၁၀. သုဘသုတ္တံ
သုဘမာဏဝဝတ္ထု
၄၄၄. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ အာနန္ဒော သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ အစိရပရိနိဗ္ဗုတေ ဘဂဝတိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သုဘော မာဏဝေါ တောဒေယျပုတ္တော သာဝတ္ထိယံ ပဋိဝသတိ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန။
၄၄၅. အထ ခေါ သုဘော မာဏဝေါ တောဒေယျပုတ္တော အညတရံ မာဏဝကံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဧဟိ တွံ, မာဏဝက, ယေန သမဏော အာနန္ဒော တေနုပသင်္ကမ; ဥပသင်္ကမိတွာ မမ ဝစနေန သမဏံ အာနန္ဒံ အပ္ပါဗာဓံ အပ္ပါတင်္ကံ လဟုဋ္ဌာနံ ဗလံ ဖာသုဝိဟာရံ ပုစ္ဆ – ‘သုဘော မာဏဝေါ တောဒေယျပုတ္တော ဘဝန္တံ အာနန္ဒံ အပ္ပါဗာဓံ အပ္ပါတင်္ကံ လဟုဋ္ဌာနံ ဗလံ ဖာသုဝိဟာရံ ပုစ္ဆတီ’တိ။ ဧဝဉ္စ ဝဒေဟိ – ‘သာဓု ကိရ ဘဝံ အာနန္ဒော ယေန သုဘဿ မာဏဝဿ တောဒေယျပုတ္တဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမတု အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာ’’’တိ။
၄၄၆. ‘‘ဧဝံ, ဘော’’တိ ခေါ သော မာဏဝကော သုဘဿ မာဏဝဿ တောဒေယျပုတ္တဿ ပဋိဿုတွာ ယေနာယသ္မာ အာနန္ဒော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မတာ အာနန္ဒေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော မာဏဝကော အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သုဘော မာဏဝေါ တောဒေယျပုတ္တော ဘဝန္တံ အာနန္ဒံ အပ္ပါဗာဓံ အပ္ပါတင်္ကံ လဟုဋ္ဌာနံ ဗလံ ဖာသုဝိဟာရံ ပုစ္ဆတိ; ဧဝဉ္စ ဝဒေတိ – ‘သာဓု ကိရ ဘဝံ အာနန္ဒော ယေန သုဘဿ မာဏဝဿ တောဒေယျပုတ္တဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမတု အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာ’’’တိ။
၄၄၇. ဧဝံ ဝုတ္တေ, အာယသ္မာ အာနန္ဒော တံ မာဏဝကံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အကာလော ခေါ, မာဏဝက ။ အတ္ထိ မေ အဇ္ဇ ဘေသဇ္ဇမတ္တာ ဣတာ။ အပ္ပေဝနာမ သွေပိ ဥပသင်္ကမေယျာမ ကာလဉ္စ သမယဉ္စ ဥပါဒါယာ’’တိ။
‘‘ဧဝံ, ဘော’’တိ ခေါ သော မာဏဝကော အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ပဋိဿုတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ယေန သုဘော မာဏဝေါ တောဒေယျပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ ; ဥပသင်္ကမိတွာ သုဘံ မာဏဝံ တောဒေယျပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ, ‘‘အဝေါစုမှာ ခေါ မယံ ဘောတော ဝစနေန တံ ဘဝန္တံ အာနန္ဒံ – ‘သုဘော မာဏဝေါ တောဒေယျပုတ္တော ဘဝန္တံ အာနန္ဒံ အပ္ပါဗာဓံ အပ္ပါတင်္ကံ လဟုဋ္ဌာနံ ဗလံ ဖာသုဝိဟာရံ ပုစ္ဆတိ, ဧဝဉ္စ ဝဒေတိ – ‘‘သာဓု ကိရ ဘဝံ အာနန္ဒော ယေန သုဘဿ မာဏဝဿ တောဒေယျပုတ္တဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမတု အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာ’’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘော, သမဏော အာနန္ဒော မံ ဧတဒဝေါစ – ‘အကာလော ခေါ, မာဏဝက။ အတ္ထိ မေ အဇ္ဇ ဘေသဇ္ဇမတ္တာ ဣတာ။ အပ္ပေဝနာမ သွေပိ ဥပသင်္ကမေယျာမ ကာလဉ္စ သမယဉ္စ ဥပါဒါယာ’တိ။ ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, ဘော, ကတမေဝ ဧတံ, ယတော ခေါ သော ဘဝံ အာနန္ဒော ဩကာသမကာသိ သွာတနာယပိ ဥပသင်္ကမနာယာ’’တိ။
၄၄၈. အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ စေတကေန ဘိက္ခုနာ ပစ္ဆာသမဏေန ယေန သုဘဿ မာဏဝဿ တောဒေယျပုတ္တဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။
အထ ခေါ သုဘော မာဏဝေါ တောဒေယျပုတ္တော ယေနာယသ္မာ အာနန္ဒော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မတာ အာနန္ဒေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သုဘော မာဏဝေါ တောဒေယျပုတ္တော အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဘဝဉှိ အာနန္ဒော တဿ ဘောတော ဂေါတမဿ ဒီဃရတ္တံ ဥပဋ္ဌာကော သန္တိကာဝစရော သမီပစာရီ။ ဘဝမေတံ အာနန္ဒော ဇာနေယျ, ယေသံ သော ဘဝံ ဂေါတမော ဓမ္မာနံ ဝဏ္ဏဝါဒီ အဟောသိ, ယတ္ထ စ ဣမံ ဇနတံ သမာဒပေသိ နိဝေသေသိ ပတိဋ္ဌာပေသိ။ ကတမေသာနံ ခေါ, ဘော အာနန္ဒ, ဓမ္မာနံ သော ဘဝံ ဂေါတမော ဝဏ္ဏဝါဒီ အဟောသိ; ကတ္ထ စ ဣမံ ဇနတံ သမာဒပေသိ နိဝေသေသိ ပတိဋ္ဌာပေသီ’’တိ?
၄၄၉. ‘‘တိဏ္ဏံ ခေါ, မာဏဝ, ခန္ဓာနံ သော ဘဂဝါ ဝဏ္ဏဝါဒီ အဟောသိ; ဧတ္ထ စ ဣမံ ဇနတံ သမာဒပေသိ နိဝေသေသိ ပတိဋ္ဌာပေသိ။ ကတမေသံ တိဏ္ဏံ? အရိယဿ သီလက္ခန္ဓဿ, အရိယဿ သမာဓိက္ခန္ဓဿ, အရိယဿ ပညာက္ခန္ဓဿ။ ဣမေသံ ခေါ, မာဏဝ, တိဏ္ဏံ ခန္ဓာနံ သော ဘဂဝါ ဝဏ္ဏဝါဒီ အဟောသိ; ဧတ္ထ စ ဣမံ ဇနတံ သမာဒပေသိ နိဝေသေသိ ပတိဋ္ဌာပေသီ’’တိ။
သီလက္ခန္ဓော
၄၅၀. ‘‘ကတမော ပန သော, ဘော အာနန္ဒ, အရိယော သီလက္ခန္ဓော, ယဿ သော ဘဝံ ဂေါတမော ဝဏ္ဏဝါဒီ အဟောသိ, ယတ္ထ စ ဣမံ ဇနတံ သမာဒပေသိ နိဝေသေသိ ပတိဋ္ဌာပေသီ’’တိ?
‘‘ဣဓ, မာဏဝ, တထာဂတော လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ သော ဣမံ လောကံ သဒေဝကံ သမာရကံ သဗြဟ္မကံ သဿမဏဗြာဟ္မဏိံ ပဇံ သဒေဝမနုဿံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေတိ။ သော ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ။ တံ ဓမ္မံ သုဏာတိ ဂဟပတိ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တော ဝါ အညတရသ္မိံ ဝါ ကုလေ ပစ္စာဇာတော။ သော တံ ဓမ္မံ သုတွာ တထာဂတေ သဒ္ဓံ ပဋိလဘတိ။ သော တေန သဒ္ဓါပဋိလာဘေန သမန္နာဂတော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘သမ္ဗာဓေါ ဃရာဝါသော ရဇောပထော, အဗ္ဘောကာသော ပဗ္ဗဇ္ဇာ, နယိဒံ သုကရံ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတာ ဧကန္တပရိပုဏ္ဏံ ဧကန္တပရိသုဒ္ဓံ သင်္ခလိခိတံ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတုံ။ ယံနူနာဟံ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇေယျ’န္တိ။ သော အပရေန သမယေန အပ္ပံ ဝါ ဘောဂက္ခန္ဓံ ပဟာယ မဟန္တံ ဝါ ဘောဂက္ခန္ဓံ ပဟာယ အပ္ပံ ဝါ ဉာတိပရိဝဋ္ဋံ ပဟာယ မဟန္တံ ဝါ ဉာတိပရိဝဋ္ဋံ ပဟာယ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇတိ။ သော ဧဝံ ပဗ္ဗဇိတော သမာနော ပါတိမောက္ခသံဝရသံဝုတော ဝိဟရတိ, အာစာရဂေါစရသမ္ပန္နော, အနုမတ္တေသု ဝဇ္ဇေသု ဘယဒဿာဝီ, သမာဒါယ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသု, ကာယကမ္မဝစီကမ္မေန သမန္နာဂတော ကုသလေန, ပရိသုဒ္ဓါဇီဝေါ, သီလသမ္ပန္နော, ဣန္ဒ္ရိယေသု ဂုတ္တဒွါရော, သတိသမ္ပဇညေန သမန္နာဂတော, သန္တုဋ္ဌော။
၄၅၁. ‘‘ကထဉ္စ, မာဏဝ, ဘိက္ခု သီလသမ္ပန္နော ဟောတိ? ဣဓ, မာဏဝ, ဘိက္ခု ပါဏာတိပါတံ ပဟာယ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, နိဟိတဒဏ္ဍော နိဟိတသတ္ထော လဇ္ဇီ ဒယာပန္နော, သဗ္ဗပါဏဘူတဟိတာနုကမ္ပီ ဝိဟရတိ။ ယမ္ပိ, မာဏဝ, ဘိက္ခု ပါဏာတိပါတံ ပဟာယ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, နိဟိတဒဏ္ဍော နိဟိတသတ္ထော လဇ္ဇီ ဒယာပန္နော, သဗ္ဗပါဏဘူတဟိတာနုကမ္ပီ ဝိဟရတိ; ဣဒမ္ပိဿ ဟောတိ သီလသ္မိံ။ (ယထာ ၁၉၄ ယာဝ ၂၁၀ အနုစ္ဆေဒေသု ဧဝံ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ)။
‘‘ယထာ ဝါ ပနေကေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ သဒ္ဓါဒေယျာနိ ဘောဇနာနိ ဘုဉ္ဇိတွာ တေ ဧဝရူပါယ တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာယ မိစ္ဆာဇီဝေန ဇီဝိတံ ကပ္ပေန္တိ, သေယျထိဒံ – သန္တိကမ္မံ ပဏိဓိကမ္မံ ဘူတကမ္မံ ဘူရိကမ္မံ ဝဿကမ္မံ ဝေါဿကမ္မံ ဝတ္ထုကမ္မံ ဝတ္ထုပရိကမ္မံ အာစမနံ နှာပနံ ဇုဟနံ ဝမနံ ဝိရေစနံ ဥဒ္ဓံဝိရေစနံ အဓေါဝိရေစနံ သီသဝိရေစနံ ကဏ္ဏတေလံ နေတ္တတပ္ပနံ နတ္ထုကမ္မံ အဉ္ဇနံ ပစ္စဉ္ဇနံ သာလာကိယံ သလ္လကတ္တိယံ ဒါရကတိကိစ္ဆာ မူလဘေသဇ္ဇာနံ အနုပ္ပဒါနံ ဩသဓီနံ ပဋိမောက္ခော ဣတိ ဝါ ဣတိ ဧဝရူပါယ တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာယ မိစ္ဆာဇီဝါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ယမ္ပိ, မာဏဝ, ဘိက္ခု ယထာ ဝါ ပနေကေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ သဒ္ဓါဒေယျာနိ ဘောဇနာနိ ဘုဉ္ဇိတွာ တေ ဧဝရူပါယ တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာယ မိစ္ဆာဇီဝေန ဇီဝိတံ ကပ္ပေန္တိ, သေယျထိဒံ, သန္တိကမ္မံ ပဏိဓိကမ္မံ။ပေ.။ ဩသဓီနံ ပဋိမောက္ခော ဣတိ ဝါ ဣတိ ဧဝရူပါယ တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာယ မိစ္ဆာဇီဝါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ဣဒမ္ပိဿ ဟောတိ သီလသ္မိံ။
၄၅၂. ‘‘သ ခေါ သော [အယံ ခေါ သော (က.)], မာဏဝ, ဘိက္ခု ဧဝံ သီလသမ္ပန္နော န ကုတောစိ ဘယံ သမနုပဿတိ, ယဒိဒံ သီလသံဝရတော။ သေယျထာပိ, မာဏဝ, ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဝသိတ္တော နိဟတပစ္စာမိတ္တော န ကုတောစိ ဘယံ သမနုပဿတိ, ယဒိဒံ ပစ္စတ္ထိကတော။ ဧဝမေဝ ခေါ, မာဏဝ, ဘိက္ခု ဧဝံ သီလသမ္ပန္နော န ကုတောစိ ဘယံ သမနုပဿတိ, ယဒိဒံ သီလသံဝရတော။ သော ဣမိနာ အရိယေန သီလက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော အဇ္ဈတ္တံ အနဝဇ္ဇသုခံ ပဋိသံဝေဒေတိ။ ဧဝံ ခေါ, မာဏဝ, ဘိက္ခု သီလသမ္ပန္နော ဟောတိ။
၄၅၃. ‘‘အယံ ခေါ သော, မာဏဝ, အရိယော သီလက္ခန္ဓော ယဿ သော ဘဂဝါ ဝဏ္ဏဝါဒီ အဟောသိ, ယတ္ထ စ ဣမံ ဇနတံ သမာဒပေသိ နိဝေသေသိ ပတိဋ္ဌာပေသိ။ အတ္ထိ စေဝေတ္ထ ဥတ္တရိကရဏီယ’’န္တိ။
‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘော အာနန္ဒ, အဗ္ဘုတံ, ဘော အာနန္ဒ! သော စာယံ, ဘော အာနန္ဒ, အရိယော သီလက္ခန္ဓော ပရိပုဏ္ဏော, နော အပရိပုဏ္ဏော။ ဧဝံ ပရိပုဏ္ဏံ စာဟံ, ဘော, အာနန္ဒ, အရိယံ သီလက္ခန္ဓံ ဣတော ဗဟိဒ္ဓါ အညေသု သမဏဗြာဟ္မဏေသု န သမနုပဿာမိ။ ဧဝံ ပရိပုဏ္ဏဉ္စ, ဘော အာနန္ဒ, အရိယံ သီလက္ခန္ဓံ ဣတော ဗဟိဒ္ဓါ အညေ သမဏဗြာဟ္မဏာ အတ္တနိ သမနုပဿေယျုံ, တေ တာဝတကေနေဝ အတ္တမနာ အဿု – ‘အလမေတ္တာဝတာ, ကတမေတ္တာဝတာ, အနုပ္ပတ္တော နော သာမညတ္ထော, နတ္ထိ နော ကိဉ္စိ ဥတ္တရိကရဏီယ’န္တိ။ အထ စ ပန ဘဝံ အာနန္ဒော ဧဝမာဟ – ‘အတ္ထိ စေဝေတ္ထ ဥတ္တရိကရဏီယ’’’န္တိ [ဣမဿ အနန္တရံ သီ. ဣ. ပေါတ္ထကေသု ‘‘ပဌမဘာဏဝါရံ’’တိ ပါဌော ဒိဿတိ]။
သမာဓိက္ခန္ဓော
၄၅၄. ‘‘ကတမော ပန သော, ဘော အာနန္ဒ, အရိယော သမာဓိက္ခန္ဓော, ယဿ သော ဘဝံ ဂေါတမော ဝဏ္ဏဝါဒီ အဟောသိ, ယတ္ထ စ ဣမံ ဇနတံ သမာဒပေသိ နိဝေသေသိ ပတိဋ္ဌာပေသီ’’တိ?
‘‘ကထဉ္စ, မာဏဝ, ဘိက္ခု ဣန္ဒ္ရိယေသု ဂုတ္တဒွါရော ဟောတိ? ဣဓ, မာဏဝ, ဘိက္ခု စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ န နိမိတ္တဂ္ဂါဟီ ဟောတိ နာနုဗျဉ္ဇနဂ္ဂါဟီ; ယတွာဓိကရဏမေနံ စက္ခုန္ဒ္ရိယံ အသံဝုတံ ဝိဟရန္တံ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အနွာဿဝေယျုံ တဿ သံဝရာယ ပဋိပဇ္ဇတိ, ရက္ခတိ စက္ခုန္ဒ္ရိယံ, စက္ခုန္ဒ္ရိယေ သံဝရံ အာပဇ္ဇတိ။ သောတေန သဒ္ဒံ သုတွာ။ပေ.။ ဃာနေန ဂန္ဓံ ဃာယိတွာ။ ဇိဝှာယ ရသံ သာယိတွာ။ ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဖုသိတွာ။ မနသာ ဓမ္မံ ဝိညာယ န နိမိတ္တဂ္ဂါဟီ ဟောတိ နာနုဗျဉ္ဇနဂ္ဂါဟီ; ယတွာဓိကရဏမေနံ မနိန္ဒ္ရိယံ အသံဝုတံ ဝိဟရန္တံ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အနွာဿဝေယျုံ တဿ သံဝရာယ ပဋိပဇ္ဇတိ, ရက္ခတိ မနိန္ဒ္ရိယံ, မနိန္ဒ္ရိယေ သံဝရံ အာပဇ္ဇတိ။ သော ဣမိနာ အရိယေန ဣန္ဒ္ရိယသံဝရေန သမန္နာဂတော အဇ္ဈတ္တံ အဗျာသေကသုခံ ပဋိသံဝေဒေတိ။ ဧဝံ ခေါ, မာဏဝ, ဘိက္ခု ဣန္ဒ္ရိယေသု ဂုတ္တဒွါရော ဟောတိ။
၄၅၅. ‘‘ကထဉ္စ, မာဏဝ, ဘိက္ခု သတိသမ္ပဇညေန သမန္နာဂတော ဟောတိ? ဣဓ, မာဏဝ, ဘိက္ခု အဘိက္ကန္တေ ပဋိက္ကန္တေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, အာလောကိတေ ဝိလောကိတေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, သမိဉ္ဇိတေ ပသာရိတေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, သံဃာဋိပတ္တစီဝရဓါရဏေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, အသိတေ ဣတေ ခါယိတေ သာယိတေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, ဥစ္စာရပဿာဝကမ္မေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, ဂတေ ဌိတေ နိသိန္နေ သုတ္တေ ဇာဂရိတေ ဘာသိတေ တုဏှီဘာဝေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ။ ဧဝံ ခေါ, မာဏဝ, ဘိက္ခု သတိသမ္ပဇညေန သမန္နာဂတော ဟောတိ။
၄၅၆. ‘‘ကထဉ္စ, မာဏဝ, ဘိက္ခု သန္တုဋ္ဌော ဟောတိ? ဣဓ, မာဏဝ, ဘိက္ခု သန္တုဋ္ဌော ဟောတိ ကာယပရိဟာရိကေန စီဝရေန ကုစ္ဆိပရိဟာရိကေန ပိဏ္ဍပါတေန။ သော ယေန ယေနေဝ ပက္ကမတိ, သမာဒါယေဝ ပက္ကမတိ။ သေယျထာပိ, မာဏဝ, ပက္ခီ သကုဏော ယေန ယေနေဝ ဍေတိ, သပတ္တဘာရောဝ ဍေတိ ; ဧဝမေဝ ခေါ, မာဏဝ, ဘိက္ခု သန္တုဋ္ဌော ဟောတိ ကာယပရိဟာရိကေန စီဝရေန ကုစ္ဆိပရိဟာရိကေန ပိဏ္ဍပါတေန။ သော ယေန ယေနေဝ ပက္ကမတိ, သမာဒါယေဝ ပက္ကမတိ။ ဧဝံ ခေါ, မာဏဝ, ဘိက္ခု သန္တုဋ္ဌော ဟောတိ။
၄၅၇. ‘‘သော ဣမိနာ စ အရိယေန သီလက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော, ဣမိနာ စ အရိယေန ဣန္ဒ္ရိယသံဝရေန သမန္နာဂတော, ဣမိနာ စ အရိယေန သတိသမ္ပဇညေန သမန္နာဂတော, ဣမာယ စ အရိယာယ သန္တုဋ္ဌိယာ သမန္နာဂတော ဝိဝိတ္တံ သေနာသနံ ဘဇတိ အရညံ ရုက္ခမူလံ ပဗ္ဗတံ ကန္ဒရံ ဂိရိဂုဟံ သုသာနံ ဝနပတ္ထံ အဗ္ဘောကာသံ ပလာလပုဉ္ဇံ။ သော ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပ္ပဋိက္ကန္တော နိသီဒတိ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ, ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓါယ, ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ။
၄၅၈. ‘‘သော အဘိဇ္ဈံ လောကေ ပဟာယ ဝိဂတာဘိဇ္ဈေန စေတသာ ဝိဟရတိ အဘိဇ္ဈာယ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ။ ဗျာပါဒပဒေါသံ ပဟာယ အဗျာပန္နစိတ္တော ဝိဟရတိ သဗ္ဗပါဏဘူတဟိတာနုကမ္ပီ ဗျာပါဒပဒေါသာ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ။ ထိနမိဒ္ဓံ ပဟာယ ဝိဂတထိနမိဒ္ဓေါ ဝိဟရတိ အာလောကသညီ သတော သမ္ပဇာနော, ထိနမိဒ္ဓါ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ။ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ ပဟာယ အနုဒ္ဓတော ဝိဟရတိ အဇ္ဈတ္တံ ဝူပသန္တစိတ္တော ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စာ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ။ ဝိစိကိစ္ဆံ ပဟာယ တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆော ဝိဟရတိ အကထံကထီ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ဝိစိကိစ္ဆာယ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ။
၄၅၉. ‘‘သေယျထာပိ, မာဏဝ, ပုရိသော ဣဏံ အာဒါယ ကမ္မန္တေ ပယောဇေယျ။ တဿ တေ ကမ္မန္တာ သမိဇ္ဈေယျုံ။ သော ယာနိ စ ပေါရာဏာနိ ဣဏမူလာနိ တာနိ စ ဗျန္တိံ ကရေယျ, သိယာ စဿ ဥတ္တရိံ အဝသိဋ္ဌံ ဒါရဘရဏာယ။ တဿ ဧဝမဿ – ‘အဟံ ခေါ ပုဗ္ဗေ ဣဏံ အာဒါယ ကမ္မန္တေ ပယောဇေသိံ ။ တဿ မေ တေ ကမ္မန္တာ သမိဇ္ဈိံသု။ သောဟံ ယာနိ စ ပေါရာဏာနိ ဣဏမူလာနိ တာနိ စ ဗျန္တိံ အကာသိံ, အတ္ထိ စ မေ ဥတ္တရိံ အဝသိဋ္ဌံ ဒါရဘရဏာယာ’တိ။ သော တတောနိဒါနံ လဘေထ ပါမောဇ္ဇံ, အဓိဂစ္ဆေယျ သောမနဿံ။
၄၆၀. ‘‘သေယျထာပိ, မာဏဝ, ပုရိသော အာဗာဓိကော အဿ ဒုက္ခိတော ဗာဠှဂိလာနော; ဘတ္တဉ္စဿ နစ္ဆာဒေယျ, န စဿ ကာယေ ဗလမတ္တာ။ သော အပရေန သမယေန တမှာ အာဗာဓါ မုစ္စေယျ, ဘတ္တဉ္စဿ ဆာဒေယျ, သိယာ စဿ ကာယေ ဗလမတ္တာ။ တဿ ဧဝမဿ – ‘အဟံ ခေါ ပုဗ္ဗေ အာဗာဓိကော အဟောသိံ ဒုက္ခိတော ဗာဠှဂိလာနော, ဘတ္တဉ္စ မေ နစ္ဆာဒေသိ, န စ မေ အာသိ ကာယေ ဗလမတ္တာ။ သောမှိ ဧတရဟိ တမှာ အာဗာဓါ မုတ္တော ဘတ္တဉ္စ မေ ဆာဒေတိ, အတ္ထိ စ မေ ကာယေ ဗလမတ္တာ’တိ။ သော တတောနိဒါနံ လဘေထ ပါမောဇ္ဇံ, အဓိဂစ္ဆေယျ သောမနဿံ။
၄၆၁. ‘‘သေယျထာပိ, မာဏဝ, ပုရိသော ဗန္ဓနာဂါရေ ဗဒ္ဓေါ အဿ။ သော အပရေန သမယေန တမှာ ဗန္ဓနာဂါရာ မုစ္စေယျ သောတ္ထိနာ အဗ္ဘယေန, န စဿ ကိဉ္စိ ဘောဂါနံ ဝယော။ တဿ ဧဝမဿ – ‘အဟံ ခေါ ပုဗ္ဗေ ဗန္ဓနာဂါရေ ဗဒ္ဓေါ အဟောသိံ။ သောမှိ ဧတရဟိ တမှာ ဗန္ဓနာဂါရာ မုတ္တော သောတ္ထိနာ အဗ္ဘယေန, နတ္ထိ စ မေ ကိဉ္စိ ဘောဂါနံ ဝယော’တိ။ သော တတောနိဒါနံ လဘေထ ပါမောဇ္ဇံ, အဓိဂစ္ဆေယျ သောမနဿံ။
၄၆၂. ‘‘သေယျထာပိ, မာဏဝ, ပုရိသော ဒါသော အဿ အနတ္တာဓီနော ပရာဓီနော န ယေနကာမံဂမော။ သော အပရေန သမယေန တမှာ ဒါသဗျာ မုစ္စေယျ, အတ္တာဓီနော အပရာဓီနော ဘုဇိဿော ယေနကာမံဂမော။ တဿ ဧဝမဿ – ‘အဟံ ခေါ ပုဗ္ဗေ ဒါသော အဟောသိံ အနတ္တာဓီနော ပရာဓီနော န ယေနကာမံဂမော။ သောမှိ ဧတရဟိ တမှာ ဒါသဗျာ မုတ္တော အတ္တာဓီနော အပရာဓီနော ဘုဇိဿော ယေနကာမံဂမော’တိ။ သော တတောနိဒါနံ လဘေထ ပါမောဇ္ဇံ, အဓိဂစ္ဆေယျ သောမနဿံ။
၄၆၃. ‘‘သေယျထာပိ, မာဏဝ, ပုရိသော သဓနော သဘောဂေါ ကန္တာရဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇေယျ ဒုဗ္ဘိက္ခံ သပ္ပဋိဘယံ။ သော အပရေန သမယေန တံ ကန္တာရံ နိတ္ထရေယျ, သောတ္ထိနာ ဂါမန္တံ အနုပါပုဏေယျ ခေမံ အပ္ပဋိဘယံ။ တဿ ဧဝမဿ – ‘အဟံ ခေါ ပုဗ္ဗေ သဓနော သဘောဂေါ ကန္တာရဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇိံ ဒုဗ္ဘိက္ခံ သပ္ပဋိဘယံ။ သောမှိ ဧတရဟိ ကန္တာရံ နိတ္ထိဏ္ဏော, သောတ္ထိနာ ဂါမန္တံ အနုပ္ပတ္တော ခေမံ အပ္ပဋိဘယ’န္တိ။ သော တတောနိဒါနံ လဘေထ ပါမောဇ္ဇံ, အဓိဂစ္ဆေယျ သောမနဿံ။
၄၆၄. ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, မာဏဝ, ဘိက္ခု ယထာ ဣဏံ ယထာ ရောဂံ ယထာ ဗန္ဓနာဂါရံ ယထာ ဒါသဗျံ ယထာ ကန္တာရဒ္ဓါနမဂ္ဂံ, ဧဝံ ဣမေ ပဉ္စ နီဝရဏေ အပ္ပဟီနေ အတ္တနိ သမနုပဿတိ။
၄၆၅. ‘‘သေယျထာပိ, မာဏဝ, ယထာ အာဏဏ္ယံ ယထာ အာရောဂ္ယံ ယထာ ဗန္ဓနာမောက္ခံ ယထာ ဘုဇိဿံ ယထာ ခေမန္တဘူမိံ။ ဧဝမေဝ ဘိက္ခု ဣမေ ပဉ္စ နီဝရဏေ ပဟီနေ အတ္တနိ သမနုပဿတိ။
၄၆၆. ‘‘တဿိမေ ပဉ္စ နီဝရဏေ ပဟီနေ အတ္တနိ သမနုပဿတော ပါမောဇ္ဇံ ဇာယတိ, ပမုဒိတဿ ဣတိ ဇာယတိ, ဣတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ, ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒေတိ, သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ။
၄၆၇. ‘‘သော ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ဣတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ဣမမေဝ ကာယံ ဝိဝေကဇေန ဣတိသုခေန အဘိသန္ဒေတိ ပရိသန္ဒေတိ ပရိပူရေတိ ပရိပ္ဖရတိ, နာဿ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ကာယဿ ဝိဝေကဇေန ဣတိသုခေန အပ္ဖုဋံ ဟောတိ။
‘‘သေယျထာပိ, မာဏဝ, ဒက္ခော နှာပကော ဝါ နှာပကန္တေဝါသီ ဝါ ကံသထာလေ နှာနီယစုဏ္ဏာနိ အာကိရိတွာ ဥဒကေန ပရိပ္ဖောသကံ ပရိပ္ဖောသကံ သန္ဒေယျ။ သာယံ နှာနီယပိဏ္ဍိ သ္နေဟာနုဂတာ သ္နေဟပရေတာ သန္တရဗာဟိရာ ဖုဋာ သ္နေဟေန, န စ ပဂ္ဃရဏီ။ ဧဝမေဝ ခေါ, မာဏဝ, ဘိက္ခု ဣမမေဝ ကာယံ ဝိဝေကဇေန ဣတိသုခေန အဘိသန္ဒေတိ ပရိသန္ဒေတိ ပရိပူရေတိ ပရိပ္ဖရတိ, နာဿ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ကာယဿ ဝိဝေကဇေန ဣတိသုခေန အပ္ဖုဋံ ဟောတိ။ ယမ္ပိ, မာဏဝ, ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ဣတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ဣမမေဝ ကာယံ ဝိဝေကဇေန ဣတိသုခေန အဘိသန္ဒေတိ ပရိသန္ဒေတိ ပရိပူရေတိ ပရိပ္ဖရတိ, နာဿ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ကာယဿ ဝိဝေကဇေန ဣတိသုခေန အပ္ဖုဋံ ဟောတိ။ ဣဒမ္ပိဿ ဟောတိ သမာဓိသ္မိံ။
၄၆၈. ‘‘ပုန စပရံ, မာဏဝ, ဘိက္ခု ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိဇံ ဣတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ဣမမေဝ ကာယံ သမာဓိဇေန ဣတိသုခေန အဘိသန္ဒေတိ ပရိသန္ဒေတိ ပရိပူရေတိ ပရိပ္ဖရတိ, နာဿ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ကာယဿ သမာဓိဇေန ဣတိသုခေန အပ္ဖုဋံ ဟောတိ။
‘‘သေယျထာပိ , မာဏဝ, ဥဒကရဟဒေါ ဂမ္ဘီရော ဥဗ္ဘိဒေါဒကော။ တဿ နေဝဿ ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ ဥဒကဿ အာယမုခံ, န ဒက္ခိဏာယ ဒိသာယ ဥဒကဿ အာယမုခံ, န ပစ္ဆိမာယ ဒိသာယ ဥဒကဿ အာယမုခံ, န ဥတ္တရာယ ဒိသာယ ဥဒကဿ အာယမုခံ, ဒေဝေါ စ န ကာလေန ကာလံ သမ္မာ ဓါရံ အနုပဝေစ္ဆေယျ။ အထ ခေါ တမှာဝ ဥဒကရဟဒါ သီတာ ဝါရိဓါရာ ဥဗ္ဘိဇ္ဇိတွာ တမေဝ ဥဒကရဟဒံ သီတေန ဝါရိနာ အဘိသန္ဒေယျ ပရိသန္ဒေယျ ပရိပူရေယျ ပရိပ္ဖရေယျ, နာဿ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ဥဒကရဟဒဿ သီတေန ဝါရိနာ အပ္ဖုဋံ အဿ။ ဧဝမေဝ ခေါ, မာဏဝ, ဘိက္ခု။ပေ.။ ယမ္ပိ, မာဏဝ, ဘိက္ခု ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ။ ပေ.။ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, သော ဣမမေဝ ကာယံ သမာဓိဇေန ဣတိသုခေန အဘိသန္ဒေတိ ပရိသန္ဒေတိ ပရိပူရေတိ ပရိပ္ဖရတိ, နာဿ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ကာယဿ သမာဓိဇေန ဣတိသုခေန အပ္ဖုဋံ ဟောတိ။ ဣဒမ္ပိဿ ဟောတိ သမာဓိသ္မိံ။
၄၆၉. ‘‘ပုန စပရံ, မာဏဝ, ဘိက္ခု ဣတိယာ စ ဝိရာဂါ ဥပေက္ခကော စ ဝိဟရတိ သတော သမ္ပဇာနော , သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေတိ, ယံ တံ အရိယာ အာစိက္ခန္တိ – ‘‘ဥပေက္ခကော သတိမာ သုခဝိဟာရီ’’တိ, တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ဣမမေဝ ကာယံ နိပ္ပီတိကေန သုခေန အဘိသန္ဒေတိ ပရိသန္ဒေတိ ပရိပူရေတိ ပရိပ္ဖရတိ, နာဿ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ကာယဿ နိပ္ပီတိကေန သုခေန အပ္ဖုဋံ ဟောတိ။
‘‘သေယျထာပိ, မာဏဝ, ဥပ္ပလိနိယံ ဝါ ပဒုမိနိယံ ဝါ ပုဏ္ဍရီကိနိယံ ဝါ အပ္ပေကစ္စာနိ ဥပ္ပလာနိ ဝါ ပဒုမာနိ ဝါ ပုဏ္ဍရီကာနိ ဝါ ဥဒကေ ဇာတာနိ ဥဒကေ သံဝဍ္ဎာနိ ဥဒကာနုဂ္ဂတာနိ အန္တောနိမုဂ္ဂပေါသီနိ, တာနိ ယာဝ စဂ္ဂါ ယာဝ စ မူလာ သီတေန ဝါရိနာ အဘိသန္နာနိ ပရိသန္နာနိ ပရိပူရာနိ ပရိပ္ဖုဋာနိ, နာဿ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတံ ဥပ္ပလာနံ ဝါ ပဒုမာနံ ဝါ ပုဏ္ဍရီကာနံ ဝါ သီတေန ဝါရိနာ အပ္ဖုဋံ အဿ။ ဧဝမေဝ ခေါ, မာဏဝ, ဘိက္ခု။ပေ.။ ယမ္ပိ, မာဏဝ, ဘိက္ခု ဣတိယာ စ ဝိရာဂါ။ပေ.။ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ဣမမေဝ ကာယံ နိပ္ပီတိကေန သုခေန အဘိသန္ဒေတိ ပရိသန္ဒေတိ ပရိပူရေတိ ပရိပ္ဖရတိ, နာဿ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ကာယဿ နိပ္ပီတိကေန သုခေန အပ္ဖုဋံ ဟောတိ။ ဣဒမ္ပိဿ ဟောတိ သမာဓိသ္မိံ။
၄၇၀. ‘‘ပုန စပရံ, မာဏဝ, ဘိက္ခု သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ဣမမေဝ ကာယံ ပရိသုဒ္ဓေန စေတသာ ပရိယောဒါတေန ဖရိတွာ နိသိန္နော ဟောတိ; နာဿ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ကာယဿ ပရိသုဒ္ဓေန စေတသာ ပရိယောဒါတေန အပ္ဖုဋံ ဟောတိ။
‘‘သေယျထာပိ, မာဏဝ, ပုရိသော ဩဒါတေန ဝတ္ထေန သသီသံ ပါရုပိတွာ နိသိန္နော အဿ, နာဿ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ကာယဿ ဩဒါတေန ဝတ္ထေန အပ္ဖုဋံ အဿ။ ဧဝမေဝ ခေါ, မာဏဝ, ဘိက္ခု။ပေ.။ ယမ္ပိ, မာဏဝ, ဘိက္ခု သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ဣမမေဝ ကာယံ ပရိသုဒ္ဓေန စေတသာ ပရိယောဒါတေန ဖရိတွာ နိသိန္နော ဟောတိ; နာဿ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ကာယဿ ပရိသုဒ္ဓေန စေတသာ ပရိယောဒါတေန အပ္ဖုဋံ ဟောတိ။ ဣဒမ္ပိဿ ဟောတိ သမာဓိသ္မိံ။
၄၇၁. ‘‘အယံ ခေါ သော, မာဏဝ, အရိယော သမာဓိက္ခန္ဓော ယဿ သော ဘဂဝါ ဝဏ္ဏဝါဒီ အဟောသိ , ယတ္ထ စ ဣမံ ဇနတံ သမာဒပေသိ နိဝေသေသိ ပတိဋ္ဌာပေသိ။ အတ္ထိ စေဝေတ္ထ ဥတ္တရိကရဏီယ’’န္တိ။
‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘော အာနန္ဒ, အဗ္ဘုတံ, ဘော အာနန္ဒ! သော စာယံ, ဘော အာနန္ဒ, အရိယော သမာဓိက္ခန္ဓော ပရိပုဏ္ဏော, နော အပရိပုဏ္ဏော။ ဧဝံ ပရိပုဏ္ဏံ စာဟံ, ဘော အာနန္ဒ, အရိယံ သမာဓိက္ခန္ဓံ ဣတော ဗဟိဒ္ဓါ အညေသု သမဏဗြာဟ္မဏေသု န သမနုပဿာမိ။ ဧဝံ ပရိပုဏ္ဏဉ္စ, ဘော အာနန္ဒ, အရိယံ သမာဓိက္ခန္ဓံ ဣတော ဗဟိဒ္ဓါ အညေ သမဏဗြာဟ္မဏာ အတ္တနိ သမနုပဿေယျုံ, တေ တာဝတကေနေဝ အတ္တမနာ အဿု – ‘အလမေတ္တာဝတာ, ကတမေတ္တာဝတာ, အနုပ္ပတ္တော နော သာမညတ္ထော, နတ္ထိ နော ကိဉ္စိ ဥတ္တရိကရဏီယ’န္တိ။ အထ စ ပန ဘဝံ အာနန္ဒော ဧဝမာဟ – ‘အတ္ထိ စေဝေတ္ထ ဥတ္တရိကရဏီယ’’’န္တိ။
ပညာက္ခန္ဓော
၄၇၂. ‘‘ကတမော ပန သော, ဘော အာနန္ဒ, အရိယော ပညာက္ခန္ဓော, ယဿ ဘော ဘဝံ ဂေါတမော ဝဏ္ဏဝါဒီ အဟောသိ, ယတ္ထ စ ဣမံ ဇနတံ သမာဒပေသိ နိဝေသေသိ ပတိဋ္ဌာပေသီ’’တိ?
‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ ဉာဏဒဿနာယ စိတ္တံ အဘိနီဟရတိ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော ဧဝံ ပဇာနာတိ – ‘အယံ ခေါ မေ ကာယော ရူဣ စာတုမဟာဘူတိကော မာတာပေတ္တိကသမ္ဘဝေါ ဩဒနကုမ္မာသူပစယော အနိစ္စုစ္ဆာဒနပရိမဒ္ဒနဘေဒနဝိဒ္ဓံသနဓမ္မော; ဣဒဉ္စ ပန မေ ဝိညာဏံ ဧတ္ထ သိတံ ဧတ္ထ ပဋိဗဒ္ဓ’န္တိ။
‘‘သေယျထာပိ, မာဏဝ, မဏိ ဝေဠုရိယော သုဘော ဇာတိမာ အဋ္ဌံသော သုပရိကမ္မကတော အစ္ဆော ဝိပ္ပသန္နော အနာဝိလော သဗ္ဗာကာရသမ္ပန္နော။ တတြာဿ သုတ္တံ အာဝုတံ နီလံ ဝါ ဣတံ ဝါ လောဟိတံ ဝါ ဩဒါတံ ဝါ ပဏ္ဍုသုတ္တံ ဝါ။ တမေနံ စက္ခုမာ ပုရိသော ဟတ္ထေ ကရိတွာ ပစ္စဝေက္ခေယျ – ‘အယံ ခေါ မဏိ ဝေဠုရိယော သုဘော ဇာတိမာ အဋ္ဌံသော သုပရိကမ္မကတော အစ္ဆော ဝိပ္ပသန္နော အနာဝိလော သဗ္ဗာကာရသမ္ပန္နော။ တတ္ရိဒံ သုတ္တံ အာဝုတံ နီလံ ဝါ ဣတံ ဝါ လောဟိတံ ဝါ ဩဒါတံ ဝါ ပဏ္ဍုသုတ္တံ ဝါ’တိ။ ဧဝမေဝ ခေါ, မာဏဝ, ဘိက္ခု ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ ဉာဏဒဿနာယ စိတ္တံ အဘိနီဟရတိ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော ဧဝံ ပဇာနာတိ – ‘အယံ ခေါ မေ ကာယော ရူဣ စာတုမဟာဘူတိကော မာတာပေတ္တိကသမ္ဘဝေါ ဩဒနကုမ္မာသူပစယော အနိစ္စုစ္ဆာဒနပရိမဒ္ဒနဘေဒန-ဝိဒ္ဓံသနဓမ္မော။ ဣဒဉ္စ ပန မေ ဝိညာဏံ ဧတ္ထ သိတံ ဧတ္ထ ပဋိဗဒ္ဓ’န္တိ။ ယမ္ပိ, မာဏဝ, ဘိက္ခု ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ။ပေ.။ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ ဉာဏဒဿနာယ စိတ္တံ အဘိနီဟရတိ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော ဧဝံ ပဇာနာတိ။ပေ.။ ဧတ္ထ ပဋိဗဒ္ဓန္တိ။ ဣဒမ္ပိဿ ဟောတိ ပညာယ။
၄၇၃. ‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ မနောမယံ ကာယံ အဘိနိမ္မာနာယ စိတ္တံ အဘိနီဟရတိ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော ဣမမှာ ကာယာ အညံ ကာယံ အဘိနိမ္မိနာတိ ရူပိံ မနောမယံ သဗ္ဗင်္ဂပစ္စင္ဂိံ အဟီနိန္ဒ္ရိယံ။
‘‘သေယျထာပိ , မာဏဝ, ပုရိသော မုဉ္ဇမှာ ဤသိကံ ပဝါဟေယျ။ တဿ ဧဝမဿ – ‘အယံ မုဉ္ဇော အယံ ဤသိကာ; အညော မုဉ္ဇော အညာ ဤသိကာ; မုဉ္ဇမှာ တွေဝ ဤသိကာ ပဝါဠ္ဟာ’တိ။ သေယျထာ ဝါ ပန, မာဏဝ, ပုရိသော အသိံ ကောသိယာ ပဝါဟေယျ။ တဿ ဧဝမဿ – ‘အယံ အသိ, အယံ ကောသိ; အညော အသိ, အညာ ကောသိ; ကောသိယာ တွေဝ အသိ ပဝါဠ္ဟော’တိ။ သေယျထာ ဝါ ပန, မာဏဝ, ပုရိသော အဟိံ ကရဏ္ဍာ ဥဒ္ဓရေယျ။ တဿ ဧဝမဿ – ‘အယံ အဟိ, အယံ ကရဏ္ဍော; အညော အဟိ, အညော ကရဏ္ဍော; ကရဏ္ဍာ တွေဝ အဟိ ဥဗ္ဘတော’တိ ။ ဧဝမေဝ ခေါ, မာဏဝ, ဘိက္ခု။ပေ.။ ယမ္ပိ, မာဏဝ, ဘိက္ခု ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ မနောမယံ ကာယံ အဘိနိမ္မာနာယ စိတ္တံ အဘိနီဟရတိ အဘိနိန္နာမေတိ။ပေ.။။ ဣဒမ္ပိဿ ဟောတိ ပညာယ။
၄၇၄. ‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ ဣဒ္ဓိဝိဓါယ စိတ္တံ အဘိနီဟရတိ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော အနေကဝိဟိတံ ဣဒ္ဓိဝိဓံ ပစ္စနုဘောတိ။ ဧကောပိ ဟုတွာ ဗဟုဓါ ဟောတိ, ဗဟုဓါပိ ဟုတွာ ဧကော ဟောတိ။ အာဝိဘာဝံ တိရောဘာဝံ တိရောကုဋ္ဋံ တိရောပါကာရံ တိရောပဗ္ဗတံ အသဇ္ဇမာနော ဂစ္ဆတိ သေယျထာပိ အာကာသေ။ ပထဝိယာပိ ဥမ္မုဇ္ဇနိမုဇ္ဇံ ကရောတိ, သေယျထာပိ ဥဒကေ။ ဥဒကေပိ အဘိဇ္ဇမာနေ ဂစ္ဆတိ သေယျထာပိ ပထဝိယံ။ အာကာသေပိ ပလ္လင်္ကေန ကမတိ သေယျထာပိ ပက္ခီ သကုဏော။ ဣမေပိ စန္ဒိမသူရိယေ ဧဝံ မဟိဒ္ဓိကေ ဧဝံ မဟာနုဘာဝေ ပါဏိနာ ပရာမသတိ ပရိမဇ္ဇတိ။ ယာဝ ဗြဟ္မလောကာပိ ကာယေန ဝသံ ဝတ္တေတိ။
‘‘သေယျထာပိ , မာဏဝ, ဒက္ခော ကုမ္ဘကာရော ဝါ ကုမ္ဘကာရန္တေဝါသီ ဝါ သုပရိကမ္မကတာယ မတ္တိကာယ ယညဒေဝ ဘာဇနဝိကတိံ အာကင်္ခေယျ, တံ တဒေဝ ကရေယျ အဘိနိပ္ဖာဒေယျ။ သေယျထာ ဝါ ပန, မာဏဝ, ဒက္ခော ဒန္တကာရော ဝါ ဒန္တကာရန္တေဝါသီ ဝါ သုပရိကမ္မကတသ္မိံ ဒန္တသ္မိံ ယညဒေဝ ဒန္တဝိကတိံ အာကင်္ခေယျ, တံ တဒေဝ ကရေယျ အဘိနိပ္ဖာဒေယျ။ သေယျထာ ဝါ ပန, မာဏဝ, ဒက္ခော သုဝဏ္ဏကာရော ဝါ သုဝဏ္ဏကာရန္တေဝါသီ ဝါ သုပရိကမ္မကတသ္မိံ သုဝဏ္ဏသ္မိံ ယညဒေဝ သုဝဏ္ဏဝိကတိံ အာကင်္ခေယျ, တံ တဒေဝ ကရေယျ အဘိနိပ္ဖာဒေယျ။ ဧဝမေဝ ခေါ, မာဏဝ, ဘိက္ခု ။ပေ.။ ယမ္ပိ မာဏဝ ဘိက္ခု ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ ဣဒ္ဓိဝိဓါယ စိတ္တံ အဘိနီဟရတိ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော အနေကဝိဟိတံ ဣဒ္ဓိဝိဓံ ပစ္စနုဘောတိ။ ဧကောပိ ဟုတွာ ဗဟုဓါ ဟောတိ ။ပေ.။ ယာဝ ဗြဟ္မလောကာပိ ကာယေန ဝသံ ဝတ္တေတိ။ ဣဒမ္ပိဿ ဟောတိ ပညာယ။
၄၇၅. ‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ။ပေ.။ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ ဒိဗ္ဗာယ သောတဓါတုယာ စိတ္တံ အဘိနီဟရတိ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော ဒိဗ္ဗာယ သောတဓါတုယာ ဝိသုဒ္ဓါယ အတိက္ကန္တမာနုသိကာယ ဥဘော သဒ္ဒေ သုဏာတိ ဒိဗ္ဗေ စ မာနုသေ စ ယေ ဒူရေ သန္တိကေ စ။ သေယျထာပိ, မာဏဝ, ပုရိသော အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နော။ သော သုဏေယျ ဘေရိသဒ္ဒမ္ပိ မုဒိင်္ဂသဒ္ဒမ္ပိ သင်္ခပဏဝဒိန္ဒိမသဒ္ဒမ္ပိ။ တဿ ဧဝမဿ – ‘ဘေရိသဒ္ဒေါ ဣတိပိ မုဒိင်္ဂသဒ္ဒေါ ဣတိပိ သင်္ခပဏဝဒိန္ဒိမသဒ္ဒေါ ဣတိ’ပိ [ဣတိဣတိ (က.)]။ ဧဝမေဝ ခေါ, မာဏဝ, ဘိက္ခု။ပေ.။။ ယမ္ပိ မာဏဝ, ဘိက္ခု ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ။ပေ.။ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ ဒိဗ္ဗာယ သောတဓါတုယာ စိတ္တံ အဘိနီဟရတိ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော ဒိဗ္ဗာယ သောတဓါတုယာ ဝိသုဒ္ဓါယ အတိက္ကန္တမာနုသိကာယ ဥဘော သဒ္ဒေ သုဏာတိ ဒိဗ္ဗေ စ မာနုသေ စ ယေ ဒူရေ သန္တိကေ စ။ ဣဒမ္ပိဿ ဟောတိ ပညာယ။
၄၇၆. ‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ စေတောပရိယဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနီဟရတိ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာတိ, ‘သရာဂံ ဝါ စိတ္တံ သရာဂံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနာတိ, ‘ဝီတရာဂံ ဝါ စိတ္တံ ဝီတရာဂံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနာတိ, ‘သဒေါသံ ဝါ စိတ္တံ သဒေါသံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနာတိ, ‘ဝီတဒေါသံ ဝါ စိတ္တံ ဝီတဒေါသံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနာတိ, ‘သမောဟံ ဝါ စိတ္တံ သမောဟံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနာတိ, ‘ဝီတမောဟံ ဝါ စိတ္တံ ဝီတမောဟံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနာတိ, ‘သင္ခိတ္တံ ဝါ စိတ္တံ သင္ခိတ္တံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနာတိ, ‘ဝိက္ခိတ္တံ ဝါ စိတ္တံ ဝိက္ခိတ္တံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနာတိ, ‘မဟဂ္ဂတံ ဝါ စိတ္တံ မဟဂ္ဂတံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနာတိ, ‘အမဟဂ္ဂတံ ဝါ စိတ္တံ အမဟဂ္ဂတံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနာတိ, ‘သဥတ္တရံ ဝါ စိတ္တံ သဥတ္တရံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနာတိ, ‘အနုတ္တရံ ဝါ စိတ္တံ အနုတ္တရံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနာတိ, ‘သမာဟိတံ ဝါ စိတ္တံ သမာဟိတံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနာတိ, ‘အသမာဟိတံ ဝါ စိတ္တံ အသမာဟိတံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနာတိ, ‘ဝိမုတ္တံ ဝါ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနာတိ, ‘အဝိမုတ္တံ ဝါ စိတ္တံ အဝိမုတ္တံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနာတိ။
‘‘သေယျထာပိ, မာဏဝ, ဣတ္ထီ ဝါ ပုရိသော ဝါ ဒဟရော ယုဝါ မဏ္ဍနဇာတိကော အာဒါသေ ဝါ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အစ္ဆေ ဝါ ဥဒကပတ္တေ သကံ မုခနိမိတ္တံ ပစ္စဝေက္ခမာနော သကဏိကံ ဝါ သကဏိကန္တိ ဇာနေယျ, အကဏိကံ ဝါ အကဏိကန္တိ ဇာနေယျ။ ဧဝမေဝ ခေါ, မာဏဝ, ဘိက္ခု။ပေ.။ ယမ္ပိ, မာဏဝ, ဘိက္ခု ဧဝံ သမာဟိတေ။ပေ.။ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ စေတောပရိယဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနီဟရတိ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော ပရသတ္တာနံ ပုရပုဂ္ဂလာနံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာတိ, သရာဂံ ဝါ စိတ္တံ သရာဂံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ။ပေ.။ အဝိမုတ္တံ ဝါ စိတ္တံ အဝိမုတ္တံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ။ ဣဒမ္ပိဿ ဟောတိ ပညာယ။
၄၇၇. ‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ။ပေ.။ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနီဟရတိ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ။ သေယျထိဒံ, ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော တိဿောပိ ဇာတိယော စတဿောပိ ဇာတိယော ပဉ္စပိ ဇာတိယော ဒသပိ ဇာတိယော ဝီသမ္ပိ ဇာတိယော တိံသမ္ပိ ဇာတိယော စတ္တာလီသမ္ပိ ဇာတိယော ပညာသမ္ပိ ဇာတိယော ဇာတိသတမ္ပိ ဇာတိသဟဿမ္ပိ ဇာတိသတသဟဿမ္ပိ အနေကေပိ သံဝဋ္ဋကပ္ပေ အနေကေပိ ဝိဝဋ္ဋကပ္ပေ အနေကေပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋကပ္ပေ – ‘အမုတြာသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂေါတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော။ သော တတော စုတော အမုတြ ဥဒပါဒိံ; တတြာပါသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂေါတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော; သော တတော စုတော ဣဓူပပန္နော’တိ။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ။
‘‘သေယျထာပိ, မာဏဝ, ပုရိသော သကမှာ ဂါမာ အညံ ဂါမံ ဂစ္ဆေယျ; တမှာပိ ဂါမာ အညံ ဂါမံ ဂစ္ဆေယျ; သော တမှာ ဂါမာ သကံယေဝ ဂါမံ ပစ္စာဂစ္ဆေယျ ။ တဿ ဧဝမဿ – ‘အဟံ ခေါ သကမှာ ဂါမာ အမုံ ဂါမံ အဂစ္ဆိံ, တတြ ဧဝံ အဋ္ဌာသိံ ဧဝံ နိသီဒိံ ဧဝံ အဘာသိံ ဧဝံ တုဏှီ အဟောသိံ။ သော တမှာပိ ဂါမာ အမုံ ဂါမံ ဂစ္ဆိံ, တတြာပိ ဧဝံ အဋ္ဌာသိံ ဧဝံ နိသီဒိံ ဧဝံ အဘာသိံ ဧဝံ တုဏှီ အဟောသိံ။ သောမှိ တမှာ ဂါမာ သကံယေဝ ဂါမံ ပစ္စာဂတော’တိ။ ဧဝမေဝ ခေါ, မာဏဝ, ဘိက္ခု။ပေ.။ ယမ္ပိ, မာဏဝ, ဘိက္ခု ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ။ပေ.။ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနီဟရတိ အဘိနိန္နာမေတိ ။ သော အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ။ သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ။ပေ.။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ။ ဣဒမ္ပိဿ ဟောတိ ပညာယ။
၄၇၈. ‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ။ပေ.။ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ သတ္တာနံ စုတူပပါတဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနီဟရတိ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ, ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ – ‘ဣမေ ဝတ ဘောန္တော သတ္တာ ကာယဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ မနောဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ ဥပဝါဒကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနာ။ တေ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပန္နာ။ ဣမေ ဝါ ပန ဘောန္တော သတ္တာ ကာယသုစရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီသုစရိတေန သမန္နာဂတာ မနောသုစရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ အနုပဝါဒကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနာ။ တေ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပန္နာ’တိ။ ဣတိ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ, ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ။
‘‘သေယျထာပိ, မာဏဝ, မဇ္ဈေသိင္ဃာဋကေ ပါသာဒေါ, တတ္ထ စက္ခုမာ ပုရိသော ဌိတော ပဿေယျ မနုဿေ ဂေဟံ ပဝိသန္တေပိ နိက္ခမန္တေပိ ရထိကာယပိ ဝီထိံ သဉ္စရန္တေ မဇ္ဈေသိင္ဃာဋကေ နိသိန္နေပိ။ တဿ ဧဝမဿ – ‘ဧတေ မနုဿာ ဂေဟံ ပဝိသန္တိ, ဧတေ နိက္ခမန္တိ, ဧတေ ရထိကာယ ဝီထိံ သဉ္စရန္တိ, ဧတေ မဇ္ဈေသိင္ဃာဋကေ နိသိန္နာ’တိ။ ဧဝမေဝ ခေါ, မာဏဝ, ဘိက္ခု။ပေ.။ ယမ္ပိ, မာဏဝ, ဘိက္ခု ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ။ပေ.။ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ သတ္တာနံ စုတူပပါတဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနီဟရတိ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ, ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ။ ဣဒမ္ပိဿ ဟောတိ ပညာယ။
၄၇၉. ‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ အာသဝါနံ ခယဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနီဟရတိ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော ဣဒံ ဒုက္ခန္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, အယံ ဒုက္ခသမုဒယောတိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, အယံ ဒုက္ခနိရောဓေါတိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါတိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ; ဣမေ အာသဝါတိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, အယံ အာသဝသမုဒယောတိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, အယံ အာသဝနိရောဓေါတိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ , အယံ အာသဝနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါတိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ တဿ ဧဝံ ဇာနတော ဧဝံ ပဿတော ကာမာသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, ဘဝါသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, အဝိဇ္ဇာသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ ဟောတိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ ပဇာနာတိ။
‘‘သေယျထာပိ, မာဏဝ, ပဗ္ဗတသင်္ခေပေ ဥဒကရဟဒေါ အစ္ဆော ဝိပ္ပသန္နော အနာဝိလော။ တတ္ထ စက္ခုမာ ပုရိသော တီရေ ဌိတော ပဿေယျ သိပ္ပိကသမ္ဗုကမ္ပိ သက္ခရကထလမ္ပိ မစ္ဆဂုမ္ဗမ္ပိ စရန္တမ္ပိ တိဋ္ဌန္တမ္ပိ။ တဿ ဧဝမဿ – ‘အယံ ခေါ ဥဒကရဟဒေါ အစ္ဆော ဝိပ္ပသန္နော အနာဝိလော။ တတ္ရိမေ သိပ္ပိကသမ္ဗုကာပိ သက္ခရကထလာပိ မစ္ဆဂုမ္ဗာပိ စရန္တိပိ တိဋ္ဌန္တိဣ’တိ။ ဧဝမေဝ ခေါ, မာဏဝ, ဘိက္ခု။ပေ.။ ယမ္ပိ, မာဏဝ, ဘိက္ခု ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ။ပေ.။ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ အာသဝါနံ ခယဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနီဟရတိ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော ဣဒံ ဒုက္ခန္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ပေ.။ အာသဝနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါတိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ တဿ ဧဝံ ဇာနတော ဧဝံ ပဿတော ကာမာသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, ဘဝါသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, အဝိဇ္ဇာသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ ဟောတိ, ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ ပဇာနာတိ ။ ဣဒမ္ပိဿ ဟောတိ ပညာယ။
၄၈၀. ‘‘အယံ ခေါ, သော မာဏဝ, အရိယော ပညာက္ခန္ဓော ယဿ သော ဘဂဝါ ဝဏ္ဏဝါဒီ အဟောသိ, ယတ္ထ စ ဣမံ ဇနတံ သမာဒပေသိ နိဝေသေသိ ပတိဋ္ဌာပေသိ။ နတ္ထိ စေဝေတ္ထ ဥတ္တရိကရဏီယ’’န္တိ။
‘‘အစ္ဆရိယံ , ဘော အာနန္ဒ, အဗ္ဘုတံ, ဘော အာနန္ဒ! သော စာယံ, ဘော အာနန္ဒ, အရိယော ပညာက္ခန္ဓော ပရိပုဏ္ဏော, နော အပရိပုဏ္ဏော။ ဧဝံ ပရိပုဏ္ဏံ စာဟံ, ဘော အာနန္ဒ, အရိယံ ပညာက္ခန္ဓံ ဣတော ဗဟိဒ္ဓါ အညေသု သမဏဗြာဟ္မဏေသု န သမနုပဿာမိ။ နတ္ထိ စေဝေတ္ထ [န သမနုပဿာမိ။ပေ.။ နတ္ထိ နော ကိဉ္စိ (သျာ. က.)] ဥတ္တရိကရဏီယံ [ဥတ္တရိံ ကရဏီယန္တိ (သီ. သျာ. ဣ.) ဥတ္တရိကရဏီယန္တိ (က.)]။ အဘိက္ကန္တံ, ဘော အာနန္ဒ, အဘိက္ကန္တံ, ဘော အာနန္ဒ! သေယျထာပိ, ဘော အာနန္ဒ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓါရေယျ ‘စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီ’တိ။ ဧဝမေဝံ ဘောတာ အာနန္ဒေန အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ, ဘော အာနန္ဒ, တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ ဥပါသကံ မံ ဘဝံ အာနန္ဒော ဓါရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။
သုဘသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဒသမံ။