၈. မဟာသီဟနာဒသုတ္တံ
အစေလကဿပဝတ္ထု
၃၈၁. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဥရုညာယံ [ဥဇုညာယံ (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)] ဝိဟရတိ ကဏ္ဏကတ္ထလေ မိဂဒါယေ။ အထ ခေါ အစေလော ကဿပေါ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ အစေလော ကဿပေါ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သုတံ မေတံ, ဘော ဂေါတမ – ‘သမဏော ဂေါတမော သဗ္ဗံ တပံ ဂရဟတိ, သဗ္ဗံ တပသ္သိံ လူခါဇီဝိံ ဧကံသေန ဥပက္ကောသတိ ဥပဝဒတီ’တိ။ ယေ တေ, ဘော ဂေါတမ, ဧဝမာဟံသု – ‘သမဏော ဂေါတမော သဗ္ဗံ တပံ ဂရဟတိ, သဗ္ဗံ တပသ္သိံ လူခါဇီဝိံ ဧကံသေန ဥပက္ကောသတိ ဥပဝဒတီ’တိ, ကစ္စိ တေ ဘောတော ဂေါတမဿ ဝုတ္တဝါဒိနော, န စ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ အဘူတေန အဗ္ဘာစိက္ခန္တိ, ဓမ္မဿ စာနုဓမ္မံ ဗျာကရောန္တိ, န စ ကောစိ သဟဓမ္မိကော ဝါဒါနုဝါဒေါ ဂါရယှံ ဌာနံ အာဂစ္ဆတိ? အနဗ္ဘက္ခာတုကာမာ ဟိ မယံ ဘဝန္တံ ဂေါတမ’’န္တိ။
၃၈၂. ‘‘ယေ တေ, ကဿပ, ဧဝမာဟံသု – ‘သမဏော ဂေါတမော သဗ္ဗံ တပံ ဂရဟတိ, သဗ္ဗံ တပသ္သိံ လူခါဇီဝိံ ဧကံသေန ဥပက္ကောသတိ ဥပဝဒတီ’တိ, န မေ တေ ဝုတ္တဝါဒိနော, အဗ္ဘာစိက္ခန္တိ စ ပန မံ တေ အသတာ အဘူတေန။ ဣဓါဟံ, ကဿပ, ဧကစ္စံ တပသ္သိံ လူခါဇီဝိံ ပဿာမိ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပန္နံ။ ဣဓ ပနာဟံ, ကဿပ, ဧကစ္စံ တပသ္သိံ လူခါဇီဝိံ ပဿာမိ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပန္နံ။
၃၈၃. ‘‘ဣဓါဟံ, ကဿပ, ဧကစ္စံ တပသ္သိံ အပ္ပဒုက္ခဝိဟာရိံ ပဿာမိ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပန္နံ။ ဣဓ ပနာဟံ, ကဿပ, ဧကစ္စံ တပသ္သိံ အပ္ပဒုက္ခဝိဟာရိံ ပဿာမိ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပန္နံ။ ယောဟံ, ကဿပ, ဣမေသံ တပဿီနံ ဧဝံ အာဂတိဉ္စ ဂတိဉ္စ စုတိဉ္စ ဥပပတ္တိဉ္စ ယထာဘူတံ ပဇာနာမိ , သောဟံ ကိံ သဗ္ဗံ တပံ ဂရဟိဿာမိ, သဗ္ဗံ ဝါ တပသ္သိံ လူခါဇီဝိံ ဧကံသေန ဥပက္ကောသိဿာမိ ဥပဝဒိဿာမိ?
၃၈၄. ‘‘သန္တိ, ကဿပ, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ပဏ္ဍိတာ နိပုဏာ ကတပရပ္ပဝါဒါ ဝါလဝေဓိရူပါ။ တေ ဘိန္ဒန္တာ မညေ စရန္တိ ပညာဂတေန ဒိဋ္ဌိဂတာနိ။ တေဟိပိ မေ သဒ္ဓိံ ဧကစ္စေသု ဌာနေသု သမေတိ, ဧကစ္စေသု ဌာနေသု န သမေတိ။ ယံ တေ ဧကစ္စံ ဝဒန္တိ ‘သာဓူ’တိ, မယမ္ပိ တံ ဧကစ္စံ ဝဒေမ ‘သာဓူ’တိ။ ယံ တေ ဧကစ္စံ ဝဒန္တိ ‘န သာဓူ’တိ, မယမ္ပိ တံ ဧကစ္စံ ဝဒေမ ‘န သာဓူ’တိ။ ယံ တေ ဧကစ္စံ ဝဒန္တိ ‘သာဓူ’တိ, မယံ တံ ဧကစ္စံ ဝဒေမ ‘န သာဓူ’တိ။ ယံ တေ ဧကစ္စံ ဝဒန္တိ ‘န သာဓူ’တိ, မယံ တံ ဧကစ္စံ ဝဒေမ ‘သာဓူ’တိ။
‘‘ယံ မယံ ဧကစ္စံ ဝဒေမ ‘သာဓူ’တိ, ပရေပိ တံ ဧကစ္စံ ဝဒန္တိ ‘သာဓူ’တိ။ ယံ မယံ ဧကစ္စံ ဝဒေမ ‘န သာဓူ’တိ, ပရေပိ တံ ဧကစ္စံ ဝဒန္တိ ‘န သာဓူ’တိ။ ယံ မယံ ဧကစ္စံ ဝဒေမ ‘န သာဓူ’တိ, ပရေ တံ ဧကစ္စံ ဝဒန္တိ ‘သာဓူ’တိ။ ယံ မယံ ဧကစ္စံ ဝဒေမ ‘သာဓူ’တိ, ပရေ တံ ဧကစ္စံ ဝဒန္တိ ‘န သာဓူ’တိ။
သမနုယုဉ္ဇာပနကထာ
၃၈၅. ‘‘တျာဟံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝံ ဝဒါမိ – ယေသု နော, အာဝုသော, ဌာနေသု န သမေတိ, တိဋ္ဌန္တု တာနိ ဌာနာနိ။ ယေသု ဌာနေသု သမေတိ, တတ္ထ ဝိညူ သမနုယုဉ္ဇန္တံ သမနုဂါဟန္တံ သမနုဘာသန္တံ သတ္ထာရာ ဝါ သတ္ထာရံ သံဃေန ဝါ သသံဃံ – ‘ယေ ဣမေသံ ဘဝတံ ဓမ္မာ အကုသလာ အကုသလသင်္ခါတာ, သာဝဇ္ဇာ သာဝဇ္ဇသင်္ခါတာ, အသေဝိတဗ္ဗာ အသေဝိတဗ္ဗသင်္ခါတာ, န အလမရိယာ န အလမရိယသင်္ခါတာ, ကဏှာ ကဏှသင်္ခါတာ။ ကော ဣမေ ဓမ္မေ အနဝသေသံ ပဟာယ ဝတ္တတိ, သမဏော ဝါ ဂေါတမော, ပရေ ဝါ ပန ဘောန္တော ဂဏာစရိယာ’တိ?
၃၈၆. ‘‘ဌာနံ ခေါ ပနေတံ, ကဿပ, ဝိဇ္ဇတိ, ယံ ဝိညူ သမနုယုဉ္ဇန္တာ သမနုဂါဟန္တာ သမနုဘာသန္တာ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘ယေ ဣမေသံ ဘဝတံ ဓမ္မာ အကုသလာ အကုသလသင်္ခါတာ, သာဝဇ္ဇာ သာဝဇ္ဇသင်္ခါတာ, အသေဝိတဗ္ဗာ အသေဝိတဗ္ဗသင်္ခါတာ, န အလမရိယာ န အလမရိယသင်္ခါတာ, ကဏှာ ကဏှသင်္ခါတာ ။ သမဏော ဂေါတမော ဣမေ ဓမ္မေ အနဝသေသံ ပဟာယ ဝတ္တတိ, ယံ ဝါ ပန ဘောန္တော ပရေ ဂဏာစရိယာ’တိ။ ဣတိဟ, ကဿပ, ဝိညူ သမနုယုဉ္ဇန္တာ သမနုဂါဟန္တာ သမနုဘာသန္တာ အမှေဝ တတ္ထ ယေဘုယျေန ပသံသေယျုံ။
၃၈၇. ‘‘အပရမ္ပိ နော, ကဿပ, ဝိညူ သမနုယုဉ္ဇန္တံ သမနုဂါဟန္တံ သမနုဘာသန္တံ သတ္ထာရာ ဝါ သတ္ထာရံ သံဃေန ဝါ သသံဃံ – ‘ယေ ဣမေသံ ဘဝတံ ဓမ္မာ ကုသလာ ကုသလသင်္ခါတာ, အနဝဇ္ဇာ အနဝဇ္ဇသင်္ခါတာ, သေဝိတဗ္ဗာ သေဝိတဗ္ဗသင်္ခါတာ, အလမရိယာ အလမရိယသင်္ခါတာ, သုက္ကာ သုက္ကသင်္ခါတာ။ ကော ဣမေ ဓမ္မေ အနဝသေသံ သမာဒါယ ဝတ္တတိ, သမဏော ဝါ ဂေါတမော, ပရေ ဝါ ပန ဘောန္တော ဂဏာစရိယာ’ တိ?
၃၈၈. ‘‘ဌာနံ ခေါ ပနေတံ, ကဿပ, ဝိဇ္ဇတိ, ယံ ဝိညူ သမနုယုဉ္ဇန္တာ သမနုဂါဟန္တာ သမနုဘာသန္တာ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘ယေ ဣမေသံ ဘဝတံ ဓမ္မာ ကုသလာ ကုသလသင်္ခါတာ, အနဝဇ္ဇာ အနဝဇ္ဇသင်္ခါတာ, သေဝိတဗ္ဗာ သေဝိတဗ္ဗသင်္ခါတာ, အလမရိယာ အလမရိယသင်္ခါတာ, သုက္ကာ သုက္ကသင်္ခါတာ။ သမဏော ဂေါတမော ဣမေ ဓမ္မေ အနဝသေသံ သမာဒါယ ဝတ္တတိ, ယံ ဝါ ပန ဘောန္တော ပရေ ဂဏာစရိယာ’တိ။ ဣတိဟ, ကဿပ, ဝိညူ သမနုယုဉ္ဇန္တာ သမနုဂါဟန္တာ သမနုဘာသန္တာ အမှေဝ တတ္ထ ယေဘုယျေန ပသံသေယျုံ။
၃၈၉. ‘‘အပရမ္ပိ နော, ကဿပ, ဝိညူ သမနုယုဉ္ဇန္တံ သမနုဂါဟန္တံ သမနုဘာသန္တံ သတ္ထာရာ ဝါ သတ္ထာရံ သံဃေန ဝါ သသံဃံ – ‘ယေ ဣမေသံ ဘဝတံ ဓမ္မာ အကုသလာ အကုသလသင်္ခါတာ, သာဝဇ္ဇာ သာဝဇ္ဇသင်္ခါတာ, အသေဝိတဗ္ဗာ အသေဝိတဗ္ဗသင်္ခါတာ , န အလမရိယာ န အလမရိယသင်္ခါတာ, ကဏှာ ကဏှသင်္ခါတာ။ ကော ဣမေ ဓမ္မေ အနဝသေသံ ပဟာယ ဝတ္တတိ, ဂေါတမသာဝကသံဃော ဝါ, ပရေ ဝါ ပန ဘောန္တော ဂဏာစရိယသာဝကသံဃာ’တိ?
၃၉၀. ‘‘ဌာနံ ခေါ ပနေတံ, ကဿပ, ဝိဇ္ဇတိ, ယံ ဝိညူ သမနုယုဉ္ဇန္တာ သမနုဂါဟန္တာ သမနုဘာသန္တာ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘ယေ ဣမေသံ ဘဝတံ ဓမ္မာ အကုသလာ အကုသလသင်္ခါတာ, သာဝဇ္ဇာ သာဝဇ္ဇသင်္ခါတာ, အသေဝိတဗ္ဗာ အသေဝိတဗ္ဗသင်္ခါတာ, န အလမရိယာ န အလမရိယသင်္ခါတာ, ကဏှာ ကဏှသင်္ခါတာ။ ဂေါတမသာဝကသံဃော ဣမေ ဓမ္မေ အနဝသေသံ ပဟာယ ဝတ္တတိ, ယံ ဝါ ပန ဘောန္တော ပရေ ဂဏာစရိယသာဝကသံဃာ’တိ။ ဣတိဟ, ကဿပ, ဝိညူ သမနုယုဉ္ဇန္တာ သမနုဂါဟန္တာ သမနုဘာသန္တာ အမှေဝ တတ္ထ ယေဘုယျေန ပသံသေယျုံ။
၃၉၁. ‘‘အပရမ္ပိ နော, ကဿပ, ဝိညူ သမနုယုဉ္ဇန္တံ သမနုဂါဟန္တံ သမနုဘာသန္တံ သတ္ထာရာ ဝါ သတ္ထာရံ သံဃေန ဝါ သသံဃံ။ ‘ယေ ဣမေသံ ဘဝတံ ဓမ္မာ ကုသလာ ကုသလသင်္ခါတာ, အနဝဇ္ဇာ အနဝဇ္ဇသင်္ခါတာ, သေဝိတဗ္ဗာ သေဝိတဗ္ဗသင်္ခါတာ, အလမရိယာ အလမရိယသင်္ခါတာ, သုက္ကာ သုက္ကသင်္ခါတာ။ ကော ဣမေ ဓမ္မေ အနဝသေသံ သမာဒါယ ဝတ္တတိ, ဂေါတမသာဝကသံဃော ဝါ, ပရေ ဝါ ပန ဘောန္တော ဂဏာစရိယသာဝကသံဃာ’တိ?
၃၉၂. ‘‘ဌာနံ ခေါ ပနေတံ, ကဿပ, ဝိဇ္ဇတိ, ယံ ဝိညူ သမနုယုဉ္ဇန္တာ သမနုဂါဟန္တာ သမနုဘာသန္တာ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘ယေ ဣမေသံ ဘဝတံ ဓမ္မာ ကုသလာ ကုသလသင်္ခါတာ, အနဝဇ္ဇာ အနဝဇ္ဇသင်္ခါတာ, သေဝိတဗ္ဗာ သေဝိတဗ္ဗသင်္ခါတာ, အလမရိယာ အလမရိယသင်္ခါတာ, သုက္ကာ သုက္ကသင်္ခါတာ။ ဂေါတမသာဝကသံဃော ဣမေ ဓမ္မေ အနဝသေသံ သမာဒါယ ဝတ္တတိ, ယံ ဝါ ပန ဘောန္တော ပရေ ဂဏာစရိယသာဝကသံဃာ’တိ။ ဣတိဟ, ကဿပ, ဝိညူ သမနုယုဉ္ဇန္တာ သမနုဂါဟန္တာ သမနုဘာသန္တာ အမှေဝ တတ္ထ ယေဘုယျေန ပသံသေယျုံ။
အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ
၃၉၃. ‘‘အတ္ထိ, ကဿပ, မဂ္ဂေါ အတ္ထိ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နော သာမံယေဝ ဉဿတိ သာမံ ဒက္ခတိ [ဒက္ခိတိ (သီ.)] – ‘သမဏောဝ ဂေါတမော ကာလဝါဒီ ဘူတဝါဒီ အတ္ထဝါဒီ ဓမ္မဝါဒီ ဝိနယဝါဒီ’တိ။ ကတမော စ, ကဿပ, မဂ္ဂေါ, ကတမာ စ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နော သာမံယေဝ ဉဿတိ သာမံ ဒက္ခတိ – ‘သမဏောဝ ဂေါတမော ကာလဝါဒီ ဘူတဝါဒီ အတ္ထဝါဒီ ဓမ္မဝါဒီ ဝိနယဝါဒီ’တိ? အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ။ သေယျထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမ္မာသင်္ကပ္ပော သမ္မာဝါစာ သမ္မာကမ္မန္တော သမ္မာအာဇီဝေါ သမ္မာဝါယာမော သမ္မာသတိ သမ္မာသမာဓိ။ အယံ ခေါ, ကဿပ, မဂ္ဂေါ, အယံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နော သာမံယေဝ ဉဿတိ သာမံ ဒက္ခတိ ‘သမဏောဝ ဂေါတမော ကာလဝါဒီ ဘူတဝါဒီ အတ္ထဝါဒီ ဓမ္မဝါဒီ ဝိနယဝါဒီ’’’တိ။
တပေါပက္ကမကထာ
၃၉၄. ဧဝံ ဝုတ္တေ, အစေလော ကဿပေါ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣမေပိ ခေါ, အာဝုသော ဂေါတမ, တပေါပက္ကမာ ဧတေသံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ သာမညသင်္ခါတာ စ ဗြဟ္မညသင်္ခါတာ စ။ အစေလကော ဟောတိ, မုတ္တာစာရော, ဟတ္ထာပလေခနော, န ဧဟိဘဒ္ဒန္တိကော, န တိဋ္ဌဘဒ္ဒန္တိကော, နာဘိဟဋံ, န ဥဒ္ဒိဿကတံ, န နိမန္တနံ သာဒိယတိ။ သော န ကုမ္ဘိမုခါ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, န ကဠောပိမုခါ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, န ဧဠကမန္တရံ, န ဒဏ္ဍမန္တရံ, န မုသလမန္တရံ, န ဒွိန္နံ ဘုဉ္ဇမာနာနံ, န ဂဗ္ဘိနိယာ, န ပါယမာနာယ, န ပုရိသန္တရဂတာယ, န သင်္ကိတ္တီသု, န ယတ္ထ သာ ဥပဋ္ဌိတော ဟောတိ, န ယတ္ထ မက္ခိကာ သဏ္ဍသဏ္ဍစာရိနီ, န မစ္ဆံ, န မံသံ, န သုရံ, န မေရယံ, န ထုသောဒကံ ပိဝတိ။ သော ဧကာဂါရိကော ဝါ ဟောတိ ဧကာလောပိကော, ဒွါဂါရိကော ဝါ ဟောတိ ဒွါလောပိကော။ပေ.။ သတ္တာဂါရိကော ဝါ ဟောတိ သတ္တာလောပိကော ; ဧကိဿာပိ ဒတ္တိယာ ယာပေတိ, ဒွီဟိပိ ဒတ္တီဟိ ယာပေတိ။ သတ္တဟိပိ ဒတ္တီဟိ ယာပေတိ; ဧကာဟိကမ္ပိ အာဟာရံ အာဟာရေတိ, ဒွီဟိကမ္ပိ အာဟာရံ အာဟာရေတိ။ သတ္တာဟိကမ္ပိ အာဟာရံ အာဟာရေတိ။ ဣတိ ဧဝရူပံ အဒ္ဓမာသိကမ္ပိ ပရိယာယဘတ္တဘောဇနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရတိ။
၃၉၅. ‘‘ဣမေပိ ခေါ, အာဝုသော ဂေါတမ, တပေါပက္ကမာ ဧတေသံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ သာမညသင်္ခါတာ စ ဗြဟ္မညသင်္ခါတာ စ။ သာကဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, သာမာကဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, နီဝါရဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, ဒဒ္ဒုလဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, ဟဋဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, ကဏဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, အာစာမဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, ပိညာကဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, တိဏဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, ဂေါမယဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, ဝနမူလဖလာဟာရော ယာပေတိ ပဝတ္တဖလဘောဇီ။
၃၉၆. ‘‘ဣမေပိ ခေါ, အာဝုသော ဂေါတမ, တပေါပက္ကမာ ဧတေသံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ သာမညသင်္ခါတာ စ ဗြဟ္မညသင်္ခါတာ စ။ သာဏာနိပိ ဓါရေတိ, မသာဏာနိပိ ဓါရေတိ, ဆဝဒုဿာနိပိ ဓါရေတိ, ပံသုကူလာနိပိ ဓါရေတိ, တိရီဋာနိပိ ဓါရေတိ, အဇိနမ္ပိ ဓါရေတိ, အဇိနက္ခိပမ္ပိ ဓါရေတိ, ကုသစီရမ္ပိ ဓါရေတိ, ဝါကစီရမ္ပိ ဓါရေတိ, ဖလကစီရမ္ပိ ဓါရေတိ, ကေသကမ္ဗလမ္ပိ ဓါရေတိ, ဝါဠကမ္ဗလမ္ပိ ဓါရေတိ, ဥလူကပက္ခိကမ္ပိ ဓါရေတိ, ကေသမဿုလောစကောပိ ဟောတိ ကေသမဿုလောစနာနုယောဂမနုယုတ္တော, ဥဗ္ဘဋ္ဌကောပိ [ဥဗ္ဘဋ္ဌိကောပိ (က.)] ဟောတိ အာသနပဋိက္ခိတ္တော, ဥက္ကုဋိကောပိ ဟောတိ ဥက္ကုဋိကပ္ပဓါနမနုယုတ္တော, ကဏ္ဋကာပဿယိကောပိ ဟောတိ ကဏ္ဋကာပဿယေ သေယျံ ကပ္ပေတိ, ဖလကသေယျမ္ပိ ကပ္ပေတိ, ထဏ္ဍိလသေယျမ္ပိ ကပ္ပေတိ, ဧကပဿယိကောပိ ဟောတိ ရဇောဇလ္လဓရော, အဗ္ဘောကာသိကောပိ ဟောတိ ယထာသန္ထတိကော , ဝေကဋိကောပိ ဟောတိ ဝိကဋဘောဇနာနုယောဂမနုယုတ္တော, အပါနကောပိ ဟောတိ အပါနကတ္တမနုယုတ္တော, သာယတတိယကမ္ပိ ဥဒကောရောဟနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရတီ’’တိ။
တပေါပက္ကမနိရတ္ထကထာ
၃၉၇. ‘‘အစေလကော စေပိ, ကဿပ, ဟောတိ, မုတ္တာစာရော, ဟတ္ထာပလေခနော။ပေ.။ ဣတိ ဧဝရူပံ အဒ္ဓမာသိကမ္ပိ ပရိယာယဘတ္တဘောဇနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရတိ။ တဿ စာယံ သီလသမ္ပဒါ စိတ္တသမ္ပဒါ ပညာသမ္ပဒါ အဘာဝိတာ ဟောတိ အသစ္ဆိကတာ။ အထ ခေါ သော အာရကာဝ သာမညာ အာရကာဝ ဗြဟ္မညာ။ ယတော ခေါ, ကဿပ, ဘိက္ခု အဝေရံ အဗျာပဇ္ဇံ မေတ္တစိတ္တံ ဘာဝေတိ, အာသဝါနဉ္စ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ကဿပ, ဘိက္ခု သမဏော ဣတိပိ ဗြာဟ္မဏော ဣတိပိ။
‘‘သာကဘက္ခော စေပိ, ကဿပ, ဟောတိ, သာမာကဘက္ခော။ပေ.။ ဝနမူလဖလာဟာရော ယာပေတိ ပဝတ္တဖလဘောဇီ။ တဿ စာယံ သီလသမ္ပဒါ စိတ္တသမ္ပဒါ ပညာသမ္ပဒါ အဘာဝိတာ ဟောတိ အသစ္ဆိကတာ။ အထ ခေါ သော အာရကာဝ သာမညာ အာရကာဝ ဗြဟ္မညာ။ ယတော ခေါ, ကဿပ, ဘိက္ခု အဝေရံ အဗျာပဇ္ဇံ မေတ္တစိတ္တံ ဘာဝေတိ, အာသဝါနဉ္စ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ကဿပ, ဘိက္ခု သမဏော ဣတိပိ ဗြာဟ္မဏော ဣတိပိ။
‘‘သာဏာနိ စေပိ, ကဿပ, ဓါရေတိ, မသာဏာနိပိ ဓါရေတိ။ပေ.။ သာယတတိယကမ္ပိ ဥဒကောရောဟနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရတိ။ တဿ စာယံ သီလသမ္ပဒါ စိတ္တသမ္ပဒါ ပညာသမ္ပဒါ အဘာဝိတာ ဟောတိ အသစ္ဆိကတာ။ အထ ခေါ သော အာရကာဝ သာမညာ အာရကာဝ ဗြဟ္မညာ ။ ယတော ခေါ, ကဿပ, ဘိက္ခု အဝေရံ အဗျာပဇ္ဇံ မေတ္တစိတ္တံ ဘာဝေတိ, အာသဝါနဉ္စ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ကဿပ, ဘိက္ခု သမဏော ဣတိပိ ဗြာဟ္မဏော ဣတိဣ’’တိ။
၃၉၈. ဧဝံ ဝုတ္တေ, အစေလော ကဿပေါ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဒုက္ကရံ, ဘော ဂေါတမ, သာမညံ ဒုက္ကရံ ဗြဟ္မည’’န္တိ။ ‘‘ပကတိ ခေါ ဧသာ, ကဿပ, လောကသ္မိံ ‘ဒုက္ကရံ သာမညံ ဒုက္ကရံ ဗြဟ္မည’န္တိ။ အစေလကော စေပိ, ကဿပ, ဟောတိ, မုတ္တာစာရော, ဟတ္ထာပလေခနော။ပေ.။ ဣတိ ဧဝရူပံ အဒ္ဓမာသိကမ္ပိ ပရိယာယဘတ္တဘောဇနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရတိ။ ဣမာယ စ, ကဿပ, မတ္တာယ ဣမိနာ တပေါပက္ကမေန သာမညံ ဝါ အဘဝိဿ ဗြဟ္မညံ ဝါ ဒုက္ကရံ သုဒုက္ကရံ, နေတံ အဘဝိဿ ကလ္လံ ဝစနာယ – ‘ဒုက္ကရံ သာမညံ ဒုက္ကရံ ဗြဟ္မည’န္တိ။
‘‘သက္ကာ စ ပနေတံ အဘဝိဿ ကာတုံ ဂဟပတိနာ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တေန ဝါ အန္တမသော ကုမ္ဘဒါသိယာပိ – ‘ဟန္ဒာဟံ အစေလကော ဟောမိ, မုတ္တာစာရော, ဟတ္ထာပလေခနော။ပေ.။ ဣတိ ဧဝရူပံ အဒ္ဓမာသိကမ္ပိ ပရိယာယဘတ္တဘောဇနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရာမီ’တိ။
‘‘ယသ္မာ စ ခေါ, ကဿပ, အညတ္ရေဝ ဣမာယ မတ္တာယ အညတြ ဣမိနာ တပေါပက္ကမေန သာမညံ ဝါ ဟောတိ ဗြဟ္မညံ ဝါ ဒုက္ကရံ သုဒုက္ကရံ, တသ္မာ ဧတံ ကလ္လံ ဝစနာယ – ‘ဒုက္ကရံ သာမညံ ဒုက္ကရံ ဗြဟ္မည’န္တိ။ ယတော ခေါ, ကဿပ, ဘိက္ခု အဝေရံ အဗျာပဇ္ဇံ မေတ္တစိတ္တံ ဘာဝေတိ, အာသဝါနဉ္စ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ကဿပ, ဘိက္ခု သမဏော ဣတိပိ ဗြာဟ္မဏော ဣတိပိ ။
‘‘သာကဘက္ခော စေပိ, ကဿပ, ဟောတိ, သာမာကဘက္ခော။ပေ.။ ဝနမူလဖလာဟာရော ယာပေတိ ပဝတ္တဖလဘောဇီ။ ဣမာယ စ, ကဿပ, မတ္တာယ ဣမိနာ တပေါပက္ကမေန သာမညံ ဝါ အဘဝိဿ ဗြဟ္မညံ ဝါ ဒုက္ကရံ သုဒုက္ကရံ, နေတံ အဘဝိဿ ကလ္လံ ဝစနာယ – ‘ဒုက္ကရံ သာမညံ ဒုက္ကရံ ဗြဟ္မည’န္တိ။
‘‘သက္ကာ စ ပနေတံ အဘဝိဿ ကာတုံ ဂဟပတိနာ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တေန ဝါ အန္တမသော ကုမ္ဘဒါသိယာပိ – ‘ဟန္ဒာဟံ သာကဘက္ခော ဝါ ဟောမိ, သာမာကဘက္ခော ဝါ။ပေ.။ ဝနမူလဖလာဟာရော ယာပေမိ ပဝတ္တဖလဘောဇီ’တိ။
‘‘ယသ္မာ စ ခေါ, ကဿပ, အညတ္ရေဝ ဣမာယ မတ္တာယ အညတြ ဣမိနာ တပေါပက္ကမေန သာမညံ ဝါ ဟောတိ ဗြဟ္မညံ ဝါ ဒုက္ကရံ သုဒုက္ကရံ, တသ္မာ ဧတံ ကလ္လံ ဝစနာယ – ‘ဒုက္ကရံ သာမညံ ဒုက္ကရံ ဗြဟ္မည’န္တိ။ ယတော ခေါ, ကဿပ, ဘိက္ခု အဝေရံ အဗျာပဇ္ဇံ မေတ္တစိတ္တံ ဘာဝေတိ, အာသဝါနဉ္စ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ကဿပ, ဘိက္ခု သမဏော ဣတိပိ ဗြာဟ္မဏော ဣတိပိ။
‘‘သာဏာနိ စေပိ, ကဿပ, ဓါရေတိ, မသာဏာနိပိ ဓါရေတိ။ပေ.။ သာယတတိယကမ္ပိ ဥဒကောရောဟနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရတိ။ ဣမာယ စ, ကဿပ, မတ္တာယ ဣမိနာ တပေါပက္ကမေန သာမညံ ဝါ အဘဝိဿ ဗြဟ္မညံ ဝါ ဒုက္ကရံ သုဒုက္ကရံ, နေတံ အဘဝိဿ ကလ္လံ ဝစနာယ – ‘ဒုက္ကရံ သာမညံ ဒုက္ကရံ ဗြဟ္မည’န္တိ။
‘‘သက္ကာ စ ပနေတံ အဘဝိဿ ကာတုံ ဂဟပတိနာ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တေန ဝါ အန္တမသော ကုမ္ဘဒါသိယာပိ – ‘ဟန္ဒာဟံ သာဏာနိပိ ဓါရေမိ, မသာဏာနိပိ ဓါရေမိ။ပေ.။ သာယတတိယကမ္ပိ ဥဒကောရောဟနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရာမီ’တိ။
‘‘ယသ္မာ စ ခေါ, ကဿပ, အညတ္ရေဝ ဣမာယ မတ္တာယ အညတြ ဣမိနာ တပေါပက္ကမေန သာမညံ ဝါ ဟောတိ ဗြဟ္မညံ ဝါ ဒုက္ကရံ သုဒုက္ကရံ, တသ္မာ ဧတံ ကလ္လံ ဝစနာယ – ‘ဒုက္ကရံ သာမညံ ဒုက္ကရံ ဗြဟ္မည’န္တိ။ ယတော ခေါ, ကဿပ, ဘိက္ခု အဝေရံ အဗျာပဇ္ဇံ မေတ္တစိတ္တံ ဘာဝေတိ, အာသဝါနဉ္စ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ကဿပ, ဘိက္ခု သမဏော ဣတိပိ ဗြာဟ္မဏော ဣတိဣ’’တိ။
၃၉၉. ဧဝံ ဝုတ္တေ, အစေလော ကဿပေါ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဒုဇ္ဇာနော, ဘော ဂေါတမ, သမဏော, ဒုဇ္ဇာနော ဗြာဟ္မဏော’’တိ။ ‘‘ပကတိ ခေါ ဧသာ, ကဿပ, လောကသ္မိံ ‘ဒုဇ္ဇာနော သမဏော ဒုဇ္ဇာနော ဗြာဟ္မဏော’တိ။ အစေလကော စေပိ, ကဿပ, ဟောတိ, မုတ္တာစာရော, ဟတ္ထာပလေခနော။ပေ.။ ဣတိ ဧဝရူပံ အဒ္ဓမာသိကမ္ပိ ပရိယာယဘတ္တဘောဇနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရတိ။ ဣမာယ စ, ကဿပ, မတ္တာယ ဣမိနာ တပေါပက္ကမေန သမဏော ဝါ အဘဝိဿ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဒုဇ္ဇာနော သုဒုဇ္ဇာနော, နေတံ အဘဝိဿ ကလ္လံ ဝစနာယ – ‘ဒုဇ္ဇာနော သမဏော ဒုဇ္ဇာနော ဗြာဟ္မဏော’တိ။
‘‘သက္ကာ စ ပနေသော အဘဝိဿ ဉာတုံ ဂဟပတိနာ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တေန ဝါ အန္တမသော ကုမ္ဘဒါသိယာပိ – ‘အယံ အစေလကော ဟောတိ, မုတ္တာစာရော, ဟတ္ထာပလေခနော။ပေ.။ ဣတိ ဧဝရူပံ အဒ္ဓမာသိကမ္ပိ ပရိယာယဘတ္တဘောဇနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရတီ’တိ။
‘‘ယသ္မာ စ ခေါ, ကဿပ, အညတ္ရေဝ ဣမာယ မတ္တာယ အညတြ ဣမိနာ တပေါပက္ကမေန သမဏော ဝါ ဟောတိ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဒုဇ္ဇာနော သုဒုဇ္ဇာနော, တသ္မာ ဧတံ ကလ္လံ ဝစနာယ – ‘ဒုဇ္ဇာနော သမဏော ဒုဇ္ဇာနော ဗြာဟ္မဏော’တိ။ ယတော ခေါ [ယတော စ ခေါ (က.)], ကဿပ, ဘိက္ခု အဝေရံ အဗျာပဇ္ဇံ မေတ္တစိတ္တံ ဘာဝေတိ, အာသဝါနဉ္စ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ကဿပ, ဘိက္ခု သမဏော ဣတိပိ ဗြာဟ္မဏော ဣတိပိ။
‘‘သာကဘက္ခော စေပိ, ကဿပ, ဟောတိ သာမာကဘက္ခော။ပေ.။ ဝနမူလဖလာဟာရော ယာပေတိ ပဝတ္တဖလဘောဇီ။ ဣမာယ စ, ကဿပ, မတ္တာယ ဣမိနာ တပေါပက္ကမေန သမဏော ဝါ အဘဝိဿ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဒုဇ္ဇာနော သုဒုဇ္ဇာနော, နေတံ အဘဝိဿ ကလ္လံ ဝစနာယ – ‘ဒုဇ္ဇာနော သမဏော ဒုဇ္ဇာနော ဗြာဟ္မဏော’တိ။
‘‘သက္ကာ စ ပနေသော အဘဝိဿ ဉာတုံ ဂဟပတိနာ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တေန ဝါ အန္တမသော ကုမ္ဘဒါသိယာပိ – ‘အယံ သာကဘက္ခော ဝါ ဟောတိ သာမာကဘက္ခော။ပေ.။ ဝနမူလဖလာဟာရော ယာပေတိ ပဝတ္တဖလဘောဇီ’တိ။
‘‘ယသ္မာ စ ခေါ, ကဿပ, အညတ္ရေဝ ဣမာယ မတ္တာယ အညတြ ဣမိနာ တပေါပက္ကမေန သမဏော ဝါ ဟောတိ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဒုဇ္ဇာနော သုဒုဇ္ဇာနော, တသ္မာ ဧတံ ကလ္လံ ဝစနာယ – ‘ဒုဇ္ဇာနော သမဏော ဒုဇ္ဇာနော ဗြာဟ္မဏော’တိ။ ယတော ခေါ, ကဿပ, ဘိက္ခု အဝေရံ အဗျာပဇ္ဇံ မေတ္တစိတ္တံ ဘာဝေတိ , အာသဝါနဉ္စ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ကဿပ, ဘိက္ခု သမဏော ဣတိပိ ဗြာဟ္မဏော ဣတိပိ။
‘‘သာဏာနိ စေပိ, ကဿပ, ဓါရေတိ, မသာဏာနိပိ ဓါရေတိ။ပေ.။ သာယတတိယကမ္ပိ ဥဒကောရောဟနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရတိ။ ဣမာယ စ, ကဿပ, မတ္တာယ ဣမိနာ တပေါပက္ကမေန သမဏော ဝါ အဘဝိဿ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဒုဇ္ဇာနော သုဒုဇ္ဇာနော, နေတံ အဘဝိဿ ကလ္လံ ဝစနာယ – ‘ဒုဇ္ဇာနော သမဏော ဒုဇ္ဇာနော ဗြာဟ္မဏော’တိ။
‘‘သက္ကာ စ ပနေသော အဘဝိဿ ဉာတုံ ဂဟပတိနာ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တေန ဝါ အန္တမသော ကုမ္ဘဒါသိယာပိ – ‘အယံ သာဏာနိပိ ဓါရေတိ, မသာဏာနိပိ ဓါရေတိ။ပေ.။ သာယတတိယကမ္ပိ ဥဒကောရောဟနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရတီ’တိ။
‘‘ယသ္မာ စ ခေါ, ကဿပ, အညတ္ရေဝ ဣမာယ မတ္တာယ အညတြ ဣမိနာ တပေါပက္ကမေန သမဏော ဝါ ဟောတိ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဒုဇ္ဇာနော သုဒုဇ္ဇာနော, တသ္မာ ဧတံ ကလ္လံ ဝစနာယ – ‘ဒုဇ္ဇာနော သမဏော ဒုဇ္ဇာနော ဗြာဟ္မဏော’တိ။ ယတော ခေါ, ကဿပ, ဘိက္ခု အဝေရံ အဗျာပဇ္ဇံ မေတ္တစိတ္တံ ဘာဝေတိ, အာသဝါနဉ္စ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ကဿပ , ဘိက္ခု သမဏော ဣတိပိ ဗြာဟ္မဏော ဣတိဣ’’တိ။
သီလသမာဓိပညာသမ္ပဒါ
၄၀၀. ဧဝံ ဝုတ္တေ, အစေလော ကဿပေါ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကတမာ ပန သာ, ဘော ဂေါတမ, သီလသမ္ပဒါ, ကတမာ စိတ္တသမ္ပဒါ, ကတမာ ပညာသမ္ပဒါ’’တိ? ‘‘ဣဓ, ကဿပ, တထာဂတော လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အရဟံ, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ။ပေ.။ (ယထာ ၁၉၀-၁၉၃ အနုစ္ဆေဒေသု, ဧဝံ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ) ဘယဒဿာဝီ သမာဒါယ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသု, ကာယကမ္မဝစီကမ္မေန သမန္နာဂတော ကုသလေန ပရိသုဒ္ဓါဇီဝေါ သီလသမ္ပန္နော ဣန္ဒ္ရိယေသု ဂုတ္တဒွါရော သတိသမ္ပဇညေန သမန္နာဂတော သန္တုဋ္ဌော။
၄၀၁. ‘‘ကထဉ္စ, ကဿပ, ဘိက္ခု သီလသမ္ပန္နော ဟောတိ? ဣဓ, ကဿပ, ဘိက္ခု ပါဏာတိပါတံ ပဟာယ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ နိဟိတဒဏ္ဍော နိဟိတသတ္ထော လဇ္ဇီ ဒယာပန္နော, သဗ္ဗပါဏဘူတဟိတာနုကမ္ပီ ဝိဟရတိ။ ဣဒမ္ပိဿ ဟောတိ သီလသမ္ပဒါယ ။ပေ.။ (ယထာ ၁၉၄ ယာဝ ၂၁၀ အနုစ္ဆေဒေသု)
‘‘ယထာ ဝါ ပနေကေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ သဒ္ဓါဒေယျာနိ ဘောဇနာနိ ဘုဉ္ဇိတွာ တေ ဧဝရူပါယ တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာယ မိစ္ဆာဇီဝေန ဇီဝိတံ ကပ္ပေန္တိ ။ သေယျထိဒံ – သန္တိကမ္မံ ပဏိဓိကမ္မံ။ပေ.။ (ယထာ ၂၁၁ အနုစ္ဆေဒေ) ဩသဓီနံ ပတိမောက္ခော ဣတိ ဝါ ဣတိ, ဧဝရူပါယ တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာယ မိစ္ဆာဇီဝါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ဣဒမ္ပိဿ ဟောတိ သီလသမ္ပဒါယ။
‘‘သ ခေါ သော [အယံ ခေါ (က.)], ကဿပ, ဘိက္ခု ဧဝံ သီလသမ္ပန္နော န ကုတောစိ ဘယံ သမနုပဿတိ, ယဒိဒံ သီလသံဝရတော။ သေယျထာပိ, ကဿပ, ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဝသိတ္တော နိဟတပစ္စာမိတ္တော န ကုတောစိ ဘယံ သမနုပဿတိ, ယဒိဒံ ပစ္စတ္ထိကတော။ ဧဝမေဝ ခေါ, ကဿပ, ဘိက္ခု ဧဝံ သီလသမ္ပန္နော န ကုတောစိ ဘယံ သမနုပဿတိ, ယဒိဒံ သီလသံဝရတော။ သော ဣမိနာ အရိယေန သီလက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော အဇ္ဈတ္တံ အနဝဇ္ဇသုခံ ပဋိသံဝေဒေတိ။ ဧဝံ ခေါ, ကဿပ, ဘိက္ခု သီလသမ္ပန္နော ဟောတိ။ အယံ ခေါ, ကဿပ, သီလသမ္ပဒါ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣဒမ္ပိဿ ဟောတိ စိတ္တသမ္ပဒါယ။ပေ.။ ဒုတိယံ ဈာနံ။ပေ.။ တတိယံ ဈာနံ။ပေ.။ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣဒမ္ပိဿ ဟောတိ စိတ္တသမ္ပဒါယ။ အယံ ခေါ, ကဿပ, စိတ္တသမ္ပဒါ။
‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ။ပေ.။ ဉာဏဒဿနာယ စိတ္တံ အဘိနီဟရတိ အဘိနိန္နာမေတိ။ပေ.။ ဣဒမ္ပိဿ ဟောတိ ပညာသမ္ပဒါယ။ပေ.။ နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတိ။ပေ.။ ဣဒမ္ပိဿ ဟောတိ ပညာသမ္ပဒါယ။ အယံ ခေါ, ကဿပ, ပညာသမ္ပဒါ။
‘‘ဣမာယ စ, ကဿပ, သီလသမ္ပဒါယ စိတ္တသမ္ပဒါယ ပညာသမ္ပဒါယ အညာ သီလသမ္ပဒါ စိတ္တသမ္ပဒါ ပညာသမ္ပဒါ ဥတ္တရိတရာ ဝါ ပဏီတတရာ ဝါ နတ္ထိ။
သီဟနာဒကထာ
၄၀၂. ‘‘သန္တိ, ကဿပ, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ သီလဝါဒါ။ တေ အနေကပရိယာယေန သီလဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တိ။ ယာဝတာ, ကဿပ, အရိယံ ပရမံ သီလံ, နာဟံ တတ္ထ အတ္တနော သမသမံ သမနုပဿာမိ, ကုတော ဘိယျော! အထ ခေါ အဟမေဝ တတ္ထ ဘိယျော, ယဒိဒံ အဓိသီလံ။
‘‘သန္တိ, ကဿပ, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ တပေါဇိဂုစ္ဆာဝါဒါ။ တေ အနေကပရိယာယေန တပေါဇိဂုစ္ဆာယ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တိ။ ယာဝတာ, ကဿပ, အရိယာ ပရမာ တပေါဇိဂုစ္ဆာ, နာဟံ တတ္ထ အတ္တနော သမသမံ သမနုပဿာမိ, ကုတော ဘိယျော! အထ ခေါ အဟမေဝ တတ္ထ ဘိယျော, ယဒိဒံ အဓိဇေဂုစ္ဆံ။
‘‘သန္တိ, ကဿပ, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ပညာဝါဒါ။ တေ အနေကပရိယာယေန ပညာယ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တိ။ ယာဝတာ, ကဿပ, အရိယာ ပရမာ ပညာ, နာဟံ တတ္ထ အတ္တနော သမသမံ သမနုပဿာမိ, ကုတော ဘိယျော! အထ ခေါ အဟမေဝ တတ္ထ ဘိယျော, ယဒိဒံ အဓိပညံ။
‘‘သန္တိ, ကဿပ, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဝိမုတ္တိဝါဒါ။ တေ အနေကပရိယာယေန ဝိမုတ္တိယာ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တိ။ ယာဝတာ, ကဿပ, အရိယာ ပရမာ ဝိမုတ္တိ, နာဟံ တတ္ထ အတ္တနော သမသမံ သမနုပဿာမိ, ကုတော ဘိယျော! အထ ခေါ အဟမေဝ တတ္ထ ဘိယျော, ယဒိဒံ အဓိဝိမုတ္တိ။
၄၀၃. ‘‘ဌာနံ ခေါ ပနေတံ, ကဿပ, ဝိဇ္ဇတိ, ယံ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘သီဟနာဒံ ခေါ သမဏော ဂေါတမော နဒတိ, တဉ္စ ခေါ သုညာဂါရေ နဒတိ, နော ပရိသာသူ’တိ။ တေ – ‘မာ ဟေဝ’န္တိဿု ဝစနီယာ။ ‘သီဟနာဒဉ္စ သမဏော ဂေါတမော နဒတိ, ပရိသာသု စ နဒတီ’တိ ဧဝမဿု, ကဿပ, ဝစနီယာ။
‘‘ဌာနံ ခေါ ပနေတံ, ကဿပ, ဝိဇ္ဇတိ, ယံ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘သီဟနာဒဉ္စ သမဏော ဂေါတမော နဒတိ, ပရိသာသု စ နဒတိ, နော စ ခေါ ဝိသာရဒေါ နဒတီ’တိ ။ တေ – ‘မာ ဟေဝ’န္တိဿု ဝစနီယာ။ ‘သီဟနာဒဉ္စ သမဏော ဂေါတမော နဒတိ, ပရိသာသု စ နဒတိ, ဝိသာရဒေါ စ နဒတီ’’တိ ဧဝမဿု, ကဿပ, ဝစနီယာ။
‘‘ဌာနံ ခေါ ပနေတံ, ကဿပ, ဝိဇ္ဇတိ, ယံ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘သီဟနာဒဉ္စ သမဏော ဂေါတမော နဒတိ, ပရိသာသု စ နဒတိ, ဝိသာရဒေါ စ နဒတိ, နော စ ခေါ နံ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆန္တိ။ပေ.။ ပဉ္ဟဉ္စ နံ ပုစ္ဆန္တိ; နော စ ခေါ နေသံ ပဉ္ဟံ ပုဋ္ဌော ဗျာကရောတိ။ပေ.။ ပဉ္ဟဉ္စ နေသံ ပုဋ္ဌော ဗျာကရောတိ; နော စ ခေါ ပဉ္ဟဿ ဝေယျာကရဏေန စိတ္တံ အာရာဓေတိ။ပေ.။ ပဉ္ဟဿ စ ဝေယျာကရဏေန စိတ္တံ အာရာဓေတိ; နော စ ခေါ သောတဗ္ဗံ မညန္တိ။ပေ.။ သောတဗ္ဗဉ္စဿ မညန္တိ; နော စ ခေါ သုတွာ ပသီဒန္တိ။ပေ.။ သုတွာ စဿ ပသီဒန္တိ ; နော စ ခေါ ပသန္နာကာရံ ကရောန္တိ။ပေ.။ ပသန္နာကာရဉ္စ ကရောန္တိ; နော စ ခေါ တထတ္တာယ ပဋိပဇ္ဇန္တိ။ပေ.။ တထတ္တာယ စ ပဋိပဇ္ဇန္တိ; နော စ ခေါ ပဋိပန္နာ အာရာဓေန္တီ’တိ။ တေ – ‘မာ ဟေဝ’န္တိဿု ဝစနီယာ။ ‘သီဟနာဒဉ္စ သမဏော ဂေါတမော နဒတိ, ပရိသာသု စ နဒတိ, ဝိသာရဒေါ စ နဒတိ, ပဉ္ဟဉ္စ နံ ပုစ္ဆန္တိ, ပဉ္ဟဉ္စ နေသံ ပုဋ္ဌော ဗျာကရောတိ, ပဉ္ဟဿ စ ဝေယျာကရဏေန စိတ္တံ အာရာဓေတိ, သောတဗ္ဗဉ္စဿ မညန္တိ, သုတွာ စဿ ပသီဒန္တိ, ပသန္နာကာရဉ္စ ကရောန္တိ, တထတ္တာယ စ ပဋိပဇ္ဇန္တိ, ပဋိပန္နာ စ အာရာဓေန္တီ’တိ ဧဝမဿု, ကဿပ, ဝစနီယာ။
တိတ္ထိယပရိဝါသကထာ
၄၀၄. ‘‘ဧကမိဒါဟံ, ကဿပ, သမယံ ရာဇဂဟေ ဝိဟရာမိ ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ။ တတြ မံ အညတရော တပဗြဟ္မစာရီ နိဂြောဓေါ နာမ အဓိဇေဂုစ္ဆေ ပဉ္ဟံ အပုစ္ဆိ။ တဿာဟံ အဓိဇေဂုစ္ဆေ ပဉ္ဟံ ပုဋ္ဌော ဗျာကာသိံ။ ဗျာကတေ စ ပန မေ အတ္တမနော အဟောသိ ပရံ ဝိယ မတ္တာယာ’’တိ။ ‘‘ကော ဟိ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော ဓမ္မံ သုတွာ န အတ္တမနော အဿ ပရံ ဝိယ မတ္တာယ? အဟမ္ပိ ဟိ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော ဓမ္မံ သုတွာ အတ္တမနော ပရံ ဝိယ မတ္တာယ။ အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ, အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ။ သေယျထာပိ, ဘန္တေ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓါရေယျ – ‘စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီ’တိ; ဧဝမေဝံ ဘဂဝတာ အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ, ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ လဘေယျာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယျံ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ။
၄၀၅. ‘‘ယော ခေါ, ကဿပ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အာကင်္ခတိ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, အာကင်္ခတိ ဥပသမ္ပဒံ, သော စတ္တာရော မာသေ ပရိဝသတိ, စတုန္နံ မာသာနံ အစ္စယေန အာရဒ္ဓစိတ္တာ ဘိက္ခူ ပဗ္ဗာဇေန္တိ, ဥပသမ္ပာဒေန္တိ ဘိက္ခုဘာဝါယ။ အပိ စ မေတ္ထ ပုဂ္ဂလဝေမတ္တတာ ဝိဒိတာ’’တိ။ ‘‘သစေ, ဘန္တေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗာ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အာကင်္ခန္တိ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, အာကင်္ခန္တိ ဥပသမ္ပဒံ, စတ္တာရော မာသေ ပရိဝသန္တိ, စတုန္နံ မာသာနံ အစ္စယေန အာရဒ္ဓစိတ္တာ ဘိက္ခူ ပဗ္ဗာဇေန္တိ, ဥပသမ္ပာဒေန္တိ ဘိက္ခုဘာဝါယ။ အဟံ စတ္တာရိ ဝဿာနိ ပရိဝသိဿာမိ, စတုန္နံ ဝဿာနံ အစ္စယေန အာရဒ္ဓစိတ္တာ ဘိက္ခူ ပဗ္ဗာဇေန္တု, ဥပသမ္ပာဒေန္တု ဘိက္ခုဘာဝါယာ’’တိ။
အလတ္ထ ခေါ အစေလော ကဿပေါ ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ , အလတ္ထ ဥပသမ္ပဒံ။ အစိရူပသမ္ပန္နော ခေါ ပနာယသ္မာ ကဿပေါ ဧကော ဝူပကဋ္ဌော အပ္ပမတ္တော အာတာဣ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော န စိရဿေဝ – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ, တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ – အဗ္ဘညာသိ။ အညတရော ခေါ ပနာယသ္မာ ကဿပေါ အရဟတံ အဟောသီတိ။
မဟာသီဟနာဒသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ အဋ္ဌမံ။