၃. စက္ကဝတ္တိသုတ္တံ
အတ္တဒီပသရဏတာ
၈၀. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ မဂဓေသု ဝိဟရတိ မာတုလာယံ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝေါ’’တိ။ ‘‘ဘဒ္ဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အတ္တဒီပါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဟရထ အတ္တသရဏာ အနညသရဏာ, ဓမ္မဒီပါ ဓမ္မသရဏာ အနညသရဏာ။ ကထဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အတ္တဒီပေါ ဝိဟရတိ အတ္တသရဏော အနညသရဏော, ဓမ္မဒီပေါ ဓမ္မသရဏော အနညသရဏော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ကာယေ ကာယာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာဣ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ။ ဝေဒနာသု ဝေဒနာနုပဿီ။ပေ.။ စိတ္တေ စိတ္တာနုပဿီ။ပေ.။ ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာဣ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အတ္တဒီပေါ ဝိဟရတိ အတ္တသရဏော အနညသရဏော, ဓမ္မဒီပေါ ဓမ္မသရဏော အနညသရဏော။
‘‘ဂေါစရေ, ဘိက္ခဝေ, စရထ သကေ ပေတ္တိကေ ဝိသယေ။ ဂေါစရေ, ဘိက္ခဝေ, စရတံ သကေ ပေတ္တိကေ ဝိသယေ န လစ္ဆတိ မာရော ဩတာရံ, န လစ္ဆတိ မာရော အာရမ္မဏံ [အာရမဏံ (?)]။ ကုသလာနံ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာနံ သမာဒါနဟေတု ဧဝမိဒံ ပုညံ ပဝဍ္ဎတိ။
ဒဠှနေမိစက္ကဝတ္တိရာဇာ
၈၁. ‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ , ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ဒဠှနေမိ နာမ အဟောသိ စက္ကဝတ္တီ [စက္ကဝတ္တိ (သျာ. ဣ.)] ဓမ္မိကော ဓမ္မရာဇာ စာတုရန္တော ဝိဇိတာဝီ ဇနပဒတ္ထာဝရိယပ္ပတ္တော သတ္တရတနသမန္နာဂတော။ တဿိမာနိ သတ္တ ရတနာနိ အဟေသုံ သေယျထိဒံ – စက္ကရတနံဥ ဟတ္ထိရတနံ အဿရတနံ မဏိရတနံ ဣတ္ထိရတနံ ဂဟပတိရတနံ ပရိဏာယကရတနမေဝ သတ္တမံ။ ပရောသဟဿံ ခေါ ပနဿ ပုတ္တာ အဟေသုံ သူရာ ဝီရင်္ဂရူပါ ပရသေနပ္ပမဒ္ဒနာ။ သော ဣမံ ပထဝိံ သာဂရပရိယန္တံ အဒဏ္ဍေန အသတ္ထေန ဓမ္မေန [ဓမ္မေန သမေန (သျာ. က.)] အဘိဝိဇိယ အဇ္ဈာဝသိ။
၈၂. ‘‘အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ဒဠှနေမိ ဗဟုန္နံ ဝဿာနံ ဗဟုန္နံ ဝဿသတာနံ ဗဟုန္နံ ဝဿသဟဿာနံ အစ္စယေန အညတရံ ပုရိသံ အာမန္တေသိ – ‘ယဒါ တွံ, အမ္ဘော ပုရိသ, ပဿေယျာသိ ဒိဗ္ဗံ စက္ကရတနံ ဩသက္ကိတံ ဌာနာ စုတံ, အထ မေ အာရောစေယျာသီ’တိ။ ‘ဧဝံ, ဒေဝါ’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သော ပုရိသော ရညော ဒဠှနေမိဿ ပစ္စဿောသိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သော ပုရိသော ဗဟုန္နံ ဝဿာနံ ဗဟုန္နံ ဝဿသတာနံ ဗဟုန္နံ ဝဿသဟဿာနံ အစ္စယေန ဒိဗ္ဗံ စက္ကရတနံ ဩသက္ကိတံ ဌာနာ စုတံ, ဒိသွာန ယေန ရာဇာ ဒဠှနေမိ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ရာဇာနံ ဒဠှနေမိံ ဧတဒဝေါစ – ‘ယဂ္ဃေ, ဒေဝ, ဇာနေယျာသိ, ဒိဗ္ဗံ တေ စက္ကရတနံ ဩသက္ကိတံ ဌာနာ စုတ’န္တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ဒဠှနေမိ ဇေဋ္ဌပုတ္တံ ကုမာရံ အာမန္တာပေတွာ [အာမန္တေတွာ (သျာ. က.)] ဧတဒဝေါစ – ‘ဒိဗ္ဗံ ကိရ မေ, တာတ ကုမာရ, စက္ကရတနံ ဩသက္ကိတံ ဌာနာ စုတံ။ သုတံ ခေါ ပန မေတံ – ယဿ ရညော စက္ကဝတ္တိဿ ဒိဗ္ဗံ စက္ကရတနံ ဩသက္ကတိ ဌာနာ စဝတိ, န ဒါနိ တေန ရညာ စိရံ ဇီဝိတဗ္ဗံ ဟောတီတိ။ ဘုတ္တာ ခေါ ပန မေ မာနုသကာ ကာမာ, သမယော ဒါနိ မေ ဒိဗ္ဗေ ကာမေ ပရိယေသိတုံ။ ဧဟိ တွံ, တာတ ကုမာရ, ဣမံ သမုဒ္ဒပရိယန္တံ ပထဝိံ ပဋိပဇ္ဇ။ အဟံ ပန ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိဿာမီ’တိ။
၈၃. ‘‘အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ဒဠှနေမိ ဇေဋ္ဌပုတ္တံ ကုမာရံ သာဓုကံ ရဇ္ဇေ သမနုသာသိတွာ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိ။ သတ္တာဟပဗ္ဗဇိတေ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, ရာဇိသိမှိ ဒိဗ္ဗံ စက္ကရတနံ အန္တရဓါယိ။
‘‘အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အညတရော ပုရိသော ယေန ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဘိသိတ္တော [မုဒ္ဓါဝသိတ္တော (သီ. သျာ. ဣ.) ဧဝမုပရိပိ] တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ရာဇာနံ ခတ္တိယံ မုဒ္ဓါဘိသိတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘ယဂ္ဃေ, ဒေဝ, ဇာနေယျာသိ, ဒိဗ္ဗံ စက္ကရတနံ အန္တရဟိတ’န္တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဘိသိတ္တော ဒိဗ္ဗေ စက္ကရတနေ အန္တရဟိတေ အနတ္တမနော အဟောသိ, အနတ္တမနတဉ္စ ပဋိသံဝေဒေသိ။ သော ယေန ရာဇိသိ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ရာဇိသိံ ဧတဒဝေါစ – ‘ယဂ္ဃေ, ဒေဝ, ဇာနေယျာသိ, ဒိဗ္ဗံ စက္ကရတနံ အန္တရဟိတ’န္တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇိသိ ရာဇာနံ ခတ္တိယံ မုဒ္ဓါဘိသိတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘မာ ခေါ တွံ, တာတ, ဒိဗ္ဗေ စက္ကရတနေ အန္တရဟိတေ အနတ္တမနော အဟောသိ, မာ အနတ္တမနတဉ္စ ပဋိသံဝေဒေသိ, န ဟိ တေ, တာတ, ဒိဗ္ဗံ စက္ကရတနံ ပေတ္တိကံ ဒါယဇ္ဇံ။ ဣင်္ဃ တွံ, တာတ, အရိယေ စက္ကဝတ္တိဝတ္တေ ဝတ္တာဟိ။ ဌာနံ ခေါ ပနေတံ ဝိဇ္ဇတိ, ယံ တေ အရိယေ စက္ကဝတ္တိဝတ္တေ ဝတ္တမာနဿ တဒဟုပေါသထေ ပန္နရသေ သီသံနှာတဿ [သီသံ နဟာတဿ (သီ. ဣ.), သီသနှာတဿ (သျာ.)] ဥပေါသထိကဿ ဥပရိပါသာဒဝရဂတဿ ဒိဗ္ဗံ စက္ကရတနံ ပါတုဘဝိဿတိ သဟဿာရံ သနေမိကံ သနာဘိကံ သဗ္ဗာကာရပရိပူရ’န္တိ။
စက္ကဝတ္တိအရိယဝတ္တံ
၈၄. ‘‘‘ကတမံ ပန တံ, ဒေဝ, အရိယံ စက္ကဝတ္တိဝတ္တ’န္တိ ? ‘တေန ဟိ တွံ, တာတ, ဓမ္မံယေဝ နိဿာယ ဓမ္မံ သက္ကရောန္တော ဓမ္မံ ဂရုံ ကရောန္တော [ဂရုကရောန္တော (သီ. သျာ. ဣ.)] ဓမ္မံ မာနေန္တော ဓမ္မံ ပူဇေန္တော ဓမ္မံ အပစာယမာနော ဓမ္မဒ္ဓဇော ဓမ္မကေတု ဓမ္မာဓိပတေယျော ဓမ္မိကံ ရက္ခာဝရဏဂုတ္တိံ သံဝိဒဟဿု အန္တောဇနသ္မိံ ဗလကာယသ္မိံ ခတ္တိယေသု အနုယန္တေသု [အနုယုတ္တေသု (သီ. ဣ.)] ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကေသု နေဂမဇာနပဒေသု သမဏဗြာဟ္မဏေသု မိဂပက္ခီသု။ မာ စ တေ, တာတ, ဝိဇိတေ အဓမ္မကာရော ပဝတ္တိတ္ထ။ ယေ စ တေ, တာတ, ဝိဇိတေ အဓနာ အဿု, တေသဉ္စ ဓနမနုပ္ပဒေယျာသိ [ဓနမနုပ္ပဒဇ္ဇေယျာသိ (သီ. သျာ. ဣ.)]။ ယေ စ တေ, တာတ, ဝိဇိတေ သမဏဗြာဟ္မဏာ မဒပ္ပမာဒါ ပဋိဝိရတာ ခန္တိသောရစ္စေ နိဝိဋ္ဌာ ဧကမတ္တာနံ ဒမေန္တိ, ဧကမတ္တာနံ သမေန္တိ, ဧကမတ္တာနံ ပရိနိဗ္ဗာပေန္တိ, တေ ကာလေန ကာလံ ဥပသင်္ကမိတွာ ပရိပုစ္ဆေယျာသိ ပရိဂ္ဂဏှေယျာသိ – ‘‘ကိံ, ဘန္တေ, ကုသလံ, ကိံ အကုသလံ, ကိံ သာဝဇ္ဇံ, ကိံ အနဝဇ္ဇံ, ကိံ သေဝိတဗ္ဗံ, ကိံ န သေဝိတဗ္ဗံ, ကိံ မေ ကရီယမာနံ ဒီဃရတ္တံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ အဿ, ကိံ ဝါ ပန မေ ကရီယမာနံ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယ အဿာ’’တိ? တေသံ သုတွာ ယံ အကုသလံ တံ အဘိနိဝဇ္ဇေယျာသိ, ယံ ကုသလံ တံ သမာဒါယ ဝတ္တေယျာသိ။ ဣဒံ ခေါ, တာတ, တံ အရိယံ စက္ကဝတ္တိဝတ္တ’န္တိ။
စက္ကရတနပါတုဘာဝေါ
၈၅. ‘‘‘ဧဝံ, ဒေဝါ’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဘိသိတ္တော ရာဇိသိဿ ပဋိဿုတွာ အရိယေ စက္ကဝတ္တိဝတ္တေ [အရိယံ စက္ကဝတ္တိဝတ္တံ (က.)] ဝတ္တိ။ တဿ အရိယေ စက္ကဝတ္တိဝတ္တေ ဝတ္တမာနဿ တဒဟုပေါသထေ ပန္နရသေ သီသံနှာတဿ ဥပေါသထိကဿ ဥပရိပါသာဒဝရဂတဿ ဒိဗ္ဗံ စက္ကရတနံ ပါတုရဟောသိ သဟဿာရံ သနေမိကံ သနာဘိကံ သဗ္ဗာကာရပရိပူရံ။ ဒိသွာန ရညော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဘိသိတ္တဿ ဧတဒဟောသိ – ‘သုတံ ခေါ ပန မေတံ – ယဿ ရညော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဘိသိတ္တဿ တဒဟုပေါသထေ ပန္နရသေ သီသံနှာတဿ ဥပေါသထိကဿ ဥပရိပါသာဒဝရဂတဿ ဒိဗ္ဗံ စက္ကရတနံ ပါတုဘဝတိ သဟဿာရံ သနေမိကံ သနာဘိကံ သဗ္ဗာကာရပရိပူရံ , သော ဟောတိ ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ’တိ။ အဿံ နု ခေါ အဟံ ရာဇာ စက္ကဝတ္တီတိ။
‘‘အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဘိသိတ္တော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဝါမေန ဟတ္ထေန ဘိင်္ကာရံ ဂဟေတွာ ဒက္ခိဏေန ဟတ္ထေန စက္ကရတနံ အဗ္ဘုက္ကိရိ – ‘ပဝတ္တတု ဘဝံ စက္ကရတနံ, အဘိဝိဇိနာတု ဘဝံ စက္ကရတန’န္တိ။
‘‘အထ ခေါ တံ, ဘိက္ခဝေ, စက္ကရတနံ ပုရတ္ထိမံ ဒိသံ ပဝတ္တိ, အန္ဝဒေဝ ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ သဒ္ဓိံ စတုရင်္ဂိနိယာ သေနာယ။ ယသ္မိံ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, ပဒေသေ စက္ကရတနံ ပတိဋ္ဌာသိ, တတ္ထ ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ ဝါသံ ဥပဂစ္ဆိ သဒ္ဓိံ စတုရင်္ဂိနိယာ သေနာယ။ ယေ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ ပဋိရာဇာနော, တေ ရာဇာနံ စက္ကဝတ္တိံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမာဟံသု – ‘ဧဟိ ခေါ, မဟာရာဇ, သွာဂတံ တေ [သာဂတံ (သီ. ဣ.)] မဟာရာဇ, သကံ တေ, မဟာရာဇ, အနုသာသ, မဟာရာဇာ’တိ။ ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ ဧဝမာဟ – ‘ပါဏော န ဟန္တဗ္ဗော, အဒိန္နံ နာဒါတဗ္ဗံ, ကာမေသုမိစ္ဆာ န စရိတဗ္ဗာ, မုသာ န ဘာသိတဗ္ဗာ, မဇ္ဇံ န ပါတဗ္ဗံ, ယထာဘုတ္တဉ္စ ဘုဉ္ဇထာ’တိ။ ယေ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ ပဋိရာဇာနော, တေ ရညော စက္ကဝတ္တိဿ အနုယန္တာ [အနုယုတ္တာ (သီ. ဣ.)] အဟေသုံ။
၈၆. ‘‘အထ ခေါ တံ, ဘိက္ခဝေ, စက္ကရတနံ ပုရတ္ထိမံ သမုဒ္ဒံ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ [အဇ္ဈောဂဟေတွာ (သီ. သျာ. ဣ.)] ပစ္စုတ္တရိတွာ ဒက္ခိဏံ ဒိသံ ပဝတ္တိ။ပေ.။ ဒက္ခိဏံ သမုဒ္ဒံ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ ပစ္စုတ္တရိတွာ ပစ္ဆိမံ ဒိသံ ပဝတ္တိ, အန္ဝဒေဝ ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ သဒ္ဓိံ စတုရင်္ဂိနိယာ သေနာယ။ ယသ္မိံ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, ပဒေသေ စက္ကရတနံ ပတိဋ္ဌာသိ, တတ္ထ ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ ဝါသံ ဥပဂစ္ဆိ သဒ္ဓိံ စတုရင်္ဂိနိယာ သေနာယ။ ယေ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, ပစ္ဆိမာယ ဒိသာယ ပဋိရာဇာနော, တေ ရာဇာနံ စက္ကဝတ္တိံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမာဟံသု – ‘ဧဟိ ခေါ, မဟာရာဇ, သွာဂတံ တေ, မဟာရာဇ, သကံ တေ, မဟာရာဇ, အနုသာသ, မဟာရာဇာ’တိ။ ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ ဧဝမာဟ – ‘ပါဏော န ဟန္တဗ္ဗော, အဒိန္နံ နာဒါတဗ္ဗံ, ကာမေသုမိစ္ဆာ န စရိတဗ္ဗာ, မုသာ န ဘာသိတဗ္ဗာ, မဇ္ဇံ န ပါတဗ္ဗံ, ယထာဘုတ္တဉ္စ ဘုဉ္ဇထာ’တိ။ ယေ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, ပစ္ဆိမာယ ဒိသာယ ပဋိရာဇာနော, တေ ရညော စက္ကဝတ္တိဿ အနုယန္တာ အဟေသုံ။
၈၇. ‘‘အထ ခေါ တံ, ဘိက္ခဝေ, စက္ကရတနံ ပစ္ဆိမံ သမုဒ္ဒံ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ ပစ္စုတ္တရိတွာ ဥတ္တရံ ဒိသံ ပဝတ္တိ, အန္ဝဒေဝ ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ သဒ္ဓိံ စတုရင်္ဂိနိယာ သေနာယ။ ယသ္မိံ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, ပဒေသေ စက္ကရတနံ ပတိဋ္ဌာသိ, တတ္ထ ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ ဝါသံ ဥပဂစ္ဆိ သဒ္ဓိံ စတုရင်္ဂိနိယာ သေနာယ။ ယေ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဥတ္တရာယ ဒိသာယ ပဋိရာဇာနော, တေ ရာဇာနံ စက္ကဝတ္တိံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမာဟံသု – ‘ဧဟိ ခေါ, မဟာရာဇ, သွာဂတံ တေ, မဟာရာဇ , သကံ တေ, မဟာရာဇ, အနုသာသ, မဟာရာဇာ’တိ။ ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ ဧဝမာဟ – ‘ပါဏော န ဟန္တဗ္ဗော, အဒိန္နံ နာဒါတဗ္ဗံ, ကာမေသုမိစ္ဆာ န စရိတဗ္ဗာ, မုသာ န ဘာသိတဗ္ဗာ, မဇ္ဇံ န ပါတဗ္ဗံ, ယထာဘုတ္တဉ္စ ဘုဉ္ဇထာ’တိ။ ယေ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဥတ္တရာယ ဒိသာယ ပဋိရာဇာနော, တေ ရညော စက္ကဝတ္တိဿ အနုယန္တာ အဟေသုံ။
‘‘အထ ခေါ တံ, ဘိက္ခဝေ, စက္ကရတနံ သမုဒ္ဒပရိယန္တံ ပထဝိံ အဘိဝိဇိနိတွာ တမေဝ ရာဇဓါနိံ ပစ္စာဂန္တွာ ရညော စက္ကဝတ္တိဿ အန္တေပုရဒွါရေ အတ္ထကရဏပမုခေ [အဍ္ဍကရဏပမုခေ (က.)] အက္ခာဟတံ မညေ အဋ္ဌာသိ ရညော စက္ကဝတ္တိဿ အန္တေပုရံ ဥပသောဘယမာနံ။
ဒုတိယာဒိစက္ကဝတ္တိကထာ
၈၈. ‘‘ဒုတိယောပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ။ပေ.။ တတိယောပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ။ စတုတ္ထောပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ။ ပဉ္စမောပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ။ ဆဋ္ဌောပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ။ သတ္တမောပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ ဗဟုန္နံ ဝဿာနံ ဗဟုန္နံ ဝဿသတာနံ ဗဟုန္နံ ဝဿသဟဿာနံ အစ္စယေန အညတရံ ပုရိသံ အာမန္တေသိ – ‘ယဒါ တွံ, အမ္ဘော ပုရိသ, ပဿေယျာသိ ဒိဗ္ဗံ စက္ကရတနံ ဩသက္ကိတံ ဌာနာ စုတံ, အထ မေ အာရောစေယျာသီ’တိ။ ‘ဧဝံ, ဒေဝါ’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သော ပုရိသော ရညော စက္ကဝတ္တိဿ ပစ္စဿောသိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ , ဘိက္ခဝေ, သော ပုရိသော ဗဟုန္နံ ဝဿာနံ ဗဟုန္နံ ဝဿသတာနံ ဗဟုန္နံ ဝဿသဟဿာနံ အစ္စယေန ဒိဗ္ဗံ စက္ကရတနံ ဩသက္ကိတံ ဌာနာ စုတံ။ ဒိသွာန ယေန ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ရာဇာနံ စက္ကဝတ္တိံ ဧတဒဝေါစ – ‘ယဂ္ဃေ , ဒေဝ, ဇာနေယျာသိ, ဒိဗ္ဗံ တေ စက္ကရတနံ ဩသက္ကိတံ ဌာနာ စုတ’န္တိ?
၈၉. ‘‘အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ ဇေဋ္ဌပုတ္တံ ကုမာရံ အာမန္တာပေတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘ဒိဗ္ဗံ ကိရ မေ, တာတ ကုမာရ, စက္ကရတနံ ဩသက္ကိတံ, ဌာနာ စုတံ, သုတံ ခေါ ပန မေတံ – ယဿ ရညော စက္ကဝတ္တိဿ ဒိဗ္ဗံ စက္ကရတနံ ဩသက္ကတိ, ဌာနာ စဝတိ, န ဒါနိ တေန ရညာ စိရံ ဇီဝိတဗ္ဗံ ဟောတီတိ။ ဘုတ္တာ ခေါ ပန မေ မာနုသကာ ကာမာ, သမယော ဒါနိ မေ ဒိဗ္ဗေ ကာမေ ပရိယေသိတုံ, ဧဟိ တွံ, တာတ ကုမာရ, ဣမံ သမုဒ္ဒပရိယန္တံ ပထဝိံ ပဋိပဇ္ဇ ။ အဟံ ပန ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိဿာမီ’တိ။
‘‘အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ ဇေဋ္ဌပုတ္တံ ကုမာရံ သာဓုကံ ရဇ္ဇေ သမနုသာသိတွာ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိ။ သတ္တာဟပဗ္ဗဇိတေ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, ရာဇိသိမှိ ဒိဗ္ဗံ စက္ကရတနံ အန္တရဓါယိ။
၉၀. ‘‘အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အညတရော ပုရိသော ယေန ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဘိသိတ္တော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ရာဇာနံ ခတ္တိယံ မုဒ္ဓါဘိသိတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘ယဂ္ဃေ, ဒေဝ, ဇာနေယျာသိ, ဒိဗ္ဗံ စက္ကရတနံ အန္တရဟိတ’န္တိ? အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဘိသိတ္တော ဒိဗ္ဗေ စက္ကရတနေ အန္တရဟိတေ အနတ္တမနော အဟောသိ။ အနတ္တမနတဉ္စ ပဋိသံဝေဒေသိ; နော စ ခေါ ရာဇိသိံ ဥပသင်္ကမိတွာ အရိယံ စက္ကဝတ္တိဝတ္တံ ပုစ္ဆိ။ သော သမတေနေဝ သုဒံ ဇနပဒံ ပသာသတိ။ တဿ သမတေန ဇနပဒံ ပသာသတော ပုဗ္ဗေနာပရံ ဇနပဒါ န ပဗ္ဗန္တိ, ယထာ တံ ပုဗ္ဗကာနံ ရာဇူနံ အရိယေ စက္ကဝတ္တိဝတ္တေ ဝတ္တမာနာနံ။
‘‘အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အမစ္စာ ပါရိသဇ္ဇာ ဂဏကမဟာမတ္တာ အနီကဋ္ဌာ ဒေါဝါရိကာ မန္တဿာဇီဝိနော သန္နိပတိတွာ ရာဇာနံ ခတ္တိယံ မုဒ္ဓါဘိသိတ္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘န ခေါ တေ, ဒေဝ, သမတေန (သုဒံ) ဇနပဒံ ပသာသတော ပုဗ္ဗေနာပရံ ဇနပဒါ ပဗ္ဗန္တိ, ယထာ တံ ပုဗ္ဗကာနံ ရာဇူနံ အရိယေ စက္ကဝတ္တိဝတ္တေ ဝတ္တမာနာနံ။ သံဝိဇ္ဇန္တိ ခေါ တေ, ဒေဝ, ဝိဇိတေ အမစ္စာ ပါရိသဇ္ဇာ ဂဏကမဟာမတ္တာ အနီကဋ္ဌာ ဒေါဝါရိကာ မန္တဿာဇီဝိနော မယဉ္စေဝ အညေ စ [အညေ စ ပဏ္ဍိတေ သမဏဗြာဟ္မဏေ ပုစ္ဆေယျာသိ (က.)] ယေ မယံ အရိယံ စက္ကဝတ္တိဝတ္တံ ဓါရေမ။ ဣင်္ဃ တွံ, ဒေဝ, အမှေ အရိယံ စက္ကဝတ္တိဝတ္တံ ပုစ္ဆ။ တဿ တေ မယံ အရိယံ စက္ကဝတ္တိဝတ္တံ ပုဋ္ဌာ ဗျာကရိဿာမာ’တိ။
အာယုဝဏ္ဏာဒိပရိယာနိကထာ
၉၁. ‘‘အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဘိသိတ္တော အမစ္စေ ပါရိသဇ္ဇေ ဂဏကမဟာမတ္တေ အနီကဋ္ဌေ ဒေါဝါရိကေ မန္တဿာဇီဝိနော သန္နိပါတေတွာ အရိယံ စက္ကဝတ္တိဝတ္တံ ပုစ္ဆိ။ တဿ တေ အရိယံ စက္ကဝတ္တိဝတ္တံ ပုဋ္ဌာ ဗျာကရိံသု။ တေသံ သုတွာ ဓမ္မိကဉှိ ခေါ ရက္ခာဝရဏဂုတ္တိံ သံဝိဒဟိ, နော စ ခေါ အဓနာနံ ဓနမနုပ္ပဒါသိ။ အဓနာနံ ဓနေ အနနုပ္ပဒိယမာနေ ဒါလိဒ္ဒိယံ ဝေပုလ္လမဂမာသိ။ ဒါလိဒ္ဒိယေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ အညတရော ပုရိသော ပရေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယိ။ တမေနံ အဂ္ဂဟေသုံ။ ဂဟေတွာ ရညော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဘိသိတ္တဿ ဒဿေသုံ – ‘အယံ, ဒေဝ, ပုရိသော ပရေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယီ’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဘိသိတ္တော တံ ပုရိသံ ဧတဒဝေါစ – ‘သစ္စံ ကိရ တွံ, အမ္ဘော ပုရိသ, ပရေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယီ’တိ [အာဒိယသီတိ (သျာ.)]? ‘သစ္စံ, ဒေဝါ’တိ။ ‘ကိံ ကာရဏာ’တိ? ‘န ဟိ, ဒေဝ, ဇီဝါမီ’တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဘိသိတ္တော တဿ ပုရိသဿ ဓနမနုပ္ပဒါသိ – ‘ဣမိနာ တွံ, အမ္ဘော ပုရိသ, ဓနေန အတ္တနာ စ ဇီဝါဟိ, မာတာပိတရော စ ပေါသေဟိ, ပုတ္တဒါရဉ္စ ပေါသေဟိ, ကမ္မန္တေ စ ပယောဇေဟိ, သမဏဗြာဟ္မဏေသု [သမဏေသု ဗြာဟ္မဏေသု (ဗဟူသု)] ဥဒ္ဓဂ္ဂိကံ ဒက္ခိဏံ ပတိဋ္ဌာပေဟိ သောဝဂ္ဂိကံ သုခဝိပါကံ သဂ္ဂသံဝတ္တနိက’န္တိ။ ‘ဧဝံ, ဒေဝါ’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သော ပုရိသော ရညော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဘိသိတ္တဿ ပစ္စဿောသိ။
‘‘အညတရောပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပုရိသော ပရေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယိ။ တမေနံ အဂ္ဂဟေသုံ။ ဂဟေတွာ ရညော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဘိသိတ္တဿ ဒဿေသုံ – ‘အယံ, ဒေဝ, ပုရိသော ပရေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယီ’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဘိသိတ္တော တံ ပုရိသံ ဧတဒဝေါစ – ‘သစ္စံ ကိရ တွံ, အမ္ဘော ပုရိသ, ပရေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယီ’တိ? ‘သစ္စံ, ဒေဝါ’တိ။ ‘ကိံ ကာရဏာ’တိ? ‘န ဟိ, ဒေဝ, ဇီဝါမီ’တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဘိသိတ္တော တဿ ပုရိသဿ ဓနမနုပ္ပဒါသိ – ‘ဣမိနာ တွံ, အမ္ဘော ပုရိသ, ဓနေန အတ္တနာ စ ဇီဝါဟိ, မာတာပိတရော စ ပေါသေဟိ, ပုတ္တဒါရဉ္စ ပေါသေဟိ, ကမ္မန္တေ စ ပယောဇေဟိ, သမဏဗြာဟ္မဏေသု ဥဒ္ဓဂ္ဂိကံ ဒက္ခိဏံ ပတိဋ္ဌာပေဟိ သောဝဂ္ဂိကံ သုခဝိပါကံ သဂ္ဂသံဝတ္တနိက’န္တိ။ ‘ဧဝံ, ဒေဝါ’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သော ပုရိသော ရညော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဘိသိတ္တဿ ပစ္စဿောသိ ။
၉၂. ‘‘အဿောသုံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, မနုဿာ – ‘ယေ ကိရ, ဘော, ပရေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယန္တိ, တေသံ ရာဇာ ဓနမနုပ္ပဒေတီ’တိ။ သုတွာန တေသံ ဧတဒဟောသိ – ‘ယံနူန မယမ္ပိ ပရေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယေယျာမာ’တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အညတရော ပုရိသော ပရေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယိ။ တမေနံ အဂ္ဂဟေသုံ။ ဂဟေတွာ ရညော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဘိသိတ္တဿ ဒဿေသုံ – ‘အယံ, ဒေဝ, ပုရိသော ပရေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယီ’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဘိသိတ္တော တံ ပုရိသံ ဧတဒဝေါစ – ‘သစ္စံ ကိရ တွံ, အမ္ဘော ပုရိသ, ပရေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယီ’တိ? ‘သစ္စံ, ဒေဝါ’တိ။ ‘ကိံ ကာရဏာ’တိ? ‘န ဟိ, ဒေဝ, ဇီဝါမီ’တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရညော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဘိသိတ္တဿ ဧတဒဟောသိ – ‘သစေ ခေါ အဟံ ယော ယော ပရေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယိဿတိ, တဿ တဿ ဓနမနုပ္ပဒဿာမိ, ဧဝမိဒံ အဒိန္နာဒါနံ ပဝဍ္ဎိဿတိ။ ယံနူနာဟံ ဣမံ ပုရိသံ သုနိသေဓံ နိသေဓေယျံ, မူလဃစ္စံ [မူလဃစ္ဆံ (သျာ.), မူလဆေဇ္ဇ (က.)] ကရေယျံ, သီသမဿ ဆိန္ဒေယျ’န္တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဘိသိတ္တော ပုရိသေ အာဏာပေသိ – ‘တေန ဟိ, ဘဏေ, ဣမံ ပုရိသံ ဒဠ္ဟာယ ရဇ္ဇုယာ ပစ္ဆာဗာဟံ [ပစ္ဆာဗာဟုံ (သျာ.)] ဂါဠှဗန္ဓနံ ဗန္ဓိတွာ ခုရမုဏ္ဍံ ကရိတွာ ခရဿရေန ပဏဝေန ရထိကာယ ရထိကံ သိင္ဃာဋကေန သိင္ဃာဋကံ ပရိနေတွာ ဒက္ခိဏေန ဒွါရေန နိက္ခမိတွာ ဒက္ခိဏတော နဂရဿ သုနိသေဓံ နိသေဓေထ, မူလဃစ္စံ ကရောထ, သီသမဿ ဆိန္ဒထာ’တိ။ ‘ဧဝံ, ဒေဝါ’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တေ ပုရိသာ ရညော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဘိသိတ္တဿ ပဋိဿုတွာ တံ ပုရိသံ ဒဠ္ဟာယ ရဇ္ဇုယာ ပစ္ဆာဗာဟံ ဂါဠှဗန္ဓနံ ဗန္ဓိတွာ ခုရမုဏ္ဍံ ကရိတွာ ခရဿရေန ပဏဝေန ရထိကာယ ရထိကံ သိင္ဃာဋကေန သိင္ဃာဋကံ ပရိနေတွာ ဒက္ခိဏေန ဒွါရေန နိက္ခမိတွာ ဒက္ခိဏတော နဂရဿ သုနိသေဓံ နိသေဓေသုံ, မူလဃစ္စံ အကံသု, သီသမဿ ဆိန္ဒိံသု။
၉၃. ‘‘အဿောသုံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, မနုဿာ – ‘ယေ ကိရ, ဘော, ပရေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယန္တိ, တေ ရာဇာ သုနိသေဓံ နိသေဓေတိ, မူလဃစ္စံ ကရောတိ, သီသာနိ တေသံ ဆိန္ဒတီ’တိ။ သုတွာန တေသံ ဧတဒဟောသိ – ‘ယံနူန မယမ္ပိ တိဏှာနိ သတ္ထာနိ ကာရာပေဿာမ [ကာရာပေယျာမ (သျာ. ဣ.) ကာရာပေယျာမာတိ (က. သီ.)], တိဏှာနိ သတ္ထာနိ ကာရာပေတွာ ယေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယိဿာမ, တေ သုနိသေဓံ နိသေဓေဿာမ, မူလဃစ္စံ ကရိဿာမ, သီသာနိ တေသံ ဆိန္ဒိဿာမာ’တိ။ တေ တိဏှာနိ သတ္ထာနိ ကာရာပေသုံ, တိဏှာနိ သတ္ထာနိ ကာရာပေတွာ ဂါမဃာတမ္ပိ ဥပက္ကမိံသု ကာတုံ, နိဂမဃာတမ္ပိ ဥပက္ကမိံသု ကာတုံ, နဂရဃာတမ္ပိ ဥပက္ကမိံသု ကာတုံ, ပန္ထဒုဟနမ္ပိ [ပန္ထဒူဟနံပိ (သီ. သျာ. ဣ.)] ဥပက္ကမိံသု ကာတုံ။ ယေသံ တေ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယန္တိ, တေ သုနိသေဓံ နိသေဓေန္တိ, မူလဃစ္စံ ကရောန္တိ, သီသာနိ တေသံ ဆိန္ဒန္တိ။
၉၄. ‘‘ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အဓနာနံ ဓနေ အနနုပ္ပဒိယမာနေ ဒါလိဒ္ဒိယံ ဝေပုလ္လမဂမာသိ, ဒါလိဒ္ဒိယေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ အဒိန္နာဒါနံ ဝေပုလ္လမဂမာသိ, အဒိန္နာဒါနေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ သတ္ထံ ဝေပုလ္လမဂမာသိ, သတ္ထေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ ပါဏာတိပါတော ဝေပုလ္လမဂမာသိ, ပါဏာတိပါတေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ တေသံ သတ္တာနံ အာယုပိ ပရိဟာယိ, ဝဏ္ဏောပိ ပရိဟာယိ။ တေသံ အာယုနာပိ ပရိဟာယမာနာနံ ဝဏ္ဏေနပိ ပရိဟာယမာနာနံ အသီတိဝဿသဟဿာယုကာနံ မနုဿာနံ စတ္တာရီသဝဿသဟဿာယုကာ ပုတ္တာ အဟေသုံ။
‘‘စတ္တာရီသဝဿသဟဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု အညတရော ပုရိသော ပရေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယိ။ တမေနံ အဂ္ဂဟေသုံ။ ဂဟေတွာ ရညော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဘိသိတ္တဿ ဒဿေသုံ – ‘အယံ, ဒေဝ, ပုရိသော ပရေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယီ’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဘိသိတ္တော တံ ပုရိသံ ဧတဒဝေါစ – ‘သစ္စံ ကိရ တွံ, အမ္ဘော ပုရိသ, ပရေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယီ’တိ? ‘န ဟိ, ဒေဝါ’တိ သမ္ပဇာနမုသာ အဘာသိ။
၉၅. ‘‘ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အဓနာနံ ဓနေ အနနုပ္ပဒိယမာနေ ဒါလိဒ္ဒိယံ ဝေပုလ္လမဂမာသိ။ ဒါလိဒ္ဒိယေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ အဒိန္နာဒါနံ ဝေပုလ္လမဂမာသိ, အဒိန္နာဒါနေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ သတ္ထံ ဝေပုလ္လမဂမာသိ။ သတ္ထေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ ပါဏာတိပါတော ဝေပုလ္လမဂမာသိ, ပါဏာတိပါတေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ မုသာဝါဒေါ ဝေပုလ္လမဂမာသိ , မုသာဝါဒေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ တေသံ သတ္တာနံ အာယုပိ ပရိဟာယိ, ဝဏ္ဏောပိ ပရိဟာယိ။ တေသံ အာယုနာပိ ပရိဟာယမာနာနံ ဝဏ္ဏေနပိ ပရိဟာယမာနာနံ စတ္တာရီသဝဿသဟဿာယုကာနံ မနုဿာနံ ဝီသတိဝဿသဟဿာယုကာ ပုတ္တာ အဟေသုံ။
‘‘ဝီသတိဝဿသဟဿာယုကေသု , ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု အညတရော ပုရိသော ပရေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယိ။ တမေနံ အညတရော ပုရိသော ရညော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဘိသိတ္တဿ အာရောစေသိ – ‘ဣတ္ထန္နာမော, ဒေဝ, ပုရိသော ပရေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယီ’တိ ပေသုညမကာသိ။
၉၆. ‘‘ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အဓနာနံ ဓနေ အနနုပ္ပဒိယမာနေ ဒါလိဒ္ဒိယံ ဝေပုလ္လမဂမာသိ။ ဒါလိဒ္ဒိယေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ အဒိန္နာဒါနံ ဝေပုလ္လမဂမာသိ, အဒိန္နာဒါနေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ သတ္ထံ ဝေပုလ္လမဂမာသိ, သတ္ထေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ ပါဏာတိပါတော ဝေပုလ္လမဂမာသိ, ပါဏာတိပါတေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ မုသာဝါဒေါ ဝေပုလ္လမဂမာသိ, မုသာဝါဒေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ ပိသုဏာ ဝါစာ ဝေပုလ္လမဂမာသိ, ပိသုဏာယ ဝါစာယ ဝေပုလ္လံ ဂတာယ တေသံ သတ္တာနံ အာယုပိ ပရိဟာယိ, ဝဏ္ဏောပိ ပရိဟာယိ။ တေသံ အာယုနာပိ ပရိဟာယမာနာနံ ဝဏ္ဏေနပိ ပရိဟာယမာနာနံ ဝီသတိဝဿသဟဿာယုကာနံ မနုဿာနံ ဒသဝဿသဟဿာယုကာ ပုတ္တာ အဟေသုံ။
‘‘ဒသဝဿသဟဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု ဧကိဒံ သတ္တာ ဝဏ္ဏဝန္တော ဟောန္တိ, ဧကိဒံ သတ္တာ ဒုဗ္ဗဏ္ဏာ။ တတ္ထ ယေ တေ သတ္တာ ဒုဗ္ဗဏ္ဏာ, တေ ဝဏ္ဏဝန္တေ သတ္တေ အဘိဇ္ဈာယန္တာ ပရေသံ ဒါရေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇိံသု။
၉၇. ‘‘ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အဓနာနံ ဓနေ အနနုပ္ပဒိယမာနေ ဒါလိဒ္ဒိယံ ဝေပုလ္လမဂမာသိ။ ဒါလိဒ္ဒိယေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ။ပေ.။ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရော ဝေပုလ္လမဂမာသိ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ တေသံ သတ္တာနံ အာယုပိ ပရိဟာယိ, ဝဏ္ဏောပိ ပရိဟာယိ။ တေသံ အာယုနာပိ ပရိဟာယမာနာနံ ဝဏ္ဏေနပိ ပရိဟာယမာနာနံ ဒသဝဿသဟဿာယုကာနံ မနုဿာနံ ပဉ္စဝဿသဟဿာယုကာ ပုတ္တာ အဟေသုံ။
၉၈. ‘‘ပဉ္စဝဿသဟဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ , မနုဿေသု ဒွေ ဓမ္မာ ဝေပုလ္လမဂမံသု – ဖရုသာဝါစာ သမ္ဖပ္ပလာပေါ စ။ ဒွီသု ဓမ္မေသု ဝေပုလ္လံ ဂတေသု တေသံ သတ္တာနံ အာယုပိ ပရိဟာယိ, ဝဏ္ဏောပိ ပရိဟာယိ။ တေသံ အာယုနာပိ ပရိဟာယမာနာနံ ဝဏ္ဏေနပိ ပရိဟာယမာနာနံ ပဉ္စဝဿသဟဿာယုကာနံ မနုဿာနံ အပ္ပေကစ္စေ အဍ္ဎတေယျဝဿသဟဿာယုကာ, အပ္ပေကစ္စေ ဒွေဝဿသဟဿာယုကာ ပုတ္တာ အဟေသုံ။
၉၉. ‘‘အဍ္ဎတေယျဝဿသဟဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု အဘိဇ္ဈာဗျာပါဒါ ဝေပုလ္လမဂမံသု။ အဘိဇ္ဈာဗျာပါဒေသု ဝေပုလ္လံ ဂတေသု တေသံ သတ္တာနံ အာယုပိ ပရိဟာယိ, ဝဏ္ဏောပိ ပရိဟာယိ။ တေသံ အာယုနာပိ ပရိဟာယမာနာနံ ဝဏ္ဏေနပိ ပရိဟာယမာနာနံ အဍ္ဎတေယျဝဿသဟဿာယုကာနံ မနုဿာနံ ဝဿသဟဿာယုကာ ပုတ္တာ အဟေသုံ။
၁၀၀. ‘‘ဝဿသဟဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဝေပုလ္လမဂမာသိ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ ဝေပုလ္လံ ဂတာယ တေသံ သတ္တာနံ အာယုပိ ပရိဟာယိ, ဝဏ္ဏောပိ ပရိဟာယိ။ တေသံ အာယုနာပိ ပရိဟာယမာနာနံ ဝဏ္ဏေနပိ ပရိဟာယမာနာနံ ဝဿသဟဿာယုကာနံ မနုဿာနံ ပဉ္စဝဿသတာယုကာ ပုတ္တာ အဟေသုံ။
၁၀၁. ‘‘ပဉ္စဝဿသတာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု တယော ဓမ္မာ ဝေပုလ္လမဂမံသု။ အဓမ္မရာဂေါ ဝိသမလောဘော မိစ္ဆာဓမ္မော။ တီသု ဓမ္မေသု ဝေပုလ္လံ ဂတေသု တေသံ သတ္တာနံ အာယုပိ ပရိဟာယိ, ဝဏ္ဏောပိ ပရိဟာယိ။ တေသံ အာယုနာပိ ပရိဟာယမာနာနံ ဝဏ္ဏေနပိ ပရိဟာယမာနာနံ ပဉ္စဝဿသတာယုကာနံ မနုဿာနံ အပ္ပေကစ္စေ အဍ္ဎတေယျဝဿသတာယုကာ, အပ္ပေကစ္စေ ဒွေဝဿသတာယုကာ ပုတ္တာ အဟေသုံ။
‘‘အဍ္ဎတေယျဝဿသတာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ , မနုဿေသု ဣမေ ဓမ္မာ ဝေပုလ္လမဂမံသု။ အမတ္တေယျတာ အပေတ္တေယျတာ အသာမညတာ အဗြဟ္မညတာ န ကုလေ ဇေဋ္ဌာပစာယိတာ။
၁၀၂. ‘‘ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အဓနာနံ ဓနေ အနနုပ္ပဒိယမာနေ ဒါလိဒ္ဒိယံ ဝေပုလ္လမဂမာသိ။ ဒါလိဒ္ဒိယေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ အဒိန္နာဒါနံ ဝေပုလ္လမဂမာသိ။ အဒိန္နာဒါနေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ သတ္ထံ ဝေပုလ္လမဂမာသိ။ သတ္ထေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ ပါဏာတိပါတော ဝေပုလ္လမဂမာသိ။ ပါဏာတိပါတေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ မုသာဝါဒေါ ဝေပုလ္လမဂမာသိ။ မုသာဝါဒေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ ပိသုဏာ ဝါစာ ဝေပုလ္လမဂမာသိ။ ပိသုဏာယ ဝါစာယ ဝေပုလ္လံ ဂတာယ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရော ဝေပုလ္လမဂမာသိ။ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ ဒွေ ဓမ္မာ ဝေပုလ္လမဂမံသု, ဖရုသာ ဝါစာ သမ္ဖပ္ပလာပေါ စ။ ဒွီသု ဓမ္မေသု ဝေပုလ္လံ ဂတေသု အဘိဇ္ဈာဗျာပါဒါ ဝေပုလ္လမဂမံသု။ အဘိဇ္ဈာဗျာပါဒေသု ဝေပုလ္လံ ဂတေသု မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဝေပုလ္လမဂမာသိ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ ဝေပုလ္လံ ဂတာယ တယော ဓမ္မာ ဝေပုလ္လမဂမံသု, အဓမ္မရာဂေါ ဝိသမလောဘော မိစ္ဆာဓမ္မော။ တီသု ဓမ္မေသု ဝေပုလ္လံ ဂတေသု ဣမေ ဓမ္မာ ဝေပုလ္လမဂမံသု, အမတ္တေယျတာ အပေတ္တေယျတာ အသာမညတာ အဗြဟ္မညတာ န ကုလေ ဇေဋ္ဌာပစာယိတာ။ ဣမေသု ဓမ္မေသု ဝေပုလ္လံ ဂတေသု တေသံ သတ္တာနံ အာယုပိ ပရိဟာယိ, ဝဏ္ဏောပိ ပရိဟာယိ။ တေသံ အာယုနာပိ ပရိဟာယမာနာနံ ဝဏ္ဏေနပိ ပရိဟာယမာနာနံ အဍ္ဎတေယျဝဿသတာယုကာနံ မနုဿာနံ ဝဿသတာယုကာ ပုတ္တာ အဟေသုံ။
ဒသဝဿာယုကသမယော
၁၀၃. ‘‘ဘဝိဿတိ , ဘိက္ခဝေ, သော သမယော, ယံ ဣမေသံ မနုဿာနံ ဒသဝဿာယုကာ ပုတ္တာ ဘဝိဿန္တိ။ ဒသဝဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု ပဉ္စဝဿိကာ [ပဉ္စမာသိကာ (က. သီ.)] ကုမာရိကာ အလံပတေယျာ ဘဝိဿန္တိ။ ဒသဝဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု ဣမာနိ ရသာနိ အန္တရဓါယိဿန္တိ, သေယျထိဒံ, သပ္ပိ နဝနီတံ တေလံ မဓု ဖာဏိတံ လောဏံ။ ဒသဝဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု ကုဒ္ရူသကော အဂ္ဂံ ဘောဇနာနံ [အဂ္ဂဘောဇနံ (သျာ.)] ဘဝိဿတိ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ သာလိမံသောဒနော အဂ္ဂံ ဘောဇနာနံ; ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒသဝဿာယုကေသု မနုဿေသု ကုဒ္ရူသကော အဂ္ဂံ ဘောဇနာနံ ဘဝိဿတိ။
‘‘ဒသဝဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု ဒသ ကုသလကမ္မပထာ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ အန္တရဓါယိဿန္တိ, ဒသ အကုသလကမ္မပထာ အတိဗျာဒိပ္ပိဿန္တိ [အတိဝိယ ဒိပ္ပိဿန္တိ (သျာ. ဣ.), အတိဝ္ယာဒိပ္ပိဿန္တိ (သီ.)]။ ဒသဝဿာယုကေသု , ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု ကုသလန္တိပိ န ဘဝိဿတိ, ကုတော ပန ကုသလဿ ကာရကော။ ဒသဝဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု ယေ တေ ဘဝိဿန္တိ အမတ္တေယျာ အပေတ္တေယျာ အသာမညာ အဗြဟ္မညာ န ကုလေ ဇေဋ္ဌာပစာယိနော, တေ ပုဇ္ဇာ စ ဘဝိဿန္တိ ပါသံသာ စ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ မတ္တေယျာ ပေတ္တေယျာ သာမညာ ဗြဟ္မညာ ကုလေ ဇေဋ္ဌာပစာယိနော ပုဇ္ဇာ စ ပါသံသာ စ; ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒသဝဿာယုကေသု မနုဿေသု ယေ တေ ဘဝိဿန္တိ အမတ္တေယျာ အပေတ္တေယျာ အသာမညာ အဗြဟ္မညာ န ကုလေ ဇေဋ္ဌာပစာယိနော, တေ ပုဇ္ဇာ စ ဘဝိဿန္တိ ပါသံသာ စ။
‘‘ဒသဝဿာယုကေသု , ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု န ဘဝိဿတိ မာတာတိ ဝါ မာတုစ္ဆာတိ ဝါ မာတုလာနီတိ ဝါ အာစရိယဘရိယာတိ ဝါ ဂရူနံ ဒါရာတိ ဝါ။ သမ္ဘေဒံ လောကော ဂမိဿတိ ယထာ အဇေဠကာ ကုက္ကုဋသူကရာ သောဏသိင်္ဂါလာ [သောဏသိဂါလာ (သီ. ဣ.)]။
‘‘ဒသဝဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု တေသံ သတ္တာနံ အညမညမှိ တိဗ္ဗော အာဃာတော ပစ္စုပဋ္ဌိတော ဘဝိဿတိ တိဗ္ဗော ဗျာပါဒေါ တိဗ္ဗော မနောပဒေါသော တိဗ္ဗံ ဝဓကစိတ္တံ။ မာတုပိ ပုတ္တမှိ ပုတ္တဿပိ မာတရိ; ပိတုပိ ပုတ္တမှိ ပုတ္တဿပိ ပိတရိ; ဘာတုပိ ဘဂိနိယာ ဘဂိနိယာပိ ဘာတရိ တိဗ္ဗော အာဃာတော ပစ္စုပဋ္ဌိတော ဘဝိဿတိ တိဗ္ဗော ဗျာပါဒေါ တိဗ္ဗော မနောပဒေါသော တိဗ္ဗံ ဝဓကစိတ္တံ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, မာဂဝိကဿ မိဂံ ဒိသွာ တိဗ္ဗော အာဃာတော ပစ္စုပဋ္ဌိတော ဟောတိ တိဗ္ဗော ဗျာပါဒေါ တိဗ္ဗော မနောပဒေါသော တိဗ္ဗံ ဝဓကစိတ္တံ; ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒသဝဿာယုကေသု မနုဿေသု တေသံ သတ္တာနံ အညမညမှိ တိဗ္ဗော အာဃာတော ပစ္စုပဋ္ဌိတော ဘဝိဿတိ တိဗ္ဗော ဗျာပါဒေါ တိဗ္ဗော မနောပဒေါသော တိဗ္ဗံ ဝဓကစိတ္တံ။ မာတုပိ ပုတ္တမှိ ပုတ္တဿပိ မာတရိ; ပိတုပိ ပုတ္တမှိ ပုတ္တဿပိ ပိတရိ; ဘာတုပိ ဘဂိနိယာ ဘဂိနိယာပိ ဘာတရိ တိဗ္ဗော အာဃာတော ပစ္စုပဋ္ဌိတော ဘဝိဿတိ တိဗ္ဗော ဗျာပါဒေါ တိဗ္ဗော မနောပဒေါသော တိဗ္ဗံ ဝဓကစိတ္တံ။
၁၀၄. ‘‘ဒသဝဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု သတ္တာဟံ သတ္ထန္တရကပ္ပော ဘဝိဿတိ။ တေ အညမညမှိ မိဂသညံ ပဋိလဘိဿန္တိ။ တေသံ တိဏှာနိ သတ္ထာနိ ဟတ္ထေသု ပါတုဘဝိဿန္တိ။ တေ တိဏှေန သတ္ထေန ‘ဧသ မိဂေါ ဧသ မိဂေါ’တိ အညမညံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေဿန္တိ။
‘‘အထ ခေါ တေသံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာနံ ဧကစ္စာနံ ဧဝံ ဘဝိဿတိ – ‘မာ စ မယံ ကဉ္စိ [ကိဉ္စိ (က.)], မာ စ အမှေ ကောစိ, ယံနူန မယံ တိဏဂဟနံ ဝါ ဝနဂဟနံ ဝါ ရုက္ခဂဟနံ ဝါ နဒီဝိဒုဂ္ဂံ ဝါ ပဗ္ဗတဝိသမံ ဝါ ပဝိသိတွာ ဝနမူလဖလာဟာရာ ယာပေယျာမာ’တိ။ တေ တိဏဂဟနံ ဝါ ဝနဂဟနံ ဝါ ရုက္ခဂဟနံ ဝါ နဒီဝိဒုဂ္ဂံ ဝါ ပဗ္ဗတဝိသမံ ဝါ [တေ တိဏဂဟနံ ဝနဂဟနံ ရုက္ခဂဟနံ နဒီဝိဒုဂ္ဂံ ပဗ္ဗတဝိသမံ (သီ. ဣ.)] ပဝိသိတွာ သတ္တာဟံ ဝနမူလဖလာဟာရာ ယာပေဿန္တိ။ တေ တဿ သတ္တာဟဿ အစ္စယေန တိဏဂဟနာ ဝနဂဟနာ ရုက္ခဂဟနာ နဒီဝိဒုဂ္ဂါ ပဗ္ဗတဝိသမာ နိက္ခမိတွာ အညမညံ အာလိင်္ဂိတွာ သဘာဂါယိဿန္တိ သမဿာသိဿန္တိ – ‘ဒိဋ္ဌာ, ဘော, သတ္တာ ဇီဝသိ, ဒိဋ္ဌာ, ဘော, သတ္တာ ဇီဝသီ’တိ။
အာယုဝဏ္ဏာဒိဝဍ္ဎနကထာ
၁၀၅. ‘‘အထ ခေါ တေသံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာနံ ဧဝံ ဘဝိဿတိ – ‘မယံ ခေါ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ သမာဒါနဟေတု ဧဝရူပံ အာယတံ ဉာတိက္ခယံ ပတ္တာ။ ယံနူန မယံ ကုသလံ ကရေယျာမ။ ကိံ ကုသလံ ကရေယျာမ? ယံနူန မယံ ပါဏာတိပါတာ ဝိရမေယျာမ, ဣဒံ ကုသလံ ဓမ္မံ သမာဒါယ ဝတ္တေယျာမာ’တိ။ တေ ပါဏာတိပါတာ ဝိရမိဿန္တိ, ဣဒံ ကုသလံ ဓမ္မံ သမာဒါယ ဝတ္တိဿန္တိ။ တေ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ သမာဒါနဟေတု အာယုနာပိ ဝဍ္ဎိဿန္တိ, ဝဏ္ဏေနပိ ဝဍ္ဎိဿန္တိ ။ တေသံ အာယုနာပိ ဝဍ္ဎမာနာနံ ဝဏ္ဏေနပိ ဝဍ္ဎမာနာနံ ဒသဝဿာယုကာနံ မနုဿာနံ ဝီသတိဝဿာယုကာ ပုတ္တာ ဘဝိဿန္တိ။
‘‘အထ ခေါ တေသံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာနံ ဧဝံ ဘဝိဿတိ – ‘မယံ ခေါ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ သမာဒါနဟေတု အာယုနာပိ ဝဍ္ဎာမ, ဝဏ္ဏေနပိ ဝဍ္ဎာမ။ ယံနူန မယံ ဘိယျောသောမတ္တာယ ကုသလံ ကရေယျာမ။ ကိံ ကုသလံ ကရေယျာမ? ယံနူန မယံ အဒိန္နာဒါနာ ဝိရမေယျာမ။ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ဝိရမေယျာမ။ မုသာဝါဒါ ဝိရမေယျာမ။ ပိသုဏာယ ဝါစာယ ဝိရမေယျာမ။ ဖရုသာယ ဝါစာယ ဝိရမေယျာမ။ သမ္ဖပ္ပလာပါ ဝိရမေယျာမ။ အဘိဇ္ဈံ ပဇဟေယျာမ။ ဗျာပါဒံ ပဇဟေယျာမ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိံ ပဇဟေယျာမ။ တယော ဓမ္မေ ပဇဟေယျာမ – အဓမ္မရာဂံ ဝိသမလောဘံ မိစ္ဆာဓမ္မံ။ ယံနူန မယံ မတ္တေယျာ အဿာမ ပေတ္တေယျာ သာမညာ ဗြဟ္မညာ ကုလေ ဇေဋ္ဌာပစာယိနော, ဣဒံ ကုသလံ ဓမ္မံ သမာဒါယ ဝတ္တေယျာမာ’တိ။ တေ မတ္တေယျာ ဘဝိဿန္တိ ပေတ္တေယျာ သာမညာ ဗြဟ္မညာ ကုလေ ဇေဋ္ဌာပစာယိနော, ဣဒံ ကုသလံ ဓမ္မံ သမာဒါယ ဝတ္တိဿန္တိ။
‘‘တေ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ သမာဒါနဟေတု အာယုနာပိ ဝဍ္ဎိဿန္တိ, ဝဏ္ဏေနပိ ဝဍ္ဎိဿန္တိ။ တေသံ အာယုနာပိ ဝဍ္ဎမာနာနံ ဝဏ္ဏေနပိ ဝဍ္ဎမာနာနံ ဝီသတိဝဿာယုကာနံ မနုဿာနံ စတ္တာရီသဝဿာယုကာ ပုတ္တာ ဘဝိဿန္တိ။ စတ္တာရီသဝဿာယုကာနံ မနုဿာနံ အသီတိဝဿာယုကာ ပုတ္တာ ဘဝိဿန္တိ။ အသီတိဝဿာယုကာနံ မနုဿာနံ သဋ္ဌိဝဿသတာယုကာ ပုတ္တာ ဘဝိဿန္တိ။ သဋ္ဌိဝဿသတာယုကာနံ မနုဿာနံ ဝီသတိတိဝဿသတာယုကာ ပုတ္တာ ဘဝိဿန္တိ။ ဝီသတိတိဝဿသတာယုကာနံ မနုဿာနံ စတ္တာရီသဆဗ္ဗဿသတာယုကာ ပုတ္တာ ဘဝိဿန္တိ။ စတ္တာရီသဆဗ္ဗဿသတာယုကာနံ မနုဿာနံ ဒွေဝဿသဟဿာယုကာ ပုတ္တာ ဘဝိဿန္တိ။ ဒွေဝဿသဟဿာယုကာနံ မနုဿာနံ စတ္တာရိဝဿသဟဿာယုကာ ပုတ္တာ ဘဝိဿန္တိ။ စတ္တာရိဝဿသဟဿာယုကာနံ မနုဿာနံ အဋ္ဌဝဿသဟဿာယုကာ ပုတ္တာ ဘဝိဿန္တိ။ အဋ္ဌဝဿသဟဿာယုကာနံ မနုဿာနံ ဝီသတိဝဿသဟဿာယုကာ ပုတ္တာ ဘဝိဿန္တိ။ ဝီသတိဝဿသဟဿာယုကာနံ မနုဿာနံ စတ္တာရီသဝဿသဟဿာယုကာ ပုတ္တာ ဘဝိဿန္တိ။ စတ္တာရီသဝဿသဟဿာယုကာနံ မနုဿာနံ အသီတိဝဿသဟဿာယုကာ ပုတ္တာ ဘဝိဿန္တိ။ အသီတိဝဿသဟဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု ပဉ္စဝဿသတိကာ ကုမာရိကာ အလံပတေယျာ ဘဝိဿန္တိ။
သင်္ခရာဇဥပ္ပတ္တိ
၁၀၆. ‘‘အသီတိဝဿသဟဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု တယော အာဗာဓါ ဘဝိဿန္တိ, ဣစ္ဆာ, အနသနံ, ဇရာ။ အသီတိဝဿသဟဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု အယံ ဇမ္ဗုဒီပေါ ဣဒ္ဓေါ စေဝ ဘဝိဿတိ ဖီတော စ, ကုက္ကုဋသမ္ပာတိကာ ဂါမနိဂမရာဇဓါနိယော [ဂါမနိဂမဇနပဒါ ရာဇဓါနိယော (က.)]။ အသီတိဝဿသဟဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု အယံ ဇမ္ဗုဒီပေါ အဝီစိ မညေ ဖုဋော ဘဝိဿတိ မနုဿေဟိ, သေယျထာပိ နဠဝနံ ဝါ သရဝနံ [သာရဝနံ (သျာ.)] ဝါ။ အသီတိဝဿသဟဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု အယံ ဗာရာဏသီ ကေတုမတီ နာမ ရာဇဓါနီ ဘဝိဿတိ ဣဒ္ဓါ စေဝ ဖီတာ စ ဗဟုဇနာ စ အာကိဏ္ဏမနုဿာ စ သုဘိက္ခာ စ။ အသီတိဝဿသဟဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု ဣမသ္မိံ ဇမ္ဗုဒီပေ စတုရာသီတိနဂရသဟဿာနိ ဘဝိဿန္တိ ကေတုမတီရာဇဓါနီပမုခါနိ။ အသီတိဝဿသဟဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု ကေတုမတိယာ ရာဇဓါနိယာ သင္ခော နာမ ရာဇာ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ စက္ကဝတ္တီ ဓမ္မိကော ဓမ္မရာဇာ စာတုရန္တော ဝိဇိတာဝီ ဇနပဒတ္ထာဝရိယပ္ပတ္တော သတ္တရတနသမန္နာဂတော။ တဿိမာနိ သတ္တ ရတနာနိ ဘဝိဿန္တိ, သေယျထိဒံ, စက္ကရတနံ ဟတ္ထိရတနံ အဿရတနံ မဏိရတနံ ဣတ္ထိရတနံ ဂဟပတိရတနံ ပရိဏာယကရတနမေဝ သတ္တမံ။ ပရောသဟဿံ ခေါ ပနဿ ပုတ္တာ ဘဝိဿန္တိ သူရာ ဝီရင်္ဂရူပါ ပရသေနပ္ပမဒ္ဒနာ။ သော ဣမံ ပထဝိံ သာဂရပရိယန္တံ အဒဏ္ဍေန အသတ္ထေန ဓမ္မေန အဘိဝိဇိယ အဇ္ဈာဝသိဿတိ။
မေတ္တေယျဗုဒ္ဓုပ္ပါဒေါ
၁၀၇. ‘‘အသီတိဝဿသဟဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု မေတ္တေယျော နာမ ဘဂဝါ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ သေယျထာပါဟမေတရဟိ လောကေ ဥပ္ပန္နော အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ သော ဣမံ လောကံ သဒေဝကံ သမာရကံ သဗြဟ္မကံ သဿမဏဗြာဟ္မဏိံ ပဇံ သဒေဝမနုဿံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေဿတိ, သေယျထာပါဟမေတရဟိ ဣမံ လောကံ သဒေဝကံ သမာရကံ သဗြဟ္မကံ သဿမဏဗြာဟ္မဏိံ ပဇံ သဒေဝမနုဿံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေမိ။ သော ဓမ္မံ ဒေသေဿတိ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေဿတိ; သေယျထာပါဟမေတရဟိ ဓမ္မံ ဒေသေမိ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေမိ။ သော အနေကသဟဿံ [အနေကသတသဟဿံ (က.)] ဘိက္ခုသံဃံ ပရိဟရိဿတိ, သေယျထာပါဟမေတရဟိ အနေကသတံ ဘိက္ခုသံဃံ ပရိဟရာမိ။
၁၀၈. ‘‘အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သင္ခော နာမ ရာဇာ ယော သော ယူပေါ ရညာ မဟာပနာဒေန ကာရာပိတော။ တံ ယူပံ ဥဿာပေတွာ အဇ္ဈာဝသိတွာ တံ ဒတွာ ဝိဿဇ္ဇိတွာ သမဏဗြာဟ္မဏကပဏဒ္ဓိကဝဏိဗ္ဗကယာစကာနံ ဒါနံ ဒတွာ မေတ္တေယျဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ သန္တိကေ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိဿတိ။ သော ဧဝံ ပဗ္ဗဇိတော သမာနော ဧကော ဝူပကဋ္ဌော အပ္ပမတ္တော အာတာဣ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော နစိရဿေဝ ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ, တဒနုတ္တရံ ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿတိ။
၁၀၉. ‘‘အတ္တဒီပါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဟရထ အတ္တသရဏာ အနညသရဏာ, ဓမ္မဒီပါ ဓမ္မသရဏာ အနညသရဏာ။ ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အတ္တဒီပေါ ဝိဟရတိ အတ္တသရဏော အနညသရဏော ဓမ္မဒီပေါ ဓမ္မသရဏော အနညသရဏော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ကာယေ ကာယာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာဣ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ။ ဝေဒနာသု ဝေဒနာနုပဿီ။ပေ.။ စိတ္တေ စိတ္တာနုပဿီ။ပေ.။ ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာဣ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အတ္တဒီပေါ ဝိဟရတိ အတ္တသရဏော အနညသရဏော ဓမ္မဒီပေါ ဓမ္မသရဏော အနညသရဏော။
ဘိက္ခုနောအာယုဝဏ္ဏာဒိဝဍ္ဎနကထာ
၁၁၀. ‘‘ဂေါစရေ, ဘိက္ခဝေ, စရထ သကေ ပေတ္တိကေ ဝိသယေ။ ဂေါစရေ, ဘိက္ခဝေ, စရန္တာ သကေ ပေတ္တိကေ ဝိသယေ အာယုနာပိ ဝဍ္ဎိဿထ, ဝဏ္ဏေနပိ ဝဍ္ဎိဿထ, သုခေနပိ ဝဍ္ဎိဿထ, ဘောဂေနပိ ဝဍ္ဎိဿထ, ဗလေနပိ ဝဍ္ဎိဿထ။
‘‘ကိဉ္စ , ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော အာယုသ္မိံ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဆန္ဒသမာဓိပဓါနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ, ဝီရိယသမာဓိပဓါနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ, စိတ္တသမာဓိပဓါနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ, ဝီမံသာသမာဓိပဓါနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ။ သော ဣမေသံ စတုန္နံ ဣဒ္ဓိပါဒါနံ ဘာဝိတတ္တာ ဗဟုလီကတတ္တာ အာကင်္ခမာနော ကပ္ပံ ဝါ တိဋ္ဌေယျ ကပ္ပါဝသေသံ ဝါ။ ဣဒံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော အာယုသ္မိံ။
‘‘ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဝဏ္ဏသ္မိံ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သီလဝါ ဟောတိ, ပါတိမောက္ခသံဝရသံဝုတော ဝိဟရတိ အာစာရဂေါစရသမ္ပန္နော, အဏုမတ္တေသု ဝဇ္ဇေသု ဘယဒဿာဝီ, သမာဒါယ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသု။ ဣဒံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဝဏ္ဏသ္မိံ။
‘‘ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော သုခသ္မိံ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ဣတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ။ပေ.။ ဒုတိယံ ဈာနံ။ပေ.။ တတိယံ ဈာနံ။ပေ.။ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣဒံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော, သုခသ္မိံ။
‘‘ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဘောဂသ္မိံ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ တထာ ဒုတိယံ။ တထာ တတိယံ။ တထာ စတုတ္ထံ။ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓေါ တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ ကရုဏာသဟဂတေန စေတသာ။ပေ.။ မုဒိတာသဟဂတေန စေတသာ။ပေ.။ ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ တထာ ဒုတိယံ။ တထာ တတိယံ။ တထာ စတုတ္ထံ။ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓေါ တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ ဣဒံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဘောဂသ္မိံ။
‘‘ကိဉ္စ , ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဗလသ္မိံ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣဒံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဗလသ္မိံ။
‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဗလမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ ဒုပ္ပသဟံ, ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, မာရဗလံ။ ကုသလာနံ , ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာနံ သမာဒါနဟေတု ဧဝမိဒံ ပုညံ ပဝဍ္ဎတီ’’တိ။ ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။
စက္ကဝတ္တိသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ တတိယံ။