ဥပါလိပဉ္စကံ

ဥပါလိပဉ္စကံ

၁. အနိဿိတဝဂ္ဂေါ

၄၁၇. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဥပါလိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ဥပါလိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကတိဟိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ယာဝဇီဝံ နာနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗ’’န္တိ?

‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ယာဝဇီဝံ နာနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။ [ပရိ. ၃၂၅] ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဥပေါသထံ န ဇာနာတိ, ဥပေါသထကမ္မံ န ဇာနာတိ, ပါတိမောက္ခံ န ဇာနာတိ, ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသံ န ဇာနာတိ, ဦနပဉ္စဝဿော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ယာဝဇီဝံ နာနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။ ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ယာဝဇီဝံ အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဥပေါသထံ ဇာနာတိ, ဥပေါသထကမ္မံ ဇာနာတိ, ပါတိမောက္ခံ ဇာနာတိ, ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသံ ဇာနာတိ, ပဉ္စဝဿော ဝါ ဟောတိ အတိရေကပဉ္စဝဿော ဝါ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ယာဝဇီဝံ အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ယာဝဇီဝံ နာနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ပဝါရဏံ န ဇာနာတိ, ပဝါရဏာကမ္မံ န ဇာနာတိ, ပါတိမောက္ခံ န ဇာနာတိ, ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသံ န ဇာနာတိ, ဦနပဉ္စဝဿော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ယာဝဇီဝံ နာနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။ ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ယာဝဇီဝံ အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ပဝါရဏံ ဇာနာတိ , ပဝါရဏာကမ္မံ ဇာနာတိ, ပါတိမောက္ခံ ဇာနာတိ, ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသံ ဇာနာတိ, ပဉ္စဝဿော ဝါ ဟောတိ အတိရေကပဉ္စဝဿော ဝါ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ယာဝဇီဝံ အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ယာဝဇီဝံ နာနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အာပတ္တာနာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, လဟုကဂရုကံ အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, သာဝသေသာနဝသေသံ အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, ဒုဋ္ဌုလ္လာဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, ဦနပဉ္စဝဿော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ယာဝဇီဝံ နာနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။ ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ယာဝဇီဝံ အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အာပတ္တာနာပတ္တိံ ဇာနာတိ, လဟုကဂရုကံ အာပတ္တိံ ဇာနာတိ, သာဝသေသာနဝသေသံ အာပတ္တိံ ဇာနာတိ, ဒုဋ္ဌုလ္လာဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ ဇာနာတိ, ပဉ္စဝဿော ဝါ ဟောတိ အတိရေကပဉ္စဝဿော ဝါ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ယာဝဇီဝံ အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ’’။

၄၁၈. ‘‘ကတိဟိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော’’တိ?

[မဟာဝ. ၈၄] ‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? န ပဋိဗလော ဟောတိ အန္တေဝါသိံ ဝါ သဒ္ဓိဝိဟာရိံ ဝါ ဂိလာနံ ဥပဋ္ဌာတုံ ဝါ ဥပဋ္ဌာပေတုံ ဝါ, အနဘိရတံ ဝူပကာသေတုံ ဝါ ဝူပကာသာပေတုံ ဝါ, ဥပ္ပန္နံ ကုက္ကုစ္စံ ဓမ္မတော ဝိနောဒေတုံ [ဣမသ္မိံ ဌာနေ သဗ္ဗတ္ထ ‘‘ဝိနောဒေတုံ ဝါ ဝိနောဒါပေတုံ ဝါ’’တိ ပါဌော ဒိဿတိ, ဝိမတိဝိနောဒနီဋီကာယ မဟာဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ ဩလောကေတဗ္ဗာ], အဘိဓမ္မေ ဝိနေတုံ, အဘိဝိနယေ ဝိနေတုံ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ပဋိဗလော ဟောတိ အန္တေဝါသိံ ဝါ သဒ္ဓိဝိဟာရိံ ဝါ ဂိလာနံ ဥပဋ္ဌာတုံ ဝါ ဥပဋ္ဌာပေတုံ ဝါ, အနဘိရတံ ဝူပကာသေတုံ ဝါ ဝူပကာသာပေတုံ ဝါ, ဥပ္ပန္နံ ကုက္ကုစ္စံ ဓမ္မတော ဝိနောဒေတုံ, အဘိဓမ္မေ ဝိနေတုံ, အဘိဝိနယေ ဝိနေတုံ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? န ပဋိဗလော ဟောတိ အန္တေဝါသိံ ဝါ သဒ္ဓိဝိဟာရိံ ဝါ အဘိသမာစာရိကာယ သိက္ခာယ သိက္ခာပေတုံ, အာဒိဗြဟ္မစာရိယကာယ သိက္ခာယ ဝိနေတုံ, အဓိသီလေ ဝိနေတုံ, အဓိစိတ္တေ ဝိနေတုံ, အဓိပညာယ ဝိနေတုံ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ပဋိဗလော ဟောတိ အန္တေဝါသိံ ဝါ သဒ္ဓိဝိဟာရိံ ဝါ အဘိသမာစာရိကာယ သိက္ခာယ သိက္ခာပေတုံ, အာဒိဗြဟ္မစာရိယကာယ သိက္ခာယ ဝိနေတုံ, အဓိသီလေ ဝိနေတုံ, အဓိစိတ္တေ ဝိနေတုံ, အဓိပညာယ ဝိနေတုံ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော’’တိ။

၄၁၉. ‘‘ကတိဟိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ကမ္မံ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ?

ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အလဇ္ဇီ စ ဟောတိ, ဗာလော စ, အပကတတ္တော စ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော စ ဟောတိ, အာဇီဝဝိပန္နော စ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အဓိသီလေ သီလဝိပန္နော ဟောတိ, အဇ္ဈာစာရေ အာစာရဝိပန္နော ဟောတိ, အတိဒိဋ္ဌိယာ ဒိဋ္ဌိဝိပန္နော ဟောတိ , မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော စ ဟောတိ, အာဇီဝဝိပန္နော စ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ကာယိကေန ဒဝေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, ဝါစသိကေန ဒဝေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, ကာယိကဝါစသိကေန ဒဝေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော စ ဟောတိ, အာဇီဝဝိပန္နော စ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ကာယိကေန အနာစာရေန သမန္နာဂတော ဟောတိ , ဝါစသိကေန အနာစာရေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, ကာယိကဝါစသိကေန အနာစာရေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော စ ဟောတိ, အာဇီဝဝိပန္နော စ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ကာယိကေန ဥပဃာတိကေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, ဝါစသိကေန ဥပဃာတိကေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, ကာယိကဝါစသိကေန ဥပဃာတိကေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော စ ဟောတိ, အာဇီဝဝိပန္နော စ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ကာယိကေန မိစ္ဆာဇီဝေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, ဝါစသိကေန မိစ္ဆာဇီဝေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, ကာယိကဝါစသိကေန မိစ္ဆာဇီဝေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော စ ဟောတိ, အာဇီဝဝိပန္နော စ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အာပတ္တိံ အာပန္နော ကမ္မကတော ဥပသမ္ပာဒေတိ, နိဿယံ ဒေတိ, သာမဏေရံ ဥပဋ္ဌာပေတိ, ဘိက္ခုနောဝါဒကသမ္မုတိံ သာဒိယတိ, သမ္မတောပိ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ယာယ အာပတ္တိယာ သံဃေန ကမ္မံ ကတံ ဟောတိ တံ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ, အညံ ဝါ တာဒိသိကံ, တတော ဝါ ပါပိဋ္ဌတရံ, ကမ္မံ ဂရဟတိ, ကမ္မိကေ ဂရဟတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။

‘‘အပရေဟိပိ , ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဗုဒ္ဓဿ အဝဏ္ဏံ ဘာသတိ, ဓမ္မဿ အဝဏ္ဏံ ဘာသတိ, သံဃဿ အဝဏ္ဏံ ဘာသတိ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော စ ဟောတိ, အာဇီဝဝိပန္နော စ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ကမ္မံ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ။

အနိဿိတဝဂ္ဂေါ နိဋ္ဌိတော ပဌမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဥပေါသထံ ပဝါရဏံ၊ အာပတ္တိ စ ဂိလာနကံ။

အဘိသမာစာရလဇ္ဇီ စ၊ အဓိသီလေ ဒဝေန စ။

အနာစာရံ ဥပဃာတိ၊ မိစ္ဆာ အာပတ္တိမေဝ စ။

ယာယာပတ္တိယာ ဗုဒ္ဓဿ၊ ပဌမော ဝဂ္ဂသင်္ဂဟောတိ။

၂. နပ္ပဋိပ္ပဿမ္ဘနဝဂ္ဂေါ

၄၂၀. ‘‘ကတိဟိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ကမ္မံ နပ္ပဋိပ္ပဿမ္ဘေတဗ္ဗ’’န္တိ?

‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ကမ္မံ နပ္ပဋိပ္ပဿမ္ဘေတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အာပတ္တိံ အာပန္နော ကမ္မကတော ဥပသမ္ပာဒေတိ, နိဿယံ ဒေတိ, သာမဏေရံ ဥပဋ္ဌာပေတိ, ဘိက္ခုနောဝါဒကသမ္မုတိံ သာဒိယတိ, သမ္မတောပိ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ကမ္မံ နပ္ပဋိပ္ပဿမ္ဘေတဗ္ဗံ။

[စူဠဝ. ၈-၉, ၁၈, ၃၀-၃၁, ၄၃, ၅၃, ၆၂, ၇၂] ‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ကမ္မံ နပ္ပဋိပ္ပဿမ္ဘေတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ယာယ အာပတ္တိယာ သံဃေန ကမ္မံ ကတံ ဟောတိ တံ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ, အညံ ဝါ တာဒိသိကံ, တတော ဝါ ပါပိဋ္ဌတရံ, ကမ္မံ ဂရဟတိ, ကမ္မိကေ ဂရဟတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ကမ္မံ နပ္ပဋိပ္ပဿမ္ဘေတဗ္ဗံ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ကမ္မံ နပ္ပဋိပ္ပဿမ္ဘေတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဗုဒ္ဓဿ အဝဏ္ဏံ ဘာသတိ, ဓမ္မဿ အဝဏ္ဏံ ဘာသတိ, သံဃဿ အဝဏ္ဏံ ဘာသတိ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော စ ဟောတိ, အာဇီဝဝိပန္နော စ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ကမ္မံ နပ္ပဋိပ္ပဿမ္ဘေတဗ္ဗံ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ကမ္မံ နပ္ပဋိပ္ပဿမ္ဘေတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အလဇ္ဇီ စ ဟောတိ, ဗာလော စ, အပကတတ္တော စ, ဩမဒ္ဒကာရကော စ ဟောတိ, ဝတ္တေသု သိက္ခာယ စ န ပရိပူရကာရီ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ကမ္မံ နပ္ပဋိပ္ပဿမ္ဘေတဗ္ဗ’’န္တိ။

၄၂၁. ‘‘သင်္ဂါမာဝစရေန, ဘန္တေ, ဘိက္ခုနာ သသံဃံ ဥပသင်္ကမန္တေန ကတိ ဓမ္မေ အဇ္ဈတ္တံ ဥပဋ္ဌာပေတွာ သံဃော ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗော’’တိ?

[ပရိ. ၃၆၅] ‘‘သင်္ဂါမာဝစရေန, ဥပါလိ, ဘိက္ခုနာ သသံဃံ ဥပသင်္ကမန္တေန ပဉ္စ ဓမ္မေ အဇ္ဈတ္တံ ဥပဋ္ဌာပေတွာ သံဃော ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗော။ ကတမေ ပဉ္စ? သင်္ဂါမာဝစရေန, ဥပါလိ, ဘိက္ခုနာ သသံဃံ ဥပသင်္ကမန္တေန နီစစိတ္တေန သံဃော ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗော, ရဇောဟရဏသမေန စိတ္တေန, အာသနကုသလေန ဘဝိတဗ္ဗံ နိဿဇ္ဇကုသလေန, ထေရေ ဘိက္ခူ အနုပခဇ္ဇန္တေန, နဝေ ဘိက္ခူ အာသနေန အပ္ပဋိဗာဟန္တေန ယထာပတိရူပေ အာသနေ နိသီဒိတဗ္ဗံ, အနာနာကထိကေန ဘဝိတဗ္ဗံ အတိရစ္ဆာနကထိကေန, သာမံ ဝါ ဓမ္မော ဘာသိတဗ္ဗော, ပရော ဝါ အဇ္ဈေသိတဗ္ဗော, အရိယော ဝါ တုဏှိဘာဝေါ နာတိမညိတဗ္ဗော, သစေ, ဥပါလိ, သံဃော သမဂ္ဂကရဏီယာနိ ကမ္မာနိ ကရောတိ တတြ စေ, ဥပါလိ, ဘိက္ခုနော နက္ခမတိ, အပိ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မံ ကတွာ ဉာပေတဗ္ဗာ သာမဂ္ဂီ။ တံ ကိဿဟေတု? မာဟံ သံဃေန နာနတ္တော အဿန္တိ။ သင်္ဂါမာဝစရေနုပါလိ , ဘိက္ခုနာ သသံဃံ ဥပသင်္ကမန္တေန ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မေ အဇ္ဈတ္တံ ဥပဋ္ဌာပေတွာ သံဃော ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗော’’တိ။

၄၂၂. ‘‘ကတိဟိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု သံဃေ ဝေါဟရန္တော ဗဟုဇနအကန္တော စ ဟောတိ ဗဟုဇနအမနာပေါ စ ဗဟုဇနအရုစိတော စာ’’တိ?

‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု သံဃေ ဝေါဟရန္တော ဗဟုဇနအကန္တော စ ဟောတိ ဗဟုဇနအမနာပေါ စ ဗဟုဇနအရုစိတော စ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဥဿိတမန္တီ စ ဟောတိ, နိဿိတဇပ္ပီ စ, န စ ဘာသာနုသန္ဓိကုသလော ဟောတိ, န ယထာဓမ္မေ ယထာဝိနယေ ယထာပတ္တိယာ စောဒေတာ ဟောတိ, န ယထာဓမ္မေ ယထာဝိနယေ ယထာပတ္တိယာ ကာရေတာ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု သံဃေ ဝေါဟရန္တော ဗဟုဇနအကန္တော စ ဟောတိ ဗဟုဇနအမနာပေါ စ ဗဟုဇနအရုစိတော စ။ ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု သံဃေ ဝေါဟရန္တော ဗဟုဇနကန္တော စ ဟောတိ ဗဟုဇနမနာပေါ စ ဗဟုဇနအရုစိတော စ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? န ဥဿိတမန္တီ စ ဟောတိ, န နိဿိတဇပ္ပီ စ, ဘာသာနုသန္ဓိကုသလော စ ဟောတိ, ယထာဓမ္မေ ယထာဝိနယေ ယထာပတ္တိယာ စောဒေတာ ဟောတိ, ယထာဓမ္မေ ယထာဝိနယေ ယထာပတ္တိယာ ကာရေတာ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု သံဃေ ဝေါဟရန္တော ဗဟုဇနကန္တော စ ဟောတိ ဗဟုဇနမနာပေါ စ ဗဟုဇနရုစိတော စ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု သံဃေ ဝေါဟရန္တော ဗဟုဇနအကန္တော စ ဟောတိ ဗဟုဇနအမနာပေါ စ ဗဟုဇနအရုစိတော စ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဥဿာဒေတာ စ ဟောတိ, အပသာဒေတာ စ, အဓမ္မံ ဂဏှာတိ, ဓမ္မံ ပဋိဗာဟတိ, သမ္ဖဉ္စ ဗဟုံ ဘာသတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု သံဃေ ဝေါဟရန္တော ဗဟုဇနအကန္တော စ ဟောတိ ဗဟုဇနအမနာပေါ စ ဗဟုဇနအရုစိတော စ။ ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု သံဃေ ဝေါဟရန္တော ဗဟုဇနကန္တော စ ဟောတိ ဗဟုဇနမနာပေါ စ ဗဟုဇနရုစိတော စ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? န ဥဿာဒေတာ စ ဟောတိ, န အပသာဒေတာ စ, ဓမ္မံ ဂဏှာတိ, အဓမ္မံ ပဋိဗာဟတိ, သမ္ဖဉ္စ န ဗဟုံ ဘာသတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု သံဃေ ဝေါဟရန္တော ဗဟုဇနကန္တော စ ဟောတိ ဗဟုဇနမနာပေါ စ ဗဟုဇနရုစိတော စ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု သံဃေ ဝေါဟရန္တော ဗဟုဇနအကန္တော စ ဟောတိ ဗဟုဇနအမနာပေါ စ ဗဟုဇနအရုစိတော စ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ပသယှပဝတ္တာ ဟောတိ, အနောကာသကမ္မံ ကာရေတွာ ပဝတ္တာ ဟောတိ, န ယထာဓမ္မေ ယထာဝိနယေ ယထာပတ္တိယာ စောဒေတာ ဟောတိ, န ယထာဓမ္မေ ယထာဝိနယေ ယထာပတ္တိယာ ကာရေတာ ဟောတိ, န ယထာဒိဋ္ဌိယာ ဗျာကတာ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု သံဃေ ဝေါဟရန္တော ဗဟုဇနအကန္တော စ ဟောတိ ဗဟုဇနအမနာပေါ စ ဗဟုဇနအရုစိတော စ။ ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု သံဃေ ဝေါဟရန္တော ဗဟုဇနကန္တော စ ဟောတိ ဗဟုဇနမနာပေါ စ ဗဟုဇနရုစိတော စ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? န ပသယှပဝတ္တာ ဟောတိ, ဩကာသကမ္မံ ကာရေတွာ ပဝတ္တာ ဟောတိ, ယထာဓမ္မေ ယထာဝိနယေ ယထာပတ္တိယာ စောဒေတာ ဟောတိ, ယထာဓမ္မေ ယထာဝိနယေ ယထာပတ္တိယာ ကာရေတာ ဟောတိ, ယထာဒိဋ္ဌိယာ ဗျာကတာ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု သံဃေ ဝေါဟရန္တော ဗဟုဇနကန္တော စ ဟောတိ ဗဟုဇနမနာပေါ စ ဗဟုဇနရုစိတော စာ’’တိ။

၄၂၃. ‘‘ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အာနိသံသာ ဝိနယပရိယတ္တိယာ’’တိ?

‘‘ပဉ္စိမေ, ဥပါလိ, အာနိသံသာ ဝိနယပရိယတ္တိယာ။ ကတမေ ပဉ္စ? အတ္တနော သီလက္ခန္ဓော သုဂုတ္တော ဟောတိ သုရက္ခိတော, ကုက္ကုစ္စပကတာနံ ပဋိသရဏံ ဟောတိ, ဝိသာရဒေါ သံဃမဇ္ဈေ ဝေါဟရတိ, ပစ္စတ္ထိကေ သဟဓမ္မေန သုနိဂ္ဂဟိတံ နိဂ္ဂဏှာတိ, သဒ္ဓမ္မဋ္ဌိတိယာ ပဋိပန္နော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စာနိသံသာ ဝိနယပရိယတ္တိယာ’’။

နပ္ပဋိပ္ပဿမ္ဘနဝဂ္ဂေါ နိဋ္ဌိတော ဒုတိယော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

အာပန္နော ယာယဝဏ္ဏဉ္စ၊ အလဇ္ဇီ သင်္ဂါမေန စ။

ဥဿိတာ ဥဿာဒေတာ စ၊ ပသယှ ပရိယတ္တိယာတိ။

ပဌမယမကပညတ္တိ။

၃. ဝေါဟာရဝဂ္ဂေါ

၄၂၄. ‘‘ကတိဟိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ န ဝေါဟရိတဗ္ဗ’’န္တိ?

‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ န ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနံ န ဇာနာတိ, အာပတ္တိယာ ပယောဂံ န ဇာနာတိ, အာပတ္တိယာ ဝူပသမံ န ဇာနာတိ, အာပတ္တိယာ န ဝိနိစ္ဆယကုသလော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ န ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။ ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အာပတ္တိံ ဇာနာတိ, အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနံ ဇာနာတိ, အာပတ္တိယာ ပယောဂံ ဇာနာတိ, အာပတ္တိယာ ဝူပသမံ ဇာနာတိ, အာပတ္တိယာ ဝိနိစ္ဆယကုသလော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ န ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အဓိကရဏံ န ဇာနာတိ, အဓိကရဏသမုဋ္ဌာနံ န ဇာနာတိ, အဓိကရဏဿ ပယောဂံ န ဇာနာတိ, အဓိကရဏဿ ဝူပသမံ န ဇာနာတိ, အဓိကရဏဿ န ဝိနိစ္ဆယကုသလော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ န ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။ ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အဓိကရဏံ ဇာနာတိ , အဓိကရဏသမုဋ္ဌာနံ ဇာနာတိ, အဓိကရဏဿ ပယောဂံ ဇာနာတိ, အဓိကရဏဿ ဝူပသမံ ဇာနာတိ, အဓိကရဏဿ ဝိနိစ္ဆယကုသလော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ န ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ပသယှပဝတ္တာ ဟောတိ, အနောကာသကမ္မံ ကာရေတွာ ပဝတ္တာ ဟောတိ, န ယထာဓမ္မေ ယထာဝိနယေ ယထာပတ္တိယာ စောဒေတာ ဟောတိ, န ယထာဓမ္မေ ယထာဝိနယေ ယထာပတ္တိယာ ကာရေတာ ဟောတိ, န ယထာဒိဋ္ဌိယာ ဗျာကတာ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ န ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။ ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? န ပသယှပဝတ္တာ ဟောတိ, ဩကာသကမ္မံ ကာရေတွာ ပဝတ္တာ ဟောတိ, ယထာဓမ္မေ ယထာဝိနယေ ယထာပတ္တိယာ စောဒေတာ ဟောတိ, ယထာဓမ္မေ ယထာဝိနယေ ယထာပတ္တိယာ ကာရေတာ ဟောတိ, ယထာဒိဋ္ဌိယာ ဗျာကတာ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ န ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အာပတ္တာနာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, လဟုကဂရုကံ အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, သာဝသေသာနဝသေသံ အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, ဒုဋ္ဌုလ္လာဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, သပ္ပဋိကမ္မံ အပ္ပဋိကမ္မံ အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ န ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။ ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အာပတ္တာနာပတ္တိံ ဇာနာတိ, လဟုကဂရုကံ အာပတ္တိံ ဇာနာတိ, သာဝသေသာနဝသေသံ အာပတ္တိံ ဇာနာတိ, ဒုဋ္ဌုလ္လာဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ ဇာနာတိ, သပ္ပဋိကမ္မံ အပ္ပဋိကမ္မံ အာပတ္တိံ ဇာနာတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ န ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ကမ္မံ န ဇာနာတိ, ကမ္မဿ ကရဏံ န ဇာနာတိ, ကမ္မဿ ဝတ္ထုံ န ဇာနာတိ, ကမ္မဿ ဝတ္တံ န ဇာနာတိ, ကမ္မဿ ဝူပသမံ န ဇာနာတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ န ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။ ပဉ္စဟုပါလိ , အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ကမ္မံ ဇာနာတိ, ကမ္မဿ ကရဏံ ဇာနာတိ, ကမ္မဿ ဝတ္ထုံ ဇာနာတိ, ကမ္မဿ ဝတ္တံ ဇာနာတိ, ကမ္မဿ ဝူပသမံ ဇာနာတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ န ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဝတ္ထုံ န ဇာနာတိ, နိဒါနံ န ဇာနာတိ, ပညတ္တိံ န ဇာနာတိ, ပဒပစ္စာဘဋ္ဌံ န ဇာနာတိ, အနုသန္ဓိဝစနပထံ န ဇာနာတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ န ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။ ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဝတ္ထုံ ဇာနာတိ, နိဒါနံ ဇာနာတိ, ပညတ္တိံ ဇာနာတိ, ပဒပစ္စာဘဋ္ဌံ ဇာနာတိ, အနုသန္ဓိဝစနပထံ ဇာနာတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ န ဝေါဟရိတဗ္ဗံ ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, အလဇ္ဇီ စ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ န ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။ ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? န ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, လဇ္ဇီ စ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ န ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, အကုသလော စ ဟောတိ ဝိနယေ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ န ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။ ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? န ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ကုသလော စ ဟောတိ ဝိနယေ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ န ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဉတ္တိံ န ဇာနာတိ, ဉတ္တိယာ ကရဏံ န ဇာနာတိ, ဉတ္တိယာ အနုဿာဝနံ န ဇာနာတိ, ဉတ္တိယာ သမထံ န ဇာနာတိ, ဉတ္တိယာ ဝူပသမံ န ဇာနာတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ , ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ န ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။ ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဉတ္တိံ ဇာနာတိ, ဉတ္တိယာ ကရဏံ ဇာနာတိ, ဉတ္တိယာ အနုဿာဝနံ ဇာနာတိ, ဉတ္တိယာ သမထံ ဇာနာတိ, ဉတ္တိယာ ဝူပသမံ ဇာနာတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ န ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? သုတ္တံ န ဇာနာတိ, သုတ္တာနုလောမံ န ဇာနာတိ, ဝိနယံ န ဇာနာတိ, ဝိနယာနုလောမံ န ဇာနာတိ, န စ ဌာနာဌာနကုသလော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ န ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။ ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? သုတ္တံ ဇာနာတိ, သုတ္တာနုလောမံ ဇာနာတိ, ဝိနယံ ဇာနာတိ, ဝိနယာနုလောမံ ဇာနာတိ, ဌာနာဌာနကုသလော စ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။

‘‘အပရေဟိပိ , ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ န ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဓမ္မံ န ဇာနာတိ, ဓမ္မာနုလောမံ န ဇာနာတိ, ဝိနယံ န ဇာနာတိ, ဝိနယာနုလောမံ န ဇာနာတိ, န စ ပုဗ္ဗာပရကုသလော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ န ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။ ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ ဝေါဟရိတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဓမ္မံ ဇာနာတိ, ဓမ္မာနုလောမံ ဇာနာတိ, ဝိနယံ ဇာနာတိ, ဝိနယာနုလောမံ ဇာနာတိ, ပုဗ္ဗာပရကုသလော စ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သံဃေ ဝေါဟရိတဗ္ဗ’’န္တိ။

ဝေါဟာရဝဂ္ဂေါ နိဋ္ဌိတော တတိယော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

အာပတ္တိ အဓိကရဏံ၊ ပသယ္ဟာပတ္တိ ဇာနနာ။

ကမ္မံ ဝတ္ထုံ အလဇ္ဇီ စ၊ အကုသလော စ ဉတ္တိယာ။

သုတ္တံ န ဇာနာတိ ဓမ္မံ၊ တတိယော ဝဂ္ဂသင်္ဂဟောတိ။

၄. ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မဝဂ္ဂေါ

၄၂၅. ‘‘ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အဓမ္မိကာ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မာ’’တိ? ‘‘ပဉ္စိမေ, ဥပါလိ, အဓမ္မိကာ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မာ။ ကတမေ ပဉ္စ? အနာပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ, အဒေသနာဂါမိနိယာ အာပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ, ဒေသိတာယ အာပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ, စတူဟိ ပဉ္စဟိ ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ, မနော မာနသေန ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ – ဣမေ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စ အဓမ္မိကာ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မာ။

‘‘ပဉ္စိမေ, ဥပါလိ, ဓမ္မိကာ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မာ။ ကတမေ ပဉ္စ? အာပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ, ဒေသနာဂါမိနိယာ အာပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ, အဒေသိတာယ အာပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ, န စတူဟိ ပဉ္စဟိ ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ, န မနော မာနသေန ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ – ဣမေ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စ ဓမ္မိကာ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မာ။

‘‘အပရေပိ , ဥပါလိ, ပဉ္စ အဓမ္မိကာ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မာ။ ကတမေ ပဉ္စ? နာနာသံဝါသကဿ သန္တိကေ ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ, နာနာသီမာယ ဌိတဿ သန္တိကေ ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ, အပကတတ္တဿ သန္တိကေ ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ, စတူဟိ ပဉ္စဟိ ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ, မနော မာနသေန ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ – ဣမေ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စ အဓမ္မိကာ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မာ။

‘‘ပဉ္စိမေ, ဥပါလိ, ဓမ္မိကာ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မာ။ ကတမေ ပဉ္စ? သမာနသံဝါသကဿ သန္တိကေ ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ, သမာနသီမာယ ဌိတဿ သန္တိကေ ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ, ပကတတ္တဿ သန္တိကေ ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ, န စတူဟိ ပဉ္စဟိ ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ, န မနော မာနသေန ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ – ဣမေ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စ ဓမ္မိကာ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မာတိ။

၄၂၆. ‘‘ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အဓမ္မိကာ ပဋိဂ္ဂဟာ’’တိ? ‘‘ပဉ္စိမေ, ဥပါလိ, အဓမ္မိကာ ပဋိဂ္ဂဟာ။ ကတမေ ပဉ္စ? ကာယေန ဒိယျမာနံ ကာယေန အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတံ, ကာယေန ဒိယျမာနံ ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓေန အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတံ, ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓေန ဒိယျမာနံ ကာယေန အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတံ, ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓေန ဒိယျမာနံ ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓေန အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတံ, နိဿဂ္ဂိယေန ဒိယျမာနံ ကာယေန ဝါ ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓေန ဝါ အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတံ – ဣမေ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စ အဓမ္မိကာ ပဋိဂ္ဂဟာ။

‘‘ပဉ္စိမေ, ဥပါလိ, ဓမ္မိကာ ပဋိဂ္ဂဟာ။ ကတမေ ပဉ္စ? ကာယေန ဒိယျမာနံ ကာယေန ပဋိဂ္ဂဟိတံ, ကာယေန ဒိယျမာနံ ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓေန ပဋိဂ္ဂဟိတံ, ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓေန ဒိယျမာနံ ကာယေန ပဋိဂ္ဂဟိတံ, ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓေန ဒိယျမာနံ ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓေန ပဋိဂ္ဂဟိတံ, နိဿဂ္ဂိယေန ဒိယျမာနံ ကာယေန ဝါ ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓေန ဝါ ပဋိဂ္ဂဟိတံ – ဣမေ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စ ဓမ္မိကာ ပဋိဂ္ဂဟာ’’တိ။

၄၂၇. ‘‘ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အနတိရိတ္တာ’’တိ? ‘‘ပဉ္စိမေ, ဥပါလိ, အနတိရိတ္တာ။ ကတမေ ပဉ္စ? [ပါစိ. ၂၃၉] အကပ္ပိယကတံ ဟောတိ, အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတကတံ ဟောတိ အနုစ္စာရိတကတံ ဟောတိ, အဟတ္ထပါသေ ကတံ ဟောတိ, အလမေတံ သဗ္ဗန္တိ အဝုတ္တံ ဟောတိ – ဣမေ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စ အနတိရိတ္တာ။

‘‘ပဉ္စိမေ, ဥပါလိ, အတိရိတ္တာ။ ကတမေ ပဉ္စ? [ပါစိ. ၂၃၉] ကပ္ပိယကတံ ဟောတိ, ပဋိဂ္ဂဟိတကတံ ဟောတိ, ဥစ္စာရိတကတံ ဟောတိ, ဟတ္ထပါသေ ကတံ ဟောတိ, အလမေတံ သဗ္ဗန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ဣမေ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စ အတိရိတ္တာ’’တိ။

၄၂၈. ‘‘ကတိဟိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အာကာရေဟိ ပဝါရဏာ ပညာယတီ’’တိ? ‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အာကာရေဟိ ပဝါရဏာ ပညာယတိ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? [ပါစိ. ၂၃၉] အသနံ ပညာယတိ, ဘောဇနံ ပညာယတိ, ဟတ္ထပါသေ ဌိတော အဘိဟရတိ, ပဋိက္ခေပေါ ပညာယတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟာကာရေဟိ ပဝါရဏာ ပညာယတီ’’တိ။

၄၂၉. ‘‘ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အဓမ္မိကာ ပဋိညာတကရဏာ’’တိ? ‘‘ပဉ္စိမေ, ဥပါလိ, အဓမ္မိကာ ပဋိညာတကရဏာ။ ကတမေ ပဉ္စ? ဘိက္ခု ပါရာဇိကံ အဇ္ဈာပန္နော ဟောတိ, ပါရာဇိကေန စောဒိယမာနော သံဃာဒိသေသံ အဇ္ဈာပန္နော ပဋိဇာနာတိ, တံ သံဃော သံဃာဒိသေသေန ကာရေတိ, အဓမ္မိကံ ပဋိညာတကရဏံ ။ ဘိက္ခု ပါရာဇိကံ အဇ္ဈာပန္နော ဟောတိ, ပါရာဇိကေန စောဒိယမာနော ပါစိတ္တိယံ။ပေ.။ ပါဋိဒေသနီယံ။ ဒုက္ကဋံ အဇ္ဈာပန္နော ပဋိဇာနာတိ, တံ သံဃော ဒုက္ကဋေန ကာရေတိ, အဓမ္မိကံ ပဋိညာတကရဏံ။ ဘိက္ခု သံဃာဒိသေသံ။ပေ.။ ပါစိတ္တိယံ။ ပါဋိဒေသနီယံ။ ဒုက္ကဋံ အဇ္ဈာပန္နော ဟောတိ။ ဒုက္ကဋေန စောဒိယမာနော ပါရာဇိကံ အဇ္ဈာပန္နော ပဋိဇာနာတိ, တံ သံဃော ပါရာဇိကေန ကာရေတိ, အဓမ္မိကံ ပဋိညာတကရဏံ။ ဘိက္ခု ဒုက္ကဋံ အဇ္ဈာပန္နော ဟောတိ, ဒုက္ကဋေန စောဒိယမာနော သံဃာဒိသေသံ။ပေ.။ ပါစိတ္တိယံ။ ပါဋိဒေသနီယံ အဇ္ဈာပန္နော ပဋိဇာနာတိ, တံ သံဃော ပါဋိဒေသနီယေန ကာရေတိ – အဓမ္မိကံ ပဋိညာတကရဏံ။ ဣမေ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စ အဓမ္မိကာ ပဋိညာတကရဏာ။

‘‘ပဉ္စိမေ, ဥပါလိ, ဓမ္မိကာ ပဋိညာတကရဏာ။ ကတမေ ပဉ္စ? ဘိက္ခု ပါရာဇိကံ အဇ္ဈာပန္နော ဟောတိ, ပါရာဇိကေန စောဒိယမာနော ပါရာဇိကံ အဇ္ဈာပန္နော ပဋိဇာနာတိ, တံ သံဃော ပါရာဇိကေန ကာရေတိ, ဓမ္မိကံ ပဋိညာတကရဏံ။ ဘိက္ခု သံဃာဒိသေသံ။ပေ.။ ပါစိတ္တိယံ။ ပါဋိဒေသနီယံ။ ဒုက္ကဋံ အဇ္ဈာပန္နော ဟောတိ, ဒုက္ကဋေန စောဒိယမာနော ဒုက္ကဋံ အဇ္ဈာပန္နော ပဋိဇာနာတိ , တံ သံဃော ဒုက္ကဋေန ကာရေတိ, ဓမ္မိကံ ပဋိညာတကရဏံ။ ဣမေ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စ ဓမ္မိကာ ပဋိညာတကရဏာ’’တိ။

၄၃၀. ‘‘ကတိဟိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ဩကာသကမ္မံ ကာရာပေန္တဿ နာလံ ဩကာသကမ္မံ ကာတု’’န္တိ? ‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ဩကာသကမ္မံ ကာရာပေန္တဿ နာလံ ဩကာသကမ္မံ ကာတုံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အလဇ္ဇီ စ ဟောတိ, ဗာလော စ, အပကတတ္တော စ, စာဝနာဓိပ္ပါယော ဝတ္တာ ဟောတိ, နော ဝုဋ္ဌာနာဓိပ္ပါယော – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ဩကာသကမ္မံ ကာရာပေန္တဿ နာလံ ဩကာသကမ္မံ ကာတုံ။

‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ဩကာသကမ္မံ ကာရာပေန္တဿ အလံ ဩကာသကမ္မံ ကာတုံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? လဇ္ဇီ စ ဟောတိ, ပဏ္ဍိတော စ, ပကတတ္တော စ, ဝုဋ္ဌာနာဓိပ္ပါယော ဝတ္တာ ဟောတိ, နော စာဝနာဓိပ္ပါယော – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ဩကာသကမ္မံ ကာရာပေန္တဿ အလံ ဩကာသကမ္မံ ကာတု’’န္တိ။

၄၃၁. ‘‘ကတိဟိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ဝိနယော န သာကစ္ဆိတဗ္ဗော’’တိ? ‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ဝိနယော န သာကစ္ဆိတဗ္ဗော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဝတ္ထုံ န ဇာနာတိ, နိဒါနံ န ဇာနာတိ, ပညတ္တိံ န ဇာနာတိ, ပဒပစ္စာဘဋ္ဌံ န ဇာနာတိ, အနုသန္ဓိဝစနပထံ န ဇာနာတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ဝိနယော န သာကစ္ဆိတဗ္ဗော။

‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ဝိနယော သာကစ္ဆိတဗ္ဗော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဝတ္ထုံ ဇာနာတိ, နိဒါနံ ဇာနာတိ, ပညတ္တိံ ဇာနာတိ, ပဒပစ္စာဘဋ္ဌံ ဇာနာတိ, အနုသန္ဓိဝစနပထံ ဇာနာတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ဝိနယော သာကစ္ဆိတဗ္ဗော’’တိ။

၄၃၂. ‘‘ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, ပဉှာပုစ္ဆာ’’တိ? ‘‘ပဉ္စိမာ, ဥပါလိ, ပဉှာပုစ္ဆာ။ ကတမာ ပဉ္စ? မန္ဒတ္တာ မောမူဟတ္တာ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆတိ, ပါပိစ္ဆော ဣစ္ဆာပကတော ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆတိ, ပရိဘဝါ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆတိ , အညာတုကာမော ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆတိ, သစေ မေ ပဉ္ဟံ ပုဋ္ဌော သမ္မဒေဝ ဗျာကရိဿတိ ဣစ္စေတံ ကုသလံ နော စေ ပဉ္ဟံ ပုဋ္ဌော သမ္မဒေဝ ဗျာကရိဿတိ အဟမဿ သမ္မဒေဝ ဗျာကရိဿာမီတိ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆတိ – ဣမာ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စ ပဉှာပုစ္ဆာ’’တိ။

၄၃၃. ‘‘ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အညဗျာကရဏာ’’တိ? ‘‘ပဉ္စိမေ, ဥပါလိ, အညဗျာကရဏာ။ ကတမေ ပဉ္စ? မန္ဒတ္တာ မောမူဟတ္တာ အညံ ဗျာကရောတိ, ပါပိစ္ဆော ဣစ္ဆာပကတော အညံ ဗျာကရောတိ, ဥမ္မာဒါ စိတ္တက္ခေပါ အညံ ဗျာကရောတိ , အဓိမာနေန အညံ ဗျာကရောတိ, ဘူတံ အညံ ဗျာကရောတိ – ဣမေ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စ အညဗျာကရဏာ’’တိ။

၄၃၄. ‘‘ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဝိသုဒ္ဓိယော’’တိ? ‘‘ပဉ္စိမာ, ဥပါလိ, ဝိသုဒ္ဓိယော။ ကတမာ ပဉ္စ? နိဒါနံ ဥဒ္ဒိသိတွာ အဝသေသံ သုတေန သာဝေတဗ္ဗံ အယံ ပဌမာ ဝိသုဒ္ဓိ, နိဒါနံ ဥဒ္ဒိသိတွာ စတ္တာရိ ပါရာဇိကာနိ ဥဒ္ဒိသိတွာ အဝသေသံ သုတေန သာဝေတဗ္ဗံ အယံ ဒုတိယာ ဝိသုဒ္ဓိ, နိဒါနံ ဥဒ္ဒိသိတွာ စတ္တာရိ ပါရာဇိကာနိ ဥဒ္ဒိသိတွာ တေရသ သံဃာဒိသေသေ ဥဒ္ဒိသိတွာ အဝသေသံ သုတေန သာဝေတဗ္ဗံ အယံ တတိယာ ဝိသုဒ္ဓိ, နိဒါနံ ဥဒ္ဒိသိတွာ စတ္တာရိ ပါရာဇိကာနိ ဥဒ္ဒိသိတွာ တေရသ သံဃာဒိသေသေ ဥဒ္ဒိသိတွာ ဒွေ အနိယတေ ဥဒ္ဒိသိတွာ အဝသေသံ သုတေန သာဝေတဗ္ဗံ အယံ စတုတ္ထာ ဝိသုဒ္ဓိ, ဝိတ္ထာရေနေဝ ပဉ္စမီ – ဣမာ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စ ဝိသုဒ္ဓိယော’’တိ။

၄၃၅. ‘‘ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဘောဇနာ’’တိ? ‘‘ပဉ္စိမေ, ဥပါလိ, ဘောဇနာ ။ ကတမေ ပဉ္စ? ဩဒနော, ကုမ္မာသော, သတ္တု, မစ္ဆော, မံသံ – ဣမေ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စ ဘောဇနာ’’တိ။

ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မဝဂ္ဂေါ နိဋ္ဌိတော စတုတ္ထော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မာ အပရေ၊ ပဋိဂ္ဂဟာနတိရိတ္တာ။

ပဝါရဏာ ပဋိညာတံ၊ ဩကာသံ သာကစ္ဆေန စ။

ပဉ္ဟံ အညဗျာကရဏာ၊ ဝိသုဒ္ဓိ စာပိ ဘောဇနာတိ။

၅. အတ္တာဒါနဝဂ္ဂေါ

၄၃၆. [စူဠဝ. ၃၉၉; အ. နိ. ၁၀.၄၄] ‘‘စောဒကေန, ဘန္တေ, ဘိက္ခုနာ ပရံ စောဒေတုကာမေန ကတိ ဓမ္မေ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပရော စောဒေတဗ္ဗော’’တိ? ‘‘စောဒကေနုပါလိ, ဘိက္ခုနာ ပရံ စောဒေတုကာမေန ပဉ္စ ဓမ္မေ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပရော စောဒေတဗ္ဗော။ ကတမေ ပဉ္စ? စောဒကေနုပါလိ, ဘိက္ခုနာ ပရံ စောဒေတုကာမေန ဧဝံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ပရိသုဒ္ဓကာယသမာစာရော နု ခေါမှိ, ပရိသုဒ္ဓေနမှိ ကာယသမာစာရေန သမန္နာဂတော အစ္ဆိဒ္ဒေန အပ္ပဋိမံသေန, သံဝိဇ္ဇတိ နု ခေါ မေ ဧသော ဓမ္မော ဥဒါဟု နော’’တိ။ နော စေ, ဥပါလိ, ဘိက္ခု ပရိသုဒ္ဓကာယသမာစာရော ဟောတိ, ပရိသုဒ္ဓေန ကာယသမာစာရေန သမန္နာဂတော အစ္ဆိဒ္ဒေန အပ္ပဋိမံသေန, တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော – ‘ဣင်္ဃ, တာဝ အာယသ္မာ ကာယိကံ သိက္ခဿူ’တိ ဣတိဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။

‘‘ပုန စပရံ, ဥပါလိ, စောဒကေန ဘိက္ခုနာ ပရံ စောဒေတုကာမေန ဧဝံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ပရိသုဒ္ဓဝစီသမာစာရော နု ခေါမှိ, ပရိသုဒ္ဓေနမှိ ဝစီသမာစာရေန သမန္နာဂတော အစ္ဆိဒ္ဒေန အပ္ပဋိမံသေန, သံဝိဇ္ဇတိ နု ခေါ မေ ဧသော ဓမ္မော ဥဒါဟု နော’တိ။ နော စေ, ဥပါလိ, ဘိက္ခု ပရိသုဒ္ဓဝစီသမာစာရော ဟောတိ, ပရိသုဒ္ဓေန ဝစီသမာစာရေန သမန္နာဂတော အစ္ဆိဒ္ဒေန အပ္ပဋိမံသေန, တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော – ‘ဣင်္ဃ, တာဝ အာယသ္မာ ဝါစသိကံ သိက္ခဿူ’တိ ဣတိဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။

‘‘ပုန စပရံ, ဥပါလိ, စောဒကေန ဘိက္ခုနာ ပရံ စောဒေတုကာမေန ဧဝံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘မေတ္တံ နု ခေါ မေ စိတ္တံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ သဗြဟ္မစာရီသု အနာဃာတံ, သံဝိဇ္ဇတိ နု ခေါ မေ ဧသော ဓမ္မော ဥဒါဟု နော’တိ။ နော စေ, ဥပါလိ, ဘိက္ခုနော မေတ္တံ စိတ္တံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ဟောတိ သဗြဟ္မစာရီသု အနာဃာတံ, တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော – ‘ဣင်္ဃ, တာဝ အာယသ္မာ သဗြဟ္မစာရီသု မေတ္တံ စိတ္တံ ဥပဋ္ဌာပေဟီ’တိ ဣတိဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။

‘‘ပုန စပရံ, ဥပါလိ, စောဒကေန ဘိက္ခုနာ ပရံ စောဒေတုကာမေန ဧဝံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ဗဟုဿုတော နု ခေါမှိ သုတဓရော သုတသန္နိစယော, ယေ တေ ဓမ္မာ အာဒိကလျာဏာ မဇ္ဈေကလျာဏာ ပရိယောသာနကလျာဏာ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ အဘိဝဒန္တိ, တထာရူပါ မေ ဓမ္မာ ဗဟုဿုတာ ဟောန္တိ ဓါတာ ဝစသာ ပရိစိတာ မနသာနုပေက္ခိတာ ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါ, သံဝိဇ္ဇတိ နု ခေါ မေ ဧသော ဓမ္မော ဥဒါဟု နော’တိ။ နော စေ, ဥပါလိ, ဘိက္ခု ဗဟုဿုတော ဟောတိ သုတဓရော သုတသန္နိစယော, ယေ တေ ဓမ္မာ အာဒိကလျာဏာ မဇ္ဈေကလျာဏာ ပရိယောသာနကလျာဏာ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ အဘိဝဒန္တိ, တထာရူပဿ ဓမ္မာ န ဗဟုဿုတာ ဟောန္တိ ဓါတာ ဝစသာ ပရိစိတာ မနသာနုပေက္ခိတာ ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါ, တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော – ‘ဣင်္ဃ, တာဝ အာယသ္မာ အာဂမံ ပရိယာပုဏဿူ’တိ ဣတိဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။

‘‘ပုန စပရံ, ဥပါလိ, စောဒကေန ဘိက္ခုနာ ပရံ စောဒေတုကာမေန ဧဝံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ဥဘယာနိ ခေါ မေ ပါတိမောက္ခာနိ ဝိတ္ထာရေန သွာဂတာနိ ဟောန္တိ သုဝိဘတ္တာနိ သုပ္ပဝတ္တီနိ သုဝိနိစ္ဆိတာနိ သုတ္တသော အနုဗျဉ္ဇနသော, သံဝိဇ္ဇတိ နု ခေါ မေ ဧသော ဓမ္မော ဥဒါဟု နော’တိ။ နော စေ, ဥပါလိ, ဘိက္ခုနော ဥဘယာနိ ပါတိမောက္ခာနိ ဝိတ္ထာရေန သွာဂတာနိ ဟောန္တိ သုဝိဘတ္တာနိ သုပ္ပဝတ္တီနိ သုဝိနိစ္ဆိတာနိ သုတ္တသော အနုဗျဉ္ဇနသော, ‘ဣဒံ ပနာဝုသော ကတ္ထ ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော န သမ္ပာယတိ [န သမ္ပာဒယတိ (က.), န သမ္ပာဒေတိ (သျာ.)], တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော – ‘ဣင်္ဃ, တာဝ အာယသ္မာ ဝိနယံ ပရိယာပုဏဿူ’တိ ဣတိဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။ စောဒကေနုပါလိ, ဘိက္ခုနာ ပရံ စောဒေတုကာမေန ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မေ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပရော စောဒေတဗ္ဗော’’တိ။

၄၃၇. ‘‘စောဒကေန, ဘန္တေ, ဘိက္ခုနာ ပရံ စောဒေတုကာမေန ကတိ ဓမ္မေ အဇ္ဈတ္တံ ဥပဋ္ဌာပေတွာ ပရော စောဒေတဗ္ဗော’’တိ? ‘‘စောဒကေနုပါလိ, ဘိက္ခုနာ ပရံ စောဒေတုကာမေန ပဉ္စ ဓမ္မေ အဇ္ဈတ္တံ ဥပဋ္ဌာပေတွာ ပရော စောဒေတဗ္ဗော။ ကတမေ ပဉ္စ? ကာလေန ဝက္ခာမိ နော အကာလေန , ဘူတေန ဝက္ခာမိ နော အဘူတေန, သဏှေန ဝက္ခာမိ နော ဖရုသေန, အတ္ထသံဟိတေန ဝက္ခာမိ နော အနတ္ထသံဟိတေန, မေတ္တာစိတ္တော ဝက္ခာမိ နော ဒေါသန္တရောတိ – စောဒကေနုပါလိ, ဘိက္ခုနာ ပရံ စောဒေတုကာမေန ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မေ အဇ္ဈတ္တံ ဥပဋ္ဌာပေတွာ ပရော စောဒေတဗ္ဗော’’တိ။

၄၃၈. [စူဠဝ. ၄၀၀] ‘‘စောဒကေန, ဘန္တေ, ဘိက္ခုနာ ပရံ စောဒေတုကာမေန ကတိ ဓမ္မေ အဇ္ဈတ္တံ မနသိ ကရိတွာ ပရော စောဒေတဗ္ဗော’’တိ? ‘‘စောဒကေနုပါလိ, ဘိက္ခုနာ ပရံ စောဒေတုကာမေန ပဉ္စ ဓမ္မေ အဇ္ဈတ္တံ မနသိ ကရိတွာ ပရော စောဒေတဗ္ဗော။ ကတမေ ပဉ္စ? ကာရုညတာ, ဟိတေသိတာ, အနုကမ္ပတာ, အာပတ္တိဝုဋ္ဌာနတာ, ဝိနယပုရေက္ခာရတာ – စောဒကေနုပါလိ, ဘိက္ခုနာ ပရံ စောဒေတုကာမေန ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မေ အဇ္ဈတ္တံ မနသိ ကရိတွာ ပရော စောဒေတဗ္ဗော’’တိ။

၄၃၉. ‘‘ကတိဟိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ဩကာသကမ္မံ ကာရာပေန္တဿ နာလံ ဩကာသကမ္မံ ကာတု’’န္တိ? ‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ဩကာသကမ္မံ ကာရာပေန္တဿ နာလံ ဩကာသကမ္မံ ကာတုံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အပရိသုဒ္ဓကာယသမာစာရော ဟောတိ , အပရိသုဒ္ဓဝစီသမာစာရော ဟောတိ, အပရိသုဒ္ဓါဇီဝေါ ဟောတိ, ဗာလော ဟောတိ အဗျတ္တော, န ပဋိဗလော အနုယုဉ္ဇိယမာနော အနုယောဂံ ဒါတုံ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ဩကာသကမ္မံ ကာရာပေန္တဿ နာလံ ဩကာသကမ္မံ ကာတုံ။

‘‘ပဉ္စဟုပါလိ , အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ဩကာသကမ္မံ ကာရာပေန္တဿ အလံ ဩကာသကမ္မံ ကာတုံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ပရိသုဒ္ဓကာယသမာစာရော ဟောတိ, ပရိသုဒ္ဓဝစီသမာစာရော ဟောတိ, ပရိသုဒ္ဓါဇီဝေါ ဟောတိ, ပဏ္ဍိတော ဟောတိ ဗျတ္တော ပဋိဗလော အနုယုဉ္ဇိယမာနော အနုယောဂံ ဒါတုံ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ဩကာသကမ္မံ ကာရာပေန္တဿ အလံ ဩကာသကမ္မံ ကာတု’’န္တိ။

၄၄၀. [စူဠဝ. ၃၉၈] ‘‘အတ္တာဒါနံ အာဒါတုကာမေန, ဘန္တေ, ဘိက္ခုနာ ကတိဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ အတ္တာဒါနံ အာဒါတဗ္ဗ’’န္တိ? ‘‘အတ္တာဒါနံ အာဒါတုကာမေနုပါလိ, ဘိက္ခုနာ ပဉ္စင်္ဂသမန္နာဂတံ [ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ (သီ. သျာ.)] အတ္တာဒါနံ အာဒါတဗ္ဗံ။ ကတမေ ပဉ္စ [ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ (သျာ.)]? အတ္တာဒါနံ အာဒါတုကာမေန, ဥပါလိ, ဘိက္ခုနာ ဧဝံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ယံ ခေါ အဟံ ဣမံ အတ္တာဒါနံ အာဒါတုကာမော, ကာလော နု ခေါ ဣမံ အတ္တာဒါနံ အာဒါတုံ ဥဒါဟု နော’တိ။ သစေ, ဥပါလိ, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘အကာလော ဣမံ အတ္တာဒါနံ အာဒါတုံ နော ကာလော’တိ, န တံ, ဥပါလိ, အတ္တာဒါနံ အာဒါတဗ္ဗံ။

‘‘သစေ ပနုပါလိ, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘ကာလော ဣမံ အတ္တာဒါနံ အာဒါတုံ နော အကာလော’တိ, တေနုပါလိ ဘိက္ခုနာ ဥတ္တရိ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ယံ ခေါ အဟံ ဣမံ အတ္တာဒါနံ အာဒါတုကာမော ဘူတံ နု ခေါ ဣဒံ အတ္တာဒါနံ ဥဒါဟု နော’တိ။ သစေ, ဥပါလိ, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘အဘူတံ ဣဒံ အတ္တာဒါနံ နော ဘူတ’န္တိ, န တံ, ဥပါလိ, အတ္တာဒါနံ အာဒါတဗ္ဗံ။

‘‘သစေ ပနုပါလိ ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘ဘူတံ ဣဒံ အတ္တာဒါနံ နော အဘူတ’န္တိ, တေနုပါလိ ဘိက္ခုနာ ဥတ္တရိ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ယံ ခေါ အဟံ ဣမံ အတ္တာဒါနံ အာဒါတုကာမော, အတ္ထသံဟိတံ နု ခေါ ဣဒံ အတ္တာဒါနံ ဥဒါဟု နော’တိ။ သစေ, ဥပါလိ, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ –’ အနတ္ထသံဟိတံ ဣဒံ အတ္တာဒါနံ နော အတ္ထသံဟိတ’န္တိ, န တံ, ဥပါလိ, အတ္တာဒါနံ အာဒါတဗ္ဗံ။

‘‘သစေ ပနုပါလိ ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘အတ္ထသံဟိတံ ဣဒံ အတ္တာဒါနံ နော အနတ္ထသံဟိတ’န္တိ, တေနုပါလိ ဘိက္ခုနာ ဥတ္တရိ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ဣမံ ခေါ အဟံ အတ္တာဒါနံ အာဒိယမာနော လဘိဿာမိ သန္ဒိဋ္ဌေ သမ္ဘတ္တေ ဘိက္ခူ ဓမ္မတော ဝိနယတော ပက္ခေ ဥဒါဟု နော’တိ။ သစေ, ဥပါလိ, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘ဣမံ ခေါ အဟံ အတ္တာဒါနံ အာဒိယမာနော န လဘိဿာမိ သန္ဒိဋ္ဌေ သမ္ဘတ္တေ ဘိက္ခူ ဓမ္မတော ဝိနယတော ပက္ခေ’တိ, န တံ, ဥပါလိ, အတ္တာဒါနံ အာဒါတဗ္ဗံ။

‘‘သစေ ပနုပါလိ ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘ဣဒံ ခေါ အဟံ အတ္တာဒါနံ အာဒိယမာနော လဘိဿာမိ သန္ဒိဋ္ဌေ သမ္ဘတ္တေ ဘိက္ခူ ဓမ္မတော ဝိနယတော ပက္ခေ’တိ, တေနုပါလိ ဘိက္ခုနာ ဥတ္တရိ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ဣမံ ခေါ မေ အတ္တာဒါနံ အာဒိယတော ဘဝိဿတိ သံဃဿ တတောနိဒါနံ ဘဏ္ဍနံ ကလဟော ဝိဂ္ဂဟော ဝိဝါဒေါ သံဃဘေဒေါ သံဃရာဇိ သံဃဝဝတ္ထာနံ သံဃနာနာကရဏံ ဥဒါဟု နော’တိ။ သစေ, ဥပါလိ, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘ဣမံ ခေါ မေ အတ္တာဒါနံ အာဒိယတော ဘဝိဿတိ သံဃဿ တတောနိဒါနံ ဘဏ္ဍနံ ကလဟော ဝိဂ္ဂဟော ဝိဝါဒေါ သံဃဘေဒေါ သံဃရာဇိ သံဃဝဝတ္ထာနံ သံဃနာနာကရဏ’န္တိ, န တံ, ဥပါလိ, အတ္တာဒါနံ အာဒါတဗ္ဗံ။

‘‘သစေ ပနုပါလိ ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘ဣမံ ခေါ မေ အတ္တာဒါနံ အာဒိယတော န ဘဝိဿတိ သံဃဿ တတောနိဒါနံ ဘဏ္ဍနံ ကလဟော ဝိဂ္ဂဟော ဝိဝါဒေါ သံဃဘေဒေါ သံဃရာဇိ သံဃဝဝတ္ထာနံ သံဃနာနာကရဏ’န္တိ, တံ အာဒါတဗ္ဗံ, ဥပါလိ, အတ္တာဒါနံ။ ဧဝံ ပဉ္စင်္ဂသမန္နာဂတံ ခေါ, ဥပါလိ, အတ္တာဒါနံ အာဒိန္နံ ပစ္ဆာပိ အဝိပ္ပဋိသာရကရံ ဘဝိဿတီ’’တိ။

၄၄၁. ‘‘ကတိဟိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အဓိကရဏဇာတာနံ ဘိက္ခူနံ ဗဟူပကာရော ဟောတီ’’တိ? ‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အဓိကရဏဇာတာနံ ဘိက္ခူနံ ဗဟူပကာရော ဟောတိ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? သီလဝါ ဟောတိ, ပါတိမောက္ခသံဝရသံဝုတော ဝိဟရတိ အာစာရဂေါစရသမ္ပန္နော အဏုမတ္တေသု ဝဇ္ဇေသု ဘယဒဿာဝီ, သမာဒါယ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသု; ဗဟုဿုတော ဟောတိ သုတဓရော သုတသန္နိစယော; ယေ တေ ဓမ္မာ အာဒိကလျာဏာ မဇ္ဈေကလျာဏာ ပရိယောသာနကလျာဏာ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ အဘိဝဒန္တိ တထာရူပဿ ဓမ္မာ ဗဟုဿုတာ ဟောန္တိ ဓါတာ ဝစသာ ပရိစိတာ မနသာနုပေက္ခိတာ ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါ, ဥဘယာနိ ခေါ ပနဿ ပါတိမောက္ခာနိ ဝိတ္ထာရေန သွာဂတာနိ ဟောန္တိ သုဝိဘတ္တာနိ သုပ္ပဝတ္တီနိ သုဝိနိစ္ဆိတာနိ သုတ္တသော အနုဗျဉ္ဇနသော; ဝိနယေ ခေါ ပန ဌိတော ဟောတိ အသံဟီရော; ပဋိဗလော ဟောတိ ဥဘော အတ္ထပစ္စတ္ထိကေ အဿာသေတုံ သညာပေတုံ နိဇ္ဈာပေတုံ ပေက္ခေတုံ ပသာဒေတုံ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အဓိကရဏဇာတာနံ ဘိက္ခူနံ ဗဟူပကာရော ဟောတိ။

‘‘အပရေဟိပိ , ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အဓိကရဏဇာတာနံ ဘိက္ခူနံ ဗဟူပကာရော ဟောတိ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ပရိသုဒ္ဓကာယသမာစာရော ဟောတိ, ပရိသုဒ္ဓဝစီသမာစာရော ဟောတိ, ပရိသုဒ္ဓါဇီဝေါ ဟောတိ, ပဏ္ဍိတော ဟောတိ ဗျတ္တော, ပဋိဗလော အနုယုဉ္ဇိယမာနော အနုယောဂံ ဒါတုံ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အဓိကရဏဇာတာနံ ဘိက္ခူနံ ဗဟူပကာရော ဟောတိ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အဓိကရဏဇာတာနံ ဘိက္ခူနံ ဗဟူပကာရော ဟောတိ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဝတ္ထုံ ဇာနာတိ, နိဒါနံ ဇာနာတိ, ပညတ္တိံ ဇာနာတိ , ပဒပစ္စာဘဋ္ဌံ ဇာနာတိ, အနုသန္ဓိဝစနပထံ ဇာနာတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အဓိကရဏဇာတာနံ ဘိက္ခူနံ ဗဟူပကာရော ဟောတီ’’တိ။

၄၄၂. ‘‘ကတိဟိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ နာနုယုဉ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? ‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ နာနုယုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? သုတ္တံ န ဇာနာတိ, သုတ္တာနုလောမံ န ဇာနာတိ, ဝိနယံ န ဇာနာတိ, ဝိနယာနုလောမံ န ဇာနာတိ, န စ ဌာနာဌာနကုသလော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ နာနုယုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။

‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ အနုယုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? သုတ္တံ ဇာနာတိ, သုတ္တာနုလောမံ ဇာနာတိ, ဝိနယံ ဇာနာတိ, ဝိနယာနုလောမံ ဇာနာတိ, ဌာနာဌာနကုသလော စ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ အနုယုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ နာနုယုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဓမ္မံ န ဇာနာတိ, ဓမ္မာနုလောမံ န ဇာနာတိ, ဝိနယံ န ဇာနာတိ, ဝိနယာနုလောမံ န ဇာနာတိ, န စ ပုဗ္ဗာပရကုသလော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ နာနုယုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။

‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ အနုယုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဓမ္မံ ဇာနာတိ, ဓမ္မာနုလောမံ ဇာနာတိ, ဝိနယံ ဇာနာတိ, ဝိနယာနုလောမံ ဇာနာတိ, ပုဗ္ဗာပရကုသလော စ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ အနုယုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ နာနုယုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဝတ္ထုံ န ဇာနာတိ, နိဒါနံ န ဇာနာတိ, ပညတ္တိံ န ဇာနာတိ, ပဒပစ္စာဘဋ္ဌံ န ဇာနာတိ, အနုသန္ဓိဝစနပထံ န ဇာနာတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ နာနုယုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။

‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ အနုယုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဝတ္ထုံ ဇာနာတိ, နိဒါနံ ဇာနာတိ, ပညတ္တိံ ဇာနာတိ, ပဒပစ္စာဘဋ္ဌံ ဇာနာတိ, အနုသန္ဓိဝစနပထံ ဇာနာတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ အနုယုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ နာနုယုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနံ န ဇာနာတိ, အာပတ္တိယာ ပယောဂံ န ဇာနာတိ, အာပတ္တိယာ ဝူပသမံ န ဇာနာတိ, အာပတ္တိယာ န ဝိနိစ္ဆယကုသလော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ နာနုယုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။

‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ အနုယုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အာပတ္တိံ ဇာနာတိ, အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနံ ဇာနာတိ, အာပတ္တိယာ ပယောဂံ ဇာနာတိ, အာပတ္တိယာ ဝူပသမံ ဇာနာတိ, အာပတ္တိယာ ဝိနိစ္ဆယကုသလော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ အနုယုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ နာနုယုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အဓိကရဏံ န ဇာနာတိ, အဓိကရဏသမုဋ္ဌာနံ န ဇာနာတိ, အဓိကရဏဿ ပယောဂံ န ဇာနာတိ, အဓိကရဏဿ ဝူပသမံ န ဇာနာတိ, အဓိကရဏဿ န ဝိနိစ္ဆယကုသလော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ နာနုယုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။

‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ အနုယုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အဓိကရဏံ ဇာနာတိ, အဓိကရဏသမုဋ္ဌာနံ ဇာနာတိ, အဓိကရဏဿ ပယောဂံ ဇာနာတိ, အဓိကရဏဿ ဝူပသမံ ဇာနာတိ, အဓိကရဏဿ ဝိနိစ္ဆယကုသလော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ အနုယုဉ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ။

အတ္တာဒါနဝဂ္ဂေါ နိဋ္ဌိတော ပဉ္စမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ပရိသုဒ္ဓဉ္စ ကာလေန၊ ကာရုညံ ဩကာသေန စ။

အတ္တာဒါနံ အဓိကရဏံ၊ အပရေဟိပိ ဝတ္ထုဉ္စ။

သုတ္တံ ဓမ္မံ ပုန ဝတ္ထုဉ္စ၊ အာပတ္တိ အဓိကရဏေန စာတိ။

၆. ဓုတင်္ဂဝဂ္ဂေါ

၄၄၃. ‘‘ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အာရညိကာ’’တိ? ‘‘ပဉ္စိမေ, ဥပါလိ, အာရညိကာ [အ. နိ. ၅.၁၈၁; ပရိ. ၃၂၅]။ ကတမေ ပဉ္စ? မန္ဒတ္တာ မောမူဟတ္တာ အာရညိကော ဟောတိ, ပါပိစ္ဆော ဣစ္ဆာပကတော အာရညိကော ဟောတိ, ဥမ္မာဒါ စိတ္တက္ခေပါ အာရညိကော ဟောတိ, ဝဏ္ဏိတံ ဗုဒ္ဓေဟိ ဗုဒ္ဓသာဝကေဟီတိ အာရညိကော ဟောတိ, အပိ စ အပ္ပိစ္ဆညေဝ နိဿာယ သန္တုဋ္ဌိညေဝ နိဿာယ – သလ္လေခညေဝ နိဿာယ ပဝိဝေကညေဝ နိဿာယ ဣဒမတ္ထိတညေဝ နိဿာယ အာရညိကော ဟောတိ – ဣမေ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စ အာရညိကာ’’တိ။

‘‘ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, ပိဏ္ဍပါတိကာတိ။ပေ.။ ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, ပံသုကူလိကာတိ။ပေ.။ ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, ရုက္ခမူလိကာတိ။ပေ.။ ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, သောသာနိကာတိ။ပေ.။ ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အဗ္ဘောကာသိကာတိ။ပေ.။ ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, တေစီဝရိကာတိ။ပေ.။ ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, သပဒါနစာရိကာတိ။ပေ.။ ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, နေသဇ္ဇိကာတိ။ပေ.။ ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, ယထာသန္ထတိကာတိ။ပေ.။ ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဧကာသနိကာတိ။ပေ.။ ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, ခလုပစ္ဆာဘတ္တိကာတိ။ပေ.။ ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, ပတ္တပိဏ္ဍိကာတိ? ပဉ္စိမေ, ဥပါလိ, ပတ္တပိဏ္ဍိကာ။ ကတမေ ပဉ္စ? မန္ဒတ္တာ မောမူဟတ္တာ ပတ္တပိဏ္ဍိကော ဟောတိ, ပါပိစ္ဆော ဣစ္ဆာပကတော ပတ္တပိဏ္ဍိကော ဟောတိ, ဥမ္မာဒါ စိတ္တက္ခေပါ ပတ္တပိဏ္ဍိကော ဟောတိ, ဝဏ္ဏိတံ ဗုဒ္ဓေဟိ ဗုဒ္ဓသာဝကေဟီတိ ပတ္တပိဏ္ဍိကော ဟောတိ, အပိ စ အပ္ပိစ္ဆညေဝ နိဿာယ သန္တုဋ္ဌိညေဝ နိဿာယ သလ္လေခညေဝ နိဿာယ ပဝိဝေကညေဝ နိဿာယ ဣဒမတ္ထိတညေဝ နိဿာယ ပတ္တပိဏ္ဍိကော ဟောတိ – ဣမေ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စ ပတ္တပိဏ္ဍိကာ’’တိ။

ဓုတင်္ဂဝဂ္ဂေါ နိဋ္ဌိတော ဆဋ္ဌော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

အာရညိကော ပိဏ္ဍိပံသု၊ ရုက္ခသုသာနပဉ္စမံ။

အဗ္ဘော တေစီဝရဉ္စေဝ၊ သပဒါနနေသဇ္ဇိကာ။

သန္ထတေကာသနဉ္စေဝ၊ ခလုပစ္ဆာ ပတ္တပိဏ္ဍိကာတိ။

၇. မုသာဝါဒဝဂ္ဂေါ

၄၄၄. ‘‘ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, မုသာဝါဒါ’’တိ? ‘‘ပဉ္စိမေ, ဥပါလိ, မုသာဝါဒါ။ ကတမေ ပဉ္စ? အတ္ထိ မုသာဝါဒေါ ပါရာဇိကဂါမီ, အတ္ထိ မုသာဝါဒေါ သံဃာဒိသေသဂါမီ, အတ္ထိ မုသာဝါဒေါ ထုလ္လစ္စယဂါမီ, အတ္ထိ မုသာဝါဒေါ ပါစိတ္တိယဂါမီ, အတ္ထိ မုသာဝါဒေါ ဒုက္ကဋဂါမီ – ဣမေ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စ မုသာဝါဒါ’’တိ။

၄၄၅. ‘‘ကတိဟိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော သံဃမဇ္ဈေ ဥပေါသထံ ဝါ ပဝါရဏံ ဝါ ဌပေန္တဿ – ‘အလံ, ဘိက္ခု, မာ ဘဏ္ဍနံ, မာ ကလဟံ, မာ ဝိဂ္ဂဟံ, မာ ဝိဝါဒ’န္တိ ဩမဒ္ဒိတွာ သံဃေန ဥပေါသထော ဝါ ပဝါရဏာ ဝါ ကာတဗ္ဗာ’’တိ? ‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော သံဃမဇ္ဈေ ဥပေါသထံ ဝါ ပဝါရဏံ ဝါ ဌပေန္တဿ – ‘အလံ, ဘိက္ခု, မာ ဘဏ္ဍနံ, မာ ကလဟံ, မာ ဝိဂ္ဂဟံ, မာ ဝိဝါဒ’န္တိ ဩမဒ္ဒိတွာ သံဃေန ဥပေါသထော ဝါ ပဝါရဏာ ဝါ ကာတဗ္ဗာ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အလဇ္ဇီ စ ဟောတိ, ဗာလော စ, အပကတတ္တော စ, စာဝနာဓိပ္ပါယော ဝတ္တာ ဟောတိ, နော ဝုဋ္ဌာနာဓိပ္ပါယော – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော သံဃမဇ္ဈေ ဥပေါသထံ ဝါ ပဝါရဏံ ဝါ ဌပေန္တဿ – ‘အလံ, ဘိက္ခု, မာ ဘဏ္ဍနံ, မာ ကလဟံ, မာ ဝိဂ္ဂဟံ, မာ ဝိဝါဒ’န္တိ ဩမဒ္ဒိတွာ သံဃေန ဥပေါသထော ဝါ ပဝါရဏာ ဝါ ကာတဗ္ဗာ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော သံဃမဇ္ဈေ ဥပေါသထံ ဝါ ပဝါရဏံ ဝါ ဌပေန္တဿ – ‘အလံ, ဘိက္ခု, မာ ဘဏ္ဍနံ, မာ ကလဟံ, မာ ဝိဂ္ဂဟံ, မာ ဝိဝါဒ’န္တိ ဩမဒ္ဒိတွာ သံဃေန ဥပေါသထော ဝါ ပဝါရဏာ ဝါ ကာတဗ္ဗာ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အပရိသုဒ္ဓကာယသမာစာရော ဟောတိ, အပရိသုဒ္ဓဝစီသမာစာရော ဟောတိ, အပရိသုဒ္ဓါဇီဝေါ ဟောတိ, ဗာလော ဟောတိ အဗျတ္တော, ဘဏ္ဍနကာရကော ဟောတိ ကလဟကာရကော – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော သံဃမဇ္ဈေ ဥပေါသထံ ဝါ ပဝါရဏံ ဝါ ဌပေန္တဿ – ‘အလံ, ဘိက္ခု, မာ ဘဏ္ဍနံ, မာ ကလဟံ, မာ ဝိဂ္ဂဟံ, မာ ဝိဝါဒ’န္တိ ဩမဒ္ဒိတွာ သံဃေန ဥပေါသထော ဝါ ပဝါရဏာ ဝါ ကာတဗ္ဗာ’’တိ။

၄၄၆. ‘‘ကတိဟိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော အနုယောဂေါ န ဒါတဗ္ဗော’’တိ? ‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော အနုယောဂေါ န ဒါတဗ္ဗော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အာပတ္တာနာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, လဟုကဂရုကံ အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, သာဝသေသာနဝသေသံ အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, ဒုဋ္ဌုလ္လာဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, သပ္ပဋိကမ္မာပဋိကမ္မံ အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော အနုယောဂေါ န ဒါတဗ္ဗော။

‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော အနုယောဂေါ ဒါတဗ္ဗော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အာပတ္တာနာပတ္တိံ ဇာနာတိ, လဟုကဂရုကံ အာပတ္တိံ ဇာနာတိ, သာဝသေသာနဝသေသံ အာပတ္တိံ ဇာနာတိ, ဒုဋ္ဌုလ္လာဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ ဇာနာတိ, သပ္ပဋိကမ္မာပဋိကမ္မံ အာပတ္တိံ ဇာနာတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော အနုယောဂေါ ဒါတဗ္ဗော’’တိ။

၄၄၇. ‘‘ကတိဟိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အာကာရေဟိ ဘိက္ခု အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတီ’’တိ? ‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အာကာရေဟိ ဘိက္ခု အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အလဇ္ဇိတာ, အညာဏတာ, ကုက္ကုစ္စပကတတာ, အကပ္ပိယေ ကပ္ပိယသညိတာ, ကပ္ပိယေ အကပ္ပိယသညိတာ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟာကာရေဟိ ဘိက္ခု အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟာကာရေဟိ ဘိက္ခု အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ ? အဒဿနေန, အဿဝနေန, ပသုတ္တကတာ, တထာသညီ, သတိသမ္မောသာ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟာကာရေဟိ ဘိက္ခု အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတီ’’တိ။

၄၄၈. ‘‘ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဝေရာ’’တိ? ‘‘ပဉ္စိမေ, ဥပါလိ, ဝေရာ။ ကတမေ ပဉ္စ? ပါဏာတိပါတော , အဒိန္နာဒါနံ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရော, မုသာဝါဒေါ, သုရာမေရယမဇ္ဇပ္ပမာဒဋ္ဌာနံ – ဣမေ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စ ဝေရာ’’တိ။

‘‘ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဝေရမဏိယော’’တိ? ‘‘ပဉ္စိမာ, ဥပါလိ, ဝေရမဏိယော။ ကတမာ ပဉ္စ? ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ [ဝေရမဏိ (က.)], အဒိန္နာဒါနာ ဝေရမဏီ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ဝေရမဏီ, မုသာဝါဒါ ဝေရမဏီ, သုရာမေရယမဇ္ဇပ္ပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏီ – ဣမာ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စ ဝေရမဏိယော’’တိ။

၄၄၉. ‘‘ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဗျသနာနီ’’တိ? ‘‘ပဉ္စိမာနိ, ဥပါလိ, ဗျသနာနိ။ [ပရိ. ၃၂၅; အ. နိ. ၅.၁၃၀] ကတမာနိ ပဉ္စ? ဉာတိဗျသနံ, ဘောဂဗျသနံ, ရောဂဗျသနံ, သီလဗျသနံ, ဒိဋ္ဌိဗျသနံ – ဣမာနိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စ ဗျသနာနီ’’တိ။

‘‘ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, သမ္ပဒါ’’တိ? ‘‘ပဉ္စိမာ, ဥပါလိ, သမ္ပဒါ။ [ပရိ. ၃၂၅; အ. နိ. ၅.၁၃၀] ကတမာ ပဉ္စ? ဉာတိသမ္ပဒါ, ဘောဂသမ္ပဒါ, အာရောဂ္ယသမ္ပဒါ, သီလသမ္ပဒါ, ဒိဋ္ဌိသမ္ပဒါ – ဣမာ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စ သမ္ပဒါ’’တိ။

မုသာဝါဒဝဂ္ဂေါ နိဋ္ဌိတော သတ္တမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

မုသာဝါဒေါ စ ဩမဒ္ဒိ၊ အပရေဟိ အနုယောဂေါ။

အာပတ္တိဉ္စ အပရေဟိ၊ ဝေရာ ဝေရမဏီပိ စ။

ဗျသနံ သမ္ပဒါ စေဝ၊ သတ္တမော ဝဂ္ဂသင်္ဂဟောတိ။

၈. ဘိက္ခုနောဝါဒဝဂ္ဂေါ

၄၅၀. ‘‘ကတိဟိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ဘိက္ခုနိသံဃေနေဝ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ? ‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ဘိက္ခုနိသံဃေနေဝ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ, အဝန္ဒိယော သော ဘိက္ခု ဘိက္ခုနိသံဃေန။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဝိဝရိတွာ ကာယံ ဘိက္ခုနီနံ ဒဿေတိ, ဦရုံ ဒဿေတိ, အင်္ဂဇာတံ ဒဿေတိ, ဥဘော အံသကူဋေ ဒဿေတိ, ဩဘာသတိ, ဂိဟီ သမ္ပယောဇေတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ဘိက္ခုနိသံဃေနေဝ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ အဝန္ဒိယော သော ဘိက္ခု ဘိက္ခုနိသံဃေန။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ဘိက္ခုနိသံဃေနေဝ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ, အဝန္ဒိယော သော ဘိက္ခု ဘိက္ခုနိသံဃေန။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဘိက္ခုနီနံ အလာဘာယ ပရိသက္ကတိ, ဘိက္ခုနီနံ အနတ္ထာယ ပရိသက္ကတိ, ဘိက္ခုနီနံ အဝါသာယ ပရိသက္ကတိ, ဘိက္ခုနိယော အက္ကောသတိ ပရိဘာသတိ, ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနီဟိ ဘေဒေတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ဘိက္ခုနိသံဃေနေဝ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ, အဝန္ဒိယော သော ဘိက္ခု ဘိက္ခုနိသံဃေန။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ဘိက္ခုနိသံဃေနေဝ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ, အဝန္ဒိယော သော ဘိက္ခု ဘိက္ခုနိသံဃေန။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဘိက္ခုနီနံ အလာဘာယ ပရိသက္ကတိ, ဘိက္ခုနီနံ အနတ္ထာယ ပရိသက္ကတိ, ဘိက္ခုနီနံ အဝါသာယ ပရိသက္ကတိ, ဘိက္ခုနိယော အက္ကောသတိ ပရိဘာသတိ, ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနီဟိ သမ္ပယောဇေတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ဘိက္ခုနိသံဃေနေဝ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ, အဝန္ဒိယော သော ဘိက္ခု ဘိက္ခုနိသံဃေနာ’’တိ။

၄၅၁. ‘‘ကတိဟိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတာယ ဘိက္ခုနိယာ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ? ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတာယ ဘိက္ခုနိယာ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဝိဝရိတွာ ကာယံ ဘိက္ခူနံ ဒဿေတိ, ဦရုံ ဒဿေတိ, အင်္ဂဇာတံ ဒဿေတိ, ဥဘော အံသကူဋေ ဒဿေတိ, ဩဘာသတိ, ဂိဟီ သမ္ပယောဇေတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတာယ ဘိက္ခုနိယာ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတာယ ဘိက္ခုနိယာ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဘိက္ခူနံ အလာဘာယ ပရိသက္ကတိ, ဘိက္ခူနံ အနတ္ထာယ ပရိသက္ကတိ, ဘိက္ခူနံ အဝါသာယ ပရိသက္ကတိ, ဘိက္ခူ အက္ကောသတိ ပရိဘာသတိ, ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခူဟိ ဘေဒေတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတာယ ဘိက္ခုနိယာ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတာယ ဘိက္ခုနိယာ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဘိက္ခူနံ အလာဘာယ ပရိသက္ကတိ, ဘိက္ခူနံ အနတ္ထာယ ပရိသက္ကတိ, ဘိက္ခူနံ အဝါသာယ ပရိသက္ကတိ, ဘိက္ခူ အက္ကောသတိ ပရိဘာသတိ, ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခူဟိ သမ္ပယောဇေတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတာယ ဘိက္ခုနိယာ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ။

၄၅၂. ‘‘ကတိဟိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဘိက္ခုနီနံ ဩဝါဒေါ န ဌပေတဗ္ဗော’’တိ? ‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဘိက္ခုနီနံ ဩဝါဒေါ န ဌပေတဗ္ဗော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အလဇ္ဇီ စ ဟောတိ, ဗာလော စ, အပကတတ္တော စ, စာဝနာဓိပ္ပါယော ဝတ္တာ ဟောတိ, နော ဝုဋ္ဌာနာဓိပ္ပါယော – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဘိက္ခုနီနံ ဩဝါဒေါ န ဌပေတဗ္ဗော။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဘိက္ခုနီနံ ဩဝါဒေါ န ဌပေတဗ္ဗော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အပရိသုဒ္ဓကာယသမာစာရော ဟောတိ, အပရိသုဒ္ဓဝစီသမာစာရော ဟောတိ, အပရိသုဒ္ဓါဇီဝေါ ဟောတိ, ဗာလော ဟောတိ, အဗျတ္တော, န ပဋိဗလော အနုယုဉ္ဇိယမာနော အနုယောဂံ ဒါတုံ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဘိက္ခုနီနံ ဩဝါဒေါ န ဌပေတဗ္ဗော။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဘိက္ခုနီနံ ဩဝါဒေါ န ဌပေတဗ္ဗော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ကာယိကေန အနာစာရေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, ဝါစသိကေန အနာစာရေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, ကာယိကဝါစသိကေန အနာစာရေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, ဘိက္ခုနီနံ အက္ကောသကပရိဘာသကော ဟောတိ, ဘိက္ခုနီဟိ သဒ္ဓိံ သံသဋ္ဌော ဝိဟရတိ အနနုလောမိကေန သံသဂ္ဂေန – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဘိက္ခုနီနံ ဩဝါဒေါ န ဌပေတဗ္ဗော။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဘိက္ခုနီနံ ဩဝါဒေါ န ဌပေတဗ္ဗော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အလဇ္ဇီ စ ဟောတိ, ဗာလော စ, အပကတတ္တော စ, ဘဏ္ဍနကာရကော စ ဟောတိ ကလဟကာရကော, သိက္ခာယ စ န ပရိပူရိကာရီ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဘိက္ခုနီနံ ဩဝါဒေါ န ဌပေတဗ္ဗော’’တိ။

၄၅၃. ‘‘ကတိဟိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဘိက္ခုနီနံ ဩဝါဒေါ န ဂဟေတဗ္ဗော’’တိ? ‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဘိက္ခုနီနံ ဩဝါဒေါ န ဂဟေတဗ္ဗော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ကာယိကေန အနာစာရေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, ဝါစသိကေန အနာစာရေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, ကာယိကဝါစသိကေန အနာစာရေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, ဘိက္ခုနီနံ အက္ကောသကပရိဘာသကော ဟောတိ, ဘိက္ခုနီဟိ သဒ္ဓိံ သံသဋ္ဌော ဝိဟရတိ အနနုလောမိကေန သံသဂ္ဂေန – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဘိက္ခုနီနံ ဩဝါဒေါ န ဂဟေတဗ္ဗော။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဘိက္ခုနီနံ ဩဝါဒေါ န ဂဟေတဗ္ဗော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အလဇ္ဇီ စ ဟောတိ, ဗာလော စ, အပကတတ္တော စ, ဂမိကော ဝါ ဟောတိ, ဂိလာနော ဝါ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဘိက္ခုနီနံ ဩဝါဒေါ န ဂဟေတဗ္ဗော’’တိ။

၄၅၄. ‘‘ကတိဟိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ န သာကစ္ဆိတဗ္ဗော’’တိ? ‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ န သာကစ္ဆိတဗ္ဗော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? န အသေက္ခေန သီလက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, န အသေက္ခေန သမာဓိက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, န အသေက္ခေန ပညာက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, န အသေက္ခေန ဝိမုတ္တိက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, န အသေက္ခေန ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ န သာကစ္ဆိတဗ္ဗော။ ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ သာကစ္ဆိတဗ္ဗော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အသေက္ခေန သီလက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေက္ခေန သမာဓိက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေက္ခေန ပညာက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ , အသေက္ခေန ဝိမုတ္တိက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေက္ခေန ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ သာကစ္ဆိတဗ္ဗော။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ န သာကစ္ဆိတဗ္ဗော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? န အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တော ဟောတိ, န ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တော ဟောတိ, န နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တော ဟောတိ, န ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တော ဟောတိ, ယထာဝိမုတ္တံ စိတ္တံ န ပစ္စဝေက္ခိတာ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ န သာကစ္ဆိတဗ္ဗော။ ပဉ္စဟုပါလိ , အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ သာကစ္ဆိတဗ္ဗော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တော ဟောတိ, ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တော ဟောတိ, နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တော ဟောတိ, ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တော ဟောတိ, ယထာဝိမုတ္တံ စိတ္တံ ပစ္စဝေက္ခိတာ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ သာကစ္ဆိတဗ္ဗော’’တိ။

ဘိက္ခုနောဝါဒဝဂ္ဂေါ နိဋ္ဌိတော အဋ္ဌမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဘိက္ခုနီဟေဝ ကာတဗ္ဗံ၊ အပရေဟိ တထာ ဒုဝေ။

ဘိက္ခုနီနံ တယော ကမ္မာ၊ န ဌပေတဗ္ဗာ ဒွေ ဒုကာ။

န ဂဟေတဗ္ဗာ ဒွေ ဝုတ္တာ၊ သာကစ္ဆာသု စ ဒွေ ဒုကာတိ။

၉. ဥဗ္ဗာဟိကဝဂ္ဂေါ

၄၅၅. ‘‘ကတိဟိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဥဗ္ဗာဟိကာယ န သမ္မန္နိတဗ္ဗော’’တိ? ‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဥဗ္ဗာဟိကာယ န သမ္မန္နိတဗ္ဗော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? န အတ္ထကုသလော ဟောတိ, န ဓမ္မကုသလော ဟောတိ, န နိရုတ္တိကုသလော ဟောတိ, န ဗျဉ္ဇနကုသလော ဟောတိ, န ပုဗ္ဗာပရကုသလော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဥဗ္ဗာဟိကာယ န သမ္မန္နိတဗ္ဗော။ ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဥဗ္ဗာဟိကာယ သမ္မန္နိတဗ္ဗော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အတ္ထကုသလော ဟောတိ, ဓမ္မကုသလော ဟောတိ, နိရုတ္တိကုသလော ဟောတိ, ဗျဉ္ဇနကုသလော ဟောတိ, ပုဗ္ဗာပရကုသလော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဥဗ္ဗာဟိကာယ သမ္မန္နိတဗ္ဗော။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဥဗ္ဗာဟိကာယ န သမ္မန္နိတဗ္ဗော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ကောဓနော ဟောတိ ကောဓါဘိဘူတော, မက္ခီ ဟောတိ မက္ခာဘိဘူတော, ပဠာသီ ဟောတိ ပဠာသာဘိဘူတော, ဣဿုကီ ဟောတိ ဣဿာဘိဘူတော, သန္ဒိဋ္ဌိပရာမာသီ ဟောတိ အာဓါနဂ္ဂါဟီ ဒုပ္ပဋိနိဿဂ္ဂီ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဥဗ္ဗာဟိကာယ န သမ္မန္နိတဗ္ဗော။ ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဥဗ္ဗာဟိကာယ သမ္မန္နိတဗ္ဗော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? န ကောဓနော ဟောတိ န ကောဓါဘိဘူတော, န မက္ခီ ဟောတိ န မက္ခာဘိဘူတော, န ပဠာသီ ဟောတိ န ပဠာသာဘိဘူတော, န ဣဿုကီ ဟောတိ န ဣဿာဘိဘူတော, အသန္ဒိဋ္ဌိပရာမာသီ ဟောတိ အနာဓါနဂ္ဂါဟီ သုပ္ပဋိနိဿဂ္ဂီ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဥဗ္ဗာဟိကာယ သမ္မန္နိတဗ္ဗော။

‘‘အပရေဟိပိ , ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဥဗ္ဗာဟိကာယ န သမ္မန္နိတဗ္ဗော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ကုပ္ပတိ, ဗျာပဇ္ဇတိ, ပတိဋ္ဌိယတိ, ကောပံ ဇနေတိ, အခမော ဟောတိ အပဒက္ခိဏဂ္ဂါဟီ အနုသာသနိံ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဥဗ္ဗာဟိကာယ န သမ္မန္နိတဗ္ဗော။ ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဥဗ္ဗာဟိကာယ သမ္မန္နိတဗ္ဗော ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? န ကုပ္ပတိ, န ဗျာပဇ္ဇတိ, န ပတိဋ္ဌိယတိ, န ကောပံ ဇနေတိ, ခမော ဟောတိ ပဒက္ခိဏဂ္ဂါဟီ အနုသာသနိံ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဥဗ္ဗာဟိကာယ သမ္မန္နိတဗ္ဗော။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဥဗ္ဗာဟိကာယ န သမ္မန္နိတဗ္ဗော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ပသာရေတာ ဟောတိ နော သာရေတာ, အနောကာသကမ္မံ ကာရေတွာ ပဝတ္တာ ဟောတိ, န ယထာဓမ္မေ ယထာဝိနယေ ယထာပတ္တိယာ စောဒေတာ ဟောတိ, န ယထာဓမ္မေ ယထာဝိနယေ ယထာပတ္တိယာ ကာရေတာ ဟောတိ, န ယထာဒိဋ္ဌိယာ ဗျာကတာ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဥဗ္ဗာဟိကာယ န သမ္မန္နိတဗ္ဗော။ ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဥဗ္ဗာဟိကာယ သမ္မန္နိတဗ္ဗော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? သာရေတာ ဟောတိ နော ပသာရေတာ, ဩကာသကမ္မံ ကာရေတွာ ပဝတ္တာ ဟောတိ, ယထာဓမ္မံ ယထာဝိနယေ ယထာပတ္တိယာ စောဒေတာ ဟောတိ, ယထာဓမ္မေ ယထာဝိနယေ ယထာပတ္တိယာ ကာရေတာ ဟောတိ, ယထာဒိဋ္ဌိယာ ဗျာကတာ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဥဗ္ဗာဟိကာယ သမ္မန္နိတဗ္ဗော။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဥဗ္ဗာဟိကာယ န သမ္မန္နိတဗ္ဗော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, အလဇ္ဇီ စ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဥဗ္ဗာဟိကာယ န သမ္မန္နိတဗ္ဗော။ ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဥဗ္ဗာဟိကာယ သမ္မန္နိတဗ္ဗော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? န ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, လဇ္ဇီ စ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဥဗ္ဗာဟိကာယ သမ္မန္နိတဗ္ဗော။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဥဗ္ဗာဟိကာယ န သမ္မန္နိတဗ္ဗော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, အကုသလော စ ဟောတိ ဝိနယေ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဥဗ္ဗာဟိကာယ န သမ္မန္နိတဗ္ဗော။ ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဥဗ္ဗာဟိကာယ သမ္မန္နိတဗ္ဗော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? န ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ကုသလော စ ဟောတိ ဝိနယေ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဥဗ္ဗာဟိကာယ သမ္မန္နိတဗ္ဗော’’တိ။

၄၅၆. ‘‘ကတိဟိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဗာလောတွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတီ’’တိ? ‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဗာလောတွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? သုတ္တံ န ဇာနာတိ, သုတ္တာနုလောမံ န ဇာနာတိ, ဝိနယံ န ဇာနာတိ, ဝိနယာနုလောမံ န ဇာနာတိ, န စ ဌာနဌာနကုသလော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဗာလောတွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ပဏ္ဍိတောတွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? သုတ္တံ ဇာနာတိ, သုတ္တာနုလောမံ ဇာနာတိ, ဝိနယံ ဇာနာတိ, ဝိနယာနုလောမံ ဇာနာတိ, ဌာနာဌာနကုသလော စ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ပဏ္ဍိတောတွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဗာလောတွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဓမ္မံ န ဇာနာတိ, ဓမ္မာနုလောမံ ဇာနာတိ, ဝိနယံ န ဇာနာတိ, ဝိနယာနုလောမံ န ဇာနာတိ, န စ ပုဗ္ဗာပရကုသလော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဗာလောတွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ပဏ္ဍိတောတွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဓမ္မံ ဇာနာတိ, ဓမ္မာနုလောမံ ဇာနာတိ, ဝိနယံ ဇာနာတိ, ဝိနယာနုလောမံ ဇာနာတိ, ပုဗ္ဗာပရကုသလော စ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ပဏ္ဍိတောတွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဗာလောတွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဝတ္ထုံ န ဇာနာတိ, နိဒါနံ န ဇာနာတိ, ပညတ္တိံ န ဇာနာတိ, ပဒပစ္စာဘဋ္ဌံ န ဇာနာတိ, အနုသန္ဓိဝစနပထံ န ဇာနာတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဗာလောတွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ပဏ္ဍိတောတွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဝတ္ထုံ ဇာနာတိ, နိဒါနံ ဇာနာတိ, ပညတ္တိံ ဇာနာတိ, ပဒပစ္စာဘဋ္ဌံ ဇာနာတိ, အနုသန္ဓိဝစနပထံ ဇာနာတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ပဏ္ဍိတောတွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဗာလောတွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနံ န ဇာနာတိ, အာပတ္တိယာ ပယောဂံ န ဇာနာတိ, အာပတ္တိယာ ဝူပသမံ န ဇာနာတိ, အာပတ္တိယာ န ဝိနိစ္ဆယကုသလော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဗာလောတွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ပဏ္ဍိတောတွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အာပတ္တိံ ဇာနာတိ , အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနံ ဇာနာတိ, အာပတ္တိယာ ပယောဂံ ဇာနာတိ, အာပတ္တိယာ ဝူပသမံ ဇာနာတိ, အာပတ္တိယာ ဝိနိစ္ဆယကုသလော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ပဏ္ဍိတောတွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဗာလောတွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အဓိကရဏံ န ဇာနာတိ, အဓိကရဏသမုဋ္ဌာနံ န ဇာနာတိ, အဓိကရဏဿ ပယောဂံ န ဇာနာတိ, အဓိကရဏဿ ဝူပသမံ န ဇာနာတိ, အဓိကရဏဿ န ဝိနိစ္ဆယကုသလော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဗာလောတွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ပဏ္ဍိတောတွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အဓိကရဏံ ဇာနာတိ, အဓိကရဏသမုဋ္ဌာနံ ဇာနာတိ, အဓိကရဏဿ ပယောဂံ ဇာနာတိ, အဓိကရဏဿ ဝူပသမံ ဇာနာတိ, အဓိကရဏဿ ဝိနိစ္ဆယကုသလော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ပဏ္ဍိတောတွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတီ’’တိ။

ဥဗ္ဗာဟိကဝဂ္ဂေါ နိဋ္ဌိတော နဝမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

န အတ္ထကုသလော စေဝ၊ ကောဓနော ကုပ္ပတီ စ ယော။

ပသာရေတာ ဆန္ဒာဂတိံ၊ အကုသလော တထေဝ စ။

သုတ္တံ ဓမ္မဉ္စ ဝတ္ထုဉ္စ၊ အာပတ္တိ အဓိကရဏံ။

ဒွေ ဒွေ ပကာသိတာ သဗ္ဗေ၊ ကဏှသုက္ကံ ဝိဇာနထာတိ။

၁၀. အဓိကရဏဝူပသမဝဂ္ဂေါ

၄၅၇. ‘‘ကတိဟိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု နာလံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတု’’န္တိ? ‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု နာလံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတုံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနံ န ဇာနာတိ, အာပတ္တိယာ ပယောဂံ န ဇာနာတိ, အာပတ္တိယာ ဝူပသမံ န ဇာနာတိ, အာပတ္တိယာ န ဝိနိစ္ဆယကုသလော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု နာလံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတုံ။ ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အလံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတုံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အာပတ္တိံ ဇာနာတိ, အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနံ ဇာနာတိ, အာပတ္တိယာ ပယောဂံ ဇာနာတိ, အာပတ္တိယာ ဝူပသမံ ဇာနာတိ, အာပတ္တိယာ ဝိနိစ္ဆယကုသလော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အလံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတုံ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု နာလံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတုံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အဓိကရဏံ န ဇာနာတိ, အဓိကရဏသမုဋ္ဌာနံ န ဇာနာတိ, အဓိကရဏဿ ပယောဂံ န ဇာနာတိ, အဓိကရဏဿ ဝူပသမံ န ဇာနာတိ, အဓိကရဏဿ န ဝိနိစ္ဆယကုသလော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု နာလံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတုံ။

‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အလံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတုံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အဓိကရဏံ ဇာနာတိ, အဓိကရဏသမုဋ္ဌာနံ ဇာနာတိ, အဓိကရဏဿ ပယောဂံ ဇာနာတိ, အဓိကရဏဿ ဝူပသမံ ဇာနာတိ, အဓိကရဏဿ ဝိနိစ္ဆယကုသလော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အလံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတုံ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု နာလံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတုံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, အလဇ္ဇီ စ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု နာလံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတုံ။ ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အလံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတုံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? န ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, လဇ္ဇီ စ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အလံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတုံ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု နာလံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတုံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆတိ , အပ္ပဿုတော စ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု နာလံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတုံ။ ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အလံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတုံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? န ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ဗဟုဿုတော စ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အလံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတုံ။

‘‘အပရေဟိပိ , ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု နာလံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတုံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဝတ္ထုံ န ဇာနာတိ, နိဒါနံ န ဇာနာတိ, ပညတ္တိံ န ဇာနာတိ, ပဒပစ္စာဘဋ္ဌံ န ဇာနာတိ, အနုသန္ဓိဝစနပထံ န ဇာနာတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု နာလံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတုံ။ ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အလံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတုံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဝတ္ထုံ ဇာနာတိ, နိဒါနံ ဇာနာတိ, ပညတ္တိံ ဇာနာတိ, ပဒပစ္စာဘဋ္ဌံ ဇာနာတိ, အနုသန္ဓိဝစနပထံ ဇာနာတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အလံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတုံ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု နာလံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတုံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, အကုသလော စ ဟောတိ ဝိနယေ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု နာလံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတုံ။ ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အလံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတုံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? န ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ကုသလော စ ဟောတိ ဝိနယေ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အလံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတုံ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု နာလံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတုံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ပုဂ္ဂလဂရု ဟောတိ နော သံဃဂရု – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု နာလံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတုံ။ ပဉ္စဟုပါလိ , အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အလံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတုံ ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? န ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, သံဃဂရု ဟောတိ နော ပုဂ္ဂလဂရု – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အလံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတုံ။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု နာလံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတုံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, အာမိသဂရု ဟောတိ နော သဒ္ဓမ္မဂရု – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု နာလံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတုံ။ ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အလံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတုံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? န ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, သဒ္ဓမ္မဂရု ဟောတိ နော အာမိသဂရု – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အလံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတု’’န္တိ။

၄၅၈. ‘‘ကတိဟိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အာကာရေဟိ သံဃော ဘိဇ္ဇတီ’’တိ? ‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အာကာရေဟိ သံဃော ဘိဇ္ဇတိ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ကမ္မေန, ဥဒ္ဒေသေန, ဝေါဟရန္တော, အနုဿာဝနေန, သလာကဂ္ဂါဟေန – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟာကာရေဟိ သံဃော ဘိဇ္ဇတီ’’တိ။

‘‘သံဃရာဇိ သံဃရာဇီတိ, ဘန္တေ, ဝုစ္စတိ။ ကိတ္တာဝတာ နု ခေါ, ဘန္တေ, သံဃရာဇိ ဟောတိ နော စ သံဃဘေဒေါ? ကိတ္တာဝတာ စ ပန သံဃရာဇိ စေဝ ဟောတိ သံဃဘေဒေါ စာ’’တိ? ‘‘ပညတ္တေတံ, ဥပါလိ, မယာ အာဂန္တုကာနံ ဘိက္ခူနံ အာဂန္တုကဝတ္တံ။ ဧဝံ သုပညတ္တေ ခေါ, ဥပါလိ, မယာ သိက္ခာပဒေ အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ အာဂန္တုကဝတ္တေ န ဝတ္တန္တိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, ဥပါလိ, သံဃရာဇိ ဟောတိ နော စ သံဃဘေဒေါ။ ပညတ္တေတံ, ဥပါလိ, မယာ အာဝါသိကာနံ ဘိက္ခူနံ အာဝါသိကဝတ္တံ။ ဧဝံ သုပညတ္တေ ခေါ, ဥပါလိ, မယာ သိက္ခာပဒေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဝါသိကဝတ္တေ န ဝတ္တန္တိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, ဥပါလိ, သံဃရာဇိ ဟောတိ နော စ သံဃဘေဒေါ။ ပညတ္တေတံ ဥပါလိ မယာ ဘိက္ခူနံ ဘတ္တဂ္ဂေ ဘတ္တဂ္ဂဝတ္တံ – ယထာဝုဍ္ဎံ ယထာရတ္တံ ယထာပတိရူပံ အဂ္ဂါသနံ အဂ္ဂေါဒကံ အဂ္ဂပိဏ္ဍံ။ ဧဝံ သုပညတ္တေ ခေါ, ဥပါလိ, မယာ သိက္ခာပဒေ နဝါ ဘိက္ခူ ဘတ္တဂ္ဂေ ထေရာနံ ဘိက္ခူနံ အာသနံ ပဋိဗာဟန္တိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, ဥပါလိ, သံဃရာဇိ ဟောတိ နော စ သံဃဘေဒေါ။ ပညတ္တေတံ, ဥပါလိ, မယာ ဘိက္ခူနံ သေနာသနေ သေနာသနဝတ္တံ – ယထာဝုဍ္ဎံ ယထာရတ္တံ ယထာပတိရူပံ။ ဧဝံ သုပညတ္တေ ခေါ, ဥပါလိ, မယာ သိက္ခာပဒေ နဝါ ဘိက္ခူ ထေရာနံ ဘိက္ခူနံ သေနာသနံ ပဋိဗာဟန္တိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, ဥပါလိ, သံဃရာဇိ ဟောတိ နော စ သံဃဘေဒေါ။ ပညတ္တေတံ, ဥပါလိ, မယာ ဘိက္ခူနံ အန္တောသီမာယ ဧကံ ဥပေါသထံ ဧကံ ပဝါရဏံ ဧကံ သံဃကမ္မံ ဧကံ ကမ္မာကမ္မံ။ ဧဝံ သုပညတ္တေ ခေါ, ဥပါလိ, မယာ သိက္ခာပဒေ တတ္ထေဝ အန္တောသီမာယ အာဝေနိဘာဝံ [အာဝေဏိဘာဝံ (သီ. သျာ.)] ကရိတွာ ဂဏံ ဗန္ဓိတွာ အာဝေနိံ [အာဝေဏိ (သီ. သျာ.)] ဥပေါသထံ ကရောန္တိ အာဝေနိံ ပဝါရဏံ ကရောန္တိ အာဝေနိံ သံဃကမ္မံ ကရောန္တိ အာဝေနိံ ကမ္မာကမ္မာနိ ကရောန္တိ။ ဧဝံ ခေါ, ဥပါလိ, သံဃရာဇိ စေဝ ဟောတိ သံဃဘေဒေါ စာ’’တိ။

အဓိကရဏဝူပသမဝဂ္ဂေါ နိဋ္ဌိတော ဒသမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

အာပတ္တိံ အဓိကရဏံ၊ ဆန္ဒာ အပ္ပဿုတေန စ။

ဝတ္ထုဉ္စ အကုသလော စ၊ ပုဂ္ဂလော အာမိသေန စ။

ဘိဇ္ဇတိ သံဃရာဇိ စ၊ သံဃဘေဒေါ တထေဝ စာတိ။

၁၁. သံဃဘေဒကဝဂ္ဂေါ

၄၅၉. [စူဠဝ. ၃၅၄-၃၅၅; အ. နိ. ၁၀.၃၈ အာဒယော] ‘‘ကတိဟိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သံဃဘေဒကော အာပါယိကော နေရယိကော ကပ္ပဋ္ဌော အတေကိစ္ဆော’’တိ? ‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သံဃဘေဒကော အာပါယိကော နေရယိကော ကပ္ပဋ္ဌော အတေကိစ္ဆော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဣဓုပါလိ, ဘိက္ခု အဓမ္မံ ဓမ္မောတိ ဒီပေတိ, ဓမ္မံ အဓမ္မောတိ ဒီပေတိ, အဝိနယံ ဝိနယောတိ ဒီပေတိ, ဝိနယံ အဝိနယောတိ ဒီပေတိ, ဝိနိဓါယ ဒိဋ္ဌိံ ကမ္မေန – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သံဃဘေဒကော အာပါယိကော နေရယိကော ကပ္ပဋ္ဌော အတေကိစ္ဆော။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သံဃဘေဒကော အာပါယိကော နေရယိကော ကပ္ပဋ္ဌော အတေကိစ္ဆော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဣဓုပါလိ, ဘိက္ခု အဓမ္မံ ဓမ္မောတိ ဒီပေတိ, ဓမ္မံ အဓမ္မောတိ ဒီပေတိ, အဝိနယံ ဝိနယောတိ ဒီပေတိ, ဝိနယံ အဝိနယောတိ ဒီပေတိ, ဝိနိဓါယ ဒိဋ္ဌိံ ဥဒ္ဒေသေန – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သံဃဘေဒကော အာပါယိကော နေရယိကော ကပ္ပဋ္ဌော အတေကိစ္ဆော။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သံဃဘေဒကော အာပါယိကော နေရယိကော ကပ္ပဋ္ဌော အတေကိစ္ဆော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဣဓုပါလိ, ဘိက္ခု အဓမ္မံ ဓမ္မောတိ ဒီပေတိ, ဓမ္မံ အဓမ္မောတိ ဒီပေတိ, အဝိနယံ ဝိနယောတိ ဒီပေတိ, ဝိနယံ အဝိနယောတိ ဒီပေတိ, ဝိနိဓါယ ဒိဋ္ဌိ ဝေါဟရန္တော – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သံဃဘေဒကော အာပါယိကော နေရယိကော ကပ္ပဋ္ဌော အတေကိစ္ဆော။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သံဃဘေဒကော အာပါယိကော နေရယိကော ကပ္ပဋ္ဌော အတေကိစ္ဆော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဣဓုပါလိ, ဘိက္ခု အဓမ္မံ ဓမ္မောတိ ဒီပေတိ, ဓမ္မံ အဓမ္မောတိ ဒီပေတိ, အဝိနယံ ဝိနယောတိ ဒီပေတိ, ဝိနယံ အဝိနယောတိ ဒီပေတိ, ဝိနိဓါယ ဒိဋ္ဌိံ အနုဿာဝနေန – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သံဃဘေဒကော အာပါယိကော နေရယိကော ကပ္ပဋ္ဌော အတေကိစ္ဆော။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ , ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သံဃဘေဒကော အာပါယိကော နေရယိကော ကပ္ပဋ္ဌော အတေကိစ္ဆော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဣဓုပါလိ, ဘိက္ခု အဓမ္မံ ဓမ္မောတိ ဒီပေတိ, ဓမ္မံ အဓမ္မောတိ ဒီပေတိ, အဝိနယံ ဝိနယောတိ ဒီပေတိ, ဝိနယံ အဝိနယောတိ ဒီပေတိ, ဝိနိဓါယ ဒိဋ္ဌိံ သလာကဂ္ဂါဟေန – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သံဃဘေဒကော အာပါယိကော နေရယိကော ကပ္ပဋ္ဌော အတေကိစ္ဆော။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သံဃဘေဒကော အာပါယိကော နေရယိကော ကပ္ပဋ္ဌော အတေကိစ္ဆော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဣဓုပါလိ, ဘိက္ခု အဓမ္မံ ဓမ္မောတိ ဒီပေတိ, ဓမ္မံ အဓမ္မောတိ ဒီပေတိ, အဝိနယံ ဝိနယောတိ ဒီပေတိ, ဝိနယံ အဝိနယောတိ ဒီပေတိ, ဝိနိဓါယ ခန္တိံ ကမ္မေန။ပေ.။ ဝိနိဓါယ ခန္တိံ ဥဒ္ဒေသေန။ပေ.။ ဝိနိဓါယ ခန္တိံ ဝေါဟရန္တော။ပေ.။ ဝိနိဓါယ ခန္တိံ အနုဿာဝနေန။ပေ.။ ဝိနိဓါယ ခန္တိံ သလာကဂ္ဂါဟေန – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သံဃဘေဒကော အာပါယိကော နေရယိကော ကပ္ပဋ္ဌော အတေကိစ္ဆော။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သံဃဘေဒကော အာပါယိကော နေရယိကော ကပ္ပဋ္ဌော အတေကိစ္ဆော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဣဓုပါလိ, ဘိက္ခု အဓမ္မံ ဓမ္မောတိ ဒီပေတိ, ဓမ္မံ အဓမ္မောတိ ဒီပေတိ အဝိနယံ ဝိနယောတိ ဒီပေတိ, ဝိနယံ အဝိနယောတိ ဒီပေတိ, ဝိနိဓါယ ရုစိံ ကမ္မေန။ပေ.။ ဝိနိဓါယ ရုစိံ ဥဒ္ဒေသေန။ပေ.။ ဝိနိဓါယ ရုစိံ ဝေါဟရန္တော။ပေ.။ ဝိနိဓါယ ရုစိံ အနုဿာဝနေန။ပေ.။ ဝိနိဓါယ ရုစိံ သလာကဂ္ဂါဟေန – ဣမေဟိ ခေါ , ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သံဃဘေဒကော အာပါယိကော နေရယိကော ကပ္ပဋ္ဌော အတေကိစ္ဆော။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သံဃဘေဒကော အာပါယိကော နေရယိကော ကပ္ပဋ္ဌော အတေကိစ္ဆော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဣဓုပါလိ , ဘိက္ခု အဓမ္မံ ဓမ္မောတိ ဒီပေတိ, ဓမ္မံ အဓမ္မောတိ ဒီပေတိ, အဝိနယံ ဝိနယောတိ ဒီပေတိ, ဝိနယံ အဝိနယောတိ ဒီပေတိ, ဝိနိဓါယ သညံ ကမ္မေန။ပေ.။ ဝိနိဓါယ သညံ ဥဒ္ဒေသေန။ပေ.။ ဝိနိဓါယ သညံ ဝေါဟရန္တော။ပေ.။ ဝိနိဓါယ သညံ အနုဿာဝနေန။ပေ.။ ဝိနိဓါယ သညံ သလာကဂ္ဂါဟေန – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သံဃဘေဒကော အာပါယိကော နေရယိကော ကပ္ပဋ္ဌော အတေကိစ္ဆော’’တိ။

သံဃဘေဒကဝဂ္ဂေါ နိဋ္ဌိတော ဧကာဒသမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဝိနိဓါယ ဒိဋ္ဌိံ ကမ္မေန၊ ဥဒ္ဒေသေ ဝေါဟရေန စ။

အနုဿာဝနေ သလာကေန၊ ပဉ္စေတေ ဒိဋ္ဌိနိဿိတာ။

ခန္တိံ ရုစိဉ္စ သညဉ္စ၊ တယော တေ ပဉ္စဓါ နယာတိ။

၁၂. ဒုတိယသံဃဘေဒကဝဂ္ဂေါ

၄၆၀. ‘‘ကတိဟိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သံဃဘေဒကော န အာပါယိကော န နေရယိကော န ကပ္ပဋ္ဌော န အတေကိစ္ဆော’’တိ? ‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သံဃဘေဒကော န အာပါယိကော န နေရယိကော န ကပ္ပဋ္ဌော န အတေကိစ္ဆော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဣဓုပါလိ, ဘိက္ခု အဓမ္မံ ဓမ္မောတိ ဒီပေတိ, ဓမ္မံ အဓမ္မောတိ ဒီပေတိ , အဝိနယံ ဝိနယောတိ ဒီပေတိ, ဝိနယံ အဝိနယောတိ ဒီပေတိ, အဝိနိဓါယ ဒိဋ္ဌိံ ကမ္မေန – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သံဃဘေဒကော န အာပါယိကော န နေရယိကော န ကပ္ပဋ္ဌော န အတေကိစ္ဆော။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သံဃဘေဒကော န အာပါယိကော န နေရယိကော န ကပ္ပဋ္ဌော န အတေကိစ္ဆော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဣဓုပါလိ, ဘိက္ခု အဓမ္မံ ဓမ္မောတိ ဒီပေတိ, ဓမ္မံ အဓမ္မောတိ ဒီပေတိ, အဝိနယံ ဝိနယောတိ ဒီပေတိ, ဝိနယံ အဝိနယောတိ ဒီပေတိ, အဝိနိဓါယ ဒိဋ္ဌိံ ဥဒ္ဒေသေန – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သံဃဘေဒကော န အာပါယိကော န နေရယိကော န ကပ္ပဋ္ဌော န အတေကိစ္ဆော။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သံဃဘေဒကော န အာပါယိကော န နေရယိကော န ကပ္ပဋ္ဌော န အတေကိစ္ဆော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဣဓုပါလိ, ဘိက္ခု အဓမ္မံ ဓမ္မောတိ ဒီပေတိ, ဓမ္မံ အဓမ္မောတိ ဒီပေတိ, အဝိနယံ ဝိနယောတိ ဒီပေတိ, ဝိနယံ အဝိနယောတိ ဒီပေတိ, အဝိနိဓါယ ဒိဋ္ဌိံ ဝေါဟရန္တော။ ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သံဃဘေဒကော န အာပါယိကော န နေရယိကော န ကပ္ပဋ္ဌော န အတေကိစ္ဆော။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သံဃဘေဒကော န အာပါယိကော န နေရယိကော န ကပ္ပဋ္ဌော န အတေကိစ္ဆော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဣဓုပါလိ, ဘိက္ခု အဓမ္မံ ဓမ္မောတိ ဒီပေတိ, ဓမ္မံ အဓမ္မောတိ ဒီပေတိ, အဝိနယံ ဝိနယောတိ ဒီပေတိ, ဝိနယံ အဝိနယောတိ ဒီပေတိ, အဝိနိဓါယ ဒိဋ္ဌိံ အနုဿာဝနေန – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သံဃဘေဒကော န အာပါယိကော န နေရယိကော န ကပ္ပဋ္ဌော န အတေကိစ္ဆော။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သံဃဘေဒကော န အာပါယိကော န နေရယိကော န ကပ္ပဋ္ဌော န အတေကိစ္ဆော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဣဓုပါလိ, ဘိက္ခု အဓမ္မံ ဓမ္မောတိ ဒီပေတိ, ဓမ္မံ အဓမ္မောတိ ဒီပေတိ, အဝိနယံ ဝိနယောတိ ဒီပေတိ, ဝိနယံ အဝိနယောတိ ဒီပေတိ, အဝိနိဓါယ ဒိဋ္ဌိံ သလာကဂ္ဂါဟေန – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သံဃဘေဒကော န အာပါယိကော န နေရယိကော န ကပ္ပဋ္ဌော န အတေကိစ္ဆော။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သံဃဘေဒကော န အာပါယိကော န နေရယိကော န ကပ္ပဋ္ဌော န အတေကိစ္ဆော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဣဓုပါလိ, ဘိက္ခု အဓမ္မံ ဓမ္မောတိ ဒီပေတိ, ဓမ္မံ အဓမ္မောတိ ဒီပေတိ, အဝိနယံ ဝိနယောတိ ဒီပေတိ, ဝိနယံ အဝိနယောတိ ဒီပေတိ, အဝိနိဓါယ ခန္တိံ ကမ္မေန။ပေ.။ အဝိနိဓါယ ခန္တိံ ဥဒ္ဒေသေန။ပေ.။ အဝိနိဓါယ ခန္တိံ ဝေါဟရန္တော။ပေ.။ အဝိနိဓါယ ခန္တိံ အနုဿာဝနေန။ပေ.။ အဝိနိဓါယ ခန္တိံ သလာကဂ္ဂါဟေန – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သံဃဘေဒကော န အာပါယိကော န နေရယိကော န ကပ္ပဋ္ဌော န အတေကိစ္ဆော။

‘‘အပရေဟိပိ , ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သံဃဘေဒကော န အာပါယိကော န နေရယိကော န ကပ္ပဋ္ဌော န အတေကိစ္ဆော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဣဓုပါလိ, ဘိက္ခု အဓမ္မံ ဓမ္မောတိ ဒီပေတိ, ဓမ္မံ အဓမ္မောတိ ဒီပေတိ, အဝိနယံ ဝိနယောတိ ဒီပေတိ, ဝိနယံ အဝိနယောတိ ဒီပေတိ, အဝိနိဓါယ ရုစိံ ကမ္မေန။ပေ.။ အဝိနိဓါယ ရုစိံ ဥဒ္ဒေသေန။ပေ.။ အဝိနိဓါယ ရုစိံ ဝေါဟရန္တော။ပေ.။ အဝိနိဓါယ ရုစိံ အနုဿာဝနေန။ပေ.။ အဝိနိဓါယ ရုစိံ သလာကဂ္ဂါဟေန – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သံဃဘေဒကော န အာပါယိကော န နေရယိကော န ကပ္ပဋ္ဌော န အတေကိစ္ဆော။

‘‘အပရေဟိပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သံဃဘေဒကော န အာပါယိကော န နေရယိကော န ကပ္ပဋ္ဌော န အတေကိစ္ဆော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဣဓုပါလိ, ဘိက္ခု အဓမ္မံ ဓမ္မောတိ ဒီပေတိ, ဓမ္မံ အဓမ္မောတိ ဒီပေတိ, အဝိနယံ ဝိနယောတိ ဒီပေတိ, ဝိနယံ အဝိနယောတိ ဒီပေတိ, အဝိနိဓါယ သညံ ကမ္မေန။ပေ.။ အဝိနိဓါယ သညံ ဥဒ္ဒေသေန။ပေ.။ အဝိနိဓါယ သညံ ဝေါဟရန္တော။ပေ.။ အဝိနိဓါယ သညံ အနုဿာဝနေန။ပေ.။ အဝိနိဓါယ သညံ သလာကဂ္ဂါဟေန – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သံဃဘေဒကော န အာပါယိကော န နေရယိကော န ကပ္ပဋ္ဌော န အတေကိစ္ဆော’’တိ။

ဒုတိယသံဃဘေဒကဝဂ္ဂေါ နိဋ္ဌိတော ဒွါဒသမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

အဝိနိဓါယ ဒိဋ္ဌိံ ကမ္မေန၊ ဥဒ္ဒေသေ ဝေါဟရေန စ။

အနုဿာဝနေ သလာကေန၊ ပဉ္စေတေ ဒိဋ္ဌိနိဿိတာ။

ခန္တိံ ရုစိဉ္စ သညဉ္စ၊ တယော တေ ပဉ္စဓါ နယာ။

ဟေဋ္ဌိမေ ကဏှပက္ခမှိ၊ သမဝီသတိ ဝိဓီ ယထာ။

တထေဝ သုက္ကပက္ခမှိ၊ သမဝီသတိ ဇာနထာတိ။

၁၃. အာဝါသိကဝဂ္ဂေါ

၄၆၁. ‘‘ကတိဟိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော အာဝါသိကော ဘိက္ခု ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ’’တိ? ‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော အာဝါသိကော ဘိက္ခု ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, သံဃိကံ ပုဂ္ဂလိကပရိဘောဂေန ပရိဘုဉ္ဇတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော အာဝါသိကော ဘိက္ခု ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။

‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော အာဝါသိကော ဘိက္ခု ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ သဂ္ဂေ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? န ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, သံဃိကံ န ပုဂ္ဂလိကပရိဘောဂေန ပရိဘုဉ္ဇတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော အာဝါသိကော ဘိက္ခု ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ သဂ္ဂေ’’တိ။

၄၆၂. ‘‘ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အဓမ္မိကာ ဝိနယဗျာကရဏာ’’တိ? ‘‘ပဉ္စိမေ, ဥပါလိ, အဓမ္မိကာ ဝိနယဗျာကရဏာ။ ကတမေ ပဉ္စ? ဣဓုပါလိ, ဘိက္ခု အဓမ္မံ ဓမ္မောတိ ပရိဏာမေတိ, ဓမ္မံ အဓမ္မောတိ ပရိဏာမေတိ, အဝိနယံ ဝိနယောတိ ပရိဏာမေတိ, ဝိနယံ အဝိနယောတိ ပရိဏာမေတိ , အပညတ္တံ ပညာပေတိ, ပညတ္တံ သမုစ္ဆိန္ဒတိ – ဣမေ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စ အဓမ္မိကာ ဝိနယဗျာကရဏာ။ ပဉ္စိမေ, ဥပါလိ, ဓမ္မိကာ ဝိနယဗျာကရဏာ။ ကတမေ ပဉ္စ? ဣဓုပါလိ, ဘိက္ခု အဓမ္မံ အဓမ္မောတိ ပရိဏာမေတိ, ဓမ္မံ ဓမ္မောတိ ပရိဏာမေတိ, အဝိနယံ အဝိနယောတိ ပရိဏာမေတိ, ဝိနယံ ဝိနယောတိ ပရိဏာမေတိ, အပညတ္တံ န ပညပေတိ, ပညတ္တံ န သမုစ္ဆိန္ဒတိ – ဣမေ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စ ဓမ္မိကာ ဝိနယဗျာကရဏာ’’တိ။

၄၆၃. [အ. နိ. ၅.၂၇၂-၂၈၅] ‘‘ကတိဟိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘတ္တုဒ္ဒေသကော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ’’တိ? ‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘတ္တုဒ္ဒေသကော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ဥဒ္ဒိဋ္ဌာနုဒ္ဒိဋ္ဌံ န ဇာနာတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘတ္တုဒ္ဒေသကော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။

[အ. နိ. ၅.၂၇၂-၂၈၅] ‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘတ္တုဒ္ဒေသကော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ သဂ္ဂေ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? န ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ဥဒ္ဒိဋ္ဌာနုဒ္ဒိဋ္ဌံ ဇာနာတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘတ္တုဒ္ဒေသကော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ သဂ္ဂေ’’တိ။

၄၆၄. ‘‘ကတိဟိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သေနာသနပညာပကော။ပေ.။ ဘဏ္ဍာဂါရိကော။ပေ.။ စီဝရပဋိဂ္ဂါဟကော။ပေ.။ စီဝရဘာဇကော။ပေ.။ ယာဂုဘာဇကော။ပေ.။ ဖလဘာဇကော။ပေ.။ ခဇ္ဇဘာဇကော။ပေ.။ အပ္ပမတ္တကဝိဿဇ္ဇကော။ပေ.။ သာဋိယဂ္ဂါဟာပကော။ပေ.။ ပတ္တဂ္ဂါဟာပကော။ပေ.။ အာရာမိကပေသကော။ပေ.။ သာမဏေရပေသကော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ’’တိ? ‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သာမဏေရပေသကော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ပေသိတာပေသိတံ န ဇာနာတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သာမဏေရပေသကော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။ ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သာမဏေရပေသကော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ သဂ္ဂေ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? န ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ပေသိတာပေသိတံ ဇာနာတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သာမဏေရပေသကော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ သဂ္ဂေ’’တိ။

အာဝါသိကဝဂ္ဂေါ နိဋ္ဌိတော တေရသမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

အာဝါသိကဗျာကရဏာ ၊ ဘတ္တုသေနာသနာနိ စ။

ဘဏ္ဍစီဝရဂ္ဂါဟော စ၊ စီဝရဿ စ ဘာဇကော။

ယာဂု ဖလံ ခဇ္ဇကဉ္စ၊ အပ္ပသာဋိယဂါဟကော။

ပတ္တော အာရာမိကော စေဝ၊ သာမဏေရေန ပေသကောတိ။

၁၄. ကထိနတ္ထာရဝဂ္ဂေါ

၄၆၅. ‘‘ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အာနိသံသာ ကထိနတ္ထာရေ’’တိ? ‘‘ပဉ္စိမေ, ဥပါလိ, အာနိသံသာ ကထိနတ္ထာရေ။ ကတမေ ပဉ္စ? အနာမန္တစာရော, အသမာဒါနစာရော, ဂဏဘောဇနံ, ယာဝဒတ္ထစီဝရံ, ယော စ တတ္ထ စီဝရုပ္ပါဒေါ သော နေသံ ဘဝိဿတိ – ဣမေ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စ အာနိသံသာ ကထိနတ္ထာရေ’’တိ။

၄၆၆. ‘‘ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အာဒီနဝါ မုဋ္ဌဿတိဿ အသမ္ပဇာနဿ နိဒ္ဒံ ဩက္ကမတော’’တိ? ‘‘ပဉ္စိမေ, ဥပါလိ, အာဒီနဝါ မုဋ္ဌဿတိဿ အသမ္ပဇာနဿ နိဒ္ဒံ ဩက္ကမတော။ ကတမေ ပဉ္စ? ဒုက္ခံ သုပတိ, ဒုက္ခံ ပဋိဗုဇ္ဈတိ, ပါပကံ သုပိနံ ပဿတိ, ဒေဝတာ န ရက္ခန္တိ, အသုစိ မုစ္စတိ – ဣမေ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စ အာဒီနဝါ မုဋ္ဌဿတိဿ အသမ္ပဇာနဿ နိဒ္ဒံ ဩက္ကမတော။ ပဉ္စိမေ, ဥပါလိ, အာနိသံသာ ဥပဋ္ဌိတဿတိဿ သမ္ပဇာနဿ နိဒ္ဒံ ဩက္ကမတော။ ကတမေ ပဉ္စ? သုခံ သုပတိ, သုခံ ပဋိဗုဇ္ဈတိ, န ပါပကံ သုပိနံ ပဿတိ, ဒေဝတာ ရက္ခန္တိ, အသုစိ န မုစ္စတိ – ဣမေ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စ အာနိသံသာ ဥပဋ္ဌိတဿတိဿ သမ္ပဇာနဿ နိဒ္ဒံ ဩက္ကမတော’’တိ။

၄၆၇. ‘‘ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အဝန္ဒိယာ’’တိ? ‘‘ပဉ္စိမေ, ဥပါလိ, အဝန္ဒိယာ။ ကတမေ ပဉ္စ? အန္တရဃရံ ပဝိဋ္ဌော အဝန္ဒိယော, ရစ္ဆဂတော အဝန္ဒိယော, ဩတမသိကော အဝန္ဒိယော, အသမန္နာဟရန္တော အဝန္ဒိယော, သုတ္တော အဝန္ဒိယော – ဣမေ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စ အဝန္ဒိယာ။

‘‘အပရေပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စ အဝန္ဒိယာ။ ကတမေ ပဉ္စ? ယာဂုပါနေ အဝန္ဒိယော, ဘတ္တဂ္ဂေ အဝန္ဒိယော, ဧကာဝတ္တော အဝန္ဒိယော, အညဝိဟိတော အဝန္ဒိယော, နဂ္ဂေါ အဝန္ဒိယော – ဣမေ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စ အဝန္ဒိယာ။

‘‘အပရေပိ , ဥပါလိ, ပဉ္စ အဝန္ဒိယာ။ ကတမေ ပဉ္စ? ခါဒန္တော အဝန္ဒိယော, ဘုဉ္ဇန္တော အဝန္ဒိယော, ဥစ္စာရံ ကရောန္တော အဝန္ဒိယော, ပဿာဝံ ကရောန္တော အဝန္ဒိယော, ဥက္ခိတ္တကော အဝန္ဒိယော – ဣမေ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စ အဝန္ဒိယာ။

‘‘အပရေပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စ အဝန္ဒိယာ ။ ကတမေ ပဉ္စ? ပုရေ ဥပသမ္ပန္နေန ပစ္ဆာ ဥပသမ္ပန္နော အဝန္ဒိယော, အနုပသမ္ပန္နော အဝန္ဒိယော, နာနာသံဝါသကော ဝုဍ္ဎတရော အဓမ္မဝါဒီ အဝန္ဒိယော, မာတုဂါမော အဝန္ဒိယော, ပဏ္ဍကော အဝန္ဒိယော – ဣမေ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စ အဝန္ဒိယာ။

‘‘အပရေပိ, ဥပါလိ, ပဉ္စ အဝန္ဒိယာ။ ကတမေ ပဉ္စ? ပါရိဝါသိကော အဝန္ဒိယော, မူလာယပဋိကဿနာရဟော အဝန္ဒိယော, မာနတ္တာရဟော အဝန္ဒိယော, မာနတ္တစာရိကော အဝန္ဒိယော, အဗ္ဘာနာရဟော အဝန္ဒိယော – ဣမေ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စ အဝန္ဒိယာ’’တိ။

၄၆၈. ‘‘ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဝန္ဒိယာ’’တိ? ‘‘ပဉ္စိမေ, ဥပါလိ, ဝန္ဒိယာ။ ကတမေ ပဉ္စ? ပစ္ဆာ ဥပသမ္ပန္နေန ပုရေ ဥပသမ္ပန္နော ဝန္ဒိယော, နာနာသံဝါသကော ဝုဍ္ဎတရော ဓမ္မဝါဒီ ဝန္ဒိယော, အာစရိယော ဝန္ဒိယော, ဥပဇ္ဈာယော ဝန္ဒိယော, သဒေဝကေ လောကေ သမာရကေ သဗြဟ္မကေ သဿမဏဗြာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုဿာယ တထာဂတော အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝန္ဒိယော – ဣမေ ခေါ, ဥပါလိ, ပဉ္စ ဝန္ဒိယာ’’တိ။

၄၆၉. ‘‘နဝကတရေန, ဘန္တေ, ဘိက္ခုနာ ဝုဍ္ဎတရဿ ဘိက္ခုနော ပါဒေ ဝန္ဒန္တေန ကတိ ဓမ္မေ အဇ္ဈတ္တံ ဥပဋ္ဌာပေတွာ ပါဒါ ဝန္ဒိတဗ္ဗာ’’တိ? ‘‘နဝကတရေနုပါလိ, ဘိက္ခုနာ ဝုဍ္ဎတရဿ ဘိက္ခုနော ပါဒေ ဝန္ဒန္တေန ပဉ္စ ဓမ္မေ အဇ္ဈတ္တံ ဥပဋ္ဌာပေတွာ ပါဒါ ဝန္ဒိတဗ္ဗာ။ ကတမေ ပဉ္စ? နဝကတရေနုပါလိ, ဘိက္ခုနာ ဝုဍ္ဎတရဿ ဘိက္ခုနော ပါဒေ ဝန္ဒန္တေန ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ, အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ , ဥဘောဟိ ပါဏိတလေဟိ ပါဒါနိ ပရိသမ္ဗာဟန္တေန, ပေမဉ္စ ဂါရဝဉ္စ ဥပဋ္ဌာပေတွာ ပါဒါ ဝန္ဒိတဗ္ဗာ – နဝကတရေနုပါလိ ဘိက္ခုနာ ဝုဍ္ဎတရဿ ဘိက္ခုနော ပါဒေ ဝန္ဒန္တေန ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မေ အဇ္ဈတ္တံ ဥပဋ္ဌာပေတွာ ပါဒါ ဝန္ဒိတဗ္ဗာ’’တိ။

ကထိနတ္ထာရဝဂ္ဂေါ နိဋ္ဌိတော စုဒ္ဒသမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ကထိနတ္ထာရနိဒ္ဒါ စ၊ အန္တရာ ယာဂုခါဒနေ။

ပုရေ စ ပါရိဝါသိ စ၊ ဝန္ဒိယော ဝန္ဒိတဗ္ဗကန္တိ။

ဥပါလိပဉ္စကံ နိဋ္ဌိတံ။

တေသံ ဝဂ္ဂါနံ ဥဒ္ဒါနံ

အနိဿိတေန ကမ္မဉ္စ၊ ဝေါဟာရာဝိကမ္မေန စ။

စောဒနာ စ ဓုတင်္ဂါ စ၊ မုသာ ဘိက္ခုနိမေဝ စ။

ဥဗ္ဗာဟိကာဓိကရဏံ၊ ဘေဒကာ ပဉ္စမာ ပုရေ။

အာဝါသိကာ ကထိနဉ္စ၊ စုဒ္ဒသာ သုပ္ပကာသိတာတိ။