၅. ကူဋဒန္တသုတ္တံ
ခါဏုမတကဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ
၃၂၃. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ မဂဓေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ ပဉ္စမတ္တေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ ယေန ခါဏုမတံ နာမ မဂဓါနံ ဗြာဟ္မဏဂါမော တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ ခါဏုမတေ ဝိဟရတိ အမ္ဗလဋ္ဌိကာယံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ကူဋဒန္တော ဗြာဟ္မဏော ခါဏုမတံ အဇ္ဈာဝသတိ သတ္တုဿဒံ သတိဏကဋ္ဌောဒကံ သဓညံ ရာဇဘောဂ္ဂံ ရညာ မာဂဓေန သေနိယေန ဗိမ္ဗိသာရေန ဒိန္နံ ရာဇဒါယံ ဗြဟ္မဒေယျံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ကူဋဒန္တဿ ဗြာဟ္မဏဿ မဟာယညော ဥပက္ခဋော ဟောတိ။ သတ္တ စ ဥသဘသတာနိ သတ္တ စ ဝစ္ဆတရသတာနိ သတ္တ စ ဝစ္ဆတရီသတာနိ သတ္တ စ အဇသတာနိ သတ္တ စ ဥရဗ္ဘသတာနိ ထူဏူပနီတာနိ ဟောန္တိ ယညတ္ထာယ။
၃၂၄. အဿောသုံ ခေါ ခါဏုမတကာ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ – ‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော သကျပုတ္တော သကျကုလာ ပဗ္ဗဇိတော မဂဓေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ ပဉ္စမတ္တေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ ခါဏုမတံ အနုပ္ပတ္တော ခါဏုမတေ ဝိဟရတိ အမ္ဗလဋ္ဌိကာယံ။ တံ ခေါ ပန ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဧဝံ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ’တိ ။ သော ဣမံ လောကံ သဒေဝကံ သမာရကံ သဗြဟ္မကံ သဿမဏဗြာဟ္မဏိံ ပဇံ သဒေဝမနုဿံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေတိ။ သော ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ။ သာဓု ခေါ ပန တထာရူပါနံ အရဟတံ ဒဿနံ ဟောတီ’’တိ။
၃၂၅. အထ ခေါ ခါဏုမတကာ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ ခါဏုမတာ နိက္ခမိတွာ သံဃသင်္ဃီ ဂဏီဘူတာ ယေန အမ္ဗလဋ္ဌိကာ တေနုပသင်္ကမန္တိ။
၃၂၆. တေန ခေါ ပန သမယေန ကူဋဒန္တော ဗြာဟ္မဏော ဥပရိပါသာဒေ ဒိဝါသေယျံ ဥပဂတော ဟောတိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ကူဋဒန္တော ဗြာဟ္မဏော ခါဏုမတကေ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကေ ခါဏုမတာ နိက္ခမိတွာ သံဃသင်္ဃီ ဂဏီဘူတေ ယေန အမ္ဗလဋ္ဌိကာ တေနုပသင်္ကမန္တေ။ ဒိသွာ ခတ္တံ အာမန္တေသိ – ‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘော ခတ္တေ, ခါဏုမတကာ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ ခါဏုမတာ နိက္ခမိတွာ သံဃသင်္ဃီ ဂဏီဘူတာ ယေန အမ္ဗလဋ္ဌိကာ တေနုပသင်္ကမန္တီ’’တိ?
၃၂၇. ‘‘အတ္ထိ ခေါ, ဘော, သမဏော ဂေါတမော သကျပုတ္တော သကျကုလာ ပဗ္ဗဇိတော မဂဓေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ ပဉ္စမတ္တေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ ခါဏုမတံ အနုပ္ပတ္တော, ခါဏုမတေ ဝိဟရတိ အမ္ဗလဋ္ဌိကာယံ။ တံ ခေါ ပန ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဧဝံ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ’တိ။ တမေတေ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမန္တီ’’တိ။
၃၂၈. အထ ခေါ ကူဋဒန္တဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘သုတံ ခေါ ပန မေတံ – ‘သမဏော ဂေါတမော တိဝိဓံ ယညသမ္ပဒံ သောဠသပရိက္ခာရံ ဇာနာတီ’တိ။ န ခေါ ပနာဟံ ဇာနာမိ တိဝိဓံ ယညသမ္ပဒံ သောဠသပရိက္ခာရံ။ ဣစ္ဆာမိ စာဟံ မဟာယညံ ယဇိတုံ။ ယံနူနာဟံ သမဏံ ဂေါတမံ ဥပသင်္ကမိတွာ တိဝိဓံ ယညသမ္ပဒံ သောဠသပရိက္ခာရံ ပုစ္ဆေယျ’’န္တိ။
၃၂၉. အထ ခေါ ကူဋဒန္တော ဗြာဟ္မဏော ခတ္တံ အာမန္တေသိ – ‘‘တေန ဟိ, ဘော ခတ္တေ, ယေန ခါဏုမတကာ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ တေနုပသင်္ကမ။ ဥပသင်္ကမိတွာ ခါဏုမတကေ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကေ ဧဝံ ဝဒေဟိ – ‘ကူဋဒန္တော, ဘော, ဗြာဟ္မဏော ဧဝမာဟ – ‘‘အာဂမေန္တု ကိရ ဘဝန္တော, ကူဋဒန္တောပိ ဗြာဟ္မဏော သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိဿတီ’’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘော’’တိ ခေါ သော ခတ္တာ ကူဋဒန္တဿ ဗြာဟ္မဏဿ ပဋိဿုတွာ ယေန ခါဏုမတကာ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ တေနုပသင်္ကမိ။ ဥပသင်္ကမိတွာ ခါဏုမတကေ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကေ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကူဋဒန္တော, ဘော, ဗြာဟ္မဏော ဧဝမာဟ – ‘အာဂမေန္တု ကိရ ဘောန္တော, ကူဋဒန္တောပိ ဗြာဟ္မဏော သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိဿတီ’’’တိ။
ကူဋဒန္တဂုဏကထာ
၃၃၀. တေန ခေါ ပန သမယေန အနေကာနိ ဗြာဟ္မဏသတာနိ ခါဏုမတေ ပဋိဝသန္တိ – ‘‘ကူဋဒန္တဿ ဗြာဟ္မဏဿ မဟာယညံ အနုဘဝိဿာမာ’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ တေ ဗြာဟ္မဏာ – ‘‘ကူဋဒန္တော ကိရ ဗြာဟ္မဏော သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိဿတီ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ဗြာဟ္မဏာ ယေန ကူဋဒန္တော ဗြာဟ္မဏော တေနုပသင်္ကမိံသု။
၃၃၁. ဥပသင်္ကမိတွာ ကူဋဒန္တံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘သစ္စံ ကိရ ဘဝံ ကူဋဒန္တော သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိဿတီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ ခေါ မေ, ဘော, ဟောတိ – ‘အဟမ္ပိ သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိဿာမီ’’’တိ။
‘‘မာ ဘဝံ ကူဋဒန္တော သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိ။ န အရဟတိ ဘဝံ ကူဋဒန္တော သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ။ သစေ ဘဝံ ကူဋဒန္တော သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိဿတိ, ဘောတော ကူဋဒန္တဿ ယသော ဟာယိဿတိ, သမဏဿ ဂေါတမဿ ယသော အဘိဝဍ္ဎိဿတိ။ ယမ္ပိ ဘောတော ကူဋဒန္တဿ ယသော ဟာယိဿတိ, သမဏဿ ဂေါတမဿ ယသော အဘိဝဍ္ဎိဿတိ, ဣမိနာပင်္ဂေန န အရဟတိ ဘဝံ ကူဋဒန္တော သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ။ သမဏော တွေဝ ဂေါတမော အရဟတိ ဘဝန္တံ ကူဋဒန္တံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ ။
‘‘ဘဝဉှိ ကူဋဒန္တော ဥဘတော သုဇာတော မာတိတော စ ပိတိတော စ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝါဒေန။ ယမ္ပိ ဘဝံ ကူဋဒန္တော ဥဘတော သုဇာတော မာတိတော စ ပိတိတော စ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝါဒေန, ဣမိနာပင်္ဂေန န အရဟတိ ဘဝံ ကူဋဒန္တော သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ။ သမဏော တွေဝ ဂေါတမော အရဟတိ ဘဝန္တံ ကူဋဒန္တံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ။
‘‘ဘဝဉှိ ကူဋဒန္တော အဍ္ဎော မဟဒ္ဓနော မဟာဘောဂေါ ပဟူတဝိတ္တူပကရဏော ပဟူတဇာတရူပရဇတော။ပေ.။
‘‘ဘဝဉှိ ကူဋဒန္တော အဇ္ဈာယကော မန္တဓရော တိဏ္ဏံ ဝေဒါနံ ပါရဂူ သနိဃဏ္ဍုကေဋုဘာနံ သာက္ခရပ္ပဘေဒါနံ ဣတိဟာသပဉ္စမာနံ ပဒကော ဝေယျာကရဏော လောကာယတမဟာပုရိသလက္ခဏေသု အနဝယော။ပေ.။
‘‘ဘဝဉှိ ကူဋဒန္တော အဘိရူပေါ ဒဿနီယော ပါသာဒိကော ပရမာယ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာယ သမန္နာဂတော ဗြဟ္မဝဏ္ဏီ ဗြဟ္မဝစ္ဆသီ အခုဒ္ဒါဝကာသော ဒဿနာယ။ပေ.။
‘‘ဘဝဉှိ ကူဋဒန္တော သီလဝါ ဝုဒ္ဓသီလီ ဝုဒ္ဓသီလေန သမန္နာဂတော။ပေ.။
‘‘ဘဝဉှိ ကူဋဒန္တော ကလျာဏဝါစော ကလျာဏဝါက္ကရဏော ပေါရိယာ ဝါစာယ သမန္နာဂတော ဝိဿဋ္ဌာယ အနေလဂလာယ အတ္ထဿ ဝိညာပနိယာ။ပေ.။
‘‘ဘဝဉှိ ကူဋဒန္တော ဗဟူနံ အာစရိယပါစရိယော တီဏိ မာဏဝကသတာနိ မန္တေ ဝါစေတိ, ဗဟူ ခေါ ပန နာနာဒိသာ နာနာဇနပဒါ မာဏဝကာ အာဂစ္ဆန္တိ ဘောတော ကူဋဒန္တဿ သန္တိကေ မန္တတ္ထိကာ မန္တေ အဓိယိတုကာမာ။ပေ.။
‘‘ဘဝဉှိ ကူဋဒန္တော ဇိဏ္ဏော ဝုဒ္ဓေါ မဟလ္လကော အဒ္ဓဂတော ဝယောအနုပ္ပတ္တော။ သမဏော ဂေါတမော တရုဏော စေဝ တရုဏပဗ္ဗဇိတော စ။ပေ.။
‘‘ဘဝဉှိ ကူဋဒန္တော ရညော မာဂဓဿ သေနိယဿ ဗိမ္ဗိသာရဿ သက္ကတော ဂရုကတော မာနိတော ပူဇိတော အပစိတော။ပေ.။
‘‘ဘဝဉှိ ကူဋဒန္တော ဗြာဟ္မဏဿ ပေါက္ခရသာတိဿ သက္ကတော ဂရုကတော မာနိတော ပူဇိတော အပစိတော။ပေ.။
‘‘ဘဝဉှိ ကူဋဒန္တော ခါဏုမတံ အဇ္ဈာဝသတိ သတ္တုဿဒံ သတိဏကဋ္ဌောဒကံ သဓညံ ရာဇဘောဂ္ဂံ ရညာ မာဂဓေန သေနိယေန ဗိမ္ဗိသာရေန ဒိန္နံ ရာဇဒါယံ ဗြဟ္မဒေယျံ။ ယမ္ပိ ဘဝံ ကူဋဒန္တော ခါဏုမတံ အဇ္ဈာဝသတိ သတ္တုဿဒံ သတိဏကဋ္ဌောဒကံ သဓညံ ရာဇဘောဂ္ဂံ, ရညာ မာဂဓေန သေနိယေန ဗိမ္ဗိသာရေန ဒိန္နံ ရာဇဒါယံ ဗြဟ္မဒေယျံ, ဣမိနာပင်္ဂေန န အရဟတိ ဘဝံ ကူဋဒန္တော သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ။ သမဏောတွေဝ ဂေါတမော အရဟတိ ဘဝန္တံ ကူဋဒန္တံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတု’’န္တိ။
ဗုဒ္ဓဂုဏကထာ
၃၃၂. ဧဝံ ဝုတ္တေ ကူဋဒန္တော ဗြာဟ္မဏော တေ ဗြာဟ္မဏေ ဧတဒဝေါစ –
‘‘တေန ဟိ, ဘော, မမပိ သုဏာထ, ယထာ မယမေဝ အရဟာမ တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ, န တွေဝ အရဟတိ သော ဘဝံ ဂေါတမော အမှာကံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ။ သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ဥဘတော သုဇာတော မာတိတော စ ပိတိတော စ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝါဒေန။ ယမ္ပိ, ဘော, သမဏော ဂေါတမော ဥဘတော သုဇာတော မာတိတော စ ပိတိတော စ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝါဒေန, ဣမိနာပင်္ဂေန န အရဟတိ သော ဘဝံ ဂေါတမော အမှာကံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ။ အထ ခေါ မယမေဝ အရဟာမ တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ။
‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော မဟန္တံ ဉာတိသသံဃံ ဩဟာယ ပဗ္ဗဇိတော။ပေ.။
‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ပဟူတံ ဟိရညသုဝဏ္ဏံ ဩဟာယ ပဗ္ဗဇိတော ဘူမိဂတဉ္စ ဝေဟာသဋ္ဌံ စ။ပေ.။
‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ဒဟရောဝ သမာနော ယုဝါ သုသုကာဠကေသော ဘဒြေန ယောဗ္ဗနေန သမန္နာဂတော ပဌမေန ဝယသာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော။ပေ.။
‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော အကာမကာနံ မာတာပိတူနံ အဿုမုခါနံ ရုဒန္တာနံ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော။ပေ.။
‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော အဘိရူပေါ ဒဿနီယော ပါသာဒိကော ပရမာယ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာယ သမန္နာဂတော ဗြဟ္မဝဏ္ဏီ ဗြဟ္မဝစ္ဆသီ အခုဒ္ဒါဝကာသော ဒဿနာယ ။ပေ.။
‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော သီလဝါ အရိယသီလီ ကုသလသီလီ ကုသလသီလေန သမန္နာဂတော။ပေ.။
‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ကလျာဏဝါစော ကလျာဏဝါက္ကရဏော ပေါရိယာ ဝါစာယ သမန္နာဂတော ဝိဿဋ္ဌာယ အနေလဂလာယ အတ္ထဿ ဝိညာပနိယာ။ပေ.။
‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ဗဟူနံ အာစရိယပါစရိယော။ပေ.။
‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ခီဏကာမရာဂေါ ဝိဂတစာပလ္လော။ပေ.။
‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ကမ္မဝါဒီ ကိရိယဝါဒီ အပါပပုရေက္ခာရော ဗြဟ္မညာယ ပဇာယ။ပေ.။
‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ဥစ္စာ ကုလာ ပဗ္ဗဇိတော အသမ္ဘိန္နခတ္တိယကုလာ။ပေ.။
‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော အဍ္ဎာ ကုလာ ပဗ္ဗဇိတော မဟဒ္ဓနာ မဟာဘောဂါ။ပေ.။
‘‘သမဏံ ခလု, ဘော, ဂေါတမံ တိရောရဋ္ဌာ တိရောဇနပဒါ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆိတုံ အာဂစ္ဆန္တိ။ပေ.။
‘‘သမဏံ ခလု, ဘော, ဂေါတမံ အနေကာနိ ဒေဝတာသဟဿာနိ ပါဏေဟိ သရဏံ ဂတာနိ။ပေ.။
‘‘သမဏံ ခလု, ဘော, ဂေါတမံ ဧဝံ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ’ တိ။ပေ.။
‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏေဟိ သမန္နာဂတော။ပေ.။
‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ဧဟိသွာဂတဝါဒီ သခိလော သမ္မောဒကော အဗ္ဘာကုဋိကော ဥတ္တာနမုခေါ ပုဗ္ဗဘာသီ။ပေ.။
‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော စတုန္နံ ပရိသာနံ သက္ကတော ဂရုကတော မာနိတော ပူဇိတော အပစိတော။ပေ.။
‘‘သမဏေ ခလု, ဘော, ဂေါတမေ ဗဟူ ဒေဝါ စ မနုဿာ စ အဘိပ္ပသန္နာ။ပေ.။
‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ယသ္မိံ ဂါမေ ဝါ နိဂမေ ဝါ ပဋိဝသတိ န တသ္မိံ ဂါမေ ဝါ နိဂမေ ဝါ အမနုဿာ မနုဿေ ဝိဟေဌေန္တိ။ပေ.။
‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော သင်္ဃီ ဂဏီ ဂဏာစရိယော ပုထုတိတ္ထကရာနံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ, ယထာ ခေါ ပန, ဘော, ဧတေသံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ ယထာ ဝါ တထာ ဝါ ယသော သမုဒါဂစ္ဆတိ, န ဟေဝံ သမဏဿ ဂေါတမဿ ယသော သမုဒါဂတော။ အထ ခေါ အနုတ္တရာယ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပဒါယ သမဏဿ ဂေါတမဿ ယသော သမုဒါဂတော။ပေ.။
‘‘သမဏံ ခလု, ဘော, ဂေါတမံ ရာဇာ မာဂဓေါ သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော သပုတ္တော သဘရိယော သပရိသော သာမစ္စော ပါဏေဟိ သရဏံ ဂတော။ပေ.။
‘‘သမဏံ ခလု, ဘော, ဂေါတမံ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော သပုတ္တော သဘရိယော သပရိသော သာမစ္စော ပါဏေဟိ သရဏံ ဂတော။ပေ.။
‘‘သမဏံ ခလု, ဘော, ဂေါတမံ ဗြာဟ္မဏော ပေါက္ခရသာတိ သပုတ္တော သဘရိယော သပရိသော သာမစ္စော ပါဏေဟိ သရဏံ ဂတော။ပေ.။
‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ရညော မာဂဓဿ သေနိယဿ ဗိမ္ဗိသာရဿ သက္ကတော ဂရုကတော မာနိတော ပူဇိတော အပစိတော။ပေ.။
‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ သက္ကတော ဂရုကတော မာနိတော ပူဇိတော အပစိတော။ပေ.။
‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ဗြာဟ္မဏဿ ပေါက္ခရသာတိဿ သက္ကတော ဂရုကတော မာနိတော ပူဇိတော အပစိတော။ပေ.။
‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ခါဏုမတံ အနုပ္ပတ္တော ခါဏုမတေ ဝိဟရတိ အမ္ဗလဋ္ဌိကာယံ။ ယေ ခေါ ပန, ဘော, ကေစိ သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ အမှာကံ ဂါမခေတ္တံ အာဂစ္ဆန္တိ, အတိထီ နော တေ ဟောန္တိ။ အတိထီ ခေါ ပနမှေဟိ သက္ကာတဗ္ဗာ ဂရုကာတဗ္ဗာ မာနေတဗ္ဗာ ပူဇေတဗ္ဗာ အပစေတဗ္ဗာ။ ယမ္ပိ, ဘော, သမဏော ဂေါတမော ခါဏုမတံ အနုပ္ပတ္တော ခါဏုမတေ ဝိဟရတိ အမ္ဗလဋ္ဌိကာယံ, အတိထိမှာကံ သမဏော ဂေါတမော။ အတိထိ ခေါ ပနမှေဟိ သက္ကာတဗ္ဗော ဂရုကာတဗ္ဗော မာနေတဗ္ဗော ပူဇေတဗ္ဗော အပစေတဗ္ဗော။ ဣမိနာပင်္ဂေန နာရဟတိ သော ဘဝံ ဂေါတမော အမှာကံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ။ အထ ခေါ မယမေဝ အရဟာမ တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ။ ဧတ္တကေ ခေါ အဟံ, ဘော, တဿ ဘောတော ဂေါတမဿ ဝဏ္ဏေ ပရိယာပုဏာမိ, နော စ ခေါ သော ဘဝံ ဂေါတမော ဧတ္တကဝဏ္ဏော။ အပရိမာဏဝဏ္ဏော ဟိ သော ဘဝံ ဂေါတမော’’တိ။
၃၃၃. ဧဝံ ဝုတ္တေ, တေ ဗြာဟ္မဏာ ကူဋဒန္တံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ယထာ ခေါ ဘဝံ ကူဋဒန္တော သမဏဿ ဂေါတမဿ ဝဏ္ဏေ ဘာသတိ, ဣတော စေပိ သော ဘဝံ ဂေါတမော ယောဇနသတေ ဝိဟရတိ, အလမေဝ သဒ္ဓေန ကုလပုတ္တေန ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ အပိ ပုဋောသေနာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဘော, သဗ္ဗေဝ မယံ သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိဿာမာ’’တိ။
မဟာဝိဇိတရာဇယညကထာ
၃၃၄. အထ ခေါ ကူဋဒန္တော ဗြာဟ္မဏော မဟတာ ဗြာဟ္မဏဂဏေန သဒ္ဓိံ ယေန အမ္ဗလဋ္ဌိကာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ခါဏုမတကာပိ ခေါ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ အပ္ပေကစ္စေ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု; အပ္ပေကစ္စေ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိံသု, သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု; အပ္ပေကစ္စေ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု; အပ္ပေကစ္စေ နာမဂေါတ္တံ သာဝေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု; အပ္ပေကစ္စေ တုဏှီဘူတာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။
၃၃၅. ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ကူဋဒန္တော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သုတံ မေတံ, ဘော ဂေါတမ – ‘သမဏော ဂေါတမော တိဝိဓံ ယညသမ္ပဒံ သောဠသပရိက္ခာရံ ဇာနာတီ’တိ။ န ခေါ ပနာဟံ ဇာနာမိ တိဝိဓံ ယညသမ္ပဒံ သောဠသပရိက္ခာရံ။ ဣစ္ဆာမိ စာဟံ မဟာယညံ ယဇိတုံ။ သာဓု မေ ဘဝံ ဂေါတမော တိဝိဓံ ယညသမ္ပဒံ သောဠသပရိက္ခာရံ ဒေသေတူ’’တိ။
၃၃၆. ‘‘တေန ဟိ, ဗြာဟ္မဏ, သုဏာဟိ သာဓုကံ မနသိကရောဟိ, ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘော’’တိ ခေါ ကူဋဒန္တော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝတော ပစ္စဿောသိ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဗြာဟ္မဏ , ရာဇာ မဟာဝိဇိတော နာမ အဟောသိ အဍ္ဎော မဟဒ္ဓနော မဟာဘောဂေါ ပဟူတဇာတရူပရဇတော ပဟူတဝိတ္တူပကရဏော ပဟူတဓနဓညော ပရိပုဏ္ဏကောသကောဋ္ဌာဂါရော။ အထ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ရညော မဟာဝိဇိတဿ ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘အဓိဂတာ ခေါ မေ ဝိပုလာ မာနုသကာ ဘောဂါ, မဟန္တံ ပထဝိမဏ္ဍလံ အဘိဝိဇိယ အဇ္ဈာဝသာမိ , ယံနူနာဟံ မဟာယညံ ယဇေယျံ, ယံ မမ အဿ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယာ’တိ။
၃၃၇. ‘‘အထ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ရာဇာ မဟာဝိဇိတော ပုရောဟိတံ ဗြာဟ္မဏံ အာမန္တေတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘ဣဓ မယှံ, ဗြာဟ္မဏ, ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – အဓိဂတာ ခေါ မေ ဝိပုလာ မာနုသကာ ဘောဂါ , မဟန္တံ ပထဝိမဏ္ဍလံ အဘိဝိဇိယ အဇ္ဈာဝသာမိ။ ယံနူနာဟံ မဟာယညံ ယဇေယျံ ယံ မမ အဿ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယာ’တိ။ ဣစ္ဆာမဟံ, ဗြာဟ္မဏ, မဟာယညံ ယဇိတုံ။ အနုသာသတု မံ ဘဝံ ယံ မမ အဿ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယာ’’’တိ။
၃၃၈. ‘‘ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဗြာဟ္မဏ, ပုရောဟိတော ဗြာဟ္မဏော ရာဇာနံ မဟာဝိဇိတံ ဧတဒဝေါစ – ‘ဘောတော ခေါ ရညော ဇနပဒေါ သကဏ္ဋကော သဥပ္ပီဠော, ဂါမဃာတာပိ ဒိဿန္တိ, နိဂမဃာတာပိ ဒိဿန္တိ, နဂရဃာတာပိ ဒိဿန္တိ , ပန္ထဒုဟနာပိ ဒိဿန္တိ။ ဘဝံ ခေါ ပန ရာဇာ ဧဝံ သကဏ္ဋကေ ဇနပဒေ သဥပ္ပီဠေ ဗလိမုဒ္ဓရေယျ, အကိစ္စကာရီ အဿ တေန ဘဝံ ရာဇာ။ သိယာ ခေါ ပန ဘောတော ရညော ဧဝမဿ – ‘‘အဟမေတံ ဒဿုခီလံ ဝဓေန ဝါ ဗန္ဓေန ဝါ ဇာနိယာ ဝါ ဂရဟာယ ဝါ ပဗ္ဗာဇနာယ ဝါ သမူဟနိဿာမီ’’တိ, န ခေါ ပနေတဿ ဒဿုခီလဿ ဧဝံ သမ္မာ သမုဂ္ဃါတော ဟောတိ။ ယေ တေ ဟတာဝသေသကာ ဘဝိဿန္တိ, တေ ပစ္ဆာ ရညော ဇနပဒံ ဝိဟေဌေဿန္တိ။ အပိ စ ခေါ ဣဒံ သံဝိဓါနံ အာဂမ္မ ဧဝမေတဿ ဒဿုခီလဿ သမ္မာ သမုဂ္ဃါတော ဟောတိ။ တေန ဟိ ဘဝံ ရာဇာ ယေ ဘောတော ရညော ဇနပဒေ ဥဿဟန္တိ ကသိဂေါရက္ခေ, တေသံ ဘဝံ ရာဇာ ဗီဇဘတ္တံ အနုပ္ပဒေတု။ ယေ ဘောတော ရညော ဇနပဒေ ဥဿဟန္တိ ဝါဏိဇ္ဇာယ, တေသံ ဘဝံ ရာဇာ ပါဘတံ အနုပ္ပဒေတု။ ယေ ဘောတော ရညော ဇနပဒေ ဥဿဟန္တိ ရာဇပေါရိသေ, တေသံ ဘဝံ ရာဇာ ဘတ္တဝေတနံ ပကပ္ပေတု။ တေ စ မနုဿာ သကမ္မပသုတာ ရညော ဇနပဒံ န ဝိဟေဌေဿန္တိ; မဟာ စ ရညော ရာသိကော ဘဝိဿတိ။ ခေမဋ္ဌိတာ ဇနပဒါ အကဏ္ဋကာ အနုပ္ပီဠာ။ မနုဿာ မုဒါ မောဒမာနာ ဥရေ ပုတ္တေ နစ္စေန္တာ အပါရုတဃရာ မညေ ဝိဟရိဿန္တီ’တိ။ ‘ဧဝံ, ဘော’တိ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ရာဇာ မဟာဝိဇိတော ပုရောဟိတဿ ဗြာဟ္မဏဿ ပဋိဿုတွာ ယေ ရညော ဇနပဒေ ဥဿဟိံသု ကသိဂေါရက္ခေ, တေသံ ရာဇာ မဟာဝိဇိတော ဗီဇဘတ္တံ အနုပ္ပဒါသိ။ ယေ စ ရညော ဇနပဒေ ဥဿဟိံသု ဝါဏိဇ္ဇာယ, တေသံ ရာဇာ မဟာဝိဇိတော ပါဘတံ အနုပ္ပဒါသိ။ ယေ စ ရညော ဇနပဒေ ဥဿဟိံသု ရာဇပေါရိသေ, တေသံ ရာဇာ မဟာဝိဇိတော ဘတ္တဝေတနံ ပကပ္ပေသိ။ တေ စ မနုဿာ သကမ္မပသုတာ ရညော ဇနပဒံ န ဝိဟေဌိံသု, မဟာ စ ရညော ရာသိကော အဟောသိ။ ခေမဋ္ဌိတာ ဇနပဒါ အကဏ္ဋကာ အနုပ္ပီဠာ မနုဿာ မုဒါ မောဒမာနာ ဥရေ ပုတ္တေ နစ္စေန္တာ အပါရုတဃရာ မညေ ဝိဟရိံသု။ အထ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ရာဇာ မဟာဝိဇိတော ပုရောဟိတံ ဗြာဟ္မဏံ အာမန္တေတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘သမူဟတော ခေါ မေ ဘောတော ဒဿုခီလော, ဘောတော သံဝိဓါနံ အာဂမ္မ မဟာ စ မေ ရာသိကော။ ခေမဋ္ဌိတာ ဇနပဒါ အကဏ္ဋကာ အနုပ္ပီဠာ မနုဿာ မုဒါ မောဒမာနာ ဥရေ ပုတ္တေ နစ္စေန္တာ အပါရုတဃရာ မညေ ဝိဟရန္တိ။ ဣစ္ဆာမဟံ ဗြာဟ္မဏ မဟာယညံ ယဇိတုံ။ အနုသာသတု မံ ဘဝံ ယံ မမ အဿ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယာ’တိ။
စတုပရိက္ခာရံ
၃၃၉. ‘‘တေန ဟိ ဘဝံ ရာဇာ ယေ ဘောတော ရညော ဇနပဒေ ခတ္တိယာ အာနုယန္တာ နေဂမာ စေဝ ဇာနပဒါ စ တေ ဘဝံ ရာဇာ အာမန္တယတံ – ‘ဣစ္ဆာမဟံ, ဘော, မဟာယညံ ယဇိတုံ, အနုဇာနန္တု မေ ဘဝန္တော ယံ မမ အဿ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယာ’တိ။ ယေ ဘောတော ရညော ဇနပဒေ အမစ္စာ ပါရိသဇ္ဇာ နေဂမာ စေဝ ဇာနပဒါ စ။ပေ.။ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလာ နေဂမာ စေဝ ဇာနပဒါ စ။ပေ.။ ဂဟပတိနေစယိကာ နေဂမာ စေဝ ဇာနပဒါ စ, တေ ဘဝံ ရာဇာ အာမန္တယတံ – ‘ဣစ္ဆာမဟံ, ဘော, မဟာယညံ ယဇိတုံ, အနုဇာနန္တု မေ ဘဝန္တော ယံ မမ အဿ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယာ’တိ။ ‘ဧဝံ, ဘော’တိ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ရာဇာ မဟာဝိဇိတော ပုရောဟိတဿ ဗြာဟ္မဏဿ ပဋိဿုတွာ ယေ ရညော ဇနပဒေ ခတ္တိယာ အာနုယန္တာ နေဂမာ စေဝ ဇာနပဒါ စ, တေ ရာဇာ မဟာဝိဇိတော အာမန္တေသိ – ‘ဣစ္ဆာမဟံ, ဘော, မဟာယညံ ယဇိတုံ, အနုဇာနန္တု မေ ဘဝန္တော ယံ မမ အဿ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယာ’’တိ။ ‘ယဇတံ ဘဝံ ရာဇာ ယညံ, ယညကာလော မဟာရာဇာ’တိ။ ယေ ရညော ဇနပဒေ အမစ္စာ ပါရိသဇ္ဇာ နေဂမာ စေဝ ဇာနပဒါ စ။ပေ.။ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလာ နေဂမာ စေဝ ဇာနပဒါ စ။ပေ.။ ဂဟပတိနေစယိကာ နေဂမာ စေဝ ဇာနပဒါ စ, တေ ရာဇာ မဟာဝိဇိတော အာမန္တေသိ – ‘ဣစ္ဆာမဟံ, ဘော , မဟာယညံ ယဇိတုံ။ အနုဇာနန္တု မေ ဘဝန္တော ယံ မမ အဿ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယာ’တိ။ ‘ယဇတံ ဘဝံ ရာဇာ ယညံ, ယညကာလော မဟာရာဇာ’တိ။ ဣတိမေ စတ္တာရော အနုမတိပက္ခာ တဿေဝ ယညဿ ပရိက္ခာရာ ဘဝန္တိ။
အဋ္ဌ ပရိက္ခာရာ
၃၄၀. ‘‘ရာဇာ မဟာဝိဇိတော အဋ္ဌဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော, ဥဘတော သုဇာတော မာတိတော စ ပိတိတော စ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝါဒေန အဘိရူပေါ ဒဿနီယော ပါသာဒိကော ပရမာယ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာယ သမန္နာဂတော ဗြဟ္မဝဏ္ဏီ ဗြဟ္မဝစ္ဆသီ အခုဒ္ဒါဝကာသော ဒဿနာယ; အဍ္ဎော မဟဒ္ဓနော မဟာဘောဂေါ ပဟူတဇာတရူပရဇတော ပဟူတဝိတ္တူပကရဏော ပဟူတဓနဓညော ပရိပုဏ္ဏကောသကောဋ္ဌာဂါရော; ဗလဝါ စတုရင်္ဂိနိယာ သေနာယ သမန္နာဂတော အဿဝါယ ဩဝါဒပဋိကရာယ သဟတိ [ပတပတိ (သီ. ဣ.), တပတိ (သျာ.)] မညေ ပစ္စတ္ထိကေ ယသသာ; သဒ္ဓေါ ဒါယကော ဒါနပတိ အနာဝဋဒွါရော သမဏဗြာဟ္မဏကပဏဒ္ဓိကဝဏိဗ္ဗကယာစကာနံ ဩပါနဘူတော ပုညာနိ ကရောတိ; ဗဟုဿုတော တဿ တဿ သုတဇာတဿ, တဿ တဿေဝ ခေါ ပန ဘာသိတဿ အတ္ထံ ဇာနာတိ ‘အယံ ဣမဿ ဘာသိတဿ အတ္ထော အယံ ဣမဿ ဘာသိတဿ အတ္ထော’တိ; ပဏ္ဍိတော, ဝိယတ္တော, မေဓါဝီ, ပဋိဗလော, အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နေ အတ္ထေ စိန္တေတုံ။ ရာဇာ မဟာဝိဇိတော ဣမေဟိ အဋ္ဌဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော။ ဣတိ ဣမာနိပိ အဋ္ဌင်္ဂါနိ တဿေဝ ယညဿ ပရိက္ခာရာ ဘဝန္တိ။
စတုပရိက္ခာရံ
၃၄၁. ‘‘ပုရောဟိတော [ပုရောဟိတောပိ (က. သီ. က.)] ဗြာဟ္မဏော စတုဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော။ ဥဘတော သုဇာတော မာတိတော စ ပိတိတော စ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝါဒေန; အဇ္ဈာယကော မန္တဓရော တိဏ္ဏံ ဝေဒါနံ ပါရဂူ သနိဃဏ္ဍုကေဋုဘာနံ သာက္ခရပ္ပဘေဒါနံ ဣတိဟာသပဉ္စမာနံ ပဒကော ဝေယျာကရဏော လောကာယတမဟာပုရိသလက္ခဏေသု အနဝယော; သီလဝါ ဝုဒ္ဓသီလီ ဝုဒ္ဓသီလေန သမန္နာဂတော; ပဏ္ဍိတော ဝိယတ္တော မေဓါဝီ ပဌမော ဝါ ဒုတိယော ဝါ သုဇံ ပဂ္ဂဏှန္တာနံ။ ပုရောဟိတော ဗြာဟ္မဏော ဣမေဟိ စတူဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော။ ဣတိ ဣမာနိ စတ္တာရိ အင်္ဂါနိ တဿေဝ ယညဿ ပရိက္ခာရာ ဘဝန္တိ။
တိဿော ဝိဓါ
၃၄၂. ‘‘အထ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ပုရောဟိတော ဗြာဟ္မဏော ရညော မဟာဝိဇိတဿ ပုဗ္ဗေဝ ယညာ တိဿော ဝိဓါ ဒေသေသိ။ သိယာ ခေါ ပန ဘောတော ရညော မဟာယညံ ယိဋ္ဌုကာမဿ [ယိဋ္ဌကာမဿ (က.)] ကောစိဒေဝ ဝိပ္ပဋိသာရော – ‘မဟာ ဝတ မေ ဘောဂက္ခန္ဓော ဝိဂစ္ဆိဿတီ’တိ, သော ဘောတာ ရညာ ဝိပ္ပဋိသာရော န ကရဏီယော။ သိယာ ခေါ ပန ဘောတော ရညော မဟာယညံ ယဇမာနဿ ကောစိဒေဝ ဝိပ္ပဋိသာရော – ‘မဟာ ဝတ မေ ဘောဂက္ခန္ဓော ဝိဂစ္ဆတီ’တိ, သော ဘောတာ ရညာ ဝိပ္ပဋိသာရော န ကရဏီယော။ သိယာ ခေါ ပန ဘောတော ရညော မဟာယညံ ယိဋ္ဌဿ ကောစိဒေဝ ဝိပ္ပဋိသာရော – ‘မဟာ ဝတ မေ ဘောဂက္ခန္ဓော ဝိဂတော’တိ, သော ဘောတာ ရညာ ဝိပ္ပဋိသာရော န ကရဏီယော’’တိ။ ဣမာ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ပုရောဟိတော ဗြာဟ္မဏော ရညော မဟာဝိဇိတဿ ပုဗ္ဗေဝ ယညာ တိဿော ဝိဓါ ဒေသေသိ။
ဒသ အာကာရာ
၃၄၃. ‘‘အထ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ပုရောဟိတော ဗြာဟ္မဏော ရညော မဟာဝိဇိတဿ ပုဗ္ဗေဝ ယညာ ဒသဟာကာရေဟိ ပဋိဂ္ဂါဟကေသု ဝိပ္ပဋိသာရံ ပဋိဝိနေသိ။ ‘အာဂမိဿန္တိ ခေါ ဘောတော ယညံ ပါဏာတိပါတိနောပိ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတာပိ။ ယေ တတ္ထ ပါဏာတိပါတိနော, တေသညေဝ တေန။ ယေ တတ္ထ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတာ, တေ အာရဗ္ဘ ယဇတံ ဘဝံ, သဇ္ဇတံ ဘဝံ, မောဒတံ ဘဝံ, စိတ္တမေဝ ဘဝံ အန္တရံ ပသာဒေတု။ အာဂမိဿန္တိ ခေါ ဘောတော ယညံ အဒိန္နာဒါယိနောပိ အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတာပိ။ပေ.။ ကာမေသု မိစ္ဆာစာရိနောပိ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတာပိ။ မုသာဝါဒိနောပိ မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတာပိ။ ပိသုဏဝါစိနောပိ ပိသုဏာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတာပိ။ ဖရုသဝါစိနောပိ ဖရုသာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတာပိ။ သမ္ဖပ္ပလာပိနောပိ သမ္ဖပ္ပလာပါ ပဋိဝိရတာပိ ။ အဘိဇ္ဈာလုနောပိ အနဘိဇ္ဈာလုနောပိ။ ဗျာပန္နစိတ္တာပိ အဗျာပန္နစိတ္တာပိ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာပိ သမ္မာဒိဋ္ဌိကာပိ။။ ယေ တတ္ထ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာ, တေသညေဝ တေန။ ယေ တတ္ထ သမ္မာဒိဋ္ဌိကာ, တေ အာရဗ္ဘ ယဇတံ ဘဝံ, သဇ္ဇတံ ဘဝံ, မောဒတံ ဘဝံ, စိတ္တမေဝ ဘဝံ အန္တရံ ပသာဒေတူ’တိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ပုရောဟိတော ဗြာဟ္မဏော ရညော မဟာဝိဇိတဿ ပုဗ္ဗေဝ ယညာ ဒသဟာကာရေဟိ ပဋိဂ္ဂါဟကေသု ဝိပ္ပဋိသာရံ ပဋိဝိနေသိ။
သောဠသ အာကာရာ
၃၄၄. ‘‘အထ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ပုရောဟိတော ဗြာဟ္မဏော ရညော မဟာဝိဇိတဿ မဟာယညံ ယဇမာနဿ သောဠသဟာကာရေဟိ စိတ္တံ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ သိယာ ခေါ ပန ဘောတော ရညော မဟာယညံ ယဇမာနဿ ကောစိဒေဝ ဝတ္တာ – ‘ရာဇာ ခေါ မဟာဝိဇိတော မဟာယညံ ယဇတိ, နော စ ခေါ တဿ အာမန္တိတာ ခတ္တိယာ အာနုယန္တာ နေဂမာ စေဝ ဇာနပဒါ စ; အထ စ ပန ဘဝံ ရာဇာ ဧဝရူပံ မဟာယညံ ယဇတီ’တိ ။ ဧဝမ္ပိ ဘောတော ရညော ဝတ္တာ ဓမ္မတော နတ္ထိ။ ဘောတာ ခေါ ပန ရညာ အာမန္တိတာ ခတ္တိယာ အာနုယန္တာ နေဂမာ စေဝ ဇာနပဒါ စ ။ ဣမိနာပေတံ ဘဝံ ရာဇာ ဇာနာတု, ယဇတံ ဘဝံ, သဇ္ဇတံ ဘဝံ, မောဒတံ ဘဝံ, စိတ္တမေဝ ဘဝံ အန္တရံ ပသာဒေတု။
‘‘သိယာ ခေါ ပန ဘောတော ရညော မဟာယညံ ယဇမာနဿ ကောစိဒေဝ ဝတ္တာ – ‘ရာဇာ ခေါ မဟာဝိဇိတော မဟာယညံ ယဇတိ, နော စ ခေါ တဿ အာမန္တိတာ အမစ္စာ ပါရိသဇ္ဇာ နေဂမာ စေဝ ဇာနပဒါ စ။ပေ.။ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလာ နေဂမာ စေဝ ဇာနပဒါ စ။ပေ.။ ဂဟပတိနေစယိကာ နေဂမာ စေဝ ဇာနပဒါ စ, အထ စ ပန ဘဝံ ရာဇာ ဧဝရူပံ မဟာယညံ ယဇတီ’တိ။ ဧဝမ္ပိ ဘောတော ရညော ဝတ္တာ ဓမ္မတော နတ္ထိ။ ဘောတာ ခေါ ပန ရညာ အာမန္တိတာ ဂဟပတိနေစယိကာ နေဂမာ စေဝ ဇာနပဒါ စ။ ဣမိနာပေတံ ဘဝံ ရာဇာ ဇာနာတု, ယဇတံ ဘဝံ, သဇ္ဇတံ ဘဝံ, မောဒတံ ဘဝံ, စိတ္တမေဝ ဘဝံ အန္တရံ ပသာဒေတု။
‘‘သိယာ ခေါ ပန ဘောတော ရညော မဟာယညံ ယဇမာနဿ ကောစိဒေဝ ဝတ္တာ – ‘ရာဇာ ခေါ မဟာဝိဇိတော မဟာယညံ ယဇတိ, နော စ ခေါ ဥဘတော သုဇာတော မာတိတော စ ပိတိတော စ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝါဒေန, အထ စ ပန ဘဝံ ရာဇာ ဧဝရူပံ မဟာယညံ ယဇတီ’တိ။ ဧဝမ္ပိ ဘောတော ရညော ဝတ္တာ ဓမ္မတော နတ္ထိ။ ဘဝံ ခေါ ပန ရာဇာ ဥဘတော သုဇာတော မာတိတော စ ပိတိတော စ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝါဒေန။ ဣမိနာပေတံ ဘဝံ ရာဇာ ဇာနာတု, ယဇတံ ဘဝံ, သဇ္ဇတံ ဘဝံ, မောဒတံ ဘဝံ, စိတ္တမေဝ ဘဝံ အန္တရံ ပသာဒေတု။
‘‘သိယာ ခေါ ပန ဘောတော ရညော မဟာယညံ ယဇမာနဿ ကောစိဒေဝ ဝတ္တာ – ‘ရာဇာ ခေါ မဟာဝိဇိတော မဟာယညံ ယဇတိ နော စ ခေါ အဘိရူပေါ ဒဿနီယော ပါသာဒိကော ပရမာယ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာယ သမန္နာဂတော ဗြဟ္မဝဏ္ဏီ ဗြဟ္မဝစ္ဆသီ အခုဒ္ဒါဝကာသော ဒဿနာယ။ပေ.။ နော စ ခေါ အဍ္ဎော မဟဒ္ဓနော မဟာဘောဂေါ ပဟူတဇာတရူပရဇတော ပဟူတဝိတ္တူပကရဏော ပဟူတဓနဓညော ပရိပုဏ္ဏကောသကောဋ္ဌာဂါရော။ပေ.။ နော စ ခေါ ဗလဝါ စတုရင်္ဂိနိယာ သေနာယ သမန္နာဂတော အဿဝါယ ဩဝါဒပဋိကရာယ သဟတိ မညေ ပစ္စတ္ထိကေ ယသသာ။ပေ.။ နော စ ခေါ သဒ္ဓေါ ဒါယကော ဒါနပတိ အနာဝဋဒွါရော သမဏဗြာဟ္မဏကပဏဒ္ဓိကဝဏိဗ္ဗကယာစကာနံ ဩပါနဘူတော ပုညာနိ ကရောတိ။ပေ.။ နော စ ခေါ ဗဟုဿုတော တဿ တဿ သုတဇာတဿ။ပေ.။ နော စ ခေါ တဿ တဿေဝ ခေါ ပန ဘာသိတဿ အတ္ထံ ဇာနာတိ ‘‘အယံ ဣမဿ ဘာသိတဿ အတ္ထော, အယံ ဣမဿ ဘာသိတဿ အတ္ထော’’တိ။ပေ.။ နော စ ခေါ ပဏ္ဍိတော ဝိယတ္တော မေဓါဝီ ပဋိဗလော အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နေ အတ္ထေ စိန္တေတုံ, အထ စ ပန ဘဝံ ရာဇာ ဧဝရူပံ မဟာယညံ ယဇတီ’တိ ။ ဧဝမ္ပိ ဘောတော ရညော ဝတ္တာ ဓမ္မတော နတ္ထိ။ ဘဝံ ခေါ ပန ရာဇာ ပဏ္ဍိတော ဝိယတ္တော မေဓါဝီ ပဋိဗလော အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နေ အတ္ထေ စိန္တေတုံ။ ဣမိနာပေတံ ဘဝံ ရာဇာ ဇာနာတု , ယဇတံ ဘဝံ, သဇ္ဇတံ ဘဝံ, မောဒတံ ဘဝံ, စိတ္တမေဝ ဘဝံ အန္တရံ ပသာဒေတု။
‘‘သိယာ ခေါ ပန ဘောတော ရညော မဟာယညံ ယဇမာနဿ ကောစိဒေဝ ဝတ္တာ – ‘ရာဇာ ခေါ မဟာဝိဇိတော မဟာယညံ ယဇတိ။ နော စ ခွဿ ပုရောဟိတော ဗြာဟ္မဏော ဥဘတော သုဇာတော မာတိတော စ ပိတိတော စ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝါဒေန; အထ စ ပန ဘဝံ ရာဇာ ဧဝရူပံ မဟာယညံ ယဇတီ’တိ။ ဧဝမ္ပိ ဘောတော ရညော ဝတ္တာ ဓမ္မတော နတ္ထိ။ ဘောတော ခေါ ပန ရညော ပုရောဟိတော ဗြာဟ္မဏော ဥဘတော သုဇာတော မာတိတော စ ပိတိတော စ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝါဒေန။ ဣမိနာပေတံ ဘဝံ ရာဇာ ဇာနာတု, ယဇတံ ဘဝံ, သဇ္ဇတံ ဘဝံ, မောဒတံ ဘဝံ, စိတ္တမေဝ ဘဝံ အန္တရံ ပသာဒေတု။
‘‘သိယာ ခေါ ပန ဘောတော ရညော မဟာယညံ ယဇမာနဿ ကောစိဒေဝ ဝတ္တာ – ‘ရာဇာ ခေါ မဟာဝိဇိတော မဟာယညံ ယဇတိ။ နော စ ခွဿ ပုရောဟိတော ဗြာဟ္မဏော အဇ္ဈာယကော မန္တဓရော တိဏ္ဏံ ဝေဒါနံ ပါရဂူ သနိဃဏ္ဍုကေဋုဘာနံ သာက္ခရပ္ပဘေဒါနံ ဣတိဟာသပဉ္စမာနံ ပဒကော ဝေယျာကရဏော လောကာယတမဟာပုရိသလက္ခဏေသု အနဝယော။ပေ.။ နော စ ခွဿ ပုရောဟိတော ဗြာဟ္မဏော သီလဝါ ဝုဒ္ဓသီလီ ဝုဒ္ဓသီလေန သမန္နာဂတော။ပေ.။ နော စ ခွဿ ပုရောဟိတော ဗြာဟ္မဏော ပဏ္ဍိတော ဝိယတ္တော မေဓါဝီ ပဌမော ဝါ ဒုတိယော ဝါ သုဇံ ပဂ္ဂဏှန္တာနံ, အထ စ ပန ဘဝံ ရာဇာ ဧဝရူပံ မဟာယညံ ယဇတီ’တိ။ ဧဝမ္ပိ ဘောတော ရညော ဝတ္တာ ဓမ္မတော နတ္ထိ။ ဘောတော ခေါ ပန ရညော ပုရောဟိတော ဗြာဟ္မဏော ပဏ္ဍိတော ဝိယတ္တော မေဓါဝီ ပဌမော ဝါ ဒုတိယော ဝါ သုဇံ ပဂ္ဂဏှန္တာနံ။ ဣမိနာပေတံ ဘဝံ ရာဇာ ဇာနာတု, ယဇတံ ဘဝံ, သဇ္ဇတံ ဘဝံ, မောဒတံ ဘဝံ, စိတ္တမေဝ ဘဝံ အန္တရံ ပသာဒေတူတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ပုရောဟိတော ဗြာဟ္မဏော ရညော မဟာဝိဇိတဿ မဟာယညံ ယဇမာနဿ သောဠသဟိ အာကာရေဟိ စိတ္တံ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ။
၃၄၅. ‘‘တသ္မိံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ယညေ နေဝ ဂါဝေါ ဟညိံသု, န အဇေဠကာ ဟညိံသု, န ကုက္ကုဋသူကရာ ဟညိံသု, န ဝိဝိဓါ ပါဏာ သံဃာတံ အာပဇ္ဇိံသု, န ရုက္ခာ ဆိဇ္ဇိံသု ယူပတ္ထာယ, န ဒဗ္ဘာ လူယိံသု ဗရိဟိသတ္ထာယ [ပရိဟိံသတ္ထာယ (သျာ. က. သီ. က.), ပရဟိံသတ္ထာယ (က.)]။ ယေပိဿ အဟေသုံ ဒါသာတိ ဝါ ပေဿာတိ ဝါ ကမ္မကရာတိ ဝါ, တေပိ န ဒဏ္ဍတဇ္ဇိတာ န ဘယတဇ္ဇိတာ န အဿုမုခါ ရုဒမာနာ ပရိကမ္မာနိ အကံသု။ အထ ခေါ ယေ ဣစ္ဆိံသု, တေ အကံသု, ယေ န ဣစ္ဆိံသု, န တေ အကံသု; ယံ ဣစ္ဆိံသု, တံ အကံသု, ယံ န ဣစ္ဆိံသု, န တံ အကံသု။ သပ္ပိတေလနဝနီတဒဓိမဓုဖာဏိတေန စေဝ သော ယညော နိဋ္ဌာနမဂမာသိ။
၃၄၆. ‘‘အထ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ခတ္တိယာ အာနုယန္တာ နေဂမာ စေဝ ဇာနပဒါ စ, အမစ္စာ ပါရိသဇ္ဇာ နေဂမာ စေဝ ဇာနပဒါ စ, ဗြာဟ္မဏမဟာသာလာ နေဂမာ စေဝ ဇာနပဒါ စ, ဂဟပတိနေစယိကာ နေဂမာ စေဝ ဇာနပဒါ စ ပဟူတံ သာပတေယျံ အာဒါယ ရာဇာနံ မဟာဝိဇိတံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမာဟံသု – ‘ဣဒံ, ဒေဝ, ပဟူတံ သာပတေယျံ ဒေဝညေဝ ဥဒ္ဒိဿာဘတံ, တံ ဒေဝေါ ပဋိဂ္ဂဏှာတူ’တိ။ ‘အလံ, ဘော, မမာပိဒံ ပဟူတံ သာပတေယျံ ဓမ္မိကေန ဗလိနာ အဘိသင်္ခတံ; တဉ္စ ဝေါ ဟောတု, ဣတော စ ဘိယျော ဟရထာ’တိ။ တေ ရညာ ပဋိက္ခိတ္တာ ဧကမန္တံ အပက္ကမ္မ ဧဝံ သမစိန္တေသုံ – ‘န ခေါ ဧတံ အမှာကံ ပတိရူပံ, ယံ မယံ ဣမာနိ သာပတေယျာနိ ပုနဒေဝ သကာနိ ဃရာနိ ပဋိဟရေယျာမ။ ရာဇာ ခေါ မဟာဝိဇိတော မဟာယညံ ယဇတိ, ဟန္ဒဿ မယံ အနုယာဂိနော ဟောမာ’တိ။
၃၄၇. ‘‘အထ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ပုရတ္ထိမေန ယညဝါဋဿ [ယညာဝါဋဿ (သီ. ဣ. က.)] ခတ္တိယာ အာနုယန္တာ နေဂမာ စေဝ ဇာနပဒါ စ ဒါနာနိ ပဋ္ဌပေသုံ။ ဒက္ခိဏေန ယညဝါဋဿ အမစ္စာ ပါရိသဇ္ဇာ နေဂမာ စေဝ ဇာနပဒါ စ ဒါနာနိ ပဋ္ဌပေသုံ။ ပစ္ဆိမေန ယညဝါဋဿ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလာ နေဂမာ စေဝ ဇာနပဒါ စ ဒါနာနိ ပဋ္ဌပေသုံ။ ဥတ္တရေန ယညဝါဋဿ ဂဟပတိနေစယိကာ နေဂမာ စေဝ ဇာနပဒါ စ ဒါနာနိ ပဋ္ဌပေသုံ။
‘‘တေသုပိ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ယညေသု နေဝ ဂါဝေါ ဟညိံသု, န အဇေဠကာ ဟညိံသု, န ကုက္ကုဋသူကရာ ဟညိံသု, န ဝိဝိဓါ ပါဏာ သံဃာတံ အာပဇ္ဇိံသု, န ရုက္ခာ ဆိဇ္ဇိံသု ယူပတ္ထာယ, န ဒဗ္ဘာ လူယိံသု ဗရိဟိသတ္ထာယ။ ယေပိ နေသံ အဟေသုံ ဒါသာတိ ဝါ ပေဿာတိ ဝါ ကမ္မကရာတိ ဝါ, တေပိ န ဒဏ္ဍတဇ္ဇိတာ န ဘယတဇ္ဇိတာ န အဿုမုခါ ရုဒမာနာ ပရိကမ္မာနိ အကံသု။ အထ ခေါ ယေ ဣစ္ဆိံသု, တေ အကံသု, ယေ န ဣစ္ဆိံသု, န တေ အကံသု; ယံ ဣစ္ဆိံသု, တံ အကံသု, ယံ န ဣစ္ဆိံသု န တံ အကံသု။ သပ္ပိတေလနဝနီတဒဓိမဓုဖာဏိတေန စေဝ တေ ယညာ နိဋ္ဌာနမဂမံသု။
‘‘ဣတိ စတ္တာရော စ အနုမတိပက္ခာ, ရာဇာ မဟာဝိဇိတော အဋ္ဌဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော, ပုရောဟိတော ဗြာဟ္မဏော စတူဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော; တိဿော စ ဝိဓါ အယံ ဝုစ္စတိ ဗြာဟ္မဏ တိဝိဓါ ယညသမ္ပဒါ သောဠသပရိက္ခာရာ’’တိ။
၃၄၈. ဧဝံ ဝုတ္တေ, တေ ဗြာဟ္မဏာ ဥန္နာဒိနော ဥစ္စာသဒ္ဒမဟာသဒ္ဒါ အဟေသုံ – ‘‘အဟော ယညော, အဟော ယညသမ္ပဒါ’’တိ! ကူဋဒန္တော ပန ဗြာဟ္မဏော တူဏှီဘူတောဝ နိသိန္နော ဟောတိ။ အထ ခေါ တေ ဗြာဟ္မဏာ ကူဋဒန္တံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကသ္မာ ပန ဘဝံ ကူဋဒန္တော သမဏဿ ဂေါတမဿ သုဘာသိတံ သုဘာသိတတော နာဗ္ဘနုမောဒတီ’’တိ? ‘‘နာဟံ, ဘော, သမဏဿ ဂေါတမဿ သုဘာသိတံ သုဘာသိတတော နာဗ္ဘနုမောဒါမိ။ မုဒ္ဓါပိ တဿ ဝိပတေယျ, ယော သမဏဿ ဂေါတမဿ သုဘာသိတံ သုဘာသိတတော နာဗ္ဘနုမောဒေယျ။ အပိ စ မေ, ဘော, ဧဝံ ဟောတိ – သမဏော ဂေါတမော န ဧဝမာဟ – ‘ဧဝံ မေ သုတ’န္တိ ဝါ ‘ဧဝံ အရဟတိ ဘဝိတု’န္တိ ဝါ; အပိ စ သမဏော ဂေါတမော – ‘ဧဝံ တဒါ အာသိ, ဣတ္ထံ တဒါ အာသိ’ တွေဝ ဘာသတိ။ တဿ မယှံ ဘော ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဒ္ဓါ သမဏော ဂေါတမော တေန သမယေန ရာဇာ ဝါ အဟောသိ မဟာဝိဇိတော ယညဿာမိ ပုရောဟိတော ဝါ ဗြာဟ္မဏော တဿ ယညဿ ယာဇေတာ’တိ။ အဘိဇာနာတိ ပန ဘဝံ ဂေါတမော ဧဝရူပံ ယညံ ယဇိတွာ ဝါ ယာဇေတွာ ဝါ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇိတာတိ’’? ‘‘အဘိဇာနာမဟံ, ဗြာဟ္မဏ, ဧဝရူပံ ယညံ ယဇိတွာ ဝါ ယာဇေတွာ ဝါ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇိတာ, အဟံ တေန သမယေန ပုရောဟိတော ဗြာဟ္မဏော အဟောသိံ တဿ ယညဿ ယာဇေတာ’’တိ။
နိစ္စဒါနအနုကုလယညံ
၃၄၉. ‘‘အတ္ထိ ပန, ဘော ဂေါတမ, အညော ယညော ဣမာယ တိဝိဓါယ ယညသမ္ပဒါယ [တိဝိဓယညသမ္ပဒါယ (က.)] သောဠသပရိက္ခာရာယ အပ္ပဋ္ဌတရော [အပ္ပတ္ထတရော (သျာ. ကံ.)] စ အပ္ပသမာရမ္ဘတရော [အပ္ပသမာရဗ္ဘတရော (သီ. ဣ. က.)] စ မဟပ္ဖလတရော စ မဟာနိသံသတရော စာ’’တိ?
‘‘အတ္ထိ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, အညော ယညော ဣမာယ တိဝိဓါယ ယညသမ္ပဒါယ သောဠသပရိက္ခာရာယ အပ္ပဋ္ဌတရော စ အပ္ပသမာရမ္ဘတရော စ မဟပ္ဖလတရော စ မဟာနိသံသတရော စာ’’တိ။
‘‘ကတမော ပန သော, ဘော ဂေါတမ, ယညော ဣမာယ တိဝိဓါယ ယညသမ္ပဒါယ သောဠသပရိက္ခာရာယ အပ္ပဋ္ဌတရော စ အပ္ပသမာရမ္ဘတရော စ မဟပ္ဖလတရော စ မဟာနိသံသတရော စာ’’တိ?
‘‘ယာနိ ခေါ ပန တာနိ, ဗြာဟ္မဏ, နိစ္စဒါနာနိ အနုကုလယညာနိ သီလဝန္တေ ပဗ္ဗဇိတေ ဥဒ္ဒိဿ ဒိယျန္တိ; အယံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ယညော ဣမာယ တိဝိဓါယ ယညသမ္ပဒါယ သောဠသပရိက္ခာရာယ အပ္ပဋ္ဌတရော စ အပ္ပသမာရမ္ဘတရော စ မဟပ္ဖလတရော စ မဟာနိသံသတရော စာ’’တိ။
‘‘ကော နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဟေတု ကော ပစ္စယော, ယေန တံ နိစ္စဒါနံ အနုကုလယညံ ဣမာယ တိဝိဓါယ ယညသမ္ပဒါယ သောဠသပရိက္ခာရာယ အပ္ပဋ္ဌတရဉ္စ အပ္ပသမာရမ္ဘတရဉ္စ မဟပ္ဖလတရဉ္စ မဟာနိသံသတရဉ္စာ’’တိ ?
‘‘န ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဧဝရူပံ ယညံ ဥပသင်္ကမန္တိ အရဟန္တော ဝါ အရဟတ္တမဂ္ဂံ ဝါ သမာပန္နာ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဒိဿန္တိ ဟေတ္ထ, ဗြာဟ္မဏ, ဒဏ္ဍပ္ပဟာရာပိ ဂလဂ္ဂဟာပိ, တသ္မာ ဧဝရူပံ ယညံ န ဥပသင်္ကမန္တိ အရဟန္တော ဝါ အရဟတ္တမဂ္ဂံ ဝါ သမာပန္နာ။ ယာနိ ခေါ ပန တာနိ, ဗြာဟ္မဏ, နိစ္စဒါနာနိ အနုကုလယညာနိ သီလဝန္တေ ပဗ္ဗဇိတေ ဥဒ္ဒိဿ ဒိယျန္တိ; ဧဝရူပံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ယညံ ဥပသင်္ကမန္တိ အရဟန္တော ဝါ အရဟတ္တမဂ္ဂံ ဝါ သမာပန္နာ။ တံ ကိဿ ဟေတု? န ဟေတ္ထ, ဗြာဟ္မဏ, ဒိဿန္တိ ဒဏ္ဍပ္ပဟာရာပိ ဂလဂ္ဂဟာပိ, တသ္မာ ဧဝရူပံ ယညံ ဥပသင်္ကမန္တိ အရဟန္တော ဝါ အရဟတ္တမဂ္ဂံ ဝါ သမာပန္နာ။ အယံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဟေတု အယံ ပစ္စယော, ယေန တံ နိစ္စဒါနံ အနုကုလယညံ ဣမာယ တိဝိဓါယ ယညသမ္ပဒါယ သောဠသပရိက္ခာရာယ အပ္ပဋ္ဌတရဉ္စ အပ္ပသမာရမ္ဘတရဉ္စ မဟပ္ဖလတရဉ္စ မဟာနိသံသတရဉ္စာ’’တိ။
၃၅၀. ‘‘အတ္ထိ ပန, ဘော ဂေါတမ, အညော ယညော ဣမာယ စ တိဝိဓါယ ယညသမ္ပဒါယ သောဠသပရိက္ခာရာယ ဣမိနာ စ နိစ္စဒါနေန အနုကုလယညေန အပ္ပဋ္ဌတရော စ အပ္ပသမာရမ္ဘတရော စ မဟပ္ဖလတရော စ မဟာနိသံသတရော စာ’’တိ?
‘‘အတ္ထိ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, အညော ယညော ဣမာယ စ တိဝိဓါယ ယညသမ္ပဒါယ သောဠသပရိက္ခာရာယ ဣမိနာ စ နိစ္စဒါနေန အနုကုလယညေန အပ္ပဋ္ဌတရော စ အပ္ပသမာရမ္ဘတရော စ မဟပ္ဖလတရော စ မဟာနိသံသတရော စာ’’တိ။
‘‘ကတမော ပန သော, ဘော ဂေါတမ, ယညော ဣမာယ စ တိဝိဓါယ ယညသမ္ပဒါယ သောဠသပရိက္ခာရာယ ဣမိနာ စ နိစ္စဒါနေန အနုကုလယညေန အပ္ပဋ္ဌတရော စ အပ္ပသမာရမ္ဘတရော စ မဟပ္ဖလတရော စ မဟာနိသံသတရော စာ’’တိ?
‘‘ယော ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, စာတုဒ္ဒိသံ သသံဃံ ဥဒ္ဒိဿ ဝိဟာရံ ကရောတိ, အယံ ခေါ , ဗြာဟ္မဏ, ယညော ဣမာယ စ တိဝိဓါယ ယညသမ္ပဒါယ သောဠသပရိက္ခာရာယ ဣမိနာ စ နိစ္စဒါနေန အနုကုလယညေန အပ္ပဋ္ဌတရော စ အပ္ပသမာရမ္ဘတရော စ မဟပ္ဖလတရော စ မဟာနိသံသတရော စာ’’တိ။
၃၅၁. ‘‘အတ္ထိ ပန, ဘော ဂေါတမ, အညော ယညော ဣမာယ စ တိဝိဓါယ ယညသမ္ပဒါယ သောဠသပရိက္ခာရာယ ဣမိနာ စ နိစ္စဒါနေန အနုကုလယညေန ဣမိနာ စ ဝိဟာရဒါနေန အပ္ပဋ္ဌတရော စ အပ္ပသမာရမ္ဘတရော စ မဟပ္ဖလတရော စ မဟာနိသံသတရော စာ’’တိ?
‘‘အတ္ထိ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, အညော ယညော ဣမာယ စ တိဝိဓါယ ယညသမ္ပဒါယ သောဠသပရိက္ခာရာယ ဣမိနာ စ နိစ္စဒါနေန အနုကုလယညေန ဣမိနာ စ ဝိဟာရဒါနေန အပ္ပဋ္ဌတရော စ အပ္ပသမာရမ္ဘတရော စ မဟပ္ဖလတရော စ မဟာနိသံသတရော စာ’’တိ။
‘‘ကတမော ပန သော, ဘော ဂေါတမ, ယညော ဣမာယ စ တိဝိဓါယ ယညသမ္ပဒါယ သောဠသပရိက္ခာရာယ ဣမိနာ စ နိစ္စဒါနေန အနုကုလယညေန ဣမိနာ စ ဝိဟာရဒါနေန အပ္ပဋ္ဌတရော စ အပ္ပသမာရမ္ဘတရော စ မဟပ္ဖလတရော စ မဟာနိသံသတရော စာ’’တိ?
‘‘ယော ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ပသန္နစိတ္တော ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆတိ, ဓမ္မံ သရဏံ ဂစ္ဆတိ, သသံဃံ သရဏံ ဂစ္ဆတိ; အယံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ယညော ဣမာယ စ တိဝိဓါယ ယညသမ္ပဒါယ သောဠသပရိက္ခာရာယ ဣမိနာ စ နိစ္စဒါနေန အနုကုလယညေန ဣမိနာ စ ဝိဟာရဒါနေန အပ္ပဋ္ဌတရော စ အပ္ပသမာရမ္ဘတရော စ မဟပ္ဖလတရော စ မဟာနိသံသတရော စာ’’တိ။
၃၅၂. ‘‘အတ္ထိ ပန, ဘော ဂေါတမ, အညော ယညော ဣမာယ စ တိဝိဓါယ ယညသမ္ပဒါယ သောဠသပရိက္ခာရာယ ဣမိနာ စ နိစ္စဒါနေန အနုကုလယညေန ဣမိနာ စ ဝိဟာရဒါနေန ဣမေဟိ စ သရဏဂမနေဟိ အပ္ပဋ္ဌတရော စ အပ္ပသမာရမ္ဘတရော စ မဟပ္ဖလတရော စ မဟာနိသံသတရော စာ’’တိ?
‘‘အတ္ထိ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, အညော ယညော ဣမာယ စ တိဝိဓါယ ယညသမ္ပဒါယ သောဠသပရိက္ခာရာယ ဣမိနာ စ နိစ္စဒါနေန အနုကုလယညေန ဣမိနာ စ ဝိဟာရဒါနေန ဣမေဟိ စ သရဏဂမနေဟိ အပ္ပဋ္ဌတရော စ အပ္ပသမာရမ္ဘတရော စ မဟပ္ဖလတရော စ မဟာနိသံသတရော စာ’’တိ။
‘‘ကတမော ပန သော, ဘော ဂေါတမ, ယညော ဣမာယ စ တိဝိဓါယ ယညသမ္ပဒါယ သောဠသပရိက္ခာရာယ ဣမိနာ စ နိစ္စဒါနေန အနုကုလယညေန ဣမိနာ စ ဝိဟာရဒါနေန ဣမေဟိ စ သရဏဂမနေဟိ အပ္ပဋ္ဌတရော စ အပ္ပသမာရမ္ဘတရော စ မဟပ္ဖလတရော စ မဟာနိသံသတရော စာ’’တိ?
‘‘ယော ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ပသန္နစိတ္တော သိက္ခာပဒါနိ သမာဒိယတိ – ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏိံ, အဒိန္နာဒါနာ ဝေရမဏိံ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ဝေရမဏိံ, မုသာဝါဒါ ဝေရမဏိံ, သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏိံ။ အယံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ယညော ဣမာယ စ တိဝိဓါယ ယညသမ္ပဒါယ သောဠသပရိက္ခာရာယ ဣမိနာ စ နိစ္စဒါနေန အနုကုလယညေန ဣမိနာ စ ဝိဟာရဒါနေန ဣမေဟိ စ သရဏဂမနေဟိ အပ္ပဋ္ဌတရော စ အပ္ပသမာရမ္ဘတရော စ မဟပ္ဖလတရော စ မဟာနိသံသတရော စာ’’တိ။
၃၅၃. ‘‘အတ္ထိ ပန, ဘော ဂေါတမ, အညော ယညော ဣမာယ စ တိဝိဓါယ ယညသမ္ပဒါယ သောဠသပရိက္ခာရာယ ဣမိနာ စ နိစ္စဒါနေန အနုကုလယညေန ဣမိနာ စ ဝိဟာရဒါနေန ဣမေဟိ စ သရဏဂမနေဟိ ဣမေဟိ စ သိက္ခာပဒေဟိ အပ္ပဋ္ဌတရော စ အပ္ပသမာရမ္ဘတရော စ မဟပ္ဖလတရော စ မဟာနိသံသတရော စာ’’တိ?
‘‘အတ္ထိ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, အညော ယညော ဣမာယ စ တိဝိဓါယ ယညသမ္ပဒါယ သောဠသပရိက္ခာရာယ ဣမိနာ စ နိစ္စဒါနေန အနုကုလယညေန ဣမိနာ စ ဝိဟာရဒါနေန ဣမေဟိ စ သရဏဂမနေဟိ ဣမေဟိ စ သိက္ခာပဒေဟိ အပ္ပဋ္ဌတရော စ အပ္ပသမာရမ္ဘတရော စ မဟပ္ဖလတရော စ မဟာနိသံသတရော စာ’’တိ။
‘‘ကတမော ပန သော, ဘော ဂေါတမ, ယညော ဣမာယ စ တိဝိဓါယ ယညသမ္ပဒါယ သောဠသပရိက္ခာရာယ ဣမိနာ စ နိစ္စဒါနေန အနုကုလယညေန ဣမိနာ စ ဝိဟာရဒါနေန ဣမေဟိ စ သရဏဂမနေဟိ ဣမေဟိ စ သိက္ခာပဒေဟိ အပ္ပဋ္ဌတရော စ အပ္ပသမာရမ္ဘတရော စ မဟပ္ဖလတရော စ မဟာနိသံသတရော စာ’’တိ?
‘‘ဣဓ, ဗြာဟ္မဏ, တထာဂတော လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ။ပေ.။ (ယထာ ၁၉၀-၂၁၂ အနုစ္ဆေဒေသု, ဧဝံ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ)။ ဧဝံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဘိက္ခု သီလသမ္ပန္နော ဟောတိ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ယညော ပုရိမေဟိ ယညေဟိ အပ္ပဋ္ဌတရော စ အပ္ပသမာရမ္ဘတရော စ မဟပ္ဖလတရော စ မဟာနိသံသတရော စ။ပေ.။ ဒုတိယံ ဈာနံ။ပေ.။ တတိယံ ဈာနံ။ပေ.။ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယမ္ပိ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ယညော ပုရိမေဟိ ယညေဟိ အပ္ပဋ္ဌတရော စ အပ္ပသမာရမ္ဘတရော စ မဟပ္ဖလတရော စ မဟာနိသံသတရော စာတိ။ ဉာဏဒဿနာယ စိတ္တံ အဘိနီဟရတိ အဘိနိန္နာမေတိ။ပေ.။ အယမ္ပိ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ယညော ပုရိမေဟိ ယညေဟိ အပ္ပဋ္ဌတရော စ အပ္ပသမာရမ္ဘတရော စ မဟပ္ဖလတရော စ မဟာနိသံသတရော စ။ပေ.။ နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတိ။ အယမ္ပိ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ယညော ပုရိမေဟိ ယညေဟိ အပ္ပဋ္ဌတရော စ အပ္ပသမာရမ္ဘတရော စ မဟပ္ဖလတရော စ မဟာနိသံသတရော စ။ ဣမာယ စ, ဗြာဟ္မဏ, ယညသမ္ပဒါယ အညာ ယညသမ္ပဒါ ဥတ္တရိတရာ ဝါ ပဏီတတရာ ဝါ နတ္ထီ’’တိ။
ကူဋဒန္တဥပါသကတ္တပဋိဝေဒနာ
၃၅၄. ဧဝံ ဝုတ္တေ, ကူဋဒန္တော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ, အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ! သေယျထာပိ ဘော ဂေါတမ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓါရေယျ ‘စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီ’တိ; ဧဝမေဝံ ဘောတာ ဂေါတမေန အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓါရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတံ။ ဧသာဟံ ဘော ဂေါတမ သတ္တ စ ဥသဘသတာနိ သတ္တ စ ဝစ္ဆတရသတာနိ သတ္တ စ ဝစ္ဆတရီသတာနိ သတ္တ စ အဇသတာနိ သတ္တ စ ဥရဗ္ဘသတာနိ မုဉ္စာမိ, ဇီဝိတံ ဒေမိ, ဟရိတာနိ စေဝ တိဏာနိ ခါဒန္တု, သီတာနိ စ ပါနီယာနိ ပိဝန္တု, သီတော စ နေသံ ဝါတော ဥပဝါယတူ’’တိ။
သောတာပတ္တိဖလသစ္ဆိကိရိယာ
၃၅၅. အထ ခေါ ဘဂဝါ ကူဋဒန္တဿ ဗြာဟ္မဏဿ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ ကထေသိ, သေယျထိဒံ, ဒါနကထံ သီလကထံ သဂ္ဂကထံ; ကာမာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သံကိလေသံ နေက္ခမ္မေ အာနိသံသံ ပကာသေသိ။ ယဒါ ဘဂဝါ အညာသိ ကူဋဒန္တံ ဗြာဟ္မဏံ ကလ္လစိတ္တံ မုဒုစိတ္တံ ဝိနီဝရဏစိတ္တံ ဥဒဂ္ဂစိတ္တံ ပသန္နစိတ္တံ, အထ ယာ ဗုဒ္ဓါနံ သာမုက္ကံသိကာ ဓမ္မဒေသနာ, တံ ပကာသေသိ – ဒုက္ခံ သမုဒယံ နိရောဓံ မဂ္ဂံ။ သေယျထာပိ နာမ သုဒ္ဓံ ဝတ္ထံ အပဂတကာဠကံ သမ္မဒေဝ ရဇနံ ပဋိဂ္ဂဏှေယျ, ဧဝမေဝ ကူဋဒန္တဿ ဗြာဟ္မဏဿ တသ္မိညေဝ အာသနေ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပါဒိ – ‘‘ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ, သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မ’’န္တိ။
၃၅၆. အထ ခေါ ကူဋဒန္တော ဗြာဟ္မဏော ဒိဋ္ဌဓမ္မော ပတ္တဓမ္မော ဝိဒိတဓမ္မော ပရိယောဂါဠှဓမ္မော တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆော ဝိဂတကထံကထော ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တော အပရပ္ပစ္စယော သတ္ထုသာသနေ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဓိဝါသေတု မေ ဘဝံ ဂေါတမော သွာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေနာ’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ဘဂဝါ တုဏှီဘာဝေန။
၃၅၇. အထ ခေါ ကူဋဒန္တော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝတော အဓိဝါသနံ ဝိဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ကူဋဒန္တော ဗြာဟ္မဏော တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန သကေ ယညဝါဋေ ပဏီတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယာဒါပေတွာ ဘဂဝတော ကာလံ အာရောစာပေသိ – ‘‘ကာလော, ဘော ဂေါတမ; နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’န္တိ။
၃၅၈. အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေန ယေန ကူဋဒန္တဿ ဗြာဟ္မဏဿ ယညဝါဋော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။
အထ ခေါ ကူဋဒန္တော ဗြာဟ္မဏော ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသသံဃံ ပဏီတေန ခါဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေသိ သမ္ပဝါရေသိ။ အထ ခေါ ကူဋဒန္တော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဘုတ္တာဝိံ ဩနီတပတ္တပါဏိံ အညတရံ နီစံ အာသနံ ဂဟေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ကူဋဒန္တံ ဗြာဟ္မဏံ ဘဂဝါ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတွာ သမာဒပေတွာ သမုတ္တေဇေတွာ သမ္ပဟံသေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမီတိ။
ကူဋဒန္တသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ပဉ္စမံ။