၂. ဒုတိယဝဂ္ဂ
(၁၀) ၁. ပရူပဟာရကထာ
၃၀၇. အတ္ထိ အရဟတော အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? အာမန္တာ။ အတ္ထိ အရဟတော ရာဂေါ ကာမရာဂေါ ကာမရာဂပရိယုဋ္ဌာနံ ကာမရာဂသံယောဇနံ ကာမောဃော ကာမယောဂေါ ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏန္တိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
နတ္ထိ အရဟတော ရာဂေါ ကာမရာဂေါ ကာမရာဂပရိယုဋ္ဌာနံ ကာမရာဂသံယောဇနံ ကာမောဃော ကာမယောဂေါ ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏန္တိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ နတ္ထိ အရဟတော ရာဂေါ ကာမရာဂေါ ကာမရာဂပရိယုဋ္ဌာနံ ကာမရာဂသံယောဇနံ ကာမောဃော ကာမယောဂေါ ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏံ, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီ’’တိ။
အတ္ထိ ပုထုဇ္ဇနဿ အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ, အတ္ထိ တဿ ရာဂေါ ကာမရာဂေါ ကာမရာဂပရိယုဋ္ဌာနံ ကာမရာဂသံယောဇနံ ကာမောဃော ကာမယောဂေါ ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏန္တိ? အာမန္တာ။ အတ္ထိ အရဟတော အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ, အတ္ထိ တဿ ရာဂေါ ကာမရာဂေါ ကာမရာဂပရိယုဋ္ဌာနံ။ပေ.။ ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏန္တိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
အတ္ထိ အရဟတော အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ, နတ္ထိ တဿ ရာဂေါ ကာမရာဂေါ ကာမရာဂပရိယုဋ္ဌာနံ။ပေ.။ ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏန္တိ? အာမန္တာ။ အတ္ထိ ပုထုဇ္ဇနဿ အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ, နတ္ထိ တဿ ရာဂေါ ကာမရာဂေါ ကာမရာဂပရိယုဋ္ဌာနံ။ပေ.။ ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏန္တိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
အတ္ထိ အရဟတော အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? အာမန္တာ။ ကေနဋ္ဌေနာတိ? ဟန္ဒ ဟိ မာရကာယိကာ ဒေဝတာ အရဟတော အသုစိံ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိံ ဥပသံဟရန္တီတိ။
မာရကာယိကာ ဒေဝတာ အရဟတော အသုစိံ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိံ ဥပသံဟရန္တီတိ? အာမန္တာ။ အတ္ထိ မာရကာယိကာနံ ဒေဝတာနံ အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
နတ္ထိ မာရကာယိကာနံ ဒေဝတာနံ အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ နတ္ထိ မာရကာယိကာနံ ဒေဝတာနံ အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘မာရကာယိကာ ဒေဝတာ အရဟတော အသုစိံ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိံ ဥပသံဟရန္တီ’’တိ။
မာရကာယိကာ ဒေဝတာ အရဟတော အသုစိံ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိံ ဥပသံဟရန္တီတိ? အာမန္တာ။ မာရကာယိကာ ဒေဝတာ အတ္တနော အသုစိံ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိံ ဥပသံဟရန္တိ, အညေသံ အသုစိံ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိံ ဥပသံဟရန္တိ, တဿ အသုစိံ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိံ ဥပသံဟရန္တီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
မာရကာယိကာ ဒေဝတာ နေဝ အတ္တနော န အညေသံ န တဿ အသုစိံ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိံ ဥပသံဟရန္တီတိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ မာရကာယိကာ ဒေဝတာ နေဝ အတ္တနော န အညေသံ န တဿ အသုစိံ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိံ ဥပသံဟရန္တိ, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘မာရကာယိကာ ဒေဝတာ အရဟတော အသုစိံ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိံ ဥပသံဟရန္တီ’’တိ။
မာရကာယိကာ ဒေဝတာ အရဟတော အသုစိံ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိံ ဥပသံဟရန္တီတိ ? အာမန္တာ။ လောမကူပေဟိ ဥပသံဟရန္တီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
၃၀၈. မာရကာယိကာ ဒေဝတာ အရဟတော အသုစိံ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိံ ဥပသံဟရန္တီတိ? အာမန္တာ။ ကိံ ကာရဏာတိ? ဟန္ဒ ဟိ ဝိမတိံ ဂါဟယိဿာမာတိ။ အတ္ထိ အရဟတော ဝိမတီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
အတ္ထိ အရဟတော ဝိမတီတိ? အာမန္တာ။ အတ္ထိ အရဟတော သတ္ထရိ ဝိမတိ, ဓမ္မေ ဝိမတိ, သံဃေ ဝိမတိ, သိက္ခာယ ဝိမတိ, ပုဗ္ဗန္တေ ဝိမတိ, အပရန္တေ ဝိမတိ, ပုဗ္ဗန္တာပရန္တေ ဝိမတိ, ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု ဝိမတီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
နတ္ထိ အရဟတော သတ္ထရိ ဝိမတိ, ဓမ္မေ ဝိမတိ, သံဃေ ဝိမတိ, သိက္ခာယ ဝိမတိ, ပုဗ္ဗန္တေ ဝိမတိ, အပရန္တေ ဝိမတိ , ပုဗ္ဗန္တာပရန္တေ ဝိမတိ, ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု ဝိမတီတိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ နတ္ထိ အရဟတော သတ္ထရိ ဝိမတိ။ပေ.။ ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု ဝိမတိ, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော ဝိမတီ’’တိ။
အတ္ထိ ပုထုဇ္ဇနဿ ဝိမတိ, အတ္ထိ တဿ သတ္ထရိ ဝိမတိ။ပေ.။ ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု ဝိမတီတိ? အာမန္တာ။ အတ္ထိ အရဟတော ဝိမတိ, အတ္ထိ တဿ သတ္ထရိ ဝိမတိ။ပေ.။ ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု ဝိမတီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
အတ္ထိ အရဟတော ဝိမတိ, နတ္ထိ တဿ သတ္ထရိ ဝိမတိ။ပေ.။ ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု ဝိမတီတိ? အာမန္တာ။ အတ္ထိ ပုထုဇ္ဇနဿ ဝိမတိ, နတ္ထိ တဿ သတ္ထရိ ဝိမတိ။ပေ.။ ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု ဝိမတီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
အတ္ထိ အရဟတော အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? အာမန္တာ။ အရဟတော အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ ကိဿ နိဿန္ဒောတိ? အသိတဣတခါယိတသာယိတဿ နိဿန္ဒောတိ။ အရဟတော အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ အသိတဣတခါယိတသာယိတဿ နိဿန္ဒောတိ? အာမန္တာ။ ယေ ကေစိ အသန္တိ ပိဝန္တိ ခါဒန္တိ သာယန္တိ, သဗ္ဗေသံယေဝ အတ္ထိ အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
ယေ ကေစိ အသန္တိ ပိဝန္တိ ခါဒန္တိ သာယန္တိ, သဗ္ဗေသံယေဝ အတ္ထိ အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? အာမန္တာ။ ဒါရကာ အသန္တိ ပိဝန္တိ ခါဒန္တိ သာယန္တိ, အတ္ထိ ဒါရကာနံ အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
ပဏ္ဍကာ အသန္တိ ပိဝန္တိ ခါဒန္တိ သာယန္တိ, အတ္ထိ ပဏ္ဍကာနံ အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
ဒေဝါ အသန္တိ ပိဝန္တိ ခါဒန္တိ သာယန္တိ, အတ္ထိ ဒေဝတာနံ အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
၃၀၉. အရဟတော အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ အသိတဣတခါယိတသာယိတဿ နိဿန္ဒောတိ? အာမန္တာ။ အတ္ထိ တဿ အာသယောတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
အရဟတော ဥစ္စာရပဿာဝေါ အသိတဣတခါယိတသာယိတဿ နိဿန္ဒော, အတ္ထိ တဿ အာသယောတိ ? အာမန္တာ။ အရဟတော အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ အသိတဣတခါယိတသာယိတဿ နိဿန္ဒော, အတ္ထိ တဿ အာသယောတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
အရဟတော အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ အသိတဣတခါယိတသာယိတဿ နိဿန္ဒော, နတ္ထိ တဿ အာသယောတိ? အာမန္တာ။ အရဟတော ဥစ္စာရပဿာဝေါ အသိတဣတခါယိတသာယိတဿ နိဿန္ဒော, နတ္ထိ တဿ အာသယောတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
၃၁၀. အတ္ထိ အရဟတော အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? အာမန္တာ။ အရဟာ မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝေယျ, မေထုနံ ဥပ္ပါဒေယျ [မေထုနံ ဓမ္မံ ဥပ္ပါဒေယျ (သီ. သျာ.)], ပုတ္တသမ္ဗာဓသယနံ အဇ္ဈာဝသေယျ, ကာသိကစန္ဒနံ ပစ္စနုဘဝေယျ, မာလာဂန္ဓဝိလေပနံ ဓါရေယျ, ဇာတရူပရဇတံ သာဒိယေယျာတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
အတ္ထိ ပုထုဇ္ဇနဿ အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ, ပုထုဇ္ဇနော မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝေယျ, မေထုနံ ဥပ္ပါဒေယျ, ပုတ္တသမ္ဗာဓသယနံ အဇ္ဈာဝသေယျ, ကာသိကစန္ဒနံ ပစ္စနုဘဝေယျ, မာလာဂန္ဓဝိလေပနံ ဓါရေယျ, ဇာတရူပရဇတံ သာဒိယေယျာတိ? အာမန္တာ။ အတ္ထိ အရဟတော အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ, အရဟာ မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝေယျ, မေထုနံ ဥပ္ပါဒေယျ, ပုတ္တသမ္ဗာဓသယနံ အဇ္ဈာဝသေယျ, ကာသိကစန္ဒနံ ပစ္စနုဘဝေယျ, မာလာဂန္ဓဝိလေပနံ ဓါရေယျ, ဇာတရူပရဇတံ သာဒိယေယျာတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
အတ္ထိ အရဟတော အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ, န စ အရဟာ မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝေယျ, မေထုနံ ဥပ္ပါဒေယျ, ပုတ္တသမ္ဗာဓသယနံ အဇ္ဈာဝသေယျ, ကာသိကစန္ဒနံ ပစ္စနုဘဝေယျ, မာလာဂန္ဓဝိလေပနံ ဓါရေယျ, ဇာတရူပရဇတံ သာဒိယေယျာတိ? အာမန္တာ။ အတ္ထိ ပုထုဇ္ဇနဿ အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ, န စ ပုထုဇ္ဇနော မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝေယျ, မေထုနံ ဥပ္ပါဒေယျ , ပုတ္တသမ္ဗာဓသယနံ အဇ္ဈာဝသေယျ, ကာသိကစန္ဒနံ ပစ္စနုဘဝေယျ, မာလာဂန္ဓဝိလေပနံ ဓါရေယျ, ဇာတရူပရဇတံ သာဒိယေယျာတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
အတ္ထိ အရဟတော အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? အာမန္တာ။ နနု အရဟတော ရာဂေါ ပဟီနော ဥစ္ဆိန္နမူလော တာလာဝတ္ထုကတော အနဘာဝင်္ကတော အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မောတိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ အရဟတော ရာဂေါ ပဟီနော ဥစ္ဆိန္နမူလော တာလာဝတ္ထုကတော အနဘာဝင်္ကတော အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မော, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီ’’တိ။
အတ္ထိ အရဟတော အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? အာမန္တာ။ နနု အရဟတော ဒေါသော ပဟီနော။ပေ.။ မောဟော ပဟီနော။ မာနော ပဟီနော။ ဒိဋ္ဌိ ပဟီနာ။ ဝိစိကိစ္ဆာ ပဟီနာ။ ထိနံ ပဟီနံ။ ဥဒ္ဓစ္စံ ပဟီနံ။ အဟိရိကံ ပဟီနံ။ပေ.။ အနောတ္တပ္ပံ ပဟီနံ ဥစ္ဆိန္နမူလံ တာလာဝတ္ထုကတံ အနဘာဝင်္ကတံ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မန္တိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ အရဟတော အနောတ္တပ္ပံ ပဟီနံ ဥစ္ဆိန္နမူလံ တာလာဝတ္ထုကတံ အနဘာဝင်္ကတံ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မံ, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီ’’တိ။
၃၁၁. အတ္ထိ အရဟတော အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? အာမန္တာ။ နနု အရဟတော ရာဂပ္ပဟာနာယ မဂ္ဂေါ ဘာဝိတောတိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ အရဟတော ရာဂပ္ပဟာနာယ မဂ္ဂေါ ဘာဝိတော, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီ’’တိ။
အတ္ထိ အရဟတော အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? အာမန္တာ။ နနု အရဟတော ရာဂပ္ပဟာနာယ သတိပဋ္ဌာနာ ဘာဝိတာ။ပေ.။ သမ္မပ္ပဓါနာ ဘာဝိတာ။ ဣဒ္ဓိပါဒါ ဘာဝိတာ။ ဣန္ဒ္ရိယာ ဘာဝိတာ။ ဗလာ ဘာဝိတာ။ပေ.။ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာတိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ အရဟတော ရာဂပ္ပဟာနာယ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီ’’တိ။
အတ္ထိ အရဟတော အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? အာမန္တာ။ နနု အရဟတော ဒေါသပ္ပဟာနာယ။ပေ.။ မောဟပ္ပဟာနာယ။ပေ.။ အနောတ္တပ္ပပဟာနာယ မဂ္ဂေါ ဘာဝိတော။ပေ.။ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာတိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ အရဟတော အနောတ္တပ္ပပဟာနာယ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီ’’တိ။
အတ္ထိ အရဟတော အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? အာမန္တာ။ နနု အရဟာ ဝီတရာဂေါ ဝီတဒေါသော ဝီတမောဟော ကတကရဏီယော ဩဟိတဘာရော အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနော သမ္မဒညာဝိမုတ္တော ဥက္ခိတ္တပလိဃော သင်္ကိဏ္ဏပရိခေါ အဗ္ဗူဠ္ဟေသိကော နိရဂ္ဂဠော အရိယော ပန္နဒ္ဓဇော ပန္နဘာရော ဝိသညုတ္တော သုဝိဇိတဝိဇယော, ဒုက္ခံ တဿ ပရိညာတံ, သမုဒယော ပဟီနော, နိရောဓေါ သစ္ဆိကတော, မဂ္ဂေါ ဘာဝိတော, အဘိညေယျံ အဘိညာတံ, ပရိညေယျံ ပရိညာတံ, ပဟာတဗ္ဗံ ပဟီနံ, ဘာဝေတဗ္ဗံ ဘာဝိတံ, သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ သစ္ဆိကတန္တိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ အရဟာ ဝီတရာဂေါ ဝီတဒေါသော ဝီတမောဟော ကတကရဏီယော။ပေ.။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ သစ္ဆိကတံ , နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီ’’တိ။
၃၁၂. အတ္ထိ အရဟတော အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? သဓမ္မကုသလဿ အရဟတော အတ္ထိ အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ, ပရဓမ္မကုသလဿ အရဟတော နတ္ထိ အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ။ သဓမ္မကုသလဿ အရဟတော အတ္ထိ အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? အာမန္တာ။ ပရဓမ္မကုသလဿ အရဟတော အတ္ထိ အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
ပရဓမ္မကုသလဿ အရဟတော နတ္ထိ အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? အာမန္တာ။ သဓမ္မကုသလဿ အရဟတော နတ္ထိ အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
သဓမ္မကုသလဿ အရဟတော ရာဂေါ ပဟီနော, အတ္ထိ တဿ အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? အာမန္တာ။ ပရဓမ္မကုသလဿ အရဟတော ရာဂေါ ပဟီနော, အတ္ထိ တဿ အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
သဓမ္မကုသလဿ အရဟတော ဒေါသော ပဟီနော။ပေ.။ မောဟော ပဟီနော။ပေ.။ အနောတ္တပ္ပံ ပဟီနံ, အတ္ထိ တဿ အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? အာမန္တာ။ ပရဓမ္မကုသလဿ အရဟတော အနောတ္တပ္ပံ ပဟီနံ, အတ္ထိ တဿ အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
သဓမ္မကုသလဿ အရဟတော ရာဂပ္ပဟာနာယ မဂ္ဂေါ ဘာဝိတော။ပေ.။ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ။ပေ.။ ဒေါသပ္ပဟာနာယ။ပေ.။ မောဟပ္ပဟာနာယ။ပေ.။ အနောတ္တပ္ပပဟာနာယ မဂ္ဂေါ ဘာဝိတော။ပေ.။ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ, အတ္ထိ တဿ အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? အာမန္တာ ။ ပရဓမ္မကုသလဿ အရဟတော အနောတ္တပ္ပပဟာနာယ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ, အတ္ထိ တဿ အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
သဓမ္မကုသလော အရဟာ ဝီတရာဂေါ ဝီတဒေါသော ဝီတမောဟော။ပေ.။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ သစ္ဆိကတံ, အတ္ထိ တဿ အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? အာမန္တာ။ ပရဓမ္မကုသလော အရဟာ ဝီတရာဂေါ ဝီတဒေါသော ဝီတမောဟော။ပေ.။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ သစ္ဆိကတံ, အတ္ထိ တဿ အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
ပရဓမ္မကုသလဿ အရဟတော ရာဂေါ ပဟီနော, နတ္ထိ တဿ အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? အာမန္တာ။ သဓမ္မကုသလဿ အရဟတော ရာဂေါ ပဟီနော, နတ္ထိ တဿ အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
ပရဓမ္မကုသလဿ အရဟတော ဒေါသော ပဟီနော။ပေ.။ မောဟော ပဟီနော။ပေ.။ အနောတ္တပ္ပံ ပဟီနံ, နတ္ထိ တဿ အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? အာမန္တာ။ သဓမ္မကုသလဿ အရဟတော အနောတ္တပ္ပံ ပဟီနံ, နတ္ထိ တဿ အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
ပရဓမ္မကုသလဿ အရဟတော ရာဂပ္ပဟာနာယ မဂ္ဂေါ ဘာဝိတော။ပေ.။ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ။ပေ.။ ဒေါသပ္ပဟာနာယ။ပေ.။ မောဟပ္ပဟာနာယ။ပေ.။ အနောတ္တပ္ပပဟာနာယ မဂ္ဂေါ ဘာဝိတော။ပေ.။ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ, နတ္ထိ တဿ အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? အာမန္တာ။ သဓမ္မကုသလဿ အရဟတော အနောတ္တပ္ပပဟာနာယ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ, နတ္ထိ တဿ အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
ပရဓမ္မကုသလော အရဟာ ဝီတရာဂေါ ဝီတဒေါသော ဝီတမောဟော။ပေ.။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ သစ္ဆိကတံ, နတ္ထိ တဿ အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? အာမန္တာ။ သဓမ္မကုသလော အရဟာ ဝီတရာဂေါ ဝီတဒေါသော ဝီတမောဟော။ပေ.။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ သစ္ဆိကတံ, နတ္ထိ တဿ အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
၃၁၃. အတ္ထိ အရဟတော အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီတိ? အာမန္တာ။ နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ – ‘‘ယေ တေ [ယေ ကေစိ (သီ.)], ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ပုထုဇ္ဇနာ သီလသမ္ပန္နာ သတာ သမ္ပဇာနာ နိဒ္ဒံ ဩက္ကမန္တိ, တေသံ အသုစိ န မုစ္စတိ။ ယေပိ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဗာဟိရကာ ဣသယော ကာမေသု ဝီတရာဂါ, တေသမ္ပိ အသုစိ န မုစ္စတိ။ အဋ္ဌာနမေတံ, ဘိက္ခဝေ, အနဝကာသော ယံ အရဟတော အသုစိ မုစ္စေယျာ’’တိ [မဟာဝ. ၃၅၃ အတ္ထတော သမာနံ; အ. နိ. ၅.၂၁၀ ပဿိတဗ္ဗံ]။ အတ္ထေဝ သုတ္တန္တောတိ? အာမန္တာ။ တေန ဟိ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော အသုစိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌီ’’တိ။
န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော ပရူပဟာရော’’တိ? အာမန္တာ။ နနု အရဟတော စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရံ ပရေ ဥပသံဟရေယျုန္တိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ အရဟတော စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရံ ပရေ ဥပသံဟရေယျုံ, တေန ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော ပရူပဟာရော’’တိ။
အရဟတော စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရံ ပရေ ဥပသံဟရေယျုန္တိ, အတ္ထိ အရဟတော ပရူပဟာရောတိ? အာမန္တာ။ အရဟတော သောတာပတ္တိဖလံ ဝါ သကဒါဂါမိဖလံ ဝါ အနာဂါမိဖလံ ဝါ အရဟတ္တံ ဝါ ပရေ ဥပသံဟရေယျုန္တိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
ပရူပဟာရကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂. ဒုတိယဝဂ္ဂေါ
(၁၁) ၂. အညာဏကထာ
၃၁၄. အတ္ထိ အရဟတော အညာဏန္တိ? အာမန္တာ။ အတ္ထိ အရဟတော အဝိဇ္ဇာ အဝိဇ္ဇောဃော အဝိဇ္ဇာယောဂေါ အဝိဇ္ဇာနုသယော အဝိဇ္ဇာပရိယုဋ္ဌာနံ အဝိဇ္ဇာသံယောဇနံ အဝိဇ္ဇာနီဝရဏန္တိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ နတ္ထိ အရဟတော အဝိဇ္ဇာ အဝိဇ္ဇောဃော အဝိဇ္ဇာယောဂေါ အဝိဇ္ဇာနုသယော အဝိဇ္ဇာပရိယုဋ္ဌာနံ အဝိဇ္ဇာသံယောဇနံ အဝိဇ္ဇာနီဝရဏန္တိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ နတ္ထိ အရဟတော အဝိဇ္ဇာ အဝိဇ္ဇောဃော အဝိဇ္ဇာယောဂေါ အဝိဇ္ဇာနုသယော အဝိဇ္ဇာပရိယုဋ္ဌာနံ အဝိဇ္ဇာသံယောဇနံ အဝိဇ္ဇာနီဝရဏံ, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော အညာဏ’’န္တိ။
အတ္ထိ ပုထုဇ္ဇနဿ အညာဏံ, အတ္ထိ တဿ အဝိဇ္ဇာ အဝိဇ္ဇောဃော အဝိဇ္ဇာယောဂေါ အဝိဇ္ဇာနုသယော အဝိဇ္ဇာပရိယုဋ္ဌာနံ အဝိဇ္ဇာသံယောဇနံ အဝိဇ္ဇာနီဝရဏန္တိ? အာမန္တာ။ အတ္ထိ အရဟတော အညာဏံ, အတ္ထိ တဿ အဝိဇ္ဇာ အဝိဇ္ဇောဃော အဝိဇ္ဇာယောဂေါ အဝိဇ္ဇာနုသယော အဝိဇ္ဇာပရိယုဋ္ဌာနံ အဝိဇ္ဇာသံယောဇနံ အဝိဇ္ဇာနီဝရဏန္တိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
အတ္ထိ အရဟတော အညာဏံ, နတ္ထိ တဿ အဝိဇ္ဇာ အဝိဇ္ဇောဃော အဝိဇ္ဇာယောဂေါ အဝိဇ္ဇာနုသယော အဝိဇ္ဇာပရိယုဋ္ဌာနံ အဝိဇ္ဇာသံယောဇနံ အဝိဇ္ဇာနီဝရဏန္တိ ? အာမန္တာ။ အတ္ထိ ပုထုဇ္ဇနဿ အညာဏံ , နတ္ထိ တဿ အဝိဇ္ဇာ အဝိဇ္ဇောဃော အဝိဇ္ဇာယောဂေါ အဝိဇ္ဇာနုသယော အဝိဇ္ဇာပရိယုဋ္ဌာနံ အဝိဇ္ဇာသံယောဇနံ အဝိဇ္ဇာနီဝရဏန္တိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
အတ္ထိ အရဟတော အညာဏန္တိ? အာမန္တာ။ အရဟာ အညာဏပကတော ပါဏံ ဟနေယျ, အဒိန္နံ အာဒိယေယျ, မုသာ ဘဏေယျ, ပိသုဏံ ဘဏေယျ, ဖရုသံ ဘဏေယျ, သမ္ဖံ ပလပေယျ, သန္ဓိံ ဆိန္ဒေယျ, နိလ္လောပံ ဟရေယျ, ဧကာဂါရိယံ ကရေယျ, ပရိပန္ထေ တိဋ္ဌေယျ, ပရဒါရံ ဂစ္ဆေယျ, ဂါမဃာတံ ကရေယျ, နိဂမဃာတံ ကရေယျာတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
အတ္ထိ ပုထုဇ္ဇနဿ အညာဏံ, ပုထုဇ္ဇနော အညာဏပကတော ပါဏံ ဟနေယျ, အဒိန္နံ အာဒိယေယျ, မုသာ ဘဏေယျ။ပေ.။ ဂါမဃာတံ ကရေယျ, နိဂမဃာတံ ကရေယျာတိ? အာမန္တာ။ အတ္ထိ အရဟတော အညာဏံ, အရဟာ အညာဏပကတော ပါဏံ ဟနေယျ, အဒိန္နံ အာဒိယေယျ။ပေ.။ ဂါမဃာတံ ကရေယျ, နိဂမဃာတံ ကရေယျာတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
အတ္ထိ အရဟတော အညာဏံ, န စ အရဟာ အညာဏပကတော ပါဏံ ဟနေယျ, အဒိန္နံ အာဒိယေယျ။ပေ.။ ဂါမဃာတံ ကရေယျ, နိဂမဃာတံ ကရေယျာတိ? အာမန္တာ။ အတ္ထိ ပုထုဇ္ဇနဿ အညာဏံ, န စ ပုထုဇ္ဇနော အညာဏပကတော ပါဏံ ဟနေယျ, အဒိန္နံ အာဒိယေယျ။ပေ.။ ဂါမဃာတံ ကရေယျ, နိဂမဃာတံ ကရေယျာတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
အတ္ထိ အရဟတော အညာဏန္တိ? အာမန္တာ။ အတ္ထိ အရဟတော သတ္ထရိ အညာဏံ, ဓမ္မေ အညာဏံ, သံဃေ အညာဏံ, သိက္ခာယ အညာဏံ, ပုဗ္ဗန္တေ အညာဏံ, အပရန္တေ အညာဏံ, ပုဗ္ဗန္တာပရန္တေ အညာဏံ, ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု အညာဏန္တိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
နတ္ထိ အရဟတော သတ္ထရိ အညာဏံ, ဓမ္မေ အညာဏံ, သံဃေ အညာဏံ, သိက္ခာယ အညာဏံ, ပုဗ္ဗန္တေ အညာဏံ, အပရန္တေ အညာဏံ, ပုဗ္ဗန္တာပရန္တေ အညာဏံ, ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု အညာဏန္တိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ နတ္ထိ အရဟတော သတ္ထရိ အညာဏံ, ဓမ္မေ အညာဏံ, သံဃေ အညာဏံ။ပေ.။ ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု အညာဏံ, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော အညာဏ’’န္တိ။
အတ္ထိ ပုထုဇ္ဇနဿ အညာဏံ, အတ္ထိ တဿ သတ္ထရိ အညာဏံ, ဓမ္မေ အညာဏံ, သံဃေ အညာဏံ။ပေ.။ ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု အညာဏန္တိ ? အာမန္တာ။ အတ္ထိ အရဟတော အညာဏံ, အတ္ထိ တဿ သတ္ထရိ အညာဏံ, ဓမ္မေ အညာဏံ, သံဃေ အညာဏံ။ပေ.။ ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု အညာဏန္တိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
အတ္ထိ အရဟတော အညာဏံ, နတ္ထိ တဿ သတ္ထရိ အညာဏံ, ဓမ္မေ အညာဏံ, သံဃေ အညာဏံ။ပေ.။ ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု အညာဏန္တိ? အာမန္တာ။ အတ္ထိ ပုထုဇ္ဇနဿ အညာဏံ, နတ္ထိ တဿ သတ္ထရိ အညာဏံ, ဓမ္မေ အညာဏံ, သံဃေ အညာဏံ။ပေ.။ ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု အညာဏန္တိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
၃၁၅. အတ္ထိ အရဟတော အညာဏန္တိ? အာမန္တာ။ နနု အရဟတော ရာဂေါ ပဟီနော ဥစ္ဆိန္နမူလော တာလာဝတ္ထုကတော အနဘာဝင်္ကတော အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မောတိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ အရဟတော ရာဂေါ ပဟီနော ဥစ္ဆိန္နမူလော တာလာဝတ္ထုကတော အနဘာဝင်္ကတော အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မော, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော အညာဏ’’န္တိ။
အတ္ထိ အရဟတော အညာဏန္တိ? အာမန္တာ။ နနု အရဟတော ဒေါသော ပဟီနော။ပေ.။ မောဟော ပဟီနော။ပေ.။ အနောတ္တပ္ပံ ပဟီနံ ဥစ္ဆိန္နမူလံ တာလာဝတ္ထုကတံ အနဘာဝင်္ကတံ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မန္တိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ အရဟတော အနောတ္တပ္ပံ ပဟီနံ ဥစ္ဆိန္နမူလံ တာလာဝတ္ထုကတံ အနဘာဝင်္ကတံ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မံ, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော အညာဏ’’န္တိ။
အတ္ထိ အရဟတော အညာဏန္တိ? အာမန္တာ။ နနု အရဟတော ရာဂပ္ပဟာနာယ မဂ္ဂေါ ဘာဝိတော။ပေ.။ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာတိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ အရဟတော ရာဂပ္ပဟာနာယ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော အညာဏ’’န္တိ။
အတ္ထိ အရဟတော အညာဏန္တိ? အာမန္တာ။ နနု အရဟတော ဒေါသပ္ပဟာနာယ။ပေ.။ မောဟပ္ပဟာနာယ။ပေ.။ အနောတ္တပ္ပပဟာနာယ မဂ္ဂေါ ဘာဝိတော ။ပေ.။ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာတိ? အာမန္တာ ။ ဟဉ္စိ အရဟတော အနောတ္တပ္ပပဟာနာယ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော အညာဏ’’န္တိ။
အတ္ထိ အရဟတော အညာဏန္တိ? အာမန္တာ။ နနု အရဟာ ဝီတရာဂေါ ဝီတဒေါသော ဝီတမောဟော။ပေ.။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ သစ္ဆိကတန္တိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ အရဟာ ဝီတရာဂေါ။ပေ.။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ သစ္ဆိကတံ, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော အညာဏ’’န္တိ။
၃၁၆. အတ္ထိ အရဟတော အညာဏန္တိ? သဓမ္မကုသလဿ အရဟတော အတ္ထိ အညာဏံ, ပရဓမ္မကုသလဿ အရဟတော နတ္ထိ အညာဏန္တိ။ သဓမ္မကုသလဿ အရဟတော အတ္ထိ အညာဏန္တိ? အာမန္တာ။ ပရဓမ္မကုသလဿ အရဟတော အတ္ထိ အညာဏန္တိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
ပရဓမ္မကုသလဿ အရဟတော နတ္ထိ အညာဏန္တိ? အာမန္တာ။ သဓမ္မကုသလဿ အရဟတော နတ္ထိ အညာဏန္တိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
သဓမ္မကုသလဿ အရဟတော ရာဂေါ ပဟီနော, အတ္ထိ တဿ အညာဏန္တိ? အာမန္တာ။ ပရဓမ္မကုသလဿ အရဟတော ရာဂေါ ပဟီနော, အတ္ထိ တဿ အညာဏန္တိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
သဓမ္မကုသလဿ အရဟတော ဒေါသော ပဟီနော။ပေ.။ မောဟော ပဟီနော။ပေ.။ အနောတ္တပ္ပံ ပဟီနံ, အတ္ထိ တဿ အညာဏန္တိ? အာမန္တာ။ ပရဓမ္မကုသလဿ အရဟတော အနောတ္တပ္ပံ ပဟီနံ, အတ္ထိ တဿ အညာဏန္တိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
သဓမ္မကုသလဿ အရဟတော ရာဂပ္ပဟာနာယ မဂ္ဂေါ ဘာဝိတော။ပေ.။ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ, အတ္ထိ တဿ အညာဏန္တိ? အာမန္တာ။ ပရဓမ္မကုသလဿ အရဟတော ရာဂပ္ပဟာနာယ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ, အတ္ထိ တဿ အညာဏန္တိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
သဓမ္မကုသလဿ အရဟတော ဒေါသပ္ပဟာနာယ။ပေ.။ မောဟပ္ပဟာနာယ။ပေ.။ အနောတ္တပ္ပပဟာနာယ မဂ္ဂေါ ဘာဝိတော။ပေ.။ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ, အတ္ထိ တဿ အညာဏန္တိ? အာမန္တာ။ ပရဓမ္မကုသလဿ အရဟတော အနောတ္တပ္ပပဟာနာယ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ, အတ္ထိ တဿ အညာဏန္တိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
သဓမ္မကုသလော အရဟာ ဝီတရာဂေါ ဝီတဒေါသော ဝီတမောဟော။ပေ.။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ သစ္ဆိကတံ, အတ္ထိ တဿ အညာဏန္တိ? အာမန္တာ။ ပရဓမ္မကုသလော အရဟာ ဝီတရာဂေါ ဝီတဒေါသော ဝီတမောဟော။ပေ.။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ သစ္ဆိကတံ, အတ္ထိ တဿ အညာဏန္တိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
ပရဓမ္မကုသလဿ အရဟတော ရာဂေါ ပဟီနော, နတ္ထိ တဿ အညာဏန္တိ? အာမန္တာ။ သဓမ္မကုသလဿ အရဟတော ရာဂေါ ပဟီနော, နတ္ထိ တဿ အညာဏန္တိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
ပရဓမ္မကုသလဿ အရဟတော ဒေါသော ပဟီနော။ပေ.။ မောဟော ပဟီနော။ပေ.။ အနောတ္တပ္ပံ ပဟီနံ, နတ္ထိ တဿ အညာဏန္တိ? အာမန္တာ။ သဓမ္မကုသလဿ အရဟတော အနောတ္တပ္ပံ ပဟီနံ, နတ္ထိ တဿ အညာဏန္တိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
ပရဓမ္မကုသလဿ အရဟတော ရာဂပ္ပဟာနာယ မဂ္ဂေါ ဘာဝိတော။ပေ.။ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ။ပေ.။ ဒေါသပ္ပဟာနာယ မောဟပ္ပဟာနာယ။ပေ.။ အနောတ္တပ္ပပဟာနာယ မဂ္ဂေါ ဘာဝိတော။ပေ.။ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ, နတ္ထိ တဿ အညာဏန္တိ? အာမန္တာ။ သဓမ္မကုသလဿ အရဟတော အနောတ္တပ္ပပဟာနာယ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ, နတ္ထိ တဿ အညာဏန္တိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
ပရဓမ္မကုသလော အရဟာ ဝီတရာဂေါ ဝီတဒေါသော ဝီတမောဟော။ပေ.။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ သစ္ဆိကတံ, နတ္ထိ တဿ အညာဏန္တိ? အာမန္တာ ။ သဓမ္မကုသလော အရဟာ ဝီတရာဂေါ ဝီတဒေါသော ဝီတမောဟော ။ပေ.။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ သစ္ဆိကတံ, နတ္ထိ တဿ အညာဏန္တိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
၃၁၇. အတ္ထိ အရဟတော အညာဏန္တိ? အာမန္တာ။ နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ – ‘‘ဇာနတောဟံ [ဇာနတာဟံ (သီ.), ဇာနတွာဟံ (သျာ. ဣ. က.)], ဘိက္ခဝေ, ပဿတော အာသဝါနံ ခယံ ဝဒါမိ, နော အဇာနတော နော အပဿတော။ ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနတော ကိံ ပဿတော အာသဝါနံ ခယော ဟောတိ? ‘ဣတိ ရူပံ, ဣတိ ရူပဿ သမုဒယော, ဣတိ ရူပဿ အတ္ထင်္ဂမော, ဣတိ ဝေဒနာ။ပေ.။ ဣတိ သညာ။ ဣတိ သင်္ခါရာ။ ဣတိ ဝိညာဏံ, ဣတိ ဝိညာဏဿ သမုဒယော, ဣတိ ဝိညာဏဿ အတ္ထင်္ဂမော’တိ – ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနတော ဧဝံ ပဿတော အာသဝါနံ ခယော ဟောတီ’’တိ [သံ. နိ. ၃.၁၀၁; ဣတိဝု. ၁၀၂; သံ. နိ. ၅.၁၀၉၅]။ အတ္ထေဝ သုတ္တန္တောတိ? အာမန္တာ။ တေန ဟိ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော အညာဏ’’န္တိ။
အတ္ထိ အရဟတော အညာဏန္တိ? အာမန္တာ။ နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ – ‘‘ဇာနတောဟံ, ဘိက္ခဝေ, ပဿတော အာသဝါနံ ခယံ ဝဒါမိ, နော အဇာနတော နော အပဿတော။ ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနတော ကိံ ပဿတော အာသဝါနံ ခယော ဟောတိ? ‘ဣဒံ ဒုက္ခ’န္တိ – ဘိက္ခဝေ, ဇာနတော ပဿတော အာသဝါနံ ခယော ဟောတိ, ‘အယံ ဒုက္ခသမုဒယော’တိ – ဇာနတော ပဿတော အာသဝါနံ ခယော ဟောတိ, ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓေါ’တိ – ဇာနတော ပဿတော အာသဝါနံ ခယော ဟောတိ, ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ – ဇာနတော ပဿတော အာသဝါနံ ခယော ဟောတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနတော ဧဝံ ပဿတော အာသဝါနံ ခယော ဟောတီ’’တိ [သံ. နိ. ၅.၁၀၉၅]။ အတ္ထေဝ သုတ္တန္တောတိ? အာမန္တာ။ တေန ဟိ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော အညာဏ’’န္တိ။
အတ္ထိ အရဟတော အညာဏန္တိ? အာမန္တာ။ နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ – ‘‘သဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, အနဘိဇာနံ အပရိဇာနံ အဝိရာဇယံ အပ္ပဇဟံ အဘဗ္ဗော ဒုက္ခက္ခယာယ, သဗ္ဗဉ္စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အဘိဇာနံ ပရိဇာနံ ဝိရာဇယံ ပဇဟံ ဘဗ္ဗော ဒုက္ခက္ခယာယာ’’တိ [သံ. နိ. ၄.၂၆; ဣတိဝု. ၇ ဣတိဝုတ္တကေပိ]! အတ္ထေဝ သုတ္တန္တောတိ? အာမန္တာ။ တေန ဟိ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော အညာဏ’’န္တိ။
အတ္ထိ အရဟတော အညာဏန္တိ? အာမန္တာ။ နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ –
‘‘သဟာဝဿ ဒဿနသမ္ပဒါယ၊
တယဿု ဓမ္မာ ဇဟိတာ ဘဝန္တိ။
သက္ကာယဒိဋ္ဌီ ဝိစိကိစ္ဆိတဉ္စ၊
သီလဗ္ဗတံ ဝါပိ ယဒတ္ထိ ကိဉ္စိ။
စတူဟပါယေဟိ စ ဝိပ္ပမုတ္တော၊
ဆစ္စာဘိဌာနာနိ အဘဗ္ဗ ကာတု’’န္တိ။
အတ္ထေဝ သုတ္တန္တောတိ? အာမန္တာ။ တေန ဟိ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော အညာဏ’’န္တိ။
အတ္ထိ အရဟတော အညာဏန္တိ? အာမန္တာ။ နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ – ‘‘ယသ္မိံ, ဘိက္ခဝေ, သမယေ အရိယသာဝကဿ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပါဒိ – ‘ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မ’န္တိ, သဟ ဒဿနုပ္ပါဒါ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကဿ တီဏိ သံယောဇနာနိ ပဟီယန္တိ – သက္ကာယဒိဋ္ဌိ, ဝိစိကိစ္ဆာ, သီလဗ္ဗတပရာမာသော’’တိ။ အတ္ထေဝ သုတ္တန္တောတိ? အာမန္တာ။ တေန ဟိ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော အညာဏ’’န္တိ။
န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော အညာဏ’’န္တိ? အာမန္တာ။ နနု အရဟာ ဣတ္ထိပုရိသာနံ နာမဂေါတ္တံ န ဇာနေယျ, မဂ္ဂါမဂ္ဂံ န ဇာနေယျ, တိဏကဋ္ဌဝနပ္ပတီနံ နာမံ န ဇာနေယျာတိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ အရဟာ ဣတ္ထိပုရိသာနံ နာမဂေါတ္တံ န ဇာနေယျ, မဂ္ဂါမဂ္ဂံ န ဇာနေယျ, တိဏကဋ္ဌဝနပ္ပတီနံ နာမံ န ဇာနေယျ, တေန ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော အညာဏ’’န္တိ။
အရဟာ ဣတ္ထိပုရိသာနံ နာမဂေါတ္တံ န ဇာနေယျ, မဂ္ဂါမဂ္ဂံ န ဇာနေယျ, တိဏကဋ္ဌဝနပ္ပတီနံ နာမံ န ဇာနေယျာတိ, အတ္ထိ အရဟတော အညာဏန္တိ? အာမန္တာ။ အရဟာ သောတာပတ္တိဖလံ ဝါ သကဒါဂါမိဖလံ ဝါ အနာဂါမိဖလံ ဝါ အရဟတ္တံ ဝါ န ဇာနေယျာတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
အညာဏကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂. ဒုတိယဝဂ္ဂေါ
(၁၂) ၃. ကင်္ခါကထာ
၃၁၈. အတ္ထိ အရဟတော ကင်္ခါတိ? အာမန္တာ။ အတ္ထိ အရဟတော ဝိစိကိစ္ဆာ ဝိစိကိစ္ဆာပရိယုဋ္ဌာနံ ဝိစိကိစ္ဆာသံယောဇနံ ဝိစိကိစ္ဆာနီဝရဏန္တိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
နတ္ထိ အရဟတော ဝိစိကိစ္ဆာ ဝိစိကိစ္ဆာပရိယုဋ္ဌာနံ ဝိစိကိစ္ဆာသံယောဇနံ ဝိစိကိစ္ဆာနီဝရဏန္တိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ နတ္ထိ အရဟတော ဝိစိကိစ္ဆာ ဝိစိကိစ္ဆာပရိယုဋ္ဌာနံ ဝိစိကိစ္ဆာသံယောဇနံ ဝိစိကိစ္ဆာနီဝရဏံ, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော ကင်္ခါ’’တိ။
အတ္ထိ ပုထုဇ္ဇနဿ ကင်္ခါ, အတ္ထိ တဿ ဝိစိကိစ္ဆာ ဝိစိကိစ္ဆာပရိယုဋ္ဌာနံ ဝိစိကိစ္ဆာသံယောဇနံ ဝိစိကိစ္ဆာနီဝရဏန္တိ? အာမန္တာ။ အတ္ထိ အရဟတော ကင်္ခါ, အတ္ထိ တဿ ဝိစိကိစ္ဆာ ဝိစိကိစ္ဆာပရိယုဋ္ဌာနံ ဝိစိကိစ္ဆာသံယောဇနံ ဝိစိကိစ္ဆာနီဝရဏန္တိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
အတ္ထိ အရဟတော ကင်္ခါ, နတ္ထိ တဿ ဝိစိကိစ္ဆာ ဝိစိကိစ္ဆာပရိယုဋ္ဌာနံ ဝိစိကိစ္ဆာသံယောဇနံ ဝိစိကိစ္ဆာနီဝရဏန္တိ? အာမန္တာ ။ အတ္ထိ ပုထုဇ္ဇနဿ ကင်္ခါ, နတ္ထိ တဿ ဝိစိကိစ္ဆာ ဝိစိကိစ္ဆာပရိယုဋ္ဌာနံ ဝိစိကိစ္ဆာသံယောဇနံ ဝိစိကိစ္ဆာနီဝရဏန္တိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
အတ္ထိ အရဟတော ကင်္ခါတိ? အာမန္တာ။ အတ္ထိ အရဟတော သတ္ထရိ ကင်္ခါ, ဓမ္မေ ကင်္ခါ, သံဃေ ကင်္ခါ, သိက္ခာယ ကင်္ခါ, ပုဗ္ဗန္တေ ကင်္ခါ, အပရန္တေ ကင်္ခါ, ပုဗ္ဗန္တာပရန္တေ ကင်္ခါ, ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု ကင်္ခါတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
နတ္ထိ အရဟတော သတ္ထရိ ကင်္ခါ, ဓမ္မေ ကင်္ခါ။ပေ.။ ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု ကင်္ခါတိ ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ နတ္ထိ အရဟတော သတ္ထရိ ကင်္ခါ, ဓမ္မေ ကင်္ခါ။ပေ.။ ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု ကင်္ခါ, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော ကင်္ခါ’’တိ။
အတ္ထိ ပုထုဇ္ဇနဿ ကင်္ခါ, အတ္ထိ တဿ သတ္ထရိ ကင်္ခါ, ဓမ္မေ ကင်္ခါ။ပေ.။ ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု ကင်္ခါတိ? အာမန္တာ။ အတ္ထိ အရဟတော ကင်္ခါ, အတ္ထိ တဿ သတ္ထရိ ကင်္ခါ, ဓမ္မေ ကင်္ခါ။ပေ.။ ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု ကင်္ခါတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
အတ္ထိ အရဟတော ကင်္ခါ, နတ္ထိ တဿ သတ္ထရိ ကင်္ခါ, ဓမ္မေ ကင်္ခါ။ပေ.။ ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု ကင်္ခါတိ? အာမန္တာ။ အတ္ထိ ပုထုဇ္ဇနဿ ကင်္ခါ, နတ္ထိ တဿ သတ္ထရိ ကင်္ခါ, ဓမ္မေ ကင်္ခါ။ပေ.။ ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု ကင်္ခါတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
၃၁၉. အတ္ထိ အရဟတော ကင်္ခါတိ? အာမန္တာ ။ နနု အရဟတော ရာဂေါ ပဟီနော ဥစ္ဆိန္နမူလော တာလာဝတ္ထုကတော အနဘာဝင်္ကတော အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မောတိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ အရဟတော ရာဂေါ ပဟီနော ဥစ္ဆိန္နမူလော တာလာဝတ္ထုကတော အနဘာဝင်္ကတော အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မော, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော ကင်္ခါ’’တိ။
အတ္ထိ အရဟတော ကင်္ခါတိ? အာမန္တာ။ နနု အရဟတော ဒေါသော ပဟီနော။ပေ.။ မောဟော ပဟီနော။ပေ.။ အနောတ္တပ္ပံ ပဟီနံ။ပေ.။ ရာဂပ္ပဟာနာယ မဂ္ဂေါ ဘာဝိတော။ပေ.။ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ။ပေ.။ ဒေါသပ္ပဟာနာယ။ပေ.။ အနောတ္တပ္ပပဟာနာယ မဂ္ဂေါ ဘာဝိတော။ပေ.။ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ; နနု အရဟာ ဝီတရာဂေါ ဝီတဒေါသော ဝီတမောဟော။ပေ.။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ သစ္ဆိကတန္တိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ အရဟာ ဝီတရာဂေါ ဝီတဒေါသော ဝီတမောဟော။ပေ.။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ သစ္ဆိကတံ, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော ကင်္ခါ’’တိ။
၃၂၀. အတ္ထိ အရဟတော ကင်္ခါတိ? သဓမ္မကုသလဿ အရဟတော အတ္ထိ ကင်္ခါ, ပရဓမ္မကုသလဿ အရဟတော နတ္ထိ ကင်္ခါတိ။ သဓမ္မကုသလဿ အရဟတော အတ္ထိ ကင်္ခါတိ? အာမန္တာ။ ပရဓမ္မကုသလဿ အရဟတော အတ္ထိ ကင်္ခါတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
ပရဓမ္မကုသလဿ အရဟတော နတ္ထိ ကင်္ခါတိ? အာမန္တာ။ သဓမ္မကုသလဿ အရဟတော နတ္ထိ ကင်္ခါတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
သဓမ္မကုသလဿ အရဟတော ရာဂေါ ပဟီနော, အတ္ထိ တဿ ကင်္ခါတိ? အာမန္တာ။ ပရဓမ္မကုသလဿ အရဟတော ရာဂေါ ပဟီနော, အတ္ထိ တဿ ကင်္ခါတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
သဓမ္မကုသလဿ အရဟတော ဒေါသော ပဟီနော။ပေ.။ မောဟော ပဟီနော။ပေ.။ အနောတ္တပ္ပံ ပဟီနံ။ပေ.။ ရာဂပ္ပဟာနာယ မဂ္ဂေါ ဘာဝိတော။ပေ.။ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ။ပေ.။ ဒေါသပ္ပဟာနာယ။ပေ.။ မောဟပ္ပဟာနာယ။ပေ.။ အနောတ္တပ္ပပဟာနာယ မဂ္ဂေါ ဘာဝိတော။ပေ.။ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ။ပေ.။ သဓမ္မကုသလော အရဟာ ဝီတရာဂေါ ဝီတဒေါသော ဝီတမောဟော ။ပေ.။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ သစ္ဆိကတံ, အတ္ထိ တဿ ကင်္ခါတိ? အာမန္တာ။ ပရဓမ္မကုသလော အရဟာ ဝီတရာဂေါ ဝီတဒေါသော ဝီတမောဟော။ပေ.။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ သစ္ဆိကတံ, အတ္ထိ တဿ ကင်္ခါတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။ ပရဓမ္မကုသလဿ အရဟတော ရာဂေါ ပဟီနော, နတ္ထိ တဿ ကင်္ခါတိ? အာမန္တာ။ သဓမ္မကုသလဿ အရဟတော ရာဂေါ ပဟီနော, နတ္ထိ တဿ ကင်္ခါတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
ပရဓမ္မကုသလဿ အရဟတော ဒေါသော ပဟီနော။ပေ.။ မောဟော ပဟီနော။ပေ.။ အနောတ္တပ္ပံ ပဟီနံ။ပေ.။ ရာဂပ္ပဟာနာယ မဂ္ဂေါ ဘာဝိတော။ပေ.။ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ။ပေ.။ ဒေါသပ္ပဟာနာယ။ပေ.။ မောဟပ္ပဟာနာယ။ပေ.။ အနောတ္တပ္ပပဟာနာယ မဂ္ဂေါ ဘာဝိတော။ပေ.။ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ။ပေ.။ ပရဓမ္မကုသလော အရဟာ ဝီတရာဂေါ ဝီတဒေါသော ဝီတမောဟော။ပေ.။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ သစ္ဆိကတံ, နတ္ထိ တဿ ကင်္ခါတိ? အာမန္တာ။ သဓမ္မကုသလော အရဟာ ဝီတရာဂေါ ဝီတဒေါသော ဝီတမောဟော။ပေ.။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ သစ္ဆိကတံ, နတ္ထိ တဿ ကင်္ခါတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
၃၂၁. အတ္ထိ အရဟတော ကင်္ခါတိ? အာမန္တာ။ နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ – ‘‘ဇာနတောဟံ, ဘိက္ခဝေ, ပဿတော အာသဝါနံ ခယံ ဝဒါမိ, နော အဇာနတော နော အပဿတော! ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ , ဇာနတော ကိံ ပဿတော အာသဝါနံ ခယော ဟောတိ ? ‘ဣတိ ရူပံ’။ပေ.။ ‘ဣတိ ဝိညာဏဿ အတ္ထင်္ဂမော’တိ – ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနတော ဧဝံ ပဿတော အာသဝါနံ ခယော ဟောတီ’’တိ။ အတ္ထေဝ သုတ္တန္တောတိ? အာမန္တာ။ တေန ဟိ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော ကင်္ခါ’’တိ။
အတ္ထိ အရဟတော ကင်္ခါတိ? အာမန္တာ။ နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ – ‘‘ဇာနတောဟံ, ဘိက္ခဝေ, ပဿတော အာသဝါနံ ခယံ ဝဒါမိ, နော အဇာနတော နော အပဿတော! ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနတော ကိံ ပဿတော အာသဝါနံ ခယော ဟောတိ? ‘ဣဒံ ဒုက္ခ’န္တိ, ဘိက္ခဝေ။ပေ.။ ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ ဇာနတော ပဿတော အာသဝါနံ ခယော ဟောတိ။ ဧဝံ ခေါ , ဘိက္ခဝေ, ဇာနတော ဧဝံ ပဿတော အာသဝါနံ ခယော ဟောတီ’’တိ။ အတ္ထေဝ သုတ္တန္တောတိ? အာမန္တာ။ တေန ဟိ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော ကင်္ခါ’’တိ။
အတ္ထိ အရဟတော ကင်္ခါတိ? အာမန္တာ။ နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ – ‘‘သဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, အနဘိဇာနံ အပရိဇာနံ အဝိရာဇယံ အပ္ပဇဟံ အဘဗ္ဗော ဒုက္ခက္ခယာယ; သဗ္ဗဉ္စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အဘိဇာနံ ပရိဇာနံ ဝိရာဇယံ ပဇဟံ ဘဗ္ဗော ဒုက္ခက္ခယာယာ’’တိ! အတ္ထေဝ သုတ္တန္တောတိ? အာမန္တာ။ တေန ဟိ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော ကင်္ခါ’’တိ။
အတ္ထိ အရဟတော ကင်္ခါတိ? အာမန္တာ။ နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ – ‘‘သဟာဝဿ ဒဿနသမ္ပဒါယ ။ပေ.။ ဆစ္စာဘိဌာနာနိ အဘဗ္ဗ ကာတု’’န္တိ။ အတ္ထေဝ သုတ္တန္တောတိ? အာမန္တာ။ တေန ဟိ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော ကင်္ခါ’’တိ။
အတ္ထိ အရဟတော ကင်္ခါတိ? အာမန္တာ။ နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ – ‘‘ယသ္မိံ, ဘိက္ခဝေ, သမယေ အရိယသာဝကဿ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပါဒိ – ‘ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မ’န္တိ, သဟ ဒဿနုပ္ပါဒါ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကဿ တီဏိ သံယောဇနာနိ ပဟီယန္တိ – သက္ကာယဒိဋ္ဌိ, ဝိစိကိစ္ဆာ, သီလဗ္ဗတပရာမာသော’’တိ! အတ္ထေဝ သုတ္တန္တောတိ? အာမန္တာ။ တေန ဟိ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော ကင်္ခါ’’တိ။
အတ္ထိ အရဟတော ကင်္ခါတိ? အာမန္တာ။ နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ –
‘‘ယဒါ ဟဝေ ပါတုဘဝန္တိ ဓမ္မာ၊
အာတာပိနော ဈာယတော ဗြာဟ္မဏဿ။
အထဿ ကင်္ခါ ဝပယန္တိ သဗ္ဗာ၊
ယတော ပဇာနာတိ သဟေတုဓမ္မန္တိ။
‘‘ယဒါ ဟဝေ ပါတုဘဝန္တိ ဓမ္မာ၊
အာတာပိနော ဈာယတော ဗြာဟ္မဏဿ။
အထဿ ကင်္ခါ ဝပယန္တိ သဗ္ဗာ၊
ယတော ခယံ ပစ္စယာနံ အဝေဒီတိ။
‘‘ယဒါ ဟဝေ ပါတုဘဝန္တိ ဓမ္မာ၊
အာတာပိနော ဈာယတော ဗြာဟ္မဏဿ။
ဝိဓူပယံ တိဋ္ဌတိ မာရသေနံ၊
သူရိယောဝ [သုရိယောဝ (သီ. သျာ. ကံ. ဣ.)] ဩဘာသယမန္တလိက္ခန္တိ [မဟာဝ. ၃; ဥဒါ. ၃]။
‘‘ယာ ကာစိ ကင်္ခါ ဣဓ ဝါ ဟုရံ ဝါ၊
သကဝေဒိယာ ဝါ ပရဝေဒိယာ ဝါ။
ဈာယိနော [ယေ ဈာယိနော (ဥဒါနေ)] တာ ပဇဟန္တိ သဗ္ဗာ၊
အာတာပိနော ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တာတိ [ဥဒါ. ၄၇ ဥဒါနေပိ]။
‘‘ယေ ကင်္ခါသမတိက္ကန္တာ၊ ကင်္ခါဘူတေသု ပါဏိသု။
အသံသယာ ဝိသံယုတ္တာ၊ တေသု ဒိန္နံ မဟပ္ဖလန္တိ။
‘‘ဧတာဒိသီ ဓမ္မပကာသနေတ္ထ၊
န တတ္ထ ကိံ ကင်္ခတိ ကောစိ သာဝကော။
နိတ္ထိဏ္ဏဩဃံ [နိတိဏ္ဏဩဃံ (သီ. က.)၊ နိတ္တိဏ္ဏဩဃံ (သျာ. ကံ.)] ဝိစိကိစ္ဆဆိန္နံ၊
ဗုဒ္ဓံ နမဿာမ ဇိနံ ဇနိန္ဒာ’’တိ [ဒီ. နိ. ၂.၃၅၄]။
အတ္ထေဝ သုတ္တန္တောတိ? အာမန္တာ။ တေန ဟိ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော ကင်္ခါ’’တိ။
န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော ကင်္ခါ’’တိ? အာမန္တာ။ နနု အရဟာ ဣတ္ထိပုရိသာနံ နာမဂေါတ္တေ ကင်္ခေယျ, မဂ္ဂါမဂ္ဂေ ကင်္ခေယျ, တိဏကဋ္ဌဝနပ္ပတီနံ နာမေ ကင်္ခေယျာ’’တိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ အရဟာ ဣတ္ထိပုရိသာနံ နာမဂေါတ္တေ ကင်္ခေယျ, မဂ္ဂါမဂ္ဂေ ကင်္ခေယျ, တိဏကဋ္ဌဝနပ္ပတီနံ နာမေ ကင်္ခေယျ; တေန ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော ကင်္ခါ’’တိ။
အရဟာ ဣတ္ထိပုရိသာနံ နာမဂေါတ္တေ ကင်္ခေယျ, မဂ္ဂါမဂ္ဂေ ကင်္ခေယျ, တိဏကဋ္ဌဝနပ္ပတီနံ နာမေ ကင်္ခေယျာတိ, အတ္ထိ အရဟတော ကင်္ခါတိ? အာမန္တာ။ အရဟာ သောတာပတ္တိဖလေ ဝါ သကဒါဂါမိဖလေ ဝါ အနာဂါမိဖလေ ဝါ အရဟတ္တေ ဝါ ကင်္ခေယျာတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
ကင်္ခါကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂. ဒုတိယဝဂ္ဂေါ
(၁၃) ၄. ပရဝိတာရဏကထာ
၃၂၂. အတ္ထိ အရဟတော ပရဝိတာရဏာတိ? အာမန္တာ ။ အရဟာ ပရနေယျော ပရပတ္တိယော ပရပစ္စယော ပရပဋိဗဒ္ဓဘူ, န ဇာနာတိ န ပဿတိ သမ္မူဠ္ဟော အသမ္ပဇာနောတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
နနု အရဟာ န ပရနေယျော န ပရပတ္တိယော န ပရပစ္စယော န ပရပဋိဗဒ္ဓဘူ ဇာနာတိ ပဿတိ အသမ္မူဠ္ဟော သမ္ပဇာနောတိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ အရဟာ န ပရနေယျော န ပရပတ္တိယော န ပရပစ္စယော န ပရပဋိဗဒ္ဓဘူ, ဇာနာတိ ပဿတိ အသမ္မူဠ္ဟော သမ္ပဇာနော, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော ပရဝိတာရဏာ’’တိ။
အတ္ထိ ပုထုဇ္ဇနဿ ပရဝိတာရဏာ, သော စ ပရနေယျော ပရပတ္တိယော ပရပစ္စယော ပရပဋိဗဒ္ဓဘူ, န ဇာနာတိ န ပဿတိ သမ္မူဠ္ဟော အသမ္ပဇာနောတိ? အာမန္တာ။ အတ္ထိ အရဟတော ပရဝိတာရဏာ, သော စ ပရနေယျော ပရပတ္တိယော ပရပစ္စယော ပရပဋိဗဒ္ဓဘူ, န ဇာနာတိ န ပဿတိ သမ္မူဠ္ဟော အသမ္ပဇာနောတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
အတ္ထိ အရဟတော ပရဝိတာရဏာ, သော စ န ပရနေယျော န ပရပတ္တိယော န ပရပစ္စယော န ပရပဋိဗဒ္ဓဘူ, ဇာနာတိ ပဿတိ အသမ္မူဠ္ဟော သမ္ပဇာနောတိ? အာမန္တာ။ အတ္ထိ ပုထုဇ္ဇနဿ ပရဝိတာရဏာ, သော စ န ပရနေယျော န ပရပတ္တိယော န ပရပစ္စယော န ပရပဋိဗဒ္ဓဘူ, ဇာနာတိ ပဿတိ အသမ္မူဠ္ဟော သမ္ပဇာနောတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
အတ္ထိ အရဟတော ပရဝိတာရဏာတိ? အာမန္တာ။ အတ္ထိ အရဟတော သတ္ထရိ ပရဝိတာရဏာ, ဓမ္မေ ပရဝိတာရဏာ, သံဃေ ပရဝိတာရဏာ, သိက္ခာယ ပရဝိတာရဏာ, ပုဗ္ဗန္တေ ပရဝိတာရဏာ, အပရန္တေ ပရဝိတာရဏာ, ပုဗ္ဗန္တာပရန္တေ ပရဝိတာရဏာ, ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု ပရဝိတာရဏာတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
နတ္ထိ အရဟတော သတ္ထရိ ပရဝိတာရဏာ, ဓမ္မေ ပရဝိတာရဏာ။ပေ.။ ဣဒပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု ပရဝိတာရဏာတိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ နတ္ထိ အရဟတော သတ္ထရိ ပရဝိတာရဏာ, ဓမ္မေ ပရဝိတာရဏာ။ပေ.။ ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု ပရဝိတာရဏာ, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော ပရဝိတာရဏာ’’တိ။
အတ္ထိ ပုထုဇ္ဇနဿ ပရဝိတာရဏာ, အတ္ထိ တဿ သတ္ထရိ ပရဝိတာရဏာ, ဓမ္မေ ပရဝိတာရဏာ။ပေ.။ ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု ပရဝိတာရဏာတိ? အာမန္တာ။ အတ္ထိ အရဟတော ပရဝိတာရဏာ, အတ္ထိ တဿ သတ္ထရိ ပရဝိတာရဏာ, ဓမ္မေ ပရဝိတာရဏာ။ပေ.။ ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု ပရဝိတာရဏာတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
အတ္ထိ အရဟတော ပရဝိတာရဏာ, နတ္ထိ တဿ သတ္ထရိ ပရဝိတာရဏာ, ဓမ္မေ ပရဝိတာရဏာ။ပေ.။ ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု ပရဝိတာရဏာတိ? အာမန္တာ။ အတ္ထိ ပုထုဇ္ဇနဿ ပရဝိတာရဏာ, နတ္ထိ တဿ သတ္ထရိ ပရဝိတာရဏာ, ဓမ္မေ ပရဝိတာရဏာ။ပေ.။ ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု ပရဝိတာရဏာတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
၃၂၃. အတ္ထိ အရဟတော ပရဝိတာရဏာတိ? အာမန္တာ။ နနု အရဟတော ရာဂေါ ပဟီနော ဥစ္ဆိန္နမူလော တာလာဝတ္ထုကတော အနဘာဝင်္ကတော အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မောတိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ အရဟတော ရာဂေါ ပဟီနော ဥစ္ဆိန္နမူလော တာလာဝတ္ထုကတော အနဘာဝင်္ကတော အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မော, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော ပရဝိတာရဏာ’’တိ။
အတ္ထိ အရဟတော ပရဝိတာရဏာတိ? အာမန္တာ။ နနု အရဟတော ဒေါသော ပဟီနော။ပေ.။ မောဟော ပဟီနော။ပေ.။ အနောတ္တပ္ပံ ပဟီနံ ဥစ္ဆိန္နမူလံ တာလာဝတ္ထုကတံ အနဘာဝင်္ကတံ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မံ။ပေ.။ ရာဂပ္ပဟာနာယ မဂ္ဂေါ ဘာဝိတော။ပေ.။ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ။ပေ.။ ဒေါသပ္ပဟာနာယ။ပေ.။ အနောတ္တပ္ပပဟာနာယ မဂ္ဂေါ ဘာဝိတော။ပေ.။ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ။ပေ.။ နနု အရဟာ ဝီတရာဂေါ ဝီတဒေါသော ဝီတမောဟော။ပေ.။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ သစ္ဆိကတန္တိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ အရဟာ ဝီတရာဂေါ ဝီတဒေါသော ဝီတမောဟော သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ သစ္ဆိကတံ, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော ပရဝိတာရဏာ’’တိ။
၃၂၄. အတ္ထိ အရဟတော ပရဝိတာရဏာတိ? သဓမ္မကုသလဿ အရဟတော အတ္ထိ ပရဝိတာရဏာ, ပရဓမ္မကုသလဿ အရဟတော နတ္ထိ ပရဝိတာရဏာတိ။ သဓမ္မကုသလဿ အရဟတော အတ္ထိ ပရဝိတာရဏာတိ? အာမန္တာ။ ပရဓမ္မကုသလဿ အရဟတော အတ္ထိ ပရဝိတာရဏာတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
ပရဓမ္မကုသလဿ အရဟတော နတ္ထိ ပရဝိတာရဏာတိ? အာမန္တာ ။ သဓမ္မကုသလဿ အရဟတော နတ္ထိ ပရဝိတာရဏာတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
သဓမ္မကုသလဿ အရဟတော ရာဂေါ ပဟီနော, အတ္ထိ တဿ ပရဝိတာရဏာတိ? အာမန္တာ။ ပရဓမ္မကုသလဿ အရဟတော ရာဂေါ ပဟီနော, အတ္ထိ တဿ ပရဝိတာရဏာတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
သဓမ္မကုသလဿ အရဟတော ဒေါသော ပဟီနော။ပေ.။ မောဟော ပဟီနော။ပေ.။ အနောတ္တပ္ပံ ပဟီနံ ။ပေ.။ ရာဂပ္ပဟာနာယ မဂ္ဂေါ ဘာဝိတော။ပေ.။ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ။ပေ.။ ဒေါသပ္ပဟာနာယ။ပေ.။ အနောတ္တပ္ပပဟာနာယ မဂ္ဂေါ ဘာဝိတော။ပေ.။ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ။ပေ.။ သဓမ္မကုသလော အရဟာ ဝီတရာဂေါ ဝီတဒေါသော ဝီတမောဟော။ပေ.။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ သစ္ဆိကတံ, အတ္ထိ တဿ ပရဝိတာရဏာတိ? အာမန္တာ။ ပရဓမ္မကုသလော အရဟာ ဝီတရာဂေါ ဝီတဒေါသော ဝီတမောဟော။ပေ.။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ သစ္ဆိကတံ, အတ္ထိ တဿ ပရဝိတာရဏာတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
ပရဓမ္မကုသလဿ အရဟတော ရာဂေါ ပဟီနော, နတ္ထိ တဿ ပရဝိတာရဏာတိ? အာမန္တာ။ သဓမ္မကုသလဿ အရဟတော ရာဂေါ ပဟီနော, နတ္ထိ တဿ ပရဝိတာရဏာတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
ပရဓမ္မကုသလဿ အရဟတော ဒေါသော ပဟီနော, မောဟော ပဟီနော။ပေ.။ အနောတ္တပ္ပံ ပဟီနံ။ပေ.။ ရာဂပ္ပဟာနာယ မဂ္ဂေါ ဘာဝိတော။ပေ.။ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ။ပေ.။ ဒေါသပ္ပဟာနာယ။ပေ.။ အနောတ္တပ္ပပဟာနာယ မဂ္ဂေါ ဘာဝိတော။ပေ.။ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ။ပေ.။ ပရဓမ္မကုသလော အရဟာ ဝီတရာဂေါ ဝီတဒေါသော ဝီတမောဟော။ပေ.။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ သစ္ဆိကတံ, နတ္ထိ တဿ ပရဝိတာရဏာတိ? အာမန္တာ။ သဓမ္မကုသလော အရဟာ ဝီတရာဂေါ ဝီတဒေါသော ဝီတမောဟော။ပေ.။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ သစ္ဆိကတံ, နတ္ထိ တဿ ပရဝိတာရဏာတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
၃၂၅. အတ္ထိ အရဟတော ပရဝိတာရဏာတိ? အာမန္တာ။ နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ – ‘‘ဇာနတောဟံ, ဘိက္ခဝေ, ပဿတော အာသဝါနံ ခယံ ဝဒါမိ, နော အဇာနတော နော အပဿတော! ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနတော ကိံ ပဿတော အာသဝါနံ ခယော ဟောတိ? ‘ဣတိ ရူပံ’။ပေ.။ ‘ဣတိ ဝိညာဏဿ အတ္ထင်္ဂမော’တိ – ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနတော ဧဝံ ပဿတော အာသဝါနံ ခယော ဟောတီ’’တိ။ အတ္ထေဝ သုတ္တန္တောတိ? အာမန္တာ ။ တေန ဟိ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော ပရဝိတာရဏာ’’တိ။
အတ္ထိ အရဟတော ပရဝိတာရဏာတိ? အာမန္တာ။ နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ – ‘‘ဇာနတောဟံ, ဘိက္ခဝေ, ပဿတော အာသဝါနံ ခယံ ဝဒါမိ, နော အဇာနတော နော အပဿတော! ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနတော ကိံ ပဿတော အာသဝါနံ ခယော ဟောတိ? ‘ဣဒံ ဒုက္ခ’န္တိ – ဘိက္ခဝေ, ဇာနတော ပဿတော အာသဝါနံ ခယော ဟောတိ, ‘အယံ ဒုက္ခသမုဒယော’တိ။ပေ.။ ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓေါ’တိ။ပေ.။ ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ – ဇာနတော ပဿတော အာသဝါနံ ခယော ဟောတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနတော ဧဝံ ပဿတော အာသဝါနံ ခယော ဟောတီ’’တိ။ အတ္ထေဝ သုတ္တန္တောတိ? အာမန္တာ။ တေန ဟိ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော ပရဝိတာရဏာ’’တိ။
အတ္ထိ အရဟတော ပရဝိတာရဏာတိ? အာမန္တာ။ နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ – ‘‘သဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, အနဘိဇာနံ အပရိဇာနံ အဝိရာဇယံ အပ္ပဇဟံ အဘဗ္ဗော ဒုက္ခက္ခယာယ; သဗ္ဗဉ္စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အဘိဇာနံ ပရိဇာနံ ဝိရာဇယံ ပဇဟံ ဘဗ္ဗော ဒုက္ခက္ခယာယာ’’တိ! အတ္ထေဝ သုတ္တန္တောတိ? အာမန္တာ။ တေန ဟိ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော ပရဝိတာရဏာ’’တိ။
အတ္ထိ အရဟတော ပရဝိတာရဏာတိ? အာမန္တာ။ နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ – ‘‘သဟာဝဿ ဒဿနသမ္ပဒါယ။ပေ.။ ဆစ္စာဘိဌာနာနိ အဘဗ္ဗ ကာတု’’န္တိ။ အတ္ထေဝ သုတ္တန္တောတိ? အာမန္တာ။ တေန ဟိ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော ပရဝိတာရဏာ’’တိ။
အတ္ထိ အရဟတော ပရဝိတာရဏာတိ? အာမန္တာ။ နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ – ‘‘ယသ္မိံ, ဘိက္ခဝေ, သမယေ အရိယသာဝကဿ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပါဒိ – ‘ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ, သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မ’န္တိ, သဟ ဒဿနုပ္ပါဒါ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကဿ တီဏိ သံယောဇနာနိ ပဟီယန္တိ – သက္ကာယဒိဋ္ဌိ, ဝိစိကိစ္ဆာ, သီလဗ္ဗတပရာမာသော’’တိ! အတ္ထေဝ သုတ္တန္တောတိ? အာမန္တာ။ တေန ဟိ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော ပရဝိတာရဏာ’’တိ။
အတ္ထိ အရဟတော ပရဝိတာရဏာတိ? အာမန္တာ။ နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ –
‘‘နာဟံ သဟိဿာမိ [ဂမိဿာမိ (သီ. သျာ. က.)၊ သမီဟာမိ (ဣ.)] ပမောစနာယ၊
ကထင်္ကထိံ ဓေါတက ကဉ္စိ [ကိဉ္စိ (က.)] လောကေ။
ဓမ္မဉ္စ သေဋ္ဌံ အဘိဇာနမာနော၊
ဧဝံ တုဝံ ဩဃမိမံ တရေသီ’’တိ [သု. နိ. ၁၀၇၀ သုတ္တနိပါတေ; စူဠနိ. ၃၃ ဓေါတကမာဏဝပုစ္ဆာနိဒ္ဒေသ]။
အတ္ထေဝ သုတ္တန္တောတိ? အာမန္တာ။ တေန ဟိ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော ပရဝိတာရဏာ’’တိ။
န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော ပရဝိတာရဏာ’’တိ? အာမန္တာ။ နနု အရဟတော ဣတ္ထိပုရိသာနံ နာမဂေါတ္တံ ပရေ ဝိတာရေယျုံ, မဂ္ဂါမဂ္ဂံ ပရေ ဝိတာရေယျုံ, တိဏကဋ္ဌဝနပ္ပတီနံ နာမံ ပရေ ဝိတာရေယျုန္တိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ အရဟတော ဣတ္ထိပုရိသာနံ နာမဂေါတ္တံ ပရေ ဝိတာရေယျုံ, မဂ္ဂါမဂ္ဂံ ပရေ ဝိတာရေယျုံ, တိဏကဋ္ဌဝနပ္ပတီနံ နာမံ ပရေ ဝိတာရေယျုံ, တေန ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘အတ္ထိ အရဟတော ပရဝိတာရဏာ’’တိ။
အရဟတော ဣတ္ထိပုရိသာနံ နာမဂေါတ္တံ ပရေ ဝိတာရေယျုံ, မဂ္ဂါမဂ္ဂံ ပရေ ဝိတာရေယျုံ, တိဏကဋ္ဌဝနပ္ပတီနံ နာမံ ပရေ ဝိတာရေယျုန္တိ, အတ္ထိ အရဟတော ပရဝိတာရဏာတိ? အာမန္တာ။ အရဟတော သောတာပတ္တိဖလံ ဝါ သကဒါဂါမိဖလံ ဝါ အနာဂါမိဖလံ ဝါ အရဟတ္တံ ဝါ ပရေ ဝိတာရေယျုန္တိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
ပရဝိတာရဏကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂. ဒုတိယဝဂ္ဂေါ
(၁၄) ၅. ဝစီဘေဒကထာ
၃၂၆. သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? အာမန္တာ။ သဗ္ဗတ္ထ သမာပန္နာနံ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? အာမန္တာ။ သဗ္ဗဒါ သမာပန္နာနံ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? အာမန္တာ။ သဗ္ဗေသံ သမာပန္နာနံ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? အာမန္တာ။ သဗ္ဗသမာပတ္တီသု အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? အာမန္တာ။ သမာပန္နဿ အတ္ထိ ကာယဘေဒေါတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
သမာပန္နဿ နတ္ထိ ကာယဘေဒေါတိ? အာမန္တာ။ သမာပန္နဿ နတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝါစာ, အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? အာမန္တာ။ သမာပန္နဿ အတ္ထိ ကာယော, အတ္ထိ ကာယဘေဒေါတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
သမာပန္နဿ အတ္ထိ ကာယော, နတ္ထိ ကာယဘေဒေါတိ? အာမန္တာ။ သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝါစာ, နတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
၃၂၇. ဒုက္ခန္တိ ဇာနန္တော ဒုက္ခန္တိ ဝါစံ ဘာသတီတိ? အာမန္တာ။ သမုဒယောတိ ဇာနန္တော သမုဒယောတိ ဝါစံ ဘာသတီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
ဒုက္ခန္တိ ဇာနန္တော ဒုက္ခန္တိ ဝါစံ ဘာသတီတိ? အာမန္တာ။ နိရောဓေါတိ ဇာနန္တော နိရောဓေါတိ ဝါစံ ဘာသတီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
ဒုက္ခန္တိ ဇာနန္တော ဒုက္ခန္တိ ဝါစံ ဘာသတီတိ? အာမန္တာ။ မဂ္ဂေါတိ ဇာနန္တော မဂ္ဂေါတိ ဝါစံ ဘာသတီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
သမုဒယောတိ ဇာနန္တော န စ သမုဒယောတိ ဝါစံ ဘာသတီတိ? အာမန္တာ။ ဒုက္ခန္တိ ဇာနန္တော န စ ဒုက္ခန္တိ ဝါစံ ဘာသတီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
နိရောဓေါတိ ဇာနန္တော န စ နိရောဓေါတိ ဝါစံ ဘာသတီတိ? အာမန္တာ။ ဒုက္ခန္တိ ဇာနန္တော န စ ဒုက္ခန္တိ ဝါစံ ဘာသတီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
မဂ္ဂေါတိ ဇာနန္တော န စ မဂ္ဂေါတိ ဝါစံ ဘာသတီတိ? အာမန္တာ။ ဒုက္ခန္တိ ဇာနန္တော န စ ဒုက္ခန္တိ ဝါစံ ဘာသတီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
၃၂၈. သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? အာမန္တာ ။ ဉာဏံ ကိံဂေါစရန္တိ? ဉာဏံ သစ္စဂေါစရန္တိ။ သောတံ သစ္စဂေါစရန္တိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? အာမန္တာ။ သောတံ ကိံ ဂေါစရန္တိ? သောတံ သဒ္ဒဂေါစရန္တိ။ ဉာဏံ သဒ္ဒဂေါစရန္တိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါ ဉာဏံ သစ္စဂေါစရံ, သောတံ သဒ္ဒဂေါစရန္တိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ ဉာဏံ သစ္စဂေါစရံ, သောတံ သဒ္ဒဂေါစရံ, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါ’’တိ။
သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါ ဉာဏံ သစ္စဂေါစရံ, သောတံ သဒ္ဒဂေါစရန္တိ? အာမန္တာ။ ဒွိန္နံ ဖဿာနံ, ဒွိန္နံ ဝေဒနာနံ, ဒွိန္နံ သညာနံ, ဒွိန္နံ စေတနာနံ, ဒွိန္နံ စိတ္တာနံ သမောဓါနံ ဟောတီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
၃၂၉. သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? အာမန္တာ။ ပထဝီကသိဏံ သမာပတ္တိံ သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? အာမန္တာ။ အာပေါကသိဏံ။ပေ.။ တေဇောကသိဏံ။ ဝါယောကသိဏံ။ နီလကသိဏံ။ ဣတကသိဏံ။ လောဟိတကသိဏံ။ ဩဒါတကသိဏံ။ အာကာသာနဉ္စာယတနံ ။ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ။ အာကိဉ္စညာယတနံ။ပေ.။ နေဝသညာနာသညာယတနံ သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
ပထဝီကသိဏံ သမာပတ္တိံ သမာပန္နဿ နတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ ပထဝီကသိဏံ သမာပတ္တိံ သမာပန္နဿ နတ္ထိ ဝစီဘေဒေါ, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါ’’တိ။
အာပေါကသိဏံ ။ တေဇောကသိဏံ။ ဝါယောကသိဏံ။ နီလကသိဏံ။ ဣတကသိဏံ။ လောဟိတကသိဏံ။ ဩဒါတကသိဏံ။ အာကာသာနဉ္စာယတနံ ။ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ။ အာကိဉ္စညာယတနံ။ နေဝသညာနာသညာယတနံ သမာပန္နဿ နတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ နေဝသညာနာသညာယတနံ သမာပန္နဿ နတ္ထိ ဝစီဘေဒေါ, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါ’’တိ။
သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? အာမန္တာ။ လောကိယသမာပတ္တိံ သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? အာမန္တာ။ လောကိယံ ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။ သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? အာမန္တာ။ လောကိယံ ဒုတိယံ ဈာနံ။ တတိယံ ဈာနံ။ စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
လောကိယံ သမာပတ္တိံ သမာပန္နဿ နတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ လောကိယံ သမာပတ္တိံ သမာပန္နဿ နတ္ထိ ဝစီဘေဒေါ, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါ’’တိ။
လောကိယံ ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နဿ နတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? အာမန္တာ ။ ဟဉ္စိ လောကိယံ ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နဿ နတ္ထိ ဝစီဘေဒေါ, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါ’’တိ။
လောကိယံ ဒုတိယံ ဈာနံ။ တတိယံ ဈာနံ။ စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပန္နဿ နတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ လောကိယံ စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပန္နဿ နတ္ထိ ဝစီဘေဒေါ, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါ’’တိ။
၃၃၀. လောကုတ္တရံ ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? အာမန္တာ။ လောကိယံ ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
လောကုတ္တရံ ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? အာမန္တာ။ လောကိယံ ဒုတိယံ ဈာနံ။ တတိယံ ဈာနံ။ စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
လောကိယံ ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နဿ နတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? အာမန္တာ။ လောကုတ္တရံ ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နဿ နတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
လောကိယံ ဒုတိယံ ဈာနံ။ တတိယံ ဈာနံ။ စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပန္နဿ နတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? အာမန္တာ။ လောကုတ္တရံ ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နဿ နတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
၃၃၁. လောကုတ္တရံ ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? အာမန္တာ။ လောကုတ္တရံ ဒုတိယံ ဈာနံ သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
လောကုတ္တရံ ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? အာမန္တာ။ လောကုတ္တရံ တတိယံ ဈာနံ။ စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
လောကုတ္တရံ ဒုတိယံ ဈာနံ သမာပန္နဿ နတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? အာမန္တာ ။ လောကုတ္တရံ ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နဿ နတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
လောကုတ္တရံ ဒုတိယံ ဈာနံ။ တတိယံ ဈာနံ။ စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပန္နဿ နတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ ? အာမန္တာ။ လောကုတ္တရံ ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နဿ နတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
၃၃၂. န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါ’’တိ? အာမန္တာ။ နနု ဝိတက္ကဝိစာရာ ဝစီသင်္ခါရာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ – ‘‘ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝိတက္ကဝိစာရာ’’တိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ ဝိတက္ကဝိစာရာ ဝစီသင်္ခါရာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ – ‘‘ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝိတက္ကဝိစာရာ,’’ တေန ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါ’’တိ။
ဝိတက္ကဝိစာရာ ဝစီသင်္ခါရာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ – ‘‘ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝိတက္ကဝိစာရာ’’တိ [အတ္ထိ ဝိတက္ကဝိစာရာ (သျာ.) ဧဝမုပရိပိ], အတ္ထိ တဿ ဝစီဘေဒေါတိ? အာမန္တာ။ ပထဝီကသိဏံ ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝိတက္ကဝိစာရာ, အတ္ထိ တဿ ဝစီဘေဒေါတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
ဝိတက္ကဝိစာရာ ဝစီသင်္ခါရာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ – ‘‘ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝိတက္ကဝိစာရာ’’တိ, အတ္ထိ တဿ ဝစီဘေဒေါတိ? အာမန္တာ ။ အာပေါကသိဏံ။ တေဇောကသိဏံ။ ဝါယောကသိဏံ။ နီလကသိဏံ။ ဣတကသိဏံ။ လောဟိတကသိဏံ။ ဩဒါတကသိဏံ ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝိတက္ကဝိစာရာ, အတ္ထိ တဿ ဝစီဘေဒေါတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါ’’တိ? အာမန္တာ။ နနု ဝိတက္ကသမုဋ္ဌာနာ ဝါစာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ – ‘‘ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝိတက္ကဝိစာရာ’’တိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ ဝိတက္ကသမုဋ္ဌာနာ ဝါစာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ – ‘‘ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝိတက္ကဝိစာရာ,’’ တေန ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါ’’တိ။
ဝိတက္ကသမုဋ္ဌာနာ ဝါစာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ – ‘‘ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝိတက္ကဝိစာရာ’’တိ, အတ္ထိ တဿ ဝစီဘေဒေါတိ? အာမန္တာ။ သညာသမုဋ္ဌာနာ ဝါစာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ – ‘‘ဒုတိယံ ဈာနံ သမာပန္နဿ အတ္ထိ သညာ, အတ္ထိ တဿ ဝိတက္ကဝိစာရာ’’တိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
ဝိတက္ကသမုဋ္ဌာနာ ဝါစာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ – ‘‘ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝိတက္ကဝိစာရာ’’တိ, အတ္ထိ တဿ ဝစီဘေဒေါတိ? အာမန္တာ။ သညာသမုဋ္ဌာနာ ဝါစာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ – တတိယံ ဈာနံ။ပေ.။ စတုတ္ထံ ဈာနံ။ အာကာသာနဉ္စာယတနံ။ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ။ အာကိဉ္စညာယတနံ သမာပန္နဿ အတ္ထိ သညာ, အတ္ထိ တဿ ဝိတက္ကဝိစာရာတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
၃၃၃. သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? အာမန္တာ။ နနု ‘‘ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နဿ ဝါစာ နိရုဒ္ဓါ ဟောတီ’’တိ [သံ. နိ. ၄.၂၅၉, ၂၆၃]! အတ္ထေဝ သုတ္တန္တောတိ? အာမန္တာ ။ ဟဉ္စိ ‘‘ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နဿ ဝါစာ နိရုဒ္ဓါ ဟောတီ’’တိ, အတ္ထေဝ သုတ္တန္တောတိ, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါ’’တိ။
‘‘ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နဿ ဝါစာ နိရုဒ္ဓါ ဟောတီ’’တိ [သံ. နိ. ၄.၂၅၉, ၂၆၃], အတ္ထေဝ သုတ္တန္တောတိ, အတ္ထိ တဿ ဝစီဘေဒေါတိ? အာမန္တာ။ ‘‘ဒုတိယံ ဈာနံ သမာပန္နဿ ဝိတက္ကဝိစာရာ နိရုဒ္ဓါ ဟောန္တီ’’တိ [သံ. နိ. ၄.၂၅၉, ၂၆၃], အတ္ထေဝ သုတ္တန္တောတိ, အတ္ထိ တဿ ဝိတက္ကဝိစာရာတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
‘‘ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နဿ ဝါစာ နိရုဒ္ဓါ ဟောတီ’’တိ [သံ. နိ. ၄.၂၅၉, ၂၆၃], အတ္ထေဝ သုတ္တန္တောတိ, အတ္ထိ တဿ ဝစီဘေဒေါတိ? အာမန္တာ။ ‘‘တတိယံ ဈာနံ သမာပန္နဿ ဣတိ နိရုဒ္ဓါ ဟောတိ, စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပန္နဿ အဿာသပဿာသာ နိရုဒ္ဓါ ဟောန္တိ, အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမာပန္နဿ ရူပသညာ နိရုဒ္ဓါ ဟောတိ, ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမာပန္နဿ အာကာသာနဉ္စာယတနသညာ နိရုဒ္ဓါ ဟောတိ, အာကိဉ္စညာယတနံ သမာပန္နဿ ဝိညာဏဉ္စာယတနသညာ နိရုဒ္ဓါ ဟောတိ, နေဝသညာနာသညာယတနံ သမာပန္နဿ အာကိဉ္စညာယတနသညာ နိရုဒ္ဓါ ဟောတိ, သညာဝေဒယိတနိရောဓံ သမာပန္နဿ သညာ စ ဝေဒနာ စ နိရုဒ္ဓါ ဟောန္တီ’’တိ [သံ. နိ. ၄.၂၅၉, ၂၆၃; အ. နိ. ၉.၃၁; ဒီ. နိ. ၃.၃၄၄], အတ္ထေဝ သုတ္တန္တောတိ, အတ္ထိ တဿ သညာ စ ဝေဒနာ စာတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါ’’တိ? အာမန္တာ။ နနု ပဌမဿ ဈာနဿ သဒ္ဒေါ ကဏ္ဋကော [က္ဏ္ဋကော (သျာ.) အ. နိ. ၁၀.၇၂] ဝုတ္တော ဘဂဝတာတိ [အ. နိ. ၁၀.၇၂ ကဏ္ဋကသုတ္တံ နိဿာယ ပုစ္ဆတိ]? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ ပဌမဿ ဈာနဿ သဒ္ဒေါ ကဏ္ဋကော ဝုတ္တော ဘဂဝတာ, တေန ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါ’’တိ။
ပဌမဿ ဈာနဿ သဒ္ဒေါ ကဏ္ဋကော ဝုတ္တော ဘဂဝတာတိ, သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ? အာမန္တာ။ ဒုတိယဿ ဈာနဿ ဝိတက္ကဝိစာရာ ကဏ္ဋကော ဝုတ္တော ဘဂဝတာ။ တတိယဿ ဈာနဿ ဣတိ ကဏ္ဋကော ဝုတ္တော ဘဂဝတာ။ စတုတ္ထဿ ဈာနဿ အဿာသပဿာသာ ကဏ္ဋကော ဝုတ္တော ဘဂဝတာ [အ. နိ. ၁၀.၇၂] ။ အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမာပန္နဿ ရူပသညာ ကဏ္ဋကော ဝုတ္တော ဘဂဝတာ။ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမာပန္နဿ အာကာသာနဉ္စာယတနသညာ ကဏ္ဋကော ဝုတ္တော ဘဂဝတာ။ အာကိဉ္စညာယတနံ သမာပန္နဿ ဝိညာဏဉ္စာယတနသညာ ကဏ္ဋကော ဝုတ္တော ဘဂဝတာ။ နေဝသညာနာသညာယတနံ သမာပန္နဿ အာကိဉ္စညာယတနသညာ ကဏ္ဋကော ဝုတ္တော ဘဂဝတာ။ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ သမာပန္နဿ သညာ စ ဝေဒနာ စ ကဏ္ဋကော ဝုတ္တော ဘဂဝတာ [အ. နိ. ၁၀.၇၂], အတ္ထိ တဿ သညာ စ ဝေဒနာ စာတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါ’’တိ? အာမန္တာ။ နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ – ‘‘သိခိဿ, အာနန္ဒ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ အဘိဘူ နာမ သာဝကော ဗြဟ္မလောကေ ဌိတော ဒသသဟဿိလောကဓါတုံ သရေန ဝိညာပေသိ –
‘အာရဗ္ဘထ နိက္ကမထ၊ ယုဉ္ဇထ ဗုဒ္ဓသာသနေ။
ဓုနာထ မစ္စုနော သေနံ၊ နဠာဂါရံဝ ကုဉ္ဇရော။
‘ယော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ၊ အပ္ပမတ္တော ဝိဟဿတိ [ဝိဟေဿတိ (သီ. သျာ. ကံ.) ဝိဟရိဿတိ (က.)]။
ပဟာယ ဇာတိသံသာရံ၊ ဒုက္ခဿန္တံ ကရိဿတီ’’’တိ [အ. နိ. ၁ တိကနိပါတေ; သံ. နိ. ၁.၂၈၅]။
အတ္ထေဝ သုတ္တန္တောတိ? အာမန္တာ။ တေန ဟိ သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ။
ဝစီဘေဒကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂. ဒုတိယဝဂ္ဂေါ
(၁၅) ၆. ဒုက္ခာဟာရကထာ
၃၃၄. ဒုက္ခာဟာရော မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နန္တိ? အာမန္တာ ။ ယေ ကေစိ ဒုက္ခန္တိ ဝါစံ ဘာသန္တိ, သဗ္ဗေ တေ မဂ္ဂံ ဘာဝေန္တီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
ယေ ကေစိ ဒုက္ခန္တိ ဝါစံ ဘာသန္တိ, သဗ္ဗေ တေ မဂ္ဂံ ဘာဝေန္တီတိ? အာမန္တာ။ ဗာလပုထုဇ္ဇနာ ဒုက္ခန္တိ ဝါစံ ဘာသန္တိ, ဗာလပုထုဇ္ဇနာ မဂ္ဂံ ဘာဝေန္တီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ မာတုဃာတကော။ ပိတုဃာတကော။ အရဟန္တဃာတကော။ ရုဟိရုပ္ပါဒကော [လောဟိတုပ္ပါဒကော (သီ. က.) အညဋ္ဌာနေသု ပန ရုဟိရုပ္ပါဒကောတွေဝ ဒိဿတိ] ။ သံဃဘေဒကော ဒုက္ခန္တိ ဝါစံ ဘာသတိ, သံဃဘေဒကော မဂ္ဂံ ဘာဝေတီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
ဒုက္ခာဟာရကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂. ဒုတိယဝဂ္ဂေါ
(၁၆) ၇. စိတ္တဋ္ဌိတိကထာ
၃၃၅. ဧကံ စိတ္တံ ဒိဝသံ တိဋ္ဌတီတိ? အာမန္တာ။ ဥပဍ္ဎဒိဝသော ဥပ္ပါဒက္ခဏော, ဥပဍ္ဎဒိဝသော ဝယက္ခဏောတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
ဧကံ စိတ္တံ ဒွေ ဒိဝသေ တိဋ္ဌတီတိ? အာမန္တာ။ ဒိဝသော ဥပ္ပါဒက္ခဏော, ဒိဝသော ဝယက္ခဏောတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
ဧကံ စိတ္တံ စတ္တာရော ဒိဝသေ တိဋ္ဌတိ။ အဋ္ဌ ဒိဝသေ တိဋ္ဌတိ။ ဒသ ဒိဝသေ တိဋ္ဌတိ။ ဝီသတိ ဒိဝသေ တိဋ္ဌတိ။ မာသံ တိဋ္ဌတိ။ ဒွေ မာသေ တိဋ္ဌတိ။ စတ္တာရော မာသေ တိဋ္ဌတိ။ အဋ္ဌ မာသေ တိဋ္ဌတိ။ ဒသ မာသေ တိဋ္ဌတိ။ သံဝစ္ဆရံ တိဋ္ဌတိ။ ဒွေ ဝဿာနိ တိဋ္ဌတိ။ စတ္တာရိ ဝဿာနိ တိဋ္ဌတိ။ အဋ္ဌ ဝဿာနိ တိဋ္ဌတိ။ ဒသ ဝဿာနိ တိဋ္ဌတိ။ ဝီသတိ ဝဿာနိ တိဋ္ဌတိ။ တိံသ ဝဿာနိ တိဋ္ဌတိ။ စတ္တာရီသ ဝဿာနိ တိဋ္ဌတိ။ ပညာသ ဝဿာနိ တိဋ္ဌတိ။ ဝဿသတံ တိဋ္ဌတိ။ ဒွေ ဝဿသတာနိ တိဋ္ဌတိ။ စတ္တာရိ ဝဿသတာနိ တိဋ္ဌတိ။ ပဉ္စ ဝဿသတာနိ တိဋ္ဌတိ။ ဝဿသဟဿံ တိဋ္ဌတိ။ ဒွေ ဝဿသဟဿာနိ တိဋ္ဌတိ။ စတ္တာရိ ဝဿသဟဿာနိ တိဋ္ဌတိ။ အဋ္ဌ ဝဿသဟဿာနိ တိဋ္ဌတိ။ သောဠသ ဝဿသဟဿာနိ တိဋ္ဌတိ။ ကပ္ပံ တိဋ္ဌတိ။ ဒွေ ကပ္ပေ တိဋ္ဌတိ။ စတ္တာရော ကပ္ပေ တိဋ္ဌတိ။ အဋ္ဌ ကပ္ပေ တိဋ္ဌတိ။ သောဠသ ကပ္ပေ တိဋ္ဌတိ။ ဗာတ္တိံသ ကပ္ပေ တိဋ္ဌတိ။ စတုသဋ္ဌိ ကပ္ပေ တိဋ္ဌတိ။ ပဉ္စ ကပ္ပသတာနိ တိဋ္ဌတိ။ ကပ္ပသဟဿာနိ တိဋ္ဌတိ။ ဒွေ ကပ္ပသဟဿာနိ တိဋ္ဌတိ။ စတ္တာရိ ကပ္ပသဟဿာနိ တိဋ္ဌတိ။ အဋ္ဌ ကပ္ပသဟဿာနိ တိဋ္ဌတိ။ သောဠသ ကပ္ပသဟဿာနိ တိဋ္ဌတိ။ ဝီသတိ ကပ္ပသဟဿာနိ တိဋ္ဌတိ။ စတ္တာရီသ ကပ္ပသဟဿာနိ တိဋ္ဌတိ။ သဋ္ဌိ ကပ္ပသဟဿာနိ တိဋ္ဌတိ။ စတုရာသီတိ ကပ္ပသဟဿာနိ တိဋ္ဌတီတိ? အာမန္တာ။ ဒွေစတ္တာရီသ ကပ္ပသဟဿာနိ ဥပ္ပါဒက္ခဏော, ဒွေစတ္တာရီသ ကပ္ပသဟဿာနိ ဝယက္ခဏောတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
ဧကံ စိတ္တံ ဒိဝသံ တိဋ္ဌတီတိ? အာမန္တာ။ အတ္ထညေ ဓမ္မာ ဧကာဟံ ဗဟုမ္ပိ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဇ္ဈန္တီတိ? အာမန္တာ။ တေ ဓမ္မာ စိတ္တေန လဟုပရိဝတ္တာတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
တေ ဓမ္မာ စိတ္တေန လဟုပရိဝတ္တာတိ? အာမန္တာ။ နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ – ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ဧဝံ လဟုပရိဝတ္တံ ယထယိဒံ စိတ္တံ။ ယာဝဉ္စိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဥပမာပိ န သုကရာ ယာဝ လဟုပရိဝတ္တံ စိတ္တ’’န္တိ [အ. နိ. ၁.၄၈]။ အတ္ထေဝ သုတ္တန္တောတိ? အာမန္တာ။ တေန ဟိ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘တေ ဓမ္မာ စိတ္တေန လဟုပရိဝတ္တာ’’တိ။
တေ ဓမ္မာ စိတ္တေန လဟုပရိဝတ္တာတိ? အာမန္တာ။ နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ – ‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, မက္ကဋော အရညေ ပဝနေ စရမာနော သာခံ ဂဏှတိ, တံ မုဉ္စိတွာ အညံ ဂဏှတိ, တံ မုဉ္စိတွာ အညံ ဂဏှတိ; ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ယမိဒံ [ယဒိဒံ (ဗဟူသု)] ဝုစ္စတိ စိတ္တံ ဣတိပိ မနော ဣတိပိ ဝိညာဏံ ဣတိပိ တံ ရတ္တိယာ စ ဒိဝသဿ စ အညဒေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အညံ နိရုဇ္ဈတီ’’တိ [သံ. နိ. ၂.၆၁]။ အတ္ထေဝ သုတ္တန္တောတိ? အာမန္တာ။ တေန ဟိ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘တေ ဓမ္မာ စိတ္တေန လဟုပရိဝတ္တာ’’တိ။
၃၃၆. ဧကံ စိတ္တံ ဒိဝသံ တိဋ္ဌတီတိ? အာမန္တာ။ စက္ခုဝိညာဏံ ဒိဝသံ တိဋ္ဌတီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ သောတဝိညာဏံ။ပေ.။ ဃာနဝိညာဏံ။ ဇိဝှာဝိညာဏံ။ ကာယဝိညာဏံ။ အကုသလံ စိတ္တံ။ ရာဂသဟဂတံ။ ဒေါသသဟဂတံ။ မောဟသဟဂတံ။ မာနသဟဂတံ။ ဒိဋ္ဌိသဟဂတံ။ ဝိစိကိစ္ဆာသဟဂတံ။ ထိနသဟဂတံ။ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတံ။ အဟိရိကသဟဂတံ။ အနောတ္တပ္ပသဟဂတံ စိတ္တံ ဒိဝသံ တိဋ္ဌတီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
ဧကံ စိတ္တံ ဒိဝသံ တိဋ္ဌတီတိ? အာမန္တာ။ ယေနေဝ စိတ္တေန စက္ခုနာ ရူပံ ပဿတိ, တေနေဝ စိတ္တေန သောတေန သဒ္ဒံ သုဏာတိ။ပေ.။ ဃာနေန ဂန္ဓံ ဃာယတိ။ ဇိဝှာယ ရသံ သာယတိ။ ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဖုသတိ။ မနသာ ဓမ္မံ ဝိဇာနာတိ။ပေ.။ ယေနေဝ စိတ္တေန မနသာ ဓမ္မံ ဝိဇာနာတိ, တေနေဝ စိတ္တေန စက္ခုနာ ရူပံ ပဿတိ။ပေ.။ သောတေန သဒ္ဒံ သုဏာတိ။ ဃာနေန ဂန္ဓံ ဃာယတိ။ ဇိဝှာယ ရသံ သာယတိ။ပေ.။ ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဖုသတီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
ဧကံ စိတ္တံ ဒိဝသံ တိဋ္ဌတီတိ? အာမန္တာ။ ယေနေဝ စိတ္တေန အဘိက္ကမတိ, တေနေဝ စိတ္တေန ပဋိက္ကမတိ; ယေနေဝ စိတ္တေန ပဋိက္ကမတိ, တေနေဝ စိတ္တေန အဘိက္ကမတိ; ယေနေဝ စိတ္တေန အာလောကေတိ, တေနေဝ စိတ္တေန ဝိလောကေတိ; ယေနေဝ စိတ္တေန ဝိလောကေတိ, တေနေဝ စိတ္တေန အာလောကေတိ; ယေနေဝ စိတ္တေန သမိဉ္ဇေတိ, တေနေဝ စိတ္တေန ပသာရေတိ ; ယေနေဝ စိတ္တေန ပသာရေတိ, တေနေဝ စိတ္တေန သမိဉ္ဇေတီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
၃၃၇. အာကာသာနဉ္စာယတနူပဂါနံ ဒေဝါနံ ဧကံ စိတ္တံ ယာဝတာယုကံ တိဋ္ဌတီတိ? အာမန္တာ။ မနုဿာနံ ဧကံ စိတ္တံ ယာဝတာယုကံ တိဋ္ဌတီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
အာကာသာနဉ္စာယတနူပဂါနံ ဒေဝါနံ ဧကံ စိတ္တံ ယာဝတာယုကံ တိဋ္ဌတီတိ? အာမန္တာ။ စာတုမဟာရာဇိကာနံ ဒေဝါနံ။ပေ.။ တာဝတိံသာနံ ဒေဝါနံ။ ယာမာနံ ဒေဝါနံ။ တုသိတာနံ ဒေဝါနံ။ နိမ္မာနရတီနံ ဒေဝါနံ။ ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီနံ ဒေဝါနံ။ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာနံ ဒေဝါနံ။ ဗြဟ္မပုရောဟိတာနံ ဒေဝါနံ။ မဟာဗြဟ္မာနံ ဒေဝါနံ။ ပရိတ္တာဘာနံ ဒေဝါနံ။ အပ္ပမာဏာဘာနံ ဒေဝါနံ။ အာဘဿရာနံ ဒေဝါနံ။ ပရိတ္တသုဘာနံ ဒေဝါနံ။ အပ္ပမာဏသုဘာနံ ဒေဝါနံ။ သုဘကိဏှာနံ ဒေဝါနံ ။ ဝေဟပ္ဖလာနံ ဒေဝါနံ။ အဝိဟာနံ ဒေဝါနံ။ အတပ္ပါနံ ဒေဝါနံ။ သုဒဿာနံ ဒေဝါနံ။ သုဒဿီနံ ဒေဝါနံ။ အကနိဋ္ဌာနံ ဒေဝါနံ ဧကံ စိတ္တံ ယာဝတာယုကံ တိဋ္ဌတီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
အာကာသာနဉ္စာယတနူပဂါနံ ဒေဝါနံ ဝီသတိ ကပ္ပသဟဿာနိ အာယုပ္ပမာဏံ, အာကာသာနဉ္စာယတနူပဂါနံ ဒေဝါနံ ဧကံ စိတ္တံ ဝီသတိ ကပ္ပသဟဿာနိ တိဋ္ဌတီတိ? အာမန္တာ။ မနုဿာနံ ဝဿသတံ အာယုပ္ပမာဏံ, မနုဿာနံ ဧကံ စိတ္တံ ဝဿသတံ တိဋ္ဌတီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
အာကာသာနဉ္စာယတနူပဂါနံ ဒေဝါနံ ဝီသတိ ကပ္ပသဟဿာနိ အာယုပ္ပမာဏံ, အာကာသာနဉ္စာယတနူပဂါနံ ဒေဝါနံ ဧကံ စိတ္တံ ဝီသတိ ကပ္ပသဟဿာနိ တိဋ္ဌတီတိ? အာမန္တာ။ စာတုမဟာရာဇိကာနံ ဒေဝါနံ ပဉ္စ ဝဿသတာနိ အာယုပ္ပမာဏံ, စာတုမဟာရာဇိကာနံ ဒေဝါနံ ဧကံ စိတ္တံ ပဉ္စ ဝဿသတာနိ တိဋ္ဌတိ။ ဝဿသဟဿံ တိဋ္ဌတိ။ ဒွေ ဝဿသဟဿာနိ တိဋ္ဌတိ။ စတ္တာရိ ဝဿသဟဿာနိ တိဋ္ဌတိ။ အဋ္ဌ ဝဿသဟဿာနိ တိဋ္ဌတိ။ သောဠသ ဝဿသဟဿာနိ တိဋ္ဌတိ။ ကပ္ပဿ တတိယဘာဂံ တိဋ္ဌတိ။ ဥပဍ္ဎကပ္ပံ တိဋ္ဌတိ။ ဧကံ ကပ္ပံ တိဋ္ဌတိ။ ဒွေ ကပ္ပေ တိဋ္ဌတိ။ စတ္တာရော ကပ္ပေ တိဋ္ဌတိ။ အဋ္ဌ ကပ္ပေ တိဋ္ဌတိ။ သောဠသ ကပ္ပေ တိဋ္ဌတိ။ ဗာတ္တိံသ ကပ္ပေ တိဋ္ဌတိ။ စတုသဋ္ဌိ ကပ္ပေ တိဋ္ဌတိ။ ပဉ္စ ကပ္ပသတာနိ တိဋ္ဌတိ။ ကပ္ပသဟဿံ တိဋ္ဌတိ။ ဒွေ ကပ္ပသဟဿာနိ တိဋ္ဌတိ။ စတ္တာရိ ကပ္ပသဟဿာနိ တိဋ္ဌတိ။ အဋ္ဌ ကပ္ပသဟဿာနိ တိဋ္ဌတိ။ အကနိဋ္ဌာနံ ဒေဝါနံ သောဠသ ကပ္ပသဟဿာနိ အာယုပ္ပမာဏံ, အကနိဋ္ဌာနံ ဒေဝါနံ ဧကံ စိတ္တံ သောဠသ ကပ္ပသဟဿာနိ တိဋ္ဌတီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
အာကာသာနဉ္စာယတနူပဂါနံ ဒေဝါနံ စိတ္တံ မုဟုတ္တံ မုဟုတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မုဟုတ္တံ မုဟုတ္တံ နိရုဇ္ဈတီတိ? အာမန္တာ။ အာကာသာနဉ္စာယတနူပဂါ ဒေဝါ မုဟုတ္တံ မုဟုတ္တံ စဝန္တိ မုဟုတ္တံ မုဟုတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
အာကာသာနဉ္စာယတနူပဂါနံ ဒေဝါနံ ဧကံ စိတ္တံ ယာဝတာယုကံ တိဋ္ဌတီတိ ? အာမန္တာ။ အာကာသာနဉ္စာယတနူပဂါ ဒေဝါ ယေနေဝ စိတ္တေန ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, တေနေဝ စိတ္တေန စဝန္တီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
စိတ္တဋ္ဌိတိကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂. ဒုတိယဝဂ္ဂေါ
(၁၇) ၈. ကုက္ကုဠကထာ
၃၃၈. သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနောဓိံ ကတွာ ကုက္ကုဠာတိ? အာမန္တာ။ နနု အတ္ထိ သုခါ ဝေဒနာ, ကာယိကံ သုခံ, စေတသိကံ သုခံ , ဒိဗ္ဗံ သုခံ, မာနုသကံ သုခံ, လာဘသုခံ, သက္ကာရသုခံ, ယာနသုခံ, သယနသုခံ, ဣဿရိယသုခံ, အာဓိပစ္စသုခံ, ဂိဟိသုခံ, သာမညသုခံ, သာသဝံ သုခံ, အနာသဝံ သုခံ, ဥပဓိသုခံ, နိရူပဓိသုခံ, သာမိသံ သုခံ, နိရာမိသံ သုခံ, သပ္ပီတိကံ သုခံ, နိပ္ပီတိကံ သုခံ, ဈာနသုခံ, ဝိမုတ္တိသုခံ, ကာမသုခံ, နေက္ခမ္မသုခံ, ဝိဝေကသုခံ, ဥပသမသုခံ, သမ္ဗောဓသုခန္တိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ အတ္ထိ သုခါ ဝေဒနာ။ပေ.။ သမ္ဗောဓသုခံ, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနောဓိံ ကတွာ ကုက္ကုဠာ’’တိ။
သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနောဓိံ ကတွာ ကုက္ကုဠာတိ? အာမန္တာ။ သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ ကာယိကံ ဒုက္ခံ စေတသိကံ ဒုက္ခံ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿဥပါယာသာတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနောဓိံ ကတွာ ကုက္ကုဠာ’’တိ? အာမန္တာ။ နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ – ‘‘သဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, အာဒိတ္တံ! ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, သဗ္ဗံ အာဒိတ္တံ? စက္ခုံ, ဘိက္ခဝေ, အာဒိတ္တံ, ရူပါ အာဒိတ္တာ, စက္ခုဝိညာဏံ အာဒိတ္တံ, စက္ခုသမ္ဖဿော အာဒိတ္တော; ယမိဒံ [ယမ္ပိဒံ (သံ. နိ. ၄.၂၈)] စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ, တမ္ပိ အာဒိတ္တံ။ ကေန အာဒိတ္တံ? ‘ရာဂဂ္ဂိနာ ဒေါသဂ္ဂိနာ မောဟဂ္ဂိနာ အာဒိတ္တံ, ဇာတိယာ ဇရာယ မရဏေန သောကေဟိ ပရိဒေဝေဟိ ဒုက္ခေဟိ ဒေါမနဿေဟိ ဥပါယာသေဟိ အာဒိတ္တ’န္တိ ဝဒါမိ။ သောတံ အာဒိတ္တံ, သဒ္ဒါ အာဒိတ္တာ။ပေ.။ ဃာနံ အာဒိတ္တံ, ဂန္ဓာ အာဒိတ္တာ။ပေ.။ ဇိဝှာ အာဒိတ္တာ, ရသာ အာဒိတ္တာ။ပေ.။ ကာယော အာဒိတ္တော, ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ အာဒိတ္တာ။ပေ.။ မနော အာဒိတ္တော, ဓမ္မာ အာဒိတ္တာ, မနောဝိညာဏံ အာဒိတ္တံ, မနောသမ္ဖဿော အာဒိတ္တော; ယမိဒံ မနောသမ္ဖဿပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ, တမ္ပိ အာဒိတ္တံ။ ကေန အာဒိတ္တံ? ‘ရာဂဂ္ဂိနာ ဒေါသဂ္ဂိနာ မောဟဂ္ဂိနာ အာဒိတ္တံ, ဇာတိယာ ဇရာယ မရဏေန သောကေဟိ ပရိဒေဝေဟိ ဒုက္ခေဟိ ဒေါမနဿေဟိ ဥပါယာသေဟိ အာဒိတ္တ’န္တိ ဝဒါမီ’’တိ [မဟာဝ. ၅၄; သံ. နိ. ၄.၂၈]။ အတ္ထေဝ သုတ္တန္တောတိ? အာမန္တာ။ တေန ဟိ ဝတ္တဗ္ဗံ [တေန ဟိ (သီ. သျာ.), တေန ဟိ န ဝတ္တဗ္ဗံ (က.)] – ‘‘သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနောဓိံ ကတွာ ကုက္ကုဠာ’’တိ။
သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနောဓိံ ကတွာ ကုက္ကုဠာတိ? အာမန္တာ။ နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ – ‘‘ပဉ္စိမေ, ဘိက္ခဝေ, ကာမဂုဏာ! ကတမေ ပဉ္စ? စက္ခုဝိညေယျာ ရူပါ ဣဋ္ဌာ ကန္တာ မနာပါ ပိယရူပါ ကာမူပသံဟိတာ ရဇနီယာ, သောတဝိညေယျာ သဒ္ဒါ။ပေ.။ ဃာနဝိညေယျာ ဂန္ဓာ။ ဇိဝှာဝိညေယျာ ရသာ။ ကာယဝိညေယျာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ ဣဋ္ဌာ ကန္တာ မနာပါ ပိယရူပါ ကာမူပသံဟိတာ ရဇနီယာ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စ ကာမဂုဏာ’’တိ [မ. နိ. ၁.၁၆၆; သံ. နိ. ၄.၂၆၈]။ အတ္ထေဝ သုတ္တန္တောတိ? အာမန္တာ။ တေန ဟိ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနောဓိံ ကတွာ ကုက္ကုဠာ’’တိ။
န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနောဓိံ ကတွာ ကုက္ကုဠာ’’တိ? အာမန္တာ။ နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ – ‘‘လာဘာ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, သုလဒ္ဓံ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ခဏော ဝေါ ပဋိလဒ္ဓေါ [ပဋိဝိဒ္ဓေါ (ဗဟူသု)] ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ! ဒိဋ္ဌာ မယာ, ဘိက္ခဝေ, ဆ ဖဿာယတနိကာ နာမ နိရယာ။ တတ္ထ ယံ ကိဉ္စိ စက္ခုနာ ရူပံ ပဿတိ, အနိဋ္ဌရူပညေဝ ပဿတိ နော ဣဋ္ဌရူပံ, အကန္တရူပညေဝ ပဿတိ နော ကန္တရူပံ, အမနာပရူပညေဝ ပဿတိ နော မနာပရူပံ။ ယံ ကိဉ္စိ သောတေန သဒ္ဒံ သုဏာတိ။ပေ.။ ဃာနေန ဂန္ဓံ ဃာယတိ။ ဇိဝှာယ ရသံ သာယတိ။ ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဖုသတိ။ မနသာ ဓမ္မံ ဝိဇာနာတိ, အနိဋ္ဌရူပညေဝ ဝိဇာနာတိ နော ဣဋ္ဌရူပံ, အကန္တရူပညေဝ ဝိဇာနာတိ နော ကန္တရူပံ, အမနာပရူပညေဝ ဝိဇာနာတိ နော မနာပရူပ’’န္တိ [သံ. နိ. ၄.၁၃၅]။ အတ္ထေဝ သုတ္တန္တောတိ? အာမန္တာ။ တေန ဟိ ဝတ္တဗ္ဗံ [တေန ဟိ န ဝတ္တဗ္ဗံ (သျာ. က.)] – ‘‘သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနောဓိံ ကတွာ ကုက္ကုဠာ’’တိ။
သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနောဓိံ ကတွာ ကုက္ကုဠာတိ? အာမန္တာ။ နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ – ‘‘လာဘာ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, သုလဒ္ဓံ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ခဏော ဝေါ ပဋိလဒ္ဓေါ ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ! ဒိဋ္ဌာ မယာ, ဘိက္ခဝေ, ဆ ဖဿာယတနိကာ နာမ သဂ္ဂါ။ တတ္ထ ယံ ကိဉ္စိ စက္ခုနာ ရူပံ ပဿတိ, ဣဋ္ဌရူပညေဝ ပဿတိ နော အနိဋ္ဌရူပံ, ကန္တရူပညေဝ ပဿတိ နော အကန္တရူပံ, မနာပရူပညေဝ ပဿတိ နော အမနာပရူပံ။ ယံ ကိဉ္စိ သောတေန သဒ္ဒံ သုဏာတိ။ပေ.။ ဃာနေန ဂန္ဓံ ဃာယတိ။ ဇိဝှာယ ရသံ သာယတိ။ ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဖုသတိ။ မနသာ ဓမ္မံ ဝိဇာနာတိ, ဣဋ္ဌရူပညေဝ ဝိဇာနာတိ နော အနိဋ္ဌရူပံ, ကန္တရူပညေဝ ဝိဇာနာတိ နော အကန္တရူပံ, မနာပရူပညေဝ ဝိဇာနာတိ နော အမနာပရူပ’’န္တိ [သံ. နိ. ၄.၁၃၅]။ အတ္ထေဝ သုတ္တန္တောတိ? အာမန္တာ။ တေန ဟိ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနောဓိံ ကတွာ ကုက္ကုဠာ’’တိ။
န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနောဓိံ ကတွာ ကုက္ကုဠာ’’တိ? အာမန္တာ။ နနု ‘‘ယဒနိစ္စံ တံ ဒုက္ခံ [သံ. နိ. ၃.၁၅],’’ ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ, ‘‘သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနိစ္စာ’’တိ [ဓ. ပ. ၂၇၇; မ. နိ. ၁.၃၅၆]? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ ‘‘ယဒနိစ္စံ တံ ဒုက္ခံ,’’ ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ, ‘‘သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနိစ္စာ,’’ တေန ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနောဓိံ ကတွာ ကုက္ကုဠာ’’တိ။
သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနောဓိံ ကတွာ ကုက္ကုဠာတိ? အာမန္တာ။ ဒါနံ အနိဋ္ဌဖလံ အကန္တဖလံ အမနုညဖလံ သေစနကဖလံ ဒုက္ခုဒြယံ ဒုက္ခဝိပါကန္တိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
သီလံ။ပေ.။ ဥပေါသထော။ပေ.။ ဘာဝနာ။ပေ.။ ဗြဟ္မစရိယံ အနိဋ္ဌဖလံ အကန္တဖလံ အမနုညဖလံ သေစနကဖလံ ဒုက္ခုဒြယံ ဒုက္ခဝိပါကန္တိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
နနု ဒါနံ ဣဋ္ဌဖလံ ကန္တဖလံ မနုညဖလံ အသေစနကဖလံ သုခုဒြယံ သုခဝိပါကန္တိ ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ ဒါနံ ဣဋ္ဌဖလံ ကန္တဖလံ မနုညဖလံ အသေစနကဖလံ သုခုဒြယံ သုခဝိပါကံ, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနောဓိံ ကတွာ ကုက္ကုဠာ’’တိ။
နနု သီလံ။ ဥပေါသထော။ ဘာဝနာ။ ဗြဟ္မစရိယံ ဣဋ္ဌဖလံ ကန္တဖလံ မနုညဖလံ အသေစနကဖလံ သုခုဒြယံ သုခဝိပါကန္တိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ ဗြဟ္မစရိယံ ဣဋ္ဌဖလံ ကန္တဖလံ မနုညဖလံ အသေစနကဖလံ သုခုဒြယံ သုခဝိပါကန္တိ, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနောဓိံ ကတွာ ကုက္ကုဠာ’’တိ။
သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနောဓိံ ကတွာ ကုက္ကုဠာတိ? အာမန္တာ။ နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ –
‘‘သုခေါ ဝိဝေကော တုဋ္ဌဿ၊ သုတဓမ္မဿ ပဿတော။
အဗျာပဇ္ဇံ သုခံ လောကေ၊ ပါဏဘူတေသု သံယမော။
‘‘သုခါ ဝိရာဂတာ လောကေ၊ ကာမာနံ သမတိက္ကမော။
အသ္မိမာနဿ ယော ဝိနယော၊ ဧတံ ဝေ ပရမံ သုခံ [မဟာဝ. ၅; ဥဒါ. ၁၁ ဥဒါနေ စ]။
‘‘တံ သုခေန သုခံ ပတ္တံ၊ အစ္စန္တသုခမေဝ တံ။
တိဿော ဝိဇ္ဇာ အနုပ္ပတ္တာ၊ ဧတံ ဝေ ပရမံ သုခ’’န္တိ။
အတ္ထေဝ သုတ္တန္တောတိ? အာမန္တာ။ တေန ဟိ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနောဓိံ ကတွာ ကုက္ကုဠာ’’တိ။
ကုက္ကုဠကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂. ဒုတိယဝဂ္ဂေါ
(၁၈) ၉. အနုပုဗ္ဗာဘိသမယကထာ
၃၃၉. အနုပုဗ္ဗာဘိသမယောတိ ? အာမန္တာ။ အနုပုဗ္ဗေန သောတာပတ္တိမဂ္ဂံ ဘာဝေတီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ အနုပုဗ္ဗေန သောတာပတ္တိမဂ္ဂံ ဘာဝေတီတိ? အာမန္တာ။ အနုပုဗ္ဗေန သောတာပတ္တိဖလံ သစ္ဆိကရောတီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
အနုပုဗ္ဗာဘိသမယောတိ? အာမန္တာ။ အနုပုဗ္ဗေန သကဒါဂါမိမဂ္ဂံ ဘာဝေတီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ အနုပုဗ္ဗေန သကဒါဂါမိမဂ္ဂံ ဘာဝေတီတိ? အာမန္တာ။ အနုပုဗ္ဗေန သကဒါဂါမိဖလံ သစ္ဆိကရောတီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
အနုပုဗ္ဗာဘိသမယောတိ? အာမန္တာ။ အနုပုဗ္ဗေန အနာဂါမိမဂ္ဂံ ဘာဝေတီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ အနုပုဗ္ဗေန အနာဂါမိမဂ္ဂံ ဘာဝေတီတိ? အာမန္တာ။ အနုပုဗ္ဗေန အနာဂါမိဖလံ သစ္ဆိကရောတီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
အနုပုဗ္ဗာဘိသမယောတိ ? အာမန္တာ။ အနုပုဗ္ဗေန အရဟတ္တမဂ္ဂံ ဘာဝေတီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ အနုပုဗ္ဗေန အရဟတ္တမဂ္ဂံ ဘာဝေတီတိ? အာမန္တာ။ အနုပုဗ္ဗေန အရဟတ္တဖလံ သစ္ဆိကရောတီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
၃၄၀. သောတာပတ္တိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ ပဋိပန္နော ပုဂ္ဂလော ဒုက္ခဒဿနေန ကိံ ဇဟတီတိ? သက္ကာယဒိဋ္ဌိံ, ဝိစိကိစ္ဆံ, သီလဗ္ဗတပရာမာသံ, တဒေကဋ္ဌေ စ ကိလေသေ စတုဘာဂံ ဇဟတီတိ။ စတုဘာဂံ သောတာပန္နော, စတုဘာဂံ န သောတာပန္နော, စတုဘာဂံ သောတာပတ္တိဖလပ္ပတ္တော ပဋိလဒ္ဓေါ အဓိဂတော သစ္ဆိကတော ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, ကာယေန ဖုသိတွာ ဝိဟရတိ, စတုဘာဂံ န ကာယေန ဖုသိတွာ ဝိဟရတိ, စတုဘာဂံ သတ္တက္ခတ္တုပရမော ကောလင္ကောလော ဧကဗီဇီ ဗုဒ္ဓေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, ဓမ္မေ။ပေ.။ သံဃေ။ပေ.။ အရိယကန္တေဟိ သီလေဟိ သမန္နာဂတော စတုဘာဂံ န အရိယကန္တေဟိ သီလေဟိ သမန္နာဂတောတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
သမုဒယဒဿနေန။ပေ.။ နိရောဓဒဿနေန။ပေ.။ မဂ္ဂဒဿနေန ကိံ ဇဟတီတိ? သက္ကာယဒိဋ္ဌိံ, ဝိစိကိစ္ဆံ, သီလဗ္ဗတပရာမာသံ, တဒေကဋ္ဌေ စ ကိလေသေ စတုဘာဂံ ဇဟတီတိ။ စတုဘာဂံ သောတာပန္နော, စတုဘာဂံ န သောတာပန္နော, စတုဘာဂံ သောတာပတ္တိဖလပ္ပတ္တော ပဋိလဒ္ဓေါ အဓိဂတော သစ္ဆိကတော ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, ကာယေန ဖုသိတွာ ဝိဟရတိ, စတုဘာဂံ န ကာယေန ဖုသိတွာ ဝိဟရတိ, စတုဘာဂံ သတ္တက္ခတ္တုပရမော ကောလင္ကောလော ဧကဗီဇီ ဗုဒ္ဓေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, ဓမ္မေ။ပေ.။ သံဃေ။ပေ.။ အရိယကန္တေဟိ သီလေဟိ သမန္နာဂတော, စတုဘာဂံ န အရိယကန္တေဟိ သီလေဟိ သမန္နာဂတောတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
၃၄၁. သကဒါဂါမိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ ပဋိပန္နော ပုဂ္ဂလော ဒုက္ခဒဿနေန ကိံ ဇဟတီတိ? ဩဠာရိကံ ကာမရာဂံ, ဩဠာရိကံ ဗျာပါဒံ, တဒေကဋ္ဌေ စ ကိလေသေ စတုဘာဂံ ဇဟတီတိ။ စတုဘာဂံ သကဒါဂါမီ, စတုဘာဂံ န သကဒါဂါမီ, စတုဘာဂံ သကဒါဂါမိဖလပ္ပတ္တော ပဋိလဒ္ဓေါ အဓိဂတော သစ္ဆိကတော ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, ကာယေန ဖုသိတွာ ဝိဟရတိ, စတုဘာဂံ န ကာယေန ဖုသိတွာ ဝိဟရတီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။ သမုဒယဒဿနေန။ပေ.။ နိရောဓဒဿနေန။ပေ.။ မဂ္ဂဒဿနေန ကိံ ဇဟတီတိ? ဩဠာရိကံ ကာမရာဂံ, ဩဠာရိကံ ဗျာပါဒံ, တဒေကဋ္ဌေ စ ကိလေသေ စတုဘာဂံ ဇဟတီတိ။ စတုဘာဂံ သကဒါဂါမီ, စတုဘာဂံ န သကဒါဂါမီ, စတုဘာဂံ သကဒါဂါမိဖလပ္ပတ္တော ပဋိလဒ္ဓေါ အဓိဂတော သစ္ဆိကတော ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ , ကာယေန ဖုသိတွာ ဝိဟရတိ, စတုဘာဂံ န ကာယေန ဖုသိတွာ ဝိဟရတီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
၃၄၂. အနာဂါမိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ ပဋိပန္နော ပုဂ္ဂလော ဒုက္ခဒဿနေန ကိံ ဇဟတီတိ? အဏုသဟဂတံ ကာမရာဂံ, အဏုသဟဂတံ ဗျာပါဒံ, တဒေကဋ္ဌေ စ ကိလေသေ စတုဘာဂံ ဇဟတီတိ။ စတုဘာဂံ အနာဂါမီ, စတုဘာဂံ န အနာဂါမီ, စတုဘာဂံ အနာဂါမိဖလပ္ပတ္တော ပဋိလဒ္ဓေါ အဓိဂတော သစ္ဆိကတော ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, ကာယေန ဖုသိတွာ ဝိဟရတိ, စတုဘာဂံ န ကာယေန ဖုသိတွာ ဝိဟရတိ, စတုဘာဂံ အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီ။ပေ.။ ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယီ။ အသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ။ သသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ။ ဥဒ္ဓံသောတော အကနိဋ္ဌဂါမီ, စတုဘာဂံ န ဥဒ္ဓံသောတော န အကနိဋ္ဌဂါမီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
သမုဒယဒဿနေန။ပေ.။ နိရောဓဒဿနေန။ပေ.။ မဂ္ဂဒဿနေန ကိံ ဇဟတီတိ? အဏုသဟဂတံ ကာမရာဂံ, အဏုသဟဂတံ ဗျာပါဒံ, တဒေကဋ္ဌေ စ ကိလေသေ စတုဘာဂံ ဇဟတီတိ။ စတုဘာဂံ အနာဂါမီ, စတုဘာဂံ န အနာဂါမီ, စတုဘာဂံ အနာဂါမိဖလပ္ပတ္တော ပဋိလဒ္ဓေါ အဓိဂတော သစ္ဆိကတော ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, ကာယေန ဖုသိတွာ ဝိဟရတိ, စတုဘာဂံ န ကာယေန ဖုသိတွာ ဝိဟရတိ, စတုဘာဂံ အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီ။ပေ.။ ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယီ။ အသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ။ သသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ။ ဥဒ္ဓံသောတော အကနိဋ္ဌဂါမီ, စတုဘာဂံ န ဥဒ္ဓံသောတော အကနိဋ္ဌဂါမီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
၃၄၃. အရဟတ္တသစ္ဆိကိရိယာယ ပဋိပန္နော ပုဂ္ဂလော ဒုက္ခဒဿနေန ကိံ ဇဟတီတိ? ရူပရာဂံ, အရူပရာဂံ, မာနံ, ဥဒ္ဓစ္စံ, အဝိဇ္ဇံ, တဒေကဋ္ဌေ စ ကိလေသေ စတုဘာဂံ ဇဟတီတိ။ စတုဘာဂံ အရဟာ, စတုဘာဂံ န အရဟာ, စတုဘာဂံ အရဟတ္တပ္ပတ္တော ပဋိလဒ္ဓေါ အဓိဂတော သစ္ဆိကတော ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, ကာယေန ဖုသိတွာ ဝိဟရတိ, စတုဘာဂံ န ကာယေန ဖုသိတွာ ဝိဟရတိ, စတုဘာဂံ ဝီတရာဂေါ။ပေ.။ ဝီတဒေါသော။ ဝီတမောဟော။ပေ.။ ကတကရဏီယော ဩဟိတဘာရော အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနော သမ္မဒညာဝိမုတ္တော ဥက္ခိတ္တပလိဃော သင်္ကိဏ္ဏပရိခေါ အဗ္ဗူဠ္ဟေသိကော နိရဂ္ဂဠော အရိယော ပန္နဒ္ဓဇော ပန္နဘာရော ဝိသညုတ္တော သုဝိဇိတဝိဇယော, ဒုက္ခံ တဿ ပရိညာတံ, သမုဒယော ပဟီနော, နိရောဓေါ သစ္ဆိကတော, မဂ္ဂေါ ဘာဝိတော, အဘိညေယျံ အဘိညာတံ, ပရိညေယျံ ပရိညာတံ, ပဟာတဗ္ဗံ ပဟီနံ, ဘာဝေတဗ္ဗံ ဘာဝိတံ။ပေ.။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ သစ္ဆိကတံ, စတုဘာဂံ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ န သစ္ဆိကတန္တိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
သမုဒယဒဿနေန ။ နိရောဓဒဿနေန။ မဂ္ဂဒဿနေန ကိံ ဇဟတီတိ? ရူပရာဂံ, အရူပရာဂံ, မာနံ, ဥဒ္ဓစ္စံ, အဝိဇ္ဇံ, တဒေကဋ္ဌေ စ ကိလေသေ စတုဘာဂံ ဇဟတီတိ။ စတုဘာဂံ အရဟာ, စတုဘာဂံ န အရဟာ, စတုဘာဂံ အရဟတ္တပ္ပတ္တော ပဋိလဒ္ဓေါ အဓိဂတော သစ္ဆိကတော ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, ကာယေန ဖုသိတွာ ဝိဟရတိ, စတုဘာဂံ န ကာယေန ဖုသိတွာ ဝိဟရတိ, စတုဘာဂံ ဝီတရာဂေါ။ ဝီတဒေါသော။ ဝီတမောဟော။ ကတကရဏီယော ဩဟိတဘာရော အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနော သမ္မဒညာဝိမုတ္တော ဥက္ခိတ္တပလိဃော သင်္ကိဏ္ဏပရိခေါ အဗ္ဗူဠ္ဟေသိကော နိရဂ္ဂဠော အရိယော ပန္နဒ္ဓဇော ပန္နဘာရော ဝိသညုတ္တော သုဝိဇိတဝိဇယော, ဒုက္ခံ တဿ ပရိညာတံ, သမုဒယော ပဟီနော, နိရောဓေါ သစ္ဆိကတော, မဂ္ဂေါ ဘာဝိတော, အဘိညေယျံ အဘိညာတံ, ပရိညေယျံ ပရိညာတံ, ပဟာတဗ္ဗံ ပဟီနံ, ဘာဝေတဗ္ဗံ ဘာဝိတံ။ပေ.။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ သစ္ဆိကတံ, စတုဘာဂံ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ န သစ္ဆိကတန္တိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
၃၄၄. သောတာပတ္တိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ ပဋိပန္နော ပုဂ္ဂလော ဒုက္ခံ ဒက္ခန္တော ပဋိပန္နကောတိ ဝတ္တဗ္ဗောတိ? အာမန္တာ။ ဒုက္ခေ ဒိဋ္ဌေ ဖလေ ဌိတောတိ ဝတ္တဗ္ဗောတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ သမုဒယံ ဒက္ခန္တော။ပေ.။ နိရောဓံ ဒက္ခန္တော ပဋိပန္နကောတိ ဝတ္တဗ္ဗောတိ? အာမန္တာ ။ နိရောဓေ ဒိဋ္ဌေ ဖလေ ဌိတောတိ ဝတ္တဗ္ဗောတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။
သောတာပတ္တိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ ပဋိပန္နော ပုဂ္ဂလော မဂ္ဂံ ဒက္ခန္တော ပဋိပန္နကောတိ ဝတ္တဗ္ဗော, မဂ္ဂေ ဒိဋ္ဌေ ဖလေ ဌိတောတိ ဝတ္တဗ္ဗောတိ? အာမန္တာ။ ဒုက္ခံ ဒက္ခန္တော ပဋိပန္နကောတိ ဝတ္တဗ္ဗော, ဒုက္ခေ ဒိဋ္ဌေ ဖလေ ဌိတောတိ ဝတ္တဗ္ဗောတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။ မဂ္ဂံ ဒက္ခန္တော ပဋိပန္နကောတိ ဝတ္တဗ္ဗော, မဂ္ဂေ ဒိဋ္ဌေ ဖလေ ဌိတောတိ ဝတ္တဗ္ဗောတိ? အာမန္တာ။ သမုဒယံ ဒက္ခန္တော။ပေ.။ နိရောဓံ ဒက္ခန္တော ပဋိပန္နကောတိ ဝတ္တဗ္ဗော, နိရောဓေ ဒိဋ္ဌေ ဖလေ ဌိတောတိ ဝတ္တဗ္ဗောတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
သောတာပတ္တိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ ပဋိပန္နော ပုဂ္ဂလော ဒုက္ခံ ဒက္ခန္တော ပဋိပန္နကောတိ ဝတ္တဗ္ဗော, ဒုက္ခေ ဒိဋ္ဌေ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဖလေ ဌိတောတိ ဝတ္တဗ္ဗော’’တိ? အာမန္တာ။ မဂ္ဂံ ဒက္ခန္တော ပဋိပန္နကောတိ ဝတ္တဗ္ဗော, မဂ္ဂေ ဒိဋ္ဌေ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဖလေ ဌိတောတိ ဝတ္တဗ္ဗော’’တိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။ သမုဒယံ ဒက္ခန္တော။ နိရောဓံ ဒက္ခန္တော ပဋိပန္နကောတိ ဝတ္တဗ္ဗော, နိရောဓေ ဒိဋ္ဌေ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဖလေ ဌိတောတိ ဝတ္တဗ္ဗော’’တိ? အာမန္တာ။ မဂ္ဂံ ဒက္ခန္တော ‘‘ပဋိပန္နကော’’တိ ဝတ္တဗ္ဗော, မဂ္ဂေ ဒိဋ္ဌေ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဖလေ ဌိတောတိ ဝတ္တဗ္ဗော’’တိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
[သကဝါဒီပုစ္ဆာလက္ခဏံ] သောတာပတ္တိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ ပဋိပန္နော ပုဂ္ဂလော ဒုက္ခံ ဒက္ခန္တော ပဋိပန္နကောတိ ဝတ္တဗ္ဗော, ဒုက္ခေ ဒိဋ္ဌေ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဖလေ ဌိတောတိ ဝတ္တဗ္ဗော’’တိ? အာမန္တာ။ နိရတ္ထိယံ ဒုက္ခဒဿနန္တိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။ သမုဒယံ ဒက္ခန္တော။ပေ.။ နိရောဓံ ဒက္ခန္တော ပဋိပန္နကောတိ ဝတ္တဗ္ဗော, နိရောဓေ ဒိဋ္ဌေ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဖလေ ဌိတောတိ ဝတ္တဗ္ဗော’’တိ? အာမန္တာ။ နိရတ္ထိယံ နိရောဓဒဿနန္တိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
၃၄၅. [ပရဝါဒီပုစ္ဆာလက္ခဏံ] ဒုက္ခေ ဒိဋ္ဌေ စတ္တာရိ သစ္စာနိ ဒိဋ္ဌာနိ ဟောန္တီတိ? အာမန္တာ။ ဒုက္ခသစ္စံ စတ္တာရိ သစ္စာနီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
[သကဝါဒီပုစ္ဆာလက္ခဏံ] ရူပက္ခန္ဓေ အနိစ္စတော ဒိဋ္ဌေ ပဉ္စက္ခန္ဓာ အနိစ္စတော ဒိဋ္ဌာ ဟောန္တီတိ? အာမန္တာ။ ရူပက္ခန္ဓော ပဉ္စက္ခန္ဓာတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
[သကဝါဒီပုစ္ဆာလက္ခဏံ] စက္ခာယတနေ အနိစ္စတော ဒိဋ္ဌေ ဒွါဒသာယတနာနိ အနိစ္စတော ဒိဋ္ဌာနိ ဟောန္တီတိ? အာမန္တာ။ စက္ခာယတနံ ဒွါဒသာယတနာနီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
[သကဝါဒီပုစ္ဆာလက္ခဏံ] စက္ခုဓါတုယာ အနိစ္စတော ဒိဋ္ဌာယ အဋ္ဌာရသ ဓါတုယော အနိစ္စတော ဒိဋ္ဌာ ဟောန္တီတိ? အာမန္တာ။ စက္ခုဓါတု အဋ္ဌာရသ ဓါတုယောတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
[သကဝါဒီပုစ္ဆာလက္ခဏံ] စက္ခုန္ဒ္ရိယေ အနိစ္စတော ဒိဋ္ဌေ ဗာဝီသတိန္ဒ္ရိယာနိ အနိစ္စတော ဒိဋ္ဌာနိ ဟောန္တီတိ? အာမန္တာ။ စက္ခုန္ဒ္ရိယံ ဗာဝီသတိန္ဒ္ရိယာနီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
[သကဝါဒီပုစ္ဆာလက္ခဏံ] စတူဟိ ဉာဏေဟိ သောတာပတ္တိဖလံ သစ္ဆိကရောတီတိ? အာမန္တာ။ စတ္တာရိ သောတာပတ္တိဖလာနီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။ အဋ္ဌဟိ ဉာဏေဟိ သောတာပတ္တိဖလံ သစ္ဆိကရောတီတိ? အာမန္တာ ။ အဋ္ဌ သောတာပတ္တိဖလာနီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။ ဒွါဒသဟိ ဉာဏေဟိ သောတာပတ္တိဖလံ သစ္ဆိကရောတီတိ? အာမန္တာ။ ဒွါဒသ သောတာပတ္တိဖလာနီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။ စတုစတ္တာရီသာယ ဉာဏေဟိ သောတာပတ္တိဖလံ သစ္ဆိကရောတီတိ ? အာမန္တာ။ စတုစတ္တာရီသံ သောတာပတ္တိဖလာနီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။ သတ္တသတ္တတိယာ ဉာဏေဟိ သောတာပတ္တိဖလံ သစ္ဆိကရောတီတိ? အာမန္တာ။ သတ္တသတ္တတိ သောတာပတ္တိဖလာနီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
၃၄၆. န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အနုပုဗ္ဗာဘိသမယော’’တိ? အာမန္တာ။ နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ – ‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, မဟာသမုဒ္ဒေါ အနုပုဗ္ဗနိန္နော အနုပုဗ္ဗပေါဏော အနုပုဗ္ဗပဗ္ဘာရော, န အာယတကေနေဝ ပပါတော; ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အနုပုဗ္ဗသိက္ခာ အနုပုဗ္ဗကိရိယာ အနုပုဗ္ဗပဋိပဒါ, န အာယတကေနေဝ အညာပဋိဝေဓေါ’’တိ [စူဠဝ. ၃၈၅; အ. နိ. ၈.၂၀; ဥဒါ. ၄၅ ဥဒါနေ စ]။ အတ္ထေဝ သုတ္တန္တောတိ? အာမန္တာ။ တေန ဟိ အနုပုဗ္ဗာဘိသမယောတိ။
န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အနုပုဗ္ဗာဘိသမယော’’တိ? အာမန္တာ။ နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ –
‘‘အနုပုဗ္ဗေန မေဓါဝီ၊ ထောကံ ထောကံ ခဏေ ခဏေ။
ကမ္မာရော ရဇတဿေဝ၊ နိဒ္ဓမေ မလမတ္တနော’’တိ [ဓ. ပ. ၂၃၉ ဓမ္မပဒေ]။
အတ္ထေဝ သုတ္တန္တောတိ? အာမန္တာ။ တေန ဟိ အနုပုဗ္ဗာဘိသမယောတိ။
အနုပုဗ္ဗာဘိသမယောတိ ? အာမန္တာ။ နနွာယသ္မာ ဂဝမ္ပတိ ထေရော ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သမ္မုခါ မေတံ, အာဝုသော, ဘဂဝတော သုတံ သမ္မုခါ ပဋိဂ္ဂဟိတံ – ‘ယော, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခံ ပဿတိ ဒုက္ခသမုဒယမ္ပိ သော ပဿတိ, ဒုက္ခနိရောဓမ္ပိ ပဿတိ, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒမ္ပိ ပဿတိ; ယော ဒုက္ခသမုဒယံ ပဿတိ ဒုက္ခမ္ပိ သော ပဿတိ, ဒုက္ခနိရောဓမ္ပိ ပဿတိ, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒမ္ပိ ပဿတိ; ယော ဒုက္ခနိရောဓံ ပဿတိ ဒုက္ခမ္ပိ သော ပဿတိ, ဒုက္ခသမုဒယမ္ပိ ပဿတိ, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒမ္ပိ ပဿတိ; ယော ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ပဿတိ ဒုက္ခမ္ပိ သော ပဿတိ, ဒုက္ခသမုဒယမ္ပိ ပဿတိ, ဒုက္ခနိရောဓမ္ပိ ပဿတီ’’’တိ [သံ. နိ. ၅.၁၁၀၀]! အတ္ထေဝ သုတ္တန္တောတိ? အာမန္တာ။ တေန ဟိ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အနုပုဗ္ဗာဘိသမယော’’တိ။
အနုပုဗ္ဗာဘိသမယောတိ ? အာမန္တာ။ နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ –
‘‘သဟာဝဿ ဒဿနသမ္ပဒါယ၊
တယဿု ဓမ္မာ ဇဟိတာ ဘဝန္တိ။
သက္ကာယဒိဋ္ဌီ ဝိစိကိစ္ဆိတဉ္စ၊
သီလဗ္ဗတံ ဝါပိ ယဒတ္ထိ ကိဉ္စိ။
စတူဟပါယေဟိ စ ဝိပ္ပမုတ္တော၊
ဆစ္စာဘိဌာနာနိ အဘဗ္ဗ ကာတု’’န္တိ။
အတ္ထေဝ သုတ္တန္တောတိ? အာမန္တာ။ တေန ဟိ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အနုပုဗ္ဗာဘိသမယော’’တိ။
အနုပုဗ္ဗာဘိသမယောတိ? အာမန္တာ။ နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ – ‘‘ယသ္မိံ, ဘိက္ခဝေ, သမယေ အရိယသာဝကဿ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပါဒိ – ‘ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မ’န္တိ, သဟ ဒဿနုပ္ပါဒါ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကဿ တီဏိ သံယောဇနာနိ ပဟီယန္တိ – သက္ကာယဒိဋ္ဌိ, ဝိစိကိစ္ဆာ, သီလဗ္ဗတပရာမာသော’’တိ! အတ္ထေဝ သုတ္တန္တောတိ? အာမန္တာ။ တေန ဟိ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အနုပုဗ္ဗာဘိသမယော’’တိ။
အနုပုဗ္ဗာဘိသမယကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂. ဒုတိယဝဂ္ဂေါ
(၁၉) ၁၀. ဝေါဟာရကထာ
၃၄၇. ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဝေါဟာရော လောကုတ္တရောတိ? အာမန္တာ။ လောကုတ္တရေ သောတေ ပဋိဟညတိ နော လောကိယေ, လောကုတ္တရေန ဝိညာဏေန ပဋိဝိဇာနန္တိ နော လောကိယေန, သာဝကာ ပဋိဝိဇာနန္တိ နော ပုထုဇ္ဇနာတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
နနု ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဝေါဟာရော လောကိယေ သောတေ ပဋိဟညတီတိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဝေါဟာရော လောကိယေ သောတေ ပဋိဟညတိ, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဝေါဟာရော လောကုတ္တရော’’တိ။
နနု ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဝေါဟာရံ လောကိယေန ဝိညာဏေန ပဋိဝိဇာနန္တီတိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဝေါဟာရံ လောကိယေန ဝိညာဏေန ပဋိဝိဇာနန္တိ, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဝေါဟာရော လောကုတ္တရော’’တိ။
နနု ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဝေါဟာရံ ပုထုဇ္ဇနာ ပဋိဝိဇာနန္တီတိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဝေါဟာရံ ပုထုဇ္ဇနာ ပဋိဝိဇာနန္တိ, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဝေါဟာရော လောကုတ္တရော’’တိ။
၃၄၈. ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဝေါဟာရော လောကုတ္တရောတိ? အာမန္တာ။ မဂ္ဂေါ ဖလံ နိဗ္ဗာနံ, သောတာပတ္တိမဂ္ဂေါ သောတာပတ္တိဖလံ, သကဒါဂါမိမဂ္ဂေါ သကဒါဂါမိဖလံ, အနာဂါမိမဂ္ဂေါ အနာဂါမိဖလံ, အရဟတ္တမဂ္ဂေါ အရဟတ္တဖလံ, သတိပဋ္ဌာနံ သမ္မပ္ပဓါနံ ဣဒ္ဓိပါဒေါ ဣန္ဒ္ရိယံ ဗလံ ဗောဇ္ဈင်္ဂေါတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဝေါဟာရော လောကုတ္တရောတိ? အာမန္တာ။ အတ္ထိ ကေစိ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဝေါဟာရံ သုဏန္တီတိ? အာမန္တာ။ လောကုတ္တရော ဓမ္မော သောတဝိညေယျော, သောတသ္မိံ ပဋိဟညတိ, သောတဿ အာပါထံ အာဂစ္ဆတီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
နနု လောကုတ္တရော ဓမ္မော န သောတဝိညေယျော, န သောတသ္မိံ ပဋိဟညတိ, န သောတဿ အာပါထံ အာဂစ္ဆတီတိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ လောကုတ္တရော ဓမ္မော န သောတဝိညေယျော, န သောတသ္မိံ ပဋိဟညတိ, န သောတဿ အာပါထံ အာဂစ္ဆတိ, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဝေါဟာရော လောကုတ္တရော’’တိ။
၃၄၉. ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဝေါဟာရော လောကုတ္တရောတိ? အာမန္တာ။ အတ္ထိ ကေစိ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဝေါဟာရေ ရဇ္ဇေယျုန္တိ? အာမန္တာ။ လောကုတ္တရော ဓမ္မော ရာဂဋ္ဌာနိယော ရဇနီယော ကမနီယော မဒနီယော ဗန္ဓနီယော မုစ္ဆနီယောတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
နနု လောကုတ္တရော ဓမ္မော န ရာဂဋ္ဌာနိယော န ရဇနီယော န ကမနီယော န မဒနီယော န ဗန္ဓနီယော န မုစ္ဆနီယောတိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ လောကုတ္တရော ဓမ္မော န ရာဂဋ္ဌာနိယော န ရဇနီယော န ကမနီယော န မဒနီယော န ဗန္ဓနီယော န မုစ္ဆနီယော, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဝေါဟာရော လောကုတ္တရော’’တိ။
ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဝေါဟာရော လောကုတ္တရောတိ? အာမန္တာ။ အတ္ထိ ကေစိ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဝေါဟာရေ ဒုဿေယျုန္တိ? အာမန္တာ။ လောကုတ္တရော ဓမ္မော ဒေါသဋ္ဌာနိယော ကောပဋ္ဌာနိယော ပဋိဃဋ္ဌာနိယောတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
နနု လောကုတ္တရော ဓမ္မော န ဒေါသဋ္ဌာနိယော န ကောပဋ္ဌာနိယော န ပဋိဃဋ္ဌာနိယောတိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ လောကုတ္တရော ဓမ္မော န ဒေါသဋ္ဌာနိယော န ကောပဋ္ဌာနိယော န ပဋိဃဋ္ဌာနိယော, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဝေါဟာရော လောကုတ္တရော’’တိ။
ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဝေါဟာရော လောကုတ္တရောတိ? အာမန္တာ။ အတ္ထိ ကေစိ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဝေါဟာရေ မုယ္ဟေယျုန္တိ? အာမန္တာ။ လောကုတ္တရော ဓမ္မော မောဟဋ္ဌာနိယော အညာဏကရဏော အစက္ခုကရဏော ပညာနိရောဓိကော ဝိဃာတပက္ခိကော အနိဗ္ဗာနသံဝတ္တနိကောတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
နနု လောကုတ္တရော ဓမ္မော န မောဟဋ္ဌာနိယော န အညာဏကရဏော န အစက္ခုကရဏော ပညာဝုဒ္ဓိကော အဝိဃာတပက္ခိကော နိဗ္ဗာနသံဝတ္တနိကောတိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ လောကုတ္တရော ဓမ္မော န မောဟဋ္ဌာနိယော န အညာဏကရဏော န အစက္ခုကရဏော ပညာဝုဒ္ဓိကော အဝိဃာတပက္ခိကော နိဗ္ဗာနသံဝတ္တနိကော, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဝေါဟာရော လောကုတ္တရော’’တိ။
၃၅၀. ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဝေါဟာရော လောကုတ္တရောတိ? အာမန္တာ။ ယေ ကေစိ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဝေါဟာရံ သုဏန္တိ, သဗ္ဗေ တေ မဂ္ဂံ ဘာဝေန္တီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
ယေ ကေစိ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဝေါဟာရံ သုဏန္တိ, သဗ္ဗေ တေ မဂ္ဂံ ဘာဝေန္တီတိ? အာမန္တာ။ ဗာလပုထုဇ္ဇနာ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဝေါဟာရံ သုဏန္တိ, ဗာလပုထုဇ္ဇနာ မဂ္ဂံ ဘာဝေန္တီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။ မာတုဃာတကော မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ။ပေ.။ ပိတုဃာတကော။ အရဟန္တဃာတကော။ ရုဟိရုပ္ပါဒကော။ သံဃဘေဒကော ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဝေါဟာရံ သုဏာတိ, သံဃဘေဒကော မဂ္ဂံ ဘာဝေတီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
၃၅၁. လဗ္ဘာ သောဝဏ္ဏမယာယ လဋ္ဌိယာ ဓညပုဉ္ဇောပိ သုဝဏ္ဏပုဉ္ဇောပိ အာစိက္ခိတုန္တိ? အာမန္တာ။ ဧဝမေဝံ ဘဂဝါ လောကုတ္တရေန ဝေါဟာရေန လောကိယမ္ပိ လောကုတ္တရမ္ပိ ဓမ္မံ ဝေါဟရတီတိ။
လဗ္ဘာ ဧလဏ္ဍိယာယ လဋ္ဌိယာ ဓညပုဉ္ဇောပိ သုဝဏ္ဏပုဉ္ဇောပိ အာစိက္ခိတုန္တိ? အာမန္တာ။ ဧဝမေဝံ ဘဂဝါ လောကိယေန ဝေါဟာရေန လောကိယမ္ပိ လောကုတ္တရမ္ပိ ဓမ္မံ ဝေါဟရတီတိ။
၃၅၂. ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဝေါဟာရော လောကိယံ ဝေါဟရန္တဿ လောကိယော ဟောတိ, လောကုတ္တရံ ဝေါဟရန္တဿ လောကုတ္တရော ဟောတီတိ? အာမန္တာ။ လောကိယံ ဝေါဟရန္တဿ လောကိယေ သောတေ ပဋိဟညတိ, လောကုတ္တရံ ဝေါဟရန္တဿ လောကုတ္တရေ သောတေ ပဋိဟညတိ; လောကိယံ ဝေါဟရန္တဿ လောကိယေန ဝိညာဏေန ပဋိဝိဇာနန္တိ, လောကုတ္တရံ ဝေါဟရန္တဿ လောကုတ္တရေန ဝိညာဏေန ပဋိဝိဇာနန္တိ; လောကိယံ ဝေါဟရန္တဿ ပုထုဇ္ဇနာ ပဋိဝိဇာနန္တိ , လောကုတ္တရံ ဝေါဟရန္တဿ သာဝကာ ပဋိဝိဇာနန္တီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဝေါဟာရော လောကိယံ ဝေါဟရန္တဿ လောကိယော ဟောတိ, လောကုတ္တရံ ဝေါဟရန္တဿ လောကုတ္တရော ဟောတီတိ? အာမန္တာ။ နနု ဘဂဝါ လောကိယမ္ပိ လောကုတ္တရမ္ပိ ဓမ္မံ ဝေါဟရတီတိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ ဘဂဝါ လောကိယမ္ပိ လောကုတ္တရမ္ပိ ဓမ္မံ ဝေါဟရတိ, တေန ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဝေါဟာရော လောကိယံ ဝေါဟရန္တဿ လောကိယော ဟောတိ, လောကုတ္တရံ ဝေါဟရန္တဿ လောကုတ္တရော ဟောတီ’’တိ။
ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဝေါဟာရော လောကိယံ ဝေါဟရန္တဿ လောကိယော ဟောတိ, လောကုတ္တရံ ဝေါဟရန္တဿ လောကုတ္တရော ဟောတီတိ? အာမန္တာ။ မဂ္ဂံ ဝေါဟရန္တဿ မဂ္ဂေါ ဟောတိ, အမဂ္ဂံ ဝေါဟရန္တဿ အမဂ္ဂေါ ဟောတိ, ဖလံ ဝေါဟရန္တဿ ဖလံ ဟောတိ, အဖလံ ဝေါဟရန္တဿ အဖလံ ဟောတိ, နိဗ္ဗာနံ ဝေါဟရန္တဿ နိဗ္ဗာနံ ဟောတိ, အနိဗ္ဗာနံ ဝေါဟရန္တဿ အနိဗ္ဗာနံ ဟောတိ, သင်္ခတံ ဝေါဟရန္တဿ သင်္ခတံ ဟောတိ, အသင်္ခတံ ဝေါဟရန္တဿ အသင်္ခတံ ဟောတိ, ရူပံ ဝေါဟရန္တဿ ရူပံ ဟောတိ, အရူပံ ဝေါဟရန္တဿ အရူပံ ဟောတိ, ဝေဒနံ ဝေါဟရန္တဿ ဝေဒနာ ဟောတိ, အဝေဒနံ ဝေါဟရန္တဿ အဝေဒနာ ဟောတိ, သညံ ဝေါဟရန္တဿ သညာ ဟောတိ, အသညံ ဝေါဟရန္တဿ အသညာ ဟောတိ, သင်္ခါရေ ဝေါဟရန္တဿ သင်္ခါရာ ဟောန္တိ, အသင်္ခါရေ ဝေါဟရန္တဿ အသင်္ခါရာ ဟောန္တိ, ဝိညာဏံ ဝေါဟရန္တဿ ဝိညာဏံ ဟောတိ, အဝိညာဏံ ဝေါဟရန္တဿ အဝိညာဏံ ဟောတီတိ ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
ဝေါဟာရကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂. ဒုတိယဝဂ္ဂေါ
(၂၀) ၁၁. နိရောဓကထာ
၃၅၃. ဒွေ နိရောဓါတိ? အာမန္တာ။ ဒွေ ဒုက္ခနိရောဓါတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။ ဒွေ ဒုက္ခနိရောဓါတိ? အာမန္တာ။ ဒွေ နိရောဓသစ္စာနီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။ ဒွေ နိရောဓသစ္စာနီတိ? အာမန္တာ။ ဒွေ ဒုက္ခသစ္စာနီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။ ဒွေ နိရောဓသစ္စာနီတိ? အာမန္တာ။ ဒွေ သမုဒယသစ္စာနီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။ ဒွေ နိရောဓသစ္စာနီတိ? အာမန္တာ။ ဒွေ မဂ္ဂသစ္စာနီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
ဒွေ နိရောဓသစ္စာနီတိ? အာမန္တာ။ ဒွေ တာဏာနိ။ပေ.။ ဒွေ လေဏာနိ။ ဒွေ သရဏာနိ။ ဒွေ ပရာယဏာနိ။ ဒွေ အစ္စုတာနိ။ ဒွေ အမတာနိ။ ဒွေ နိဗ္ဗာနာနီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
ဒွေ နိဗ္ဗာနာနီတိ? အာမန္တာ။ အတ္ထိ ဒွိန္နံ နိဗ္ဗာနာနံ ဥစ္စနီစတာ ဟီနပဏီတတာ ဥက္ကံသာဝကံသော သီမာ ဝါ ဘေဒေါ ဝါ ရာဇိ ဝါ အန္တရိကာ ဝါတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
ဒွေ နိရောဓါတိ? အာမန္တာ။ နနု အပ္ပဋိသင်္ခါနိရုဒ္ဓေ သင်္ခါရေ ပဋိသင်္ခါ နိရောဓေန္တီတိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ အပ္ပဋိသင်္ခါနိရုဒ္ဓေ သင်္ခါရေ ပဋိသင်္ခါ နိရောဓေန္တိ, နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘ဒွေ နိရောဓါ’’တိ။
န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဒွေ နိရောဓါ’’တိ? အာမန္တာ။ နနု အပ္ပဋိသင်္ခါနိရုဒ္ဓါပိ သင်္ခါရာ အစ္စန္တဘဂ္ဂါ, ပဋိသင်္ခါနိရုဒ္ဓါပိ သင်္ခါရာ အစ္စန္တဘဂ္ဂါတိ? အာမန္တာ။ ဟဉ္စိ အပ္ပဋိသင်္ခါနိရုဒ္ဓါပိ သင်္ခါရာ အစ္စန္တဘဂ္ဂါ, ပဋိသင်္ခါနိရုဒ္ဓါပိ သင်္ခါရာ အစ္စန္တဘဂ္ဂါ, တေန ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘‘ဒွေ နိရောဓါ’’တိ။
ဒွေ နိရောဓါတိ? အာမန္တာ။ ပဋိသင်္ခါနိရုဒ္ဓါပိ [ပဋိသင်္ခါနိရုဒ္ဓါ (?)] သင်္ခါရာ အရိယမဂ္ဂံ အာဂမ္မ နိရုဒ္ဓါတိ? အာမန္တာ။ အပ္ပဋိသင်္ခါနိရုဒ္ဓါ သင်္ခါရာ အရိယမဂ္ဂံ အာဂမ္မ နိရုဒ္ဓါတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။။
ဒွေ နိရောဓါတိ? အာမန္တာ။ ပဋိသင်္ခါနိရုဒ္ဓါ သင်္ခါရာ န ပုန ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ? အာမန္တာ။ အပ္ပဋိသင်္ခါနိရုဒ္ဓါ သင်္ခါရာ န ပုန ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ပေ.။ တေန ဟိ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဒွေ နိရောဓါ’’တိ။
နိရောဓကထာ နိဋ္ဌိတာ။
ဒုတိယဝဂ္ဂေါ။
တဿုဒ္ဒါနံ –
ပရူပဟာရော အညာဏံ၊ ကင်္ခါ ပရဝိတာရဏာ။
ဝစီဘေဒေါ ဒုက္ခာဟာရော၊ စိတ္တဋ္ဌိတိ စ ကုက္ကုဠာ။
အနုပုဗ္ဗာဘိသမယော၊ ဝေါဟာရော စ နိရောဓကောတိ။