ္စရတိနော; တေ ပရိမုစ္စန္တိ ဇာတိယာ ဇရာယ မရဏေန သောကေဟိ ပရိဒေဝေဟိ ဒုက္ခေဟိ ဒေါမနဿေဟိ ဥပါယာသေဟိ; ပရိမုစ္စန္တိ ဒုက္ခသ္မာ’တိ ဝဒါမိ။

၁၄၃. ‘‘စတ္တာရိမာနိ , ဘိက္ခဝေ, ဥပါဒါနာနိ။ ကတမာနိ စတ္တာရိ? ကာမုပါဒါနံ, ဒိဋ္ဌုပါဒါနံ, သီလဗ္ဗတုပါဒါနံ, အတ္တဝါဒုပါဒါနံ။ သန္တိ, ဘိက္ခဝေ, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ သဗ္ဗုပါဒါနပရိညာဝါဒါ ပဋိဇာနမာနာ။ တေ န သမ္မာ သဗ္ဗုပါဒါနပရိညံ ပညပေန္တိ – ကာမုပါဒါနဿ ပရိညံ ပညပေန္တိ, န ဒိဋ္ဌုပါဒါနဿ ပရိညံ ပညပေန္တိ, န သီလဗ္ဗတုပါဒါနဿ ပရိညံ ပညပေန္တိ, န အတ္တဝါဒုပါဒါနဿ ပရိညံ ပညပေန္တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဣမာနိ ဟိ တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ တီဏိ ဌာနာနိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနန္တိ။ တသ္မာ တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ သဗ္ဗုပါဒါနပရိညာဝါဒါ ပဋိဇာနမာနာ; တေ န သမ္မာ သဗ္ဗုပါဒါနပရိညံ ပညပေန္တိ – ကာမုပါဒါနဿ ပရိညံ ပညပေန္တိ, န ဒိဋ္ဌုပါဒါနဿ ပရိညံ ပညပေန္တိ, န သီလဗ္ဗတုပါဒါနဿ ပရိညံ ပညပေန္တိ, န အတ္တဝါဒုပါဒါနဿ ပရိညံ ပညပေန္တိ။

‘‘သန္တိ, ဘိက္ခဝေ, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ သဗ္ဗုပါဒါနပရိညာဝါဒါ ပဋိဇာနမာနာ။ တေ န သမ္မာ သဗ္ဗုပါဒါနပရိညံ ပညပေန္တိ – ကာမုပါဒါနဿ ပရိညံ ပညပေန္တိ, ဒိဋ္ဌုပါဒါနဿ ပရိညံ ပညပေန္တိ, န သီလဗ္ဗတုပါဒါနဿ ပရိညံ ပညပေန္တိ, န အတ္တဝါဒုပါဒါနဿ ပရိညံ ပညပေန္တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဣမာနိ ဟိ တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ ဒွေ ဌာနာနိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနန္တိ။ တသ္မာ တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ သဗ္ဗုပါဒါနပရိညာဝါဒါ ပဋိဇာနမာနာ; တေ န သမ္မာ [ပဋိဇာနမာနာ န သမ္မာ (?)] သဗ္ဗုပါဒါနပရိညံ ပညပေန္တိ – ကာမုပါဒါနဿ ပရိညံ ပညပေန္တိ, ဒိဋ္ဌုပါဒါနဿ ပရိညံ ပညပေန္တိ, န သီလဗ္ဗတုပါဒါနဿ ပရိညံ ပညပေန္တိ, န အတ္တဝါဒုပါဒါနဿ ပရိညံ ပညပေန္တိ။

‘‘သန္တိ, ဘိက္ခဝေ, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ သဗ္ဗုပါဒါနပရိညာဝါဒါ ပဋိဇာနမာနာ။ တေ န သမ္မာ သဗ္ဗုပါဒါနပရိညံ ပညပေန္တိ – ကာမုပါဒါနဿ ပရိညံ ပညပေန္တိ, ဒိဋ္ဌုပါဒါနဿ ပရိညံ ပညပေန္တိ, သီလဗ္ဗတုပါဒါနဿ ပရိညံ ပညပေန္တိ, န အတ္တဝါဒုပါဒါနဿ ပရိညံ ပညပေန္တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဣမဉှိ တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧကံ ဌာနံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနန္တိ။ တသ္မာ တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ သဗ္ဗုပါဒါနပရိညာဝါဒါ ပဋိဇာနမာနာ; တေ န သမ္မာ [ပဋိဇာနမာနာ န သမ္မာ (?)] သဗ္ဗုပါဒါနပရိညံ ပညပေန္တိ – ကာမုပါဒါနဿ ပရိညံ ပညပေန္တိ, ဒိဋ္ဌုပါဒါနဿ ပရိညံ ပညပေန္တိ, သီလဗ္ဗတုပါဒါနဿ ပရိညံ ပညပေန္တိ, န အတ္တဝါဒုပါဒါနဿ ပရိညံ ပညပေန္တိ။

‘‘ဧဝရူပေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မဝိနယေ ယော သတ္ထရိ ပသာဒေါ သော န သမ္မဂ္ဂတော အက္ခာယတိ; ယော ဓမ္မေ ပသာဒေါ သော န သမ္မဂ္ဂတော အက္ခာယတိ; ယာ သီလေသု ပရိပူရကာရိတာ သာ န သမ္မဂ္ဂတာ အက္ခာယတိ; ယာ သဟဓမ္မိကေသု ပိယမနာပတာ သာ န သမ္မဂ္ဂတာ အက္ခာယတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဧဝဉ္ဟေတံ, ဘိက္ခဝေ, ဟောတိ ယထာ တံ ဒုရက္ခာတေ ဓမ္မဝိနယေ ဒုပ္ပဝေဒိတေ အနိယျာနိကေ အနုပသမသံဝတ္တနိကေ အသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပ္ပဝေဒိတေ။

၁၄၄. ‘‘တထာဂတော စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ သဗ္ဗုပါဒါနပရိညာဝါဒေါ ပဋိဇာနမာနော သမ္မာ သဗ္ဗုပါဒါနပရိညံ ပညပေတိ – ကာမုပါဒါနဿ ပရိညံ ပညပေတိ, ဒိဋ္ဌုပါဒါနဿ ပရိညံ ပညပေတိ, သီလဗ္ဗတုပါဒါနဿ ပရိညံ ပညပေတိ, အတ္တဝါဒုပါဒါနဿ ပရိညံ ပညပေတိ။ ဧဝရူပေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မဝိနယေ ယော သတ္ထရိ ပသာဒေါ သော သမ္မဂ္ဂတော အက္ခာယတိ; ယော ဓမ္မေ ပသာဒေါ သော သမ္မဂ္ဂတော အက္ခာယတိ; ယာ သီလေသု ပရိပူရကာရိတာ သာ သမ္မဂ္ဂတာ အက္ခာယတိ; ယာ သဟဓမ္မိကေသု ပိယမနာပတာ သာ သမ္မဂ္ဂတာ အက္ခာယတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဧဝဉ္ဟေတံ, ဘိက္ခဝေ, ဟောတိ ယထာ တံ သွာက္ခာတေ ဓမ္မဝိနယေ သုပ္ပဝေဒိတေ နိယျာနိကေ ဥပသမသံဝတ္တနိကေ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပ္ပဝေဒိတေ။

၁၄၅. ‘‘ဣမေ စ, ဘိက္ခဝေ, စတ္တာရော ဥပါဒါနာ။ ကိံနိဒါနာ ကိံသမုဒယာ ကိံဇာတိကာ ကိံပဘဝါ? ဣမေ စတ္တာရော ဥပါဒါနာ တဏှာနိဒါနာ တဏှာသမုဒယာ တဏှာဇာတိကာ တဏှာပဘဝါ။ တဏှာ စာယံ, ဘိက္ခဝေ, ကိံနိဒါနာ ကိံသမုဒယာ ကိံဇာတိကာ ကိံပဘဝါ? တဏှာ ဝေဒနာနိဒါနာ ဝေဒနာသမုဒယာ ဝေဒနာဇာတိကာ ဝေဒနာပဘဝါ။ ဝေဒနာ စာယံ, ဘိက္ခဝေ, ကိံနိဒါနာ ကိံသမုဒယာ ကိံဇာတိကာ ကိံပဘဝါ? ဝေဒနာ ဖဿနိဒါနာ ဖဿသမုဒယာ ဖဿဇာတိကာ ဖဿပဘဝါ။ ဖဿော စာယံ, ဘိက္ခဝေ, ကိံနိဒါနော ကိံသမုဒယော ကိံဇာတိကော ကိံပဘဝေါ? ဖဿော သဠာယတနနိဒါနော သဠာယတနသမုဒယော သဠာယတနဇာတိကော သဠာယတနပဘဝေါ။ သဠာယတနဉ္စိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ကိံနိဒါနံ ကိံသမုဒယံ ကိံဇာတိကံ ကိံပဘဝံ? သဠာယတနံ နာမရူပနိဒါနံ နာမရူပသမုဒယံ နာမရူပဇာတိကံ နာမရူပပဘဝံ။ နာမရူပဉ္စိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ကိံနိဒါနံ ကိံသမုဒယံ ကိံဇာတိကံ ကိံပဘဝံ? နာမရူပံ ဝိညာဏနိဒါနံ ဝိညာဏသမုဒယံ ဝိညာဏဇာတိကံ ဝိညာဏပဘဝံ။ ဝိညာဏဉ္စိဒံ, ဘိက္ခဝေ , ကိံနိဒါနံ ကိံသမုဒယံ ကိံဇာတိကံ ကိံပဘဝံ? ဝိညာဏံ သင်္ခါရနိဒါနံ သင်္ခါရသမုဒယံ သင်္ခါရဇာတိကံ သင်္ခါရပဘဝံ။ သင်္ခါရာ စိမေ, ဘိက္ခဝေ, ကိံနိဒါနာ ကိံသမုဒယာ ကိံဇာတိကာ ကိံပဘဝါ? သင်္ခါရာ အဝိဇ္ဇာနိဒါနာ အဝိဇ္ဇာသမုဒယာ အဝိဇ္ဇာဇာတိကာ အဝိဇ္ဇာပဘဝါ။

‘‘ယတော စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော အဝိဇ္ဇာ ပဟီနာ ဟောတိ ဝိဇ္ဇာ ဥပ္ပန္နာ, သော အဝိဇ္ဇာဝိရာဂါ ဝိဇ္ဇုပ္ပါဒါ နေဝ ကာမုပါဒါနံ ဥပါဒိယတိ, န ဒိဋ္ဌုပါဒါနံ ဥပါဒိယတိ, န သီလဗ္ဗတုပါဒါနံ ဥပါဒိယတိ, န အတ္တဝါဒုပါဒါနံ ဥပါဒိယတိ။ အနုပါဒိယံ န ပရိတဿတိ, အပရိတဿံ ပစ္စတ္တညေဝ ပရိနိဗ္ဗာယတိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ ပဇာနာတီ’’တိ။

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။

စူဠသီဟနာဒသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ပဌမံ။

၂. မဟာသီဟနာဒသုတ္တံ

၁၄၆. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ ဗဟိနဂရေ အပရပုရေ ဝနသဏ္ဍေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သုနက္ခတ္တော လိစ္ဆဝိပုတ္တော အစိရပက္ကန္တော ဟောတိ ဣမသ္မာ ဓမ္မဝိနယာ။ သော ဝေသာလိယံ ပရိသတိ [ပရိသတိံ (သီ. ဣ.)] ဧဝံ [ဧတံ (ဣ. က.)] ဝါစံ ဘာသတိ – ‘‘နတ္ထိ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဥတ္တရိ [ဥတ္တရိံ (ဣ.)] မနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသော။ တက္ကပရိယာဟတံ သမဏော ဂေါတမော ဓမ္မံ ဒေသေတိ ဝီမံသာနုစရိတံ သယံပဋိဘာနံ။ ယဿ စ ခွါဿ အတ္ထာယ ဓမ္မော ဒေသိတော သော နိယျာတိ တက္ကရဿ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယာယာ’’တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ဝေသာလိံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ အဿောသိ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော သုနက္ခတ္တဿ လိစ္ဆဝိပုတ္တဿ ဝေသာလိယံ ပရိသတိ ဧဝံ ဝါစံ ဘာသမာနဿ – ‘‘နတ္ထိ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသော။ တက္ကပရိယာဟတံ သမဏော ဂေါတမော ဓမ္မံ ဒေသေတိ ဝီမံသာနုစရိတံ သယံပဋိဘာနံ။ ယဿ စ ခွါဿ အတ္ထာယ ဓမ္မော ဒေသိတော သော နိယျာတိ တက္ကရဿ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယာယာ’’တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဝေသာလိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သုနက္ခတ္တော, ဘန္တေ, လိစ္ဆဝိပုတ္တော အစိရပက္ကန္တော ဣမသ္မာ ဓမ္မဝိနယာ။ သော ဝေသာလိယံ ပရိသတိ ဧဝံ ဝါစံ ဘာသတိ – ‘နတ္ထိ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသော။ တက္ကပရိယာဟတံ သမဏော ဂေါတမော ဓမ္မံ ဒေသေတိ ဝီမံသာနုစရိတံ သယံပဋိဘာနံ။ ယဿ စ ခွါဿ အတ္ထာယ ဓမ္မော ဒေသိတော သော နိယျာတိ တက္ကရဿ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယာယာ’’’တိ။

၁၄၇. ‘‘ကောဓနော ဟေသော, သာရိပုတ္တ, သုနက္ခတ္တော မောဃပုရိသော။ ကောဓါ စ ပနဿ ဧသာ ဝါစာ ဘာသိတာ။ ‘အဝဏ္ဏံ ဘာသိဿာမီ’တိ ခေါ, သာရိပုတ္တ, သုနက္ခတ္တော မောဃပုရိသော ဝဏ္ဏံယေဝ တထာဂတဿ ဘာသတိ ။ ဝဏ္ဏော ဟေသော, သာရိပုတ္တ, တထာဂတဿ ယော ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ယဿ စ ခွါဿ အတ္ထာယ ဓမ္မော ဒေသိတော သော နိယျာတိ တက္ကရဿ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယာယာ’တိ။

‘‘အယမ္ပိ ဟိ နာမ, သာရိပုတ္တ, သုနက္ခတ္တဿ မောဃပုရိသဿ မယိ ဓမ္မန္ဝယော န ဘဝိဿတိ – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ, သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ, ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ’တိ။

‘‘အယမ္ပိ ဟိ နာမ, သာရိပုတ္တ, သုနက္ခတ္တဿ မောဃပုရိသဿ မယိ ဓမ္မန္ဝယော န ဘဝိဿတိ – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အနေကဝိဟိတံ ဣဒ္ဓိဝိဓံ ပစ္စနုဘောတိ – ဧကောပိ ဟုတွာ ဗဟုဓါ ဟောတိ, ဗဟုဓါပိ ဟုတွာ ဧကော ဟောတိ; အာဝိဘာဝံ, တိရောဘာဝံ; တိရောကုဋ္ဋံ တိရောပါကာရံ တိရောပဗ္ဗတံ အသဇ္ဇမာနော ဂစ္ဆတိ, သေယျထာပိ အာကာသေ; ပထဝိယာပိ ဥမ္မုဇ္ဇနိမုဇ္ဇံ ကရောတိ, သေယျထာပိ ဥဒကေ; ဥဒကေပိ အဘိဇ္ဇမာနော ဂစ္ဆတိ, သေယျထာပိ ပထဝိယံ; အာကာသေပိ ပလ္လင်္ကေန ကမတိ, သေယျထာပိ ပက္ခီ သကုဏော; ဣမေပိ စန္ဒိမသူရိယေ ဧဝံမဟိဒ္ဓိကေ ဧဝံမဟာနုဘာဝေ ပါဏိနာ ပရိမသတိ ပရိမဇ္ဇတိ; ယာဝ ဗြဟ္မလောကာပိ ကာယေန ဝသံ ဝတ္တေတီ’တိ။

‘‘အယမ္ပိ ဟိ နာမ, သာရိပုတ္တ, သုနက္ခတ္တဿ မောဃပုရိသဿ မယိ ဓမ္မန္ဝယော န ဘဝိဿတိ – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ ဒိဗ္ဗာယ သောတဓါတုယာ ဝိသုဒ္ဓါယ အတိက္ကန္တမာနုသိကာယ ဥဘော သဒ္ဒေ သုဏာတိ – ဒိဗ္ဗေ စ မာနုသေ စ, ယေ ဒူရေ သန္တိကေ စာ’တိ။

‘‘အယမ္ပိ ဟိ နာမ, သာရိပုတ္တ, သုနက္ခတ္တဿ မောဃပုရိသဿ မယိ ဓမ္မန္ဝယော န ဘဝိဿတိ – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာတိ – သရာဂံ ဝါ စိတ္တံ သရာဂံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ, ဝီတရာဂံ ဝါ စိတ္တံ ဝီတရာဂံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ; သဒေါသံ ဝါ စိတ္တံ သဒေါသံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ, ဝီတဒေါသံ ဝါ စိတ္တံ ဝီတဒေါသံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ; သမောဟံ ဝါ စိတ္တံ သမောဟံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ, ဝီတမောဟံ ဝါ စိတ္တံ ဝီတမောဟံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ; သံခိတ္တံ ဝါ စိတ္တံ သံခိတ္တံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ , ဝိက္ခိတ္တံ ဝါ စိတ္တံ ဝိက္ခိတ္တံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ; မဟဂ္ဂတံ ဝါ စိတ္တံ မဟဂ္ဂတံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ, အမဟဂ္ဂတံ ဝါ စိတ္တံ အမဟဂ္ဂတံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ; သဥတ္တရံ ဝါ စိတ္တံ သဥတ္တရံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ, အနုတ္တရံ ဝါ စိတ္တံ အနုတ္တရံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ; သမာဟိတံ ဝါ စိတ္တံ သမာဟိတံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ, အသမာဟိတံ ဝါ စိတ္တံ အသမာဟိတံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ; ဝိမုတ္တံ ဝါ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ, အဝိမုတ္တံ ဝါ စိတ္တံ အဝိမုတ္တံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတီ’တိ။

၁၄၈. ‘‘ဒသ ခေါ ပနိမာနိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတဿ တထာဂတဗလာနိ ယေဟိ ဗလေဟိ သမန္နာဂတော တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗြဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။ ကတမာနိ ဒသ?

‘‘ဣဓ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော ဌာနဉ္စ ဌာနတော အဋ္ဌာနဉ္စ အဋ္ဌာနတော ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ယမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော ဌာနဉ္စ ဌာနတော အဋ္ဌာနဉ္စ အဋ္ဌာနတော ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ဣဒမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတဿ တထာဂတဗလံ ဟောတိ ယံ ဗလံ အာဂမ္မ တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗြဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။

‘‘ပုန စပရံ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာနံ ကမ္မသမာဒါနာနံ ဌာနသော ဟေတုသော ဝိပါကံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ယမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာနံ ကမ္မသမာဒါနာနံ ဌာနသော ဟေတုသော ဝိပါကံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ဣဒမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတဿ တထာဂတဗလံ ဟောတိ ယံ ဗလံ အာဂမ္မ တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗြဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။

‘‘ပုန စပရံ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော သဗ္ဗတ္ထဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ယမ္ပိ , သာရိပုတ္တ, တထာဂတော သဗ္ဗတ္ထဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ဣဒမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတဿ တထာဂတဗလံ ဟောတိ ယံ ဗလံ အာဂမ္မ တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗြဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။

‘‘ပုန စပရံ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော အနေကဓါတုနာနာဓါတုလောကံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ယမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော အနေကဓါတုနာနာဓါတုလောကံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ဣဒမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတဿ တထာဂတဗလံ ဟောတိ ယံ ဗလံ အာဂမ္မ တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗြဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။

‘‘ပုန စပရံ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော သတ္တာနံ နာနာဓိမုတ္တိကတံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ယမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော သတ္တာနံ နာနာဓိမုတ္တိကတံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ဣဒမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတဿ တထာဂတဗလံ ဟောတိ ယံ ဗလံ အာဂမ္မ တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗြဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။

‘‘ပုန စပရံ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ ဣန္ဒ္ရိယပရောပရိယတ္တံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ယမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ ဣန္ဒ္ရိယပရောပရိယတ္တံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ဣဒမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတဿ တထာဂတဗလံ ဟောတိ ယံ ဗလံ အာဂမ္မ တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗြဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။

‘‘ပုန စပရံ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော ဈာနဝိမောက္ခသမာဓိသမာပတ္တီနံ သံကိလေသံ ဝေါဒါနံ ဝုဋ္ဌာနံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ယမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော ဈာနဝိမောက္ခသမာဓိသမာပတ္တီနံ သံကိလေသံ ဝေါဒါနံ ဝုဋ္ဌာနံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ဣဒမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတဿ တထာဂတဗလံ ဟောတိ ယံ ဗလံ အာဂမ္မ တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗြဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။

‘‘ပုန စပရံ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ, သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော တိဿောပိ ဇာတိယော စတဿောပိ ဇာတိယော ပဉ္စပိ ဇာတိယော ဒသပိ ဇာတိယော ဝီသမ္ပိ ဇာတိယော တိံသမ္ပိ ဇာတိယော စတ္တာလီသမ္ပိ ဇာတိယော ပညာသမ္ပိ ဇာတိယော ဇာတိသတမ္ပိ ဇာတိသဟဿမ္ပိ ဇာတိသတသဟဿမ္ပိ အနေကေပိ သံဝဋ္ဋကပ္ပေ အနေကေပိ ဝိဝဋ္ဋကပ္ပေ အနေကေပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋကပ္ပေ – ‘အမုတြာသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂေါတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော အမုတြ ဥဒပါဒိံ; တတြာပါသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂေါတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော ဣဓူပပန္နော’တိ။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ။ ယမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ, သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော။ပေ.။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ, ဣဒမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတဿ တထာဂတဗလံ ဟောတိ ယံ ဗလံ အာဂမ္မ တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗြဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။

‘‘ပုန စပရံ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ – ‘ဣမေ ဝတ ဘောန္တော သတ္တာ ကာယဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ မနောဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ ဥပဝါဒကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနာ, တေ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပန္နာ။ ဣမေ ဝါ ပန ဘောန္တော သတ္တာ ကာယသုစရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီသုစရိတေန သမန္နာဂတာ မနောသုစရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ အနုပဝါဒကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနာ, တေ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပန္နာ’တိ။ ဣတိ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ။ ယမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ – ‘ဣမေ ဝတ ဘောန္တော သတ္တာ ကာယဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ မနောဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ ဥပဝါဒကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနာ, တေ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပန္နာ။ ဣမေ ဝါ ပန ဘောန္တော သတ္တာ ကာယသုစရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီသုစရိတေန သမန္နာဂတာ မနောသုစရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ အနုပဝါဒကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနာ, တေ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပန္နာ’တိ။ ဣတိ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ။ ဣဒမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတဿ တထာဂတဗလံ ဟောတိ ယံ ဗလံ အာဂမ္မ တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗြဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။

‘‘ပုန စပရံ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ယမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, ဣဒမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတဿ တထာဂတဗလံ ဟောတိ ယံ ဗလံ အာဂမ္မ တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗြဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။

‘‘ဣမာနိ ခေါ, သာရိပုတ္တ, ဒသ တထာဂတဿ တထာဂတဗလာနိ ယေဟိ ဗလေဟိ သမန္နာဂတော တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗြဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။

၁၄၉. ‘‘ယော ခေါ မံ, သာရိပုတ္တ, ဧဝံ ဇာနန္တံ ဧဝံ ပဿန္တံ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘နတ္ထိ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသော; တက္ကပရိယာဟတံ သမဏော ဂေါတမော ဓမ္မံ ဒေသေတိ ဝီမံသာနုစရိတံ သယံပဋိဘာန’န္တိ, တံ, သာရိပုတ္တ, ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။ သေယျထာပိ, သာရိပုတ္တ, ဘိက္ခု သီလသမ္ပန္နော သမာဓိသမ္ပန္နော ပညာသမ္ပန္နော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ အညံ အာရာဓေယျ, ဧဝံ သမ္ပဒမိဒံ, သာရိပုတ္တ, ဝဒါမိ။ တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ, တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။

၁၅၀. ‘‘စတ္တာရိမာနိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတဿ ဝေသာရဇ္ဇာနိ ယေဟိ ဝေသာရဇ္ဇေဟိ သမန္နာဂတော တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗြဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။ ကတမာနိ စတ္တာရိ?

‘‘‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ တေ ပဋိဇာနတော ဣမေ ဓမ္မာ အနဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ’တိ။ တတြ ဝတ မံ သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဒေဝေါ ဝါ မာရော ဝါ ဗြဟ္မာ ဝါ ကောစိ ဝါ လောကသ္မိံ သဟဓမ္မေန ပဋိစောဒေဿတီတိ နိမိတ္တမေတံ, သာရိပုတ္တ, န သမနုပဿာမိ။ ဧတမဟံ [ဧတမ္ပဟံ (သီ. ဣ.)], သာရိပုတ္တ, နိမိတ္တံ အသမနုပဿန္တော ခေမပ္ပတ္တော အဘယပ္ပတ္တော ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တော ဝိဟရာမိ။

‘‘‘ခီဏာသဝဿ တေ ပဋိဇာနတော ဣမေ အာသဝါ အပရိက္ခီဏာ’တိ။ တတြ ဝတ မံ သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဒေဝေါ ဝါ မာရော ဝါ ဗြဟ္မာ ဝါ ကောစိ ဝါ လောကသ္မိံ သဟဓမ္မေန ပဋိစောဒေဿတီတိ နိမိတ္တမေတံ, သာရိပုတ္တ, န သမနုပဿာမိ။ ဧတမဟံ, သာရိပုတ္တ, နိမိတ္တံ အသမနုပဿန္တော ခေမပ္ပတ္တော အဘယပ္ပတ္တော ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တော ဝိဟရာမိ။

‘‘‘ယေ ခေါ ပန တေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ, တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’တိ။ တတြ ဝတ မံ သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဒေဝေါ ဝါ မာရော ဝါ ဗြဟ္မာ ဝါ ကောစိ ဝါ လောကသ္မိံ သဟဓမ္မေန ပဋိစောဒေဿတီတိ နိမိတ္တမေတံ, သာရိပုတ္တ, န သမနုပဿာမိ။ ဧတမဟံ, သာရိပုတ္တ, နိမိတ္တံ အသမနုပဿန္တော ခေမပ္ပတ္တော အဘယပ္ပတ္တော ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တော ဝိဟရာမိ။

‘‘‘ယဿ ခေါ ပန တေ အတ္ထာယ ဓမ္မော ဒေသိတော, သော န နိယျာတိ တက္ကရဿ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယာယာ’တိ ။ တတြ ဝတ မံ သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဒေဝေါ ဝါ မာရော ဝါ ဗြဟ္မာ ဝါ ကောစိ ဝါ လောကသ္မိံ သဟဓမ္မေန ပဋိစောဒေဿတီ’တိ နိမိတ္တမေတံ, သာရိပုတ္တ, န သမနုပဿာမိ။ ဧတမဟံ, သာရိပုတ္တ, နိမိတ္တံ အသမနုပဿန္တော ခေမပ္ပတ္တော အဘယပ္ပတ္တော ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တော ဝိဟရာမိ။

‘‘ဣမာနိ ခေါ, သာရိပုတ္တ, စတ္တာရိ တထာဂတဿ ဝေသာရဇ္ဇာနိ ယေဟိ ဝေသာရဇ္ဇေဟိ သမန္နာဂတော တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗြဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။

‘‘ယော ခေါ မံ, သာရိပုတ္တ, ဧဝံ ဇာနန္တံ ဧဝံ ပဿန္တံ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘နတ္ထိ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသော, တက္ကပရိယာဟတံ သမဏော ဂေါတမော ဓမ္မံ ဒေသေတိ ဝီမံသာနုစရိတံ သယံပဋိဘာန’န္တိ, တံ, သာရိပုတ္တ, ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။ သေယျထာပိ, သာရိပုတ္တ, ဘိက္ခု သီလသမ္ပန္နော သမာဓိသမ္ပန္နော ပညာသမ္ပန္နော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ အညံ အာရာဓေယျ, ဧဝံ သမ္ပဒမိဒံ, သာရိပုတ္တ, ဝဒါမိ။ တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။

၁၅၁. ‘‘အဋ္ဌ ခေါ ဣမာ, သာရိပုတ္တ, ပရိသာ။ ကတမာ အဋ္ဌ? ခတ္တိယပရိသာ, ဗြာဟ္မဏပရိသာ, ဂဟပတိပရိသာ, သမဏပရိသာ, စာတုမဟာရာဇိကပရိသာ [စာတုမ္မဟာရာဇိကာ (သီ. သျာ. ဣ.)], တာဝတိံသပရိသာ, မာရပရိသာ, ဗြဟ္မပရိသာ – ဣမာ ခေါ, သာရိပုတ္တ, အဋ္ဌ ပရိသာ။ ဣမေဟိ ခေါ, သာရိပုတ္တ, စတူဟိ ဝေသာရဇ္ဇေဟိ သမန္နာဂတော တထာဂတော ဣမာ အဋ္ဌ ပရိသာ ဥပသင်္ကမတိ အဇ္ဈောဂါဟတိ။ အဘိဇာနာမိ ခေါ ပနာဟံ, သာရိပုတ္တ, အနေကသတံ ခတ္တိယပရိသံ ဥပသင်္ကမိတာ။ တတြပိ မယာ သန္နိသိန္နပုဗ္ဗဉ္စေဝ, သလ္လပိတပုဗ္ဗဉ္စ, သာကစ္ဆာ စ သမာပဇ္ဇိတပုဗ္ဗာ။ တတြ ဝတ မံ ဘယံ ဝါ သာရဇ္ဇံ ဝါ ဩက္ကမိဿတီတိ နိမိတ္တမေတံ, သာရိပုတ္တ, န သမနုပဿာမိ။ ဧတမဟံ, သာရိပုတ္တ, နိမိတ္တံ အသမနုပဿန္တော ခေမပ္ပတ္တော အဘယပ္ပတ္တော ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တော ဝိဟရာမိ။

‘‘အဘိဇာနာမိ ခေါ ပနာဟံ, သာရိပုတ္တ, အနေကသတံ ဗြာဟ္မဏပရိသံ။ပေ.။ ဂဟပတိပရိသံ။ သမဏပရိသံ။ စာတုမဟာရာဇိကပရိသံ။ တာဝတိံသပရိသံ။ မာရပရိသံ။ ဗြဟ္မပရိသံ ဥပသင်္ကမိတာ။ တတြပိ မယာ သန္နိသိန္နပုဗ္ဗဉ္စေဝ, သလ္လပိတပုဗ္ဗဉ္စ, သာကစ္ဆာ စ သမာပဇ္ဇိတပုဗ္ဗာ။ တတြ ဝတ မံ ဘယံ ဝါ သာရဇ္ဇံ ဝါ ဩက္ကမိဿတီတိ နိမိတ္တမေတံ, သာရိပုတ္တ , န သမနုပဿာမိ။ ဧတမဟံ, သာရိပုတ္တ, နိမိတ္တံ အသမနုပဿန္တော ခေမပ္ပတ္တော အဘယပ္ပတ္တော ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တော ဝိဟရာမိ။

‘‘ယော ခေါ မံ, သာရိပုတ္တ, ဧဝံ ဇာနန္တံ ဧဝံ ပဿန္တံ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘နတ္ထိ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသော, တက္ကပရိယာဟတံ သမဏော ဂေါတမော ဓမ္မံ ဒေသေတိ ဝီမံသာနုစရိတံ သယံပဋိဘာန’န္တိ, တံ, သာရိပုတ္တ, ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။ သေယျထာပိ, သာရိပုတ္တ, ဘိက္ခု သီလသမ္ပန္နော သမာဓိသမ္ပန္နော ပညာသမ္ပန္နော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ အညံ အာရာဓေယျ, ဧဝံ သမ္ပဒမိဒံ, သာရိပုတ္တ, ဝဒါမိ။ တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။

၁၅၂. ‘‘စတဿော ခေါ ဣမာ, သာရိပုတ္တ, ယောနိယော။ ကတမာ စတဿော? အဏ္ဍဇာ ယောနိ, ဇလာဗုဇာ ယောနိ, သံသေဒဇာ ယောနိ, ဩပပါတိကာ ယောနိ။ ကတမာ စ, သာရိပုတ္တ, အဏ္ဍဇာ ယောနိ? ယေ ခေါ တေ, သာရိပုတ္တ, သတ္တာ အဏ္ဍကောသံ အဘိနိဗ္ဘိဇ္ဇ ဇာယန္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ, သာရိပုတ္တ, အဏ္ဍဇာ ယောနိ။ ကတမာ စ, သာရိပုတ္တ, ဇလာဗုဇာ ယောနိ? ယေ ခေါ တေ, သာရိပုတ္တ, သတ္တာ ဝတ္ထိကောသံ အဘိနိဗ္ဘိဇ္ဇ ဇာယန္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ, သာရိပုတ္တ, ဇလာဗုဇာ ယောနိ။ ကတမာ စ, သာရိပုတ္တ, သံသေဒဇာ ယောနိ? ယေ ခေါ တေ, သာရိပုတ္တ, သတ္တာ ပူတိမစ္ဆေ ဝါ ဇာယန္တိ ပူတိကုဏပေ ဝါ ပူတိကုမ္မာသေ ဝါ စန္ဒနိကာယေ ဝါ ဩဠိဂလ္လေ ဝါ ဇာယန္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ, သာရိပုတ္တ, သံသေဒဇာ ယောနိ။ ကတမာ စ, သာရိပုတ္တ, ဩပပါတိကာ ယောနိ? ဒေဝါ, နေရယိကာ, ဧကစ္စေ စ မနုဿာ, ဧကစ္စေ စ ဝိနိပါတိကာ – အယံ ဝုစ္စတိ, သာရိပုတ္တ, ဩပပါတိကာ ယောနိ။ ဣမာ ခေါ, သာရိပုတ္တ, စတဿော ယောနိယော။

‘‘ယော ခေါ မံ, သာရိပုတ္တ, ဧဝံ ဇာနန္တံ ဧဝံ ပဿန္တံ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘နတ္ထိ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသော, တက္ကပရိယာဟတံ သမဏော ဂေါတမော ဓမ္မံ ဒေသေတိ ဝီမံသာနုစရိတံ သယံပဋိဘာန’န္တိ, တံ, သာရိပုတ္တ, ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။ သေယျထာပိ, သာရိပုတ္တ, ဘိက္ခု သီလသမ္ပန္နော သမာဓိသမ္ပန္နော ပညာသမ္ပန္နော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ အညံ အာရာဓေယျ, ဧဝံ သမ္ပဒမိဒံ, သာရိပုတ္တ, ဝဒါမိ။ တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။

၁၅၃. ‘‘ပဉ္စ ခေါ ဣမာ, သာရိပုတ္တ, ဂတိယော။ ကတမာ ပဉ္စ? နိရယော, တိရစ္ဆာနယောနိ, ပေတ္တိဝိသယော, မနုဿာ, ဒေဝါ။ နိရယဉ္စာဟံ, သာရိပုတ္တ, ပဇာနာမိ, နိရယဂါမိဉ္စ မဂ္ဂံ, နိရယဂါမိနိဉ္စ ပဋိပဒံ; ယထာ ပဋိပန္နော စ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ တဉ္စ ပဇာနာမိ။ တိရစ္ဆာနယောနိဉ္စာဟံ, သာရိပုတ္တ, ပဇာနာမိ, တိရစ္ဆာနယောနိဂါမိဉ္စ မဂ္ဂံ, တိရစ္ဆာနယောနိဂါမိနိဉ္စ ပဋိပဒံ; ယထာ ပဋိပန္နော စ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ တိရစ္ဆာနယောနိံ ဥပပဇ္ဇတိ တဉ္စ ပဇာနာမိ။ ပေတ္တိဝိသယံ စာဟံ, သာရိပုတ္တ, ပဇာနာမိ, ပေတ္တိဝိသယဂါမိဉ္စ မဂ္ဂံ, ပေတ္တိဝိသယဂါမိနိဉ္စ ပဋိပဒံ; ယထာ ပဋိပန္နော စ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ပေတ္တိဝိသယံ ဥပပဇ္ဇတိ တဉ္စ ပဇာနာမိ။ မနုဿေ စာဟံ, သာရိပုတ္တ, ပဇာနာမိ, မနုဿလောကဂါမိဉ္စ မဂ္ဂံ , မနုဿလောကဂါမိနိဉ္စ ပဋိပဒံ; ယထာ ပဋိပန္နော စ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ မနုဿေသု ဥပပဇ္ဇတိ တဉ္စ ပဇာနာမိ။ ဒေဝေ စာဟံ, သာရိပုတ္တ, ပဇာနာမိ, ဒေဝလောကဂါမိဉ္စ မဂ္ဂံ, ဒေဝလောကဂါမိနိဉ္စ ပဋိပဒံ; ယထာ ပဋိပန္နော စ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတိ တဉ္စ ပဇာနာမိ။ နိဗ္ဗာနဉ္စာဟံ, သာရိပုတ္တ, ပဇာနာမိ, နိဗ္ဗာနဂါမိဉ္စ မဂ္ဂံ, နိဗ္ဗာနဂါမိနိဉ္စ ပဋိပဒံ; ယထာ ပဋိပန္နော စ အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ တဉ္စ ပဇာနာမိ။

၁၅၄. ‘‘ဣဓါဟံ, သာရိပုတ္တ, ဧကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – တထာယံ ပုဂ္ဂလော ပဋိပန္နော တထာ စ ဣရိယတိ တဉ္စ မဂ္ဂံ သမာရူဠ္ဟော, ယထာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇိဿတီတိ။ တမေနံ ပဿာမိ အပရေန သမယေန ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပန္နံ, ဧကန္တဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယမာနံ။ သေယျထာပိ, သာရိပုတ္တ, အင်္ဂါရကာသု သာဓိကပေါရိသာ ပူရာ အင်္ဂါရာနံ ဝီတစ္စိကာနံ ဝီတဓူမာနံ။ အထ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယျ ဃမ္မာဘိတတ္တော ဃမ္မပရေတော ကိလန္တော တသိတော ပိပါသိတော ဧကာယနေန မဂ္ဂေန တမေဝ အင်္ဂါရကာသုံ ပဏိဓါယ။ တမေနံ စက္ခုမာ ပုရိသော ဒိသွာ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘တထာယံ ဘဝံ ပုရိသော ပဋိပန္နော တထာ စ ဣရိယတိ တဉ္စ မဂ္ဂံ သမာရူဠ္ဟော, ယထာ ဣမံယေဝ အင်္ဂါရကာသုံ အာဂမိဿတီ’တိ ။ တမေနံ ပဿေယျ အပရေန သမယေန တဿာ အင်္ဂါရကာသုယာ ပတိတံ, ဧကန္တဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယမာနံ။ ဧဝမေဝ ခေါ အဟံ, သာရိပုတ္တ, ဣဓေကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – တထာယံ ပုဂ္ဂလော ပဋိပန္နော တထာ စ ဣရိယတိ တဉ္စ မဂ္ဂံ သမာရူဠ္ဟော ယထာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇိဿတီတိ။ တမေနံ ပဿာမိ အပရေန သမယေန ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပန္နံ, ဧကန္တဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယမာနံ။

‘‘ဣဓ ပနာဟံ, သာရိပုတ္တ, ဧကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – တထာယံ ပုဂ္ဂလော ပဋိပန္နော တထာ စ ဣရိယတိ တဉ္စ မဂ္ဂံ သမာရူဠ္ဟော, ယထာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ တိရစ္ဆာနယောနိံ ဥပပဇ္ဇိဿတီတိ။ တမေနံ ပဿာမိ အပရေန သမယေန ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ တိရစ္ဆာနယောနိံ ဥပပန္နံ, ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယမာနံ။ သေယျထာပိ, သာရိပုတ္တ, ဂူထကူပေါ သာဓိကပေါရိသော, ပူရော ဂူထဿ။ အထ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယျ ဃမ္မာဘိတတ္တော ဃမ္မပရေတော ကိလန္တော တသိတော ပိပါသိတော ဧကာယနေန မဂ္ဂေန တမေဝ ဂူထကူပံ ပဏိဓါယ။ တမေနံ စက္ခုမာ ပုရိသော ဒိသွာ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘တထာယံ ဘဝံ ပုရိသော ပဋိပန္နော တထာ စ ဣရိယတိ တဉ္စ မဂ္ဂံ သမာရူဠ္ဟော ယထာ ဣမံယေဝ ဂူထကူပံ အာဂမိဿတီ’တိ။ တမေနံ ပဿေယျ အပရေန သမယေန တသ္မိံ ဂူထကူပေ ပတိတံ, ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယမာနံ။ ဧဝမေဝ ခေါ အဟံ, သာရိပုတ္တ, ဣဓေကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – တထာယံ ပုဂ္ဂလော ပဋိပန္နော တထာ စ ဣရိယတိ တဉ္စ မဂ္ဂံ သမာရူဠ္ဟော, ယထာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ တိရစ္ဆာနယောနိံ ဥပပဇ္ဇိဿတီတိ။ တမေနံ ပဿာမိ အပရေန သမယေန ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ တိရစ္ဆာနယောနိံ ဥပပန္နံ, ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယမာနံ။

‘‘ဣဓ ပနာဟံ, သာရိပုတ္တ, ဧကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – တထာယံ ပုဂ္ဂလော ပဋိပန္နော တထာ စ ဣရိယတိ တဉ္စ မဂ္ဂံ သမာရူဠ္ဟော, ယထာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ပေတ္တိဝိသယံ ဥပပဇ္ဇိဿတီတိ။ တမေနံ ပဿာမိ အပရေန သမယေန ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ပေတ္တိဝိသယံ ဥပပန္နံ, ဒုက္ခဗဟုလာ ဝေဒနာ ဝေဒယမာနံ။ သေယျထာပိ, သာရိပုတ္တ, ရုက္ခော ဝိသမေ ဘူမိဘာဂေ ဇာတော တနုပတ္တပလာသော ကဗရစ္ဆာယော ။ အထ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယျ ဃမ္မာဘိတတ္တော ဃမ္မပရေတော ကိလန္တော တသိတော ပိပါသိတော ဧကာယနေန မဂ္ဂေန တမေဝ ရုက္ခံ ပဏိဓါယ။ တမေနံ စက္ခုမာ ပုရိသော ဒိသွာ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘တထာယံ ဘဝံ ပုရိသော ပဋိပန္နော တထာ စ ဣရိယတိ တဉ္စ မဂ္ဂံ သမာရူဠ္ဟော, ယထာ ဣမံယေဝ ရုက္ခံ အာဂမိဿတီ’တိ။ တမေနံ ပဿေယျ, အပရေန သမယေန တဿ ရုက္ခဿ ဆာယာယ နိသိန္နံ ဝါ နိပန္နံ ဝါ ဒုက္ခဗဟုလာ ဝေဒနာ ဝေဒယမာနံ။ ဧဝမေဝ ခေါ အဟံ, သာရိပုတ္တ, ဣဓေကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – တထာယံ ပုဂ္ဂလော ပဋိပန္နော တထာ စ ဣရိယတိ တဉ္စ မဂ္ဂံ သမာရူဠ္ဟော, ယထာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ပေတ္တိဝိသယံ ဥပပဇ္ဇိဿတီတိ။ တမေနံ ပဿာမိ အပရေန သမယေန ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ပေတ္တိဝိသယံ ဥပပန္နံ, ဒုက္ခဗဟုလာ ဝေဒနာ ဝေဒယမာနံ။

‘‘ဣဓ ပနာဟံ, သာရိပုတ္တ, ဧကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – တထာယံ ပုဂ္ဂလော ပဋိပန္နော တထာ စ ဣရိယတိ တဉ္စ မဂ္ဂံ သမာရူဠ္ဟော ယထာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ မနုဿေသု ဥပပဇ္ဇိဿတီတိ။ တမေနံ ပဿာမိ အပရေန သမယေန ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ မနုဿေသု ဥပပန္နံ, သုခဗဟုလာ ဝေဒနာ ဝေဒယမာနံ။ သေယျထာပိ, သာရိပုတ္တ, ရုက္ခော သမေ ဘူမိဘာဂေ ဇာတော ဗဟလပတ္တပလာသော သန္ဒစ္ဆာယော [သဏ္ဍစ္ဆာယော (သျာ.), သန္တစ္ဆာယော (က.)]။ အထ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယျ ဃမ္မာဘိတတ္တော ဃမ္မပရေတော ကိလန္တော တသိတော ပိပါသိတော ဧကာယနေန မဂ္ဂေန တမေဝ ရုက္ခံ ပဏိဓါယ။ တမေနံ စက္ခုမာ ပုရိသော ဒိသွာ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘တထာယံ ဘဝံ ပုရိသော ပဋိပန္နော တထာ စ ဣရိယတိ တဉ္စ မဂ္ဂံ သမာရူဠ္ဟော, ယထာ ဣမမေဝ ရုက္ခံ အာဂမိဿတီ’တိ။ တမေနံ ပဿေယျ အပရေန သမယေန တဿ ရုက္ခဿ ဆာယာယ နိသိန္နံ ဝါ နိပန္နံ ဝါ သုခဗဟုလာ ဝေဒနာ ဝေဒယမာနံ။ ဧဝမေဝ ခေါ အဟံ, သာရိပုတ္တ, ဣဓေကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – တထာယံ ပုဂ္ဂလော ပဋိပန္နော တထာ စ ဣရိယတိ တဉ္စ မဂ္ဂံ သမာရူဠ္ဟော ယထာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ မနုဿေသု ဥပပဇ္ဇိဿတီတိ။ တမေနံ ပဿာမိ အပရေန သမယေန ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ မနုဿေသု ဥပပန္နံ, သုခဗဟုလာ ဝေဒနာ ဝေဒယမာနံ။

‘‘ဣဓ ပနာဟံ, သာရိပုတ္တ, ဧကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – တထာယံ ပုဂ္ဂလော ပဋိပန္နော တထာ စ ဣရိယတိ တဉ္စ မဂ္ဂံ သမာရူဠ္ဟော, ယထာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇိဿတီ’တိ။ တမေနံ ပဿာမိ အပရေန သမယေန ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပန္နံ, ဧကန္တသုခါ ဝေဒနာ ဝေဒယမာနံ။ သေယျထာပိ, သာရိပုတ္တ, ပါသာဒေါ, တတြာဿ ကူဋာဂါရံ ဥလ္လိတ္တာဝလိတ္တံ နိဝါတံ ဖုသိတဂ္ဂဠံ ပိဟိတဝါတပါနံ။ တတြာဿ ပလ္လင္ကော ဂေါနကတ္ထတော ပဋိကတ္ထတော ပဋလိကတ္ထတော ကဒလိမိဂပဝရပစ္စတ္ထရဏော သဥတ္တရစ္ဆဒေါ ဥဘတောလောဟိတကူပဓါနော။ အထ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယျ ဃမ္မာဘိတတ္တော ဃမ္မပရေတော ကိလန္တော တသိတော ပိပါသိတော ဧကာယနေန မဂ္ဂေန တမေဝ ပါသာဒံ ပဏိဓါယ။ တမေနံ စက္ခုမာ ပုရိသော ဒိသွာ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘တထာယံ ဘဝံ ပုရိသော ပဋိပန္နော တထာ စ ဣရိယတိ တဉ္စ မဂ္ဂံ သမာရူဠ္ဟော, ယထာ ဣမံယေဝ ပါသာဒံ အာဂမိဿတီ’တိ။ တမေနံ ပဿေယျ အပရေန သမယေန တသ္မိံ ပါသာဒေ တသ္မိံ ကူဋာဂါရေ တသ္မိံ ပလ္လင်္ကေ နိသိန္နံ ဝါ နိပန္နံ ဝါ ဧကန္တသုခါ ဝေဒနာ ဝေဒယမာနံ။ ဧဝမေဝ ခေါ အဟံ, သာရိပုတ္တ, ဣဓေကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – တထာယံ ပုဂ္ဂလော ပဋိပန္နော တထာ စ ဣရိယတိ တဉ္စ မဂ္ဂံ သမာရူဠ္ဟော ယထာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇိဿတီတိ။ တမေနံ ပဿာမိ အပရေန သမယေန ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပန္နံ, ဧကန္တသုခါ ဝေဒနာ ဝေဒယမာနံ။

‘‘ဣဓ ပနာဟံ, သာရိပုတ္တ, ဧကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – တထာယံ ပုဂ္ဂလော ပဋိပန္နော တထာ စ ဣရိယတိ တဉ္စ မဂ္ဂံ သမာရူဠ္ဟော, ယထာ အာသဝါနံ ခယာ အနာသံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿတီတိ။ တမေနံ ပဿာမိ အပရေန သမယေန အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရန္တံ, ဧကန္တသုခါ ဝေဒနာ ဝေဒယမာနံ။ သေယျထာပိ, သာရိပုတ္တ, ပေါက္ခရဏီ အစ္ဆောဒကာ သာတောဒကာ သီတောဒကာ သေတကာ သုပတိတ္ထာ ရမဏီယာ။ အဝိဒူရေ စဿာ တိဗ္ဗော ဝနသဏ္ဍော။ အထ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယျ ဃမ္မာဘိတတ္တော ဃမ္မပရေတော ကိလန္တော တသိတော ပိပါသိတော ဧကာယနေန မဂ္ဂေန တမေဝ ပေါက္ခရဏိံ ပဏိဓါယ။ တမေနံ စက္ခုမာ ပုရိသော ဒိသွာ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘တထာ ဘဝံ ပုရိသော ပဋိပန္နော တထာ စ ဣရိယတိ တဉ္စ မဂ္ဂံ သမာရူဠ္ဟော, ယထာ ဣမံယေဝ ပေါက္ခရဏိံ အာဂမိဿတီ’တိ။ တမေနံ ပဿေယျ အပရေန သမယေန တံ ပေါက္ခရဏိံ ဩဂါဟေတွာ နှာယိတွာ စ ပိဝိတွာ စ သဗ္ဗဒရထကိလမထပရိဠာဟံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေတွာ ပစ္စုတ္တရိတွာ တသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ နိသိန္နံ ဝါ နိပန္နံ ဝါ, ဧကန္တသုခါ ဝေဒနာ ဝေဒယမာနံ။ ဧဝမေဝ ခေါ အဟံ, သာရိပုတ္တ, ဣဓေကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – တထာယံ ပုဂ္ဂလော ပဋိပန္နော တထာ စ ဣရိယတိ တဉ္စ မဂ္ဂံ သမာရူဠ္ဟော, ယထာ အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿတီ’တိ။ တမေနံ ပဿာမိ အပရေန သမယေန အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရန္တံ, ဧကန္တသုခါ ဝေဒနာ ဝေဒယမာနံ။ ဣမာ ခေါ, သာရိပုတ္တ, ပဉ္စ ဂတိယော။

‘‘ယော ခေါ မံ, သာရိပုတ္တ, ဧဝံ ဇာနန္တံ ဧဝံ ပဿန္တံ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘နတ္ထိ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသော; တက္ကပရိယာဟတံ သမဏော ဂေါတမော ဓမ္မံ ဒေသေတိ ဝီမံသာနုစရိတံ သယံပဋိဘာန’န္တိ တံ, သာရိပုတ္တ, ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။ သေယျထာပိ, သာရိပုတ္တ, ဘိက္ခု သီလသမ္ပန္နော သမာဓိသမ္ပန္နော ပညာသမ္ပန္နော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ အညံ အာရာဓေယျ, ဧဝံ သမ္ပဒမိဒံ, သာရိပုတ္တ, ဝဒါမိ ‘တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ’။

၁၅၅. ‘‘အဘိဇာနာမိ ခေါ ပနာဟံ, သာရိပုတ္တ, စတုရင်္ဂသမန္နာဂတံ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတာ [စရိတွာ (က.)] – တပဿီ သုဒံ ဟောမိ ပရမတပဿီ, လူခေါ သုဒံ [လူခဿုဒံ (သီ. ဣ.)] ဟောမိ ပရမလူခေါ, ဇေဂုစ္ဆီ သုဒံ ဟောမိ ပရမဇေဂုစ္ဆီ, ပဝိဝိတ္တော သုဒံ [ပဝိဝိတ္တဿုဒံ (သီ. ဣ.)] ဟောမိ ပရမပဝိဝိတ္တော ။ တတြာဿု မေ ဣဒံ, သာရိပုတ္တ, တပဿိတာယ ဟောတိ – အစေလကော ဟောမိ မုတ္တာစာရော ဟတ္ထာပလေခနော [ဟတ္ထာဝလေခနော (သျာ.)], န ဧဟိဘဒ္ဒန္တိကော န တိဋ္ဌဘဒ္ဒန္တိကော; နာဘိဟဋံ န ဥဒ္ဒိဿကတံ န နိမန္တနံ သာဒိယာမိ။ သော န ကုမ္ဘိမုခါ ပဋိဂ္ဂဏှာမိ, န ကဠောပိမုခါ ပဋိဂ္ဂဏှာမိ, န ဧဠကမန္တရံ, န ဒဏ္ဍမန္တရံ, န မုသလမန္တရံ, န ဒွိန္နံ ဘုဉ္ဇမာနာနံ, န ဂဗ္ဘိနိယာ, န ပါယမာနာယ [ပါယန္တိယာ (က.)], န ပုရိသန္တရဂတာယ, န သင်္ကိတ္တီသု, န ယတ္ထ သာ ဥပဋ္ဌိတော ဟောတိ, န ယတ္ထ မက္ခိကာ သဏ္ဍသဏ္ဍစာရိနီ; န မစ္ဆံ န မံသံ န သုရံ န မေရယံ န ထုသောဒကံ ပိဝါမိ; သော ဧကာဂါရိကော ဝါ ဟောမိ ဧကာလောပိကော, ဒွါဂါရိကော ဝါ ဟောမိ ဒွါလောပိကော။ပေ.။ သတ္တာဂါရိကော ဝါ ဟောမိ သတ္တာလောပိကော; ဧကိဿာပိ ဒတ္တိယာ ယာပေမိ, ဒွီဟိပိ ဒတ္တီဟိ ယာပေမိ။ပေ.။ သတ္တဟိပိ ဒတ္တီဟိ ယာပေမိ; ဧကာဟိကမ္ပိ အာဟာရံ အာဟာရေမိ, ဒွီဟိကမ္ပိ အာဟာရံ အာဟာရေမိ။ပေ.။ သတ္တာဟိကမ္ပိ အာဟာရံ အာဟာရေမိ; ဣတိ ဧဝရူပံ အဒ္ဓမာသိကမ္ပိ ပရိယာယဘတ္တဘောဇနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရာမိ။

‘‘သော သာကဘက္ခော ဝါ ဟောမိ, သာမာကဘက္ခော ဝါ ဟောမိ, နီဝါရဘက္ခော ဝါ ဟောမိ, ဒဒ္ဒုလဘက္ခော ဝါ ဟောမိ, ဟဋဘက္ခော ဝါ ဟောမိ, ကဏဘက္ခော ဝါ ဟောမိ, အာစာမဘက္ခော ဝါ ဟောမိ , ပိညာကဘက္ခော ဝါ ဟောမိ, တိဏဘက္ခော ဝါ ဟောမိ, ဂေါမယဘက္ခော ဝါ ဟောမိ, ဝနမူလဖလာဟာရော ယာပေမိ ပဝတ္တဖလဘောဇီ။

‘‘သော သာဏာနိပိ ဓါရေမိ, မသာဏာနိပိ ဓါရေမိ, ဆဝဒုဿာနိပိ ဓါရေမိ, ပံသုကူလာနိပိ ဓါရေမိ, တိရီဋာနိပိ ဓါရေမိ, အဇိနမ္ပိ ဓါရေမိ, အဇိနက္ခိပမ္ပိ ဓါရေမိ, ကုသစီရမ္ပိ ဓါရေမိ, ဝါကစီရမ္ပိ ဓါရေမိ, ဖလကစီရမ္ပိ ဓါရေမိ, ကေသကမ္ဗလမ္ပိ ဓါရေမိ, ဝါဠကမ္ဗလမ္ပိ ဓါရေမိ, ဥလူကပက္ခမ္ပိ ဓါရေမိ; ကေသမဿုလောစကောပိ ဟောမိ ကေသမဿုလောစနာနုယောဂမနုယုတ္တော; ဥဗ္ဘဋ္ဌကောပိ ဟောမိ အာသနပဋိက္ခိတ္တော; ဥက္ကုဋိကောပိ ဟောမိ ဥက္ကုဋိကပ္ပဓါနမနုယုတ္တော; ကဏ္ဋကာပဿယိကောပိ ဟောမိ ကဏ္ဋကာပဿယေ သေယျံ ကပ္ပေမိ [ဣမဿာနန္တရေ အညောပိ ကောစိ ပါဌပဒေသော အညေသု အာဇီဝကဝတဒီပကသုတ္တေသု ဒိဿတိ]; သာယတတိယကမ္ပိ ဥဒကောရောဟနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရာမိ – ဣတိ ဧဝရူပံ အနေကဝိဟိတံ ကာယဿ အာတာပနပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရာမိ။ ဣဒံသု မေ, သာရိပုတ္တ, တပဿိတာယ ဟောတိ။

၁၅၆. ‘‘တတြာဿု မေ ဣဒံ, သာရိပုတ္တ, လူခသ္မိံ ဟောတိ – နေကဝဿဂဏိကံ ရဇောဇလ္လံ ကာယေ သန္နိစိတံ ဟောတိ ပပဋိကဇာတံ။ သေယျထာပိ, သာရိပုတ္တ, တိန္ဒုကခါဏု နေကဝဿဂဏိကော သန္နိစိတော ဟောတိ ပပဋိကဇာတော, ဧဝမေဝါဿု မေ, သာရိပုတ္တ, နေကဝဿဂဏိကံ ရဇောဇလ္လံ ကာယေ သန္နိစိတံ ဟောတိ ပပဋိကဇာတံ။ တဿ မယှံ, သာရိပုတ္တ, န ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ဣမံ ရဇောဇလ္လံ ပါဏိနာ ပရိမဇ္ဇေယျံ, အညေ ဝါ ပန မေ ဣမံ ရဇောဇလ္လံ ပါဏိနာ ပရိမဇ္ဇေယျု’န္တိ။ ဧဝမ္ပိ မေ, သာရိပုတ္တ , န ဟောတိ။ ဣဒံသု မေ, သာရိပုတ္တ, လူခသ္မိံ ဟောတိ။

‘‘တတြာဿု မေ ဣဒံ, သာရိပုတ္တ, ဇေဂုစ္ဆိသ္မိံ ဟောတိ – သော ခေါ အဟံ, သာရိပုတ္တ, သတောဝ အဘိက္ကမာမိ, သတောဝ ပဋိက္ကမာမိ, ယာဝ ဥဒကဗိန္ဒုမှိပိ မေ ဒယာ ပစ္စုပဋ္ဌိတာ ဟောတိ – ‘မာဟံ ခုဒ္ဒကေ ပါဏေ ဝိသမဂတေ သံဃာတံ အာပါဒေသိ’န္တိ။ ဣဒံသု မေ, သာရိပုတ္တ, ဇေဂုစ္ဆိသ္မိံ ဟောတိ။

‘‘တတြာဿု မေ ဣဒံ, သာရိပုတ္တ, ပဝိဝိတ္တသ္မိံ ဟောတိ – သော ခေါ အဟံ, သာရိပုတ္တ, အညတရံ အရညာယတနံ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ ဝိဟရာမိ။ ယဒါ ပဿာမိ ဂေါပါလကံ ဝါ ပသုပါလကံ ဝါ တိဏဟာရကံ ဝါ ကဋ္ဌဟာရကံ ဝါ ဝနကမ္မိကံ ဝါ, ဝနေန ဝနံ ဂဟနေန ဂဟနံ နိန္နေန နိန္နံ ထလေန ထလံ သံပတာမိ [ပပတာမိ (သီ. သျာ. ဣ.)]။ တံ ကိဿ ဟေတု? မာ မံ တေ အဒ္ဒသံသု အဟဉ္စ မာ တေ အဒ္ဒသန္တိ။ သေယျထာပိ, သာရိပုတ္တ, အာရညကော မဂေါ မနုဿေ ဒိသွာ ဝနေန ဝနံ ဂဟနေန ဂဟနံ နိန္နေန နိန္နံ ထလေန ထလံ သံပတတိ, ဧဝမေဝ ခေါ အဟံ, သာရိပုတ္တ, ယဒါ ပဿာမိ ဂေါပါလကံ ဝါ ပသုပါလကံ ဝါ တိဏဟာရကံ ဝါ ကဋ္ဌဟာရကံ ဝါ ဝနကမ္မိကံ ဝါ ဝနေန ဝနံ ဂဟနေန ဂဟနံ နိန္နေန နိန္နံ ထလေန ထလံ သံပတာမိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? မာ မံ တေ အဒ္ဒသံသု အဟဉ္စ မာ တေ အဒ္ဒသန္တိ။ ဣဒံသု မေ, သာရိပုတ္တ, ပဝိဝိတ္တသ္မိံ ဟောတိ။

‘‘သော ခေါ အဟံ, သာရိပုတ္တ, ယေ တေ ဂေါဋ္ဌာ ပဋ္ဌိတဂါဝေါ အပဂတဂေါပါလကာ, တတ္ထ စတုက္ကုဏ္ဍိကော ဥပသင်္ကမိတွာ ယာနိ တာနိ ဝစ္ဆကာနံ တရုဏကာနံ ဓေနုပကာနံ ဂေါမယာနိ တာနိ သုဒံ အာဟာရေမိ။ ယာဝကီဝဉ္စ မေ , သာရိပုတ္တ, သကံ မုတ္တကရီသံ အပရိယာဒိန္နံ ဟောတိ, သကံယေဝ သုဒံ မုတ္တကရီသံ အာဟာရေမိ။ ဣဒံသု မေ, သာရိပုတ္တ, မဟာဝိကဋဘောဇနသ္မိံ ဟောတိ။

၁၅၇. ‘‘သော ခေါ အဟံ, သာရိပုတ္တ, အညတရံ ဘိံသနကံ ဝနသဏ္ဍံ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ ဝိဟရာမိ။ တတြာဿုဒံ, သာရိပုတ္တ, ဘိံသနကဿ ဝနသဏ္ဍဿ ဘိံသနကတသ္မိံ ဟောတိ – ယော ကောစိ အဝီတရာဂေါ တံ ဝနသဏ္ဍံ ပဝိသတိ, ယေဘုယျေန လောမာနိ ဟံသန္တိ။ သော ခေါ အဟံ, သာရိပုတ္တ, ယာ တာ ရတ္တိယော သီတာ ဟေမန္တိကာ အန္တရဋ္ဌကာ ဟိမပါတသမယာ [အန္တရဋ္ဌကေ ဟိမပါတသမယေ (သီ. ဣ.)] တထာရူပါသု ရတ္တီသု ရတ္တိံ အဗ္ဘောကာသေ ဝိဟရာမိ, ဒိဝါ ဝနသဏ္ဍေ; ဂိမှာနံ ပစ္ဆိမေ မာသေ ဒိဝါ အဗ္ဘောကာသေ ဝိဟရာမိ, ရတ္တိံ ဝနသဏ္ဍေ။ အပိဿု မံ, သာရိပုတ္တ, အယံ အနစ္ဆရိယဂါထာ ပဋိဘာသိ ပုဗ္ဗေ အဿုတပုဗ္ဗာ –

‘‘သောတတ္တော သောသိန္နော [သောသီနော (သီ. ဣ. က.)၊ သောသိနော (သျာ.)၊ သောသိန္ဒော (သဒ္ဒနီတိ)] စေဝ၊ ဧကော ဘိံသနကေ ဝနေ။

နဂ္ဂေါ န စဂ္ဂိမာသီနော၊ ဧသနာပသုတော မုနီ’’တိ။

‘‘သော ခေါ အဟံ, သာရိပုတ္တ, သုသာနေ သေယျံ ကပ္ပေမိ ဆဝဋ္ဌိကာနိ ဥပဓါယ။ အပိဿု မံ, သာရိပုတ္တ, ဂါမဏ္ဍလာ [ဂေါမဏ္ဍလာ (ဗဟူသု) စရိယာပိဋကအဋ္ဌကထာ ဩလောကေတဗ္ဗာ] ဥပသင်္ကမိတွာ ဩဋ္ဌုဘန္တိပိ, ဩမုတ္တေန္တိပိ, ပံသုကေနပိ ဩကိရန္တိ, ကဏ္ဏသောတေသုပိ သလာကံ ပဝေသေန္တိ။ န ခေါ ပနာဟံ, သာရိပုတ္တ, အဘိဇာနာမိ တေသု ပါပကံ စိတ္တံ ဥပ္ပါဒေတာ။ ဣဒံသု မေ, သာရိပုတ္တ, ဥပေက္ခာဝိဟာရသ္မိံ ဟောတိ။

၁၅၈. ‘‘သန္တိ ခေါ ပန, သာရိပုတ္တ, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘အာဟာရေန သုဒ္ဓီ’တိ။ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘ကောလေဟိ ယာပေမာ’တိ။ တေ ကောလမ္ပိ ခါဒန္တိ, ကောလစုဏ္ဏမ္ပိ ခါဒန္တိ, ကောလောဒကမ္ပိ ပိဝန္တိ – အနေကဝိဟိတမ္ပိ ကောလဝိကတိံ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ။ အဘိဇာနာမိ ခေါ ပနာဟံ, သာရိပုတ္တ, ဧကံယေဝ ကောလံ အာဟာရံ အာဟာရိတာ။ သိယာ ခေါ ပန တေ, သာရိပုတ္တ, ဧဝမဿ – ‘မဟာ နူန တေန သမယေန ကောလော အဟောသီ’တိ။ န ခေါ ပနေတံ, သာရိပုတ္တ, ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တဒါပိ ဧတပရမောယေဝ ကောလော အဟောသိ သေယျထာပိ ဧတရဟိ။ တဿ မယှံ, သာရိပုတ္တ, ဧကံယေဝ ကောလံ အာဟာရံ အာဟာရယတော အဓိမတ္တကသိမာနံ ပတ္တော ကာယော ဟောတိ။ သေယျထာပိ နာမ အာသီတိကပဗ္ဗာနိ ဝါ ကာဠပဗ္ဗာနိ ဝါ, ဧဝမေဝဿု မေ အင်္ဂပစ္စင်္ဂါနိ ဘဝန္တိ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ။ သေယျထာပိ နာမ ဩဋ္ဌပဒံ, ဧဝမေဝဿု မေ အာနိသဒံ ဟောတိ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ။ သေယျထာပိ နာမ ဝဋ္ဋနာဝဠီ, ဧဝမေဝဿု မေ ပိဋ္ဌိကဏ္ဋကော ဥန္နတာဝနတော ဟောတိ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ။ သေယျထာပိ နာမ ဇရသာလာယ ဂေါပါနသိယော ဩလုဂ္ဂဝိလုဂ္ဂါ ဘဝန္တိ, ဧဝမေဝဿု မေ ဖာသုဠိယော ဩလုဂ္ဂဝိလုဂ္ဂါ ဘဝန္တိ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ။ သေယျထာပိ နာမ ဂမ္ဘီရေ ဥဒပါနေ ဥဒကတာရကာ ဂမ္ဘီရဂတာ ဩက္ခာယိကာ ဒိဿန္တိ, ဧဝမေဝဿု မေ အက္ခိကူပေသု အက္ခိတာရကာ ဂမ္ဘီရဂတာ ဩက္ခာယိကာ ဒိဿန္တိ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ။ သေယျထာပိ နာမ တိတ္တကာလာဗုအာမကစ္ဆိန္နော ဝါတာတပေန သံဖုဋိတော [သမ္ဖုသိတော (သျာ.), သံပုဋိတော (ဣ. က.) ဧတ္ထ သံဖုဋိတောတိ သင္ကုစိတောတိ အတ္ထော] ဟောတိ သမ္မိလာတော, ဧဝမေဝဿု မေ သီသစ္ဆဝိ သံဖုဋိတာ ဟောတိ သမ္မိလာတာ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ။ သော ခေါ အဟံ, သာရိပုတ္တ, ‘ဥဒရစ္ဆဝိံ ပရိမသိဿာမီ’တိ ပိဋ္ဌိကဏ္ဋကံယေဝ ပရိဂ္ဂဏှာမိ, ‘ပိဋ္ဌိကဏ္ဋကံ ပရိမသိဿာမီ’တိ ဥဒရစ္ဆဝိံယေဝ ပရိဂ္ဂဏှာမိ, ယာဝဿု မေ, သာရိပုတ္တ, ဥဒရစ္ဆဝိ ပိဋ္ဌိကဏ္ဋကံ အလ္လီနာ ဟောတိ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ။ သော ခေါ အဟံ, သာရိပုတ္တ, ‘ဝစ္စံ ဝါ မုတ္တံ ဝါ ကရိဿာမီ’တိ တတ္ထေဝ အဝကုဇ္ဇော ပပတာမိ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ။ သော ခေါ အဟံ, သာရိပုတ္တ, တမေဝ ကာယံ အဿာသေန္တော ပါဏိနာ ဂတ္တာနိ အနောမဇ္ဇာမိ။ တဿ မယှံ, သာရိပုတ္တ, ပါဏိနာ ဂတ္တာနိ အနောမဇ္ဇတော ပူတိမူလာနိ လောမာနိ ကာယသ္မာ ပတန္တိ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ။

၁၅၉. ‘‘သန္တိ ခေါ ပန, သာရိပုတ္တ, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘အာဟာရေန သုဒ္ဓီ’တိ။ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘မုဂ္ဂေဟိ ယာပေမ။ပေ.။ တိလေဟိ ယာပေမ။ပေ.။ တဏ္ဍုလေဟိ ယာပေမာ’တိ။ တေ တဏ္ဍုလမ္ပိ ခါဒန္တိ, တဏ္ဍုလစုဏ္ဏမ္ပိ ခါဒန္တိ, တဏ္ဍုလောဒကမ္ပိ ပိဝန္တိ – အနေကဝိဟိတမ္ပိ တဏ္ဍုလဝိကတိံ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ။ အဘိဇာနာမိ ခေါ ပနာဟံ, သာရိပုတ္တ, ဧကံယေဝ တဏ္ဍုလံ အာဟာရံ အာဟာရိတာ။ သိယာ ခေါ ပန တေ, သာရိပုတ္တ, ဧဝမဿ – ‘မဟာ နူန တေန သမယေန တဏ္ဍုလော အဟောသီ’တိ။ န ခေါ ပနေတံ, သာရိပုတ္တ, ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တဒါပိ ဧတပရမောယေဝ တဏ္ဍုလော အဟောသိ , သေယျထာပိ ဧတရဟိ။ တဿ မယှံ, သာရိပုတ္တ, ဧကံယေဝ တဏ္ဍုလံ အာဟာရံ အာဟာရယတော အဓိမတ္တကသိမာနံ ပတ္တော ကာယော ဟောတိ။ သေယျထာပိ နာမ အာသီတိကပဗ္ဗာနိ ဝါ ကာဠပဗ္ဗာနိ ဝါ, ဧဝမေဝဿု မေ အင်္ဂပစ္စင်္ဂါနိ ဘဝန္တိ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ။ သေယျထာပိ နာမ ဩဋ္ဌပဒံ, ဧဝမေဝဿု မေ အာနိသဒံ ဟောတိ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ။ သေယျထာပိ နာမ ဝဋ္ဋနာဝဠီ, ဧဝမေဝဿု မေ ပိဋ္ဌိကဏ္ဋကော ဥန္နတာဝနတော ဟောတိ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ။ သေယျထာပိ နာမ ဇရသာလာယ ဂေါပါနသိယော ဩလုဂ္ဂဝိလုဂ္ဂါ ဘဝန္တိ, ဧဝမေဝဿု မေ ဖာသုဠိယော ဩလုဂ္ဂဝိလုဂ္ဂါ ဘဝန္တိ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ။ သေယျထာပိ နာမ ဂမ္ဘီရေ ဥဒပါနေ ဥဒကတာရကာ ဂမ္ဘီရဂတာ ဩက္ခာယိကာ ဒိဿန္တိ, ဧဝမေဝဿု မေ အက္ခိကူပေသု အက္ခိတာရကာ ဂမ္ဘီရဂတာ ဩက္ခာယိကာ ဒိဿန္တိ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ။ သေယျထာပိ နာမ တိတ္တကာလာဗု အာမကစ္ဆိန္နော ဝါတာတပေန သံဖုဋိတော ဟောတိ သမ္မိလာတော, ဧဝမေဝဿု မေ သီသစ္ဆဝိ သံဖုဋိတာ ဟောတိ သမ္မိလာတာ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ။ သော ခေါ အဟံ, သာရိပုတ္တ, ‘ဥဒရစ္ဆဝိံ ပရိမသိဿာမီ’တိ ပိဋ္ဌိကဏ္ဋကံယေဝ ပရိဂ္ဂဏှာမိ, ‘ပိဋ္ဌိကဏ္ဋကံ ပရိမသိဿာမီ’တိ ဥဒရစ္ဆဝိံယေဝ ပရိဂ္ဂဏှာမိ။ ယာဝဿု မေ, သာရိပုတ္တ, ဥဒရစ္ဆဝိ ပိဋ္ဌိကဏ္ဋကံ အလ္လီနာ ဟောတိ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ။ သော ခေါ အဟံ, သာရိပုတ္တ, ‘ဝစ္စံ ဝါ မုတ္တံ ဝါ ကရိဿာမီ’တိ တတ္ထေဝ အဝကုဇ္ဇော ပပတာမိ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ။ သော ခေါ အဟံ, သာရိပုတ္တ, တမေဝ ကာယံ အဿာသေန္တော ပါဏိနာ ဂတ္တာနိ အနောမဇ္ဇာမိ။ တဿ မယှံ, သာရိပုတ္တ, ပါဏိနာ ဂတ္တာနိ အနောမဇ္ဇတော ပူတိမူလာနိ လောမာနိ ကာယသ္မာ ပတန္တိ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ။

‘‘တာယပိ ခေါ အဟံ, သာရိပုတ္တ, ဣရိယာယ တာယ ပဋိပဒါယ တာယ ဒုက္ကရကာရိကာယ နာဇ္ဈဂမံ ဥတ္တရိံ မနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဣမိဿာယေဝ အရိယာယ ပညာယ အနဓိဂမာ, ယာယံ အရိယာ ပညာ အဓိဂတာ အရိယာ နိယျာနိကာ, နိယျာတိ တက္ကရဿ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယာယ။

၁၆၀. ‘‘သန္တိ ခေါ ပန, သာရိပုတ္တ, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘သံသာရေန သုဒ္ဓီ’တိ။ န ခေါ ပန သော [န ခေါ ပနေသော (သီ. သျာ.)], သာရိပုတ္တ, သံသာရော သုလဘရူပေါ ယော မယာ အသံသရိတပုဗ္ဗော ဣမိနာ ဒီဃေန အဒ္ဓုနာ, အညတြ သုဒ္ဓါဝါသေဟိ ဒေဝေဟိ။ သုဒ္ဓါဝါသေ စာဟံ, သာရိပုတ္တ, ဒေဝေ သံသရေယျံ, နယိမံ လောကံ ပုနရာဂစ္ဆေယျံ။

‘‘သန္တိ ခေါ ပန, သာရိပုတ္တ, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘ဥပပတ္တိယာ သုဒ္ဓီ’တိ။ န ခေါ ပန သာ, သာရိပုတ္တ , ဥပပတ္တိ သုလဘရူပါ ယာ မယာ အနုပပန္နပုဗ္ဗာ ဣမိနာ ဒီဃေန အဒ္ဓုနာ, အညတြ သုဒ္ဓါဝါသေဟိ ဒေဝေဟိ။ သုဒ္ဓါဝါသေ စာဟံ, သာရိပုတ္တ, ဒေဝေ ဥပပဇ္ဇေယျံ, နယိမံ လောကံ ပုနရာဂစ္ဆေယျံ။

‘‘သန္တိ ခေါ ပန, သာရိပုတ္တ, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘အာဝါသေန သုဒ္ဓီ’တိ။ န ခေါ ပန သော, သာရိပုတ္တ, အာဝါသော သုလဘရူပေါ ယော မယာ အနာဝုဋ္ဌပုဗ္ဗော [အနာဝုတ္ထပုဗ္ဗော (သီ. ဣ.)] ဣမိနာ ဒီဃေန အဒ္ဓုနာ, အညတြ သုဒ္ဓါဝါသေဟိ ဒေဝေဟိ။ သုဒ္ဓါဝါသေ စာဟံ, သာရိပုတ္တ, ဒေဝေ အာဝသေယျံ, နယိမံ လောကံ ပုနရာဂစ္ဆေယျံ။

‘‘သန္တိ ခေါ ပန, သာရိပုတ္တ, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘ယညေန သုဒ္ဓီ’တိ။ န ခေါ ပန သော, သာရိပုတ္တ, ယညော သုလဘရူပေါ ယော မယာ အယိဋ္ဌပုဗ္ဗော ဣမိနာ ဒီဃေန အဒ္ဓုနာ, တဉ္စ ခေါ ရညာ ဝါ သတာ ခတ္တိယေန မုဒ္ဓါဝသိတ္တေန ဗြာဟ္မဏေန ဝါ မဟာသာလေန။

‘‘သန္တိ ခေါ ပန, သာရိပုတ္တ, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘အဂ္ဂိပရိစရိယာယ သုဒ္ဓီ’တိ။ န ခေါ ပန သော, သာရိပုတ္တ, အဂ္ဂိ သုလဘရူပေါ ယော မယာ အပရိစိဏ္ဏပုဗ္ဗော ဣမိနာ ဒီဃေန အဒ္ဓုနာ, တဉ္စ ခေါ ရညာ ဝါ သတာ ခတ္တိယေန မုဒ္ဓါဝသိတ္တေန ဗြာဟ္မဏေန ဝါ မဟာသာလေန။

၁၆၁. ‘‘သန္တိ ခေါ ပန, သာရိပုတ္တ, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘ယာဝဒေဝါယံ ဘဝံ ပုရိသော ဒဟရော ဟောတိ ယုဝါ သုသုကာဠကေသော ဘဒြေန ယောဗ္ဗနေန သမန္နာဂတော ပဌမေန ဝယသာ တာဝဒေဝ ပရမေန ပညာဝေယျတ္တိယေန သမန္နာဂတော ဟောတိ။ ယတော စ ခေါ အယံ ဘဝံ ပုရိသော ဇိဏ္ဏော ဟောတိ ဝုဒ္ဓေါ မဟလ္လကော အဒ္ဓဂတော ဝယောအနုပ္ပတ္တော, အာသီတိကော ဝါ နာဝုတိကော ဝါ ဝဿသတိကော ဝါ ဇာတိယာ, အထ တမှာ ပညာဝေယျတ္တိယာ, ပရိဟာယတီ’တိ။ န ခေါ ပနေတံ, သာရိပုတ္တ , ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အဟံ ခေါ ပန, သာရိပုတ္တ, ဧတရဟိ ဇိဏ္ဏော ဝုဒ္ဓေါ မဟလ္လကော အဒ္ဓဂတော ဝယောအနုပ္ပတ္တော, အာသီတိကော မေ ဝယော ဝတ္တတိ။ ဣဓ မေ အဿု, သာရိပုတ္တ, စတ္တာရော သာဝကာ ဝဿသတာယုကာ ဝဿသတဇီဝိနော, ပရမာယ သတိယာ စ ဂတိယာ စ ဓိတိယာ စ သမန္နာဂတာ ပရမေန စ ပညာဝေယျတ္တိယေန။ သေယျထာပိ, သာရိပုတ္တ, ဒဠှဓမ္မာ [ဒဠှဓမ္မော (ဗဟူသု) ဋီကာ စ မောဂ္ဂလ္လာနဗျာကရဏံ စ ဩလောကေတဗ္ဗံ] ဓနုဂ္ဂဟော သိက္ခိတော ကတဟတ္ထော ကတူပါသနော လဟုကေန အသနေန အပ္ပကသိရေနေဝ တိရိယံ တာလစ္ဆာယံ အတိပါတေယျ, ဧဝံ အဓိမတ္တသတိမန္တော ဧဝံ အဓိမတ္တဂတိမန္တော ဧဝံ အဓိမတ္တဓိတိမန္တော ဧဝံ ပရမေန ပညာဝေယျတ္တိယေန သမန္နာဂတာ။ တေ မံ စတုန္နံ သတိပဋ္ဌာနာနံ ဥပါဒါယုပါဒါယ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆေယျုံ, ပုဋ္ဌော ပုဋ္ဌော စာဟံ တေသံ ဗျာကရေယျံ, ဗျာကတဉ္စ မေ ဗျာကတတော ဓါရေယျုံ, န စ မံ ဒုတိယကံ ဥတ္တရိ ပဋိပုစ္ဆေယျုံ။ အညတြ အသိတဣတခါယိတသာယိတာ အညတြ ဥစ္စာရပဿာဝကမ္မာ, အညတြ နိဒ္ဒါကိလမထပဋိဝိနောဒနာ အပရိယာဒိန္နာယေဝဿ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတဿ ဓမ္မဒေသနာ, အပရိယာဒိန္နံယေဝဿ တထာဂတဿ ဓမ္မပဒဗျဉ္ဇနံ, အပရိယာဒိန္နံယေဝဿ တထာဂတဿ ပဉ္ဟပဋိဘာနံ ။ အထ မေ တေ စတ္တာရော သာဝကာ ဝဿသတာယုကာ ဝဿသတဇီဝိနော ဝဿသတဿ အစ္စယေန ကာလံ ကရေယျုံ။ မဉ္စကေန စေပိ မံ, သာရိပုတ္တ, ပရိဟရိဿထ, နေဝတ္ထိ တထာဂတဿ ပညာဝေယျတ္တိယဿ အညထတ္တံ။ ယံ ခေါ တံ [ယံ ခေါ ပနေတံ (သီ.)], သာရိပုတ္တ, သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ‘အသမ္မောဟဓမ္မော သတ္တော လောကေ ဥပ္ပန္နော ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခါယ လောကာနုကမ္ပာယ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာန’န္တိ, မမေဝ တံ သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ ‘အသမ္မောဟဓမ္မော သတ္တော လောကေ ဥပ္ပန္နော ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခါယ လောကာနုကမ္ပာယ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာန’’’န္တိ။

၁၆၂. တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ နာဂသမာလော ဘဂဝတော ပိဋ္ဌိတော ဌိတော ဟောတိ ဘဂဝန္တံ ဗီဇယမာနော။ အထ ခေါ အာယသ္မာ နာဂသမာလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘန္တေ, အဗ္ဘုတံ, ဘန္တေ! အပိ ဟိ မေ, ဘန္တေ, ဣမံ ဓမ္မပရိယာယံ သုတွာ လောမာနိ ဟဋ္ဌာနိ။ ကောနာမော အယံ, ဘန္တေ, ဓမ္မပရိယာယော’’တိ? ‘‘တသ္မာတိဟ တွံ, နာဂသမာလ, ဣမံ ဓမ္မပရိယာယံ လောမဟံသနပရိယာယော တွေဝ နံ ဓါရေဟီ’’တိ။

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနော အာယသ္မာ နာဂသမာလော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ။

မဟာသီဟနာဒသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဒုတိယံ။

၃. မဟာဒုက္ခက္ခန္ဓသုတ္တံ

၁၆၃. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိံသု။ အထ ခေါ တေသံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အတိပ္ပဂေါ ခေါ တာဝ သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတုံ, ယံ နူန မယံ ယေန အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ အာရာမော တေနုပသင်္ကမေယျာမာ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ယေန အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ အာရာမော တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ တေဟိ အညတိတ္ထိယေဟိ ပရိဗ္ဗာဇကေဟိ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိံသု; သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နေ ခေါ တေ ဘိက္ခူ တေ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘သမဏော, အာဝုသော, ဂေါတမော ကာမာနံ ပရိညံ ပညပေတိ, မယမ္ပိ ကာမာနံ ပရိညံ ပညပေမ; သမဏော, အာဝုသော, ဂေါတမော ရူပါနံ ပရိညံ ပညပေတိ, မယမ္ပိ ရူပါနံ ပရိညံ ပညပေမ; သမဏော, အာဝုသော, ဂေါတမော ဝေဒနာနံ ပရိညံ ပညပေတိ, မယမ္ပိ ဝေဒနာနံ ပရိညံ ပညပေမ; ဣဓ နော, အာဝုသော, ကော ဝိသေသော, ကော အဓိပ္ပယာသော, ကိံ နာနာကရဏံ သမဏဿ ဝါ ဂေါတမဿ အမှာကံ ဝါ – ယဒိဒံ ဓမ္မဒေသနာယ ဝါ ဓမ္မဒေသနံ, အနုသာသနိယာ ဝါ အနုသာသနိ’’န္တိ? အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ တေသံ အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ ဘာသိတံ နေဝ အဘိနန္ဒိံသု, နပ္ပဋိက္ကောသိံသု; အနဘိနန္ဒိတွာ အပ္ပဋိက္ကောသိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကမိံသု – ‘‘ဘဂဝတော သန္တိကေ ဧတဿ ဘာသိတဿ အတ္ထံ အာဇာနိဿာမာ’’တိ။

၁၆၄. အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဣဓ မယံ, ဘန္တေ, ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိမှ။ တေသံ နော, ဘန္တေ, အမှာကံ ဧတဒဟောသိ – ‘အတိပ္ပဂေါ ခေါ တာဝ သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတုံ, ယံ နူန မယံ ယေန အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ အာရာမော တေနုပသင်္ကမေယျာမာ’တိ။ အထ ခေါ မယံ, ဘန္တေ, ယေန အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ အာရာမော တေနုပသင်္ကမိမှ; ဥပသင်္ကမိတွာ တေဟိ အညတိတ္ထိယေဟိ ပရိဗ္ဗာဇကေဟိ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိမှ; သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိမှ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နေ ခေါ အမှေ, ဘန္တေ, တေ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘သမဏော, အာဝုသော, ဂေါတမော ကာမာနံ ပရိညံ ပညပေတိ, မယမ္ပိ ကာမာနံ ပရိညံ ပညပေမ ။ သမဏော, အာဝုသော, ဂေါတမော ရူပါနံ ပရိညံ ပညပေတိ, မယမ္ပိ ရူပါနံ ပရိညံ ပညပေမ။ သမဏော, အာဝုသော, ဂေါတမော ဝေဒနာနံ ပရိညံ ပညပေတိ, မယမ္ပိ ဝေဒနာနံ ပရိညံ ပညပေမ။ ဣဓ နော, အာဝုသော, ကော ဝိသေသော, ကော အဓိပ္ပယာသော, ကိံ နာနာကရဏံ သမဏဿ ဝါ ဂေါတမဿ အမှာကံ ဝါ, ယဒိဒံ ဓမ္မဒေသနာယ ဝါ ဓမ္မဒေသနံ အနုသာသနိယာ ဝါ အနုသာသနိ’န္တိ။ အထ ခေါ မယံ, ဘန္တေ, တေသံ အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ ဘာသိတံ နေဝ အဘိနန္ဒိမှ, နပ္ပဋိက္ကောသိမှ; အနဘိနန္ဒိတွာ အပ္ပဋိက္ကောသိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကမိမှ – ‘ဘဂဝတော သန္တိကေ ဧတဿ ဘာသိတဿ အတ္ထံ အာဇာနိဿာမာ’’’တိ။

၁၆၅. ‘‘ဧဝံဝါဒိနော, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝမဿု ဝစနီယာ – ‘ကော ပနာဝုသော, ကာမာနံ အဿာဒေါ, ကော အာဒီနဝေါ, ကိံ နိဿရဏံ? ကော ရူပါနံ အဿာဒေါ, ကော အာဒီနဝေါ, ကိံ နိဿရဏံ? ကော ဝေဒနာနံ အဿာဒေါ, ကော အာဒီနဝေါ, ကိံ နိဿရဏ’န္တိ? ဧဝံ ပုဋ္ဌာ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ န စေဝ သမ္ပာယိဿန္တိ, ဥတ္တရိဉ္စ ဝိဃာတံ အာပဇ္ဇိဿန္တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ယထာ တံ, ဘိက္ခဝေ, အဝိသယသ္မိံ။ နာဟံ တံ, ဘိက္ခဝေ, ပဿာမိ သဒေဝကေ လောကေ သမာရကေ သဗြဟ္မကေ သဿမဏဗြာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုဿာယ ယော ဣမေသံ ပဉှာနံ ဝေယျာကရဏေန စိတ္တံ အာရာဓေယျ, အညတြ တထာဂတေန ဝါ တထာဂတသာဝကေန ဝါ, ဣတော ဝါ ပန သုတွာ။

၁၆၆. ‘‘ကော စ, ဘိက္ခဝေ, ကာမာနံ အဿာဒေါ? ပဉ္စိမေ, ဘိက္ခဝေ, ကာမဂုဏာ။ ကတမေ ပဉ္စ? စက္ခုဝိညေယျာ ရူပါ ဣဋ္ဌာ ကန္တာ မနာပါ ပိယရူပါ ကာမူပသံဟိတာ ရဇနီယာ, သောတဝိညေယျာ သဒ္ဒါ။ပေ.။ ဃာနဝိညေယျာ ဂန္ဓာ ။ ဇိဝှာဝိညေယျာ ရသာ။ ကာယဝိညေယျာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ ဣဋ္ဌာ ကန္တာ မနာပါ ပိယရူပါ ကာမူပသံဟိတာ ရဇနီယာ – ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စ ကာမဂုဏာ။ ယံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဣမေ ပဉ္စ ကာမဂုဏေ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခံ သောမနဿံ – အယံ ကာမာနံ အဿာဒေါ။

၁၆၇. ‘‘ကော စ, ဘိက္ခဝေ, ကာမာနံ အာဒီနဝေါ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ကုလပုတ္တော ယေန သိပ္ပဋ္ဌာနေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေတိ – ယဒိ မုဒ္ဒါယ ယဒိ ဂဏနာယ ယဒိ သင်္ခါနေန [သင်္ခါယ (က.)] ယဒိ ကသိယာ ယဒိ ဝဏိဇ္ဇာယ ယဒိ ဂေါရက္ခေန ယဒိ ဣဿတ္ထေန ယဒိ ရာဇပေါရိသေန ယဒိ သိပ္ပညတရေန – သီတဿ ပုရက္ခတော ဥဏှဿ ပုရက္ခတော ဍံသမကသဝါတာတပသရီံသပသမ္ဖဿေဟိ ရိဿမာနော [ဤရယမာနော (က.), သမ္ဖဿမာနော (စူဠနိ. ခဂ္ဂဝိသာဏသုတ္တ ၁၃၆)] ခုပ္ပိပါသာယ မီယမာနော; အယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ကာမာနံ အာဒီနဝေါ သန္ဒိဋ္ဌိကော, ဒုက္ခက္ခန္ဓော ကာမဟေတု ကာမနိဒါနံ ကာမာဓိကရဏံ ကာမာနမေဝ ဟေတု။

‘‘တဿ စေ, ဘိက္ခဝေ, ကုလပုတ္တဿ ဧဝံ ဥဋ္ဌဟတော ဃဋတော ဝါယမတော တေ ဘောဂါ နာဘိနိပ္ဖဇ္ဇန္တိ။ သော သောစတိ ကိလမတိ ပရိဒေဝတိ ဥရတ္တာဠိံ ကန္ဒတိ, သမ္မောဟံ အာပဇ္ဇတိ – ‘မောဃံ ဝတ မေ ဥဋ္ဌာနံ, အဖလော ဝတ မေ ဝါယာမော’တိ။ အယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ကာမာနံ အာဒီနဝေါ သန္ဒိဋ္ဌိကော ဒုက္ခက္ခန္ဓော ကာမဟေတု ကာမနိဒါနံ ကာမာဓိကရဏံ ကာမာနမေဝ ဟေတု။

‘‘တဿ စေ, ဘိက္ခဝေ, ကုလပုတ္တဿ ဧဝံ ဥဋ္ဌဟတော ဃဋတော ဝါယမတော တေ ဘောဂါ အဘိနိပ္ဖဇ္ဇန္တိ။ သော တေသံ ဘောဂါနံ အာရက္ခာဓိကရဏံ ဒုက္ခံ ဒေါမနဿံ ပဋိသံဝေဒေတိ – ‘ကိန္တိ မေ ဘောဂေ နေဝ ရာဇာနော ဟရေယျုံ, န စောရာ ဟရေယျုံ, န အဂ္ဂိ ဒဟေယျ, န ဥဒကံ ဝဟေယျ [ဝါဟေယျ (က.)], န အပ္ပိယာ ဒါယာဒါ ဟရေယျု’န္တိ။ တဿ ဧဝံ အာရက္ခတော ဂေါပယတော တေ ဘောဂေ ရာဇာနော ဝါ ဟရန္တိ, စောရာ ဝါ ဟရန္တိ, အဂ္ဂိ ဝါ ဒဟတိ, ဥဒကံ ဝါ ဝဟတိ, အပ္ပိယာ ဝါ ဒါယာဒါ ဟရန္တိ။ သော သောစတိ ကိလမတိ ပရိဒေဝတိ ဥရတ္တာဠိံ ကန္ဒတိ, သမ္မောဟံ အာပဇ္ဇတိ – ‘ယမ္ပိ မေ အဟောသိ တမ္ပိ နော နတ္ထီ’တိ။ အယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ကာမာနံ အာဒီနဝေါ သန္ဒိဋ္ဌိကော, ဒုက္ခက္ခန္ဓော ကာမဟေတု ကာမနိဒါနံ ကာမာဓိကရဏံ ကာမာနမေဝ ဟေတု။

၁၆၈. ‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ကာမဟေတု ကာမနိဒါနံ ကာမာဓိကရဏံ ကာမာနမေဝ ဟေတု ရာဇာနောပိ ရာဇူဟိ ဝိဝဒန္တိ, ခတ္တိယာပိ ခတ္တိယေဟိ ဝိဝဒန္တိ , ဗြာဟ္မဏာပိ ဗြာဟ္မဏေဟိ ဝိဝဒန္တိ, ဂဟပတီပိ ဂဟပတီဟိ ဝိဝဒန္တိ, မာတာပိ ပုတ္တေန ဝိဝဒတိ, ပုတ္တောပိ မာတရာ ဝိဝဒတိ, ပိတာပိ ပုတ္တေန ဝိဝဒတိ, ပုတ္တောပိ ပိတရာ ဝိဝဒတိ, ဘာတာပိ ဘာတရာ ဝိဝဒတိ, ဘာတာပိ ဘဂိနိယာ ဝိဝဒတိ, ဘဂိနီပိ ဘာတရာ ဝိဝဒတိ, သဟာယောပိ သဟာယေန ဝိဝဒတိ။ တေ တတ္ထ ကလဟဝိဂ္ဂဟဝိဝါဒါပန္နာ အညမညံ ပါဏီဟိပိ ဥပက္ကမန္တိ, လေဍ္ဍူဟိပိ ဥပက္ကမန္တိ, ဒဏ္ဍေဟိပိ ဥပက္ကမန္တိ, သတ္ထေဟိပိ ဥပက္ကမန္တိ။ တေ တတ္ထ မရဏမ္ပိ နိဂစ္ဆန္တိ, မရဏမတ္တမ္ပိ ဒုက္ခံ ။ အယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ကာမာနံ အာဒီနဝေါ သန္ဒိဋ္ဌိကော, ဒုက္ခက္ခန္ဓော ကာမဟေတု ကာမနိဒါနံ ကာမာဓိကရဏံ ကာမာနမေဝ ဟေတု။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ကာမဟေတု ကာမနိဒါနံ ကာမာဓိကရဏံ ကာမာနမေဝ ဟေတု အသိစမ္မံ ဂဟေတွာ, ဓနုကလာပံ သန္နယှိတွာ, ဥဘတောဗ္ယူဠှံ သင်္ဂါမံ ပက္ခန္ဒန္တိ ဥသူသုပိ ခိပ္ပမာနေသု , သတ္တီသုပိ ခိပ္ပမာနာသု, အသီသုပိ ဝိဇ္ဇောတလန္တေသု။ တေ တတ္ထ ဥသူဟိပိ ဝိဇ္ဈန္တိ, သတ္တိယာပိ ဝိဇ္ဈန္တိ, အသိနာပိ သီသံ ဆိန္ဒန္တိ။ တေ တတ္ထ မရဏမ္ပိ နိဂစ္ဆန္တိ, မရဏမတ္တမ္ပိ ဒုက္ခံ။ အယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ကာမာနံ အာဒီနဝေါ သန္ဒိဋ္ဌိကော, ဒုက္ခက္ခန္ဓော ကာမဟေတု ကာမနိဒါနံ ကာမာဓိကရဏံ ကာမာနမေဝ ဟေတု။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ကာမဟေတု ကာမနိဒါနံ ကာမာဓိကရဏံ ကာမာနမေဝ ဟေတု အသိစမ္မံ ဂဟေတွာ, ဓနုကလာပံ သန္နယှိတွာ, အဒ္ဒါဝလေပနာ [အဋ္ဋာဝလေပနာ (သျာ. က.)] ဥပကာရိယော ပက္ခန္ဒန္တိ ဥသူသုပိ ခိပ္ပမာနေသု, သတ္တီသုပိ ခိပ္ပမာနာသု , အသီသုပိ ဝိဇ္ဇောတလန္တေသု။ တေ တတ္ထ ဥသူဟိပိ ဝိဇ္ဈန္တိ, သတ္တိယာပိ ဝိဇ္ဈန္တိ, ဆကဏကာယပိ [ပကဋ္ဌိယာပိ (သီ.)] ဩသိဉ္စန္တိ, အဘိဝဂ္ဂေနပိ ဩမဒ္ဒန္တိ, အသိနာပိ သီသံ ဆိန္ဒန္တိ။ တေ တတ္ထ မရဏမ္ပိ နိဂစ္ဆန္တိ, မရဏမတ္တမ္ပိ ဒုက္ခံ။ အယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ကာမာနံ အာဒီနဝေါ သန္ဒိဋ္ဌိကော, ဒုက္ခက္ခန္ဓော ကာမဟေတု ကာမနိဒါနံ ကာမာဓိကရဏံ ကာမာနမေဝ ဟေတု။

၁၆၉. ‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ကာမဟေတု ကာမနိဒါနံ ကာမာဓိကရဏံ ကာမာနမေဝ ဟေတု သန္ဓိမ္ပိ ဆိန္ဒန္တိ, နိလ္လောပမ္ပိ ဟရန္တိ, ဧကာဂါရိကမ္ပိ ကရောန္တိ, ပရိပန္ထေပိ တိဋ္ဌန္တိ, ပရဒါရမ္ပိ ဂစ္ဆန္တိ။ တမေနံ ရာဇာနော ဂဟေတွာ ဝိဝိဓါ ကမ္မကာရဏာ ကာရေန္တိ – ကသာဟိပိ တာဠေန္တိ, ဝေတ္တေဟိပိ တာဠေန္တိ, အဍ္ဎဒဏ္ဍကေဟိပိ တာဠေန္တိ; ဟတ္ထမ္ပိ ဆိန္ဒန္တိ, ပါဒမ္ပိ ဆိန္ဒန္တိ, ဟတ္ထပါဒမ္ပိ ဆိန္ဒန္တိ, ကဏ္ဏမ္ပိ ဆိန္ဒန္တိ, နာသမ္ပိ ဆိန္ဒန္တိ, ကဏ္ဏနာသမ္ပိ ဆိန္ဒန္တိ; ဗိလင်္ဂထာလိကမ္ပိ ကရောန္တိ , သင်္ခမုဏ္ဍိကမ္ပိ ကရောန္တိ, ရာဟုမုခမ္ပိ ကရောန္တိ, ဇောတိမာလိကမ္ပိ ကရောန္တိ, ဟတ္ထပဇ္ဇောတိကမ္ပိ ကရောန္တိ, ဧရကဝတ္တိကမ္ပိ ကရောန္တိ, စီရကဝါသိကမ္ပိ ကရောန္တိ, ဧဏေယျကမ္ပိ ကရောန္တိ, ဗဠိသမံသိကမ္ပိ ကရောန္တိ, ကဟာပဏိကမ္ပိ ကရောန္တိ, ခါရာပတစ္ဆိကမ္ပိ ကရောန္တိ, ပလိဃပရိဝတ္တိကမ္ပိ ကရောန္တိ, ပလာလဣဌကမ္ပိ ကရောန္တိ, တတ္တေနပိ တေလေန ဩသိဉ္စန္တိ, သုနခေဟိပိ ခါဒါပေန္တိ, ဇီဝန္တမ္ပိ သူလေ ဥတ္တာသေန္တိ, အသိနာပိ သီသံ ဆိန္ဒန္တိ ။ တေ တတ္ထ မရဏမ္ပိ နိဂစ္ဆန္တိ, မရဏမတ္တမ္ပိ ဒုက္ခံ။ အယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ကာမာနံ အာဒီနဝေါ သန္ဒိဋ္ဌိကော, ဒုက္ခက္ခန္ဓော ကာမဟေတု ကာမနိဒါနံ ကာမာဓိကရဏံ ကာမာနမေဝ ဟေတု။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ကာမဟေတု ကာမနိဒါနံ ကာမာဓိကရဏံ ကာမာနမေဝ ဟေတု ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရန္တိ, ဝါစာယ ဒုစ္စရိတံ စရန္တိ, မနသာ ဒုစ္စရိတံ စရန္တိ။ တေ ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ, ဝါစာယ ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ, မနသာ ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ, ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇန္တိ။ အယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ကာမာနံ အာဒီနဝေါ သမ္ပရာယိကော, ဒုက္ခက္ခန္ဓော ကာမဟေတု ကာမနိဒါနံ ကာမာဓိကရဏံ ကာမာနမေဝ ဟေတု။

၁၇၀. ‘‘ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ကာမာနံ နိဿရဏံ? ယော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ကာမေသု ဆန္ဒရာဂဝိနယော ဆန္ဒရာဂပ္ပဟာနံ – ဣဒံ ကာမာနံ နိဿရဏံ။

‘‘ယေ ဟိ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဧဝံ ကာမာနံ အဿာဒဉ္စ အဿာဒတော အာဒီနဝဉ္စ အာဒီနဝတော နိဿရဏဉ္စ နိဿရဏတော ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနန္တိ တေ ဝတ သာမံ ဝါ ကာမေ ပရိဇာနိဿန္တိ, ပရံ ဝါ တထတ္တာယ သမာဒပေဿန္တိ ယထာ ပဋိပန္နော ကာမေ ပရိဇာနိဿတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ယေ စ ခေါ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဧဝံ ကာမာနံ အဿာဒဉ္စ အဿာဒတော အာဒီနဝဉ္စ အာဒီနဝတော နိဿရဏဉ္စ နိဿရဏတော ယထာဘူတံ ပဇာနန္တိ, တေ ဝတ သာမံ ဝါ ကာမေ ပရိဇာနိဿန္တိ ပရံ ဝါ တထတ္တာယ သမာဒပေဿန္တ္န္တ္တိ ယထာ ပဋိပန္နော ကာမေ ပရိဇာနိဿတီတိ – ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။

၁၇၁. ‘‘ကော စ, ဘိက္ခဝေ, ရူပါနံ အဿာဒေါ? သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ခတ္တိယကညာ ဝါ ဗြာဟ္မဏကညာ ဝါ ဂဟပတိကညာ ဝါ ပန္နရသဝဿုဒ္ဒေသိကာ ဝါ သောဠသဝဿုဒ္ဒေသိကာ ဝါ, နာတိဒီဃာ နာတိရဿာ နာတိကိသာ နာတိထူလာ နာတိကာဠီ နာစ္စောဒါတာ ပရမာ သာ, ဘိက္ခဝေ, တသ္မိံ သမယေ သုဘာ ဝဏ္ဏနိဘာတိ? ‘ဧဝံ, ဘန္တေ’။ ယံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သုဘံ ဝဏ္ဏနိဘံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခံ သောမနဿံ – အယံ ရူပါနံ အဿာဒေါ။

‘‘ကော စ, ဘိက္ခဝေ, ရူပါနံ အာဒီနဝေါ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, တမေဝ ဘဂိနိံ ပဿေယျ အပရေန သမယေန အာသီတိကံ ဝါ နာဝုတိကံ ဝါ ဝဿသတိကံ ဝါ ဇာတိယာ, ဇိဏ္ဏံ ဂေါပါနသိဝင်္ကံ ဘောဂ္ဂံ ဒဏ္ဍပရာယနံ ပဝေဓမာနံ ဂစ္ဆန္တိံ အာတုရံ ဂတယောဗ္ဗနံ ခဏ္ဍဒန္တံ [ခဏ္ဍဒန္တိံ (သီ. ဣ.)] ပလိတကေသံ [ပလိတကေသိံ], ဝိလူနံ ခလိတသိရံ ဝလိနံ တိလကာဟတဂတ္တံ [တိလကာဟတဂတ္တိံ (ဗဟူသု) အဋ္ဌကထာ ဋီကာ ဩလောကေတဗ္ဗာ]။ တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ယာ ပုရိမာ သုဘာ ဝဏ္ဏနိဘာ သာ အန္တရဟိတာ, အာဒီနဝေါ ပါတုဘူတောတိ? ‘ဧဝံ, ဘန္တေ’။ အယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ရူပါနံ အာဒီနဝေါ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, တမေဝ ဘဂိနိံ ပဿေယျ အာဗာဓိကံ ဒုက္ခိတံ ဗာဠှဂိလာနံ, သကေ မုတ္တကရီသေ ပလိပန္နံ သေမာနံ [သေယျမာနံ (က.)], အညေဟိ ဝုဋ္ဌာပိယမာနံ, အညေဟိ သံဝေသိယမာနံ။ တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ယာ ပုရိမာ သုဘာ ဝဏ္ဏနိဘာ သာ အန္တရဟိတာ, အာဒီနဝေါ ပါတုဘူတောတိ? ‘ဧဝံ, ဘန္တေ’။ အယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ရူပါနံ အာဒီနဝေါ။

၁၇၂. ‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, တမေဝ ဘဂိနိံ ပဿေယျ သရီရံ သိဝထိကာယ ဆဍ္ဍိတံ – ဧကာဟမတံ ဝါ ဒွီဟမတံ ဝါ တီဟမတံ ဝါ, ဥဒ္ဓုမာတကံ ဝိနီလကံ ဝိပုဗ္ဗကဇာတံ။ တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ယာ ပုရိမာ သုဘာ ဝဏ္ဏနိဘာ သာ အန္တရဟိတာ, အာဒီနဝေါ ပါတုဘူတောတိ? ‘ဧဝံ, ဘန္တေ’။ အယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ရူပါနံ အာဒီနဝေါ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, တမေဝ ဘဂိနိံ ပဿေယျ သရီရံ သိဝထိကာယ ဆဍ္ဍိတံ – ကာကေဟိ ဝါ ခဇ္ဇမာနံ, ကုလလေဟိ ဝါ ခဇ္ဇမာနံ, ဂိဇ္ဈေဟိ ဝါ ခဇ္ဇမာနံ, ကင်္ကေဟိ ဝါ ခဇ္ဇမာနံ, သုနခေဟိ ဝါ ခဇ္ဇမာနံ, ဗျဂ္ဃေဟိ ဝါ ခဇ္ဇမာနံ, ဒီဣဟိ ဝါ ခဇ္ဇမာနံ, သိင်္ဂါလေဟိ ဝါ ခဇ္ဇမာနံ, ဝိဝိဓေဟိ ဝါ ပါဏကဇာတေဟိ ခဇ္ဇမာနံ။ တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ , ယာ ပုရိမာ သုဘာ ဝဏ္ဏနိဘာ သာ အန္တရဟိတာ, အာဒီနဝေါ ပါတုဘူတောတိ? ‘ဧဝံ, ဘန္တေ’။ အယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ရူပါနံ အာဒီနဝေါ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, တမေဝ ဘဂိနိံ ပဿေယျ သရီရံ သိဝထိကာယ ဆဍ္ဍိတံ – အဋ္ဌိကသင်္ခလိကံ သမံသလောဟိတံ နှာရုသမ္ဗန္ဓံ, အဋ္ဌိကသင်္ခလိကံ နိမံသလောဟိတမက္ခိတံ နှာရုသမ္ဗန္ဓံ, အဋ္ဌိကသင်္ခလိကံ အပဂတမံသလောဟိတံ နှာရုသမ္ဗန္ဓံ, အဋ္ဌိကာနိ အပဂတသမ္ဗန္ဓာနိ ဒိသာဝိဒိသာဝိက္ခိတ္တာနိ – အညေန ဟတ္ထဋ္ဌိကံ, အညေန ပါဒဋ္ဌိကံ, အညေန ဂေါပ္ဖကဋ္ဌိကံ, အညေန ဇင်္ဃဋ္ဌိကံ, အညေန ဦရုဋ္ဌိကံ, အညေန ကဋိဋ္ဌိကံ, အညေန ဖာသုကဋ္ဌိကံ, အညေန ပိဋ္ဌိဋ္ဌိကံ, အညေန ခန္ဓဋ္ဌိကံ, အညေန ဂီဝဋ္ဌိကံ, အညေန ဟနုကဋ္ဌိကံ, အညေန ဒန္တဋ္ဌိကံ, အညေန သီသကဋာဟံ။ တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ယာ ပုရိမာ သုဘာ ဝဏ္ဏနိဘာ သာ အန္တရဟိတာ, အာဒီနဝေါ ပါတုဘူတောတိ? ‘ဧဝံ, ဘန္တေ’။ အယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ရူပါနံ အာဒီနဝေါ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, တမေဝ ဘဂိနိံ ပဿေယျ သရီရံ သိဝထိကာယ ဆဍ္ဍိတံ – အဋ္ဌိကာနိ သေတာနိ သင်္ခဝဏ္ဏပဋိဘာဂါနိ, အဋ္ဌိကာနိ ပုဉ္ဇကိတာနိ တေရောဝဿိကာနိ, အဋ္ဌိကာနိ ပူတီနိ စုဏ္ဏကဇာတာနိ။ တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ယာ ပုရိမာ သုဘာ ဝဏ္ဏနိဘာ သာ အန္တရဟိတာ, အာဒီနဝေါ ပါတုဘူတောတိ? ‘ဧဝံ, ဘန္တေ’။ အယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ရူပါနံ အာဒီနဝေါ။

‘‘ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ရူပါနံ နိဿရဏံ? ယော, ဘိက္ခဝေ, ရူပေသု ဆန္ဒရာဂဝိနယော ဆန္ဒရာဂပ္ပဟာနံ – ဣဒံ ရူပါနံ နိဿရဏံ။

‘‘ယေ ဟိ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဧဝံ ရူပါနံ အဿာဒဉ္စ အဿာဒတော အာဒီနဝဉ္စ အာဒီနဝတော နိဿရဏဉ္စ နိဿရဏတော ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနန္တိ တေ ဝတ သာမံ ဝါ ရူပေ ပရိဇာနိဿန္တိ, ပရံ ဝါ တထတ္တာယ သမာဒပေဿန္တိ ယထာ ပဋိပန္နော ရူပေ ပရိဇာနိဿတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ယေ စ ခေါ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဧဝံ ရူပါနံ အဿာဒဉ္စ အဿာဒတော အာဒီနဝဉ္စ အာဒီနဝတော နိဿရဏဉ္စ နိဿရဏတော ယထာဘူတံ ပဇာနန္တိ တေ ဝတ သာမံ ဝါ ရူပေ ပရိဇာနိဿန္တိ ပရံ ဝါ တထတ္တာယ သမာဒပေဿန္တိ ယထာ ပဋိပန္နော ရူပေ ပရိဇာနိဿတီတိ – ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။

၁၇၃. ‘‘ကော စ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒနာနံ အဿာဒေါ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ဣတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ယသ္မိံ သမယေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ဣတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, နေဝ တသ္မိံ သမယေ အတ္တဗျာဗာဓါယပိ စေတေတိ, န ပရဗျာဗာဓါယပိ စေတေတိ, န ဥဘယဗျာဗာဓါယပိ စေတေတိ ; အဗျာဗဇ္ဈံယေဝ တသ္မိံ သမယေ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ။ အဗျာဗဇ္ဈပရမာဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒနာနံ အဿာဒံ ဝဒါမိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိဇံ ဣတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ပေ.။ ယသ္မိံ သမယေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဣတိယာ စ ဝိရာဂါ, ဥပေက္ခကော စ ဝိဟရတိ, သတော စ သမ္ပဇာနော သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေတိ ယံ တံ အရိယာ အာစိက္ခန္တိ – ‘ဥပေက္ခကော သတိမာ သုခဝိဟာရီ’တိ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ပေ.။ ယသ္မိံ သမယေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, နေဝ တသ္မိံ သမယေ အတ္တဗျာဗာဓါယပိ စေတေတိ, န ပရဗျာဗာဓါယပိ စေတေတိ, န ဥဘယဗျာဗာဓါယပိ စေတေတိ; အဗျာဗဇ္ဈံယေဝ တသ္မိံ သမယေ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ။ အဗျာဗဇ္ဈပရမာဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒနာနံ အဿာဒံ ဝဒါမိ။

၁၇၄. ‘‘ကော စ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒနာနံ အာဒီနဝေါ? ယံ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒနာ အနိစ္စာ ဒုက္ခာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ – အယံ ဝေဒနာနံ အာဒီနဝေါ။

‘‘ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒနာနံ နိဿရဏံ? ယော, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒနာသု ဆန္ဒရာဂဝိနယော, ဆန္ဒရာဂပ္ပဟာနံ – ဣဒံ ဝေဒနာနံ နိဿရဏံ။

‘‘ယေ ဟိ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဧဝံ ဝေဒနာနံ အဿာဒဉ္စ အဿာဒတော အာဒီနဝဉ္စ အာဒီနဝတော နိဿရဏဉ္စ နိဿရဏတော ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနန္တိ, တေ ဝတ သာမံ ဝါ ဝေဒနံ ပရိဇာနိဿန္တိ, ပရံ ဝါ တထတ္တာယ သမာဒပေဿန္တိ ယထာ ပဋိပန္နော ဝေဒနံ ပရိဇာနိဿတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ယေ စ ခေါ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဧဝံ ဝေဒနာနံ အဿာဒဉ္စ အဿာဒတော အာဒီနဝဉ္စ အာဒီနဝတော နိဿရဏဉ္စ နိဿရဏတော ယထာဘူတံ ပဇာနန္တိ တေ ဝတ သာမံ ဝါ ဝေဒနံ ပရိဇာနိဿန္တိ, ပရံ ဝါ တထတ္တာယ သမာဒပေဿန္တိ ယထာ ပဋိပန္နော ဝေဒနံ ပရိဇာနိဿတီတိ – ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။

မဟာဒုက္ခက္ခန္ဓသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ တတိယံ။

၄. စူဠဒုက္ခက္ခန္ဓသုတ္တံ

၁၇၅. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သက္ကေသု ဝိဟရတိ ကပိလဝတ္ထုသ္မိံ နိဂြောဓါရာမေ။ အထ ခေါ မဟာနာမော သက္ကော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ မဟာနာမော သက္ကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဒီဃရတ္တာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ဧဝံ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ – ‘လောဘော စိတ္တဿ ဥပက္ကိလေသော, ဒေါသော စိတ္တဿ ဥပက္ကိလေသော, မောဟော စိတ္တဿ ဥပက္ကိလေသော’တိ။ ဧဝဉ္စာဟံ [ဧဝံပါဟံ (က.)], ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ – ‘လောဘော စိတ္တဿ ဥပက္ကိလေသော, ဒေါသော စိတ္တဿ ဥပက္ကိလေသော, မောဟော စိတ္တဿ ဥပက္ကိလေသော’တိ။ အထ စ ပန မေ ဧကဒါ လောဘဓမ္မာပိ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌန္တိ, ဒေါသဓမ္မာပိ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌန္တိ, မောဟဓမ္မာပိ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌန္တိ။ တဿ မယှံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဟောတိ – ‘ကောသု နာမ မေ ဓမ္မော အဇ္ဈတ္တံ အပ္ပဟီနော ယေန မေ ဧကဒါ လောဘဓမ္မာပိ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌန္တိ, ဒေါသဓမ္မာပိ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌန္တိ, မောဟဓမ္မာပိ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌန္တီ’’’တိ။

၁၇၆. ‘‘သော ဧဝ ခေါ တေ, မဟာနာမ, ဓမ္မော အဇ္ဈတ္တံ အပ္ပဟီနော ယေန တေ ဧကဒါ လောဘဓမ္မာပိ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌန္တိ, ဒေါသဓမ္မာပိ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌန္တိ, မောဟဓမ္မာပိ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌန္တိ။ သော စ ဟိ တေ, မဟာနာမ, ဓမ္မော အဇ္ဈတ္တံ ပဟီနော အဘဝိဿ, န တွံ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသေယျာသိ, န ကာမေ ပရိဘုဉ္ဇေယျာသိ။ ယသ္မာ စ ခေါ တေ, မဟာနာမ, သော ဧဝ ဓမ္မော အဇ္ဈတ္တံ အပ္ပဟီနော တသ္မာ တွံ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသသိ, ကာမေ ပရိဘုဉ္ဇသိ။

၁၇၇. ‘‘‘အပ္ပဿာဒါ ကာမာ ဗဟုဒုက္ခာ ဗဟုပါယာသာ, အာဒီနဝေါ [ဗဟူပါယာသာ (သီ. သျာ. ဣ.)] ဧတ္ထ ဘိယျော’တိ – ဣတိ စေပိ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကဿ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ သုဒိဋ္ဌံ ဟောတိ, သော စ [သောဝ (က.)] အညတ္ရေဝ ကာမေဟိ အညတြ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ ဣတိသုခံ နာဓိဂစ္ဆတိ, အညံ ဝါ တတော သန္တတရံ; အထ ခေါ သော နေဝ တာဝ အနာဝဋ္ဋီ ကာမေသု ဟောတိ။ ယတော စ ခေါ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကဿ ‘အပ္ပဿာဒါ ကာမာ ဗဟုဒုက္ခာ ဗဟုပါယာသာ, အာဒီနဝေါ ဧတ္ထ ဘိယျော’တိ – ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ သုဒိဋ္ဌံ ဟောတိ, သော စ အညတ္ရေဝ ကာမေဟိ အညတြ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ ဣတိသုခံ အဓိဂစ္ဆတိ အညံ ဝါ တတော သန္တတရံ; အထ ခေါ သော အနာဝဋ္ဋီ ကာမေသု ဟောတိ။

‘‘မယှမ္ပိ ခေါ, မဟာနာမ , ပုဗ္ဗေဝ သမ္ဗောဓါ, အနဘိသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဗောဓိသတ္တဿေဝ သတော, ‘အပ္ပဿာဒါ ကာမာ ဗဟုဒုက္ခာ ဗဟုပါယာသာ, အာဒီနဝေါ ဧတ္ထ ဘိယျော’တိ – ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ သုဒိဋ္ဌံ ဟောတိ, သော စ အညတ္ရေဝ ကာမေဟိ အညတြ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ ဣတိသုခံ နာဇ္ဈဂမံ, အညံ ဝါ တတော သန္တတရံ; အထ ခွါဟံ နေဝ တာဝ အနာဝဋ္ဋီ ကာမေသု ပစ္စညာသိံ။ ယတော စ ခေါ မေ, မဟာနာမ, ‘အပ္ပဿာဒါ ကာမာ ဗဟုဒုက္ခာ ဗဟုပါယာသာ, အာဒီနဝေါ ဧတ္ထ ဘိယျော’တိ – ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ သုဒိဋ္ဌံ အဟောသိ, သော စ [သောဝ (က.)] အညတ္ရေဝ ကာမေဟိ အညတြ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ ဣတိသုခံ အဇ္ဈဂမံ, အညံ ဝါ တတော သန္တတရံ; အထာဟံ အနာဝဋ္ဋီ ကာမေသု ပစ္စညာသိံ။

၁၇၈. ‘‘ကော စ, မဟာနာမ, ကာမာနံ အဿာဒေါ? ပဉ္စိမေ, မဟာနာမ, ကာမဂုဏာ။ ကတမေ ပဉ္စ? စက္ခုဝိညေယျာ ရူပါ ဣဋ္ဌာ ကန္တာ မနာပါ ပိယရူပါ ကာမူပသံဟိတာ ရဇနီယာ; သောတဝိညေယျာ သဒ္ဒါ။ပေ.။ ဃာနဝိညေယျာ ဂန္ဓာ။ ဇိဝှာဝိညေယျာ ရသာ။ ကာယဝိညေယျာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ ဣဋ္ဌာ ကန္တာ မနာပါ ပိယရူပါ ကာမူပသံဟိတာ ရဇနီယာ – ဣမေ ခေါ, မဟာနာမ, ပဉ္စ ကာမဂုဏာ။ ယံ ခေါ, မဟာနာမ, ဣမေ ပဉ္စ ကာမဂုဏေ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခံ သောမနဿံ – အယံ ကာမာနံ အဿာဒေါ။

‘‘ကော စ, မဟာနာမ, ကာမာနံ အာဒီနဝေါ? ဣဓ, မဟာနာမ, ကုလပုတ္တော ယေန သိပ္ပဋ္ဌာနေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေတိ – ယဒိ မုဒ္ဒါယ ယဒိ ဂဏနာယ ယဒိ သင်္ခါနေန ယဒိ ကသိယာ ယဒိ ဝဏိဇ္ဇာယ ယဒိ ဂေါရက္ခေန ယဒိ ဣဿတ္ထေန ယဒိ ရာဇပေါရိသေန ယဒိ သိပ္ပညတရေန, သီတဿ ပုရက္ခတော ဥဏှဿ ပုရက္ခတော ဍံသမကသဝါတာတပသရီံသပသမ္ဖဿေဟိ ရိဿမာနော ခုပ္ပိပါသာယ မီယမာနော; အယမ္ပိ, မဟာနာမ, ကာမာနံ အာဒီနဝေါ သန္ဒိဋ္ဌိကော ဒုက္ခက္ခန္ဓော ကာမဟေတု ကာမနိဒါနံ ကာမာဓိကရဏံ ကာမာနမေဝ ဟေတု။

‘‘တဿ စေ မဟာနာမ ကုလပုတ္တဿ ဧဝံ ဥဋ္ဌဟတော ဃဋတော ဝါယမတော တေ ဘောဂါ နာဘိနိပ္ဖဇ္ဇန္တိ, သော သောစတိ ကိလမတိ ပရိဒေဝတိ ဥရတ္တာဠိံ ကန္ဒတိ သမ္မောဟံ အာပဇ္ဇတိ ‘မောဃံ ဝတ မေ ဥဋ္ဌာနံ, အဖလော ဝတ မေ ဝါယာမော’တိ။ အယမ္ပိ, မဟာနာမ, ကာမာနံ အာဒီနဝေါ သန္ဒိဋ္ဌိကော ဒုက္ခက္ခန္ဓော ကာမဟေတု ကာမနိဒါနံ ကာမာဓိကရဏံ ကာမာနမေဝ ဟေတု။

‘‘တဿ စေ, မဟာနာမ, ကုလပုတ္တဿ ဧဝံ ဥဋ္ဌဟတော ဃဋတော ဝါယမတော တေ ဘောဂါ အဘိနိပ္ဖဇ္ဇန္တိ။ သော တေသံ ဘောဂါနံ အာရက္ခာဓိကရဏံ ဒုက္ခံ ဒေါမနဿံ ပဋိသံဝေဒေတိ – ‘ကိန္တိ မေ ဘောဂေ နေဝ ရာဇာနော ဟရေယျုံ, န စောရာ ဟရေယျုံ, န အဂ္ဂိ ဒဟေယျ, န ဥဒကံ ဝဟေယျ, န အပ္ပိယာ ဝါ ဒါယာဒါ ဟရေယျု’န္တိ။ တဿ ဧဝံ အာရက္ခတော ဂေါပယတော တေ ဘောဂေ ရာဇာနော ဝါ ဟရန္တိ, စောရာ ဝါ ဟရန္တိ, အဂ္ဂိ ဝါ ဒဟတိ, ဥဒကံ ဝါ ဝဟတိ, အပ္ပိယာ ဝါ ဒါယာဒါ ဟရန္တိ။ သော သောစတိ ကိလမတိ ပရိဒေဝတိ ဥရတ္တာဠိံ ကန္ဒတိ သမ္မောဟံ အာပဇ္ဇတိ – ‘ယမ္ပိ မေ အဟောသိ တမ္ပိ နော နတ္ထီ’တိ။ အယမ္ပိ, မဟာနာမ, ကာမာနံ အာဒီနဝေါ သန္ဒိဋ္ဌိကော ဒုက္ခက္ခန္ဓော ကာမဟေတု ကာမနိဒါနံ ကာမာဓိကရဏံ ကာမာနမေဝ ဟေတု။

‘‘ပုန စပရံ, မဟာနာမ, ကာမဟေတု ကာမနိဒါနံ ကာမာဓိကရဏံ ကာမာနမေဝ ဟေတု ရာဇာနောပိ ရာဇူဟိ ဝိဝဒန္တိ, ခတ္တိယာပိ ခတ္တိယေဟိ ဝိဝဒန္တိ, ဗြာဟ္မဏာပိ ဗြာဟ္မဏေဟိ ဝိဝဒန္တိ, ဂဟပတီပိ ဂဟပတီဟိ ဝိဝဒန္တိ, မာတာပိ ပုတ္တေန ဝိဝဒတိ, ပုတ္တောပိ မာတရာ ဝိဝဒတိ, ပိတာပိ ပုတ္တေန ဝိဝဒတိ, ပုတ္တောပိ ပိတရာ ဝိဝဒတိ, ဘာတာပိ ဘာတရာ ဝိဝဒတိ, ဘာတာပိ ဘဂိနိယာ ဝိဝဒတိ, ဘဂိနီပိ ဘာတရာ ဝိဝဒတိ, သဟာယောပိ သဟာယေန ဝိဝဒတိ။ တေ တတ္ထ ကလဟဝိဂ္ဂဟဝိဝါဒါပန္နာ အညမညံ ပါဏီဟိပိ ဥပက္ကမန္တိ, လေဍ္ဍူဟိပိ ဥပက္ကမန္တိ, ဒဏ္ဍေဟိပိ ဥပက္ကမန္တိ, သတ္ထေဟိပိ ဥပက္ကမန္တိ။ တေ တတ္ထ မရဏမ္ပိ နိဂစ္ဆန္တိ, မရဏမတ္တမ္ပိ ဒုက္ခံ ။ အယမ္ပိ, မဟာနာမ, ကာမာနံ အာဒီနဝေါ သန္ဒိဋ္ဌိကော ဒုက္ခက္ခန္ဓော ကာမဟေတု ကာမနိဒါနံ ကာမာဓိကရဏံ ကာမာနမေဝ ဟေတု။

‘‘ပုန စပရံ, မဟာနာမ, ကာမဟေတု ကာမနိဒါနံ ကာမာဓိကရဏံ ကာမာနမေဝ ဟေတု အသိစမ္မံ ဂဟေတွာ, ဓနုကလာပံ သန္နယှိတွာ, ဥဘတောဗ္ယူဠှံ သင်္ဂါမံ ပက္ခန္ဒန္တိ ဥသူသုပိ ခိပ္ပမာနေသု, သတ္တီသုပိ ခိပ္ပမာနာသု, အသီသုပိ ဝိဇ္ဇောတလန္တေသု။ တေ တတ္ထ ဥသူဟိပိ ဝိဇ္ဈန္တိ, သတ္တိယာပိ ဝိဇ္ဈန္တိ, အသိနာပိ သီသံ ဆိန္ဒန္တိ။ တေ တတ္ထ မရဏမ္ပိ နိဂစ္ဆန္တိ, မရဏမတ္တမ္ပိ ဒုက္ခံ။ အယမ္ပိ, မဟာနာမ, ကာမာနံ အာဒီနဝေါ သန္ဒိဋ္ဌိကော ဒုက္ခက္ခန္ဓော ကာမဟေတု ကာမနိဒါနံ ကာမာဓိကရဏံ ကာမာနမေဝ ဟေတု။

‘‘ပုန စပရံ, မဟာနာမ, ကာမဟေတု ကာမနိဒါနံ ကာမာဓိကရဏံ ကာမာနမေဝ ဟေတု အသိစမ္မံ ဂဟေတွာ, ဓနုကလာပံ သန္နယှိတွာ, အဒ္ဒါဝလေပနာ ဥပကာရိယော ပက္ခန္ဒန္တိ ဥသူသုပိ ခိပ္ပမာနေသု, သတ္တီသုပိ ခိပ္ပမာနာသု, အသီသုပိ ဝိဇ္ဇောတလန္တေသု။ တေ တတ္ထ ဥသူဟိပိ ဝိဇ္ဈန္တိ, သတ္တိယာပိ ဝိဇ္ဈန္တိ, ဆကဏကာယပိ ဩသိဉ္စန္တိ, အဘိဝဂ္ဂေနပိ ဩမဒ္ဒန္တိ, အသိနာပိ သီသံ ဆိန္ဒန္တိ။ တေ တတ္ထ မရဏမ္ပိ နိဂစ္ဆန္တိ, မရဏမတ္တမ္ပိ ဒုက္ခံ။ အယမ္ပိ, မဟာနာမ, ကာမာနံ အာဒီနဝေါ သန္ဒိဋ္ဌိကော ဒုက္ခက္ခန္ဓော ကာမဟေတု ကာမနိဒါနံ ကာမာဓိကရဏံ ကာမာနမေဝ ဟေတု။

‘‘ပုန စပရံ, မဟာနာမ, ကာမဟေတု ကာမနိဒါနံ ကာမာဓိကရဏံ ကာမာနမေဝ ဟေတု သန္ဓိမ္ပိ ဆိန္ဒန္တိ, နိလ္လောပမ္ပိ ဟရန္တိ, ဧကာဂါရိကမ္ပိ ကရောန္တိ, ပရိပန္ထေပိ တိဋ္ဌန္တိ, ပရဒါရမ္ပိ ဂစ္ဆန္တိ။ တမေနံ ရာဇာနော ဂဟေတွာ ဝိဝိဓါ ကမ္မကာရဏာ ကာရေန္တိ – ကသာဟိပိ တာဠေန္တိ, ဝေတ္တေဟိပိ တာဠေန္တိ, အဍ္ဎဒဏ္ဍကေဟိပိ တာဠေန္တိ; ဟတ္ထမ္ပိ ဆိန္ဒန္တိ, ပါဒမ္ပိ ဆိန္ဒန္တိ, ဟတ္ထပါဒမ္ပိ ဆိန္ဒန္တိ, ကဏ္ဏမ္ပိ ဆိန္ဒန္တိ, နာသမ္ပိ ဆိန္ဒန္တိ, ကဏ္ဏနာသမ္ပိ ဆိန္ဒန္တိ; ဗိလင်္ဂထာလိကမ္ပိ ကရောန္တိ, သင်္ခမုဏ္ဍိကမ္ပိ ကရောန္တိ, ရာဟုမုခမ္ပိ ကရောန္တိ, ဇောတိမာလိကမ္ပိ ကရောန္တိ, ဟတ္ထပဇ္ဇောတိကမ္ပိ ကရောန္တိ, ဧရကဝတ္တိကမ္ပိ ကရောန္တိ, စီရကဝါသိကမ္ပိ ကရောန္တိ, ဧဏေယျကမ္ပိ ကရောန္တိ, ဗဠိသမံသိကမ္ပိ ကရောန္တိ, ကဟာပဏိကမ္ပိ ကရောန္တိ, ခါရာပတစ္ဆိကမ္ပိ ကရောန္တိ, ပလိဃပရိဝတ္တိကမ္ပိ ကရောန္တိ, ပလာလဣဌကမ္ပိ ကရောန္တိ, တတ္တေနပိ တေလေန ဩသိဉ္စန္တိ, သုနခေဟိပိ ခါဒါပေန္တိ, ဇီဝန္တမ္ပိ သူလေ ဥတ္တာသေန္တိ, အသိနာပိ သီသံ ဆိန္ဒန္တိ။ တေ တတ္ထ မရဏမ္ပိ နိဂစ္ဆန္တိ, မရဏမတ္တမ္ပိ ဒုက္ခံ။ အယမ္ပိ, မဟာနာမ, ကာမာနံ အာဒီနဝေါ သန္ဒိဋ္ဌိကော ဒုက္ခက္ခန္ဓော ကာမဟေတု ကာမနိဒါနံ ကာမာဓိကရဏံ ကာမာနမေဝ ဟေတု။

‘‘ပုန စပရံ, မဟာနာမ, ကာမဟေတု ကာမနိဒါနံ ကာမာဓိကရဏံ ကာမာနမေဝ ဟေတု ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရန္တိ, ဝါစာယ ဒုစ္စရိတံ စရန္တိ, မနသာ ဒုစ္စရိတံ စရန္တိ။ တေ ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ, ဝါစာယ ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ, မနသာ ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ, ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ, အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇန္တိ။ အယမ္ပိ, မဟာနာမ, ကာမာနံ အာဒီနဝေါ သမ္ပရာယိကော , ဒုက္ခက္ခန္ဓော ကာမဟေတု ကာမနိဒါနံ ကာမာဓိကရဏံ ကာမာနမေဝ ဟေတု။

၁၇၉. ‘‘ဧကမိဒါဟံ, မဟာနာမ, သမယံ ရာဇဂဟေ ဝိဟရာမိ ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ နိဂဏ္ဌာ [နိဂန္ထာ (သျာ. က.)] ဣသိဂိလိပဿေ ကာဠသိလာယံ ဥဗ္ဘဋ္ဌကာ ဟောန္တိ အာသနပဋိက္ခိတ္တာ, ဩပက္ကမိကာ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယန္တိ။ အထ ခွါဟံ, မဟာနာမ, သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ယေန ဣသိဂိလိပဿေ ကာဠသိလာ ယေန တေ နိဂဏ္ဌာ တေနုပသင်္ကမိံ; ဥပသင်္ကမိတွာ တေ နိဂဏ္ဌေ ဧတဒဝေါစံ – ‘ကိန္နု တုမှေ, အာဝုသော, နိဂဏ္ဌာ ဥဗ္ဘဋ္ဌကာ အာသနပဋိက္ခိတ္တာ, ဩပက္ကမိကာ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယထာ’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ, မဟာနာမ, တေ နိဂဏ္ဌာ မံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘နိဂဏ္ဌော, အာဝုသော, နာဋပုတ္တော [နာထပုတ္တော (သီ. ဣ.)] သဗ္ဗညူ သဗ္ဗဒဿာဝီ အပရိသေသံ ဉာဏဒဿနံ ပဋိဇာနာတိ – ‘‘စရတော စ မေ တိဋ္ဌတော စ သုတ္တဿ စ ဇာဂရဿ စ သတတံ သမိတံ ဉာဏဒဿနံ ပစ္စုပဋ္ဌိတ’’န္တိ။ သော ဧဝမာဟ – ‘‘အတ္ထိ ခေါ ဝေါ [အတ္ထိ ခေါ ဘော (သျာ. က.)], နိဂဏ္ဌာ, ပုဗ္ဗေ ပါပကမ္မံ ကတံ, တံ ဣမာယ ကဋုကာယ ဒုက္ကရကာရိကာယ နိဇ္ဇီရေထ [နိဇ္ဇရေထ (သီ. သျာ. ဣ.)]; ယံ ပနေတ္ထ [မယံ ပနေတ္ထ (က.)] ဧတရဟိ ကာယေန သံဝုတာ ဝါစာယ သံဝုတာ မနသာ သံဝုတာ တံ အာယတိံ ပါပဿ ကမ္မဿ အကရဏံ; ဣတိ ပုရာဏာနံ ကမ္မာနံ တပသာ ဗျန္တိဘာဝါ, နဝါနံ ကမ္မာနံ အကရဏာ, အာယတိံ အနဝဿဝေါ; အာယတိံ အနဝဿဝါ ကမ္မက္ခယော, ကမ္မက္ခယာ ဒုက္ခက္ခယော, ဒုက္ခက္ခယာ ဝေဒနာက္ခယော, ဝေဒနာက္ခယာ သဗ္ဗံ ဒုက္ခံ နိဇ္ဇိဏ္ဏံ ဘဝိဿတီ’’တိ။ တဉ္စ ပနမှာကံ ရုစ္စတိ စေဝ ခမတိ စ, တေန စမှ အတ္တမနာ’တိ။

၁၈၀. ‘‘ဧဝံ ဝုတ္တေ, အဟံ, မဟာနာမ, တေ နိဂဏ္ဌေ ဧတဒဝေါစံ – ‘ကိံ ပန တုမှေ, အာဝုသော နိဂဏ္ဌာ, ဇာနာထ – အဟုဝမှေဝ မယံ ပုဗ္ဗေ န နာဟုဝမှာ’တိ? ‘နော ဟိဒံ, အာဝုသော’။ ‘ကိံ ပန တုမှေ, အာဝုသော နိဂဏ္ဌာ, ဇာနာထ – အကရမှေဝ မယံ ပုဗ္ဗေ ပါပကမ္မံ န နာကရမှာ’တိ? ‘နော ဟိဒံ, အာဝုသော’။ ‘ကိံ ပန တုမှေ, အာဝုသော နိဂဏ္ဌာ, ဇာနာထ – ဧဝရူပံ ဝါ ဧဝရူပံ ဝါ ပါပကမ္မံ အကရမှာ’တိ? ‘နော ဟိဒံ, အာဝုသော’။ ‘ကိံ ပန တုမှေ, အာဝုသော နိဂဏ္ဌာ, ဇာနာထ – ဧတ္တကံ ဝါ ဒုက္ခံ နိဇ္ဇိဏ္ဏံ, ဧတ္တကံ ဝါ ဒုက္ခံ နိဇ္ဇီရေတဗ္ဗံ , ဧတ္တကမှိ ဝါ ဒုက္ခေ နိဇ္ဇိဏ္ဏေ သဗ္ဗံ ဒုက္ခံ နိဇ္ဇိဏ္ဏံ ဘဝိဿတီ’တိ? ‘နော ဟိဒံ, အာဝုသော’။ ‘ကိံ ပန တုမှေ, အာဝုသော နိဂဏ္ဌာ, ဇာနာထ – ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနံ, ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပသမ္ပဒ’န္တိ? ‘နော ဟိဒံ, အာဝုသော’။

‘‘‘ဣတိ ကိရ တုမှေ, အာဝုသော နိဂဏ္ဌာ, န ဇာနာထ – အဟုဝမှေဝ မယံ ပုဗ္ဗေ န နာဟုဝမှာတိ, န ဇာနာထ – အကရမှေဝ မယံ ပုဗ္ဗေ ပါပကမ္မံ န နာကရမှာတိ, န ဇာနာထ – ဧဝရူပံ ဝါ ဧဝရူပံ ဝါ ပါပကမ္မံ အကရမှာတိ, န ဇာနာထ – ဧတ္တကံ ဝါ ဒုက္ခံ နိဇ္ဇိဏ္ဏံ, ဧတ္တကံ ဝါ ဒုက္ခံ နိဇ္ဇီရေတဗ္ဗံ, ဧတ္တကမှိ ဝါ ဒုက္ခေ နိဇ္ဇိဏ္ဏေ သဗ္ဗံ ဒုက္ခံ နိဇ္ဇိဏ္ဏံ ဘဝိဿတီတိ။ န ဇာနာထ – ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနံ, ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပသမ္ပဒံ။ ဧဝံ သန္တေ, အာဝုသော နိဂဏ္ဌာ, ယေ လောကေ လုဒ္ဒါ လောဟိတပါဏိနော ကုရူရကမ္မန္တာ မနုဿေသု ပစ္စာဇာတာ တေ နိဂဏ္ဌေသု ပဗ္ဗဇန္တီ’တိ? ‘န ခေါ, အာဝုသော ဂေါတမ, သုခေန သုခံ အဓိဂန္တဗ္ဗံ, ဒုက္ခေန ခေါ သုခံ အဓိဂန္တဗ္ဗံ; သုခေန စာဝုသော ဂေါတမ, သုခံ အဓိဂန္တဗ္ဗံ အဘဝိဿ, ရာဇာ မာဂဓေါ သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော သုခံ အဓိဂစ္ဆေယျ, ရာဇာ မာဂဓေါ သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော သုခဝိဟာရိတရော အာယသ္မတာ ဂေါတမေနာ’တိ။

‘‘‘အဒ္ဓါယသ္မန္တေဟိ နိဂဏ္ဌေဟိ သဟသာ အပ္ပဋိသင်္ခါ ဝါစာ ဘာသိတာ – န ခေါ, အာဝုသော ဂေါတမ, သုခေန သုခံ အဓိဂန္တဗ္ဗံ, ဒုက္ခေန ခေါ သုခံ အဓိဂန္တဗ္ဗံ; သုခေန စာဝုသော ဂေါတမ, သုခံ အဓိဂန္တဗ္ဗံ အဘဝိဿ, ရာဇာ မာဂဓေါ သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော သုခံ အဓိဂစ္ဆေယျ, ရာဇာ မာဂဓေါ သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော သုခဝိဟာရိတရော အာယသ္မတာ ဂေါတမေနာ’’တိ။ အပိ စ အဟမေဝ တတ္ထ ပဋိပုစ္ဆိတဗ္ဗော – ကော နု ခေါ အာယသ္မန္တာနံ သုခဝိဟာရိတရော ရာဇာ ဝါ မာဂဓေါ သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော အာယသ္မာ ဝါ ဂေါတမော’တိ? အဒ္ဓါဝုသော ဂေါတမ, အမှေဟိ သဟသာ အပ္ပဋိသင်္ခါ ဝါစာ ဘာသိတာ, န ခေါ, အာဝုသော ဂေါတမ, သုခေန သုခံ အဓိဂန္တဗ္ဗံ, ဒုက္ခေန ခေါ သုခံ အဓိဂန္တဗ္ဗံ; သုခေန စာဝုသော ဂေါတမ, သုခံ အဓိဂန္တဗ္ဗံ အဘဝိဿ, ရာဇာ မာဂဓေါ သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော သုခံ အဓိဂစ္ဆေယျ, ရာဇာ မာဂဓေါ သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော သုခဝိဟာရိတရော အာယသ္မတာ ဂေါတမေနာတိ။ အပိ စ တိဋ္ဌတေတံ, ဣဒါနိပိ မယံ အာယသ္မန္တံ ဂေါတမံ ပုစ္ဆာမ – ကော နု ခေါ အာယသ္မန္တာနံ သုခဝိဟာရိတရော ရာဇာ ဝါ မာဂဓေါ သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော အာယသ္မာ ဝါ ဂေါတမော’တိ?

‘‘‘တေန ဟာဝုသော နိဂဏ္ဌာ, တုမှေဝ တတ္ထ ပဋိပုစ္ဆိဿာမိ, ယထာ ဝေါ ခမေယျ တထာ နံ ဗျာကရေယျာထ။ တံ ကိံ မညထာဝုသော နိဂဏ္ဌာ, ပဟောတိ ရာဇာ မာဂဓေါ သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော, အနိဉ္ဇမာနော ကာယေန, အဘာသမာနော ဝါစံ, သတ္တ ရတ္တိန္ဒိဝါနိ ဧကန္တသုခံ ပဋိသံဝေဒီ ဝိဟရိတု’န္တိ? ‘နော ဟိဒံ, အာဝုသော’။

‘‘‘တံ ကိံ မညထာဝုသော နိဂဏ္ဌာ, ပဟောတိ ရာဇာ မာဂဓေါ သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော, အနိဉ္ဇမာနော ကာယေန, အဘာသမာနော ဝါစံ, ဆ ရတ္တိန္ဒိဝါနိ။ပေ.။ ပဉ္စ ရတ္တိန္ဒိဝါနိ။ စတ္တာရိ ရတ္တိန္ဒိဝါနိ။ တီဏိ ရတ္တိန္ဒိဝါနိ။ ဒွေ ရတ္တိန္ဒိဝါနိ။ ဧကံ ရတ္တိန္ဒိဝံ ဧကန္တသုခံ ပဋိသံဝေဒီ ဝိဟရိတု’န္တိ? ‘နော ဟိဒံ, အာဝုသော’။

‘‘‘အဟံ ခေါ, အာဝုသော နိဂဏ္ဌာ, ပဟောမိ အနိဉ္ဇမာနော ကာယေန, အဘာသမာနော ဝါစံ, ဧကံ ရတ္တိန္ဒိဝံ ဧကန္တသုခံ ပဋိသံဝေဒီ ဝိဟရိတုံ။ အဟံ ခေါ, အာဝုသော နိဂဏ္ဌာ, ပဟောမိ အနိဉ္ဇမာနော ကာယေန, အဘာသမာနော ဝါစံ, ဒွေ ရတ္တိန္ဒိဝါနိ။ တီဏိ ရတ္တိန္ဒိဝါနိ။ စတ္တာရိ ရတ္တိန္ဒိဝါနိ။ ပဉ္စ ရတ္တိန္ဒိဝါနိ။ ဆ ရတ္တိန္ဒိဝါနိ။ သတ္တ ရတ္တိန္ဒိဝါနိ ဧကန္တသုခံ ပဋိသံဝေဒီ ဝိဟရိတုံ။ တံ ကိံ မညထာဝုသော နိဂဏ္ဌာ, ဧဝံ သန္တေ ကော သုခဝိဟာရိတရော ရာဇာ ဝါ မာဂဓေါ သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော အဟံ ဝါ’တိ? ‘ဧဝံ သန္တေ အာယသ္မာဝ ဂေါတမော သုခဝိဟာရိတရော ရညာ မာဂဓေန သေနိယေန ဗိမ္ဗိသာရေနာ’’’တိ။

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနော မဟာနာမော သက္ကော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ။

စူဠဒုက္ခက္ခန္ဓသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ စတုတ္ထံ။

၅. အနုမာနသုတ္တံ

၁၈၁. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော ဘဂ္ဂေသု ဝိဟရတိ သုသုမာရဂိရေ [သုံသုမာရဂိရေ (သီ. သျာ. ဣ.)] ဘေသကဠာဝနေ မိဂဒါယေ။ တတြ ခေါ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အာဝုသော, ဘိက္ခဝေါ’’တိ။ ‘‘အာဝုသော’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော မဟာမောဂ္ဂလ္လာနဿ ပစ္စဿောသုံ။ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော ဧတဒဝေါစ –

‘‘ပဝါရေတိ စေပိ, အာဝုသော, ဘိက္ခု – ‘ဝဒန္တု မံ အာယသ္မန္တော, ဝစနီယောမှိ အာယသ္မန္တေဟီ’တိ, သော စ ဟောတိ ဒုဗ္ဗစော, ဒေါဝစဿကရဏေဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော, အက္ခမော အပ္ပဒက္ခိဏဂ္ဂါဟီ အနုသာသနိံ, အထ ခေါ နံ သဗြဟ္မစာရီ န စေဝ ဝတ္တဗ္ဗံ မညန္တိ, န စ အနုသာသိတဗ္ဗံ မညန္တိ, န စ တသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ ဝိဿာသံ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗံ မညန္တိ။

‘‘ကတမေ စာဝုသော, ဒေါဝစဿကရဏာ ဓမ္မာ? ဣဓါဝုသော, ဘိက္ခု ပါပိစ္ဆော ဟောတိ, ပါပိကာနံ ဣစ္ဆာနံ ဝသံ ဂတော။ ယမ္ပာဝုသော, ဘိက္ခု ပါပိစ္ဆော ဟောတိ, ပါပိကာနံ ဣစ္ဆာနံ ဝသံ ဂတော – အယမ္ပိ ဓမ္မော ဒေါဝစဿကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု အတ္တုက္ကံသကော ဟောတိ ပရဝမ္ဘီ။ ယမ္ပာဝုသော, ဘိက္ခု အတ္တုက္ကံသကော ဟောတိ ပရဝမ္ဘီ – အယမ္ပိ ဓမ္မော ဒေါဝစဿကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ကောဓနော ဟောတိ ကောဓါဘိဘူတော။ ယမ္ပာဝုသော, ဘိက္ခု ကောဓနော ဟောတိ ကောဓါဘိဘူတော – အယမ္ပိ ဓမ္မော ဒေါဝစဿကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော , ဘိက္ခု ကောဓနော ဟောတိ ကောဓဟေတု ဥပနာဟီ။ ယမ္ပာဝုသော, ဘိက္ခု ကောဓနော ဟောတိ ကောဓဟေတု ဥပနာဟီ – အယမ္ပိ ဓမ္မော ဒေါဝစဿကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ကောဓနော ဟောတိ ကောဓဟေတု အဘိသင္ဂီ။ ယမ္ပာဝုသော, ဘိက္ခု ကောဓနော ဟောတိ ကောဓဟေတု အဘိသင္ဂီ – အယမ္ပိ ဓမ္မော ဒေါဝစဿကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ကောဓနော ဟောတိ ကောဓသာမန္တာ [ကောဓသာမန္တံ (သျာ. ဣ. က.)] ဝါစံ နိစ္ဆာရေတာ။ ယမ္ပာဝုသော, ဘိက္ခု ကောဓနော ဟောတိ ကောဓသာမန္တာ ဝါစံ နိစ္ဆာရေတာ – အယမ္ပိ ဓမ္မော ဒေါဝစဿကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု စောဒိတော [စုဒိတော (သီ. သျာ. ဣ.)] စောဒကေန စောဒကံ ပဋိပ္ဖရတိ။ ယမ္ပာဝုသော, ဘိက္ခု စောဒိတော စောဒကေန စောဒကံ ပဋိပ္ဖရတိ – အယမ္ပိ ဓမ္မော ဒေါဝစဿကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု စောဒိတော စောဒကေန စောဒကံ အပသာဒေတိ။ ယမ္ပာဝုသော, ဘိက္ခု စောဒိတော စောဒကေန စောဒကံ အပသာဒေတိ – အယမ္ပိ ဓမ္မော ဒေါဝစဿကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ , အာဝုသော, ဘိက္ခု စောဒိတော စောဒကေန စောဒကဿ ပစ္စာရောပေတိ။ ယမ္ပာဝုသော, ဘိက္ခု စောဒိတော စောဒကေန စောဒကဿ ပစ္စာရောပေတိ – အယမ္ပိ ဓမ္မော ဒေါဝစဿကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု စောဒိတော စောဒကေန အညေနညံ ပဋိစရတိ, ဗဟိဒ္ဓါ ကထံ အပနာမေတိ, ကောပဉ္စ ဒေါသဉ္စ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပါတုကရောတိ။ ယမ္ပာဝုသော, ဘိက္ခု စောဒိတော စောဒကေန အညေနညံ ပဋိစရတိ, ဗဟိဒ္ဓါ ကထံ အပနာမေတိ, ကောပဉ္စ ဒေါသဉ္စ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပါတုကရောတိ – အယမ္ပိ ဓမ္မော ဒေါဝစဿကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု စောဒိတော စောဒကေန အပဒါနေ န သမ္ပာယတိ။ ယမ္ပာဝုသော, ဘိက္ခု စောဒိတော စောဒကေန အပဒါနေ န သမ္ပာယတိ – အယမ္ပိ ဓမ္မော ဒေါဝစဿကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု မက္ခီ ဟောတိ ပဠာသီ။ ယမ္ပာဝုသော, ဘိက္ခု မက္ခီ ဟောတိ ပဠာသီ – အယမ္ပိ ဓမ္မော ဒေါဝစဿကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဣဿုကီ ဟောတိ မစ္ဆရီ။ ယမ္ပာဝုသော, ဘိက္ခု ဣဿုကီ ဟောတိ မစ္ဆရီ – အယမ္ပိ ဓမ္မော ဒေါဝစဿကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သဌော ဟောတိ မာယာဝီ။ ယမ္ပာဝုသော, ဘိက္ခု သဌော ဟောတိ မာယာဝီ – အယမ္ပိ ဓမ္မော ဒေါဝစဿကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ထဒ္ဓေါ ဟောတိ အတိမာနီ။ ယမ္ပာဝုသော, ဘိက္ခု ထဒ္ဓေါ ဟောတိ အတိမာနီ – အယမ္ပိ ဓမ္မော ဒေါဝစဿကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သန္ဒိဋ္ဌိပရာမာသီ ဟောတိ အာဓါနဂ္ဂါဟီ ဒုပ္ပဋိနိဿဂ္ဂီ။ ယမ္ပာဝုသော, ဘိက္ခု သန္ဒိဋ္ဌိပရာမာသီ ဟောတိ အာဓါနဂ္ဂါဟီ ဒုပ္ပဋိနိဿဂ္ဂီ – အယမ္ပိ ဓမ္မော ဒေါဝစဿကရဏော။ ဣမေ ဝုစ္စန္တာဝုသော, ဒေါဝစဿကရဏာ ဓမ္မာ။

၁၈၂. ‘‘နော စေပိ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ပဝါရေတိ – ‘ဝဒန္တု မံ အာယသ္မန္တော, ဝစနီယောမှိ အာယသ္မန္တေဟီ’တိ, သော စ ဟောတိ သုဝစော, သောဝစဿကရဏေဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော, ခမော ပဒက္ခိဏဂ္ဂါဟီ အနုသာသနိံ, အထ ခေါ နံ သဗြဟ္မစာရီ ဝတ္တဗ္ဗဉ္စေဝ မညန္တိ, အနုသာသိတဗ္ဗဉ္စ မညန္တိ, တသ္မိဉ္စ ပုဂ္ဂလေ ဝိဿာသံ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗံ မညန္တိ။

‘‘ကတမေ စာဝုသော, သောဝစဿကရဏာ ဓမ္မာ? ဣဓါဝုသော, ဘိက္ခု န ပါပိစ္ဆော ဟောတိ, န ပါပိကာနံ ဣစ္ဆာနံ ဝသံ ဂတော။ ယမ္ပာဝုသော, ဘိက္ခု န ပါပိစ္ဆော ဟောတိ န ပါပိကာနံ ဣစ္ဆာနံ ဝသံ ဂတော – အယမ္ပိ ဓမ္မော သောဝစဿကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု အနတ္တုက္ကံသကော ဟောတိ အပရဝမ္ဘီ။ ယမ္ပာဝုသော, ဘိက္ခု အနတ္တုက္ကံသကော ဟောတိ အပရဝမ္ဘီ – အယမ္ပိ ဓမ္မော သောဝစဿကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု န ကောဓနော ဟောတိ န ကောဓါဘိဘူတော။ ယမ္ပာဝုသော, ဘိက္ခု န ကောဓနော ဟောတိ န ကောဓါဘိဘူတော – အယမ္ပိ ဓမ္မော သောဝစဿကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု န ကောဓနော ဟောတိ န ကောဓဟေတု ဥပနာဟီ။ ယမ္ပာဝုသော, ဘိက္ခု န ကောဓနော ဟောတိ န ကောဓဟေတု ဥပနာဟီ – အယမ္ပိ ဓမ္မော သောဝစဿကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု န ကောဓနော ဟောတိ န ကောဓဟေတု အဘိသင္ဂီ။ ယမ္ပာဝုသော, ဘိက္ခု န ကောဓနော ဟောတိ န ကောဓဟေတု အဘိသင္ဂီ – အယမ္ပိ ဓမ္မော သောဝစဿကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု န ကောဓနော ဟောတိ န ကောဓသာမန္တာ ဝါစံ နိစ္ဆာရေတာ။ ယမ္ပာဝုသော , ဘိက္ခု န ကောဓနော ဟောတိ န ကောဓသာမန္တာ ဝါစံ နိစ္ဆာရေတာ – အယမ္ပိ ဓမ္မော သောဝစဿကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု စောဒိတော စောဒကေန စောဒကံ နပ္ပဋိပ္ဖရတိ။ ယမ္ပာဝုသော, ဘိက္ခု စောဒိတော စောဒကေန စောဒကံ နပ္ပဋိပ္ဖရတိ – အယမ္ပိ ဓမ္မော သောဝစဿကရဏော ။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု စောဒိတော စောဒကေန စောဒကံ န အပသာဒေတိ။ ယမ္ပာဝုသော, ဘိက္ခု စောဒိတော စောဒကေန စောဒကံ န အပသာဒေတိ – အယမ္ပိ ဓမ္မော သောဝစဿကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု စောဒိတော စောဒကေန စောဒကဿ န ပစ္စာရောပေတိ။ ယမ္ပာဝုသော, ဘိက္ခု စောဒိတော စောဒကေန စောဒကဿ န ပစ္စာရောပေတိ – အယမ္ပိ ဓမ္မော သောဝစဿကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု စောဒိတော စောဒကေန န အညေနညံ ပဋိစရတိ, န ဗဟိဒ္ဓါ ကထံ အပနာမေတိ, န ကောပဉ္စ ဒေါသဉ္စ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပါတုကရောတိ။ ယမ္ပာဝုသော, ဘိက္ခု စောဒိတော စောဒကေန န အညေနညံ ပဋိစရတိ, န ဗဟိဒ္ဓါ ကထံ အပနာမေတိ, န ကောပဉ္စ ဒေါသဉ္စ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပါတုကရောတိ – အယမ္ပိ ဓမ္မော သောဝစဿကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု စောဒိတော စောဒကေန အပဒါနေ သမ္ပာယတိ။ ယမ္ပာဝုသော, ဘိက္ခု စောဒိတော စောဒကေန အပဒါနေ သမ္ပာယတိ – အယမ္ပိ ဓမ္မော သောဝစဿကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု အမက္ခီ ဟောတိ အပဠာသီ။ ယမ္ပာဝုသော, ဘိက္ခု အမက္ခီ ဟောတိ အပဠာသီ – အယမ္ပိ ဓမ္မော သောဝစဿကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု အနိဿုကီ ဟောတိ အမစ္ဆရီ။ ယမ္ပာဝုသော, ဘိက္ခု အနိဿုကီ ဟောတိ အမစ္ဆရီ – အယမ္ပိ ဓမ္မော သောဝစဿကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု အသဌော ဟောတိ အမာယာဝီ။ ယမ္ပာဝုသော, ဘိက္ခု အသဌော ဟောတိ အမာယာဝီ – အယမ္ပိ ဓမ္မော သောဝစဿကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု အတ္ထဒ္ဓေါ ဟောတိ အနတိမာနီ။ ယမ္ပာဝုသော, ဘိက္ခု အတ္ထဒ္ဓေါ ဟောတိ အနတိမာနီ – အယမ္ပိ ဓမ္မော သောဝစဿကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု အသန္ဒိဋ္ဌိပရာမာသီ ဟောတိ အနာဓါနဂ္ဂါဟီ သုပ္ပဋိနိဿဂ္ဂီ။ ယမ္ပာဝုသော, ဘိက္ခု အသန္ဒိဋ္ဌိပရာမာသီ ဟောတိ, အနာဓါနဂ္ဂါဟီ သုပ္ပဋိနိဿဂ္ဂီ – အယမ္ပိ ဓမ္မော သောဝစဿကရဏော။ ဣမေ ဝုစ္စန္တာဝုသော, သောဝစဿကရဏာ ဓမ္မာ။

၁၈၃. ‘‘တတြာဝုသော , ဘိက္ခုနာ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ဧဝံ အနုမိနိတဗ္ဗံ [အနုမာနိတဗ္ဗံ (သီ.)] – ‘ယော ခွါယံ ပုဂ္ဂလော ပါပိစ္ဆော, ပါပိကာနံ ဣစ္ဆာနံ ဝသံ ဂတော, အယံ မေ ပုဂ္ဂလော အပ္ပိယော အမနာပေါ; အဟဉ္စေဝ ခေါ ပနဿံ ပါပိစ္ဆော ပါပိကာနံ ဣစ္ဆာနံ ဝသံ ဂတော, အဟံပါဿံ ပရေသံ အပ္ပိယော အမနာပေါ’တိ။ ဧဝံ ဇာနန္တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ ‘န ပါပိစ္ဆော ဘဝိဿာမိ, န ပါပိကာနံ ဣစ္ဆာနံ ဝသံ ဂတော’တိ စိတ္တံ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗံ။

‘‘‘ယော ခွါယံ ပုဂ္ဂလော အတ္တုက္ကံသကော ပရဝမ္ဘီ, အယံ မေ ပုဂ္ဂလော အပ္ပိယော အမနာပေါ; အဟဉ္စေဝ ခေါ ပနဿံ အတ္တုက္ကံသကော ပရဝမ္ဘီ, အဟံပါဿံ ပရေသံ အပ္ပိယော အမနာပေါ’တိ။ ဧဝံ ဇာနန္တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ ‘အနတ္တုက္ကံသကော ဘဝိဿာမိ အပရဝမ္ဘီ’တိ စိတ္တံ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗံ။

‘‘‘ယော ခွါယံ ပုဂ္ဂလော ကောဓနော ကောဓါဘိဘူတော, အယံ မေ ပုဂ္ဂလော အပ္ပိယော အမနာပေါ။ အဟဉ္စေဝ ခေါ ပနဿံ ကောဓနော ကောဓါဘိဘူတော, အဟံပါဿံ ပရေသံ အပ္ပိယော အမနာပေါ’တိ။ ဧဝံ ဇာနန္တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ ‘န ကောဓနော ဘဝိဿာမိ န ကောဓါဘိဘူတော’တိ စိတ္တံ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗံ။

‘‘‘ယော ခွါယံ ပုဂ္ဂလော ကောဓနော ကောဓဟေတု ဥပနာဟီ, အယံ မေ ပုဂ္ဂလော အပ္ပိယော အမနာပေါ; အဟဉ္စေဝ ခေါ ပနဿံ ကောဓနော ကောဓဟေတု ဥပနာဟီ, အဟံပါဿံ ပရေသံ အပ္ပိယော အမနာပေါ’တိ။ ဧဝံ ဇာနန္တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ ‘န ကောဓနော ဘဝိဿာမိ န ကောဓဟေတု ဥပနာဟီ’တိ စိတ္တံ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗံ။

‘‘‘ယော ခွါယံ ပုဂ္ဂလော ကောဓနော ကောဓဟေတု အဘိသင္ဂီ, အယံ မေ ပုဂ္ဂလော အပ္ပိယော အမနာပေါ; အဟဉ္စေဝ ခေါ ပနဿံ ကောဓနော ကောဓဟေတု အဘိသင္ဂီ, အဟံပါဿံ ပရေသံ အပ္ပိယော အမနာပေါ’တိ။ ဧဝံ ဇာနန္တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ ‘န ကောဓနော ဘဝိဿာမိ န ကောဓဟေတု အဘိသင္ဂီ’တိ စိတ္တံ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗံ။

‘‘‘ယော ခွါယံ ပုဂ္ဂလော ကောဓနော ကောဓသာမန္တာ ဝါစံ နိစ္ဆာရေတာ, အယံ မေ ပုဂ္ဂလော အပ္ပိယော အမနာပေါ; အဟဉ္စေဝ ခေါ ပနဿံ ကောဓနော ကောဓသာမန္တာ ဝါစံ နိစ္ဆာရေတာ, အဟံပါဿံ ပရေသံ အပ္ပိယော အမနာပေါ’တိ။ ဧဝံ ဇာနန္တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ ‘န ကောဓနော ဘဝိဿာမိ န ကောဓသာမန္တာ ဝါစံ နိစ္ဆာရေဿာမီ’တိ စိတ္တံ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗံ။

‘‘‘ယော ခွါယံ ပုဂ္ဂလော စောဒိတော စောဒကေန စောဒကံ ပဋိပ္ဖရတိ, အယံ မေ ပုဂ္ဂလော အပ္ပိယော အမနာပေါ; အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန စောဒိတော စောဒကေန စောဒကံ ပဋိပ္ဖရေယျံ , အဟံပါဿံ ပရေသံ အပ္ပိယော အမနာပေါ’တိ။ ဧဝံ ဇာနန္တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ ‘စောဒိတော စောဒကေန စောဒကံ နပ္ပဋိပ္ဖရိဿာမီ’တိ စိတ္တံ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗံ။

‘‘‘ယော ခွါယံ ပုဂ္ဂလော စောဒိတော စောဒကေန စောဒကံ အပသာဒေတိ, အယံ မေ ပုဂ္ဂလော အပ္ပိယော အမနာပေါ; အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန စောဒိတော စောဒကေန စောဒကံ အပသာဒေယျံ, အဟံပါဿံ ပရေသံ အပ္ပိယော အမနာပေါ’တိ။ ဧဝံ ဇာနန္တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ ‘စောဒိတော စောဒကေန စောဒကံ န အပသာဒေဿာမီ’တိ စိတ္တံ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗံ။

‘‘‘ယော ခွါယံ ပုဂ္ဂလော စောဒိတော စောဒကေန စောဒကဿ ပစ္စာရောပေတိ, အယံ မေ ပုဂ္ဂလော အပ္ပိယော အမနာပေါ; အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန စောဒိတော စောဒကေန စောဒကဿ ပစ္စာရောပေယျံ, အဟံပါဿံ ပရေသံ အပ္ပိယော အမနာပေါ’တိ။ ဧဝံ ဇာနန္တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ ‘စောဒိတော စောဒကေန စောဒကဿ န ပစ္စာရောပေဿာမီ’တိ စိတ္တံ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗံ။

‘‘‘ယော ခွါယံ ပုဂ္ဂလော စောဒိတော စောဒကေန အညေနညံ ပဋိစရတိ, ဗဟိဒ္ဓါ ကထံ အပနာမေတိ, ကောပဉ္စ ဒေါသဉ္စ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပါတုကရောတိ, အယံ မေ ပုဂ္ဂလော အပ္ပိယော အမနာပေါ; အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန စောဒိတော စောဒကေန အညေနညံ ပဋိစရေယျံ, ဗဟိဒ္ဓါ ကထံ အပနာမေယျံ , ကောပဉ္စ ဒေါသဉ္စ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပါတုကရေယျံ, အဟံပါဿံ ပရေသံ အပ္ပိယော အမနာပေါ’တိ။ ဧဝံ ဇာနန္တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ ‘စောဒိတော စောဒကေန န အညေနညံ ပဋိစရိဿာမိ, န ဗဟိဒ္ဓါ ကထံ အပနာမေဿာမိ, န ကောပဉ္စ ဒေါသဉ္စ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပါတုကရိဿာမီ’တိ စိတ္တံ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗံ။

‘‘‘ယော ခွါယံ ပုဂ္ဂလော စောဒိတော စောဒကေန အပဒါနေ န သမ္ပာယတိ, အယံ မေ ပုဂ္ဂလော အပ္ပိယော အမနာပေါ; အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန စောဒိတော စောဒကေန အပဒါနေ န သမ္ပာယေယျံ, အဟံပါဿံ ပရေသံ အပ္ပိယော အမနာပေါ’တိ။ ဧဝံ ဇာနန္တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ ‘စောဒိတော စောဒကေန အပဒါနေ သမ္ပာယိဿာမီ’တိ စိတ္တံ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗံ။

‘‘‘ယော ခွါယံ ပုဂ္ဂလော မက္ခီ ပဠာသီ, အယံ မေ ပုဂ္ဂလော အပ္ပိယော အမနာပေါ; အဟဉ္စေဝ ခေါ ပနဿံ မက္ခီ ပဠာသီ, အဟံပါဿံ ပရေသံ အပ္ပိယော အမနာပေါ’တိ။ ဧဝံ ဇာနန္တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ ‘အမက္ခီ ဘဝိဿာမိ အပဠာသီ’တိ စိတ္တံ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗံ။

‘‘‘ယော ခွါယံ ပုဂ္ဂလော ဣဿုကီ မစ္ဆရီ, အယံ မေ ပုဂ္ဂလော အပ္ပိယော အမနာပေါ; အဟဉ္စေဝ ခေါ ပနဿံ ဣဿုကီ မစ္ဆရီ, အဟံပါဿံ ပရေသံ အပ္ပိယော အမနာပေါ’တိ။ ဧဝံ ဇာနန္တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ ‘အနိဿုကီ ဘဝိဿာမိ အမစ္ဆရီ’တိ စိတ္တံ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗံ။

‘‘‘ယော ခွါယံ ပုဂ္ဂလော သဌော မာယာဝီ, အယံ မေ ပုဂ္ဂလော အပ္ပိယော အမနာပေါ; အဟဉ္စေဝ ခေါ ပနဿံ သဌော မာယာဝီ, အဟံပါဿံ ပရေသံ အပ္ပိယော အမနာပေါ’တိ။ ဧဝံ ဇာနန္တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ ‘အသဌော ဘဝိဿာမိ အမာယာဝီ’တိ စိတ္တံ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗံ။

‘‘‘ယော ခွါယံ ပုဂ္ဂလော ထဒ္ဓေါ အတိမာနီ, အယံ မေ ပုဂ္ဂလော အပ္ပိယော အမနာပေါ; အဟဉ္စေဝ ခေါ ပနဿံ ထဒ္ဓေါ အတိမာနီ, အဟံပါဿံ ပရေသံ အပ္ပိယော အမနာပေါ’တိ။ ဧဝံ ဇာနန္တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ ‘အတ္ထဒ္ဓေါ ဘဝိဿာမိ အနတိမာနီ’တိ စိတ္တံ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗံ။

‘‘‘ယော ခွါယံ ပုဂ္ဂလော သန္ဒိဋ္ဌိပရာမာသီ အာဓါနဂ္ဂါဟီ ဒုပ္ပဋိနိဿဂ္ဂီ, အယံ မေ ပုဂ္ဂလော အပ္ပိယော အမနာပေါ; အဟဉ္စေဝ ခေါ ပနဿံ သန္ဒိဋ္ဌိပရာမာသီ အာဓါနဂ္ဂါဟီ ဒုပ္ပဋိနိဿဂ္ဂီ, အဟံပါဿံ ပရေသံ အပ္ပိယော အမနာပေါ’တိ။ ဧဝံ ဇာနန္တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ ‘အသန္ဒိဋ္ဌိပရာမာသီ ဘဝိဿာမိ အနာဓါနဂ္ဂါဟီ သုပ္ပဋိနိဿဂ္ဂီ’တိ စိတ္တံ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗံ။

၁၈၄. ‘‘တတြာဝုသော , ဘိက္ခုနာ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ဧဝံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ကိံ နု ခေါမှိ ပါပိစ္ဆော, ပါပိကာနံ ဣစ္ဆာနံ ဝသံ ဂတော’တိ? သစေ, အာဝုသော , ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘ပါပိစ္ဆော ခေါမှိ, ပါပိကာနံ ဣစ္ဆာနံ ဝသံ ဂတော’တိ, တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ တေသံယေဝ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဝါယမိတဗ္ဗံ။ သစေ ပနာဝုသော, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘န ခေါမှိ ပါပိစ္ဆော, န ပါပိကာနံ ဣစ္ဆာနံ ဝသံ ဂတော’တိ, တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ တေနေဝ ဣတိပါမောဇ္ဇေန ဝိဟာတဗ္ဗံ အဟောရတ္တာနုသိက္ခိနာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနာ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ဧဝံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ကိံ နု ခေါမှိ အတ္တုက္ကံသကော ပရဝမ္ဘီ’တိ? သစေ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘အတ္တုက္ကံသကော ခေါမှိ ပရဝမ္ဘီ’တိ, တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ တေသံယေဝ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဝါယမိတဗ္ဗံ။ သစေ ပနာဝုသော, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘အနတ္တုက္ကံသကော ခေါမှိ အပရဝမ္ဘီ’တိ, တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ တေနေဝ ဣတိပါမောဇ္ဇေန ဝိဟာတဗ္ဗံ အဟောရတ္တာနုသိက္ခိနာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနာ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ဧဝံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ကိံ နု ခေါမှိ ကောဓနော ကောဓါဘိဘူတော’တိ? သစေ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘ကောဓနော ခေါမှိ ကောဓါဘိဘူတော’တိ, တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ တေသံယေဝ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဝါယမိတဗ္ဗံ။ သစေ ပနာဝုသော, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘န ခေါမှိ ကောဓနော ကောဓါဘိဘူတော’တိ, တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ တေနေဝ ဣတိပါမောဇ္ဇေန ဝိဟာတဗ္ဗံ အဟောရတ္တာနုသိက္ခိနာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနာ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ဧဝံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ကိံ နု ခေါမှိ ကောဓနော ကောဓဟေတု ဥပနာဟီ’တိ? သစေ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ ‘ကောဓနော ခေါမှိ ကောဓဟေတု ဥပနာဟီ’တိ, တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ တေသံယေဝ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဝါယမိတဗ္ဗံ။ သစေ ပနာဝုသော, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ ‘န ခေါမှိ ကောဓနော ကောဓဟေတု ဥပနာဟီ’တိ, တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ တေနေဝ ဣတိပါမောဇ္ဇေန ဝိဟာတဗ္ဗံ အဟောရတ္တာနုသိက္ခိနာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနာ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ဧဝံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ကိံ နု ခေါမှိ ကောဓနော ကောဓဟေတု အဘိသင္ဂီ’တိ? သစေ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘ကောဓနော ခေါမှိ ကောဓဟေတု အဘိသင္ဂီ’တိ, တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ တေသံယေဝ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဝါယမိတဗ္ဗံ။ သစေ ပနာဝုသော, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘န ခေါမှိ ကောဓနော ကောဓဟေတု အဘိသင္ဂီ’တိ, တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ တေနေဝ ဣတိပါမောဇ္ဇေန ဝိဟာတဗ္ဗံ အဟောရတ္တာနုသိက္ခိနာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနာ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ဧဝံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ကိံ နု ခေါမှိ ကောဓနော ကောဓသာမန္တာ ဝါစံ နိစ္ဆာရေတာ’တိ? သစေ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘ကောဓနော ခေါမှိ ကောဓသာမန္တာ ဝါစံ နိစ္ဆာရေတာ’တိ, တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ တေသံယေဝ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဝါယမိတဗ္ဗံ။ သစေ ပနာဝုသော, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘န ခေါမှိ ကောဓနော ကောဓသာမန္တာ ဝါစံ နိစ္ဆာရေတာ’တိ, တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ တေနေဝ ဣတိပါမောဇ္ဇေန ဝိဟာတဗ္ဗံ အဟောရတ္တာနုသိက္ခိနာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနာ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ဧဝံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ကိံ နု ခေါမှိ စောဒိတော စောဒကေန စောဒကံ ပဋိပ္ဖရာမီ’တိ? သစေ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ ‘စောဒိတော ခေါမှိ စောဒကေန စောဒကံ ပဋိပ္ဖရာမီ’တိ, တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ တေသံယေဝ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဝါယမိတဗ္ဗံ။ သစေ ပနာဝုသော, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘စောဒိတော ခေါမှိ စောဒကေန စောဒကံ နပ္ပဋိပ္ဖရာမီ’တိ, တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ တေနေဝ ဣတိပါမောဇ္ဇေန ဝိဟာတဗ္ဗံ အဟောရတ္တာနုသိက္ခိနာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနာ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ဧဝံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ကိံ နု ခေါမှိ စောဒိတော စောဒကေန စောဒကံ အပသာဒေမီ’တိ? သစေ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ ‘စောဒိတော ခေါမှိ စောဒကေန စောဒကံ အပသာဒေမီ’တိ, တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ တေသံယေဝ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဝါယမိတဗ္ဗံ။ သစေ ပနာဝုသော, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘စောဒိတော ခေါမှိ စောဒကေန စောဒကံ န အပသာဒေမီ’တိ, တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ တေနေဝ ဣတိပါမောဇ္ဇေန ဝိဟာတဗ္ဗံ အဟောရတ္တာနုသိက္ခိနာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနာ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ဧဝံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ကိံ နု ခေါမှိ စောဒိတော စောဒကေန စောဒကဿ ပစ္စာရောပေမီ’တိ? သစေ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘စောဒိတော ခေါမှိ စောဒကေန စောဒကဿ ပစ္စာရောပေမီ’တိ, တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ တေသံယေဝ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဝါယမိတဗ္ဗံ။ သစေ ပနာဝုသော, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘စောဒိတော ခေါမှိ စောဒကေန စောဒကဿ န ပစ္စာရောပေမီ’တိ, တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ တေနေဝ ဣတိပါမောဇ္ဇေန ဝိဟာတဗ္ဗံ အဟောရတ္တာနုသိက္ခိနာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနာ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ဧဝံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ကိံ နု ခေါမှိ စောဒိတော စောဒကေန အညေနညံ ပဋိစရာမိ, ဗဟိဒ္ဓါ ကထံ အပနာမေမိ, ကောပဉ္စ ဒေါသဉ္စ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပါတုကရောမီ’တိ? သစေ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘စောဒိတော ခေါမှိ စောဒကေန အညေနညံ ပဋိစရာမိ, ဗဟိဒ္ဓါ ကထံ အပနာမေမိ, ကောပဉ္စ ဒေါသဉ္စ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပါတုကရောမီ’တိ, တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ တေသံယေဝ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဝါယမိတဗ္ဗံ။ သစေ ပနာဝုသော, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘စောဒိတော ခေါမှိ စောဒကေန န အညေနညံ ပဋိစရာမိ, န ဗဟိဒ္ဓါ ကထံ အပနာမေမိ, န ကောပဉ္စ ဒေါသဉ္စ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပါတုကရောမီ’တိ, တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ တေနေဝ ဣတိပါမောဇ္ဇေန ဝိဟာတဗ္ဗံ အဟောရတ္တာနုသိက္ခိနာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနာ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ဧဝံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ကိံ နု ခေါမှိ စောဒိတော စောဒကေန အပဒါနေ န သမ္ပာယာမီ’တိ? သစေ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘စောဒိတော ခေါမှိ စောဒကေန အပဒါနေ န သမ္ပာယာမီ’တိ, တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ တေသံယေဝ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဝါယမိတဗ္ဗံ။ သစေ ပနာဝုသော, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘စောဒိတော ခေါမှိ စောဒကေန အပဒါနေ သမ္ပာယာမီ’တိ, တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ တေနေဝ ဣတိပါမောဇ္ဇေန ဝိဟာတဗ္ဗံ အဟောရတ္တာနုသိက္ခိနာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။

‘‘ပုန စပရံ , အာဝုသော, ဘိက္ခုနာ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ဧဝံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ကိံ နု ခေါမှိ မက္ခီ ပဠာသီ’တိ? သစေ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘မက္ခီ ခေါမှိ ပဠာသီ’တိ, တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ တေသံယေဝ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဝါယမိတဗ္ဗံ။ သစေ ပနာဝုသော, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘အမက္ခီ ခေါမှိ အပဠာသီ’တိ, တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ တေနေဝ ဣတိပါမောဇ္ဇေန ဝိဟာတဗ္ဗံ အဟောရတ္တာနုသိက္ခိနာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနာ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ဧဝံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ကိံ နု ခေါမှိ ဣဿုကီ မစ္ဆရီ’တိ? သစေ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘ဣဿုကီ ခေါမှိ မစ္ဆရီ’တိ, တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ တေသံယေဝ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဝါယမိတဗ္ဗံ။ သစေ ပနာဝုသော, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘အနိဿုကီ ခေါမှိ အမစ္ဆရီ’တိ, တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ တေနေဝ ဣတိပါမောဇ္ဇေန ဝိဟာတဗ္ဗံ အဟောရတ္တာနုသိက္ခိနာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနာ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ဧဝံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ကိံ နု ခေါမှိ သဌော မာယာဝီ’တိ? သစေ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘သဌော ခေါမှိ မာယာဝီ’တိ, တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ တေသံယေဝ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဝါယမိတဗ္ဗံ။ သစေ ပနာဝုသော, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘အသဌော ခေါမှိ အမာယာဝီ’တိ, တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ တေနေဝ ဣတိပါမောဇ္ဇေန ဝိဟာတဗ္ဗံ အဟောရတ္တာနုသိက္ခိနာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနာ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ဧဝံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ကိံ နု ခေါမှိ ထဒ္ဓေါ အတိမာနီ’တိ? သစေ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘ထဒ္ဓေါ ခေါမှိ အတိမာနီ’တိ, တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ တေသံယေဝ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဝါယမိတဗ္ဗံ။ သစေ ပနာဝုသော, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘အတ္ထဒ္ဓေါ ခေါမှိ အနတိမာနီ’တိ, တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ တေနေဝ ဣတိပါမောဇ္ဇေန ဝိဟာတဗ္ဗံ အဟောရတ္တာနုသိက္ခိနာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနာ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ဧဝံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ကိံ နု ခေါမှိ သန္ဒိဋ္ဌိပရာမာသီ အာဓါနဂ္ဂါဟီ ဒုပ္ပဋိနိဿဂ္ဂီ’တိ? သစေ, အာဝုသော , ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘သန္ဒိဋ္ဌိပရာမာသီ ခေါမှိ အာဓါနဂ္ဂါဟီ ဒုပ္ပဋိနိဿဂ္ဂီ’တိ, တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ တေသံယေဝ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဝါယမိတဗ္ဗံ။ သစေ ပနာဝုသော, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘အသန္ဒိဋ္ဌိပရာမာသီ ခေါမှိ အနာဓါနဂ္ဂါဟီ သုပ္ပဋိနိဿဂ္ဂီ’တိ, တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ တေနေဝ ဣတိပါမောဇ္ဇေန ဝိဟာတဗ္ဗံ အဟောရတ္တာနုသိက္ခိနာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။

‘‘သစေ , အာဝုသော, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော သဗ္ဗေပိမေ ပါပကေ အကုသလေ ဓမ္မေ အပ္ပဟီနေ အတ္တနိ သမနုပဿတိ, တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ သဗ္ဗေသံယေဝ ဣမေသံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဝါယမိတဗ္ဗံ။ သစေ ပနာဝုသော, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော သဗ္ဗေပိမေ ပါပကေ အကုသလေ ဓမ္မေ ပဟီနေ အတ္တနိ သမနုပဿတိ, တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ တေနေဝ ဣတိပါမောဇ္ဇေန ဝိဟာတဗ္ဗံ, အဟောရတ္တာနုသိက္ခိနာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။

‘‘သေယျထာပိ, အာဝုသော, ဣတ္ထီ ဝါ ပုရိသော ဝါ, ဒဟရော ယုဝါ မဏ္ဍနဇာတိကော, အာဒါသေ ဝါ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ, အစ္ဆေ ဝါ ဥဒကပတ္တေ, သကံ မုခနိမိတ္တံ ပစ္စဝေက္ခမာနော, သစေ တတ္ထ ပဿတိ ရဇံ ဝါ အင်္ဂဏံ ဝါ, တဿေဝ ရဇဿ ဝါ အင်္ဂဏဿ ဝါ ပဟာနာယ ဝါယမတိ; နော စေ တတ္ထ ပဿတိ ရဇံ ဝါ အင်္ဂဏံ ဝါ, တေနေဝ အတ္တမနော ဟောတိ – ‘လာဘာ ဝတ မေ, ပရိသုဒ္ဓံ ဝတ မေ’တိ။ ဧဝမေဝ ခေါ, အာဝုသော, သစေ ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော သဗ္ဗေပိမေ ပါပကေ အကုသလေ ဓမ္မေ အပ္ပဟီနေ အတ္တနိ သမနုပဿတိ, တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ သဗ္ဗေသံယေဝ ဣမေသံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဝါယမိတဗ္ဗံ။ သစေ ပနာဝုသော, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော သဗ္ဗေပိမေ ပါပကေ အကုသလေ ဓမ္မေ ပဟီနေ အတ္တနိ သမနုပဿတိ, တေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ တေနေဝ ဣတိပါမောဇ္ဇေန ဝိဟာတဗ္ဗံ, အဟောရတ္တာနုသိက္ခိနာ ကုသလေသု ဓမ္မေသူ’’တိ။

ဣဒမဝေါစာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော မဟာမောဂ္ဂလ္လာနဿ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။

အနုမာနသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ပဉ္စမံ။

၆. စေတောခိလသုတ္တံ

၁၈၅. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝေါ’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ယဿ ကဿစိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပဉ္စ စေတောခိလာ အပ္ပဟီနာ, ပဉ္စ စေတသောဝိနိဗန္ဓာ [စေတသောဝိနိဗဒ္ဓါ (သီ.), စေတောဝိနိဗဒ္ဓါ (သာရတ္ထဒီပနီဋီကာ)] အသမုစ္ဆိန္နာ, သော ဝတိမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘ကတမာဿ ပဉ္စ စေတောခိလာ အပ္ပဟီနာ ဟောန္တိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သတ္ထရိ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ နာဓိမုစ္စတိ န သမ္ပသီဒတိ။ ယော သော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သတ္ထရိ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ နာဓိမုစ္စတိ န သမ္ပသီဒတိ တဿ စိတ္တံ န နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓါနာယ။ ယဿ စိတ္တံ န နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓါနာယ, ဧဝမဿာယံ ပဌမော စေတောခိလော အပ္ပဟီနော ဟောတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဓမ္မေ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ နာဓိမုစ္စတိ န သမ္ပသီဒတိ။ပေ.။ ဧဝမဿာယံ ဒုတိယော စေတောခိလော အပ္ပဟီနော ဟောတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သံဃေ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ နာဓိမုစ္စတိ န သမ္ပသီဒတိ။ပေ.။ ဧဝမဿာယံ တတိယော စေတောခိလော အပ္ပဟီနော ဟောတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သိက္ခာယ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ နာဓိမုစ္စတိ န သမ္ပသီဒတိ။ ယော သော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သိက္ခာယ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ နာဓိမုစ္စတိ န သမ္ပသီဒတိ, တဿ စိတ္တံ န နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓါနာယ။ ယဿ စိတ္တံ န နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓါနာယ, ဧဝမဿာယံ စတုတ္ထော စေတောခိလော အပ္ပဟီနော ဟောတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဗြဟ္မစာရီသု ကုပိတော ဟောတိ အနတ္တမနော အာဟတစိတ္တော ခိလဇာတော။ ယော သော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဗြဟ္မစာရီသု ကုပိတော ဟောတိ အနတ္တမနော အာဟတစိတ္တော ခိလဇာတော, တဿ စိတ္တံ န နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓါနာယ။ ယဿ စိတ္တံ န နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓါနာယ, ဧဝမဿာယံ ပဉ္စမော စေတောခိလော အပ္ပဟီနော ဟောတိ။ ဣမာဿ ပဉ္စ စေတောခိလာ အပ္ပဟီနာ ဟောန္တိ။

၁၈၆. ‘‘ကတမာဿ ပဉ္စ စေတသောဝိနိဗန္ဓာ အသမုစ္ဆိန္နာ ဟောန္တိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ကာမေ အဝီတရာဂေါ [အဝိဂတရာဂေါ (ကတ္ထစိ)] ဟောတိ အဝိဂတစ္ဆန္ဒော အဝိဂတပေမော အဝိဂတပိပါသော အဝိဂတပရိဠာဟော အဝိဂတတဏှော။ ယော သော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ကာမေ အဝီတရာဂေါ ဟောတိ အဝိဂတစ္ဆန္ဒော အဝိဂတပေမော အဝိဂတပိပါသော အဝိဂတပရိဠာဟော အဝိဂတတဏှော, တဿ စိတ္တံ န နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓါနာယ။ ယဿ စိတ္တံ န နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓါနာယ, ဧဝမဿာယံ ပဌမော စေတသောဝိနိဗန္ဓော အသမုစ္ဆိန္နော ဟောတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ကာယေ အဝီတရာဂေါ ဟောတိ။ပေ.။ ဧဝမဿာယံ ဒုတိယော စေတသောဝိနိဗန္ဓော အသမုစ္ဆိန္နော ဟောတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ရူပေ အဝီတရာဂေါ ဟောတိ။ပေ.။ ဧဝမဿာယံ တတိယော စေတသောဝိနိဗန္ဓော အသမုစ္ဆိန္နော ဟောတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ယာဝဒတ္ထံ ဥဒရာဝဒေဟကံ ဘုဉ္ဇိတွာ သေယျသုခံ ပဿသုခံ မိဒ္ဓသုခံ အနုယုတ္တော ဝိဟရတိ။ ယော သော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ယာဝဒတ္ထံ ဥဒရာဝဒေဟကံ ဘုဉ္ဇိတွာ သေယျသုခံ ပဿသုခံ မိဒ္ဓသုခံ အနုယုတ္တော ဝိဟရတိ, တဿ စိတ္တံ န နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓါနာယ။ ယဿ စိတ္တံ န နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓါနာယ, ဧဝမဿာယံ စတုတ္ထော စေတသောဝိနိဗန္ဓော အသမုစ္ဆိန္နော ဟောတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အညတရံ ဒေဝနိကာယံ ပဏိဓါယ ဗြဟ္မစရိယံ စရတိ – ‘ဣမိနာဟံ သီလေန ဝါ ဝတေန ဝါ တပေန ဝါ ဗြဟ္မစရိယေန ဝါ ဒေဝေါ ဝါ ဘဝိဿာမိ ဒေဝညတရော ဝါ’တိ။ ယော သော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အညတရံ ဒေဝနိကာယံ ပဏိဓါယ ဗြဟ္မစရိယံ စရတိ – ‘ဣမိနာဟံ သီလေန ဝါ ဝတေန ဝါ တပေန ဝါ ဗြဟ္မစရိယေန ဝါ ဒေဝေါ ဝါ ဘဝိဿာမိ ဒေဝညတရော ဝါ’တိ, တဿ စိတ္တံ န နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓါနာယ ။ ယဿ စိတ္တံ န နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓါနာယ, ဧဝမဿာယံ ပဉ္စမော စေတသောဝိနိဗန္ဓော အသမုစ္ဆိန္နော ဟောတိ။ ဣမာဿ ပဉ္စ စေတသောဝိနိဗန္ဓာ အသမုစ္ဆိန္နာ ဟောန္တိ။

‘‘ယဿ ကဿစိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဣမေ ပဉ္စ စေတောခိလာ အပ္ပဟီနာ, ဣမေ ပဉ္စ စေတသောဝိနိဗန္ဓာ အသမုစ္ဆိန္နာ, သော ဝတိမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။

၁၈၇. ‘‘ယဿ ကဿစိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပဉ္စ စေတောခိလာ ပဟီနာ, ပဉ္စ စေတသောဝိနိဗန္ဓာ သုသမုစ္ဆိန္နာ, သော ဝတိမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿတီတိ – ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘ကတမာဿ ပဉ္စ စေတောခိလာ ပဟီနာ ဟောန္တိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သတ္ထရိ န ကင်္ခတိ န ဝိစိကိစ္ဆတိ အဓိမုစ္စတိ သမ္ပသီဒတိ။ ယော သော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သတ္ထရိ န ကင်္ခတိ န ဝိစိကိစ္ဆတိ အဓိမုစ္စတိ သမ္ပသီဒတိ, တဿ စိတ္တံ နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓါနာယ။ ယဿ စိတ္တံ နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓါနာယ, ဧဝမဿာယံ ပဌမော စေတောခိလော ပဟီနော ဟောတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဓမ္မေ န ကင်္ခတိ န ဝိစိကိစ္ဆတိ အဓိမုစ္စတိ သမ္ပသီဒတိ။ပေ.။ ဧဝမဿာယံ ဒုတိယော စေတောခိလော ပဟီနော ဟောတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သံဃေ န ကင်္ခတိ န ဝိစိကိစ္ဆတိ အဓိမုစ္စတိ သမ္ပသီဒတိ။ပေ.။ ဧဝမဿာယံ တတိယော စေတောခိလော ပဟီနော ဟောတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သိက္ခာယ န ကင်္ခတိ န ဝိစိကိစ္ဆတိ အဓိမုစ္စတိ သမ္ပသီဒတိ။ပေ.။ ဧဝမဿာယံ စတုတ္ထော စေတောခိလော ပဟီနော ဟောတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဗြဟ္မစာရီသု န ကုပိတော ဟောတိ န အနတ္တမနော [အတ္တမနော (သီ. ဣ.)] အနာဟတစိတ္တော အခိလဇာတော။ ယော သော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဗြဟ္မစာရီသု န ကုပိတော ဟောတိ န အနတ္တမနော အနာဟတစိတ္တော အခိလဇာတော, တဿ စိတ္တံ နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓါနာယ။ ယဿ စိတ္တံ နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓါနာယ, ဧဝမဿာယံ ပဉ္စမော စေတောခိလော ပဟီနော ဟောတိ။ ဣမာဿ ပဉ္စ စေတောခိလာ ပဟီနာ ဟောန္တိ။

၁၈၈. ‘‘ကတမာဿ ပဉ္စ စေတသောဝိနိဗန္ဓာ သုသမုစ္ဆိန္နာ ဟောန္တိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ကာမေ ဝီတရာဂေါ ဟောတိ ဝိဂတစ္ဆန္ဒော ဝိဂတပေမော ဝိဂတပိပါသော ဝိဂတပရိဠာဟော ဝိဂတတဏှော။ ယော သော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ကာမေ ဝီတရာဂေါ ဟောတိ ဝိဂတစ္ဆန္ဒော ဝိဂတပေမော ဝိဂတပိပါသော ဝိဂတပရိဠာဟော ဝိဂတတဏှော, တဿ စိတ္တံ နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓါနာယ။ ယဿ စိတ္တံ နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓါနာယ, ဧဝမဿာယံ ပဌမော စေတသောဝိနိဗန္ဓော သုသမုစ္ဆိန္နော ဟောတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ကာယေ ဝီတရာဂေါ ဟောတိ။ပေ.။ ရူပေ ဝီတရာဂေါ ဟောတိ။ပေ.။ န ယာဝဒတ္ထံ ဥဒရာဝဒေဟကံ ဘုဉ္ဇိတွာ သေယျသုခံ ပဿသုခံ မိဒ္ဓသုခံ အနုယုတ္တော ဝိဟရတိ။ ယော သော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု န ယာဝဒတ္ထံ ဥဒရာဝဒေဟကံ ဘုဉ္ဇိတွာ သေယျသုခံ ပဿသုခံ မိဒ္ဓသုခံ အနုယုတ္တော ဝိဟရတိ, တဿ စိတ္တံ နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓါနာယ။ ယဿ စိတ္တံ နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓါနာယ, ဧဝမဿာယံ စတုတ္ထော စေတသောဝိနိဗန္ဓော သုသမုစ္ဆိန္နော ဟောတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု န အညတရံ ဒေဝနိကာယံ ပဏိဓါယ ဗြဟ္မစရိယံ စရတိ – ‘ဣမိနာဟံ သီလေန ဝါ ဝတေန ဝါ တပေန ဝါ ဗြဟ္မစရိယေန ဝါ ဒေဝေါ ဝါ ဘဝိဿာမိ ဒေဝညတရော ဝါ’တိ။ ယော သော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု န အညတရံ ဒေဝနိကာယံ ပဏိဓါယ ဗြဟ္မစရိယံ စရတိ – ‘ဣမိနာဟံ သီလေန ဝါ ဝတေန ဝါ တပေန ဝါ ဗြဟ္မစရိယေန ဝါ ဒေဝေါ ဝါ ဘဝိဿာမိ ဒေဝညတရော ဝါ’တိ, တဿ စိတ္တံ နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓါနာယ။ ယဿ စိတ္တံ နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓါနာယ, ဧဝမဿာယံ ပဉ္စမော စေတသောဝိနိဗန္ဓော သုသမုစ္ဆိန္နော ဟောတိ။ ဣမာဿ ပဉ္စ စေတသောဝိနိဗန္ဓာ သုသမုစ္ဆိန္နာ ဟောန္တိ။

‘‘ယဿ ကဿစိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဣမေ ပဉ္စ စေတောခိလာ ပဟီနာ, ဣမေ ပဉ္စ စေတသောဝိနိဗန္ဓာ သုသမုစ္ဆိန္နာ, သော ဝတိမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿတီတိ – ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။

၁၈၉. ‘‘သော ဆန္ဒသမာဓိပဓါနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ, ဝီရိယသမာဓိပဓါနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ, စိတ္တသမာဓိပဓါနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ, ဝီမံသာသမာဓိပဓါနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ, ဥဿောဠှီယေဝ ပဉ္စမီ။ သ ခေါ သော, ဘိက္ခဝေ, ဧဝံ ဥဿောဠှီပန္နရသင်္ဂသမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဘဗ္ဗော အဘိနိဗ္ဗိဒါယ, ဘဗ္ဗော သမ္ဗောဓါယ, ဘဗ္ဗော အနုတ္တရဿ ယောဂက္ခေမဿ အဓိဂမာယ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ကုက္ကုဋိယာ အဏ္ဍာနိ အဋ္ဌ ဝါ ဒသ ဝါ ဒွါဒသ ဝါ။ တာနဿု ကုက္ကုဋိယာ သမ္မာ အဓိသယိတာနိ သမ္မာ ပရိသေဒိတာနိ သမ္မာ ပရိဘာဝိတာနိ။ ကိဉ္စာပိ တဿာ ကုက္ကုဋိယာ န ဧဝံ ဣစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘အဟော ဝတိမေ ကုက္ကုဋပေါတကာ ပါဒနခသိခါယ ဝါ မုခတုဏ္ဍကေန ဝါ အဏ္ဍကောသံ ပဒါလေတွာ သောတ္ထိနာ အဘိနိဗ္ဘိဇ္ဇေယျု’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဗ္ဗာဝ တေ ကုက္ကုဋပေါတကာ ပါဒနခသိခါယ ဝါ မုခတုဏ္ဍကေန ဝါ အဏ္ဍကောသံ ပဒါလေတွာ သောတ္ထိနာ အဘိနိဗ္ဘိဇ္ဇိတုံ။ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဧဝံ ဥဿောဠှိပန္နရသင်္ဂသမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဘဗ္ဗော အဘိနိဗ္ဗိဒါယ, ဘဗ္ဗော သမ္ဗောဓါယ, ဘဗ္ဗော အနုတ္တရဿ ယောဂက္ခေမဿ အဓိဂမာယာ’’တိ။

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။

စေတောခိလသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဆဋ္ဌံ။

၇. ဝနပတ္ထသုတ္တံ

၁၉၀. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝေါ’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဝနပတ္ထပရိယာယံ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒေသေဿာမိ, တံ သုဏာထ, သာဓုကံ မနသိကရောထ, ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

၁၉၁. ‘‘ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အညတရံ ဝနပတ္ထံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတိ။ တဿ တံ ဝနပတ္ထံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတော အနုပဋ္ဌိတာ စေဝ သတိ န ဥပဋ္ဌာတိ, အသမာဟိတဉ္စ စိတ္တံ န သမာဓိယတိ, အပရိက္ခီဏာ စ အာသဝါ န ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တိ, အနနုပ္ပတ္တဉ္စ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နာနုပါပုဏာတိ။ ယေ စ ခေါ ဣမေ ပဗ္ဗဇိတေန ဇီဝိတပရိက္ခာရာ သမုဒါနေတဗ္ဗာ – စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာ – တေ ကသိရေန သမုဒါဂစ္ဆန္တိ။ တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘အဟံ ခေါ ဣမံ ဝနပတ္ထံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရာမိ, တဿ မေ ဣမံ ဝနပတ္ထံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတော အနုပဋ္ဌိတာ စေဝ သတိ န ဥပဋ္ဌာတိ, အသမာဟိတဉ္စ စိတ္တံ န သမာဓိယတိ, အပရိက္ခီဏာ စ အာသဝါ န ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တိ, အနနုပ္ပတ္တဉ္စ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နာနုပါပုဏာမိ။ ယေ စ ခေါ ဣမေ ပဗ္ဗဇိတေန ဇီဝိတပရိက္ခာရာ သမုဒါနေတဗ္ဗာ – စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာ – တေ ကသိရေန သမုဒါဂစ္ဆန္တီ’တိ။ တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ရတ္တိဘာဂံ ဝါ ဒိဝသဘာဂံ ဝါ တမှာ ဝနပတ္ထာ ပက္ကမိတဗ္ဗံ, န ဝတ္ထဗ္ဗံ။

၁၉၂. ‘‘ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အညတရံ ဝနပတ္ထံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတိ။ တဿ တံ ဝနပတ္ထံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတော အနုပဋ္ဌိတာ စေဝ သတိ န ဥပဋ္ဌာတိ, အသမာဟိတဉ္စ စိတ္တံ န သမာဓိယတိ, အပရိက္ခီဏာ စ အာသဝါ န ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တိ, အနနုပ္ပတ္တဉ္စ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နာနုပါပုဏာတိ။ ယေ စ ခေါ ဣမေ ပဗ္ဗဇိတေန ဇီဝိတပရိက္ခာရာ သမုဒါနေတဗ္ဗာ – စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာ – တေ အပ္ပကသိရေန သမုဒါဂစ္ဆန္တိ။ တေန , ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘အဟံ ခေါ ဣမံ ဝနပတ္ထံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရာမိ။ တဿ မေ ဣမံ ဝနပတ္ထံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတော အနုပဋ္ဌိတာ စေဝ သတိ န ဥပဋ္ဌာတိ အသမာဟိတဉ္စ စိတ္တံ န သမာဓိယတိ, အပရိက္ခီဏာ စ အာသဝါ န ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တိ, အနနုပ္ပတ္တဉ္စ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နာနုပါပုဏာမိ။ ယေ စ ခေါ ဣမေ ပဗ္ဗဇိတေန ဇီဝိတပရိက္ခာရာ သမုဒါနေတဗ္ဗာ – စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာ – တေ အပ္ပကသိရေန သမုဒါဂစ္ဆန္တိ။ န ခေါ ပနာဟံ စီဝရဟေတု အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော န ပိဏ္ဍပါတဟေတု။ပေ.။ န သေနာသနဟေတု။ပေ.။ န ဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရဟေတု အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော။ အထ စ ပန မေ ဣမံ ဝနပတ္ထံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတော အနုပဋ္ဌိတာ စေဝ သတိ န ဥပဋ္ဌာတိ, အသမာဟိတဉ္စ စိတ္တံ န သမာဓိယတိ, အပရိက္ခီဏာ စ အာသဝါ န ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တိ, အနနုပ္ပတ္တဉ္စ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နာနုပါပုဏာမီ’တိ။ တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ သင်္ခါပိ တမှာ ဝနပတ္ထာ ပက္ကမိတဗ္ဗံ, န ဝတ္ထဗ္ဗံ။

၁၉၃. ‘‘ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အညတရံ ဝနပတ္ထံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတိ။ တဿ တံ ဝနပတ္ထံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတော အနုပဋ္ဌိတာ စေဝ သတိ ဥပဋ္ဌာတိ, အသမာဟိတဉ္စ စိတ္တံ သမာဓိယတိ, အပရိက္ခီဏာ စ အာသဝါ ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တိ, အနနုပ္ပတ္တဉ္စ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ အနုပါပုဏာတိ။ ယေ စ ခေါ ဣမေ ပဗ္ဗဇိတေန ဇီဝိတပရိက္ခာရာ သမုဒါနေတဗ္ဗာ – စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာ, တေ ကသိရေန သမုဒါဂစ္ဆန္တိ။ တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘အဟံ ခေါ ဣမံ ဝနပတ္ထံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရာမိ။ တဿ မေ ဣမံ ဝနပတ္ထံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတော အနုပဋ္ဌိတာ စေဝ သတိ ဥပဋ္ဌာတိ အသမာဟိတဉ္စ စိတ္တံ သမာဓိယတိ, အပရိက္ခီဏာ စ အာသဝါ ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တိ, အနနုပ္ပတ္တဉ္စ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ အနုပါပုဏာမိ။ ယေ စ ခေါ ဣမေ ပဗ္ဗဇိတေန ဇီဝိတပရိက္ခာရာ သမုဒါနေတဗ္ဗာ – စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာ – တေ ကသိရေန သမုဒါဂစ္ဆန္တိ။ န ခေါ ပနာဟံ စီဝရဟေတု အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော, န ပိဏ္ဍပါတဟေတု။ပေ.။ န သေနာသနဟေတု။ပေ.။ န ဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရဟေတု အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော ။ အထ စ ပန မေ ဣမံ ဝနပတ္ထံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတော အနုပဋ္ဌိတာ စေဝ သတိ ဥပဋ္ဌာတိ, အသမာဟိတဉ္စ စိတ္တံ သမာဓိယတိ, အပရိက္ခီဏာ စ အာသဝါ ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တိ, အနနုပ္ပတ္တဉ္စ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ အနုပါပုဏာမီ’တိ။ တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ သင်္ခါပိ တသ္မိံ ဝနပတ္ထေ ဝတ္ထဗ္ဗံ, န ပက္ကမိတဗ္ဗံ။

၁၉၄. ‘‘ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အညတရံ ဝနပတ္ထံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတိ။ တဿ တံ ဝနပတ္ထံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတော အနုပဋ္ဌိတာ စေဝ သတိ ဥပဋ္ဌာတိ, အသမာဟိတဉ္စ စိတ္တံ သမာဓိယတိ, အပရိက္ခီဏာ စ အာသဝါ ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တိ, အနနုပ္ပတ္တဉ္စ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ အနုပါပုဏာတိ။ ယေ စ ခေါ ဣမေ ပဗ္ဗဇိတေန ဇီဝိတပရိက္ခာရာ သမုဒါနေတဗ္ဗာ – စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာ – တေ အပ္ပကသိရေန သမုဒါဂစ္ဆန္တိ။ တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘အဟံ ခေါ ဣမံ ဝနပတ္ထံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရာမိ။ တဿ မေ ဣမံ ဝနပတ္ထံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတော အနုပဋ္ဌိတာ စေဝ သတိ ဥပဋ္ဌာတိ အသမာဟိတဉ္စ စိတ္တံ သမာဓိယတိ, အပရိက္ခီဏာ စ အာသဝါ ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တိ, အနနုပ္ပတ္တဉ္စ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ အနုပါပုဏာမိ။ ယေ စ ခေါ ဣမေ ပဗ္ဗဇိတေန ဇီဝိတပရိက္ခာရာ သမုဒါနေတဗ္ဗာ – စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာ – တေ အပ္ပကသိရေန သမုဒါဂစ္ဆန္တီ’တိ ။ တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ယာဝဇီဝမ္ပိ တသ္မိံ ဝနပတ္ထေ ဝတ္ထဗ္ဗံ, န ပက္ကမိတဗ္ဗံ။

၁၉၅. ‘‘ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အညတရံ ဂါမံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတိ ။ပေ.။ အညတရံ နိဂမံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတိ။ပေ.။ အညတရံ နဂရံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတိ။ပေ.။ အညတရံ ဇနပဒံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတိ။ပေ.။ အညတရံ ပုဂ္ဂလံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတိ။ တဿ တံ ပုဂ္ဂလံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတော အနုပဋ္ဌိတာ စေဝ သတိ န ဥပဋ္ဌာတိ, အသမာဟိတဉ္စ စိတ္တံ န သမာဓိယတိ, အပရိက္ခီဏာ စ အာသဝါ န ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တိ, အနနုပ္ပတ္တဉ္စ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နာနုပါပုဏာတိ။ ယေ စ ခေါ ဣမေ ပဗ္ဗဇိတေန ဇီဝိတပရိက္ခာရာ သမုဒါနေတဗ္ဗာ – စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာ – တေ ကသိရေန သမုဒါဂစ္ဆန္တိ။ တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘အဟံ ခေါ ဣမံ ပုဂ္ဂလံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရာမိ။ တဿ မေ ဣမံ ပုဂ္ဂလံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတော အနုပဋ္ဌိတာ စေဝ သတိ န ဥပဋ္ဌာတိ, အသမာဟိတဉ္စ စိတ္တံ န သမာဓိယတိ, အပရိက္ခီဏာ စ အာသဝါ န ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တိ, အနနုပ္ပတ္တဉ္စ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နာနုပါပုဏာမိ။ ယေ စ ခေါ ဣမေ ပဗ္ဗဇိတေန ဇီဝိတပရိက္ခာရာ သမုဒါနေတဗ္ဗာ – စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာ – တေ ကသိရေန သမုဒါဂစ္ဆန္တီ’တိ။ တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ရတ္တိဘာဂံ ဝါ ဒိဝသဘာဂံ ဝါ သော ပုဂ္ဂလော အနာပုစ္ဆာ ပက္ကမိတဗ္ဗံ, နာနုဗန္ဓိတဗ္ဗော။

၁၉၆. ‘‘ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အညတရံ ပုဂ္ဂလံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတိ။ တဿ တံ ပုဂ္ဂလံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတော အနုပဋ္ဌိတာ စေဝ သတိ န ဥပဋ္ဌာတိ, အသမာဟိတဉ္စ စိတ္တံ န သမာဓိယတိ, အပရိက္ခီဏာ စ အာသဝါ န ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တိ, အနနုပ္ပတ္တဉ္စ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နာနုပါပုဏာတိ။ ယေ စ ခေါ ဣမေ ပဗ္ဗဇိတေန ဇီဝိတပရိက္ခာရာ သမုဒါနေတဗ္ဗာ – စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာ, တေ အပ္ပကသိရေန သမုဒါဂစ္ဆန္တိ။ တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘အဟံ ခေါ ဣမံ ပုဂ္ဂလံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရာမိ။ တဿ မေ ဣမံ ပုဂ္ဂလံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတော အနုပဋ္ဌိတာ စေဝ သတိ န ဥပဋ္ဌာတိ, အသမာဟိတဉ္စ စိတ္တံ န သမာဓိယတိ, အပရိက္ခီဏာ စ အာသဝါ န ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တိ, အနနုပ္ပတ္တဉ္စ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နာနုပါပုဏာမိ။ ယေ စ ခေါ ဣမေ ပဗ္ဗဇိတေန ဇီဝိတပရိက္ခာရာ သမုဒါနေတဗ္ဗာ – စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာ – တေ အပ္ပကသိရေန သမုဒါဂစ္ဆန္တိ။ န ခေါ ပနာဟံ စီဝရဟေတု အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော, န ပိဏ္ဍပါတဟေတု။ပေ.။ န သေနာသနဟေတု။ပေ.။ န ဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရဟေတု အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော။ အထ စ ပန မေ ဣမံ ပုဂ္ဂလံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတော အနုပဋ္ဌိတာ စေဝ သတိ န ဥပဋ္ဌာတိ, အသမာဟိတဉ္စ စိတ္တံ န သမာဓိယတိ, အပရိက္ခီဏာ စ အာသဝါ န ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တိ, အနနုပ္ပတ္တဉ္စ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နာနုပါပုဏာမီ’တိ။ တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ သင်္ခါပိ သော ပုဂ္ဂလော အာပုစ္ဆာ ပက္ကမိတဗ္ဗံ, နာနုဗန္ဓိတဗ္ဗော။

၁၉၇. ‘‘ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အညတရံ ပုဂ္ဂလံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတိ။ တဿ တံ ပုဂ္ဂလံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတော အနုပဋ္ဌိတာ စေဝ သတိ ဥပဋ္ဌာတိ, အသမာဟိတဉ္စ စိတ္တံ သမာဓိယတိ, အပရိက္ခီဏာ စ အာသဝါ ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တိ, အနနုပ္ပတ္တဉ္စ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ အနုပါပုဏာတိ။ ယေ စ ခေါ ဣမေ ပဗ္ဗဇိတေန ဇီဝိတပရိက္ခာရာ သမုဒါနေတဗ္ဗာ – စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာ – တေ ကသိရေန သမုဒါဂစ္ဆန္တိ။ တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘အဟံ ခေါ ဣမံ ပုဂ္ဂလံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရာမိ။ တဿ မေ ဣမံ ပုဂ္ဂလံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတော အနုပဋ္ဌိတာ စေဝ သတိ ဥပဋ္ဌာတိ, အသမာဟိတဉ္စ စိတ္တံ သမာဓိယတိ, အပရိက္ခီဏာ စ အာသဝါ ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တိ, အနနုပ္ပတ္တဉ္စ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ အနုပါပုဏာမိ။ ယေ စ ခေါ ဣမေ ပဗ္ဗဇိတေန ဇီဝိတပရိက္ခာရာ သမုဒါနေတဗ္ဗာ – စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာ – တေ ကသိရေန သမုဒါဂစ္ဆန္တိ။ န ခေါ ပနာဟံ စီဝရဟေတု အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော, န ပိဏ္ဍပါတဟေတု။ပေ.။ န သေနာသနဟေတု။ပေ.။ န ဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရဟေတု အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော။ အထ စ ပန မေ ဣမံ ပုဂ္ဂလံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတော အနုပဋ္ဌိတာ စေဝ သတိ ဥပဋ္ဌာတိ, အသမာဟိတဉ္စ စိတ္တံ သမာဓိယတိ, အပရိက္ခီဏာ စ အာသဝါ ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တိ, အနနုပ္ပတ္တဉ္စ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ အနုပါပုဏာမီ’တိ။ တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ သင်္ခါပိ သော ပုဂ္ဂလော အနုဗန္ဓိတဗ္ဗော, န ပက္ကမိတဗ္ဗံ။

၁၉၈. ‘‘ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အညတရံ ပုဂ္ဂလံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတိ။ တဿ တံ ပုဂ္ဂလံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတော အနုပဋ္ဌိတာ စေဝ သတိ ဥပဋ္ဌာတိ, အသမာဟိတဉ္စ စိတ္တံ သမာဓိယတိ, အပရိက္ခီဏာ စ အာသဝါ ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တိ , အနနုပ္ပတ္တဉ္စ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ အနုပါပုဏာတိ။ ယေ စ ခေါ ဣမေ ပဗ္ဗဇိတေန ဇီဝိတပရိက္ခာရာ သမုဒါနေတဗ္ဗာ – စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာ – တေ အပ္ပကသိရေန သမုဒါဂစ္ဆန္တိ။ တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘အဟံ ခေါ ဣမံ ပုဂ္ဂလံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရာမိ ။ တဿ မေ ဣမံ ပုဂ္ဂလံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတော အနုပဋ္ဌိတာ စေဝ သတိ ဥပဋ္ဌာတိ, အသမာဟိတဉ္စ စိတ္တံ သမာဓိယတိ, အပရိက္ခီဏာ စ အာသဝါ ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တိ, အနနုပ္ပတ္တဉ္စ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ အနုပါပုဏာမိ။ ယေ စ ခေါ ဣမေ ပဗ္ဗဇိတေန ဇီဝိတပရိက္ခာရာ သမုဒါနေတဗ္ဗာ – စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာ – တေ အပ္ပကသိရေန သမုဒါဂစ္ဆန္တီ’တိ။ တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ယာဝဇီဝမ္ပိ သော ပုဂ္ဂလော အနုဗန္ဓိတဗ္ဗော, န ပက္ကမိတဗ္ဗံ, အပိ ပနုဇ္ဇမာနေနဣ’’တိ [အပိ ပဏုဇ္ဇမာနေနာတိ (?)]။

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။

ဝနပတ္ထသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ သတ္တမံ။

၈. မဓုပိဏ္ဍိကသုတ္တံ

၁၉၉. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သက္ကေသု ဝိဟရတိ ကပိလဝတ္ထုသ္မိံ နိဂြောဓါရာမေ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ကပိလဝတ္ထုံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ ကပိလဝတ္ထုသ္မိံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော ယေန မဟာဝနံ တေနုပသင်္ကမိ ဒိဝါဝိဟာရာယ။ မဟာဝနံ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ ဗေလုဝလဋ္ဌိကာယ မူလေ ဒိဝါဝိဟာရံ နိသီဒိ။ ဒဏ္ဍပါဏိပိ ခေါ သက္ကော ဇင္ဃာဝိဟာရံ [ဇင်္ဃဝိဟာရံ (က.)] အနုစင်္ကမမာနော အနုဝိစရမာနော ယေန မဟာဝနံ တေနုပသင်္ကမိ။ မဟာဝနံ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ ယေန ဗေလုဝလဋ္ဌိကာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဒဏ္ဍမောလုဗ္ဘ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ ဒဏ္ဍပါဏိ သက္ကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိံဝါဒီ သမဏော ကိမက္ခာယီ’’တိ? ‘‘ယထာဝါဒီ ခေါ, အာဝုသော, သဒေဝကေ လောကေ သမာရကေ သဗြဟ္မကေ သဿမဏဗြာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုဿာယ န ကေနစိ လောကေ ဝိဂ္ဂယှ တိဋ္ဌတိ, ယထာ စ ပန ကာမေဟိ ဝိသံယုတ္တံ ဝိဟရန္တံ တံ ဗြာဟ္မဏံ အကထံကထိံ ဆိန္နကုက္ကုစ္စံ ဘဝါဘဝေ ဝီတတဏှံ သညာ နာနုသေန္တိ – ဧဝံဝါဒီ ခေါ အဟံ, အာဝုသော, ဧဝမက္ခာယီ’’တိ။

‘‘ဧဝံ ဝုတ္တေ ဒဏ္ဍပါဏိ သက္ကော သီသံ ဩကမ္ပေတွာ , ဇိဝှံ နိလ္လာဠေတွာ, တိဝိသာခံ နလာဋိကံ နလာဋေ ဝုဋ္ဌာပေတွာ ဒဏ္ဍမောလုဗ္ဘ ပက္ကာမိ။

၂၀၀. အထ ခေါ ဘဂဝါ သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ယေန နိဂြောဓါရာမော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ နိသဇ္ဇ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဣဓါဟံ, ဘိက္ခဝေ, ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ကပိလဝတ္ထုံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိံ။ ကပိလဝတ္ထုသ္မိံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော ယေန မဟာဝနံ တေနုပသင်္ကမိံ ဒိဝါဝိဟာရာယ။ မဟာဝနံ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ ဗေလုဝလဋ္ဌိကာယ မူလေ ဒိဝါဝိဟာရံ နိသီဒိံ။ ဒဏ္ဍပါဏိပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကော ဇင္ဃာဝိဟာရံ အနုစင်္ကမမာနော အနုဝိစရမာနော ယေန မဟာဝနံ တေနုပသင်္ကမိ။ မဟာဝနံ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ ယေန ဗေလုဝလဋ္ဌိကာ ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ မယာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဒဏ္ဍမောလုဗ္ဘ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒဏ္ဍပါဏိ သက္ကော မံ ဧတဒဝေါစ – ‘ကိံဝါဒီ သမဏော ကိမက္ခာယီ’တိ?

‘‘ဧဝံ ဝုတ္တေ အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဒဏ္ဍပါဏိံ သက္ကံ ဧတဒဝေါစံ – ယထာဝါဒီ ခေါ, အာဝုသော, သဒေဝကေ လောကေ သမာရကေ သဗြဟ္မကေ သဿမဏဗြာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုဿာယ န ကေနစိ လောကေ ဝိဂ္ဂယှ တိဋ္ဌတိ, ယထာ စ ပန ကာမေဟိ ဝိသံယုတ္တံ ဝိဟရန္တံ တံ ဗြာဟ္မဏံ အကထံကထိံ ဆိန္နကုက္ကုစ္စံ ဘဝါဘဝေ ဝီတတဏှံ သညာ နာနုသေန္တိ – ဧဝံဝါဒီ ခေါ အဟံ, အာဝုသော, ဧဝမက္ခာယီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ ဝုတ္တေ ဘိက္ခဝေ, ဒဏ္ဍပါဏိ သက္ကော သီသံ ဩကမ္ပေတွာ, ဇိဝှံ နိလ္လာဠေတွာ, တိဝိသာခံ နလာဋိကံ နလာဋေ ဝုဋ္ဌာပေတွာ ဒဏ္ဍမောလုဗ္ဘ ပက္ကာမီ’’တိ။

၂၀၁. ဧဝံ ဝုတ္တေ အညတရော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိံဝါဒီ ပန, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သဒေဝကေ လောကေ သမာရကေ သဗြဟ္မကေ သဿမဏဗြာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုဿာယ န ကေနစိ လောကေ ဝိဂ္ဂယှ တိဋ္ဌတိ? ကထဉ္စ ပန, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ ကာမေဟိ ဝိသံယုတ္တံ ဝိဟရန္တံ တံ ဗြာဟ္မဏံ အကထံကထိံ ဆိန္နကုက္ကုစ္စံ ဘဝါဘဝေ ဝီတတဏှံ သညာ နာနုသေန္တီ’’တိ? ‘‘ယတောနိဒါနံ, ဘိက္ခု, ပုရိသံ ပပဉ္စသညာသင်္ခါ သမုဒါစရန္တိ။ ဧတ္ထ စေ နတ္ထိ အဘိနန္ဒိတဗ္ဗံ အဘိဝဒိတဗ္ဗံ အဇ္ဈောသိတဗ္ဗံ။ ဧသေဝန္တော ရာဂါနုသယာနံ, ဧသေဝန္တော ပဋိဃာနုသယာနံ, ဧသေဝန္တော ဒိဋ္ဌာနုသယာနံ , ဧသေဝန္တော ဝိစိကိစ္ဆာနုသယာနံ, ဧသေဝန္တော မာနာနုသယာနံ, ဧသေဝန္တော ဘဝရာဂါနုသယာနံ, ဧသေဝန္တော အဝိဇ္ဇာနုသယာနံ, ဧသေဝန္တော ဒဏ္ဍာဒါန-သတ္ထာဒါန-ကလဟ-ဝိဂ္ဂဟ-ဝိဝါဒ-တုဝံတုဝံ-ပေသုည-မုသာဝါဒါနံ။ ဧတ္ထေတေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တီ’တိ။ ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ ဣဒံ ဝတွာန သုဂတော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဝိဟာရံ ပါဝိသိ။

၂၀၂. အထ ခေါ တေသံ ဘိက္ခူနံ အစိရပက္ကန္တဿ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဣဒံ ခေါ နော, အာဝုသော, ဘဂဝါ သံခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသံ ဥဒ္ဒိသိတွာ, ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘဇိတွာ, ဥဋ္ဌာယာသနာ ဝိဟာရံ ပဝိဋ္ဌော – ‘ယတောနိဒါနံ, ဘိက္ခု, ပုရိသံ ပပဉ္စသညာသင်္ခါ သမုဒါစရန္တိ။ ဧတ္ထ စေ နတ္ထ္တ္ထ္ထိ အဘိနန္ဒိတဗ္ဗံ အဘိဝဒိတဗ္ဗံ အဇ္ဈောသိတဗ္ဗံ။ ဧသေဝန္တော ရာဂါနုသယာနံ။ပေ.။ ဧတ္ထေတေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တီ’တိ ။ ကော နု ခေါ ဣမဿ ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသဿ ဥဒ္ဒိဋ္ဌဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘတ္တဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ ဝိဘဇေယျာ’’တိ? အထ ခေါ တေသံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အယံ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော သတ္ထု စေဝ သံဝဏ္ဏိတော သမ္ဘာဝိတော စ ဝိညူနံ သဗြဟ္မစာရီနံ။ ပဟောတိ စာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော ဣမဿ ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသဿ ဥဒ္ဒိဋ္ဌဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘတ္တဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ ဝိဘဇိတုံ။ ယံနူန မယံ ယေနာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော တေနုပသင်္ကမေယျာမ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ မဟာကစ္စာနံ ဧတမတ္ထံ ပဋိပုစ္ဆေယျာမာ’’တိ။

အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ယေနာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မတာ မဟာကစ္စာနေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိံသု။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မန္တံ မဟာကစ္စာနံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဣဒံ ခေါ နော, အာဝုသော ကစ္စာန, ဘဂဝါ သံခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသံ ဥဒ္ဒိသိတွာ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘဇိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဝိဟာရံ ပဝိဋ္ဌော – ‘ယတောနိဒါနံ, ဘိက္ခု, ပုရိသံ ပပဉ္စသညာသင်္ခါ သမုဒါစရန္တိ။ ဧတ္ထ စေ နတ္ထိ အဘိနန္ဒိတဗ္ဗံ အဘိဝဒိတဗ္ဗံ အဇ္ဈောသိတဗ္ဗံ။ ဧသေဝန္တော ရာဂါနုသယာနံ။ပေ.။ ဧတ္ထေတေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တီ’တိ။ တေသံ နော, အာဝုသော ကစ္စာန, အမှာကံ အစိရပက္ကန္တဿ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘ဣဒံ ခေါ နော, အာဝုသော, ဘဂဝါ သံခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသံ ဥဒ္ဒိသိတွာ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘဇိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဝိဟာရံ ပဝိဋ္ဌော – ‘‘ယတောနိဒါနံ, ဘိက္ခု, ပုရိသံ ပပဉ္စသညာသင်္ခါ သမုဒါစရန္တိ။ ဧတ္ထ စေ နတ္ထိ အဘိနန္ဒိတဗ္ဗံ အဘိဝဒိတဗ္ဗံ အဇ္ဈောသိတဗ္ဗံ။ ဧသေဝန္တော ရာဂါနုသယာနံ။ပေ.။ ဧတ္ထေတေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တီ’’တိ။ ကော နု ခေါ ဣမဿ ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသဿ ဥဒ္ဒိဋ္ဌဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘတ္တဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ ဝိဘဇေယျာတိ? တေသံ နော, အာဝုသော ကစ္စာန, အမှာကံ ဧတဒဟောသိ – ‘အယံ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော သတ္ထု စေဝ သံဝဏ္ဏိတော သမ္ဘာဝိတော စ ဝိညူနံ သဗြဟ္မစာရီနံ, ပဟောတိ စာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော ဣမဿ ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသဿ ဥဒ္ဒိဋ္ဌဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘတ္တဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ ဝိဘဇိတုံ။ ယံနူန မယံ ယေနာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော တေနုပသင်္ကမေယျာမ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ မဟာကစ္စာနံ ဧတမတ္ထံ ပဋိပုစ္ဆေယျာမာ’တိ။ ဝိဘဇတာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော’’တိ။

၂၀၃. ‘‘သေယျထာပိ, အာဝုသော, ပုရိသော သာရတ္ထိကော သာရဂဝေသီ သာရပရိယေသနံ စရမာနော မဟတော ရုက္ခဿ တိဋ္ဌတော သာရဝတော အတိက္ကမ္မေဝ မူလံ, အတိက္ကမ္မ ခန္ဓံ, သာခါပလာသေ သာရံ ပရိယေသိတဗ္ဗံ မညေယျ; ဧဝံသမ္ပဒမိဒံ အာယသ္မန္တာနံ သတ္ထရိ သမ္မုခီဘူတေ, တံ ဘဂဝန္တံ အတိသိတွာ , အမှေ ဧတမတ္ထံ ပဋိပုစ္ဆိတဗ္ဗံ မညထ။ သော ဟာဝုသော, ဘဂဝါ ဇာနံ ဇာနာတိ, ပဿံ ပဿတိ, စက္ခုဘူတော ဉာဏဘူတော ဓမ္မဘူတော ဗြဟ္မဘူတော, ဝတ္တာ ပဝတ္တာ, အတ္ထဿ နိန္နေတာ, အမတဿ ဒါတာ, ဓမ္မဿာမီ တထာဂတော။ သော စေဝ ပနေတဿ ကာလော အဟောသိ, ယံ ဘဂဝန္တံယေဝ ဧတမတ္ထံ ပဋိပုစ္ဆေယျာထ။ ယထာ ဝေါ ဘဂဝါ ဗျာကရေယျ တထာ နံ ဓါရေယျာထာ’’တိ။ ‘‘အဒ္ဓါဝုသော ကစ္စာန, ဘဂဝါ ဇာနံ ဇာနာတိ, ပဿံ ပဿတိ, စက္ခုဘူတော ဉာဏဘူတော ဓမ္မဘူတော ဗြဟ္မဘူတော, ဝတ္တာ ပဝတ္တာ, အတ္ထဿ နိန္နေတာ, အမတဿ ဒါတာ, ဓမ္မဿာမီ တထာဂတော။ သော စေဝ ပနေတဿ ကာလော အဟောသိ, ယံ ဘဂဝန္တံယေဝ ဧတမတ္ထံ ပဋိပုစ္ဆေယျာမ။ ယထာ နော ဘဂဝါ ဗျာကရေယျ တထာ နံ ဓါရေယျာမ။ အပိ စာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော သတ္ထု စေဝ သံဝဏ္ဏိတော သမ္ဘာဝိတော စ ဝိညူနံ သဗြဟ္မစာရီနံ, ပဟောတိ စာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော ဣမဿ ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသဿ ဥဒ္ဒိဋ္ဌဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘတ္တဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ ဝိဘဇိတုံ။ ဝိဘဇတာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော အဂရုံ ကတွာ’’တိ [အဂရုကတွာ (သီ.), အဂရုကရိတွာ (သျာ. ဣ.)]။ ‘‘တေန ဟာဝုသော, သုဏာထ, သာဓုကံ မနသိကရောထ, ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော မဟာကစ္စာနဿ ပစ္စဿောသုံ။ အာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော ဧတဒဝေါစ –

၂၀၄. ‘‘ယံ ခေါ နော, အာဝုသော, ဘဂဝါ သံခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသံ ဥဒ္ဒိသိတွာ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘဇိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဝိဟာရံ ပဝိဋ္ဌော – ‘ယတောနိဒါနံ, ဘိက္ခု, ပုရိသံ ပပဉ္စသညာသင်္ခါ သမုဒါစရန္တိ ။ ဧတ္ထ စေ နတ္ထိ အဘိနန္ဒိတဗ္ဗံ အဘိဝဒိတဗ္ဗံ အဇ္ဈောသိတဗ္ဗံ, ဧသေဝန္တော ရာဂါနုသယာနံ။ပေ.။ ဧတ္ထေတေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တီ’တိ, ဣမဿ ခေါ အဟံ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသဿ ဥဒ္ဒိဋ္ဌဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘတ္တဿ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာမိ –

‘‘စက္ခုဉ္စာဝုသော, ပဋိစ္စ ရူပေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စက္ခုဝိညာဏံ, တိဏ္ဏံ သင်္ဂတိ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ယံ ဝေဒေတိ တံ သဉ္ဇာနာတိ , ယံ သဉ္ဇာနာတိ တံ ဝိတက္ကေတိ, ယံ ဝိတက္ကေတိ တံ ပပဉ္စေတိ, ယံ ပပဉ္စေတိ တတောနိဒါနံ ပုရိသံ ပပဉ္စသညာသင်္ခါ သမုဒါစရန္တိ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နေသု စက္ခုဝိညေယျေသု ရူပေသု။ သောတဉ္စာဝုသော, ပဋိစ္စ သဒ္ဒေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သောတဝိညာဏံ။ပေ.။ ဃာနဉ္စာဝုသော, ပဋိစ္စ ဂန္ဓေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဃာနဝိညာဏံ။ပေ.။ ဇိဝ္ဟဉ္စာဝုသော, ပဋိစ္စ ရသေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဇိဝှာဝိညာဏံ။ပေ.။ ကာယဉ္စာဝုသော, ပဋိစ္စ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ကာယဝိညာဏံ။ပေ.။ မနဉ္စာဝုသော, ပဋိစ္စ ဓမ္မေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနောဝိညာဏံ, တိဏ္ဏံ သင်္ဂတိ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ယံ ဝေဒေတိ တံ သဉ္ဇာနာတိ, ယံ သဉ္ဇာနာတိ တံ ဝိတက္ကေတိ, ယံ ဝိတက္ကေတိ တံ ပပဉ္စေတိ, ယံ ပပဉ္စေတိ တတောနိဒါနံ ပုရိသံ ပပဉ္စသညာသင်္ခါ သမုဒါစရန္တိ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နေသု မနောဝိညေယျေသု ဓမ္မေသု။

‘‘သော ဝတာဝုသော, စက္ခုသ္မိံ သတိ ရူပေ သတိ စက္ခုဝိညာဏေ သတိ ဖဿပညတ္တိံ ပညာပေဿတီတိ – ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။ ဖဿပညတ္တိယာ သတိ ဝေဒနာပညတ္တိံ ပညာပေဿတီတိ – ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။ ဝေဒနာပညတ္တိယာ သတိ သညာပညတ္တိံ ပညာပေဿတီတိ – ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။ သညာပညတ္တိယာ သတိ ဝိတက္ကပညတ္တိံ ပညာပေဿတီတိ – ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။ ဝိတက္ကပညတ္တိယာ သတိ ပပဉ္စသညာသင်္ခါသမုဒါစရဏပညတ္တိံ ပညာပေဿတီတိ – ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။ သော ဝတာဝုသော, သောတသ္မိံ သတိ သဒ္ဒေ သတိ။ပေ.။ ဃာနသ္မိံ သတိ ဂန္ဓေ သတိ။ပေ.။ ဇိဝှာယ သတိ ရသေ သတိ။ပေ.။ ကာယသ္မိံ သတိ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေ သတိ။ပေ.။ မနသ္မိံ သတိ ဓမ္မေ သတိ မနောဝိညာဏေ သတိ ဖဿပညတ္တိံ ပညာပေဿတီတိ – ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။ ဖဿပညတ္တိယာ သတိ ဝေဒနာပညတ္တိံ ပညာပေဿတီတိ – ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။ ဝေဒနာပညတ္တိယာ သတိ သညာပညတ္တိံ ပညာပေဿတီတိ – ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။ သညာပညတ္တိယာ သတိ ဝိတက္ကပညတ္တိံ ပညာပေဿတီတိ – ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။ ဝိတက္ကပညတ္တိယာ သတိ ပပဉ္စသညာသင်္ခါသမုဒါစရဏပညတ္တိံ ပညာပေဿတီတိ – ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘သော ဝတာဝုသော, စက္ခုသ္မိံ အသတိ ရူပေ အသတိ စက္ခုဝိညာဏေ အသတိ ဖဿပညတ္တိံ ပညာပေဿတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ဖဿပညတ္တိယာ အသတိ ဝေဒနာပညတ္တိံ ပညာပေဿတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ဝေဒနာပညတ္တိယာ အသတိ သညာပညတ္တိံ ပညာပေဿတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ သညာပညတ္တိယာ အသတိ ဝိတက္ကပညတ္တိံ ပညာပေဿတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ဝိတက္ကပညတ္တိယာ အသတိ ပပဉ္စသညာသင်္ခါသမုဒါစရဏပညတ္တိံ ပညာပေဿတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ သော ဝတာဝုသော, သောတသ္မိံ အသတိ သဒ္ဒေ အသတိ။ပေ.။ ဃာနသ္မိံ အသတိ ဂန္ဓေ အသတိ။ပေ.။ ဇိဝှာယ အသတိ ရသေ အသတိ။ပေ.။ ကာယသ္မိံ အသတိ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေ အသတိ။ပေ.။ မနသ္မိံ အသတိ ဓမ္မေ အသတိ မနောဝိညာဏေ အသတိ ဖဿပညတ္တိံ ပညာပေဿတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ဖဿပညတ္တိယာ အသတိ ဝေဒနာပညတ္တိံ ပညာပေဿတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ဝေဒနာပညတ္တိယာ အသတိ သညာပညတ္တိံ ပညာပေဿတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ သညာပညတ္တိယာ အသတိ ဝိတက္ကပညတ္တိံ ပညာပေဿတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ဝိတက္ကပညတ္တိယာ အသတိ ပပဉ္စသညာသင်္ခါသမုဒါစရဏပညတ္တိံ ပညာပေဿတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘ယံ ခေါ နော, အာဝုသော, ဘဂဝါ သံခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသံ ဥဒ္ဒိသိတွာ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘဇိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဝိဟာရံ ပဝိဋ္ဌော – ‘ယတောနိဒါနံ, ဘိက္ခု, ပုရိသံ ပပဉ္စသညာသင်္ခါ သမုဒါစရန္တိ ဧတ္ထ စေ နတ္ထိ အဘိနန္ဒိတဗ္ဗံ အဘိဝဒိတဗ္ဗံ အဇ္ဈောသိတဗ္ဗံ ဧသေဝန္တော ရာဂါနုသယာနံ။ပေ.။ ဧတ္ထေတေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တီ’တိ, ဣမဿ ခေါ အဟံ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသဿ ဥဒ္ဒိဋ္ဌဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘတ္တဿ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာမိ။ အာကင်္ခမာနာ စ ပန တုမှေ အာယသ္မန္တော ဘဂဝန္တံယေဝ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတမတ္ထံ ပဋိပုစ္ဆေယျာထ။ ယထာ နော ဘဂဝါ ဗျာကရောတိ တထာ နံ ဓါရေယျာထာ’’တိ။

၂၀၅. အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော မဟာကစ္စာနဿ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ယံ ခေါ နော, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သံခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသံ ဥဒ္ဒိသိတွာ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘဇိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဝိဟာရံ ပဝိဋ္ဌော – ‘ယတောနိဒါနံ, ဘိက္ခု, ပုရိသံ ပပဉ္စသညာသင်္ခါ သမုဒါစရန္တိ။ ဧတ္ထ စေ နတ္ထိ အဘိနန္ဒိတဗ္ဗံ အဘိဝဒိတဗ္ဗံ အဇ္ဈောသိတဗ္ဗံ။ ဧသေဝန္တော ရာဂါနုသယာနံ။ပေ.။ ဧတ္ထေတေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တီ’တိ။ တေသံ နော, ဘန္တေ, အမှာကံ အစိရပက္ကန္တဿ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘ဣဒံ ခေါ နော, အာဝုသော, ဘဂဝါ သံခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသံ ဥဒ္ဒိသိတွာ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘဇိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဝိဟာရံ ပဝိဋ္ဌော – ‘‘ယတောနိဒါနံ, ဘိက္ခု, ပုရိသံ ပပဉ္စသညာသင်္ခါ သမုဒါစရန္တိ။ ဧတ္ထ စေ နတ္ထိ အဘိနန္ဒိတဗ္ဗံ အဘိဝဒိတဗ္ဗံ အဇ္ဈောသိတဗ္ဗံ။ ဧသေဝန္တော ရာဂါနုသယာနံ, ဧသေဝန္တော ပဋိဃာနုသယာနံ, ဧသေဝန္တော ဒိဋ္ဌာနုသယာနံ, ဧသေဝန္တော ဝိစိကိစ္ဆာနုသယာနံ, ဧသေဝန္တော မာနာနုသယာနံ, ဧသေဝန္တော ဘဝရာဂါနုသယာနံ , ဧသေဝန္တော အဝိဇ္ဇာနုသယာနံ, ဧသေဝန္တော ဒဏ္ဍာဒါန-သတ္ထာဒါန-ကလဟ-ဝိဂ္ဂဟ-ဝိဝါဒတုဝံတုဝံ-ပေသုည-မုသာဝါဒါနံ။ ဧတ္ထေတေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တီ’’တိ။ ကော နု ခေါ ဣမဿ ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသဿ ဥဒ္ဒိဋ္ဌဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘတ္တဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ ဝိဘဇေယျာ’တိ? တေသံ နော, ဘန္တေ, အမှာကံ ဧတဒဟောသိ – ‘အယံ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော သတ္ထု စေဝ သံဝဏ္ဏိတော သမ္ဘာဝိတော စ ဝိညူနံ သဗြဟ္မစာရီနံ, ပဟောတိ စာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော ဣမဿ ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသဿ ဥဒ္ဒိဋ္ဌဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘတ္တဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ ဝိဘဇိတုံ, ယံနူန မယံ ယေနာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော တေနုပသင်္ကမေယျာမ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ မဟာကစ္စာနံ ဧတမတ္ထံ ပဋိပုစ္ဆေယျာမာ’တိ။ အထ ခေါ မယံ, ဘန္တေ, ယေနာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော တေနုပသင်္ကမိမှ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ မဟာကစ္စာနံ ဧတမတ္ထံ ပဋိပုစ္ဆိမှ။ တေသံ နော, ဘန္တေ, အာယသ္မတာ မဟာကစ္စာနေန ဣမေဟိ အာကာရေဟိ ဣမေဟိ ပဒေဟိ ဣမေဟိ ဗျဉ္ဇနေဟိ အတ္ထော ဝိဘတ္တော’’တိ။ ‘‘ပဏ္ဍိတော, ဘိက္ခဝေ, မဟာကစ္စာနော; မဟာပညော, ဘိက္ခဝေ, မဟာကစ္စာနော။ မံ စေပိ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဧတမတ္ထံ ပဋိပုစ္ဆေယျာထ, အဟမ္ပိ တံ ဧဝမေဝံ ဗျာကရေယျံ ယထာ တံ မဟာကစ္စာနေန ဗျာကတံ။ ဧသော စေဝေတဿ အတ္ထော။ ဧဝဉ္စ [ဧဝေမေဝ စ (က.)] နံ ဓါရေထာ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သေယျထာပိ, ဘန္တေ, ပုရိသော ဇိဃစ္ဆာဒုဗ္ဗလ္ယပရေတော မဓုပိဏ္ဍိကံ အဓိဂစ္ဆေယျ, သော ယတော ယတော သာယေယျ, လဘေထေဝ သာဒုရသံ အသေစနကံ။ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘန္တေ, စေတသော ဘိက္ခု ဒဗ္ဗဇာတိကော, ယတော ယတော ဣမဿ ဓမ္မပရိယာယဿ ပညာယ အတ္ထံ ဥပပရိက္ခေယျ, လဘေထေဝ အတ္တမနတံ, လဘေထေဝ စေတသော ပသာဒံ။ ကော နာမော အယံ [ကော နာမာယံ (သျာ.)], ဘန္တေ, ဓမ္မပရိယာယော’’တိ? ‘‘တသ္မာတိဟ တွံ, အာနန္ဒ, ဣမံ ဓမ္မပရိယာယံ မဓုပိဏ္ဍိကပရိယာယော တွေဝ နံ ဓါရေဟီ’’တိ။

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနော အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ။

မဓုပိဏ္ဍိကသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ အဋ္ဌမံ။

၉. ဒွေဓါဝိတက္ကသုတ္တံ

၂၀၆. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝေါ’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ပုဗ္ဗေဝ မေ, ဘိက္ခဝေ, သမ္ဗောဓါ အနဘိသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဗောဓိသတ္တဿေဝ သတော ဧတဒဟောသိ – ‘ယံနူနာဟံ ဒွိဓါ ကတွာ ဒွိဓါ ကတွာ ဝိတက္ကေ ဝိဟရေယျ’န္တိ။ သော ခေါ အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ယော စာယံ ကာမဝိတက္ကော ယော စ ဗျာပါဒဝိတက္ကော ယော စ ဝိဟိံသာဝိတက္ကော – ဣမံ ဧကံ ဘာဂမကာသိံ ; ယော စာယံ နေက္ခမ္မဝိတက္ကော ယော စ အဗျာပါဒဝိတက္ကော ယော စ အဝိဟိံသာဝိတက္ကော – ဣမံ ဒုတိယံ ဘာဂမကာသိံ။

၂၀၇. ‘‘တဿ မယှံ, ဘိက္ခဝေ, ဧဝံ အပ္ပမတ္တဿ အာတာပိနော ပဟိတတ္တဿ ဝိဟရတော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ကာမဝိတက္ကော။ သော ဧဝံ ပဇာနာမိ – ‘ဥပ္ပန္နော ခေါ မေ အယံ ကာမဝိတက္ကော။ သော စ ခေါ အတ္တဗျာဗာဓါယပိ သံဝတ္တတိ, ပရဗျာဗာဓါယပိ သံဝတ္တတိ, ဥဘယဗျာဗာဓါယပိ သံဝတ္တတိ, ပညာနိရောဓိကော ဝိဃာတပက္ခိကော အနိဗ္ဗာနသံဝတ္တနိကော’ [အနိဗ္ဗာနသံဝတ္တနိကော’’တိ (?)]။ ‘အတ္တဗျာဗာဓါယ သံဝတ္တတီ’တိပိ မေ, ဘိက္ခဝေ, ပဋိသဉ္စိက္ခတော အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆတိ; ‘ပရဗျာဗာဓါယ သံဝတ္တတီ’တိပိ မေ, ဘိက္ခဝေ, ပဋိသဉ္စိက္ခတော အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆတိ; ‘ဥဘယဗျာဗာဓါယ သံဝတ္တတီ’တိပိ မေ, ဘိက္ခဝေ, ပဋိသဉ္စိက္ခတော အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆတိ; ‘ပညာနိရောဓိကော ဝိဃာတပက္ခိကော အနိဗ္ဗာနသံဝတ္တနိကော’တိပိ မေ, ဘိက္ခဝေ, ပဋိသဉ္စိက္ခတော အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆတိ။ သော ခေါ အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဥပ္ပန္နုပ္ပန္နံ ကာမဝိတက္ကံ ပဇဟမေဝ [အတီတကာလိကကိရိယာပဒါနိယေဝ] ဝိနောဒမေဝ [အတီတကာလိကကိရိယာပဒါနိယေဝ] ဗျန္တမေဝ [ဗျန္တေဝ (သီ. သျာ. ဣ.)] နံ အကာသိံ။

၂၀၈. ‘‘တဿ မယှံ, ဘိက္ခဝေ, ဧဝံ အပ္ပမတ္တဿ အာတာပိနော ပဟိတတ္တဿ ဝိဟရတော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဗျာပါဒဝိတက္ကော။ပေ.။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝိဟိံသာဝိတက္ကော။ သော ဧဝံ ပဇာနာမိ – ‘ဥပ္ပန္နော ခေါ မေ အယံ ဝိဟိံသာဝိတက္ကော။ သော စ ခေါ အတ္တဗျာဗာဓါယပိ သံဝတ္တတိ, ပရဗျာဗာဓါယပိ သံဝတ္တတိ, ဥဘယဗျာဗာဓါယပိ သံဝတ္တတိ, ပညာနိရောဓိကော ဝိဃာတပက္ခိကော အနိဗ္ဗာနသံဝတ္တနိကော’။ ‘အတ္တဗျာဗာဓါယ သံဝတ္တတီ’တိပိ မေ, ဘိက္ခဝေ, ပဋိသဉ္စိက္ခတော အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆတိ; ‘ပရဗျာဗာဓါယ သံဝတ္တတီ’တိပိ မေ, ဘိက္ခဝေ, ပဋိသဉ္စိက္ခတော အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆတိ; ‘ဥဘယဗျာဗာဓါယ သံဝတ္တတီ’တိပိ မေ, ဘိက္ခဝေ, ပဋိသဉ္စိက္ခတော အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆတိ; ‘ပညာနိရောဓိကော ဝိဃာတပက္ခိကော အနိဗ္ဗာနသံဝတ္တနိကော’တိပိ မေ, ဘိက္ခဝေ, ပဋိသဉ္စိက္ခတော အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆတိ။ သော ခေါ အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဥပ္ပန္နုပ္ပန္နံ ဝိဟိံသာဝိတက္ကံ ပဇဟမေဝ ဝိနောဒမေဝ ဗျန္တမေဝ နံ အကာသိံ။

‘‘ယညဒေဝ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဗဟုလမနုဝိတက္ကေတိ အနုဝိစာရေတိ, တထာ တထာ နတိ ဟောတိ စေတသော။ ကာမဝိတက္ကံ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဗဟုလမနုဝိတက္ကေတိ အနုဝိစာရေတိ, ပဟာသိ နေက္ခမ္မဝိတက္ကံ, ကာမဝိတက္ကံ ဗဟုလမကာသိ, တဿ တံ ကာမဝိတက္ကာယ စိတ္တံ နမတိ။ ဗျာပါဒဝိတက္ကံ စေ, ဘိက္ခဝေ။ပေ.။ ဝိဟိံသာဝိတက္ကံ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဗဟုလမနုဝိတက္ကေတိ အနုဝိစာရေတိ, ပဟာသိ အဝိဟိံသာဝိတက္ကံ, ဝိဟိံသာဝိတက္ကံ ဗဟုလမကာသိ, တဿ တံ ဝိဟိံသာဝိတက္ကာယ စိတ္တံ နမတိ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဝဿာနံ ပစ္ဆိမေ မာသေ သရဒသမယေ ကိဋ္ဌသမ္ဗာဓေ ဂေါပါလကော ဂါဝေါ ရက္ခေယျ။ သော တာ ဂါဝေါ တတော တတော ဒဏ္ဍေန အာကောဋေယျ ပဋိကောဋေယျ သန္နိရုန္ဓေယျ သန္နိဝါရေယျ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ပဿတိ ဟိ သော, ဘိက္ခဝေ, ဂေါပါလကော တတောနိဒါနံ ဝဓံ ဝါ ဗန္ဓနံ ဝါ ဇာနိံ ဝါ ဂရဟံ ဝါ။ ဧဝမေဝ ခေါ အဟံ, ဘိက္ခဝေ, အဒ္ဒသံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သံကိလေသံ, ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ နေက္ခမ္မေ အာနိသံသံ ဝေါဒါနပက္ခံ။

၂၀၉. ‘‘တဿ မယှံ, ဘိက္ခဝေ, ဧဝံ အပ္ပမတ္တဿ အာတာပိနော ပဟိတတ္တဿ ဝိဟရတော ဥပ္ပဇ္ဇတိ နေက္ခမ္မဝိတက္ကော။ သော ဧဝံ ပဇာနာမိ – ‘ဥပ္ပန္နော ခေါ မေ အယံ နေက္ခမ္မဝိတက္ကော။ သော စ ခေါ နေဝတ္တဗျာဗာဓါယ သံဝတ္တတိ, န ပရဗျာဗာဓါယ သံဝတ္တတိ, န ဥဘယဗျာဗာဓါယ သံဝတ္တတိ, ပညာဝုဒ္ဓိကော အဝိဃာတပက္ခိကော နိဗ္ဗာနသံဝတ္တနိကော’။ ရတ္တိံ စေပိ နံ, ဘိက္ခဝေ, အနုဝိတက္ကေယျံ အနုဝိစာရေယျံ, နေဝ တတောနိဒါနံ ဘယံ သမနုပဿာမိ။ ဒိဝသံ စေပိ နံ, ဘိက္ခဝေ, အနုဝိတက္ကေယျံ အနုဝိစာရေယျံ, နေဝ တတောနိဒါနံ ဘယံ သမနုပဿာမိ။ ရတ္တိန္ဒိဝံ စေပိ နံ, ဘိက္ခဝေ, အနုဝိတက္ကေယျံ အနုဝိစာရေယျံ, နေဝ တတောနိဒါနံ ဘယံ သမနုပဿာမိ။ အပိ စ ခေါ မေ အတိစိရံ အနုဝိတက္ကယတော အနုဝိစာရယတော ကာယော ကိလမေယျ ။ ကာယေ ကိလန္တေ [ကိလမန္တေ (က.)] စိတ္တံ ဦဟညေယျ။ ဦဟတေ စိတ္တေ အာရာ စိတ္တံ သမာဓိမှာတိ။ သော ခေါ အဟံ, ဘိက္ခဝေ, အဇ္ဈတ္တမေဝ စိတ္တံ သဏ္ဌပေမိ သန္နိသာဒေမိ ဧကောဒိံ ကရောမိ [ဧကောဒိ ကရောမိ (ဣ.)] သမာဒဟာမိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ‘မာ မေ စိတ္တံ ဦဟညီ’တိ [ဥဂ္ဃါဋီတိ (သျာ. က.), ဦဟနီတိ (ဣ.)]။

၂၁၀. ‘‘တဿ မယှံ, ဘိက္ခဝေ, ဧဝံ အပ္ပမတ္တဿ အာတာပိနော ပဟိတတ္တဿ ဝိဟရတော ဥပ္ပဇ္ဇတိ အဗျာပါဒဝိတက္ကော။ပေ.။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အဝိဟိံသာဝိတက္ကော။ သော ဧဝံ ပဇာနာမိ – ‘ဥပ္ပန္နော ခေါ မေ အယံ အဝိဟိံသာဝိတက္ကော။ သော စ ခေါ နေဝတ္တဗျာဗာဓါယ သံဝတ္တတိ, န ပရဗျာဗာဓါယ သံဝတ္တတိ, န ဥဘယဗျာဗာဓါယ သံဝတ္တတိ, ပညာဝုဒ္ဓိကော အဝိဃာတပက္ခိကော နိဗ္ဗာနသံဝတ္တနိကော’။ ရတ္တိံ စေပိ နံ, ဘိက္ခဝေ, အနုဝိတက္ကေယျံ အနုဝိစာရေယျံ, နေဝ တတောနိဒါနံ ဘယံ သမနုပဿာမိ။ ဒိဝသံ စေပိ နံ, ဘိက္ခဝေ, အနုဝိတက္ကေယျံ အနုဝိစာရေယျံ, နေဝ တတောနိဒါနံ ဘယံ သမနုပဿာမိ။ ရတ္တိန္ဒိဝံ စေပိ နံ, ဘိက္ခဝေ, အနုဝိတက္ကေယျံ အနုဝိစာရေယျံ, နေဝ တတောနိဒါနံ ဘယံ သမနုပဿာမိ။ အပိ စ ခေါ မေ အတိစိရံ အနုဝိတက္ကယတော အနုဝိစာရယတော ကာယော ကိလမေယျ။ ကာယေ ကိလန္တေ စိတ္တံ ဦဟညေယျ။ ဦဟတေ စိတ္တေ အာရာ စိတ္တံ သမာဓိမှာတိ။ သော ခေါ အဟံ, ဘိက္ခဝေ, အဇ္ဈတ္တမေဝ စိတ္တံ သဏ္ဌပေမိ, သန္နိသာဒေမိ, ဧကောဒိံ ကရောမိ သမာဒဟာမိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ‘မာ မေ စိတ္တံ ဦဟညီ’တိ။

‘‘ယညဒေဝ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဗဟုလမနုဝိတက္ကေတိ အနုဝိစာရေတိ, တထာ တထာ နတိ ဟောတိ စေတသော။ နေက္ခမ္မဝိတက္ကဉ္စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဗဟုလမနုဝိတက္ကေတိ အနုဝိစာရေတိ, ပဟာသိ ကာမဝိတက္ကံ, နေက္ခမ္မဝိတက္ကံ ဗဟုလမကာသိ, တဿံ တံ နေက္ခမ္မဝိတက္ကာယ စိတ္တံ နမတိ။ အဗျာပါဒဝိတက္ကဉ္စေ, ဘိက္ခဝေ။ပေ.။ အဝိဟိံသာဝိတက္ကဉ္စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဗဟုလမနုဝိတက္ကေတိ အနုဝိစာရေတိ, ပဟာသိ ဝိဟိံသာဝိတက္ကံ, အဝိဟိံသာဝိတက္ကံ ဗဟုလမကာသိ, တဿ တံ အဝိဟိံသာဝိတက္ကာယ စိတ္တံ နမတိ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိမှာနံ ပစ္ဆိမေ မာသေ သဗ္ဗသဿေသု ဂါမန္တသမ္ဘတေသု ဂေါပါလကော ဂါဝေါ ရက္ခေယျ , တဿ ရုက္ခမူလဂတဿ ဝါ အဗ္ဘောကာသဂတဿ ဝါ သတိကရဏီယမေဝ ဟောတိ – ‘ဧတာ [ဧတေ (က.)] ဂါဝေါ’တိ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိကရဏီယမေဝ အဟောသိ – ‘ဧတေ ဓမ္မာ’တိ။

၂၁၁. ‘‘အာရဒ္ဓံ ခေါ ပန မေ, ဘိက္ခဝေ, ဝီရိယံ အဟောသိ အသလ္လီနံ, ဥပဋ္ဌိတာ သတိ အသမ္မုဋ္ဌာ , ပဿဒ္ဓေါ ကာယော အသာရဒ္ဓေါ, သမာဟိတံ စိတ္တံ ဧကဂ္ဂံ။ သော ခေါ အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ဣတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိံ။ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိဇံ ဣတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိံ။ ဣတိယာ စ ဝိရာဂါ ဥပေက္ခကော စ ဝိဟာသိံ သတော စ သမ္ပဇာနော, သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေသိံ, ယံ တံ အရိယာ အာစိက္ခန္တိ ‘ဥပေက္ခကော သတိမာ သုခဝိဟာရီ’တိ, တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိံ။ သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိံ။

၂၁၂. ‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေသိံ။ သော အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရာမိ။ သေယျထိဒံ, ဧကမ္ပိ ဇာတိံ။ပေ.။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရာမိ။ အယံ ခေါ မေ, ဘိက္ခဝေ, ရတ္တိယာ ပဌမေ ယာမေ ပဌမာ ဝိဇ္ဇာ အဓိဂတာ; အဝိဇ္ဇာ ဝိဟတာ ဝိဇ္ဇာ ဥပ္ပန္နာ; တမော ဝိဟတော အာလောကော ဥပ္ပန္နော; ယထာ တံ အပ္ပမတ္တဿ အာတာပိနော ပဟိတတ္တဿ ဝိဟရတော။

၂၁၃. ‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ သတ္တာနံ စုတူပပါတဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေသိံ။ သော ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿာမိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ။ပေ.။ ဣမေ ဝတ ဘောန္တော သတ္တာ ကာယဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ။ပေ.။ ဣတိ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿာမိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ, ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာမိ။ အယံ ခေါ မေ, ဘိက္ခဝေ, ရတ္တိယာ မဇ္ဈိမေ ယာမေ ဒုတိယာ ဝိဇ္ဇာ အဓိဂတာ; အဝိဇ္ဇာ ဝိဟတာ ဝိဇ္ဇာ ဥပ္ပန္နာ; တမော ဝိဟတော အာလောကော ဥပ္ပန္နော; ယထာ တံ အပ္ပမတ္တဿ အာတာပိနော ပဟိတတ္တဿ ဝိဟရတော။

၂၁၄. ‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ အာသဝါနံ ခယဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေသိံ။ သော ‘ဣဒံ ဒုက္ခ’န္တိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ, ‘အယံ ဒုက္ခသမုဒယော’တိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ, ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓေါ’တိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ, ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ ။ ‘ဣမေ အာသဝါ’တိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ, ‘အယံ အာသဝသမုဒယော’တိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ, ‘အယံ အာသဝနိရောဓေါ’တိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ, ‘အယံ အာသဝနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ။ တဿ မေ ဧဝံ ဇာနတော ဧဝံ ပဿတော ကာမာသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စိတ္ထ, ဘဝါသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စိတ္ထ, အဝိဇ္ဇာသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စိတ္ထ, ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ အဟောသိ – ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ အဗ္ဘညာသိံ။ အယံ ခေါ မေ, ဘိက္ခဝေ, ရတ္တိယာ ပစ္ဆိမေ ယာမေ တတိယာ ဝိဇ္ဇာ အဓိဂတာ; အဝိဇ္ဇာ ဝိဟတာ ဝိဇ္ဇာ ဥပ္ပန္နာ; တမော ဝိဟတော အာလောကော ဥပ္ပန္နော; ယထာ တံ အပ္ပမတ္တဿ အာတာပိနော ပဟိတတ္တဿ ဝိဟရတော။

၂၁၅. ‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, အရညေ ပဝနေ မဟန္တံ နိန္နံ ပလ္လလံ။ တမေနံ မဟာမိဂသံဃော ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျ။ တဿ ကောစိဒေဝ ပုရိသော ဥပ္ပဇ္ဇေယျ အနတ္ထကာမော အဟိတကာမော အယောဂက္ခေမကာမော။ သော ယွာဿ မဂ္ဂေါ ခေမော သောဝတ္ထိကော ဣတိဂမနီယော တံ မဂ္ဂံ ပိဒဟေယျ, ဝိဝရေယျ ကုမ္မဂ္ဂံ, ဩဒဟေယျ ဩကစရံ, ဌပေယျ ဩကစာရိကံ။ ဧဝဉှိ သော, ဘိက္ခဝေ, မဟာမိဂသံဃော အပရေန သမယေန အနယဗျသနံ [အနယဗျသနံ တနုတ္တံ (သီ. သျာ. ဣ.)] အာပဇ္ဇေယျ။ တဿေဝ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, မဟတော မိဂသံဃဿ ကောစိဒေဝ ပုရိသော ဥပ္ပဇ္ဇေယျ အတ္ထကာမော ဟိတကာမော ယောဂက္ခေမကာမော။ သော ယွာဿ မဂ္ဂေါ ခေမော သောဝတ္ထိကော ဣတိဂမနီယော တံ မဂ္ဂံ ဝိဝရေယျ, ပိဒဟေယျ ကုမ္မဂ္ဂံ, ဦဟနေယျ ဩကစရံ, နာသေယျ ဩကစာရိကံ။ ဧဝဉှိ သော, ဘိက္ခဝေ, မဟာမိဂသံဃော အပရေန သမယေန ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇေယျ။

‘‘ဥပမာ ခေါ မေ အယံ, ဘိက္ခဝေ, ကတာ အတ္ထဿ ဝိညာပနာယ ။ အယံ စေဝေတ္ထ အတ္ထော – မဟန္တံ နိန္နံ ပလ္လလန္တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ကာမာနမေတံ အဓိဝစနံ။ မဟာမိဂသံဃောတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာနမေတံ အဓိဝစနံ။ ပုရိသော အနတ္ထကာမော အဟိတကာမော အယောဂက္ခေမကာမောတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, မာရဿေတံ ပါပိမတော အဓိဝစနံ။ ကုမ္မဂ္ဂေါတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အဋ္ဌင်္ဂိကဿေတံ မိစ္ဆာမဂ္ဂဿ အဓိဝစနံ, သေယျထိဒံ – မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပဿ မိစ္ဆာဝါစာယ မိစ္ဆာကမ္မန္တဿ မိစ္ဆာအာဇီဝဿ မိစ္ဆာဝါယာမဿ မိစ္ဆာသတိယာ မိစ္ဆာသမာဓိဿ။ ဩကစရောတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, နန္ဒီရာဂဿေတံ အဓိဝစနံ။ ဩကစာရိကာတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အဝိဇ္ဇာယေတံ အဓိဝစနံ။ ပုရိသော အတ္ထကာမော ဟိတကာမော ယောဂက္ခေမကာမောတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတဿေတံ အဓိဝစနံ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။ ခေမော မဂ္ဂေါ သောဝတ္ထိကော ဣတိဂမနီယောတိ ခေါ , ဘိက္ခဝေ, အရိယဿေတံ အဋ္ဌင်္ဂိကဿ မဂ္ဂဿ အဓိဝစနံ, သေယျထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ သမ္မာသင်္ကပ္ပဿ သမ္မာဝါစာယ သမ္မာကမ္မန္တဿ သမ္မာအာဇီဝဿ သမ္မာဝါယာမဿ သမ္မာသတိယာ သမ္မာသမာဓိဿ။

‘‘ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဝဋော မယာ ခေမော မဂ္ဂေါ သောဝတ္ထိကော ဣတိဂမနီယော, ပိဟိတော ကုမ္မဂ္ဂေါ, ဦဟတော ဩကစရော, နာသိတာ ဩကစာရိကာ။ ယံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္ထာရာ ကရဏီယံ သာဝကာနံ ဟိတေသိနာ အနုကမ္ပကေန အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ, ကတံ ဝေါ တံ မယာ။ ဧတာနိ, ဘိက္ခဝေ , ရုက္ခမူလာနိ, ဧတာနိ သုညာဂါရာနိ; ဈာယထ, ဘိက္ခဝေ, မာ ပမာဒတ္ထ; မာ ပစ္ဆာ ဝိပ္ပဋိသာရိနော အဟုဝတ္ထ။ အယံ ဝေါ အမှာကံ အနုသာသနီ’’တိ။

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။

ဒွေဓါဝိတက္ကသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ နဝမံ။

၁၀. ဝိတက္ကသဏ္ဌာနသုတ္တံ

၂၁၆. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝေါ’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘အဓိစိတ္တမနုယုတ္တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ပဉ္စ နိမိတ္တာနိ ကာလေန ကာလံ မနသိ ကာတဗ္ဗာနိ။ ကတမာနိ ပဉ္စ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ယံ နိမိတ္တံ အာဂမ္မ ယံ နိမိတ္တံ မနသိကရောတော ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ပါပကာ အကုသလာ ဝိတက္ကာ ဆန္ဒူပသံဟိတာပိ ဒေါသူပသံဟိတာပိ မောဟူပသံဟိတာပိ, တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ တမှာ နိမိတ္တာ အညံ နိမိတ္တံ မနသိ ကာတဗ္ဗံ ကုသလူပသံဟိတံ။ တဿ တမှာ နိမိတ္တာ အညံ နိမိတ္တံ မနသိကရောတော ကုသလူပသံဟိတံ ယေ ပါပကာ အကုသလာ ဝိတက္ကာ ဆန္ဒူပသံဟိတာပိ ဒေါသူပသံဟိတာပိ မောဟူပသံဟိတာပိ တေ ပဟီယန္တိ တေ အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ။ တေသံ ပဟာနာ အဇ္ဈတ္တမေဝ စိတ္တံ သန္တိဋ္ဌတိ သန္နိသီဒတိ ဧကောဒိ ဟောတိ [ဧကောဒိဘောတိ (သျာ. က.)] သမာဓိယတိ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဒက္ခော ပလဂဏ္ဍော ဝါ ပလဂဏ္ဍန္တေဝါသီ ဝါ သုခုမာယ အာဏိယာ ဩဠာရိကံ အာဏိံ အဘိနိဟနေယျ အဘိနီဟရေယျ အဘိနိဝတ္တေယျ [အဘိနိဝဇ္ဇေယျ (သီ. ဣ.)]; ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ယံ နိမိတ္တံ အာဂမ္မ ယံ နိမိတ္တံ မနသိကရောတော ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ပါပကာ အကုသလာ ဝိတက္ကာ ဆန္ဒူပသံဟိတာပိ ဒေါသူပသံဟိတာပိ မောဟူပသံဟိတာပိ, တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ တမှာ နိမိတ္တာ အညံ နိမိတ္တံ မနသိ ကာတဗ္ဗံ ကုသလူပသံဟိတံ။ တဿ တမှာ နိမိတ္တာ အညံ နိမိတ္တံ မနသိကရောတော ကုသလူပသံဟိတံ ယေ ပါပကာ အကုသလာ ဝိတက္ကာ ဆန္ဒူပသံဟိတာပိ ဒေါသူပသံဟိတာပိ မောဟူပသံဟိတာပိ တေ ပဟီယန္တိ တေ အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ။ တေသံ ပဟာနာ အဇ္ဈတ္တမေဝ စိတ္တံ သန္တိဋ္ဌတိ သန္နိသီဒတိ ဧကောဒိ ဟောတိ သမာဓိယတိ။

၂၁၇. ‘‘တဿ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော တမှာ နိမိတ္တာ အညံ နိမိတ္တံ မနသိကရောတော ကုသလူပသံဟိတံ ဥပ္ပဇ္ဇန္တေဝ ပါပကာ အကုသလာ ဝိတက္ကာ ဆန္ဒူပသံဟိတာပိ ဒေါသူပသံဟိတာပိ မောဟူပသံဟိတာပိ, တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ တေသံ ဝိတက္ကာနံ အာဒီနဝေါ ဥပပရိက္ခိတဗ္ဗော – ‘ဣတိပိမေ ဝိတက္ကာ အကုသလာ, ဣတိပိမေ ဝိတက္ကာ သာဝဇ္ဇာ, ဣတိပိမေ ဝိတက္ကာ ဒုက္ခဝိပါကာ’တိ။ တဿ တေသံ ဝိတက္ကာနံ အာဒီနဝံ ဥပပရိက္ခတော ယေ ပါပကာ အကုသလာ ဝိတက္ကာ ဆန္ဒူပသံဟိတာပိ ဒေါသူပသံဟိတာပိ မောဟူပသံဟိတာပိ တေ ပဟီယန္တိ တေ အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ။ တေသံ ပဟာနာ အဇ္ဈတ္တမေဝ စိတ္တံ သန္တိဋ္ဌတိ သန္နိသီဒတိ ဧကောဒိ ဟောတိ သမာဓိယတိ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဣတ္ထီ ဝါ ပုရိသော ဝါ ဒဟရော ယုဝါ မဏ္ဍနကဇာတိကော အဟိကုဏပေန ဝါ ကုက္ကုရကုဏပေန ဝါ မနုဿကုဏပေန ဝါ ကဏ္ဌေ အာသတ္တေန အဋ္ဋိယေယျ ဟရာယေယျ ဇိဂုစ္ဆေယျ; ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တဿ စေ ဘိက္ခုနော တမှာပိ နိမိတ္တာ အညံ နိမိတ္တံ မနသိကရောတော ကုသလူပသံဟိတံ ဥပ္ပဇ္ဇန္တေဝ ပါပကာ အကုသလာ ဝိတက္ကာ ဆန္ဒူပသံဟိတာပိ ဒေါသူပသံဟိတာပိ မောဟူပသံဟိတာပိ, တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ တေသံ ဝိတက္ကာနံ အာဒီနဝေါ ဥပပရိက္ခိတဗ္ဗော – ‘ဣတိပိမေ ဝိတက္ကာ အကုသလာ, ဣတိပိမေ ဝိတက္ကာ သာဝဇ္ဇာ, ဣတိပိမေ ဝိတက္ကာ ဒုက္ခဝိပါကာ’တိ။ တဿ တေသံ ဝိတက္ကာနံ အာဒီနဝံ ဥပပရိက္ခတော ယေ ပါပကာ အကုသလာ ဝိတက္ကာ ဆန္ဒူပသံဟိတာပိ ဒေါသူပသံဟိတာပိ မောဟူပသံဟိတာပိ တေ ပဟီယန္တိ တေ အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ။ တေသံ ပဟာနာ အဇ္ဈတ္တမေဝ စိတ္တံ သန္တိဋ္ဌတိ သန္နိသီဒတိ ဧကောဒိ ဟောတိ သမာဓိယတိ။

၂၁၈. ‘‘တဿ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော တေသမ္ပိ ဝိတက္ကာနံ အာဒီနဝံ ဥပပရိက္ခတော ဥပ္ပဇ္ဇန္တေဝ ပါပကာ အကုသလာ ဝိတက္ကာ ဆန္ဒူပသံဟိတာပိ ဒေါသူပသံဟိတာပိ မောဟူပသံဟိတာပိ, တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ တေသံ ဝိတက္ကာနံ အသတိအမနသိကာရော အာပဇ္ဇိတဗ္ဗော။ တဿ တေသံ ဝိတက္ကာနံ အသတိအမနသိကာရံ အာပဇ္ဇတော ယေ ပါပကာ အကုသလာ ဝိတက္ကာ ဆန္ဒူပသံဟိတာပိ ဒေါသူပသံဟိတာပိ မောဟူပသံဟိတာပိ တေ ပဟီယန္တိ တေ အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ။ တေသံ ပဟာနာ အဇ္ဈတ္တမေဝ စိတ္တံ သန္တိဋ္ဌတိ သန္နိသီဒတိ ဧကောဒိ ဟောတိ သမာဓိယတိ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, စက္ခုမာ ပုရိသော အာပါထဂတာနံ ရူပါနံ အဒဿနကာမော အဿ; သော နိမီလေယျ ဝါ အညေန ဝါ အပလောကေယျ။ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တဿ စေ ဘိက္ခုနော တေသမ္ပိ ဝိတက္ကာနံ အာဒီနဝံ ဥပပရိက္ခတော ဥပ္ပဇ္ဇန္တေဝ ပါပကာ အကုသလာ ဝိတက္ကာ ဆန္ဒူပသံဟိတာပိ ဒေါသူပသံဟိတာပိ မောဟူပသံဟိတာပိ, တေ ပဟီယန္တိ တေ အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ။ တေသံ ပဟာနာ အဇ္ဈတ္တမေဝ စိတ္တံ သန္တိဋ္ဌတိ သန္နိသီဒတိ ဧကောဒိ ဟောတိ သမာဓိယတိ။

၂၁၉. ‘‘တဿ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော တေသမ္ပိ ဝိတက္ကာနံ အသတိအမနသိကာရံ အာပဇ္ဇတော ဥပ္ပဇ္ဇန္တေဝ ပါပကာ အကုသလာ ဝိတက္ကာ ဆန္ဒူပသံဟိတာပိ ဒေါသူပသံဟိတာပိ မောဟူပသံဟိတာပိ, တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ တေသံ ဝိတက္ကာနံ ဝိတက္ကသင်္ခါရသဏ္ဌာနံ မနသိကာတဗ္ဗံ။ တဿ တေသံ ဝိတက္ကာနံ ဝိတက္ကသင်္ခါရသဏ္ဌာနံ မနသိကရောတော ယေ ပါပကာ အကုသလာ ဝိတက္ကာ ဆန္ဒူပသံဟိတာပိ ဒေါသူပသံဟိတာပိ မောဟူပသံဟိတာပိ တေ ပဟီယန္တိ တေ အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ။ တေသံ ပဟာနာ အဇ္ဈတ္တမေဝ စိတ္တံ သန္တိဋ္ဌတိ သန္နိသီဒတိ ဧကောဒိ ဟောတိ သမာဓိယတိ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ပုရိသော သီဃံ ဂစ္ဆေယျ။ တဿ ဧဝမဿ – ‘ကိံ နု ခေါ အဟံ သီဃံ ဂစ္ဆာမိ? ယံနူနာဟံ သဏိကံ ဂစ္ဆေယျ’န္တိ။ သော သဏိကံ ဂစ္ဆေယျ။ တဿ ဧဝမဿ – ‘ကိံ နု ခေါ အဟံ သဏိကံ ဂစ္ဆာမိ? ယံနူနာဟံ တိဋ္ဌေယျ’န္တိ။ သော တိဋ္ဌေယျ ။ တဿ ဧဝမဿ – ‘ကိံ နု ခေါ အဟံ ဌိတော? ယံနူနာဟံ နိသီဒေယျ’န္တိ။ သော နိသီဒေယျ။ တဿ ဧဝမဿ – ‘ကိံ နု ခေါ အဟံ နိသိန္နော? ယံနူနာဟံ နိပဇ္ဇေယျ’န္တိ။ သော နိပဇ္ဇေယျ။ ဧဝဉှိ သော, ဘိက္ခဝေ, ပုရိသော ဩဠာရိကံ ဩဠာရိကံ ဣရိယာပထံ အဘိနိဝဇ္ဇေတွာ [အဘိနိဿဇ္ဇေတွာ (သျာ.)] သုခုမံ သုခုမံ ဣရိယာပထံ ကပ္ပေယျ။ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တဿ စေ ဘိက္ခုနော တေသမ္ပိ ဝိတက္ကာနံ အသတိအမနသိကာရံ အာပဇ္ဇတော ဥပ္ပဇ္ဇန္တေဝ ပါပကာ အကုသလာ ဝိတက္ကာ ဆန္ဒူပသံဟိတာပိ ဒေါသူပသံဟိတာပိ မောဟူပသံဟိတာပိ တေ ပဟီယန္တိ တေ အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ။ တေသံ ပဟာနာ အဇ္ဈတ္တမေဝ စိတ္တံ သန္တိဋ္ဌတိ သန္နိသီဒတိ ဧကောဒိ ဟောတိ သမာဓိယတိ။

၂၂၀. ‘‘တဿ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော တေသမ္ပိ ဝိတက္ကာနံ ဝိတက္ကသင်္ခါရသဏ္ဌာနံ မနသိကရောတော ဥပ္ပဇ္ဇန္တေဝ ပါပကာ အကုသလာ ဝိတက္ကာ ဆန္ဒူပသံဟိတာပိ ဒေါသူပသံဟိတာပိ မောဟူပသံဟိတာပိ။ တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဒန္တေဘိဒန္တမာဓါယ [ဒန္တေ + အဘိဒန္တံ + အာဓါယာတိ ဋီကာယံ ပဒစ္ဆေဒေါ, ဒန္တေဘီတိ ပနေတ္ထ ကရဏတ္ထော ယုတ္တော ဝိယ ဒိဿတိ] ဇိဝှာယ တာလုံ အာဟစ္စ စေတသာ စိတ္တံ အဘိနိဂ္ဂဏှိတဗ္ဗံ အဘိနိပ္ပီဠေတဗ္ဗံ အဘိသန္တာပေတဗ္ဗံ ။ တဿ ဒန္တေဘိဒန္တမာဓါယ ဇိဝှာယ တာလုံ အာဟစ္စ စေတသာ စိတ္တံ အဘိနိဂ္ဂဏှတော အဘိနိပ္ပီဠယတော အဘိသန္တာပယတော ယေ ပါပကာ အကုသလာ ဝိတက္ကာ ဆန္ဒူပသံဟိတာပိ ဒေါသူပသံဟိတာပိ မောဟူပသံဟိတာပိ တေ ပဟီယန္တိ တေ အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ။ တေသံ ပဟာနာ အဇ္ဈတ္တမေဝ စိတ္တံ သန္တိဋ္ဌတိ သန္နိသီဒတိ ဧကောဒိ ဟောတိ သမာဓိယတိ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဗလဝါ ပုရိသော ဒုဗ္ဗလတရံ ပုရိသံ သီသေ ဝါ ဂလေ ဝါ ခန္ဓေ ဝါ ဂဟေတွာ အဘိနိဂ္ဂဏှေယျ အဘိနိပ္ပီဠေယျ အဘိသန္တာပေယျ; ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တဿ စေ ဘိက္ခုနော တေသမ္ပိ ဝိတက္ကာနံ ဝိတက္ကသင်္ခါရသဏ္ဌာနံ မနသိကရောတော ဥပ္ပဇ္ဇန္တေဝ ပါပကာ အကုသလာ ဝိတက္ကာ ဆန္ဒူပသံဟိတာပိ ဒေါသူပသံဟိတာပိ မောဟူပသံဟိတာပိ။ တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဒန္တေဘိဒန္တမာဓါယ ဇိဝှာယ တာလုံ အာဟစ္စ စေတသာ စိတ္တံ အဘိနိဂ္ဂဏှိတဗ္ဗံ အဘိနိပ္ပီဠေတဗ္ဗံ အဘိသန္တာပေတဗ္ဗံ။ တဿ ဒန္တေဘိဒန္တမာဓါယ ဇိဝှာယ တာလုံ အာဟစ္စ စေတသာ စိတ္တံ အဘိနိဂ္ဂဏှတော အဘိနိပ္ပီဠယတော အဘိသန္တာပယတော ယေ ပါပကာ အကုသလာ ဝိတက္ကာ ဆန္ဒူပသံဟိတာပိ ဒေါသူပသံဟိတာပိ မောဟူပသံဟိတာပိ တေ ပဟီယန္တိ တေ အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ။ တေသံ ပဟာနာ အဇ္ဈတ္တမေဝ စိတ္တံ သန္တိဋ္ဌတိ သန္နိသီဒတိ ဧကောဒိ ဟောတိ သမာဓိယတိ။

၂၂၁. ‘‘ယတော ခေါ [ယတော စ ခေါ (သျာ. က.)], ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ယံ နိမိတ္တံ အာဂမ္မ ယံ နိမိတ္တံ မနသိကရောတော ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ပါပကာ အကုသလာ ဝိတက္ကာ ဆန္ဒူပသံဟိတာပိ ဒေါသူပသံဟိတာပိ မောဟူပသံဟိတာပိ, တဿ တမှာ နိမိတ္တာ အညံ နိမိတ္တံ မနသိကရောတော ကုသလူပသံဟိတံ ယေ ပါပကာ အကုသလာ ဝိတက္ကာ ဆန္ဒူပသံဟိတာပိ ဒေါသူပသံဟိတာပိ မောဟူပသံဟိတာပိ တေ ပဟီယန္တိ တေ အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ။ တေသံ ပဟာနာ အဇ္ဈတ္တမေဝ စိတ္တံ သန္တိဋ္ဌတိ သန္နိသီဒတိ ဧကောဒိ ဟောတိ သမာဓိယတိ။ တေသမ္ပိ ဝိတက္ကာနံ အာဒီနဝံ ဥပပရိက္ခတော ယေ ပါပကာ အကုသလာ ဝိတက္ကာ ဆန္ဒူပသံဟိတာပိ ဒေါသူပသံဟိတာပိ မောဟူပသံဟိတာပိ တေ ပဟီယန္တိ တေ အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ။ တေသံ ပဟာနာ အဇ္ဈတ္တမေဝ စိတ္တံ သန္တိဋ္ဌတိ သန္နိသီဒတိ ဧကောဒိ ဟောတိ သမာဓိယတိ။ တေသမ္ပိ ဝိတက္ကာနံ အသတိအမနသိကာရံ အာပဇ္ဇတော ယေ ပါပကာ အကုသလာ ဝိတက္ကာ ဆန္ဒူပသံဟိတာပိ ဒေါသူပသံဟိတာပိ မောဟူပသံဟိတာပိ တေ ပဟီယန္တိ တေ အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ။ တေသံ ပဟာနာ အဇ္ဈတ္တမေဝ စိတ္တံ သန္တိဋ္ဌတိ သန္နိသီဒတိ ဧကောဒိ ဟောတိ သမာဓိယတိ။ တေသမ္ပိ ဝိတက္ကာနံ ဝိတက္ကသင်္ခါရသဏ္ဌာနံ မနသိကရောတော ယေ ပါပကာ အကုသလာ ဝိတက္ကာ ဆန္ဒူပသံဟိတာပိ ဒေါသူပသံဟိတာပိ မောဟူပသံဟိတာပိ တေ ပဟီယန္တိ တေ အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ။ တေသံ ပဟာနာ အဇ္ဈတ္တမေဝ စိတ္တံ သန္တိဋ္ဌတိ သန္နိသီဒတိ ဧကောဒိ ဟောတိ သမာဓိယတိ။ ဒန္တေဘိဒန္တမာဓါယ ဇိဝှာယ တာလုံ အာဟစ္စ စေတသာ စိတ္တံ အဘိနိဂ္ဂဏှတော အဘိနိပ္ပီဠယတော အဘိသန္တာပယတော ယေ ပါပကာ အကုသလာ ဝိတက္ကာ ဆန္ဒူပသံဟိတာပိ ဒေါသူပသံဟိတာပိ မောဟူပသံဟိတာပိ တေ ပဟီယန္တိ တေ အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ။ တေသံ ပဟာနာ အဇ္ဈတ္တမေဝ စိတ္တံ သန္တိဋ္ဌတိ သန္နိသီဒတိ ဧကောဒိ ဟောတိ သမာဓိယတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဝသီ ဝိတက္ကပရိယာယပထေသု။ ယံ ဝိတက္ကံ အာကင္ခိဿတိ တံ ဝိတက္ကံ ဝိတက္ကေဿတိ, ယံ ဝိတက္ကံ နာကင္ခိဿတိ န တံ ဝိတက္ကံ ဝိတက္ကေဿတိ။ အစ္ဆေစ္ဆိ တဏှံ, ဝိဝတ္တယိ [ဝါဝတ္တယိ (သီ. ဣ.)] သံယောဇနံ, သမ္မာ မာနာဘိသမယာ အန္တမကာသိ ဒုက္ခဿာ’’တိ။

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။

ဝိတက္ကသဏ္ဌာနသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဒသမံ။

သီဟနာဒဝဂ္ဂေါ နိဋ္ဌိတော ဒုတိယော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

စူဠသီဟနာဒလောမဟံသဝရော၊ မဟာစူဠဒုက္ခက္ခန္ဓအနုမာနိကသုတ္တံ။

ခိလပတ္ထမဓုပိဏ္ဍိကဒွိဓါဝိတက္က၊ ပဉ္စနိမိတ္တကထာ ပုန ဝဂ္ဂေါ။