၁၂. ဈာနဝိဘင်္ဂ
၁. သုတ္တန္တဘာဇနီယ
၅၀၈. ဣဓ ဘိက္ခု ပါတိမောက္ခသံဝရသံဝုတော ဝိဟရတိ, အာစာရဂေါစရသမ္ပန္နော, အဏုမတ္တေသု ဝဇ္ဇေသု ဘယဒဿာဝီ, သမာဒါယ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသု ဣန္ဒ္ရိယေသု ဂုတ္တဒွါရော ဘောဇနေ မတ္တညူ ပုဗ္ဗရတ္တာပရရတ္တံ ဇာဂရိယာနုယောဂမနုယုတ္တော သာတစ္စံ နေပက္ကံ ဗောဓိပက္ခိကာနံ ဓမ္မာနံ ဘာဝနာနုယောဂမနုယုတ္တော။ သော အဘိက္ကန္တေ ပဋိက္ကန္တေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, အာလောကိတေ ဝိလောကိတေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, သမိဉ္ဇိတေ [သမ္မိဉ္ဇိတေ (သီ. သျာ.)] ပသာရိတေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, သံဃာဋိပတ္တစီဝရဓါရဏေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, အသိတေ ဣတေ ခါယိတေ သာယိတေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, ဥစ္စာရပဿာဝကမ္မေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, ဂတေ ဌိတေ နိသိန္နေ သုတ္တေ ဇာဂရိတေ ဘာသိတေ တုဏှီဘာဝေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ။ သော ဝိဝိတ္တံ သေနာသနံ ဘဇတိ အရညံ ရုက္ခမူလံ ပဗ္ဗတံ ကန္ဒရံ ဂိရိဂုဟံ သုသာနံ ဝနပတ္ထံ အဗ္ဘောကာသံ ပလာလပုဉ္ဇံ အပ္ပသဒ္ဒံ အပ္ပနိဂ္ဃောသံ ဝိဇနဝါတံ မနုဿရာဟဿေယျကံ [မနုဿရာဟသေယျကံ (သီ. သျာ.)] ပဋိသလ္လာနသာရုပ္ပံ။ သော အရညဂတော ဝါ ရုက္ခမူလဂတော ဝါ သုညာဂါရဂတော ဝါ နိသီဒတိ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓါယ ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ။ သော အဘိဇ္ဈံ လောကေ ပဟာယ ဝိဂတာဘိဇ္ဈေန စေတသာ ဝိဟရတိ, အဘိဇ္ဈာယ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ။ ဗျာပါဒပဒေါသံ ပဟာယ အဗျာပန္နစိတ္တော ဝိဟရတိ သဗ္ဗပါဏဘူတဟိတာနုကမ္ပီ, ဗျာပါဒပဒေါသာ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ။ ထိနမိဒ္ဓံ ပဟာယ ဝိဂတထိနမိဒ္ဓေါ ဝိဟရတိ အာလောကသညီ သတော သမ္ပဇာနော, ထိနမိဒ္ဓါ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ။ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ ပဟာယ အနုဒ္ဓတော ဝိဟရတိ အဇ္ဈတ္တံ ဝူပသန္တစိတ္တော , ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စာ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ။ ဝိစိကိစ္ဆံ ပဟာယ တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆော ဝိဟရတိ အကထံကထီ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ဝိစိကိစ္ဆာယ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ။ သော ဣမေ ပဉ္စ နီဝရဏေ ပဟာယ စေတသော ဥပက္ကိလေသေ ပညာယ ဒုဗ္ဗလီကရဏေ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ဣတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ; ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိဇံ ဣတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ; ဣတိယာ စ ဝိရာဂါ ဥပေက္ခကော စ ဝိဟရတိ သတော စ သမ္ပဇာနော သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေတိ, ယံ တံ အရိယာ အာစိက္ခန္တိ – ‘‘ဥပေက္ခကော သတိမာ သုခဝိဟာရီ’’တိ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ; သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ; သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမာ နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ ‘‘အနန္တော အာကာသော’’တိ အာကာသာနဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ; သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘‘အနန္တံ ဝိညာဏ’’န္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ; သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ’’တိ အာကိဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ; သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။
မာတိကာ
၅၀၉. ‘‘ဣဓါ’’တိ ဣမိဿာ ဒိဋ္ဌိယာ, ဣမိဿာ ခန္တိယာ, ဣမိဿာ ရုစိယာ, ဣမသ္မိံ အာဒါယေ, ဣမသ္မိံ ဓမ္မေ, ဣမသ္မိံ ဝိနယေ, ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ, ဣမသ္မိံ ပါဝစနေ, ဣမသ္မိံ ဗြဟ္မစရိယေ, ဣမသ္မိံ သတ္ထုသာသနေ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဣဓါ’’တိ။
၅၁၀. ‘‘ဘိက္ခူ’’တိ သမညာယ ဘိက္ခု, ပဋိညာယ ဘိက္ခု, ဘိက္ခတီတိ ဘိက္ခု, ဘိက္ခကောတိ ဘိက္ခု, ဘိက္ခာစရိယံ အဇ္ဈုပဂတောတိ ဘိက္ခု, ဘိန္နပဋဓရောတိ ဘိက္ခု, ဘိန္ဒတိ ပါပကေ အကုသလေ ဓမ္မေတိ ဘိက္ခု, ဘိန္နတ္တာ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဘိက္ခု, ဩဓိသော ကိလေသာနံ ပဟာနာ ဘိက္ခု, အနောဓိသော ကိလေသာနံ ပဟာနာ ဘိက္ခု, သေက္ခော ဘိက္ခု, အသေက္ခော ဘိက္ခု, နေဝသေက္ခနာသေက္ခော ဘိက္ခု, အဂ္ဂေါ ဘိက္ခု, ဘဒ္ရော ဘိက္ခု, မဏ္ဍော ဘိက္ခု, သာရော ဘိက္ခု, သမဂ္ဂေန သံဃေန ဉတ္တိစတုတ္ထေန ကမ္မေန အကုပ္ပေန ဌာနာရဟေန ဥပသမ္ပန္နော ဘိက္ခု။
၅၁၁. ‘‘ပါတိမောက္ခ’’န္တိ သီလံ ပတိဋ္ဌာ အာဒိ စရဏံ သံယမော သံဝရော မောက္ခံ ပါမောက္ခံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ သမာပတ္တိယာ။ သံဝရောတိ။ ကာယိကော အဝီတိက္ကမော, ဝါစသိကော အဝီတိက္ကမော , ကာယိကဝါစသိကော အဝီတိက္ကမော။ သံဝုတောတိ။ ဣမိနာ ပါတိမောက္ခသံဝရေန ဥပေတော ဟောတိ သမုပေတော ဥပါဂတော သမုပါဂတော ဥပပန္နော သမ္ပန္နော သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ပါတိမောက္ခသံဝရသံဝုတော’’တိ။
၅၁၂. ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ ဣရိယတိ ဝတ္တတိ ပါလေတိ ယပေတိ ယာပေတိ စရတိ ဝိဟရတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
၅၁၃. ‘‘အာစာရဂေါစရသမ္ပန္နော’’တိ အတ္ထိ အာစာရော, အတ္ထိ အနာစာရော။
တတ္ထ ကတမော အနာစာရော? ကာယိကော ဝီတိက္ကမော, ဝါစသိကော ဝီတိက္ကမော, ကာယိကဝါစသိကော ဝီတိက္ကမော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အနာစာရော’’။ သဗ္ဗမ္ပိ ဒုဿီလ္ယံ အနာစာရော။ ဣဓေကစ္စော ဝေဠုဒါနေန ဝါ ပတ္တဒါနေန ဝါ ပုပ္ဖဒါနေန ဝါ ဖလဒါနေန ဝါ သိနာနဒါနေန ဝါ ဒန္တကဋ္ဌဒါနေန ဝါ စာဋုကမ္ယတာယ ဝါ မုဂ္ဂသူပ္ယတာယ [မုဂ္ဂသုပ္ပတာယ (သီ.)] ဝါ ပါရိဘဋယတာယ ဝါ ဇင်္ဃပေသနိကေန ဝါ အညတရညတရေန ဝါ ဗုဒ္ဓပဋိကုဋ္ဌေန မိစ္ဆာအာဇီဝေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အနာစာရော’’။
တတ္ထ ကတမော အာစာရော? ကာယိကော အဝီတိက္ကမော, ဝါစသိကော အဝီတိက္ကမော, ကာယိကဝါစသိကော အဝီတိက္ကမော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အာစာရော’’ ။ သဗ္ဗောပိ သီလသံဝရော အာစာရော။ ဣဓေကစ္စော န ဝေဠုဒါနေန န ပတ္တဒါနေန န ပုပ္ဖဒါနေန န ဖလဒါနေန န သိနာနဒါနေန န ဒန္တကဋ္ဌဒါနေန န စာဋုကမ္ယတာယ န မုဂ္ဂသူပ္ယတာယ န ပါရိဘဋယတာယ န ဇင်္ဃပေသနိကေန န အညတရညတရေန ဗုဒ္ဓပဋိကုဋ္ဌေန မိစ္ဆာအာဇီဝေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အာစာရော’’။
၅၁၄. ‘‘ဂေါစရော’’တိ အတ္ထိ ဂေါစရော, အတ္ထိ အဂေါစရော။
တတ္ထ ကတမော အဂေါစရော? ဣဓေကစ္စော ဝေသိယာဂေါစရော ဝါ ဟောတိ ဝိဓဝါဂေါစရော ဝါ ထုလ္လကုမာရိဂေါစရော ဝါ ပဏ္ဍကဂေါစရော ဝါ ဘိက္ခုနိဂေါစရော ဝါ ပါနာဂါရဂေါစရော ဝါ, သံသဋ္ဌော ဝိဟရတိ ရာဇူဟိ ရာဇမဟာမတ္တေဟိ တိတ္ထိယေဟိ တိတ္ထိယသာဝကေဟိ အနနုလောမိကေန သံသဂ္ဂေန ; ယာနိ ဝါ ပန တာနိ ကုလာနိ အဿဒ္ဓါနိ အပ္ပသန္နာနိ အနောပါနဘူတာနိ အက္ကောသကပရိဘာသကာနိ အနတ္ထကာမာနိ အဟိတကာမာနိ အဖာသုကကာမာနိ အယောဂက္ခေမကာမာနိ ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီနံ ဥပါသကာနံ ဥပါသိကာနံ, တထာရူပါနိ ကုလာနိ သေဝတိ ဘဇတိ ပယိရုပါသတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဂေါစရော’’။
တတ္ထ ကတမော ဂေါစရော? ဣဓေကစ္စော န ဝေသိယာဂေါစရော ဟောတိ န ဝိဓဝါဂေါစရော န ထုလ္လကုမာရိဂေါစရော န ပဏ္ဍကဂေါစရော န ဘိက္ခုနိဂေါစရော န ပါနာဂါရဂေါစရော, အသံသဋ္ဌော ဝိဟရတိ ရာဇူဟိ ရာဇမဟာမတ္တေဟိ တိတ္ထိယေဟိ တိတ္ထိယသာဝကေဟိ အနနုလောမိကေန သံသဂ္ဂေန; ယာနိ ဝါ ပန တာနိ ကုလာနိ သဒ္ဓါနိ ပသန္နာနိ ဩပါနဘူတာနိ ကာသာဝပဇ္ဇောတာနိ ဣသိဝါတပဋိဝါတာနိ အတ္ထကာမာနိ ဟိတကာမာနိ ဖာသုကကာမာနိ ယောဂက္ခေမကာမာနိ ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီနံ ဥပါသကာနံ ဥပါသိကာနံ, တထာရူပါနိ ကုလာနိ သေဝတိ ဘဇတိ ပယိရုပါသတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဂေါစရော’’။ ဣတိ ဣမိနာ စ အာစာရေန ဣမိနာ စ ဂေါစရေန ဥပေတော ဟောတိ။ပေ.။ သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘အာစာရဂေါစရသမ္ပန္နော’’တိ။
၅၁၅. ‘‘အဏုမတ္တေသု ဝဇ္ဇေသု ဘယဒဿာဝီ’’တိ တတ္ထ ကတမေ အဏုမတ္တာ ဝဇ္ဇာ? ယာနိ တာနိ ဝဇ္ဇာနိ အပ္ပမတ္တကာနိ ဩရမတ္တကာနိ လဟုသာနိ လဟုသမ္မတာနိ သံယမကရဏီယာနိ သံဝရကရဏီယာနိ စိတ္တုပ္ပါဒကရဏီယာနိ မနသိကာရပဋိဗဒ္ဓါနိ – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘အဏုမတ္တာ ဝဇ္ဇာ’’။ ဣတိ ဣမေသု အဏုမတ္တေသု ဝဇ္ဇေသု ဝဇ္ဇဒဿာဝီ စ ဟောတိ ဘယဒဿာဝီ စ အာဒီနဝဒဿာဝီ စ နိဿရဏဒဿာဝီ စ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘အဏုမတ္တေသု ဝဇ္ဇေသု ဘယဒဿာဝီ’’တိ။
၅၁၆. ‘‘သမာဒါယ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသူ’’တိ တတ္ထ ကတမာ သိက္ခာ? စတဿော သိက္ခာ – ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုသိက္ခာ, ဘိက္ခုနီနံ ဘိက္ခုနိသိက္ခာ, ဥပါသကာနံ ဥပါသကသိက္ခာ, ဥပါသိကာနံ ဥပါသိကသိက္ခာ။ ဣမာ ဝုစ္စန္တိ ‘‘သိက္ခာယော’’။ ဣတိ ဣမာသု သိက္ခာသု သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သဗ္ဗထာ သဗ္ဗံ အသေသံ နိဿေသံ သမာဒါယ ဝတ္တတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘သမာဒါယ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသူ’’တိ။
၅၁၇. ‘‘ဣန္ဒ္ရိယေသု ဂုတ္တဒွါရော’’တိ အတ္ထိ ဣန္ဒ္ရိယေသု ဂုတ္တဒွါရတာ, အတ္ထိ အဂုတ္တဒွါရတာ။
တတ္ထ ကတမာ ဣန္ဒ္ရိယေသု အဂုတ္တဒွါရတာ? ဣဓေကစ္စော စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ နိမိတ္တဂ္ဂါဟီ ဟောတိ အနုဗျဉ္ဇနဂ္ဂါဟီ။ ယတွာဓိကရဏမေနံ စက္ခုန္ဒ္ရိယံ အသံဝုတံ ဝိဟရန္တံ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အနွာဿဝေယျုံ, တဿ သံဝရာယ န ပဋိပဇ္ဇတိ, န ရက္ခတိ စက္ခုန္ဒ္ရိယံ, စက္ခုန္ဒ္ရိယေ န သံဝရံ အာပဇ္ဇတိ။ သောတေန သဒ္ဒံ သုတွာ။ပေ.။ ဃာနေန ဂန္ဓံ ဃာယိတွာ။ပေ.။ ဇိဝှာယ ရသံ သာယိတွာ။ပေ.။ ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဖုသိတွာ။ပေ.။ မနသာ ဓမ္မံ ဝိညာယ နိမိတ္တဂ္ဂါဟီ ဟောတိ အနုဗျဉ္ဇနဂ္ဂါဟီ။ ယတွာဓိကရဏမေနံ မနိန္ဒ္ရိယံ အသံဝုတံ ဝိဟရန္တံ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အနွာဿဝေယျုံ, တဿ သံဝရာယ န ပဋိပဇ္ဇတိ, န ရက္ခတိ မနိန္ဒ္ရိယံ, မနိန္ဒ္ရိယေ န သံဝရံ အာပဇ္ဇတိ။ ယာ ဣမေသံ ဆန္နံ ဣန္ဒ္ရိယာနံ အဂုတ္တိ အဂေါပနာ အနာရက္ခော အသံဝရော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဣန္ဒ္ရိယေသု အဂုတ္တဒွါရတာ’’။
တတ္ထ ကတမာ ဣန္ဒ္ရိယေသု ဂုတ္တဒွါရတာ? ဣဓေကစ္စော စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ န နိမိတ္တဂ္ဂါဟီ ဟောတိ နာနုဗျဉ္ဇနဂ္ဂါဟီ။ ယတွာဓိကရဏမေနံ စက္ခုန္ဒ္ရိယံ အသံဝုတံ ဝိဟရန္တံ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အနွာဿဝေယျုံ, တဿ သံဝရာယ ပဋိပဇ္ဇတိ, ရက္ခတိ စက္ခုန္ဒ္ရိယံ, စက္ခုန္ဒ္ရိယေ သံဝရံ အာပဇ္ဇတိ။ သောတေန သဒ္ဒံ သုတွာ။ပေ.။ ဃာနေန ဂန္ဓံ ဃာယိတွာ။ပေ.။ ဇိဝှာယ ရသံ သာယိတွာ။ပေ.။ ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဖုသိတွာ။ပေ.။ မနသာ ဓမ္မံ ဝိညာယ န နိမိတ္တဂ္ဂါဟီ ဟောတိ နာနုဗျဉ္ဇနဂ္ဂါဟီ။ ဉတွာဓိကရဏမေနံ မနိန္ဒ္ရိယံ အသံဝုတံ ဝိဟရန္တံ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အနွာဿဝေယျုံ, တဿ သံဝရာယ ပဋိပဇ္ဇတိ, ရက္ခတိ မနိန္ဒ္ရိယံ, မနိန္ဒ္ရိယေ သံဝရံ အာပဇ္ဇတိ။ ယာ ဣမေသံ ဆန္နံ ဣန္ဒ္ရိယာနံ ဂုတ္တိ ဂေါပနာ အာရက္ခော သံဝရော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဣန္ဒ္ရိယေသု ဂုတ္တဒွါရတာ’’။ ဣမာယ ဣန္ဒ္ရိယေသု ဂုတ္တဒွါရတာယ ဥပေတော ဟောတိ သမုပေတော။ပေ.။ သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဣန္ဒ္ရိယေသု ဂုတ္တဒွါရော’’တိ။
၅၁၈. ‘‘ဘောဇနေ မတ္တညူ’’တိ အတ္ထိ ဘောဇနေ မတ္တညုတာ, အတ္ထိ ဘောဇနေ အမတ္တညုတာ။
တတ္ထ ကတမာ ဘောဇနေ အမတ္တညုတာ? ဣဓေကစ္စော အပ္ပဋိသင်္ခါ အယောနိသော အာဟာရံ အာဟာရေတိ ဒဝါယ မဒါယ မဏ္ဍနာယ ဝိဘူသနာယ။ ယာ တတ္ထ အသန္တုဋ္ဌိတာ အမတ္တညုတာ အပ္ပဋိသင်္ခါ ဘောဇနေ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဘောဇနေ အမတ္တညုတာ’’တိ။
တတ္ထ ကတမာ ဘောဇနေ မတ္တညုတာ? ဣဓေကစ္စော ပဋိသင်္ခါ ယောနိသော အာဟာရံ အာဟာရေတိ – ‘‘နေဝ ဒဝါယ န မဒါယ န မဏ္ဍနာယ န ဝိဘူသနာယ, ယာဝဒေဝ ဣမဿ ကာယဿ ဌိတိယာ ယာပနာယ ဝိဟိံသူပရတိယာ ဗြဟ္မစရိယာနုဂ္ဂဟာယ, ဣတိ ပုရာဏဉ္စ ဝေဒနံ ပဋိဟင်္ခါမိ နဝဉ္စ ဝေဒနံ န ဥပ္ပါဒေဿာမိ ယာတြာ စ မေ ဘဝိဿတိ အနဝဇ္ဇတာ စ ဖာသု ဝိဟာရော စာ’’တိ။ ယာ တတ္ထ သန္တုဋ္ဌိတာ မတ္တညုတာ ပဋိသင်္ခါ ဘောဇနေ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဘောဇနေ မတ္တညုတာ’’။ ဣမာယ ဘောဇနေ မတ္တညုတာယ ဥပေတော ဟောတိ။ပေ.။ သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဘောဇနေ မတ္တညူ’’တိ။
၅၁၉. ကထဉ္စ ဘိက္ခု ပုဗ္ဗရတ္တာပရရတ္တံ ဇာဂရိယာနုယောဂမနုယုတ္တော ဟောတိ? ဣဓ ဘိက္ခု ဒိဝသံ စင်္ကမေန နိသဇ္ဇာယ အာဝရဏီယေဟိ ဓမ္မေဟိ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ, ရတ္တိယာ ပဌမယာမံ စင်္ကမေန နိသဇ္ဇာယ အာဝရဏီယေဟိ ဓမ္မေဟိ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ, ရတ္တိယာ မဇ္ဈိမယာမံ ဒက္ခိဏေန ပဿေန သီဟသေယျံ ကပ္ပေတိ ပါဒေ ပါဒံ [ပါဒေန ပါဒံ (သျာ.)] အစ္စာဓါယ သတော သမ္ပဇာနော ဥဋ္ဌာနသညံ မနသိကရိတွာ, ရတ္တိယာ ပစ္ဆိမယာမံ ပစ္စုဋ္ဌာယ စင်္ကမေန နိသဇ္ဇာယ အာဝရဏီယေဟိ ဓမ္မေဟိ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ။ ဧဝံ ဘိက္ခု ပုဗ္ဗရတ္တာပရရတ္တံ ဇာဂရိယာနုယောဂမနုယုတ္တော။
၅၂၀. ‘‘သာတစ္စ’’န္တိ။ ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော။ပေ.။ သမ္မာဝါယာမော။
၅၂၁. ‘‘နေပက္က’’န္တိ။ ယာ ပညာ ပဇာနနာ။ပေ.။ အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ။
၅၂၂. ‘‘ဗောဓိပက္ခိကာနံ ဓမ္မာနံ ဘာဝနာနုယောဂမနုယုတ္တော’’တိ။ တတ္ထ ကတမေ ဗောဓိပက္ခိကာ ဓမ္မာ? သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ – သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ဣတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ ။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ဗောဓိပက္ခိကာ ဓမ္မာ’’။ ဣတိ တေ ဗောဓိပက္ခိကေ ဓမ္မေ အာသေဝတိ ဘာဝေတိ ဗဟုလီကရောတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဗောဓိပက္ခိကာနံ ဓမ္မာနံ ဘာဝနာနုယောဂမနုယုတ္တော’’တိ။
၅၂၃. ကထဉ္စ ဘိက္ခု အဘိက္ကန္တေ ပဋိက္ကန္တေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, အာလောကိတေ ဝိလောကိတေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, သမိဉ္ဇိတေ ပသာရိတေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, သံဃာဋိပတ္တစီဝရဓါရဏေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, အသိတေ ဣတေ ခါယိတေ သာယိတေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ , ဥစ္စာရပဿာဝကမ္မေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ; ဂတေ ဌိတေ နိသိန္နေ သုတ္တေ ဇာဂရိတေ ဘာသိတေ တုဏှီဘာဝေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ? ဣဓ ဘိက္ခု သတော သမ္ပဇာနော အဘိက္ကမတိ, သတော သမ္ပဇာနော ပဋိက္ကမတိ, သတော သမ္ပဇာနော အာလောကေတိ, သတော သမ္ပဇာနော ဝိလောကေတိ, သတော သမ္ပဇာနော သမိဉ္ဇေတိ, သတော သမ္ပဇာနော ပသာရေတိ, သတော သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, သံဃာဋိပတ္တစီဝရဓါရဏေ သတော သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, အသိတေ ဣတေ ခါယိတေ သာယိတေ သတော သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, ဥစ္စာရပဿာဝကမ္မေ သတော သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, ဂတေ ဌိတေ နိသိန္နေ သုတ္တေ ဇာဂရိတေ ဘာသိတေ တုဏှီဘာဝေ သတော သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတီတိ။
၅၂၄. တတ္ထ ကတမာ သတိ? ယာ သတိ အနုဿတိ ပဋိဿတိ သတိ သရဏတာ ဓါရဏတာ အပိလာပနတာ အသမ္မုသနတာ သတိ သတိန္ဒ္ရိယံ သတိဗလံ သမ္မာသတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သတိ’’။
၅၂၅. ‘‘သမ္ပဇာနော’’တိ တတ္ထ ကတမံ သမ္ပဇညံ? ယာ ပညာ ပဇာနနာ ဝိစယော ပဝိစယော ဓမ္မဝိစယော သလ္လက္ခဏာ ဥပလက္ခဏာ ပစ္စုပလက္ခဏာ ပဏ္ဍိစ္စံ ကောသလ္လံ နေပုညံ ဝေဘဗျာ စိန္တာ ဥပပရိက္ခာ ဘူရီမေဓါ ပရိဏာယိကာ ဝိပဿနာ သမ္ပဇညံ ပတောဒေါ ပညာ ပညိန္ဒ္ရိယံ ပညာဗလံ ပညာသတ္ထံ ပညာပါသာဒေါ ပညာအာလောကော ပညာဩဘာသော ပညာပဇ္ဇောတော ပညာရတနံ အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္ပဇညံ’’။ ဣတိ ဣမာယ စ သတိယာ ဣမိနာ စ သမ္ပဇညေန ဥပေတော ဟောတိ။ပေ.။ သမန္နာဂတော။ ဧဝံ ဘိက္ခု သတော သမ္ပဇာနော အဘိက္ကမတိ, သတော သမ္ပဇာနော ပဋိက္ကမတိ, သတော သမ္ပဇာနော အာလောကေတိ, သတော သမ္ပဇာနော ဝိလောကေတိ, သတော သမ္ပဇာနော သမိဉ္ဇေတိ, သတော သမ္ပဇာနော ပသာရေတိ, သတော သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, သံဃာဋိပတ္တစီဝရဓါရဏေ သတော သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, အသိတေ ဣတေ ခါယိတေ သာယိတေ သတော သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, ဥစ္စာရပဿာဝကမ္မေ သတော သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, ဂတေ ဌိတေ နိသိန္နေ သုတ္တေ ဇာဂရိတေ ဘာသိတေ တုဏှီဘာဝေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ။
၅၂၆. ‘‘ဝိဝိတ္တ’’န္တိ သန္တိကေ စေပိ သေနာသနံ ဟောတိ, တဉ္စ အနာကိဏ္ဏံ ဂဟဋ္ဌေဟိ ပဗ္ဗဇိတေဟိ။ တေန တံ ဝိဝိတ္တံ။ ဒူရေ စေပိ သေနာသနံ ဟောတိ, တဉ္စ အနာကိဏ္ဏံ ဂဟဋ္ဌေဟိ ပဗ္ဗဇိတေဟိ။ တေန တံ ဝိဝိတ္တံ။
၅၂၇. ‘‘သေနာသန’’န္တိ မဉ္စောပိ သေနာသနံ, ဣဌမ္ပိ သေနာသနံ, ဘိသိပိ သေနာသနံ, ဗိဗ္ဗောဟနမ္ပိ [ဗိမ္ဗောဟနမ္ပိ (သီ. သျာ.)] သေနာသနံ, ဝိဟာရောပိ သေနာသနံ, အဍ္ဎယောဂေါပိ သေနာသနံ, ပါသာဒေါပိ သေနာသနံ, အဋ္ဋောပိ သေနာသနံ, မာဠောပိ သေနာသနံ, လေဏမ္ပိ သေနာသနံ, ဂုဟာပိ သေနာသနံ, ရုက္ခမူလမ္ပိ သေနာသနံ, ဝေဠုဂုမ္ဗောပိ သေနာသနံ။ ယတ္ထ ဝါ ပန ဘိက္ခူ ပဋိက္ကမန္တိ သဗ္ဗမေတံ သေနာသနံ။
၅၂၈. ‘‘ဝိဝိတ္တံ သေနာသနံ ဘဇတီ’’တိ ဣမံ ဝိဝိတ္တံ သေနာသနံ ဘဇတိ သမ္ဘဇတိ သေဝတိ နိသေဝတိ သံသေဝတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဝိတ္တံ သေနာသနံ ဘဇတီ’’တိ။
၅၂၉. ‘‘အရည’’န္တိ နိက္ခမိတွာ ဗဟိ ဣန္ဒခီလာ သဗ္ဗမေတံ အရညံ။
၅၃၀. ‘‘ရုက္ခမူလ’’န္တိ ရုက္ခမူလံယေဝ ရုက္ခမူလံ။ ပဗ္ဗတောယေဝ ပဗ္ဗတော။ ကန္ဒရာယေဝ ကန္ဒရာ။ ဂိရိဂုဟာယေဝ ဂိရိဂုဟာ။ သုသာနံယေဝ သုသာနံ။ အဗ္ဘောကာသောယေဝ အဗ္ဘောကာသော။ ပလာလပုဉ္ဇောယေဝ ပလာလပုဉ္ဇော။
၅၃၁. ‘‘ဝနပတ္ထ’’န္တိ ဒူရာနမေတံ သေနာသနာနံ အဓိဝစနံ။ ‘‘ဝနပတ္ထ’’န္တိ ဝနသဏ္ဍာနမေတံ သေနာသနာနံ အဓိဝစနံ။ ‘‘ဝနပတ္ထ’’န္တိ ဘီသနကာနမေတံ [ဘိံသနကာနမေတံ (သီ. သျာ.)] သေနာသနာနံ အဓိဝစနံ။ ‘‘ဝနပတ္ထ’’န္တိ သလောမဟံသာနမေတံ သေနာသနာနံ အဓိဝစနံ။ ‘‘ဝနပတ္ထ’’န္တိ ပရိယန္တာနမေတံ သေနာသနာနံ အဓိဝစနံ။ ‘‘ဝနပတ္ထ’’န္တိ န မနုဿူပစာရာနမေတံ သေနာသနာနံ အဓိဝစနံ။ ‘‘ဝနပတ္ထ’’န္တိ ဒုရဘိသမ္ဘဝါနမေတံ သေနာသနာနံ အဓိဝစနံ။
၅၃၂. ‘‘အပ္ပသဒ္ဒ’’န္တိ သန္တိကေ စေပိ သေနာသနံ ဟောတိ, တဉ္စ အနာကိဏ္ဏံ ဂဟဋ္ဌေဟိ ပဗ္ဗဇိတေဟိ။ တေန တံ အပ္ပသဒ္ဒံ။ ဒူရေ စေပိ သေနာသနံ ဟောတိ, တဉ္စ အနာကိဏ္ဏံ ဂဟဋ္ဌေဟိ ပဗ္ဗဇိတေဟိ။ တေန တံ အပ္ပသဒ္ဒံ။
၅၃၃. ‘‘အပ္ပနိဂ္ဃောသ’’န္တိ ယဒေဝ တံ အပ္ပသဒ္ဒံ တဒေဝ တံ အပ္ပနိဂ္ဃောသံ။ ယဒေဝ တံ အပ္ပနိဂ္ဃောသံ တဒေဝ တံ ဝိဇနဝါတံ။ ယဒေဝ တံ ဝိဇနဝါတံ တဒေဝ တံ မနုဿရာဟဿေယျကံ။ ယဒေဝ တံ မနုဿရာဟဿေယျကံ တဒေဝ တံ ပဋိသလ္လာနသာရုပ္ပံ။
၅၃၄. ‘‘အရညဂတော ဝါ ရုက္ခမူလဂတော ဝါ သုညာဂါရဂတော ဝါ’’တိ အရညဂတော ဝါ ဟောတိ ရုက္ခမူလဂတော ဝါ သုညာဂါရဂတော ဝါ။
၅၃၅. ‘‘နိသီဒတိ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ’’တိ နိသိန္နော ဟောတိ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ။
၅၃၆. ‘‘ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓါယာ’’တိ ဥဇုကော ဟောတိ ကာယော ဌိတော ပဏိဟိတော။
၅၃၇. ‘‘ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ’’တိ တတ္ထ ကတမာ သတိ? ယာ သတိ အနုဿတိ ပဋိဿတိ။ပေ.။ သမ္မာသတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သတိ’’။ အယံ သတိ ဥပဋ္ဌိတာ ဟောတိ သုပဋ္ဌိတာ နာသိကဂ္ဂေ ဝါ မုခနိမိတ္တေ ဝါ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ’’တိ။
၅၃၈. ‘‘အဘိဇ္ဈံ လောကေ ပဟာယာ’’တိ တတ္ထ ကတမာ အဘိဇ္ဈာ? ယော ရာဂေါ သာရာဂေါ။ပေ.။ စိတ္တဿ သာရာဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဘိဇ္ဈာ’’။
တတ္ထ ကတမော လောကော? ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ လောကော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘လောကော’’။ အယံ အဘိဇ္ဈာ ဣမမှိ လောကေ သန္တာ ဟောတိ သမိတာ ဝူပသန္တာ အတ္ထင်္ဂတာ အဗ္ဘတ္ထင်္ဂတာ အပ္ပိတာ ဗျပ္ပိတာ သောသိတာ ဝိသောသိတာ ဗျန္တီကတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘အဘိဇ္ဈံ လောကေ ပဟာယာ’’တိ။
၅၃၉. ‘‘ဝိဂတာဘိဇ္ဈေန စေတသာ’’တိ တတ္ထ ကတမံ စိတ္တံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ။ပေ.။ တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓါတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တံ’’။ ဣဒံ စိတ္တံ ဝိဂတာဘိဇ္ဈံ ဟောတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဂတာဘိဇ္ဈေန စေတသာ’’တိ။
၅၄၀. ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ ဣရိယတိ ဝတ္တတိ ပါလေတိ ယပေတိ ယာပေတိ စရတိ ဝိဟရတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
၅၄၁. ‘‘အဘိဇ္ဈာယ စိတ္တံ ပရိသောဓေတီ’’တိ တတ္ထ ကတမာ အဘိဇ္ဈာ? ယော ရာဂေါ သာရာဂေါ။ပေ.။ စိတ္တဿ သာရာဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဘိဇ္ဈာ’’။
တတ္ထ ကတမံ စိတ္တံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ။ပေ.။ တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓါတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တံ’’။ ဣဒံ စိတ္တံ ဣမာယ အဘိဇ္ဈာယ သောဓေတိ ဝိသောဓေတိ ပရိသောဓေတိ မောစေတိ ဝိမောစေတိ ပရိမောစေတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘အဘိဇ္ဈာယ စိတ္တံ ပရိသောဓေတီ’’တိ။
၅၄၂. ‘‘ဗျာပါဒပဒေါသံ ပဟာယာ’’တိ အတ္ထိ ဗျာပါဒေါ, အတ္ထိ ပဒေါသော။
တတ္ထ ကတမော ဗျာပါဒေါ? ယော စိတ္တဿ အာဃာတော ပဋိဃာတော ပဋိဃံ ပဋိဝိရောဓေါ ကောပေါ ပကောပေါ သမ္ပကောပေါ ဒေါသော ပဒေါသော သမ္ပဒေါသော စိတ္တဿ ဗျာပတ္တိ မနောပဒေါသော ကောဓေါ ကုဇ္ဈနာ ကုဇ္ဈိတတ္တံ ဒေါသော ဒုဿနာ ဒုဿိတတ္တံ [ဒူသနာ ဒူသိတတ္တံ (သျာ.)] ဗျာပတ္တိ ဗျာပဇ္ဇနာ ဗျာပဇ္ဇိတတ္တံ ဝိရောဓေါ ပဋိဝိရောဓေါ စဏ္ဍိက္ကံ အသုရောပေါ အနတ္တမနတာ စိတ္တဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဗျာပါဒေါ’’။
တတ္ထ ကတမော ပဒေါသော? ယော ဗျာပါဒေါ သော ပဒေါသော, ယော ပဒေါသော သော ဗျာပါဒေါ။ ဣတိ အယဉ္စ ဗျာပါဒေါ အယဉ္စ ပဒေါသော သန္တာ ဟောန္တိ သမိတာ ဝူပသန္တာ အတ္ထင်္ဂတာ အဗ္ဘတ္ထင်္ဂတာ အပ္ပိတာ ဗျပ္ပိတာ သောသိတာ ဝိသောသိတာ ဗျန္တီကတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဗျာပါဒပဒေါသံ ပဟာယာ’’တိ။
၅၄၃. ‘‘အဗျာပန္နစိတ္တော’’တိ တတ္ထ ကတမံ စိတ္တံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ။ပေ.။ တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓါတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တံ’’။ ဣဒံ စိတ္တံ အဗျာပန္နံ ဟောတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘အဗျာပန္နစိတ္တော’’တိ။
၅၄၄. ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။ပေ.။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
၅၄၅. ‘‘ဗျာပါဒပဒေါသာ စိတ္တံ ပရိသောဓေတီ’’တိ။ အတ္ထိ ဗျာပါဒေါ အတ္ထိ ပဒေါသော။
တတ္ထ ကတမော ဗျာပါဒေါ? ယော စိတ္တဿ အာဃာတော။ပေ.။ စဏ္ဍိက္ကံ အသုရောပေါ အနတ္တမနတာ စိတ္တဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဗျာပါဒေါ’’။
တတ္ထ ကတမော ပဒေါသော? ယော ဗျာပါဒေါ သော ပဒေါသော, ယော ပဒေါသော သော ဗျာပါဒေါ။
တတ္ထ ကတမံ စိတ္တံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ။ပေ.။ တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓါတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တံ’’။ ဣဒံ စိတ္တံ ဣမမှာ ဗျာပါဒပဒေါသာ သောဓေတိ ဝိသောဓေတိ ပရိသောဓေတိ မောစေတိ ဝိမောစေတိ ပရိမောစေတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဗျာပါဒပဒေါသာ စိတ္တံ ပရိသောဓေတီ’’တိ။
၅၄၆. ‘‘ထိနမိဒ္ဓံ ပဟာယာ’’တိ အတ္ထိ ထိနံ [ထီနံ (သီ. သျာ.)], အတ္ထိ မိဒ္ဓံ။
တတ္ထ ကတမံ ထိနံ? ယာ စိတ္တဿ အကလ္ယတာ အကမ္မညတာ ဩလီယနာ သလ္လီယနာ လီနံ လီယနာ လီယိတတ္တံ ထိနံ ထိယနာ ထိယိတတ္တံ [ထီယနာ ထီယိတတ္တံ (သီ. သျာ.)] စိတ္တဿ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ထိနံ’’။
တတ္ထ ကတမံ မိဒ္ဓံ? ယာ ကာယဿ အကလ္ယတာ အကမ္မညတာ ဩနာဟော ပရိယောနာဟော အန္တောသမောရောဓေါ မိဒ္ဓံ သုပ္ပံ ပစလာယိကာ သုပ္ပံ သုပ္ပနာ သုပ္ပိတတ္တံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘မိဒ္ဓံ’’။ ဣတိ ဣဒဉ္စ ထိနံ ဣဒဉ္စ မိဒ္ဓံ သန္တာ ဟောန္တိ သမိတာ ဝူပသန္တာ အတ္ထင်္ဂတာ အဗ္ဘတ္ထင်္ဂတာ အပ္ပိတာ ဗျပ္ပိတာ သောသိတာ ဝိသောသိတာ ဗျန္တီကတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ထိနမိဒ္ဓံ ပဟာယာ’’တိ။
၅၄၇. ‘‘ဝိဂတထိနမိဒ္ဓေါ’’တိ။ တဿ ထိနမိဒ္ဓဿ စတ္တတ္တာ ဝန္တတ္တာ မုတ္တတ္တာ ပဟီနတ္တာ ပဋိနိဿဋ္ဌတ္တာ ပဟီနပဋိနိဿဋ္ဌတ္တာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဂတထိနမိဒ္ဓေါ’’တိ။
၅၄၈. ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။ပေ.။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
၅၄၉. ‘‘အာလောကသညီ’’တိ။ တတ္ထ ကတမာ သညာ? ယာ သညာ သဉ္ဇာနနာ သဉ္ဇာနိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သညာ’’။ အယံ သညာ အာလောကာ ဟောတိ ဝိဝဋာ ပရိသုဒ္ဓါ ပရိယောဒါတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘အာလောကသညီ’’တိ။
၅၅၀. ‘‘သတော သမ္ပဇာနော’’တိ။ တတ္ထ ကတမာ သတိ? ယာ သတိ အနုဿတိ ။ပေ.။ သမ္မာသတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သတိ’’။
တတ္ထ ကတမံ သမ္ပဇညံ? ယာ ပညာ ပဇာနနာ။ပေ.။ အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္ပဇညံ’’။ ဣတိ ဣမာယ စ သတိယာ ဣမိနာ စ သမ္ပဇညေန ဥပေတော ဟောတိ။ပေ.။ သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘သတော သမ္ပဇာနော’’တိ။
၅၅၁. ‘‘ထိနမိဒ္ဓါ စိတ္တံ ပရိသောဓေတီ’’တိ။ အတ္ထိ ထိနံ, အတ္ထိ မိဒ္ဓံ။
တတ္ထ ကတမံ ထိနံ။ပေ.။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ထိနံ’’။
တတ္ထ ကတမံ မိဒ္ဓံ။ပေ.။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘မိဒ္ဓံ’’။
တတ္ထ ကတမံ စိတ္တံ။ပေ.။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တံ’’။ ဣဒံ စိတ္တံ ဣမမှာ ထိနမိဒ္ဓါ သောဓေတိ ဝိသောဓေတိ ပရိသောဓေတိ မောစေတိ ဝိမောစေတိ ပရိမောစေတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ထိနမိဒ္ဓါ စိတ္တံ ပရိသောဓေတီ’’တိ။
၅၅၂. ‘‘ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ ပဟာယာ’’တိ အတ္ထိ ဥဒ္ဓစ္စံ, အတ္ထိ ကုက္ကုစ္စံ။
တတ္ထ ကတမံ ဥဒ္ဓစ္စံ? ယံ စိတ္တဿ ဥဒ္ဓစ္စံ အဝူပသမော စေတသော ဝိက္ခေပေါ ဘန္တတ္တံ စိတ္တဿ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဥဒ္ဓစ္စံ’’။
တတ္ထ ကတမံ ကုက္ကုစ္စံ? အကပ္ပိယေ ကပ္ပိယသညိတာ, ကပ္ပိယေ အကပ္ပိယသညိတာ, အဝဇ္ဇေ ဝဇ္ဇသညိတာ, ဝဇ္ဇေ အဝဇ္ဇသညိတာ, ယံ ဧဝရူပံ ကုက္ကုစ္စံ ကုက္ကုစ္စာယနာ ကုက္ကုစ္စာယိတတ္တံ စေတသော ဝိပ္ပဋိသာရော မနောဝိလေခါ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကုက္ကုစ္စံ’’။ ဣတိ ဣဒဉ္စ ဥဒ္ဓစ္စံ ဣဒဉ္စ ကုက္ကုစ္စံ သန္တာ ဟောန္တိ သမိတာ ဝူပသန္တာ အတ္ထင်္ဂတာ အဗ္ဘတ္ထင်္ဂတာ အပ္ပိတာ ဗျပ္ပိတာ သောသိတာ ဝိသောသိတာ ဗျန္တီကတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ ပဟာယာ’’တိ။
၅၅၃. ‘‘အနုဒ္ဓတော’’တိ တဿ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စဿ စတ္တတ္တာ ဝန္တတ္တာ မုတ္တတ္တာ ပဟီနတ္တာ ပဋိနိဿဋ္ဌတ္တာ ပဟီနပဋိနိဿဋ္ဌတ္တာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘အနုဒ္ဓတော’’တိ။
၅၅၄. ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ ။ပေ.။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
၅၅၅. ‘‘ဝူပသန္တစိတ္တော’’တိ ။ တတ္ထ ကတမံ စိတ္တံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ။ပေ.။ တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓါတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တံ’’။ ဣဒံ စိတ္တံ အဇ္ဈတ္တံ သန္တံ ဟောတိ သမိတံ ဝူပသန္တံ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘အဇ္ဈတ္တံ ဝူပသန္တစိတ္တော’’တိ။
၅၅၆. ‘‘ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စာ စိတ္တံ ပရိသောဓေတီ’’တိ အတ္ထိ ဥဒ္ဓစ္စံ, အတ္ထိ ကုက္ကုစ္စံ။
တတ္ထ ကတမံ ဥဒ္ဓစ္စံ? ယံ စိတ္တဿ ဥဒ္ဓစ္စံ အဝူပသမော စေတသော ဝိက္ခေပေါ ဘန္တတ္တံ စိတ္တဿ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဥဒ္ဓစ္စံ’’။
တတ္ထ ကတမံ ကုက္ကုစ္စံ။ပေ.။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကုက္ကုစ္စံ’’။
တတ္ထ ကတမံ စိတ္တံ။ပေ.။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တံ’’။ ဣဒံ စိတ္တံ ဣမမှာ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စာ သောဓေတိ ဝိသောဓေတိ ပရိသောဓေတိ မောစေတိ ဝိမောစေတိ ပရိမောစေတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စာ စိတ္တံ ပရိသောဓေတီ’’တိ။
၅၅၇. ‘‘ဝိစိကိစ္ဆံ ပဟာယာ’’တိ, တတ္ထ ကတမာ ဝိစိကိစ္ဆာ? ယာ ကင်္ခါ ကင်္ခါယနာ ကင်္ခါယိတတ္တံ ဝိမတိ ဝိစိကိစ္ဆာ ဒွေဠှကံ ဒွိဓါပထော သံသယော အနေကံသဂ္ဂါဟော အာသပ္ပနာ ပရိသပ္ပနာ အပရိယောဂါဟဏာ ဆမ္ဘိတတ္တံ စိတ္တဿ မနောဝိလေခေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိစိကိစ္ဆာ’’။ အယံ ဝိစိကိစ္ဆာ သန္တာ ဟောတိ သမိတာ ဝူပသန္တာ အတ္ထင်္ဂတာ အဗ္ဘတ္ထင်္ဂတာ အပ္ပိတာ ဗျပ္ပိတာ သောသိတာ ဝိသောသိတာ ဗျန္တီကတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိစိကိစ္ဆံ ပဟာယာ’’တိ။
၅၅၈. ‘‘တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆော’’တိ, ဣမံ ဝိစိကိစ္ဆံ တိဏ္ဏော ဟောတိ ဥတ္တိဏ္ဏော နိတ္တိဏ္ဏော ပါရင်္ဂတော ပါရမနုပ္ပတ္တော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆော’’တိ။
၅၅၉. ‘‘အကထံကထီ ကုသလေသု ဓမ္မေသူ’’တိ ဣမာယ ဝိစိကိစ္ဆာယ ကုသလေသု ဓမ္မေသု န ကင်္ခတိ န ဝိစိကိစ္ဆတိ အကထံကထီ ဟောတိ နိက္ကထံကထီ ဝိကထံကထော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘အကထံကထီ ကုသလေသု ဓမ္မေသူ’’တိ။
၅၆၀. ‘‘ဝိစိကိစ္ဆာယ စိတ္တံ ပရိသောဓေတီ’’တိ, တတ္ထ ကတမာ ဝိစိကိစ္ဆာ? ယာ ကင်္ခါ ကင်္ခါယနာ ကင်္ခါယိတတ္တံ ဆမ္ဘိတတ္တံ စိတ္တဿ မနောဝိလေခေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိစိကိစ္ဆာ’’။
တတ္ထ ကတမံ စိတ္တံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ။ပေ.။ တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓါတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တံ’’။ ဣဒံ စိတ္တံ ဣမာယ ဝိစိကိစ္ဆာယ သောဓေတိ ဝိသောဓေတိ ပရိသောဓေတိ မောစေတိ ဝိမောစေတိ ပရိမောစေတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိစိကိစ္ဆာယ စိတ္တံ ပရိသောဓေတီ’’တိ။
၅၆၁. ‘‘ဣမေ ပဉ္စ နီဝရဏေ ပဟာယာ’’တိ ဣမေ ပဉ္စ နီဝရဏာ သန္တာ ဟောန္တိ သမိတာ ဝူပသန္တာ အတ္ထင်္ဂတာ အဗ္ဘတ္ထင်္ဂတာ အပ္ပိတာ ဗျပ္ပိတာ သောသိတာ ဝိသောသိတာ ဗျန္တီကတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဣမေ ပဉ္စ နီဝရဏေ ပဟာယာ’’တိ။
၅၆၂. ‘‘စေတသော ဥပက္ကိလေသေ’’တိ ဣမေ ပဉ္စ နီဝရဏာ စိတ္တဿ ဥပက္ကိလေသာ။
၅၆၃. ‘‘ပညာယ ဒုဗ္ဗလီကရဏေ’’တိ ဣမေဟိ ပဉ္စဟိ နီဝရဏေဟိ အနုပ္ပန္နာ စေဝ ပညာ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဥပ္ပန္နာ စ ပညာ နိရုဇ္ဈတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ပညာယ ဒုဗ္ဗလီကရဏေ’’တိ။
၅၆၄. ‘‘ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟီ’’တိ တတ္ထ ကတမေ ကာမာ? ဆန္ဒော ကာမော, ရာဂေါ ကာမော, ဆန္ဒရာဂေါ ကာမော, သင်္ကပ္ပော ကာမော, ရာဂေါ ကာမော, သင်္ကပ္ပရာဂေါ ကာမော – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ကာမာ’’။
တတ္ထ ကတမေ အကုသလာ ဓမ္မာ? ကာမစ္ဆန္ဒော, ဗျာပါဒေါ, ထိနံ, မိဒ္ဓံ, ဥဒ္ဓစ္စံ, ကုက္ကုစ္စံ, ဝိစိကိစ္ဆာ – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘အကုသလာ ဓမ္မာ’’။ ဣတိ ဣမေဟိ စ ကာမေဟိ ဣမေဟိ စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ ဝိဝိတ္တော ဟောတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟီ’’တိ။
၅၆၅. ‘‘သဝိတက္ကံ သဝိစာရ’’န္တိ အတ္ထိ ဝိတက္ကော, အတ္ထိ ဝိစာရော။
တတ္ထ ကတမော ဝိတက္ကော? ယော တက္ကော ဝိတက္ကော သင်္ကပ္ပော အပ္ပနာ ဗျပ္ပနာ စေတသော အဘိနိရောပနာ သမ္မာသင်္ကပ္ပော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိတက္ကော’’။
တတ္ထ ကတမော ဝိစာရော? ယော စာရော ဝိစာရော အနုဝိစာရော ဥပဝိစာရော စိတ္တဿ အနုသန္ဓနတာ အနုပေက္ခနတာ – အယံ ဝုစ္စတိ ဝိစာရော။ ဣတိ ဣမိနာ စ ဝိတက္ကေန ဣမိနာ စ ဝိစာရေန ဥပေတော ဟောတိ။ပေ.။ သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘သဝိတက္ကံ သဝိစာရ’’န္တိ။
၅၆၆. ‘‘ဝိဝေကဇ’’န္တိ ဝိတက္ကော, ဝိစာရော, ဣတိ, သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ – တေ ဣမသ္မိံ ဝိဝေကေ ဇာတာ ဟောန္တိ သဉ္ဇာတာ နိဗ္ဗတ္တာ အဘိနိဗ္ဗတ္တာ ပါတုဘူတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဝေကဇ’’န္တိ။
၅၆၇. ‘‘ဣတိသုခ’’န္တိ အတ္ထိ ဣတိ, အတ္ထိ သုခံ။
တတ္ထ ကတမာ ဣတိ? ယာ ဣတိ ပါမောဇ္ဇံ အာမောဒနာ ပမောဒနာ ဟာသော ပဟာသော ဝိတ္တိ ဩဒဂ္ယံ အတ္တမနတာ စိတ္တဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဣတိ’’။
တတ္ထ ကတမံ သုခံ? ယံ စေတသိကံ သာတံ စေတသိကံ သုခံ စေတောသမ္ဖဿဇံ သာတံ သုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ သာတာ သုခါ ဝေဒနာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သုခံ’’။ ဣဒံ သုခံ ဣမာယ ဣတိယာ သဟဂတံ ဟောတိ သဟဇာတံ သံသဋ္ဌံ သမ္ပယုတ္တံ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဣတိသုခ’’န္တိ။
၅၆၈. ‘‘ပဌမ’’န္တိ ဂဏနာနုပုဗ္ဗတာ [ဂဏနာနုပုဗ္ဗတော (သျာ.) ဧဝမုပရိပိ] ပဌမံ။ ဣဒံ ပဌမံ သမာပဇ္ဇတီတိ ပဌမံ။
၅၆၉. ‘‘ဈာန’’န္တိ ဝိတက္ကော, ဝိစာရော, ဣတိ, သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။
၅၇၀. ‘‘ဥပသမ္ပဇ္ဇာ’’တိ ယော ပဌမဿ ဈာနဿ လာဘော ပဋိလာဘော ပတ္တိ သမ္ပတ္တိ ဖုသနာ သစ္ဆိကိရိယာ ဥပသမ္ပဒါ။
၅၇၁. ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ ။ပေ.။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
၅၇၂. ‘‘ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ’’တိ, အတ္ထိ ဝိတက္ကော, အတ္ထိ ဝိစာရော။
တတ္ထ ကတမော ဝိတက္ကော? ယော တက္ကော ဝိတက္ကော။ပေ.။ သမ္မာသင်္ကပ္ပော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိတက္ကော’’။
တတ္ထ ကတမော ဝိစာရော? ယော စာရော ဝိစာရော အနုဝိစာရော ဥပဝိစာရော စိတ္တဿ အနုသန္ဓနတာ အနုပေက္ခနတာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိစာရော’’။ ဣတိ အယဉ္စ ဝိတက္ကော အယဉ္စ ဝိစာရော သန္တာ ဟောန္တိ သမိတာ ဝူပသန္တာ အတ္ထင်္ဂတာ အဗ္ဘတ္ထင်္ဂတာ အပ္ပိတာ ဗျပ္ပိတာ သောသိတာ ဝိသောသိတာ ဗျန္တီကတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ’’တိ။
၅၇၃. ‘‘အဇ္ဈတ္တ’’န္တိ ယံ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စတ္တံ။
၅၇၄. ‘‘သမ္ပသာဒန’’န္တိ ယာ သဒ္ဓါ သဒ္ဒဟနာ ဩကပ္ပနာ အဘိပ္ပသာဒေါ။
၅၇၅. ‘‘စေတသော ဧကောဒိဘာဝ’’န္တိ ယာ စိတ္တဿ ဌိတိ။ပေ.။ သမ္မာသမာဓိ။
၅၇၆. ‘‘အဝိတက္ကံ အဝိစာရ’’န္တိ အတ္ထိ ဝိတက္ကော, အတ္ထိ ဝိစာရော။
တတ္ထ ကတမော ဝိတက္ကော? ယော တက္ကော ဝိတက္ကော။ပေ.။ သမ္မာသင်္ကပ္ပော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိတက္ကော’’။
တတ္ထ ကတမော ဝိစာရော? ယော စာရော အနုစာရော ဝိစာရော အနုဝိစာရော ဥပဝိစာရော စိတ္တဿ အနုသန္ဓနတာ အနုပေက္ခနတာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိစာရော’’။ ဣတိ အယဉ္စ ဝိတက္ကော အယဉ္စ ဝိစာရော သန္တာ ဟောတိ သမိတာ ဝူပသန္တာ အတ္ထင်္ဂတာ အဗ္ဘတ္ထင်္ဂတာ အပ္ပိတာ ဗျပ္ပိတာ သောသိတာ ဝိသောသိတာ ဗျန္တီကတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိတက္ကံ အဝိစာရ’’န္တိ။
၅၇၇. ‘‘သမာဓိဇ’’န္တိ သမ္ပသာဒေါ ဣတိသုခံ – တေ ဣမသ္မိံ သမာဓိမှိ ဇာတာ ဟောန္တိ သဉ္ဇာတာ နိဗ္ဗတ္တာ အဘိနိဗ္ဗတ္တာ ပါတုဘူတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘သမာဓိဇ’’န္တိ။
၅၇၈. ‘‘ဣတိသုခ’’န္တိ အတ္ထိ ဣတိ, အတ္ထိ သုခံ။
တတ္ထ ကတမာ ဣတိ။ပေ.။ အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဣတိ’’။
တတ္ထ ကတမံ သုခံ။ပေ.။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သုခံ’’။ ဣဒံ သုခံ ဣမာယ ဣတိယာ သဟဂတံ ဟောတိ သဟဇာတံ သံသဋ္ဌံ သမ္ပယုတ္တံ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဣတိသုခ’’န္တိ။
၅၇၉. ‘‘ဒုတိယ’’န္တိ ဂဏနာနုပုဗ္ဗတာ ဒုတိယံ။ ဣဒံ ဒုတိယံ သမာပဇ္ဇတီတိ ဒုတိယံ။
၅၈၀. ‘‘ဈာန’’န္တိ သမ္ပသာဒေါ, ဣတိသုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။
၅၈၁. ‘‘ဥပသမ္ပဇ္ဇာ’’တိ ယော ဒုတိယဿ ဈာနဿ လာဘော ပဋိလာဘော ပတ္တိ သမ္ပတ္တိ ဖုသနာ သစ္ဆိကိရိယာ ဥပသမ္ပဒါ။
၅၈၂. ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ ။ပေ.။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
၅၈၃. ‘‘ဣတိယာ စ ဝိရာဂါ’’တိ တတ္ထ ကတမာ ဣတိ? ယာ ဣတိ ပါမောဇ္ဇံ အာမောဒနာ ပမောဒနာ ဟာသော ပဟာသော ဝိတ္တိ ဩဒဂ္ယံ အတ္တမနတာ စိတ္တဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဣတိ’’။ အယံ ဣတိ သန္တာ ဟောတိ သမိတာ ဝူပသန္တာ အတ္ထင်္ဂတာ အဗ္ဘတ္ထင်္ဂတာ အပ္ပိတာ ဗျပ္ပိတာ သောသိတာ ဝိသောသိတာ ဗျန္တီကတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဣတိယာ စ ဝိရာဂါ’’တိ။
၅၈၄. ‘‘ဥပေက္ခကော’’တိ တတ္ထ ကတမာ ဥပေက္ခာ? ယာ ဥပေက္ခာ ဥပေက္ခနာ အဇ္ဈုပေက္ခနာ မဇ္ဈတ္တတာ စိတ္တဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဥပေက္ခာ’’။ ဣမာယ ဥပေက္ခာယ ဥပေတော ဟောတိ။ပေ.။ သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဥပေက္ခကော’’တိ။
၅၈၅. ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ ။ပေ.။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
၅၈၆. ‘‘သတော စ သမ္ပဇာနော’’တိ တတ္ထ ကတမာ သတိ? ယာ သတိ အနုဿတိ။ပေ.။ သမ္မာသတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သတိ’’။
တတ္ထ ကတမံ သမ္ပဇညံ? ယာ ပညာ ပဇာနနာ။ပေ.။ အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္ပဇညံ’’။ ဣတိ ဣမာယ စ သတိယာ ဣမိနာ စ သမ္ပဇညေန ဥပေတော ဟောတိ။ပေ.။ သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘သတော စ သမ္ပဇာနော’’တိ။
၅၈၇. ‘‘သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေတီ’’တိ တတ္ထ ကတမံ သုခံ? ယံ စေတသိကံ သာတံ စေတသိကံ သုခံ စေတောသမ္ဖဿဇံ သာတံ သုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ သာတာ သုခါ ဝေဒနာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သုခံ’’။
တတ္ထ ကတမော ကာယော? သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော, ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကာယော’’။ ဣဒံ သုခံ ဣမိနာ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေတီ’’တိ။
၅၈၈. ‘‘ယံ တံ အရိယာ အာစိက္ခန္တီ’’တိ တတ္ထ ကတမေ အရိယာ? အရိယာ ဝုစ္စန္တိ ဗုဒ္ဓါ စ ဗုဒ္ဓသာဝကာ စ။ တေ ဣမံ အာစိက္ခန္တိ ဒေသေန္တိ ပညပေန္တိ [ပညာပေန္တိ (သီ. သျာ.)] ပဋ္ဌပေန္တိ ဝိဝရန္တိ ဝိဘဇန္တိ ဥတ္တာနိံ ကရောန္တိ ပကာသေန္တိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ယံ တံ အရိယာ အာစိက္ခန္တီ’’တိ။
၅၈၉. ‘‘ဥပေက္ခကော သတိမာ သုခဝိဟာရီ’’တိ တတ္ထ ကတမာ ဥပေက္ခာ? ယာ ဥပေက္ခာ ဥပေက္ခနာ အဇ္ဈုပေက္ခနာ မဇ္ဈတ္တတာ စိတ္တဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဥပေက္ခာ’’။
တတ္ထ ကတမာ သတိ? ယာ သတိ အနုဿတိ။ပေ.။ သမ္မာသတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သတိ’’။
တတ္ထ ကတမံ သုခံ? ယံ စေတသိကံ သာတံ စေတသိကံ သုခံ စေတောသမ္ဖဿဇံ သာတံ သုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ သာတာ သုခါ ဝေဒနာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သုခံ’’။ ဣတိ ဣမာယ စ ဥပေက္ခာယ ဣမာယ စ သတိယာ ဣမိနာ စ သုခေန သမန္နာဂတော ဣရိယတိ ဝတ္တတိ ပါလေတိ ယပေတိ ယာပေတိ စရတိ ဝိဟရတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဥပေက္ခကော သတိမာ သုခဝိဟာရီ’’တိ။
၅၉၀. ‘‘တတိယ’’န္တိ ဂဏနာနုပုဗ္ဗတာ တတိယံ။ ဣဒံ တတိယံ သမာပဇ္ဇတီတိ တတိယံ။
၅၉၁. ‘‘ဈာန’’န္တိ ဥပေက္ခာ, သတိ, သမ္ပဇညံ, သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။
၅၉၂. ‘‘ဥပသမ္ပဇ္ဇာ’’တိ ယော တတိယဿ ဈာနဿ လာဘော ပဋိလာဘော ပတ္တိ သမ္ပတ္တိ ဖုသနာ သစ္ဆိကိရိယာ ဥပသမ္ပဒါ။
၅၉၃. ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။ပေ.။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
၅၉၄. ‘‘သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ’’တိ, အတ္ထိ သုခံ, အတ္ထိ ဒုက္ခံ။
တတ္ထ ကတမံ သုခံ? ယံ ကာယိကံ သာတံ ကာယိကံ သုခံ ကာယသမ္ဖဿဇံ သာတံ သုခံ ဝေဒယိတံ ကာယသမ္ဖဿဇာ သာတာ သုခါ ဝေဒနာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သုခံ’’။
တတ္ထ ကတမံ ဒုက္ခံ? ယံ ကာယိကံ အသာတံ ကာယိကံ ဒုက္ခံ ကာယသမ္ဖဿဇံ အသာတံ ဒုက္ခံ ဝေဒယိတံ ကာယသမ္ဖဿဇာ အသာတာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခံ’’။ ဣတိ ဣဒဉ္စ သုခံ ဣဒဉ္စ ဒုက္ခံ သန္တာ ဟောန္တိ သမိတာ ဝူပသန္တာ အတ္ထင်္ဂတာ အဗ္ဘတ္ထင်္ဂတာ အပ္ပိတာ ဗျပ္ပိတာ သောသိတာ ဝိသောသိတာ ဗျန္တီကတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ’’တိ။
၅၉၅. ‘‘ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ’’တိ အတ္ထိ သောမနဿံ, အတ္ထိ ဒေါမနဿံ။
တတ္ထ ကတမံ သောမနဿံ? ယံ စေတသိကံ သာတံ စေတသိကံ သုခံ စေတောသမ္ဖဿဇံ သာတံ သုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ သာတာ သုခါ ဝေဒနာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သောမနဿံ’’။
တတ္ထ ကတမံ ဒေါမနဿံ? ယံ စေတသိကံ အသာတံ စေတသိကံ ဒုက္ခံ စေတောသမ္ဖဿဇံ အသာတံ ဒုက္ခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ အသာတာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒေါမနဿံ’’။ ဣတိ ဣဒဉ္စ သောမနဿံ ဣဒဉ္စ ဒေါမနဿံ ပုဗ္ဗေဝ သန္တာ ဟောန္တိ သမိတာ ဝူပသန္တာ အတ္ထင်္ဂတာ အဗ္ဘတ္ထင်္ဂတာ အပ္ပိတာ ဗျပ္ပိတာ သောသိတာ ဝိသောသိတာ ဗျန္တီကတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ’’တိ။
၅၉၆. ‘‘အဒုက္ခမသုခ’’န္တိ ယံ စေတသိကံ နေဝ သာတံ နာသာတံ စေတောသမ္ဖဿဇံ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘အဒုက္ခမသုခ’’န္တိ။
၅၉၇. ‘‘ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိ’’န္တိ, တတ္ထ ကတမာ ဥပေက္ခာ? ယာ ဥပေက္ခာ ဥပေက္ခနာ အဇ္ဈုပေက္ခနာ မဇ္ဈတ္တတာ စိတ္တဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဥပေက္ခာ’’။
တတ္ထ ကတမာ သတိ? ယာ သတိ အနုဿတိ။ပေ.။ သမ္မာသတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သတိ’’။ အယံ သတိ ဣမာယ ဥပေက္ခာယ ဝိဝဋာ ဟောတိ ပရိသုဒ္ဓါ ပရိယောဒါတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိ’’န္တိ။
၅၉၈. ‘‘စတုတ္ထ’’န္တိ ဂဏနာနုပုဗ္ဗတာ စတုတ္ထံ, ဣဒံ စတုတ္ထံ သမာပဇ္ဇတီတိ စတုတ္ထံ။
၅၉၉. ‘‘ဈာန’’န္တိ ဥပေက္ခာ, သတိ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။
၆၀၀. ‘‘ဥပသမ္ပဇ္ဇာ’’တိ ယော စတုတ္ထဿ ဈာနဿ လာဘော ပဋိလာဘော ပတ္တိ သမ္ပတ္တိ ဖုသနာ သစ္ဆိကိရိယာ ဥပသမ္ပဒါ။
၆၀၁. ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။ပေ.။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
၆၀၂. ‘‘သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ’’တိ တတ္ထ ကတမာ ရူပသညာ? ရူပါဝစရသမာပတ္တိံ သမာပန္နဿ ဝါ ဥပပန္နဿ ဝါ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရိဿ ဝါ သညာ သဉ္ဇာနနာ သဉ္ဇာနိတတ္တံ – ဣမာ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ရူပသညာယော’’။ ဣမာ ရူပသညာယော အတိက္ကန္တော ဟောတိ ဝီတိက္ကန္တော သမတိက္ကန္တော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ’’တိ။
၆၀၃. ‘‘ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမာ’’တိ တတ္ထ ကတမာ ပဋိဃသညာ? ရူပသညာ သဒ္ဒသညာ။ပေ.။ ဖောဋ္ဌဗ္ဗသညာ – ဣမာ ဝုစ္စန္တိ ပဋိဃသညာယော။ ဣမာ ပဋိဃသညာယော သန္တာ ဟောန္တိ သမိတာ ဝူပသန္တာ အတ္ထင်္ဂတာ အဗ္ဘတ္ထင်္ဂတာ အပ္ပိတာ ဗျပ္ပိတာ သောသိတာ ဝိသောသိတာ ဗျန္တီကတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမာ’’တိ။
၆၀၄. ‘‘နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ’’တိ တတ္ထ ကတမာ နာနတ္တသညာ? အသမာပန္နဿ မနောဓါတု သမင်္ဂိဿ ဝါ မနောဝိညာဏဓါတု သမင်္ဂိဿ ဝါ သညာ သဉ္ဇာနနာ သဉ္ဇာနိတတ္တံ – ဣမာ ဝုစ္စန္တိ ‘‘နာနတ္တသညာယော’’။ ဣမာ နာနတ္တသညာယော န မနသိ ကရောတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ’’တိ။
၆၀၅. ‘‘အနန္တော အာကာသော’’တိ, တတ္ထ ကတမော အာကာသော? ယော အာကာသော အာကာသဂတံ အဃံ အဃဂတံ ဝိဝရော ဝိဝရဂတံ အသမ္ဖုဋ္ဌံ စတူဟိ မဟာဘူတေဟိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အာကာသော’’။ တသ္မိံ အာကာသေ စိတ္တံ ဌပေတိ သဏ္ဌပေတိ အနန္တံ ဖရတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘အနန္တော အာကာသော’’တိ။
၆၀၆. ‘‘အာကာသာနဉ္စာယတန’’န္တိ အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမာပန္နဿ ဝါ ဥပပန္နဿ ဝါ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရိဿ ဝါ စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ။
၆၀၇. ‘‘ဥပသမ္ပဇ္ဇာ’’တိ ယော အာကာသာနဉ္စာယတနဿ လာဘော ပဋိလာဘော ပတ္တိ သမ္ပတ္တိ ဖုသနာ သစ္ဆိကိရိယာ ဥပသမ္ပဒါ။
၆၀၈. ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။ပေ.။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
၆၀၉. ‘‘သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မာ’’တိ ဣမံ အာကာသာနဉ္စာယတနံ အတိက္ကန္တော ဟောတိ ဝီတိက္ကန္တော သမတိက္ကန္တော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မာ’’တိ။
၆၁၀. ‘‘အနန္တံ ဝိညာဏ’’န္တိ တံယေဝ အာကာသံ ဝိညာဏေန ဖုဋ္ဌံ မနသိ ကရောတိ အနန္တံ ဖရတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘အနန္တံ ဝိညာဏ’’န္တိ။
၆၁၁. ‘‘ဝိညာဏဉ္စာယတန’’န္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမာပန္နဿ ဝါ ဥပပန္နဿ ဝါ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရိဿ ဝါ စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ။
၆၁၂. ‘‘ဥပသမ္ပဇ္ဇာ’’တိ ယော ဝိညာဏဉ္စာယတနဿ လာဘော ပဋိလာဘော ပတ္တိ သမ္ပတ္တိ ဖုသနာ သစ္ဆိကိရိယာ ဥပသမ္ပဒါ။
၆၁၃. ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။ပေ.။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
၆၁၄. ‘‘သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မာ’’တိ ဣမံ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ အတိက္ကန္တော ဟောတိ ဝီတိက္ကန္တော သမတိက္ကန္တော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မာ’’တိ။
၆၁၅. ‘‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ’’တိ တံယေဝ ဝိညာဏံ ဘာဝေတိ ဝိဘာဝေတိ အန္တရဘာဝေတိ, ‘‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ’’တိ ပဿတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ’’တိ။
၆၁၆. ‘‘အာကိဉ္စညာယတန’’န္တိ အာကိဉ္စညာယတနံ သမာပန္နဿ ဝါ ဥပပန္နဿ ဝါ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရိဿ ဝါ စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ။
၆၁၇. ‘‘ဥပသမ္ပဇ္ဇာ’’တိ ယော အာကိဉ္စညာယတနဿ လာဘော ပဋိလာဘော ပတ္တိ သမ္ပတ္တိ ဖုသနာ သစ္ဆိကိရိယာ ဥပသမ္ပဒါ။
၆၁၈. ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ ။ပေ.။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
၆၁၉. ‘‘သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မာ’’တိ ဣမံ အာကိဉ္စညာယတနံ အတိက္ကန္တော ဟောတိ ဝီတိက္ကန္တော သမတိက္ကန္တော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မာ’’တိ။
‘‘နေဝသညီနာသညီ’’တိ တံယေဝ အာကိဉ္စညာယတနံ သန္တတော မနသိ ကရောတိ သင်္ခါရာဝသေသသမာပတ္တိံ ဘာဝေတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘နေဝသညီနာသညီ’’တိ [အယံ ပါဌော မာတိကာယံ နတ္ထိ, နိဒ္ဒေသေ ပန သဗ္ဗပေါတ္ထကေသု ဒိဿတိ]။
၆၂၀. ‘‘နေဝသညာနာသညာယတန’’န္တိ နေဝသညာနာသညာယတနံ သမာပန္နဿ ဝါ ဥပပန္နဿ ဝါ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရိဿ ဝါ စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ။
၆၂၁. ‘‘ဥပသမ္ပဇ္ဇာ’’တိ ယော နေဝသညာနာသညာယတနဿ လာဘော ပဋိလာဘော ပတ္တိ သမ္ပတ္တိ ဖုသနာ သစ္ဆိကိရိယာ ဥပသမ္ပဒါ။
၆၂၂. ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ ဣရိယတိ ဝတ္တတိ ပါလေတိ ယပေတိ ယာပေတိ စရတိ ဝိဟရတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
သုတ္တန္တဘာဇနီယံ။
၂. အဘိဓမ္မဘာဇနီယံ
၁. ရူပါဝစရကုသလံ
၆၂၃. စတ္တာရိ ဈာနာနိ – ပဌမံ ဈာနံ, ဒုတိယံ ဈာနံ, တတိယံ ဈာနံ, စတုတ္ထံ ဈာနံ။
၆၂၄. တတ္ထ ကတမံ ပဌမံ ဈာနံ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ ပဉ္စင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဝိတက္ကော, ဝိစာရော, ဣတိ, သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဌမံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမံ ဒုတိယံ ဈာနံ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ။ပေ.။ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ , တသ္မိံ သမယေ တိဝင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဣတိ, သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုတိယံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမံ တတိယံ ဈာနံ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဣတိယာ စ ဝိရာဂါ။ပေ.။ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ ဒုဝင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘တတိယံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမံ စတုတ္ထံ ဈာနံ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ သုခဿ စ ပဟာနာ။ပေ.။ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ ဒုဝင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဥပေက္ခာ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စတုတ္ထံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
စတုက္ကံ။
၆၂၅. ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ ပဉ္စင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဝိတက္ကော, ဝိစာရော, ဣတိ, သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဌမံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ အဝိတက္ကံ ဝိစာရမတ္တံ ဝိဝေကဇံ ဣတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ စတုရင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဝိစာရော, ဣတိ, သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုတိယံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ။ပေ.။ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ တိဝင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဣတိ, သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘တတိယံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဣတိယာ စ ဝိရာဂါ။ပေ.။ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ ဒုဝင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စတုတ္ထံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ သုခဿ စ ပဟာနာ။ပေ.။ ပဉ္စမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ ဒုဝင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဥပေက္ခာ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဉ္စမံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
ပဉ္စကံ။
၂. အရူပါဝစရကုသလံ
၆၂၆. ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ အရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနသညာသဟဂတံ သုခဿ စ ပဟာနာ။ပေ.။ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, တသ္မိံ သမယေ ဒုဝင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဥပေက္ခာ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စတုတ္ထံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
၃. လောကုတ္တရကုသလံ
၆၂၇. စတ္တာရိ ဈာနာနိ – ပဌမံ ဈာနံ, ဒုတိယံ ဈာနံ, တတိယံ ဈာနံ, စတုတ္ထံ ဈာနံ။
၆၂၈. တတ္ထ ကတမံ ပဌမံ ဈာနံ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ပဉ္စင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဝိတက္ကော, ဝိစာရော, ဣတိ, သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဌမံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမံ ဒုတိယံ ဈာနံ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ။ပေ.။ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ တိဝင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဣတိ, သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုတိယံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမံ တတိယံ ဈာနံ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဣတိယာ စ ဝိရာဂါ။ပေ.။ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဒုဝင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘တတိယံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမံ စတုတ္ထံ ဈာနံ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ သုခဿ စ ပဟာနာ ။ပေ.။ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဒုဝင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဥပေက္ခာ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စတုတ္ထံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
စတုက္ကံ။
၆၂၉. ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ပဉ္စင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဝိတက္ကော, ဝိစာရော, ဣတိ, သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဌမံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ အဝိတက္ကံ ဝိစာရမတ္တံ ဝိဝေကဇံ ဣတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ စတုရင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ ဝိစာရော ဣတိ သုခံ စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုတိယံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ။ပေ.။ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ တိဝင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဣတိ, သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘တတိယံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဣတိယာ စ ဝိရာဂါ။ပေ.။ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဒုဝင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စတုတ္ထံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ သုခဿ စ ပဟာနာ။ပေ.။ ပဉ္စမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဒုဝင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဥပေက္ခာ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဉ္စမံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
ပဉ္စကံ။
၄. ရူပါဝစရဝိပါကာ
၆၃၀. စတ္တာရိ ဈာနာနိ – ပဌမံ ဈာနံ, ဒုတိယံ ဈာနံ, တတိယံ ဈာနံ, စတုတ္ထံ ဈာနံ။
၆၃၁. တတ္ထ ကတမံ ပဌမံ ဈာနံ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ။ပေ.။ အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ တဿေဝ ရူပါဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ ပဉ္စင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဝိတက္ကော, ဝိစာရော, ဣတိ, သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဌမံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမံ ဒုတိယံ ဈာနံ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ။ပေ.။ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ။ပေ.။ အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ တဿေဝ ရူပါဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ။ပေ.။ ဒုတိယံ ဈာနံ။ပေ.။ တတိယံ ဈာနံ။ပေ.။ စတုတ္ထံ ဈာနံ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ။ပေ.။ ပဉ္စမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ ဒုဝင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဥပေက္ခာ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဉ္စမံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။ပေ.။။
၅. အရူပါဝစရဝိပါကာ
၆၃၂. ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ အရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနသညာသဟဂတံ သုခဿ စ ပဟာနာ။ပေ.။ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ။ပေ.။ အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ တဿေဝ အရူပါဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနသညာသဟဂတံ သုခဿ စ ပဟာနာ။ပေ.။ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, တသ္မိံ သမယေ ဒုဝင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဥပေက္ခာ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စတုတ္ထံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
၆. လောကုတ္တရဝိပါကာ
၆၃၃. စတ္တာရိ ဈာနာနိ – ပဌမံ ဈာနံ, ဒုတိယံ ဈာနံ, တတိယံ ဈာနံ, စတုတ္ထံ ဈာနံ။
၆၃၄. တတ္ထ ကတမံ ပဌမံ ဈာနံ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ။ပေ.။ အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ တဿေဝ လောကုတ္တရဿ ကုသလဿ ဈာနဿ ကတတ္တာ ဘာဝိတတ္တာ ဝိပါကံ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ သုညတံ, တသ္မိံ သမယေ ပဉ္စင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဝိတက္ကော, ဝိစာရော, ဣတိ, သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဌမံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမံ ဒုတိယံ ဈာနံ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ။ပေ.။ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ။ပေ.။ အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ တဿေဝ လောကုတ္တရဿ ကုသလဿ ဈာနဿ ကတတ္တာ ဘာဝိတတ္တာ ဝိပါကံ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ။ပေ.။ ဒုတိယံ ဈာနံ ။ပေ.။ တတိယံ ဈာနံ။ပေ.။ စတုတ္ထံ ဈာနံ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ။ပေ.။ ပဉ္စမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ သုညတံ, တသ္မိံ သမယေ ဒုဝင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဥပေက္ခာ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဉ္စမံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
၇. ရူပါရူပါဝစရကိရိယာ
၆၃၅. စတ္တာရိ ဈာနာနိ – ပဌမံ ဈာနံ, ဒုတိယံ ဈာနံ, တတိယံ ဈာနံ, စတုတ္ထံ ဈာနံ။
၆၃၆. တတ္ထ ကတမံ ပဌမံ ဈာနံ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပါဝစရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ ကိရိယံ နေဝ ကုသလံ နာကုသလံ န စ ကမ္မဝိပါကံ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရံ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ ပဉ္စင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဝိတက္ကော, ဝိစာရော, ဣတိ, သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဌမံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမံ ဒုတိယံ ဈာနံ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပါဝစရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ ကိရိယံ နေဝ ကုသလံ နာကုသလံ န စ ကမ္မဝိပါကံ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရံ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ။ပေ.။ ဒုတိယံ ဈာနံ။ပေ.။ တတိယံ ဈာနံ။ပေ.။ စတုတ္ထံ ဈာနံ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ။ပေ.။ ပဉ္စမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ ဒုဝင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဥပေက္ခာ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဉ္စမံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
၆၃၇. ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ အရူပါဝစရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ ကိရိယံ နေဝ ကုသလံ နာကုသလံ န စ ကမ္မဝိပါကံ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရံ သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနသညာသဟဂတံ သုခဿ စ ပဟာနာ။ပေ.။ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, တသ္မိံ သမယေ ဒုဝင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဥပေက္ခာ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စတုတ္ထံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာတိ။
အဘိဓမ္မဘာဇနီယံ။
၃. ပဉှာပုစ္ဆကံ
၆၃၈. စတ္တာရိ ဈာနာနိ – ဣဓ ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ဣတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ပေ.။ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိဇံ ဣတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ပေ.။ ဣတိယာ စ ဝိရာဂါ ဥပေက္ခကော စ ဝိဟရတိ သတော စ သမ္ပဇာနော သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေတိ, ယံ တံ အရိယာ အာစိက္ခန္တိ – ‘‘ဥပေက္ခကော သတိမာ သုခဝိဟာရီ’’တိ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ပေ.။ သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။
၆၃၉. စတုန္နံ ဈာနာနံ ကတိ ကုသလာ, ကတိ အကုသလာ, ကတိ အဗျာကတာ။ပေ.။ ကတိ သရဏာ, ကတိ အရဏာ?
၁. တိကံ
၆၄၀. သိယာ ကုသလာ, သိယာ အဗျာကတာ။ တီဏိ ဈာနာနိ – ဧတ္ထုပ္ပန္နံ သုခံ ဝေဒနံ ဌပေတွာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, စတုတ္ထံ ဈာနံ – ဧတ္ထုပ္ပန္နံ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနံ ဌပေတွာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ။ သိယာ ဝိပါကာ, သိယာ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ, သိယာ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ။ သိယာ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယာ။ သိယာ အသံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကာ, သိယာ အသံကိလိဋ္ဌအသံကိလေသိကာ။ ပဌမံ ဈာနံ – ဧတ္ထုပ္ပန္နေ ဝိတက္ကဝိစာရေ ဌပေတွာ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ, တီဏိ ဈာနာနိ အဝိတက္ကအဝိစာရာ။ ဒွေ ဈာနာနိ – ဧတ္ထုပ္ပန္နံ ဣတိံ ဌပေတွာ ဣတိသဟဂတာ, တီဏိ ဈာနာနိ – ဧတ္ထုပ္ပန္နံ သုခံ ဌပေတွာ သုခသဟဂတာ, စတုတ္ထံ ဈာနံ – ဧတ္ထုပ္ပန္နံ ဥပေက္ခံ ဌပေတွာ ဥပေက္ခာသဟဂတံ။ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ။ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ သိယာ အာစယဂါမိနော, သိယာ အပစယဂါမိနော, သိယာ နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမိနော။ သိယာ သေက္ခာ, သိယာ အသေက္ခာ, သိယာ နေဝသေက္ခနာသေက္ခာ။ သိယာ မဟဂ္ဂတာ, သိယာ အပ္ပမာဏာ။ တီဏိ ဈာနာနိ န ဝတ္တဗ္ဗာ ပရိတ္တာရမ္မဏာတိပိ, မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာတိပိ, သိယာ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ , သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာတိ; စတုတ္ထံ ဈာနံ သိယာ ပရိတ္တာရမ္မဏံ, သိယာ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏံ, သိယာ အပ္ပမာဏာရမ္မဏံ; သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ ပရိတ္တာရမ္မဏန္တိပိ, မဟဂ္ဂတာရမ္မဏန္တိပိ, အပ္ပမာဏာရမ္မဏန္တိပိ ။ သိယာ မဇ္ဈိမာ, သိယာ ပဏီတာ။ သိယာ သမ္မတ္တနိယတာ, သိယာ အနိယတာ။ တီဏိ ဈာနာနိ န မဂ္ဂါရမ္မဏာ, သိယာ မဂ္ဂဟေတုကာ, သိယာ မဂ္ဂါဓိပတိနော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ မဂ္ဂဟေတုကာတိပိ, မဂ္ဂါဓိပတိနောတိပိ; စတုတ္ထံ ဈာနံ သိယာ မဂ္ဂါရမ္မဏံ, သိယာ မဂ္ဂဟေတုကံ, သိယာ မဂ္ဂါဓိပတိ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ မဂ္ဂါရမ္မဏန္တိပိ, မဂ္ဂဟေတုကန္တိပိ မဂ္ဂါဓိပတီတိပိ။ သိယာ ဥပ္ပန္နာ, သိယာ အနုပ္ပန္နာ, သိယာ ဥပ္ပါဒိနော။ သိယာ အတီတာ, သိယာ အနာဂတာ, သိယာ ပစ္စုပ္ပန္နာ။ တီဏိ ဈာနာနိ န ဝတ္တဗ္ဗာ အတီတာရမ္မဏာတိပိ, အနာဂတာရမ္မဏာတိပိ, ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာတိပိ; စတုတ္ထံ ဈာနံ သိယာ အတီတာရမ္မဏံ, သိယာ အနာဂတာရမ္မဏံ, သိယာ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ အတီတာရမ္မဏန္တိပိ, အနာဂတာရမ္မဏန္တိပိ, ပစ္စုပ္ပန္နာရမဏန္တိပိ။ သိယာ အဇ္ဈတ္တာ, သိယာ ဗဟိဒ္ဓါ, သိယာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ။ တီဏိ ဈာနာနိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ, စတုတ္ထံ ဈာနံ သိယာ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏံ, သိယာ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏံ, သိယာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏန္တိပိ, ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏန္တိပိ, အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏန္တိပိ။ အနိဒဿနအပ္ပဋိဃာ။
၂. ဒုကံ
၆၄၁. န ဟေတူ, သဟေတုကာ, ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ, န ဝတ္တဗ္ဗာ ‘‘ဟေတူ စေဝ သဟေတုကာ စာ’’တိ, သဟေတုကာ စေဝ န စ ဟေတူ, န ဝတ္တဗ္ဗာ ‘‘ဟေတူ စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိ, ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စေဝ န စ ဟေတူ, န ဟေတူ သဟေတုကာ။
သပ္ပစ္စယာ, သင်္ခတာ, အနိဒဿနာ, အပ္ပဋိဃာ, အရူပါ , သိယာ လောကိယာ, သိယာ လောကုတ္တရာ, ကေနစိ ဝိညေယျာ, ကေနစိ န ဝိညေယျာ။
နော အာသဝါ, သိယာ သာသဝါ, သိယာ အနာသဝါ, အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ, န ဝတ္တဗ္ဗာ ‘‘အာသဝါ စေဝ သာသဝါ စာ’’တိ, သိယာ သာသဝါ စေဝ နော စ အာသဝါ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ ‘‘သာသဝါ စေဝ နော စ အာသဝါ’’တိ။ န ဝတ္တဗ္ဗာ ‘‘အာသဝါ စေဝ အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စာတိ’’ပိ, အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ အာသဝါတိပိ။ သိယာ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ သာသဝါ, သိယာ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ အနာသဝါ။
နော သံယောဇနာ။ပေ.။ နော ဂန္ထာ။ပေ.။ နော ဩဃာ။ပေ.။ နော ယောဂါ။ပေ.။ နော နီဝရဏာ။ပေ.။ နော ပရာမာသာ။ပေ.။ သာရမ္မဏာ, နော စိတ္တာ, စေတသိကာ, စိတ္တသမ္ပယုတ္တာ, စိတ္တသံသဋ္ဌာ, စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ, စိတ္တသဟဘုနော, စိတ္တာနုပရိဝတ္တိနော, စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာ, စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနသဟဘုနော, စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာနုပရိဝတ္တိနော, ဗာဟိရာ, နော ဥပါဒါ, သိယာ ဥပါဒိန္နာ, သိယာ အနုပါဒိန္နာ။
နော ဥပါဒါနာ။ပေ.။ နော ကိလေသာ။ပေ.။ န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာ, န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ, န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ, န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ ပဌမံ ဈာနံ – ဧတ္ထုပ္ပန္နံ ဝိတက္ကံ ဌပေတွာ သဝိတက္ကံ, တီဏိ ဈာနာနိ အဝိတက္ကာ။ ပဌမံ ဈာနံ – ဧတ္ထုပ္ပန္နံ ဝိစာရံ ဌပေတွာ သဝိစာရံ, တီဏိ ဈာနာနိ အဝိစာရာ။ ဒွေ ဈာနာနိ – ဧတ္ထုပ္ပန္နံ ဣတိံ ဌပေတွာ သပ္ပီတိကာ, ဒွေ ဈာနာနိ အပ္ပီတိကာ။ ဒွေ ဈာနာနိ – ဧတ္ထုပ္ပန္နံ ဣတိံ ဌပေတွာ ဣတိသဟဂတာ, ဒွေ ဈာနာနိ န ဣတိသဟဂတာ။ တီဏိ ဈာနာနိ – ဧတ္ထုပ္ပန္နံ သုခံ ဌပေတွာ သုခသဟဂတာ, စတုတ္ထံ ဈာနံ န သုခသဟဂတံ။ စတုတ္ထံ ဈာနံ – ဧတ္ထုပ္ပန္နံ ဥပေက္ခံ ဌပေတွာ ဥပေက္ခာသဟဂတံ, တီဏိ ဈာနာနိ ဥပေက္ခာသဟဂတာ, န ကာမာဝစရာ, သိယာ ရူပါဝစရာ, သိယာ န ရူပါဝစရာ, တီဏိ ဈာနာနိ န အရူပါဝစရာ, စတုတ္ထံ ဈာနံ သိယာ အရူပါဝစရံ, သိယာ န အရူပါဝစရံ, သိယာ ပရိယာပန္နာ, သိယာ အပရိယာပန္နာ, သိယာ နိယျာနိကာ, သိယာ အနိယျာနိကာ, သိယာ နိယတာ, သိယာ အနိယတာ, သိယာ သဥတ္တရာ, သိယာ အနုတ္တရာ, အရဏာတိ။
ပဉှာပုစ္ဆကံ။
ဈာနဝိဘင်္ဂေါ နိဋ္ဌိတော။