သက္ကပဉ္ဟသုတ္တံ

၈. သက္ကပဉ္ဟသုတ္တံ

၃၄၄. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ မဂဓေသု ဝိဟရတိ, ပါစီနတော ရာဇဂဟဿ အမ္ဗသဏ္ဍာ နာမ ဗြာဟ္မဏဂါမော, တဿုတ္တရတော ဝေဒိယကေ ပဗ္ဗတေ ဣန္ဒသာလဂုဟာယံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ဥဿုက္ကံ ဥဒပါဒိ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ။ အထ ခေါ သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကဟံ နု ခေါ ဘဂဝါ ဧတရဟိ ဝိဟရတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ’’တိ? အဒ္ဒသာ ခေါ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဘဂဝန္တံ မဂဓေသု ဝိဟရန္တံ ပါစီနတော ရာဇဂဟဿ အမ္ဗသဏ္ဍာ နာမ ဗြာဟ္မဏဂါမော, တဿုတ္တရတော ဝေဒိယကေ ပဗ္ဗတေ ဣန္ဒသာလဂုဟာယံ။ ဒိသွာန ဒေဝေ တာဝတိံသေ အာမန္တေသိ – ‘‘အယံ, မာရိသာ, ဘဂဝါ မဂဓေသု ဝိဟရတိ, ပါစီနတော ရာဇဂဟဿ အမ္ဗသဏ္ဍာ နာမ ဗြာဟ္မဏဂါမော, တဿုတ္တရတော ဝေဒိယကေ ပဗ္ဗတေ ဣန္ဒသာလဂုဟာယံ။ ယဒိ ပန, မာရိသာ, မယံ တံ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမေယျာမ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ’’န္တိ? ‘‘ဧဝံ ဘဒ္ဒန္တဝါ’’တိ ခေါ ဒေဝါ တာဝတိံသာ သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ပစ္စဿောသုံ။

၃၄၅. အထ ခေါ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ပဉ္စသိခံ ဂန္ဓဗ္ဗဒေဝပုတ္တံ [ဂန္ဓဗ္ဗပုတ္တံ (သျာ.)] အာမန္တေသိ – ‘‘အယံ, တာတ ပဉ္စသိခ, ဘဂဝါ မဂဓေသု ဝိဟရတိ ပါစီနတော ရာဇဂဟဿ အမ္ဗသဏ္ဍာ နာမ ဗြာဟ္မဏဂါမော, တဿုတ္တရတော ဝေဒိယကေ ပဗ္ဗတေ ဣန္ဒသာလဂုဟာယံ။ ယဒိ ပန , တာတ ပဉ္စသိခ, မယံ တံ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမေယျာမ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ’’န္တိ? ‘‘ဧဝံ ဘဒ္ဒန္တဝါ’’တိ ခေါ ပဉ္စသိခေါ ဂန္ဓဗ္ဗဒေဝပုတ္တော သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ပဋိဿုတွာ ဗေလုဝပဏ္ဍုဝီဏံ အာဒါယ သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ အနုစရိယံ ဥပါဂမိ။

၃၄၆. အထ ခေါ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဒေဝေဟိ တာဝတိံသေဟိ ပရိဝုတော ပဉ္စသိခေန ဂန္ဓဗ္ဗဒေဝပုတ္တေန ပုရက္ခတော သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ; ဧဝမေဝ ဒေဝေသု တာဝတိံသေသု အန္တရဟိတော မဂဓေသု ပါစီနတော ရာဇဂဟဿ အမ္ဗသဏ္ဍာ နာမ ဗြာဟ္မဏဂါမော, တဿုတ္တရတော ဝေဒိယကေ ပဗ္ဗတေ ပစ္စုဋ္ဌာသိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဝေဒိယကော ပဗ္ဗတော အတိရိဝ ဩဘာသဇာတော ဟောတိ အမ္ဗသဏ္ဍာ စ ဗြာဟ္မဏဂါမော ယထာ တံ ဒေဝါနံ ဒေဝါနုဘာဝေန။ အပိဿုဒံ ပရိတော ဂါမေသု မနုဿာ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အာဒိတ္တဿု နာမဇ္ဇ ဝေဒိယကော ပဗ္ဗတော ဈာယတိသု [ဈာယတဿု (သျာ.), ပဇ္ဈာယိတဿု (သီ. ဣ.)] နာမဇ္ဇ ဝေဒိယကော ပဗ္ဗတော ဇလတိသု [ဇလတဿု (သျာ.), ဇလိတဿု (သီ. ဣ.)] နာမဇ္ဇ ဝေဒိယကော ပဗ္ဗတော ကိံသု နာမဇ္ဇ ဝေဒိယကော ပဗ္ဗတော အတိရိဝ ဩဘာသဇာတော အမ္ဗသဏ္ဍာ စ ဗြာဟ္မဏဂါမော’’တိ သံဝိဂ္ဂါ လောမဟဋ္ဌဇာတာ အဟေသုံ။

၃၄၇. အထ ခေါ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ပဉ္စသိခံ ဂန္ဓဗ္ဗဒေဝပုတ္တံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဒုရုပသင်္ကမာ ခေါ, တာတ ပဉ္စသိခ, တထာဂတာ မာဒိသေန, ဈာယီ ဈာနရတာ, တဒန္တရံ [တဒနန္တရံ (သီ. သျာ. ဣ. က.)] ပဋိသလ္လီနာ။ ယဒိ ပန တွံ, တာတ ပဉ္စသိခ, ဘဂဝန္တံ ပဌမံ ပသာဒေယျာသိ, တယာ, တာတ, ပဌမံ ပသာဒိတံ ပစ္ဆာ မယံ တံ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမေယျာမ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ’’န္တိ။ ‘‘ဧဝံ ဘဒ္ဒန္တဝါ’’တိ ခေါ ပဉ္စသိခေါ ဂန္ဓဗ္ဗဒေဝပုတ္တော သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ပဋိဿုတွာ ဗေလုဝပဏ္ဍုဝီဏံ အာဒါယ ယေန ဣန္ဒသာလဂုဟာ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘ဧတ္တာဝတာ မေ ဘဂဝါ နေဝ အတိဒူရေ ဘဝိဿတိ နာစ္စာသန္နေ, သဒ္ဒဉ္စ မေ သောဿတီ’’တိ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။

ပဉ္စသိခဂီတဂါထာ

၃၄၈. ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ ပဉ္စသိခေါ ဂန္ဓဗ္ဗဒေဝပုတ္တော ဗေလုဝပဏ္ဍုဝီဏံ [ဝေဠုဝပဏ္ဍုဝီဏံ အာဒါယ (သျာ.)] အဿာဝေသိ, ဣမာ စ ဂါထာ အဘာသိ ဗုဒ္ဓူပသဉှိတာ ဓမ္မူပသဉှိတာ သင္ဃူပသဉှိတာ အရဟန္တူပသဉှိတာ ကာမူပသဉှိတာ –

‘‘ဝန္ဒေ တေ ပိတရံ ဘဒ္ဒေ၊ တိမ္ဗရုံ သူရိယဝစ္ဆသေ။

ယေန ဇာတာသိ ကလျာဏီ၊ အာနန္ဒဇနနီ မမ။

‘‘ဝါတောဝ သေဒတံ ကန္တော၊ ပါနီယံဝ ပိပါသတော။

အင္ဂီရသိ ပိယာမေသိ၊ ဓမ္မော အရဟတာမိဝ။

‘‘အာတုရဿေဝ ဘေသဇ္ဇံ၊ ဘောဇနံဝ ဇိဃစ္ဆတော။

ပရိနိဗ္ဗာပယ မံ ဘဒ္ဒေ၊ ဇလန္တမိဝ ဝါရိနာ။

‘‘သီတောဒကံ ပေါက္ခရဏိံ၊ ယုတ္တံ ကိဉ္ဇက္ခရေဏုနာ။

နာဂေါ ဃမ္မာဘိတတ္တောဝ၊ ဩဂါဟေ တေ ထနူဒရံ။

‘‘အစ္စင္ကုသောဝ နာဂေါဝ၊ ဇိတံ မေ တုတ္တတောမရံ။

ကာရဏံ နပ္ပဇာနာမိ၊ သမ္မတ္တော လက္ခဏူရုယာ။

‘‘တယိ ဂေဓိတစိတ္တောသ္မိ၊ စိတ္တံ ဝိပရိဏာမိတံ။

ပဋိဂန္တုံ န သက္ကောမိ၊ ဝင်္ကဃသ္တောဝ အမ္ဗုဇော။

‘‘ဝါမူရု သဇ မံ ဘဒ္ဒေ၊ သဇ မံ မန္ဒလောစနေ။

ပလိဿဇ မံ ကလျာဏိ၊ ဧတံ မေ အဘိပတ္ထိတံ။

‘‘အပ္ပကော ဝတ မေ သန္တော၊ ကာမော ဝေလ္လိတကေသိယာ။

အနေကဘာဝေါ သမုပ္ပါဒိ၊ အရဟန္တေဝ ဒက္ခိဏာ။

‘‘ယံ မေ အတ္ထိ ကတံ ပုညံ၊ အရဟန္တေသု တာဒိသု။

တံ မေ သဗ္ဗင်္ဂကလျာဏိ၊ တယာ သဒ္ဓိံ ဝိပစ္စတံ။

‘‘ယံ မေ အတ္ထိ ကတံ ပုညံ၊ အသ္မိံ ပထဝိမဏ္ဍလေ။

တံ မေ သဗ္ဗင်္ဂကလျာဏိ၊ တယာ သဒ္ဓိံ ဝိပစ္စတံ။

‘‘သကျပုတ္တောဝ ဈာနေန၊ ဧကောဒိ နိပကော သတော။

အမတံ မုနိ ဇိဂီသာနော [ဇိဂိံသာနော (သီ. သျာ. ဣ.)]၊ တမဟံ သူရိယဝစ္ဆသေ။

‘‘ယထာပိ မုနိ နန္ဒေယျ၊ ပတွာ သမ္ဗောဓိမုတ္တမံ။

ဧဝံ နန္ဒေယျံ ကလျာဏိ၊ မိဿီဘာဝံ ဂတော တယာ။

‘‘သက္ကော စေ မေ ဝရံ ဒဇ္ဇာ၊ တာဝတိံသာနမိဿရော။

တာဟံ ဘဒ္ဒေ ဝရေယျာဟေ၊ ဧဝံ ကာမော ဒဠ္ဟော မမ။

‘‘သာလံဝ န စိရံ ဖုလ္လံ၊ ပိတရံ တေ သုမေဓသေ။

ဝန္ဒမာနော နမဿာမိ၊ ယဿာ သေတာဒိသီ ပဇာ’’တိ။

၃၄၉. ဧဝံ ဝုတ္တေ ဘဂဝါ ပဉ္စသိခံ ဂန္ဓဗ္ဗဒေဝပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သံသန္ဒတိ ခေါ တေ, ပဉ္စသိခ, တန္တိဿရော ဂီတဿရေန, ဂီတဿရော စ တန္တိဿရေန; န စ ပန [နေဝ ပန (သျာ.)] တေ ပဉ္စသိခ, တန္တိဿရော ဂီတဿရံ အတိဝတ္တတိ, ဂီတဿရော စ တန္တိဿရံ။ ကဒါ သံယူဠ္ဟာ ပန တေ, ပဉ္စသိခ, ဣမာ ဂါထာ ဗုဒ္ဓူပသဉှိတာ ဓမ္မူပသဉှိတာ သင္ဃူပသဉှိတာ အရဟန္တူပသဉှိတာ ကာမူပသဉှိတာ’’တိ? ‘‘ဧကမိဒံ, ဘန္တေ, သမယံ ဘဂဝါ ဥရုဝေလာယံ ဝိဟရတိ နဇ္ဇာ နေရဉ္ဇရာယ တီရေ အဇပါလနိဂြောဓေ ပဌမာဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ ။ တေန ခေါ ပနာဟံ, ဘန္တေ, သမယေန ဘဒ္ဒါ နာမ သူရိယဝစ္ဆသာ တိမ္ဗရုနော ဂန္ဓဗ္ဗရညော ဓီတာ, တမဘိကင်္ခါမိ။ သာ ခေါ ပန, ဘန္တေ, ဘဂိနီ ပရကာမိနီ ဟောတိ; သိခဏ္ဍီ နာမ မာတလိဿ သင်္ဂါဟကဿ ပုတ္တော, တမဘိကင်္ခတိ။ ယတော ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, တံ ဘဂိနိံ နာလတ္ထံ ကေနစိ ပရိယာယေန။ အထာဟံ ဗေလုဝပဏ္ဍုဝီဏံ အာဒါယ ယေန တိမ္ဗရုနော ဂန္ဓဗ္ဗရညော နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိံ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဗေလုဝပဏ္ဍုဝီဏံ အဿာဝေသိံ, ဣမာ စ ဂါထာ အဘာသိံ ဗုဒ္ဓူပသဉှိတာ ဓမ္မူပသဉှိတာ သင္ဃူပသဉှိတာ အရဟန္တူပသဉှိတာ ကာမူပသဉှိတာ –

‘‘ဝန္ဒေ တေ ပိတရံ ဘဒ္ဒေ၊ တိမ္ဗရုံ သူရိယဝစ္ဆသေ။

ယေန ဇာတာသိ ကလျာဏီ၊ အာနန္ဒဇနနီ မမ။ ။ပေ.။

သာလံဝ န စိရံ ဖုလ္လံ၊ ပိတရံ တေ သုမေဓသေ။

ဝန္ဒမာနော နမဿာမိ၊ ယဿာ သေတာဒိသီ ပဇာ’’တိ။

‘‘ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘန္တေ, ဘဒ္ဒါ သူရိယဝစ္ဆသာ မံ ဧတဒဝေါစ – ‘န ခေါ မေ, မာရိသ, သော ဘဂဝါ သမ္မုခါ ဒိဋ္ဌော အပိ စ သုတောယေဝ မေ သော ဘဂဝါ ဒေဝါနံ တာဝတိံသာနံ သုဓမ္မာယံ သဘာယံ ဥပနစ္စန္တိယာ။ ယတော ခေါ တွံ, မာရိသ, တံ ဘဂဝန္တံ ကိတ္တေသိ, ဟောတု နော အဇ္ဇ သမာဂမော’တိ။ သောယေဝ နော, ဘန္တေ, တဿာ ဘဂိနိယာ သဒ္ဓိံ သမာဂမော အဟောသိ။ န စ ဒါနိ တတော ပစ္ဆာ’’တိ။

သက္ကူပသင်္ကမ

၃၅၀. အထ ခေါ သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ပဋိသမ္မောဒတိ ပဉ္စသိခေါ ဂန္ဓဗ္ဗဒေဝပုတ္တော ဘဂဝတာ, ဘဂဝါ စ ပဉ္စသိခေနာ’’တိ။ အထ ခေါ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ပဉ္စသိခံ ဂန္ဓဗ္ဗဒေဝပုတ္တံ အာမန္တေသိ – ‘‘အဘိဝါဒေဟိ မေ တွံ, တာတ ပဉ္စသိခ, ဘဂဝန္တံ – ‘သက္ကော, ဘန္တေ, ဒေဝါနမိန္ဒော သာမစ္စော သပရိဇနော ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတီ’တိ’’။ ‘‘ဧဝံ ဘဒ္ဒန္တဝါ’’တိ ခေါ ပဉ္စသိခေါ ဂန္ဓဗ္ဗဒေဝပုတ္တော သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ပဋိဿုတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတိ – ‘‘သက္ကော, ဘန္တေ, ဒေဝါနမိန္ဒော သာမစ္စော သပရိဇနော ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ သုခီ ဟောတု, ပဉ္စသိခ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော သာမစ္စော သပရိဇနော; သုခကာမာ ဟိ ဒေဝါ မနုဿာ အသုရာ နာဂါ ဂန္ဓဗ္ဗာ ယေ စညေ သန္တိ ပုထုကာယာ’’တိ။

၃၅၁. ဧဝဉ္စ ပန တထာဂတာ ဧဝရူပေ မဟေသက္ခေ ယက္ခေ အဘိဝဒန္တိ။ အဘိဝဒိတော သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဘဂဝတော ဣန္ဒသာလဂုဟံ ပဝိသိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဒေဝါပိ တာဝတိံသာ ဣန္ဒသာလဂုဟံ ပဝိသိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု။ ပဉ္စသိခေါပိ ဂန္ဓဗ္ဗဒေဝပုတ္တော ဣန္ဒသာလဂုဟံ ပဝိသိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဣန္ဒသာလဂုဟာ ဝိသမာ သန္တီ သမာ သမပါဒိ, သမ္ဗာဓါ သန္တီ ဥရုန္ဒာ [ဥရုဒ္ဒါ (က.)] သမပါဒိ, အန္ဓကာရော ဂုဟာယံ အန္တရဓါယိ, အာလောကော ဥဒပါဒိ ယထာ တံ ဒေဝါနံ ဒေဝါနုဘာဝေန။

၃၅၂. အထ ခေါ ဘဂဝါ သက္ကံ ဒေဝါနမိန္ဒံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အစ္ဆရိယမိဒံ အာယသ္မတော ကောသိယဿ, အဗ္ဘုတမိဒံ အာယသ္မတော ကောသိယဿ တာဝ ဗဟုကိစ္စဿ ဗဟုကရဏီယဿ ယဒိဒံ ဣဓါဂမန’’န္တိ။ ‘‘စိရပဋိကာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုကာမော; အပိ စ ဒေဝါနံ တာဝတိံသာနံ ကေဟိစိ ကေဟိစိ [ကေဟိစိ (သျာ.)] ကိစ္စကရဏီယေဟိ ဗျာဝဋော; ဧဝါဟံ နာသက္ခိံ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ။ ဧကမိဒံ, ဘန္တေ, သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ သလဠာဂါရကေ။ အထ ခွါဟံ, ဘန္တေ, သာဝတ္ထိံ အဂမာသိံ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ။ တေန ခေါ ပန, ဘန္တေ, သမယေန ဘဂဝါ အညတရေန သမာဓိနာ နိသိန္နော ဟောတိ, ဘူဇတိ [ဘုဉ္ဇတီ စ (သီ. ဣ.), ဘုဇဂီ (သျာ.)] စ နာမ ဝေဿဝဏဿ မဟာရာဇဿ ပရိစာရိကာ ဘဂဝန္တံ ပစ္စုပဋ္ဌိတာ ဟောတိ, ပဉ္ဇလိကာ နမဿမာနာ တိဋ္ဌတိ။ အထ ခွါဟံ, ဘန္တေ, ဘူဇတိံ ဧတဒဝေါစံ – ‘အဘိဝါဒေဟိ မေ တွံ, ဘဂိနိ, ဘဂဝန္တံ – ‘‘သက္ကော, ဘန္တေ, ဒေဝါနမိန္ဒော သာမစ္စော သပရိဇနော ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတီ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘန္တေ, သာ ဘူဇတိ မံ ဧတဒဝေါစ – ‘အကာလော ခေါ, မာရိသ, ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ; ပဋိသလ္လီနော ဘဂဝါ’တိ။ ‘တေန ဟီ, ဘဂိနိ, ယဒါ ဘဂဝါ တမှာ သမာဓိမှာ ဝုဋ္ဌိတော ဟောတိ, အထ မမ ဝစနေန ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေဟိ – ‘‘သက္ကော, ဘန္တေ, ဒေဝါနမိန္ဒော သာမစ္စော သပရိဇနော ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတီ’’တိ။ ကစ္စိ မေ သာ, ဘန္တေ, ဘဂိနီ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေသိ? သရတိ ဘဂဝါ တဿာ ဘဂိနိယာ ဝစန’’န္တိ? ‘‘အဘိဝါဒေသိ မံ သာ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဘဂိနီ, သရာမဟံ တဿာ ဘဂိနိယာ ဝစနံ။ အပိ စာဟံ အာယသ္မတော နေမိသဒ္ဒေန [စက္ကနေမိသဒ္ဒေန (သျာ.)] တမှာ သမာဓိမှာ ဝုဋ္ဌိတော’’တိ။ ‘‘ယေ တေ, ဘန္တေ, ဒေဝါ အမှေဟိ ပဌမတရံ တာဝတိံသကာယံ ဥပပန္နာ, တေသံ မေ သမ္မုခါ သုတံ သမ္မုခါ ပဋိဂ္ဂဟိတံ – ‘ယဒါ တထာဂတာ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အရဟန္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ, ဒိဗ္ဗာ ကာယာ ပရိပူရေန္တိ, ဟာယန္တိ အသုရကာယာ’တိ။ တံ မေ ဣဒံ, ဘန္တေ, သက္ခိဒိဋ္ဌံ ယတော တထာဂတော လောကေ ဥပ္ပန္နော အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ, ဒိဗ္ဗာ ကာယာ ပရိပူရေန္တိ, ဟာယန္တိ အသုရကာယာတိ။

ဂေါပကဝတ္ထု

၃၅၃. ‘‘ဣဓေဝ, ဘန္တေ, ကပိလဝတ္ထုသ္မိံ ဂေါပိကာ နာမ သကျဓီတာ အဟောသိ ဗုဒ္ဓေ ပသန္နာ ဓမ္မေ ပသန္နာ သံဃေ ပသန္နာ သီလေသု ပရိပူရကာရိနီ။ သာ ဣတ္ထိတ္တံ [ဣတ္ထိစိတ္တံ (သျာ.)] ဝိရာဇေတွာ ပုရိသတ္တံ [ပုရိသစိတ္တံ (သျာ.)] ဘာဝေတွာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပန္နာ။ ဒေဝါနံ တာဝတိံသာနံ သဟဗျတံ အမှာကံ ပုတ္တတ္တံ အဇ္ဈုပဂတာ။ တတြပိ နံ ဧဝံ ဇာနန္တိ – ‘ဂေါပကော ဒေဝပုတ္တော, ဂေါပကော ဒေဝပုတ္တော’တိ။ အညေပိ, ဘန္တေ, တယော ဘိက္ခူ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတွာ ဟီနံ ဂန္ဓဗ္ဗကာယံ ဥပပန္နာ။ တေ ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတာ သမင္ဂီဘူတာ ပရိစာရယမာနာ အမှာကံ ဥပဋ္ဌာနံ အာဂစ္ဆန္တိ အမှာကံ ပါရိစရိယံ။ တေ အမှာကံ ဥပဋ္ဌာနံ အာဂတေ အမှာကံ ပါရိစရိယံ ဂေါပကော ဒေဝပုတ္တော ပဋိစောဒေသိ – ‘ကုတောမုခါ နာမ တုမှေ , မာရိသာ, တဿ ဘဂဝတော ဓမ္မံ အဿုတ္ထ [အာယုဟိတ္ထ (သျာ.)] – အဟဉှိ နာမ ဣတ္ထိကာ သမာနာ ဗုဒ္ဓေ ပသန္နာ ဓမ္မေ ပသန္နာ သံဃေ ပသန္နာ သီလေသု ပရိပူရကာရိနီ ဣတ္ထိတ္တံ ဝိရာဇေတွာ ပုရိသတ္တံ ဘာဝေတွာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပန္နာ, ဒေဝါနံ တာဝတိံသာနံ သဟဗျတံ သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ပုတ္တတ္တံ အဇ္ဈုပဂတာ။ ဣဓါပိ မံ ဧဝံ ဇာနန္တိ ‘‘ဂေါပကော ဒေဝပုတ္တော ဂေါပကော ဒေဝပုတ္တော’တိ။ တုမှေ ပန, မာရိသာ, ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတွာ ဟီနံ ဂန္ဓဗ္ဗကာယံ ဥပပန္နာ။ ဒုဒ္ဒိဋ္ဌရူပံ ဝတ, ဘော, အဒ္ဒသာမ, ယေ မယံ အဒ္ဒသာမ သဟဓမ္မိကေ ဟီနံ ဂန္ဓဗ္ဗကာယံ ဥပပန္နေ’တိ။ တေသံ, ဘန္တေ, ဂေါပကေန ဒေဝပုတ္တေန ပဋိစောဒိတာနံ ဒွေ ဒေဝါ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သတိံ ပဋိလဘိံသု ကာယံ ဗြဟ္မပုရောဟိတံ, ဧကော ပန ဒေဝေါ ကာမေ အဇ္ဈာဝသိ။

၃၅၄.‘‘‘ဥပါသိကာ စက္ခုမတော အဟောသိံ,

နာမမ္ပိ မယှံ အဟု ‘ဂေါပိကာ’တိ။

ဗုဒ္ဓေ စ ဓမ္မေ စ အဘိပ္ပသန္နာ၊

သံဃဉ္စုပဋ္ဌာသိံ ပသန္နစိတ္တာ။

‘‘‘တဿေဝ ဗုဒ္ဓဿ သုဓမ္မတာယ၊

သက္ကဿ ပုတ္တောမှိ မဟာနုဘာဝေါ။

မဟာဇုတီကော တိဒိဝူပပန္နော၊

ဇာနန္တိ မံ ဣဓါပိ ‘ဂေါပကော’တိ။

‘‘‘အထဒ္ဒသံ ဘိက္ခဝေါ ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗေ၊

ဂန္ဓဗ္ဗကာယူပဂတေ ဝသီနေ။

ဣမေဟိ တေ ဂေါတမသာဝကာသေ၊

ယေ စ မယံ ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတာ။

‘‘‘အန္နေန ပါနေန ဥပဋ္ဌဟိမှာ၊

ပါဒူပသင်္ဂယှ သကေ နိဝေသနေ။

ကုတောမုခါ နာမ ဣမေ ဘဝန္တော၊

ဗုဒ္ဓဿ ဓမ္မာနိ ပဋိဂ္ဂဟေသုံ [ဗုဒ္ဓဿ ဓမ္မံ န ပဋိဂ္ဂဟေသုံ (သျာ.)]။

‘‘‘ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗော ဟိ ဓမ္မော၊

သုဒေသိတော စက္ခုမတာနုဗုဒ္ဓေါ။

အဟဉှိ တုမှေဝ ဥပါသမာနော၊

သုတွာန အရိယာန သုဘာသိတာနိ။

‘‘‘သက္ကဿ ပုတ္တောမှိ မဟာနုဘာဝေါ၊

မဟာဇုတီကော တိဒိဝူပပန္နော။

တုမှေ ပန သေဋ္ဌမုပါသမာနာ၊

အနုတ္တရံ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတွာ။

‘‘‘ဟီနံ ကာယံ ဥပပန္နာ ဘဝန္တော၊

အနာနုလောမာ ဘဝတူပပတ္တိ။

ဒုဒ္ဒိဋ္ဌရူပံ ဝတ အဒ္ဒသာမ၊

သဟဓမ္မိကေ ဟီနကာယူပပန္နေ။

‘‘‘ဂန္ဓဗ္ဗကာယူပဂတာ ဘဝန္တော၊

ဒေဝါနမာဂစ္ဆထ ပါရိစရိယံ။

အဂါရေ ဝသတော မယှံ၊

ဣမံ ပဿ ဝိသေသတံ။

‘‘‘ဣတ္ထီ ဟုတွာ သ္ဝဇ္ဇ ပုမောမှိ ဒေဝေါ၊

ဒိဗ္ဗေဟိ ကာမေဟိ သမင်္ဂိဘူတော’။

တေ စောဒိတာ ဂေါတမသာဝကေန၊

သံဝေဂမာပါဒု သမေစ္စ ဂေါပကံ။

‘‘‘ဟန္ဒ ဝိယာယာမ [ဝိဂါယာမ (သျာ.)၊ ဝိတာယာမ (ဣ.)] ဗျာယာမ [ဝိယာယမာမ (သီ. ဣ.)]၊

မာ နော မယံ ပရပေဿာ အဟုမှာ’။

တေသံ ဒုဝေ ဝီရိယမာရဘိံသု၊

အနုဿရံ ဂေါတမသာသနာနိ။

‘‘ဣဓေဝ စိတ္တာနိ ဝိရာဇယိတွာ၊

ကာမေသု အာဒီနဝမဒ္ဒသံသု။

တေ ကာမသံယောဇနဗန္ဓနာနိ၊

ပါပိမယောဂါနိ ဒုရစ္စယာနိ။

‘‘နာဂေါဝ သန္နာနိ ဂုဏာနိ [သန္ဒာနဂုဏာနိ (သီ. ဣ.)၊ သန္တာနိ ဂုဏာနိ (သျာ.)] ဆေတွာ၊

ဒေဝေ တာဝတိံသေ အတိက္ကမိံသု။

သဣန္ဒာ ဒေဝါ သပဇာပတိကာ၊

သဗ္ဗေ သုဓမ္မာယ သဘာယုပဝိဋ္ဌာ။

‘‘တေသံ နိသိန္နာနံ အဘိက္ကမိံသု၊

ဝီရာ ဝိရာဂါ ဝိရဇံ ကရောန္တာ။

တေ ဒိသွာ သံဝေဂမကာသိ ဝါသဝေါ၊

ဒေဝါဘိဘူ ဒေဝဂဏဿ မဇ္ဈေ။

‘‘‘ဣမေဟိ တေ ဟီနကာယူပပန္နာ၊

ဒေဝေ တာဝတိံသေ အဘိက္ကမန္တိ’။

သံဝေဂဇာတဿ ဝစော နိသမ္မ၊

သော ဂေါပကော ဝါသဝမဇ္ဈဘာသိ။

‘‘‘ဗုဒ္ဓေါ ဇနိန္ဒတ္ထိ မနုဿလောကေ၊

ကာမာဘိဘူ သကျမုနီတိ ဉာယတိ။

တဿေဝ တေ ပုတ္တာ သတိယာ ဝိဟီနာ၊

စောဒိတာ မယာ တေ သတိမဇ္ဈလတ္ထုံ။

‘‘‘တိဏ္ဏံ တေသံ အာဝသိနေတ္ထ [အဝသီနေတ္ထ (ဣ.)] ဧကော၊

ဂန္ဓဗ္ဗကာယူပဂတော ဝသီနော။

ဒွေ စ သမ္ဗောဓိပထာနုသာရိနော၊

ဒေဝေပိ ဟီဠေန္တိ သမာဟိတတ္တာ။

‘‘‘ဧတာဒိသီ ဓမ္မပ္ပကာသနေတ္ထ၊

န တတ္ထ ကိံကင်္ခတိ ကောစိ သာဝကော။

နိတိဏ္ဏဩဃံ ဝိစိကိစ္ဆဆိန္နံ၊

ဗုဒ္ဓံ နမဿာမ ဇိနံ ဇနိန္ဒံ’။

‘‘ယံ တေ ဓမ္မံ ဣဓညာယ၊

ဝိသေသံ အဇ္ဈဂံသု [အဇ္ဈဂမံသု (သျာ.)] တေ။

ကာယံ ဗြဟ္မပုရောဟိတံ၊

ဒုဝေ တေသံ ဝိသေသဂူ။

‘‘တဿ ဓမ္မဿ ပတ္တိယာ၊

အာဂတမှာသိ မာရိသ။

ကတာဝကာသာ ဘဂဝတာ၊

ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆေမု မာရိသာ’’တိ။

၃၅၅. အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဒီဃရတ္တံ ဝိသုဒ္ဓေါ ခေါ အယံ ယက္ခော [သက္ကော (သီ. သျာ. ဣ.)], ယံ ကိဉ္စိ မံ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆိဿတိ, သဗ္ဗံ တံ အတ္ထသဉှိတံယေဝ ပုစ္ဆိဿတိ, နော အနတ္ထသဉှိတံ။ ယဉ္စဿာဟံ ပုဋ္ဌော ဗျာကရိဿာမိ, တံ ခိပ္ပမေဝ အာဇာနိဿတီ’’တိ။

၃၅၆. အထ ခေါ ဘဂဝါ သက္ကံ ဒေဝါနမိန္ဒံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ပုစ္ဆ ဝါသဝ မံ ပဉ္ဟံ၊ ယံ ကိဉ္စိ မနသိစ္ဆသိ။

တဿ တဿေဝ ပဉ္ဟဿ၊ အဟံ အန္တံ ကရောမိ တေ’’တိ။

ပဌမဘာဏဝါရော နိဋ္ဌိတော။

၃၅၇. ကတာဝကာသော သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဘဂဝတာ ဣမံ ဘဂဝန္တံ [ဒေဝါနမိန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဣမံ (သီ. ဣ.)] ပဌမံ ပဉ္ဟံ အပုစ္ဆိ –

‘‘ကိံ သံယောဇနာ နု ခေါ, မာရိသ, ဒေဝါ မနုဿာ အသုရာ နာဂါ ဂန္ဓဗ္ဗာ ယေ စညေ သန္တိ ပုထုကာယာ, တေ – ‘အဝေရာ အဒဏ္ဍာ အသပတ္တာ အဗျာပဇ္ဇာ ဝိဟရေမု အဝေရိနော’တိ ဣတိ စ နေသံ ဟောတိ, အထ စ ပန သဝေရာ သဒဏ္ဍာ သသပတ္တာ သဗျာပဇ္ဇာ ဝိဟရန္တိ သဝေရိနော’’တိ? ဣတ္ထံ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဘဂဝန္တံ ပဉ္ဟံ [ဣမံ ပဌမံ ပဉ္ဟံ (သီ. ဣ.)] အပုစ္ဆိ။ တဿ ဘဂဝါ ပဉ္ဟံ ပုဋ္ဌော ဗျာကာသိ –

‘‘ဣဿာမစ္ဆရိယသံယောဇနာ ခေါ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒေဝါ မနုဿာ အသုရာ နာဂါ ဂန္ဓဗ္ဗာ ယေ စညေ သန္တိ ပုထုကာယာ, တေ – ‘အဝေရာ အဒဏ္ဍာ အသပတ္တာ အဗျာပဇ္ဇာ ဝိဟရေမု အဝေရိနော’တိ ဣတိ စ နေသံ ဟောတိ, အထ စ ပန သဝေရာ သဒဏ္ဍာ သသပတ္တာ သဗျာပဇ္ဇာ ဝိဟရန္တိ သဝေရိနော’’တိ။ ဣတ္ထံ ဘဂဝါ သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ပဉ္ဟံ ပုဋ္ဌော ဗျာကာသိ။ အတ္တမနော သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိ အနုမောဒိ – ‘‘ဧဝမေတံ, ဘဂဝါ, ဧဝမေတံ, သုဂတ။ တိဏ္ဏာ မေတ္ထ ကင်္ခါ ဝိဂတာ ကထံကထာ ဘဂဝတော ပဉ္ဟဝေယျာကရဏံ သုတွာ’’တိ။

၃၅၈. ဣတိဟ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဘဂဝန္တံ ဥတ္တရိံ [ဥတ္တရိံ (သီ. သျာ. ဣ.)] ပဉ္ဟံ အပုစ္ဆိ –

‘‘ဣဿာမစ္ဆရိယံ ပန, မာရိသ, ကိံနိဒါနံ ကိံသမုဒယံ ကိံဇာတိကံ ကိံပဘဝံ; ကိသ္မိံ သတိ ဣဿာမစ္ဆရိယံ ဟောတိ; ကိသ္မိံ အသတိ ဣဿာမစ္ဆရိယံ န ဟောတီ’’တိ? ‘‘ဣဿာမစ္ဆရိယံ ခေါ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ပိယာပ္ပိယနိဒါနံ ပိယာပ္ပိယသမုဒယံ ပိယာပ္ပိယဇာတိကံ ပိယာပ္ပိယပဘဝံ; ပိယာပ္ပိယေ သတိ ဣဿာမစ္ဆရိယံ ဟောတိ, ပိယာပ္ပိယေ အသတိ ဣဿာမစ္ဆရိယံ န ဟောတီ’’တိ။

‘‘ပိယာပ္ပိယံ ခေါ ပန, မာရိသ, ကိံနိဒါနံ ကိံသမုဒယံ ကိံဇာတိကံ ကိံပဘဝံ; ကိသ္မိံ သတိ ပိယာပ္ပိယံ ဟောတိ; ကိသ္မိံ အသတိ ပိယာပ္ပိယံ န ဟောတီ’’တိ? ‘‘ပိယာပ္ပိယံ ခေါ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဆန္ဒနိဒါနံ ဆန္ဒသမုဒယံ ဆန္ဒဇာတိကံ ဆန္ဒပဘဝံ; ဆန္ဒေ သတိ ပိယာပ္ပိယံ ဟောတိ; ဆန္ဒေ အသတိ ပိယာပ္ပိယံ န ဟောတီ’’တိ။

‘‘ဆန္ဒော ခေါ ပန, မာရိသ, ကိံနိဒါနော ကိံသမုဒယော ကိံဇာတိကော ကိံပဘဝေါ; ကိသ္မိံ သတိ ဆန္ဒော ဟောတိ; ကိသ္မိံ အသတိ ဆန္ဒော န ဟောတီ’’တိ? ‘‘ဆန္ဒော ခေါ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဝိတက္ကနိဒါနော ဝိတက္ကသမုဒယော ဝိတက္ကဇာတိကော ဝိတက္ကပဘဝေါ; ဝိတက္ကေ သတိ ဆန္ဒော ဟောတိ; ဝိတက္ကေ အသတိ ဆန္ဒော န ဟောတီ’’တိ။

‘‘ဝိတက္ကော ခေါ ပန, မာရိသ, ကိံနိဒါနော ကိံသမုဒယော ကိံဇာတိကော ကိံပဘဝေါ; ကိသ္မိံ သတိ ဝိတက္ကော ဟောတိ; ကိသ္မိံ အသတိ ဝိတက္ကော န ဟောတီ’’တိ? ‘‘ဝိတက္ကော ခေါ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ပပဉ္စသညာသင်္ခါနိဒါနော ပပဉ္စသညာသင်္ခါသမုဒယော ပပဉ္စသညာသင်္ခါဇာတိကော ပပဉ္စသညာသင်္ခါပဘဝေါ; ပပဉ္စသညာသင်္ခါယ သတိ ဝိတက္ကော ဟောတိ; ပပဉ္စသညာသင်္ခါယ အသတိ ဝိတက္ကော န ဟောတီ’’တိ။

‘‘ကထံ ပဋိပန္နော ပန, မာရိသ, ဘိက္ခု ပပဉ္စသညာသင်္ခါနိရောဓသာရုပ္ပဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ပဋိပန္နော ဟောတီ’’တိ?

ဝေဒနာကမ္မဋ္ဌာနံ

၃၅၉. ‘‘သောမနဿံပါဟံ [ပဟံ (သီ. ဣ.), စာဟံ (သျာ. ကံ.)], ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ – သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပိ။ ဒေါမနဿံပါဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ – သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပိ။ ဥပေက္ခံပါဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ – သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပိ။

၃၆၀. ‘‘သောမနဿံပါဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပီတိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ, ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? တတ္ထ ယံ ဇညာ သောမနဿံ ‘ဣမံ ခေါ မေ သောမနဿံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ’တိ, ဧဝရူပံ သောမနဿံ န သေဝိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ယံ ဇညာ သောမနဿံ ‘ဣမံ ခေါ မေ သောမနဿံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တီ’တိ, ဧဝရူပံ သောမနဿံ သေဝိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ယံ စေ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ, ယံ စေ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ, ယေ အဝိတက္ကေ အဝိစာရေ, တေ [သေ (သီ. ဣ.)] ပဏီတတရေ။ သောမနဿံပါဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပီတိ။ ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ, ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။

၃၆၁. ‘‘ဒေါမနဿံပါဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ , အသေဝိတဗ္ဗမ္ပီတိ။ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ, ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? တတ္ထ ယံ ဇညာ ဒေါမနဿံ ‘ဣမံ ခေါ မေ ဒေါမနဿံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ’တိ, ဧဝရူပံ ဒေါမနဿံ န သေဝိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ယံ ဇညာ ဒေါမနဿံ ‘ဣမံ ခေါ မေ ဒေါမနဿံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တီ’တိ, ဧဝရူပံ ဒေါမနဿံ သေဝိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ယံ စေ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ, ယံ စေ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ, ယေ အဝိတက္ကေ အဝိစာရေ, တေ ပဏီတတရေ။ ဒေါမနဿံပါဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပီ’တိ ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ, ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။

၃၆၂. ‘‘ဥပေက္ခံပါဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပီတိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ, ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? တတ္ထ ယံ ဇညာ ဥပေက္ခံ ‘ဣမံ ခေါ မေ ဥပေက္ခံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ’တိ, ဧဝရူပါ ဥပေက္ခာ န သေဝိတဗ္ဗာ။ တတ္ထ ယံ ဇညာ ဥပေက္ခံ ‘ဣမံ ခေါ မေ ဥပေက္ခံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တီ’တိ, ဧဝရူပါ ဥပေက္ခာ သေဝိတဗ္ဗာ။ တတ္ထ ယံ စေ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ, ယံ စေ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ, ယေ အဝိတက္ကေ အဝိစာရေ, တေ ပဏီတတရေ။ ဥပေက္ခံပါဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပီတိ ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ, ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။

၃၆၃. ‘‘ဧဝံ ပဋိပန္နော ခေါ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဘိက္ခု ပပဉ္စသညာသင်္ခါနိရောဓသာရုပ္ပဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ပဋိပန္နော ဟောတီ’’တိ။ ဣတ္ထံ ဘဂဝါ သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ပဉ္ဟံ ပုဋ္ဌော ဗျာကာသိ။ အတ္တမနော သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိ အနုမောဒိ – ‘‘ဧဝမေတံ, ဘဂဝါ, ဧဝမေတံ, သုဂတ, တိဏ္ဏာ မေတ္ထ ကင်္ခါ ဝိဂတာ ကထံကထာ ဘဂဝတော ပဉ္ဟဝေယျာကရဏံ သုတွာ’’တိ။

ပါတိမောက္ခသံဝရော

၃၆၄. ဣတိဟ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဘဂဝန္တံ ဥတ္တရိံ ပဉ္ဟံ အပုစ္ဆိ –

‘‘ကထံ ပဋိပန္နော ပန, မာရိသ, ဘိက္ခု ပါတိမောက္ခသံဝရာယ ပဋိပန္နော ဟောတီ’’တိ? ‘‘ကာယသမာစာရံပါဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ – သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပိ။ ဝစီသမာစာရံပါဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ – သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပိ။ ပရိယေသနံပါဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ – သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗ’’မ္ပိ။

‘‘ကာယသမာစာရံပါဟံ , ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ အသေဝိတဗ္ဗမ္ပီတိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ, ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? တတ္ထ ယံ ဇညာ ကာယသမာစာရံ ‘ဣမံ ခေါ မေ ကာယသမာစာရံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ’တိ, ဧဝရူပေါ ကာယသမာစာရော န သေဝိတဗ္ဗော။ တတ္ထ ယံ ဇညာ ကာယသမာစာရံ ‘ဣမံ ခေါ မေ ကာယသမာစာရံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တီ’တိ, ဧဝရူပေါ ကာယသမာစာရော သေဝိတဗ္ဗော။ ကာယသမာစာရံပါဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ – သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပီတိ ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ, ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။

‘‘ဝစီသမာစာရံပါဟံ , ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ – သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပီ’တိ။ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ, ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? တတ္ထ ယံ ဇညာ ဝစီသမာစာရံ ‘ဣမံ ခေါ မေ ဝစီသမာစာရံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ’တိ, ဧဝရူပေါ ဝစီသမာစာရော န သေဝိတဗ္ဗော။ တတ္ထ ယံ ဇညာ ဝစီသမာစာရံ ‘ဣမံ ခေါ မေ ဝစီသမာစာရံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တီ’တိ, ဧဝရူပေါ ဝစီသမာစာရော သေဝိတဗ္ဗော။ ဝစီသမာစာရံပါဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ – သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပီတိ ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ, ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။

‘‘ပရိယေသနံပါဟံ , ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ – သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပီတိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ, ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? တတ္ထ ယံ ဇညာ ပရိယေသနံ ‘ဣမံ ခေါ မေ ပရိယေသနံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ’တိ, ဧဝရူပါ ပရိယေသနာ န သေဝိတဗ္ဗာ။ တတ္ထ ယံ ဇညာ ပရိယေသနံ ‘ဣမံ ခေါ မေ ပရိယေသနံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တီ’တိ, ဧဝရူပါ ပရိယေသနာ သေဝိတဗ္ဗာ။ ပရိယေသနံပါဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ – သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပီတိ ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ, ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။

‘‘ဧဝံ ပဋိပန္နော ခေါ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဘိက္ခု ပါတိမောက္ခသံဝရာယ ပဋိပန္နော ဟောတီ’’တိ။ ဣတ္ထံ ဘဂဝါ သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ပဉ္ဟံ ပုဋ္ဌော ဗျာကာသိ။ အတ္တမနော သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိ အနုမောဒိ – ‘‘ဧဝမေတံ, ဘဂဝါ, ဧဝမေတံ, သုဂတ။ တိဏ္ဏာ မေတ္ထ ကင်္ခါ ဝိဂတာ ကထံကထာ ဘဂဝတော ပဉ္ဟဝေယျာကရဏံ သုတွာ’’တိ။

ဣန္ဒ္ရိယသံဝရော

၃၆၅. ဣတိဟ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဘဂဝန္တံ ဥတ္တရိံ ပဉ္ဟံ အပုစ္ဆိ –

‘‘ကထံ ပဋိပန္နော ပန, မာရိသ, ဘိက္ခု ဣန္ဒ္ရိယသံဝရာယ ပဋိပန္နော ဟောတီ’’တိ? ‘‘စက္ခုဝိညေယျံ ရူပံပါဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ – သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပိ။ သောတဝိညေယျံ သဒ္ဒံပါဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ – သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပိ။ ဃာနဝိညေယျံ ဂန္ဓံပါဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ – သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပိ။ ဇိဝှာဝိညေယျံ ရသံပါဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ – သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပိ။ ကာယဝိညေယျံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗံပါဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ – သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပိ။ မနောဝိညေယျံ ဓမ္မံပါဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ – သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပီ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဣမဿ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ သင္ခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာမိ။ ယထာရူပံ, ဘန္တေ, စက္ခုဝိညေယျံ ရူပံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ, ဧဝရူပံ စက္ခုဝိညေယျံ ရူပံ န သေဝိတဗ္ဗံ ။ ယထာရူပဉ္စ ခေါ, ဘန္တေ, စက္ခုဝိညေယျံ ရူပံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ, ဧဝရူပံ စက္ခုဝိညေယျံ ရူပံ သေဝိတဗ္ဗံ။ ယထာရူပဉ္စ ခေါ, ဘန္တေ, သောတဝိညေယျံ သဒ္ဒံ သေဝတော။ပေ.။ ဃာနဝိညေယျံ ဂန္ဓံ သေဝတော။ ဇိဝှာဝိညေယျံ ရသံ သေဝတော။ ကာယဝိညေယျံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ သေဝတော။ မနောဝိညေယျံ ဓမ္မံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ, ဧဝရူပေါ မနောဝိညေယျော ဓမ္မော န သေဝိတဗ္ဗော။ ယထာရူပဉ္စ ခေါ, ဘန္တေ, မနောဝိညေယျံ ဓမ္မံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ, ဧဝရူပေါ မနောဝိညေယျော ဓမ္မော သေဝိတဗ္ဗော။

‘‘ဣမဿ ခေါ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ သင္ခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနတော တိဏ္ဏာ မေတ္ထ ကင်္ခါ ဝိဂတာ ကထံကထာ ဘဂဝတော ပဉ္ဟဝေယျာကရဏံ သုတွာ’’တိ။

၃၆၆. ဣတိဟ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဘဂဝန္တံ ဥတ္တရိံ ပဉ္ဟံ အပုစ္ဆိ –

‘‘သဗ္ဗေဝ နု ခေါ, မာရိသ, သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧကန္တဝါဒါ ဧကန္တသီလာ ဧကန္တဆန္ဒာ ဧကန္တအဇ္ဈောသာနာ’’တိ? ‘‘န ခေါ, ဒေဝါနမိန္ဒ, သဗ္ဗေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧကန္တဝါဒါ ဧကန္တသီလာ ဧကန္တဆန္ဒာ ဧကန္တအဇ္ဈောသာနာ’’တိ။

‘‘ကသ္မာ ပန, မာရိသ, န သဗ္ဗေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧကန္တဝါဒါ ဧကန္တသီလာ ဧကန္တဆန္ဒာ ဧကန္တအဇ္ဈောသာနာ’’တိ? ‘‘အနေကဓါတု နာနာဓါတု ခေါ, ဒေဝါနမိန္ဒ, လောကော။ တသ္မိံ အနေကဓါတုနာနာဓါတုသ္မိံ လောကေ ယံ ယဒေဝ သတ္တာ ဓါတုံ အဘိနိဝိသန္တိ, တံ တဒေဝ ထာမသာ ပရာမာသာ အဘိနိဝိဿ ဝေါဟရန္တိ – ‘ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ။ တသ္မာ န သဗ္ဗေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧကန္တဝါဒါ ဧကန္တသီလာ ဧကန္တဆန္ဒာ ဧကန္တအဇ္ဈောသာနာ’’တိ။

‘‘သဗ္ဗေဝ နု ခေါ, မာရိသ, သမဏဗြာဟ္မဏာ အစ္စန္တနိဋ္ဌာ အစ္စန္တယောဂက္ခေမီ အစ္စန္တဗြဟ္မစာရီ အစ္စန္တပရိယောသာနာ’’တိ? ‘‘န ခေါ, ဒေဝါနမိန္ဒ, သဗ္ဗေ သမဏဗြာဟ္မဏာ အစ္စန္တနိဋ္ဌာ အစ္စန္တယောဂက္ခေမီ အစ္စန္တဗြဟ္မစာရီ အစ္စန္တပရိယောသာနာ’’တိ။

‘‘ကသ္မာ ပန, မာရိသ, န သဗ္ဗေ သမဏဗြာဟ္မဏာ အစ္စန္တနိဋ္ဌာ အစ္စန္တယောဂက္ခေမီ အစ္စန္တဗြဟ္မစာရီ အစ္စန္တပရိယောသာနာ’’တိ? ‘‘ယေ ခေါ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဘိက္ခူ တဏှာသင်္ခယဝိမုတ္တာ တေ အစ္စန္တနိဋ္ဌာ အစ္စန္တယောဂက္ခေမီ အစ္စန္တဗြဟ္မစာရီ အစ္စန္တပရိယောသာနာ။ တသ္မာ န သဗ္ဗေ သမဏဗြာဟ္မဏာ အစ္စန္တနိဋ္ဌာ အစ္စန္တယောဂက္ခေမီ အစ္စန္တဗြဟ္မစာရီ အစ္စန္တပရိယောသာနာ’’တိ။

ဣတ္ထံ ဘဂဝါ သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ပဉ္ဟံ ပုဋ္ဌော ဗျာကာသိ။ အတ္တမနော သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိ အနုမောဒိ – ‘‘ဧဝမေတံ, ဘဂဝါ, ဧဝမေတံ, သုဂတ။ တိဏ္ဏာ မေတ္ထ ကင်္ခါ ဝိဂတာ ကထံကထာ ဘဂဝတော ပဉ္ဟဝေယျာကရဏံ သုတွာ’’တိ။

၃၆၇. ဣတိဟ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဧဇာ, ဘန္တေ, ရောဂေါ, ဧဇာ ဂဏ္ဍော, ဧဇာ သလ္လံ, ဧဇာ ဣမံ ပုရိသံ ပရိကဍ္ဎတိ တဿ တဿေဝ ဘဝဿ အဘိနိဗ္ဗတ္တိယာ။ တသ္မာ အယံ ပုရိသော ဥစ္စာဝစမာပဇ္ဇတိ ။ ယေသာဟံ, ဘန္တေ, ပဉှာနံ ဣတော ဗဟိဒ္ဓါ အညေသု သမဏဗြာဟ္မဏေသု ဩကာသကမ္မမ္ပိ နာလတ္ထံ, တေ မေ ဘဂဝတာ ဗျာကတာ။ ဒီဃရတ္တာနုသယိတဉ္စ ပန [ဒီဃရတ္တာနုပဿတာ, ယဉ္စ ပန (သျာ.), ဒီဃရတ္တာနုသယိနော, ယဉ္စ ပန (သီ. ဣ.)] မေ ဝိစိကိစ္ဆာကထံကထာသလ္လံ, တဉ္စ ဘဂဝတာ အဗ္ဗုဠှ’’န္တိ။

‘‘အဘိဇာနာသိ နော တွံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဣမေ ပဉ္ဟေ အညေ သမဏဗြာဟ္မဏေ ပုစ္ဆိတာ’’တိ? ‘‘အဘိဇာနာမဟံ, ဘန္တေ, ဣမေ ပဉ္ဟေ အညေ သမဏဗြာဟ္မဏေ ပုစ္ဆိတာ’’တိ။ ‘‘ယထာ ကထံ ပန တေ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဗျာကံသု? သစေ တေ အဂရု ဘာသဿူ’’တိ။ ‘‘န ခေါ မေ, ဘန္တေ, ဂရု ယတ္ထဿ ဘဂဝါ နိသိန္နော ဘဂဝန္တရူပေါ ဝါ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဘာသဿူ’’တိ။ ‘‘ယေသွာဟံ [ယေသာဟံ (သီ. သျာ. ဣ.)], ဘန္တေ , မညာမိ သမဏဗြာဟ္မဏာ အာရညိကာ ပန္တသေနာသနာတိ, တျာဟံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဣမေ ပဉ္ဟေ ပုစ္ဆာမိ, တေ မယာ ပုဋ္ဌာ န သမ္ပာယန္တိ, အသမ္ပာယန္တာ မမံယေဝ ပဋိပုစ္ဆန္တိ – ‘ကော နာမော အာယသ္မာ’တိ? တေသာဟံ ပုဋ္ဌော ဗျာကရောမိ – ‘အဟံ ခေါ, မာရိသ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော’တိ။ တေ မမံယေဝ ဥတ္တရိ ပဋိပုစ္ဆန္တိ – ‘ကိံ ပနာယသ္မာ, ဒေဝါနမိန္ဒ [ဒေဝါနမိန္ဒော (သီ. ဣ.)], ကမ္မံ ကတွာ ဣမံ ဌာနံ ပတ္တော’တိ? တေသာဟံ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဒေသေမိ။ တေ တာဝတကေနေဝ အတ္တမနာ ဟောန္တိ – ‘သက္ကော စ နော ဒေဝါနမိန္ဒော ဒိဋ္ဌော, ယဉ္စ နော အပုစ္ဆိမှာ, တဉ္စ နော ဗျာကာသီ’တိ။ တေ အညဒတ္ထု မမံယေဝ သာဝကာ သမ္ပဇ္ဇန္တိ, န စာဟံ တေသံ။ အဟံ ခေါ ပန, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သာဝကော သောတာပန္နော အဝိနိပါတဓမ္မော နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယဏော’’တိ ။

သောမနဿပဋိလာဘကထာ

၃၆၈. ‘‘အဘိဇာနာသိ နော တွံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဣတော ပုဗ္ဗေ ဧဝရူပံ ဝေဒပဋိလာဘံ သောမနဿပဋိလာဘ’’န္တိ? ‘‘အဘိဇာနာမဟံ , ဘန္တေ, ဣတော ပုဗ္ဗေ ဧဝရူပံ ဝေဒပဋိလာဘံ သောမနဿပဋိလာဘ’’န္တိ။ ‘‘ယထာ ကထံ ပန တွံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, အဘိဇာနာသိ ဣတော ပုဗ္ဗေ ဧဝရူပံ ဝေဒပဋိလာဘံ သောမနဿပဋိလာဘ’’န္တိ?

‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘန္တေ, ဒေဝါသုရသင်္ဂါမော သမုပဗ္ယူဠ္ဟော [သမူပဗ္ဗုဠ္ဟော (သီ. ဣ.)] အဟောသိ။ တသ္မိံ ခေါ ပန, ဘန္တေ, သင်္ဂါမေ ဒေဝါ ဇိနိံသု, အသုရာ ပရာဇယိံသု [ပရာဇိံသု (သီ. ဣ.)]။ တဿ မယှံ, ဘန္တေ, တံ သင်္ဂါမံ အဘိဝိဇိနိတွာ ဝိဇိတသင်္ဂါမဿ ဧတဒဟောသိ – ‘ယာ စေဝ ဒါနိ ဒိဗ္ဗာ ဩဇာ ယာ စ အသုရာ ဩဇာ, ဥဘယမေတံ [ဥဘယမေတ္ထ (သျာ.)] ဒေဝါ ပရိဘုဉ္ဇိဿန္တီ’တိ။ သော ခေါ ပန မေ, ဘန္တေ, ဝေဒပဋိလာဘော သောမနဿပဋိလာဘော သဒဏ္ဍာဝစရော သသတ္ထာဝစရော န နိဗ္ဗိဒါယ န ဝိရာဂါယ န နိရောဓါယ န ဥပသမာယ န အဘိညာယ န သမ္ဗောဓါယ န နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။ ယော ခေါ ပန မေ အယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော ဓမ္မံ သုတွာ ဝေဒပဋိလာဘော သောမနဿပဋိလာဘော, သော အဒဏ္ဍာဝစရော အသတ္ထာဝစရော ဧကန္တနိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓါယ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓါယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။

၃၆၉. ‘‘ကိံ ပန တွံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, အတ္ထဝသံ သမ္ပဿမာနော ဧဝရူပံ ဝေဒပဋိလာဘံ သောမနဿပဋိလာဘံ ပဝေဒေသီ’’တိ? ‘‘ဆ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, အတ္ထဝသေ သမ္ပဿမာနော ဧဝရူပံ ဝေဒပဋိလာဘံ သောမနဿပဋိလာဘံ ပဝေဒေမိ။

‘‘ဣဓေဝ တိဋ္ဌမာနဿ၊ ဒေဝဘူတဿ မေ သတော။

ပုနရာယု စ မေ လဒ္ဓေါ၊ ဧဝံ ဇာနာဟိ မာရိသ။

‘‘ဣမံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ပဌမံ အတ္ထဝသံ သမ္ပဿမာနော ဧဝရူပံ ဝေဒပဋိလာဘံ သောမနဿပဋိလာဘံ ပဝေဒေမိ။

‘‘စုတာဟံ ဒိဝိယာ ကာယာ၊ အာယုံ ဟိတွာ အမာနုသံ။

အမူဠ္ဟော ဂဗ္ဘမေဿာမိ၊ ယတ္ထ မေ ရမတီ မနော။

‘‘ဣမံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဒုတိယံ အတ္ထဝသံ သမ္ပဿမာနော ဧဝရူပံ ဝေဒပဋိလာဘံ သောမနဿပဋိလာဘံ ပဝေဒေမိ။

‘‘သွာဟံ အမူဠှပညဿ [အမူဠှပဉ္ဟဿ (?)]၊ ဝိဟရံ သာသနေ ရတော။

ဉာယေန ဝိဟရိဿာမိ၊ သမ္ပဇာနော ပဋိဿတော။

‘‘ဣမံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, တတိယံ အတ္ထဝသံ သမ္ပဿမာနော ဧဝရူပံ ဝေဒပဋိလာဘံ သောမနဿပဋိလာဘံ ပဝေဒေမိ။

‘‘ဉာယေန မေ စရတော စ၊ သမ္ဗောဓိ စေ ဘဝိဿတိ။

အညာတာ ဝိဟရိဿာမိ၊ သွေဝ အန္တော ဘဝိဿတိ။

‘‘ဣမံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, စတုတ္ထံ အတ္ထဝသံ သမ္ပဿမာနော ဧဝရူပံ ဝေဒပဋိလာဘံ သောမနဿပဋိလာဘံ ပဝေဒေမိ။

‘‘စုတာဟံ မာနုသာ ကာယာ၊ အာယုံ ဟိတွာန မာနုသံ။

ပုန ဒေဝေါ ဘဝိဿာမိ၊ ဒေဝလောကမှိ ဥတ္တမော။

‘‘ဣမံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ပဉ္စမံ အတ္ထဝသံ သမ္ပဿမာနော ဧဝရူပံ ဝေဒပဋိလာဘံ သောမနဿပဋိလာဘံ ပဝေဒေမိ။

‘‘တေ [ယေ (?)] ပဏီတတရာ ဒေဝါ၊ အကနိဋ္ဌာ ယသဿိနော။

အန္တိမေ ဝတ္တမာနမှိ၊ သော နိဝါသော ဘဝိဿတိ။

‘‘ဣမံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဆဋ္ဌံ အတ္ထဝသံ သမ္ပဿမာနော ဧဝရူပံ ဝေဒပဋိလာဘံ သောမနဿပဋိလာဘံ ပဝေဒေမိ။

‘‘ဣမေ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဆ အတ္ထဝသေ သမ္ပဿမာနော ဧဝရူပံ ဝေဒပဋိလာဘံ သောမနဿပဋိလာဘံ ပဝေဒေမိ။

၃၇၀.‘‘အပရိယောသိတသင်္ကပ္ပော , ဝိစိကိစ္ဆော ကထံကထီ။

ဝိစရိံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ၊ အန္ဝေသန္တော တထာဂတံ။

‘‘ယဿု မညာမိ သမဏေ၊ ပဝိဝိတ္တဝိဟာရိနော။

သမ္ဗုဒ္ဓါ ဣတိ မညာနော၊ ဂစ္ဆာမိ တေ ဥပါသိတုံ။

‘‘‘ကထံ အာရာဓနာ ဟောတိ၊ ကထံ ဟောတိ ဝိရာဓနာ’။

ဣတိ ပုဋ္ဌာ န သမ္ပာယန္တိ [သမ္ဘောန္တိ (သျာ.)]၊ မဂ္ဂေ ပဋိပဒါသု စ။

‘‘တ္ယဿု ယဒါ မံ ဇာနန္တိ၊ သက္ကော ဒေဝါနမာဂတော။

တ္ယဿု မမေဝ ပုစ္ဆန္တိ၊ ‘ကိံ ကတွာ ပါပုဏီ ဣဒံ’။

‘‘တေသံ ယထာသုတံ ဓမ္မံ၊ ဒေသယာမိ ဇနေ သုတံ [ဇနေသုတ (က. သီ.)]။

တေန အတ္တမနာ ဟောန္တိ၊ ‘ဒိဋ္ဌော နော ဝါသဝေါတိ စ’။

‘‘ယဒါ စ ဗုဒ္ဓမဒ္ဒက္ခိံ၊ ဝိစိကိစ္ဆာဝိတာရဏံ။

သောမှိ ဝီတဘယော အဇ္ဇ၊ သမ္ဗုဒ္ဓံ ပယိရုပါသိယ [ပယိရုပါသယိံ (သျာ. က.)]။

‘‘တဏှာသလ္လဿ ဟန္တာရံ၊ ဗုဒ္ဓံ အပ္ပဋိပုဂ္ဂလံ။

အဟံ ဝန္ဒေ မဟာဝီရံ၊ ဗုဒ္ဓမာဒိစ္စဗန္ဓုနံ။

‘‘ယံ ကရောမသိ ဗြဟ္မုနော၊ သမံ ဒေဝေဟိ မာရိသ။

တဒဇ္ဇ တုယှံ ကဿာမ [ဒဿာမ (သျာ. က.)]၊ ဟန္ဒ သာမံ ကရောမ တေ။

‘‘တ္ဝမေဝ အသိ [တုဝမေဝသိ (ဣ.)] သမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ တုဝံ သတ္ထာ အနုတ္တရော။

သဒေဝကသ္မိံ လောကသ္မိံ၊ နတ္ထိ တေ ပဋိပုဂ္ဂလော’’တိ။

၃၇၁. အထ ခေါ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ပဉ္စသိခံ ဂန္ဓဗ္ဗပုတ္တံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဗဟူပကာရော ခေါ မေသိ တွံ, တာတ ပဉ္စသိခ, ယံ တွံ ဘဂဝန္တံ ပဌမံ ပသာဒေသိ။ တယာ, တာတ, ပဌမံ ပသာဒိတံ ပစ္ဆာ မယံ တံ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိမှာ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ။ ပေတ္တိကေ ဝါ ဌာနေ ဌပယိဿာမိ , ဂန္ဓဗ္ဗရာဇာ ဘဝိဿသိ, ဘဒ္ဒဉ္စ တေ သူရိယဝစ္ဆသံ ဒမ္မိ, သာ ဟိ တေ အဘိပတ္ထိတာ’’တိ။

အထ ခေါ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ပါဏိနာ ပထဝိံ ပရာမသိတွာ တိက္ခတ္တုံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ – ‘‘နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿာ’’တိ။

ဣမသ္မိဉ္စ ပန ဝေယျာကရဏသ္မိံ ဘညမာနေ သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပါဒိ – ‘‘ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ, သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မ’’န္တိ။ အညေသဉ္စ အသီတိယာ ဒေဝတာသဟဿာနံ , ဣတိ ယေ သက္ကေန ဒေဝါနမိန္ဒေန အဇ္ဈိဋ္ဌပဉှာ ပုဋ္ဌာ , တေ ဘဂဝတာ ဗျာကတာ။ တသ္မာ ဣမဿ ဝေယျာကရဏဿ သက္ကပဉှာတွေဝ အဓိဝစနန္တိ။

သက္ကပဉ္ဟသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ အဋ္ဌမံ။