ကေဝဋ္ဋသုတ္တံ

၁၁. ကေဝဋ္ဋသုတ္တံ

ကေဝဋ္ဋဂဟပတိပုတ္တဝတ္ထု

၄၈၁. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ နာဠန္ဒာယံ ဝိဟရတိ ပါဝါရိကမ္ဗဝနေ။ အထ ခေါ ကေဝဋ္ဋော ဂဟပတိပုတ္တော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ကေဝဋ္ဋော ဂဟပတိပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အယံ, ဘန္တေ, နာဠန္ဒာ ဣဒ္ဓါ စေဝ ဖီတာ စ ဗဟုဇနာ အာကိဏ္ဏမနုဿာ ဘဂဝတိ အဘိပ္ပသန္နာ။ သာဓု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဧကံ ဘိက္ခုံ သမာဒိသတု, ယော ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ, ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ကရိဿတိ; ဧဝါယံ နာဠန္ဒာ ဘိယျောသော မတ္တာယ ဘဂဝတိ အဘိပ္ပသီဒိဿတီ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘဂဝါ ကေဝဋ္ဋံ ဂဟပတိပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘န ခေါ အဟံ, ကေဝဋ္ဋ, ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဓမ္မံ ဒေသေမိ – ဧထ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဂိဟီနံ ဩဒါတဝသနာနံ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ကရောထာ’’တိ။

၄၈၂. ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ကေဝဋ္ဋော ဂဟပတိပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘နာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ ဓံသေမိ; အပိ စ, ဧဝံ ဝဒါမိ – ‘အယံ, ဘန္တေ, နာဠန္ဒာ ဣဒ္ဓါ စေဝ ဖီတာ စ ဗဟုဇနာ အာကိဏ္ဏမနုဿာ ဘဂဝတိ အဘိပ္ပသန္နာ။ သာဓု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဧကံ ဘိက္ခုံ သမာဒိသတု, ယော ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ကရိဿတိ; ဧဝါယံ နာဠန္ဒာ ဘိယျောသော မတ္တာယ ဘဂဝတိ အဘိပ္ပသီဒိဿတီ’’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ဘဂဝါ ကေဝဋ္ဋံ ဂဟပတိပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘န ခေါ အဟံ, ကေဝဋ္ဋ, ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဓမ္မံ ဒေသေမိ – ဧထ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဂိဟီနံ ဩဒါတဝသနာနံ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ကရောထာ’’’တိ။

တတိယမ္ပိ ခေါ ကေဝဋ္ဋော ဂဟပတိပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘နာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ ဓံသေမိ; အပိ စ, ဧဝံ ဝဒါမိ – ‘အယံ, ဘန္တေ, နာဠန္ဒာ ဣဒ္ဓါ စေဝ ဖီတာ စ ဗဟုဇနာ အာကိဏ္ဏမနုဿာ ဘဂဝတိ အဘိပ္ပသန္နာ။ သာဓု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဧကံ ဘိက္ခုံ သမာဒိသတု, ယော ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ကရိဿတိ။ ဧဝါယံ နာဠန္ဒာ ဘိယျောသော မတ္တာယ ဘဂဝတိ အဘိပ္ပသီဒိဿတီ’တိ။

ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ

၄၈၃. ‘‘တီဏိ ခေါ ဣမာနိ, ကေဝဋ္ဋ, ပါဋိဟာရိယာနိ မယာ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒိတာနိ။ ကတမာနိ တီဏိ? ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ, အာဒေသနာပါဋိဟာရိယံ , အနုသာသနီပါဋိဟာရိယံ။

၄၈၄. ‘‘ကတမဉ္စ, ကေဝဋ္ဋ, ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ? ဣဓ, ကေဝဋ္ဋ, ဘိက္ခု အနေကဝိဟိတံ ဣဒ္ဓိဝိဓံ ပစ္စနုဘောတိ။ ဧကောပိ ဟုတွာ ဗဟုဓါ ဟောတိ, ဗဟုဓါပိ ဟုတွာ ဧကော ဟောတိ; အာဝိဘာဝံ တိရောဘာဝံ တိရောကုဋ္ဋံ တိရောပါကာရံ တိရောပဗ္ဗတံ အသဇ္ဇမာနော ဂစ္ဆတိ သေယျထာပိ အာကာသေ; ပထဝိယာပိ ဥမ္မုဇ္ဇနိမုဇ္ဇံ ကရောတိ သေယျထာပိ ဥဒကေ; ဥဒကေပိ အဘိဇ္ဇမာနေ ဂစ္ဆတိ သေယျထာပိ ပထဝိယံ; အာကာသေပိ ပလ္လင်္ကေန ကမတိ သေယျထာပိ ပက္ခီ သကုဏော; ဣမေပိ စန္ဒိမသူရိယေ ဧဝံ မဟိဒ္ဓိကေ ဧဝံ မဟာနုဘာဝေ ပါဏိနာ ပရာမသတိ ပရိမဇ္ဇတိ; ယာဝ ဗြဟ္မလောကာပိ ကာယေန ဝသံ ဝတ္တေတိ။

‘‘တမေနံ အညတရော သဒ္ဓေါ ပသန္နော ပဿတိ တံ ဘိက္ခုံ အနေကဝိဟိတံ ဣဒ္ဓိဝိဓံ ပစ္စနုဘောန္တံ – ဧကောပိ ဟုတွာ ဗဟုဓါ ဟောန္တံ, ဗဟုဓါပိ ဟုတွာ ဧကော ဟောန္တံ; အာဝိဘာဝံ တိရောဘာဝံ; တိရောကုဋ္ဋံ တိရောပါကာရံ တိရောပဗ္ဗတံ အသဇ္ဇမာနံ ဂစ္ဆန္တံ သေယျထာပိ အာကာသေ; ပထဝိယာပိ ဥမ္မုဇ္ဇနိမုဇ္ဇံ ကရောန္တံ သေယျထာပိ ဥဒကေ; ဥဒကေပိ အဘိဇ္ဇမာနေ ဂစ္ဆန္တံ သေယျထာပိ ပထဝိယံ; အာကာသေပိ ပလ္လင်္ကေန ကမန္တံ သေယျထာပိ ပက္ခီ သကုဏော; ဣမေပိ စန္ဒိမသူရိယေ ဧဝံ မဟိဒ္ဓိကေ ဧဝံ မဟာနုဘာဝေ ပါဏိနာ ပရာမသန္တံ ပရိမဇ္ဇန္တံ ယာဝ ဗြဟ္မလောကာပိ ကာယေန ဝသံ ဝတ္တေန္တံ။

‘‘တမေနံ သော သဒ္ဓေါ ပသန္နော အညတရဿ အဿဒ္ဓဿ အပ္ပသန္နဿ အာရောစေတိ – ‘အစ္ဆရိယံ ဝတ, ဘော, အဗ္ဘုတံ ဝတ, ဘော, သမဏဿ မဟိဒ္ဓိကတာ မဟာနုဘာဝတာ။ အမာဟံ ဘိက္ခုံ အဒ္ဒသံ အနေကဝိဟိတံ ဣဒ္ဓိဝိဓံ ပစ္စနုဘောန္တံ – ဧကောပိ ဟုတွာ ဗဟုဓါ ဟောန္တံ, ဗဟုဓါပိ ဟုတွာ ဧကော ဟောန္တံ။ပေ.။ ယာဝ ဗြဟ္မလောကာပိ ကာယေန ဝသံ ဝတ္တေန္တ’န္တိ။

‘‘တမေနံ သော အဿဒ္ဓေါ အပ္ပသန္နော တံ သဒ္ဓံ ပသန္နံ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘အတ္ထိ ခေါ, ဘော, ဂန္ဓာရီ နာမ ဝိဇ္ဇာ။ တာယ သော ဘိက္ခု အနေကဝိဟိတံ ဣဒ္ဓိဝိဓံ ပစ္စနုဘောတိ – ဧကောပိ ဟုတွာ ဗဟုဓါ ဟောတိ, ဗဟုဓါပိ ဟုတွာ ဧကော ဟောတိ။ပေ.။ ယာဝ ဗြဟ္မလောကာပိ ကာယေန ဝသံ ဝတ္တေတီ’တိ။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, ကေဝဋ္ဋ, အပိ နု သော အဿဒ္ဓေါ အပ္ပသန္နော တံ သဒ္ဓံ ပသန္နံ ဧဝံ ဝဒေယျာ’’တိ? ‘‘ဝဒေယျ, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘ဣမံ ခေါ အဟံ, ကေဝဋ္ဋ, ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယေ အာဒီနဝံ သမ္ပဿမာနော ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယေန အဋ္ဋီယာမိ ဟရာယာမိ ဇိဂုစ္ဆာမိ’’။

အာဒေသနာပါဋိဟာရိယံ

၄၈၅. ‘‘ကတမဉ္စ, ကေဝဋ္ဋ, အာဒေသနာပါဋိဟာရိယံ? ဣဓ, ကေဝဋ္ဋ, ဘိက္ခု ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ စိတ္တမ္ပိ အာဒိသတိ, စေတသိကမ္ပိ အာဒိသတိ, ဝိတက္ကိတမ္ပိ အာဒိသတိ, ဝိစာရိတမ္ပိ အာဒိသတိ – ‘ဧဝမ္ပိ တေ မနော, ဣတ္ထမ္ပိ တေ မနော, ဣတိပိ တေ စိတ္တ’န္တိ။

‘‘တမေနံ အညတရော သဒ္ဓေါ ပသန္နော ပဿတိ တံ ဘိက္ခုံ ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ စိတ္တမ္ပိ အာဒိသန္တံ, စေတသိကမ္ပိ အာဒိသန္တံ, ဝိတက္ကိတမ္ပိ အာဒိသန္တံ, ဝိစာရိတမ္ပိ အာဒိသန္တံ – ‘ဧဝမ္ပိ တေ မနော, ဣတ္ထမ္ပိ တေ မနော, ဣတိပိ တေ စိတ္တ’န္တိ။ တမေနံ သော သဒ္ဓေါ ပသန္နော အညတရဿ အဿဒ္ဓဿ အပ္ပသန္နဿ အာရောစေတိ – ‘အစ္ဆရိယံ ဝတ, ဘော, အဗ္ဘုတံ ဝတ, ဘော, သမဏဿ မဟိဒ္ဓိကတာ မဟာနုဘာဝတာ။ အမာဟံ ဘိက္ခုံ အဒ္ဒသံ ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ စိတ္တမ္ပိ အာဒိသန္တံ, စေတသိကမ္ပိ အာဒိသန္တံ, ဝိတက္ကိတမ္ပိ အာဒိသန္တံ, ဝိစာရိတမ္ပိ အာဒိသန္တံ – ‘‘ဧဝမ္ပိ တေ မနော, ဣတ္ထမ္ပိ တေ မနော, ဣတိပိ တေ စိတ္တ’’’န္တိ။

‘‘တမေနံ သော အဿဒ္ဓေါ အပ္ပသန္နော တံ သဒ္ဓံ ပသန္နံ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘အတ္ထိ ခေါ, ဘော, မဏိကာ နာမ ဝိဇ္ဇာ; တာယ သော ဘိက္ခု ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ စိတ္တမ္ပိ အာဒိသတိ, စေတသိကမ္ပိ အာဒိသတိ, ဝိတက္ကိတမ္ပိ အာဒိသတိ, ဝိစာရိတမ္ပိ အာဒိသတိ – ‘ဧဝမ္ပိ တေ မနော, ဣတ္ထမ္ပိ တေ မနော, ဣတိပိ တေ စိတ္တ’’’န္တိ။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, ကေဝဋ္ဋ, အပိ နု သော အဿဒ္ဓေါ အပ္ပသန္နော တံ သဒ္ဓံ ပသန္နံ ဧဝံ ဝဒေယျာ’’တိ ? ‘‘ဝဒေယျ, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘ဣမံ ခေါ အဟံ, ကေဝဋ္ဋ, အာဒေသနာပါဋိဟာရိယေ အာဒီနဝံ သမ္ပဿမာနော အာဒေသနာပါဋိဟာရိယေန အဋ္ဋီယာမိ ဟရာယာမိ ဇိဂုစ္ဆာမိ’’။

အနုသာသနီပါဋိဟာရိယံ

၄၈၆. ‘‘ကတမဉ္စ, ကေဝဋ္ဋ, အနုသာသနီပါဋိဟာရိယံ? ဣဓ, ကေဝဋ္ဋ, ဘိက္ခု ဧဝမနုသာသတိ – ‘ဧဝံ ဝိတက္ကေထ, မာ ဧဝံ ဝိတက္ကယိတ္ထ, ဧဝံ မနသိကရောထ, မာ ဧဝံ မနသာကတ္ထ, ဣဒံ ပဇဟထ, ဣဒံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရထာ’တိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ကေဝဋ္ဋ, အနုသာသနီပါဋိဟာရိယံ။

‘‘ပုန စပရံ, ကေဝဋ္ဋ, ဣဓ တထာဂတော လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ။ပေ.။ (ယထာ ၁၉၀-၂၁၂ အနုစ္ဆေဒေသု ဧဝံ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ)။ ဧဝံ ခေါ, ကေဝဋ္ဋ, ဘိက္ခု သီလသမ္ပန္နော ဟောတိ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣဒမ္ပိ ဝုစ္စတိ, ကေဝဋ္ဋ, အနုသာသနီပါဋိဟာရိယံ။ပေ.။ ဒုတိယံ ဈာနံ။ပေ.။ တတိယံ ဈာနံ။ပေ.။ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣဒမ္ပိ ဝုစ္စတိ, ကေဝဋ္ဋ, အနုသာသနီပါဋိဟာရိယံ။ပေ.။ ဉာဏဒဿနာယ စိတ္တံ အဘိနီဟရတိ အဘိနိန္နာမေတိ။ပေ.။ ဣဒမ္ပိ ဝုစ္စတိ, ကေဝဋ္ဋ, အနုသာသနီပါဋိဟာရိယံ။ပေ.။ နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတိ။ပေ.။ ဣဒမ္ပိ ဝုစ္စတိ, ကေဝဋ္ဋ, အနုသာသနီပါဋိဟာရိယံ။

‘‘ဣမာနိ ခေါ, ကေဝဋ္ဋ, တီဏိ ပါဋိဟာရိယာနိ မယာ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒိတာနိ’’။

ဘူတနိရောဓေသကဘိက္ခုဝတ္ထု

၄၈၇. ‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ကေဝဋ္ဋ, ဣမသ္မိညေဝ ဘိက္ခုသံဃေ အညတရဿ ဘိက္ခုနော ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘ကတ္ထ နု ခေါ ဣမေ စတ္တာရော မဟာဘူတာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ, သေယျထိဒံ – ပထဝီဓါတု အာပေါဓါတု တေဇောဓါတု ဝါယောဓါတူ’တိ?

၄၈၈. ‘‘အထ ခေါ သော, ကေဝဋ္ဋ, ဘိက္ခု တထာရူပံ သမာဓိံ သမာပဇ္ဇိ, ယထာသမာဟိတေ စိတ္တေ ဒေဝယာနိယော မဂ္ဂေါ ပါတုရဟောသိ။ အထ ခေါ သော, ကေဝဋ္ဋ, ဘိက္ခု ယေန စာတုမဟာရာဇိကာ ဒေဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ စာတုမဟာရာဇိကေ ဒေဝေ ဧတဒဝေါစ – ‘ကတ္ထ နု ခေါ, အာဝုသော, ဣမေ စတ္တာရော မဟာဘူတာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ, သေယျထိဒံ – ပထဝီဓါတု အာပေါဓါတု တေဇောဓါတု ဝါယောဓါတူ’တိ?

‘‘ဧဝံ ဝုတ္တေ, ကေဝဋ္ဋ, စာတုမဟာရာဇိကာ ဒေဝါ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘မယမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခု, န ဇာနာမ, ယတ္ထိမေ စတ္တာရော မဟာဘူတာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ, သေယျထိဒံ – ပထဝီဓါတု အာပေါဓါတု တေဇောဓါတု ဝါယောဓါတူတိ [ဝါယောဓါတု။ အတ္ထိ ခေါ (ဣ. ဧဝမုပရိပိ)]။ အတ္ထိ ခေါ [ဝါယောဓါတု။ အတ္ထိ ခေါ (ဣ. ဧဝမုပရိပိ)], ဘိက္ခု, စတ္တာရော မဟာရာဇာနော အမှေဟိ အဘိက္ကန္တတရာ စ ပဏီတတရာ စ။ တေ ခေါ ဧတံ ဇာနေယျုံ, ယတ္ထိမေ စတ္တာရော မဟာဘူတာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ, သေယျထိဒံ – ပထဝီဓါတု အာပေါဓါတု တေဇောဓါတု ဝါယောဓါတူ’တိ။

၄၈၉. ‘‘အထ ခေါ သော, ကေဝဋ္ဋ, ဘိက္ခု ယေန စတ္တာရော မဟာရာဇာနော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ စတ္တာရော မဟာရာဇေ ဧတဒဝေါစ – ‘ကတ္ထ နု ခေါ, အာဝုသော, ဣမေ စတ္တာရော မဟာဘူတာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ, သေယျထိဒံ – ပထဝီဓါတု အာပေါဓါတု တေဇောဓါတု ဝါယောဓါတူ’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ, ကေဝဋ္ဋ, စတ္တာရော မဟာရာဇာနော တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘မယမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခု, န ဇာနာမ, ယတ္ထိမေ စတ္တာရော မဟာဘူတာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ, သေယျထိဒံ – ပထဝီဓါတု, အာပေါဓါတု တေဇောဓါတု ဝါယောဓါတူတိ။ အတ္ထိ ခေါ, ဘိက္ခု, တာဝတိံသာ နာမ ဒေဝါ အမှေဟိ အဘိက္ကန္တတရာ စ ပဏီတတရာ စ။ တေ ခေါ ဧတံ ဇာနေယျုံ, ယတ္ထိမေ စတ္တာရော မဟာဘူတာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ, သေယျထိဒံ – ပထဝီဓါတု အာပေါဓါတု တေဇောဓါတု ဝါယောဓါတူ’တိ။

၄၉၀. ‘‘အထ ခေါ သော, ကေဝဋ္ဋ, ဘိက္ခု ယေန တာဝတိံသာ ဒေဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ တာဝတိံသေ ဒေဝေ ဧတဒဝေါစ – ‘ကတ္ထ နု ခေါ, အာဝုသော, ဣမေ စတ္တာရော မဟာဘူတာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ, သေယျထိဒံ – ပထဝီဓါတု အာပေါဓါတု တေဇောဓါတု ဝါယောဓါတူ’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ, ကေဝဋ္ဋ, တာဝတိံသာ ဒေဝါ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘မယမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခု, န ဇာနာမ, ယတ္ထိမေ စတ္တာရော မဟာဘူတာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ, သေယျထိဒံ – ပထဝီဓါတု အာပေါဓါတု တေဇောဓါတု ဝါယောဓါတူတိ။ အတ္ထိ ခေါ, ဘိက္ခု, သက္ကော နာမ ဒေဝါနမိန္ဒော အမှေဟိ အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စ။ သော ခေါ ဧတံ ဇာနေယျ, ယတ္ထိမေ စတ္တာရော မဟာဘူတာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ, သေယျထိဒံ – ပထဝီဓါတု အာပေါဓါတု တေဇောဓါတု ဝါယောဓါတူ’တိ။

၄၉၁. ‘‘အထ ခေါ သော, ကေဝဋ္ဋ, ဘိက္ခု ယေန သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ သက္ကံ ဒေဝါနမိန္ဒံ ဧတဒဝေါစ – ‘ကတ္ထ နု ခေါ, အာဝုသော, ဣမေ စတ္တာရော မဟာဘူတာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ, သေယျထိဒံ – ပထဝီဓါတု အာပေါဓါတု တေဇောဓါတု ဝါယောဓါတူ’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ, ကေဝဋ္ဋ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘အဟမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခု, န ဇာနာမိ, ယတ္ထိမေ စတ္တာရော မဟာဘူတာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ, သေယျထိဒံ – ပထဝီဓါတု အာပေါဓါတု တေဇောဓါတု ဝါယောဓါတူတိ။ အတ္ထိ ခေါ, ဘိက္ခု, ယာမာ နာမ ဒေဝါ။ပေ.။ သုယာမော နာမ ဒေဝပုတ္တော။ တုသိတာ နာမ ဒေဝါ။ သန္တုဿိတော နာမ ဒေဝပုတ္တော။ နိမ္မာနရတီ နာမ ဒေဝါ ။ သုနိမ္မိတော နာမ ဒေဝပုတ္တော။ ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီ နာမ ဒေဝါ။ ဝသဝတ္တီ နာမ ဒေဝပုတ္တော အမှေဟိ အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စ။ သော ခေါ ဧတံ ဇာနေယျ, ယတ္ထိမေ စတ္တာရော မဟာဘူတာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ, သေယျထိဒံ – ပထဝီဓါတု အာပေါဓါတု တေဇောဓါတု ဝါယောဓါတူ’တိ။

၄၉၂. ‘‘အထ ခေါ သော, ကေဝဋ္ဋ, ဘိက္ခု ယေန ဝသဝတ္တီ ဒေဝပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဝသဝတ္တိံ ဒေဝပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘ကတ္ထ နု ခေါ, အာဝုသော, ဣမေ စတ္တာရော မဟာဘူတာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ, သေယျထိဒံ – ပထဝီဓါတု အာပေါဓါတု တေဇောဓါတု ဝါယောဓါတူ’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ , ကေဝဋ္ဋ, ဝသဝတ္တီ ဒေဝပုတ္တော တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘အဟမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခု, န ဇာနာမိ ယတ္ထိမေ စတ္တာရော မဟာဘူတာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ, သေယျထိဒံ – ပထဝီဓါတု အာပေါဓါတု တေဇောဓါတု ဝါယောဓါတူတိ။ အတ္ထိ ခေါ, ဘိက္ခု, ဗြဟ္မကာယိကာ နာမ ဒေဝါ အမှေဟိ အဘိက္ကန္တတရာ စ ပဏီတတရာ စ။ တေ ခေါ ဧတံ ဇာနေယျုံ, ယတ္ထိမေ စတ္တာရော မဟာဘူတာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ, သေယျထိဒံ – ပထဝီဓါတု အာပေါဓါတု တေဇောဓါတု ဝါယောဓါတူ’တိ။

၄၉၃. ‘‘အထ ခေါ သော, ကေဝဋ္ဋ, ဘိက္ခု တထာရူပံ သမာဓိံ သမာပဇ္ဇိ, ယထာသမာဟိတေ စိတ္တေ ဗြဟ္မယာနိယော မဂ္ဂေါ ပါတုရဟောသိ။ အထ ခေါ သော, ကေဝဋ္ဋ, ဘိက္ခု ယေန ဗြဟ္မကာယိကာ ဒေဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဗြဟ္မကာယိကေ ဒေဝေ ဧတဒဝေါစ – ‘ကတ္ထ နု ခေါ, အာဝုသော, ဣမေ စတ္တာရော မဟာဘူတာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ, သေယျထိဒံ – ပထဝီဓါတု အာပေါဓါတု တေဇောဓါတု ဝါယောဓါတူ’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ, ကေဝဋ္ဋ, ဗြဟ္မကာယိကာ ဒေဝါ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘မယမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခု, န ဇာနာမ, ယတ္ထိမေ စတ္တာရော မဟာဘူတာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ, သေယျထိဒံ – ပထဝီဓါတု အာပေါဓါတု တေဇောဓါတု ဝါယောဓါတူတိ။ အတ္ထိ ခေါ, ဘိက္ခု, ဗြဟ္မာ မဟာဗြဟ္မာ အဘိဘူ အနဘိဘူတော အညဒတ္ထုဒသော ဝသဝတ္တီ ဣဿရော ကတ္တာ နိမ္မာတာ သေဋ္ဌော သဇိတာ ဝသီ ပိတာ ဘူတဘဗျာနံ အမှေဟိ အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စ။ သော ခေါ ဧတံ ဇာနေယျ, ယတ္ထိမေ စတ္တာရော မဟာဘူတာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ, သေယျထိဒံ – ပထဝီဓါတု အာပေါဓါတု တေဇောဓါတု ဝါယောဓါတူ’’တိ။

‘‘‘ကဟံ ပနာဝုသော, ဧတရဟိ သော မဟာဗြဟ္မာ’တိ? ‘မယမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခု, န ဇာနာမ, ယတ္ထ ဝါ ဗြဟ္မာ ယေန ဝါ ဗြဟ္မာ ယဟိံ ဝါ ဗြဟ္မာ; အပိ စ, ဘိက္ခု, ယထာ နိမိတ္တာ ဒိဿန္တိ, အာလောကော သဉ္ဇာယတိ, ဩဘာသော ပါတုဘဝတိ, ဗြဟ္မာ ပါတုဘဝိဿတိ, ဗြဟ္မုနော ဟေတံ ပုဗ္ဗနိမိတ္တံ ပါတုဘာဝါယ, ယဒိဒံ အာလောကော သဉ္ဇာယတိ, ဩဘာသော ပါတုဘဝတီ’တိ။ အထ ခေါ သော, ကေဝဋ္ဋ, မဟာဗြဟ္မာ နစိရဿေဝ ပါတုရဟောသိ ။

၄၉၄. ‘‘အထ ခေါ သော, ကေဝဋ္ဋ, ဘိက္ခု ယေန သော မဟာဗြဟ္မာ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ တံ မဟာဗြဟ္မာနံ ဧတဒဝေါစ – ‘ကတ္ထ နု ခေါ, အာဝုသော, ဣမေ စတ္တာရော မဟာဘူတာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ, သေယျထိဒံ – ပထဝီဓါတု အာပေါဓါတု တေဇောဓါတု ဝါယောဓါတူ’’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ, ကေဝဋ္ဋ, သော မဟာဗြဟ္မာ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘အဟမသ္မိ, ဘိက္ခု, ဗြဟ္မာ မဟာဗြဟ္မာ အဘိဘူ အနဘိဘူတော အညဒတ္ထုဒသော ဝသဝတ္တီ ဣဿရော ကတ္တာ နိမ္မာတာ သေဋ္ဌော သဇိတာ ဝသီ ပိတာ ဘူတဘဗျာန’န္တိ။

‘‘ဒုတိယမ္ပိ ခေါ သော, ကေဝဋ္ဋ, ဘိက္ခု တံ မဟာဗြဟ္မာနံ ဧတဒဝေါစ – ‘န ခေါဟံ တံ, အာဝုသော, ဧဝံ ပုစ္ဆာမိ – ‘‘တ္ဝမသိ ဗြဟ္မာ မဟာဗြဟ္မာ အဘိဘူ အနဘိဘူတော အညဒတ္ထုဒသော ဝသဝတ္တီ ဣဿရော ကတ္တာ နိမ္မာတာ သေဋ္ဌော သဇိတာ ဝသီ ပိတာ ဘူတဘဗျာန’’န္တိ။ ဧဝဉ္စ ခေါ အဟံ တံ, အာဝုသော, ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကတ္ထ နု ခေါ, အာဝုသော, ဣမေ စတ္တာရော မဟာဘူတာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ, သေယျထိဒံ – ပထဝီဓါတု အာပေါဓါတု တေဇောဓါတု ဝါယောဓါတူ’’’တိ?

‘‘ဒုတိယမ္ပိ ခေါ သော, ကေဝဋ္ဋ, မဟာဗြဟ္မာ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘အဟမသ္မိ, ဘိက္ခု, ဗြဟ္မာ မဟာဗြဟ္မာ အဘိဘူ အနဘိဘူတော အညဒတ္ထုဒသော ဝသဝတ္တီ ဣဿရော ကတ္တာ နိမ္မာတာ သေဋ္ဌော သဇိတာ ဝသီ ပိတာ ဘူတဘဗျာန’န္တိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ သော, ကေဝဋ္ဋ, ဘိက္ခု တံ မဟာဗြဟ္မာနံ ဧတဒဝေါစ – ‘န ခေါဟံ တံ, အာဝုသော, ဧဝံ ပုစ္ဆာမိ – ‘‘တ္ဝမသိ ဗြဟ္မာ မဟာဗြဟ္မာ အဘိဘူ အနဘိဘူတော အညဒတ္ထုဒသော ဝသဝတ္တီ ဣဿရော ကတ္တာ နိမ္မာတာ သေဋ္ဌော သဇိတာ ဝသီ ပိတာ ဘူတဘဗျာန’’န္တိ။ ဧဝဉ္စ ခေါ အဟံ တံ, အာဝုသော, ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကတ္ထ နု ခေါ, အာဝုသော, ဣမေ စတ္တာရော မဟာဘူတာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ, သေယျထိဒံ – ပထဝီဓါတု အာပေါဓါတု တေဇောဓါတု ဝါယောဓါတူ’’’တိ?

၄၉၅. ‘‘အထ ခေါ သော, ကေဝဋ္ဋ, မဟာဗြဟ္မာ တံ ဘိက္ခုံ ဗာဟာယံ ဂဟေတွာ ဧကမန္တံ အပနေတွာ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘ဣမေ ခေါ မံ, ဘိက္ခု, ဗြဟ္မကာယိကာ ဒေဝါ ဧဝံ ဇာနန္တိ, ‘‘နတ္ထိ ကိဉ္စိ ဗြဟ္မုနော အညာတံ, နတ္ထိ ကိဉ္စိ ဗြဟ္မုနော အဒိဋ္ဌံ, နတ္ထိ ကိဉ္စိ ဗြဟ္မုနော အဝိဒိတံ, နတ္ထိ ကိဉ္စိ ဗြဟ္မုနော အသစ္ဆိကတ’’န္တိ။ တသ္မာဟံ တေသံ သမ္မုခါ န ဗျာကာသိံ။ အဟမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခု, န ဇာနာမိ ယတ္ထိမေ စတ္တာရော မဟာဘူတာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ, သေယျထိဒံ – ပထဝီဓါတု အာပေါဓါတု တေဇောဓါတု ဝါယောဓါတူတိ။ တသ္မာတိဟ, ဘိက္ခု, တုယ္ဟေဝေတံ ဒုက္ကဋံ, တုယ္ဟေဝေတံ အပရဒ္ဓံ, ယံ တွံ တံ ဘဂဝန္တံ အတိဓါဝိတွာ ဗဟိဒ္ဓါ ပရိယေဋ္ဌိံ အာပဇ္ဇသိ ဣမဿ ပဉ္ဟဿ ဝေယျာကရဏာယ။ ဂစ္ဆ တွံ, ဘိက္ခု, တမေဝ ဘဂဝန္တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဣမံ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆ, ယထာ စ တေ ဘဂဝါ ဗျာကရောတိ, တထာ နံ ဓါရေယျာသီ’တိ။

၄၉၆. ‘‘အထ ခေါ သော, ကေဝဋ္ဋ, ဘိက္ခု – သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ, ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ ဧဝမေဝ ဗြဟ္မလောကေ အန္တရဟိတော မမ ပုရတော ပါတုရဟောသိ။ အထ ခေါ သော, ကေဝဋ္ဋ, ဘိက္ခု မံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ, ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ, ကေဝဋ္ဋ, သော ဘိက္ခု မံ ဧတဒဝေါစ – ‘ကတ္ထ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဣမေ စတ္တာရော မဟာဘူတာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ, သေယျထိဒံ – ပထဝီဓါတု အာပေါဓါတု တေဇောဓါတု ဝါယောဓါတူ’တိ?

တီရဒဿိသကုဏုပမာ

၄၉၇. ‘‘ဧဝံ ဝုတ္တေ, အဟံ, ကေဝဋ္ဋ, တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစံ – ‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘိက္ခု, သာမုဒ္ဒိကာ ဝါဏိဇာ တီရဒသ္သိံ သကုဏံ ဂဟေတွာ နာဝါယ သမုဒ္ဒံ အဇ္ဈောဂါဟန္တိ။ တေ အတီရဒက္ခိနိယာ နာဝါယ တီရဒသ္သိံ သကုဏံ မုဉ္စန္တိ။ သော ဂစ္ဆတေဝ ပုရတ္ထိမံ ဒိသံ, ဂစ္ဆတိ ဒက္ခိဏံ ဒိသံ, ဂစ္ဆတိ ပစ္ဆိမံ ဒိသံ, ဂစ္ဆတိ ဥတ္တရံ ဒိသံ, ဂစ္ဆတိ ဥဒ္ဓံ ဒိသံ, ဂစ္ဆတိ အနုဒိသံ။ သစေ သော သမန္တာ တီရံ ပဿတိ, တထာဂတကောဝ [တထာပက္ကန္တောဝ (သျာ.)] ဟောတိ။ သစေ ပန သော သမန္တာ တီရံ န ပဿတိ, တမေဝ နာဝံ ပစ္စာဂစ္ဆတိ။ ဧဝမေဝ ခေါ တွံ, ဘိက္ခု, ယတော ယာဝ ဗြဟ္မလောကာ ပရိယေသမာနော ဣမဿ ပဉ္ဟဿ ဝေယျာကရဏံ နာဇ္ဈဂါ, အထ မမညေဝ သန္တိကေ ပစ္စာဂတော။ န ခေါ ဧသော, ဘိက္ခု, ပဉ္ဟော ဧဝံ ပုစ္ဆိတဗ္ဗော – ‘ကတ္ထ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဣမေ စတ္တာရော မဟာဘူတာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ, သေယျထိဒံ – ပထဝီဓါတု အာပေါဓါတု တေဇောဓါတု ဝါယောဓါတူ’တိ?

၄၉၈. ‘‘ဧဝဉ္စ ခေါ ဧသော, ဘိက္ခု, ပဉ္ဟော ပုစ္ဆိတဗ္ဗော –

‘ကတ္ထ အာပေါ စ ပထဝီ၊ တေဇော ဝါယော န ဂါဓတိ။

ကတ္ထ ဒီဃဉ္စ ရဿဉ္စ၊ အဏုံ ထူလံ သုဘာသုဘံ။

ကတ္ထ နာမဉ္စ ရူပဉ္စ၊ အသေသံ ဥပရုဇ္ဈတီ’တိ။

၄၉၉. ‘‘တတြ ဝေယျာကရဏံ ဘဝတိ –

‘ဝိညာဏံ အနိဒဿနံ၊ အနန္တံ သဗ္ဗတောပဘံ။

ဧတ္ထ အာပေါ စ ပထဝီ၊ တေဇော ဝါယော န ဂါဓတိ။

ဧတ္ထ ဒီဃဉ္စ ရဿဉ္စ၊ အဏုံ ထူလံ သုဘာသုဘံ။

ဧတ္ထ နာမဉ္စ ရူပဉ္စ၊ အသေသံ ဥပရုဇ္ဈတိ။

ဝိညာဏဿ နိရောဓေန၊ ဧတ္ထေတံ ဥပရုဇ္ဈတီ’တိ။

၅၀၀. ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနော ကေဝဋ္ဋော ဂဟပတိပုတ္တော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ။

ကေဝဋ္ဋသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဧကာဒသမံ။