ဘိက္ခုနိက္ခန္ဓကံ

၁၀. ဘိက္ခုနိက္ခန္ဓကံ

၁. ပဌမဘာဏဝါရော

မဟာပဇာပတိဂေါတမီဝတ္ထု

၄၀၂. [အ. နိ. ၈.၅၁ ဣဒံ ဝတ္ထု အာဂတံ] တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သက္ကေသု ဝိဟရတိ ကပိလဝတ္ထုသ္မိံ နိဂြောဓါရာမေ။ အထ ခေါ မဟာပဇာပတိ [မဟာပဇာပတီ (သီ. သျာ.)] ဂေါတမီ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ မဟာပဇာပတိ ဂေါတမီ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သာဓု, ဘန္တေ, လဘေယျ မာတုဂါမော တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇ’’န္တိ။ ‘‘အလံ, ဂေါတမိ, မာ တေ ရုစ္စိ မာတုဂါမဿ တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ။ပေ.။ တတိယမ္ပိ ခေါ မဟပဇာပတိ ဂေါတမီ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သာဓု, ဘန္တေ, လဘေယျ မာတုဂါမော တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇ’’န္တိ။ ‘‘အလံ, ဂေါတမိ, မာ တေ ရုစ္စိ မာတုဂါမဿ တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာ’’တိ။ အထ ခေါ မဟာပဇာပတိ ဂေါတမီ – န ဘဂဝါ အနုဇာနာတိ မာတုဂါမဿ တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇန္တိ – ဒုက္ခီ ဒုမ္မနာ အဿုမုခီ ရုဒမာနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ကပိလဝတ္ထုသ္မိံ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန ဝေသာလီ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ဝေသာလီ တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ မဟာဝနေ ကူဋာဂါရသာလာယံ။ အထ ခေါ မဟာပဇာပတိ ဂေါတမီ ကေသေ ဆေဒါပေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ သမ္ဗဟုလာဟိ သာကိယာနီဟိ သဒ္ဓိံ ယေန ဝေသာလီ တေန ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန ယေန ဝေသာလီ မဟာဝနံ ကူဋာဂါရသာလာ တေနုပသင်္ကမိ။ အထ ခေါ မဟာပဇာပတိ ဂေါတမီ သူနေဟိ ပါဒေဟိ ရဇောကိဏ္ဏေန ဂတ္တေန ဒုက္ခီ ဒုမ္မနာ အဿုမုခီ ရုဒမာနာ ဗဟိဒွါရကောဋ္ဌကေ အဋ္ဌာသိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော မဟာပဇာပတိံ ဂေါတမိံ သူနေဟိ ပါဒေဟိ ရဇောကိဏ္ဏေန ဂတ္တေန ဒုက္ခိံ ဒုမ္မနံ အဿုမုခိံ ရုဒမာနံ ဗဟိဒွါရကောဋ္ဌကေ ဌိတံ။ ဒိသွာန မဟာပဇာပတိံ ဂေါတမိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိဿ တွံ, ဂေါတမိ, သူနေဟိ ပါဒေဟိ ရဇောကိဏ္ဏေန ဂတ္တေန ဒုက္ခီ ဒုမ္မနာ အဿုမုခီ ရုဒမာနာ ဗဟိဒွါရကောဋ္ဌကေ ဌိတာ’’တိ? ‘‘တထာ ဟိ ပန, ဘန္တေ အာနန္ဒ, န ဘဂဝါ အနုဇာနာတိ မာတုဂါမဿ တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇ’’န္တိ။ ‘‘တေန ဟိ တွံ, ဂေါတမိ, မုဟုတ္တံ ဣဓေဝ တာဝ ဟောဟိ, ယာဝါဟံ ဘဂဝန္တံ ယာစာမိ မာတုဂါမဿ တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇ’’န္တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧသာ, ဘန္တေ, မဟာပဇာပတိ ဂေါတမီ သူနေဟိ ပါဒေဟိ ရဇောကိဏ္ဏေန ဂတ္တေန ဒုက္ခီ ဒုမ္မနာ အဿုမုခီ ရုဒမာနာ ဗဟိဒွါရကောဋ္ဌကေ ဌိတာ – န ဘဂဝါ အနုဇာနာတိ မာတုဂါမဿ တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇန္တိ။ သာဓု, ဘန္တေ, လဘေယျ မာတုဂါမော တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇ’’န္တိ။ ‘‘အလံ, အာနန္ဒ, မာ တေ ရုစ္စိ မာတုဂါမဿ တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ။ပေ.။ တတိယမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သာဓု, ဘန္တေ, လဘေယျ မာတုဂါမော တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇ’’န္တိ။ ‘‘အလံ, အာနန္ဒ, မာ တေ ရုစ္စိ မာတုဂါမဿ တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာ’’တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော [အ. နိ. ၈.၅၁ ‘‘အထ ခေါ အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ဧတဒဟောသီ’’တိ အာဂတံ] – ‘‘န ဘဂဝါ အနုဇာနာတိ မာတုဂါမဿ တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇံ; ယံနူနာဟံ အညေနပိ ပရိယာယေန ဘဂဝန္တံ ယာစေယျံ မာတုဂါမဿ တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇ’’န္တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဘဗ္ဗော နု ခေါ, ဘန္တေ, မာတုဂါမော တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတွာ သောတာပတ္တိဖလံ ဝါ သကဒါဂါမိဖလံ [သကိဒါဂါမိဖလံ (သျာ.)] ဝါ အနာဂါမိဖလံ ဝါ အရဟတ္တဖလံ ဝါ သစ္ဆိကာတု’’န္တိ? ‘‘ဘဗ္ဗော, အာနန္ဒ, မာတုဂါမော တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတွာ သောတာပတ္တိဖလမ္ပိ သကဒါဂါမိဖလမ္ပိ အနာဂါမိဖလမ္ပိ အရဟတ္တဖလမ္ပိ သစ္ဆိကာတု’’န္တိ။ ‘‘သစေ, ဘန္တေ, ဘဗ္ဗော မာတုဂါမော တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတွာ သောတာပတ္တိဖလမ္ပိ သကဒါဂါမိဖလမ္ပိ အနာဂါမိဖလမ္ပိ အရဟတ္တဖလမ္ပိ သစ္ဆိကာတုံ; ဗဟူပကာရာ, ဘန္တေ, မဟာပဇာပတိ ဂေါတမီ ဘဂဝတော မာတုစ္ဆာ အာပါဒိကာ , ပေါသိကာ, ခီရဿ ဒါယိကာ, ဘဂဝန္တံ ဇနေတ္တိယာ ကာလင်္ကတာယ ထညံ ပါယေသိ; သာဓု, ဘန္တေ, လဘေယျ မာတုဂါမော တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇ’’န္တိ။

အဋ္ဌဂရုဓမ္မာ

၄၀၃. ‘‘သစေ, အာနန္ဒ, မဟာပဇာပတီ ဂေါတမီ အဋ္ဌ ဂရုဓမ္မေ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, သာဝဿာ။ ဟောတု ဥပသမ္ပဒါ။

[ပါစိ. ၁၄၉] ‘‘ဝဿသတူပသမ္ပန္နာယ ဘိက္ခုနိယာ တဒဟုပသမ္ပန္နဿ ဘိက္ခုနော အဘိဝါဒနံ ပစ္စုဋ္ဌာနံ အဉ္ဇလိကမ္မံ သာမီစိကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ အယမ္ပိ ဓမ္မော သက္ကတွာ ဂရုကတွာ [ဂရုံကတွာ (က.)] မာနေတွာ ပူဇေတွာ ယာဝဇီဝံ အနတိက္ကမနီယော။

‘‘န ဘိက္ခုနိယာ အဘိက္ခုကေ အာဝါသေ ဝဿံ ဝသိတဗ္ဗံ။ အယမ္ပိ ဓမ္မော သက္ကတွာ ဂရုကတွာ မာနေတွာ ပူဇေတွာ ယာဝဇီဝံ အနတိက္ကမနီယော။

‘‘အန္ဝဒ္ဓမာသံ ဘိက္ခုနိယာ ဘိက္ခုသံဃတော ဒွေ ဓမ္မာ ပစ္စာသီသိတဗ္ဗာ – ဥပေါသထပုစ္ဆကဉ္စ, ဩဝါဒူပသင်္ကမနဉ္စ။ အယမ္ပိ ဓမ္မော သက္ကတွာ ဂရုကတွာ မာနေတွာ ပူဇေတွာ ယာဝဇီဝံ အနတိက္ကမနီယော။

‘‘ဝဿံဝုဋ္ဌာယ ဘိက္ခုနိယာ ဥဘတောသံဃေ တီဟိ ဌာနေဟိ ပဝါရေတဗ္ဗံ – ဒိဋ္ဌေန ဝါ, သုတေန ဝါ, ပရိသင်္ကာယ ဝါ။ အယမ္ပိ ဓမ္မော သက္ကတွာ ဂရုကတွာ မာနေတွာ ပူဇေတွာ ယာဝဇီဝံ အနတိက္ကမနီယော။

‘‘ဂရုဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နာယ ဘိက္ခုနိယာ ဥဘတောသံဃေ ပက္ခမာနတ္တံ စရိတဗ္ဗံ။ အယမ္ပိ ဓမ္မော သက္ကတွာ ဂရုကတွာ မာနေတွာ ပူဇေတွာ ယာဝဇီဝံ အနတိက္ကမနီယော။

‘‘ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာယ သိက္ခမာနာယ ဥဘတောသံဃေ ဥပသမ္ပဒါ ပရိယေသိတဗ္ဗာ။ အယမ္ပိ ဓမ္မော သက္ကတွာ ဂရုကတွာ မာနေတွာ ပူဇေတွာ ယာဝဇီဝံ အနတိက္ကမနီယော။

‘‘န ဘိက္ခုနိယာ ကေနစိ ပရိယာယေန ဘိက္ခု အက္ကောသိတဗ္ဗော ပရိဘာသိတဗ္ဗော။ အယမ္ပိ ဓမ္မော သက္ကတွာ ဂရုကတွာ မာနေတွာ ပူဇေတွာ ယာဝဇီဝံ အနတိက္ကမနီယော။

‘‘အဇ္ဇတဂ္ဂေ ဩဝဋော ဘိက္ခုနီနံ ဘိက္ခူသု ဝစနပထော, အနောဝဋော ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီသု ဝစနပထော။ အယမ္ပိ ဓမ္မော သက္ကတွာ ဂရုကတွာ မာနေတွာ ပူဇေတွာ ယာဝဇီဝံ အနတိက္ကမနီယော။

‘‘သစေ, အာနန္ဒ, မဟာပဇာပတိ ဂေါတမီ ဣမေ အဋ္ဌ ဂရုဓမ္မေ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, သာဝဿာ ဟောတု ဥပသမ္ပဒါ’’တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော သန္တိကေ အဋ္ဌ ဂရုဓမ္မေ ဥဂ္ဂဟေတွာ ယေန မဟာပဇာပတိ ဂေါတမီ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ မဟာပဇာပတိံ ဂေါတမိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သစေ ခေါ တွံ, ဂေါတမိ, အဋ္ဌ ဂရုဓမ္မေ ပဋိဂ္ဂဏှေယျာသိ, သာဝ တေ ဘဝိဿတိ ဥပသမ္ပဒါ။

‘‘ဝဿသတူပသမ္ပန္နာယ ဘိက္ခုနိယာ တဒဟုပသမ္ပန္နဿ ဘိက္ခုနော အဘိဝါဒနံ ပစ္စုဋ္ဌာနံ အဉ္ဇလိကမ္မံ သာမီစိကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ အယမ္ပိ ဓမ္မော သက္ကတွာ ဂရုကတွာ မာနေတွာ ပူဇေတွာ ယာဝဇီဝံ အနတိက္ကမနီယော။

‘‘န ဘိက္ခုနိယာ အဘိက္ခုကေ အာဝါသေ ဝဿံ ဝသိတဗ္ဗံ။ အယမ္ပိ ဓမ္မော သက္ကတွာ ဂရုကတွာ မာနေတွာ ပူဇေတွာ ယာဝဇီဝံ အနတိက္ကမနီယော။

‘‘အန္ဝဒ္ဓမာသံ ဘိက္ခုနိယာ ဘိက္ခုသံဃတော ဒွေ ဓမ္မာ ပစ္စာသီသိတဗ္ဗာ – ဥပေါသထပုစ္ဆကဉ္စ, ဩဝါဒူပသင်္ကမနဉ္စ။ အယမ္ပိ ဓမ္မော သက္ကတွာ ဂရုကတွာ မာနေတွာ ပူဇေတွာ ယာဝဇီဝံ အနတိက္ကမနီယော။

‘‘ဝဿံဝုဋ္ဌာယ ဘိက္ခုနိယာ ဥဘတောသံဃေ တီဟိ ဌာနေဟိ ပဝါရေတဗ္ဗံ – ဒိဋ္ဌေန ဝါ, သုတေန ဝါ, ပရိသင်္ကာယ ဝါ။ အယမ္ပိ ဓမ္မော သက္ကတွာ ဂရုကတွာ မာနေတွာ ပူဇေတွာ ယာဝဇီဝံ အနတိက္ကမနီယော။

‘‘ဂရုဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နာယ ဘိက္ခုနိယာ ဥဘတောသံဃေ ပက္ခမာနတ္တံ စရိတဗ္ဗံ။ အယမ္ပိ ဓမ္မော သက္ကတွာ ဂရုကတွာ မာနေတွာ ပူဇေတွာ ယာဝဇီဝံ အနတိက္ကမနီယော။

‘‘ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာယ သိက္ခမာနာယ ဥဘတောသံဃေ ဥပသမ္ပဒါ ပရိယေသိတဗ္ဗာ။ အယမ္ပိ ဓမ္မော သက္ကတွာ ဂရုကတွာ မာနေတွာ ပူဇေတွာ ယာဝဇီဝံ အနတိက္ကမနီယော။

‘‘န ဘိက္ခုနိယာ ကေနစိ ပရိယာယေန ဘိက္ခု အက္ကောသိတဗ္ဗော ပရိဘာသိတဗ္ဗော။ အယမ္ပိ ဓမ္မော သက္ကတွာ ဂရုကတွာ မာနေတွာ ပူဇေတွာ ယာဝဇီဝံ အနတိက္ကမနီယော။

‘‘အဇ္ဇတဂ္ဂေ ဩဝဋော ဘိက္ခုနီနံ ဘိက္ခူသု ဝစနပထော, အနောဝဋော ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီသု ဝစနပထော။ အယမ္ပိ ဓမ္မော သက္ကတွာ ဂရုကတွာ မာနေတွာ ပူဇေတွာ ယာဝဇီဝံ အနတိက္ကမနီယော။

‘‘သစေ ခေါ တွံ, ဂေါတမိ, ဣမေ အဋ္ဌ ဂရုဓမ္မေ ပဋိဂ္ဂဏှေယျာသိ, သာဝ တေ ဘဝိဿတိ ဥပသမ္ပဒါ’’တိ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘန္တေ အာနန္ဒ, ဣတ္ထီ ဝါ ပုရိသော ဝါ ဒဟရော, ယုဝါ, မဏ္ဍနကဇာတိကော သီသံနဟာတော ဥပ္ပလမာလံ ဝါ ဝဿိကမာလံ ဝါ အတိမုတ္တကမာလံ [အဓိမတ္တကမာလံ (သျာ.)] ဝါ လဘိတွာ ဥဘောဟိ ဟတ္ထေဟိ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ဥတ္တမင်္ဂေ သိရသ္မိံ ပတိဋ္ဌာပေယျ; ဧဝမေဝ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, အာနန္ဒ ဣမေ အဋ္ဌ ဂရုဓမ္မေ ပဋိဂ္ဂဏှာမိ ယာဝဇီဝံ အနတိက္ကမနီယေ’’တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပဋိဂ္ဂဟိတာ, ဘန္တေ, မဟာပဇာပတိယာ ဂေါတမိယာ အဋ္ဌ ဂရုဓမ္မာ, ဥပသမ္ပန္နာ ဘဂဝတော မာတုစ္ဆာ’’တိ။

‘‘သစေ, အာနန္ဒ, နာလဘိဿ မာတုဂါမော တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, စိရဋ္ဌိတိကံ, အာနန္ဒ, ဗြဟ္မစရိယံ အဘဝိဿ, ဝဿသဟဿံ သဒ္ဓမ္မော တိဋ္ဌေယျ။ ယတော စ ခေါ, အာနန္ဒ, မာတုဂါမော တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော, န ဒါနိ, အာနန္ဒ, ဗြဟ္မစရိယံ စိရဋ္ဌိတိကံ ဘဝိဿတိ။ ပဉ္စေဝ ဒါနိ, အာနန္ဒ, ဝဿသတာနိ သဒ္ဓမ္မော ဌဿတိ။

‘‘သေယျထာပိ, အာနန္ဒ, ယာနိ ကာနိစိ ကုလာနိ ဗဟုတ္ထိကာနိ [ဗဟုဣတ္ထိကာနိ (သီ. သျာ.)] အပ္ပပုရိသကာနိ, တာနိ သုပ္ပဓံသိယာနိ ဟောန္တိ စောရေဟိ ကုမ္ဘထေနကေဟိ; ဧဝမေဝ ခေါ, အာနန္ဒ, ယသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ လဘတိ မာတုဂါမော အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, န တံ ဗြဟ္မစရိယံ စိရဋ္ဌိတိကံ ဟောတိ။

‘‘သေယျထာပိ , အာနန္ဒ, သမ္ပန္နေ သာလိက္ခေတ္တေ သေတဋ္ဋိကာ နာမ ရောဂဇာတိ နိပတတိ, ဧဝံ တံ သာလိက္ခေတ္တံ န စိရဋ္ဌိတိကံ ဟောတိ; ဧဝမေဝ ခေါ, အာနန္ဒ, ယသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ လဘတိ မာတုဂါမော အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, န တံ ဗြဟ္မစရိယံ စိရဋ္ဌိတိကံ ဟောတိ။

‘‘သေယျထာပိ, အာနန္ဒ, သမ္ပန္နေ ဥစ္ဆုက္ခေတ္တေ မဉ္ဇိဋ္ဌိကာ [မဉ္ဇေဋ္ဌိကာ (သီ. သျာ.)] နာမ ရောဂဇာတိ နိပတတိ, ဧဝံ တံ ဥစ္ဆုက္ခေတ္တံ န စိရဋ္ဌိတိကံ ဟောတိ; ဧဝမေဝ ခေါ, အာနန္ဒ, ယသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ လဘတိ မာတုဂါမော အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, န တံ ဗြဟ္မစရိယံ စိရဋ္ဌိတိကံ ဟောတိ။

‘‘သေယျထာပိ, အာနန္ဒ, ပုရိသော မဟတော တဠာကဿ ပဋိကစ္စေဝ အာဠိံ ဗန္ဓေယျ ယာဝဒေဝ ဥဒကဿ အနတိက္ကမနာယ; ဧဝမေဝ ခေါ, အာနန္ဒ, မယာ ပဋိကစ္စေဝ ဘိက္ခုနီနံ အဋ္ဌ ဂရုဓမ္မာ ပညတ္တာ ယာဝဇီဝံ အနတိက္ကမနီယာ’’တိ။

ဘိက္ခုနီနံ အဋ္ဌ ဂရုဓမ္မာ နိဋ္ဌိတာ။

ဘိက္ခုနီဥပသမ္ပဒါနုဇာနနံ

၄၀၄. အထ ခေါ မဟာပဇာပတိ ဂေါတမီ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ မဟာပဇာပတီ ဂေါတမီ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကထာဟံ, ဘန္တေ, ဣမာသု သာကိယာနီသု ပဋိပဇ္ဇာမီ’’တိ? အထ ခေါ ဘဂဝါ မဟာပဇာပတိံ ဂေါတမိံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ။ အထ ခေါ မဟာပဇာပတိ ဂေါတမီ ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတာ သမာဒပိတာ သမုတ္တေဇိတာ သမ္ပဟံသိတာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ဘိက္ခုနိယော ဥပသမ္ပာဒေတု’’န္တိ။

အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော မဟာပဇာပတိံ ဂေါတမိံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အယျာ အနုပသမ္ပန္နာ, မယဉ္စမှာ ဥပသမ္ပန္နာ; ဧဝဉှိ ဘဂဝတာ ပညတ္တံ ဘိက္ခူဟိ ဘိက္ခုနိယော ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗာ’’တိ။ အထ ခေါ မဟာပဇာပတိ ဂေါတမီ ယေနာယသ္မာ အာနန္ဒော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ မဟာပဇာပတိ ဂေါတမီ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣမာ မံ, ဘန္တေ အာနန္ဒ, ဘိက္ခုနိယော ဧဝမာဟံသု – ‘အယျာ အနုပသမ္ပန္နာ, မယဉ္စမှာ ဥပသမ္ပန္နာ; ဧဝဉှိ ဘဂဝတာ ပညတ္တံ ဘိက္ခူဟိ ဘိက္ခုနိယော ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗာ’’’တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မဟာပဇာပတိ, ဘန္တေ, ဂေါတမီ ဧဝမာဟ – ‘ဣမာ မံ, ဘန္တေ အာနန္ဒ, ဘိက္ခုနိယော ဧဝမာဟံသု – အယျာ အနုပသမ္ပန္နာ, မယဉ္စမှာ ဥပသမ္ပန္နာ; ဧဝဉှိ ဘဂဝတာ ပညတ္တံ ဘိက္ခူဟိ ဘိက္ခုနိယော ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗာ’’’တိ။

‘‘ယဒဂ္ဂေန, အာနန္ဒ, မဟာပဇာပတိယာ ဂေါတမိယာ အဋ္ဌ ဂရုဓမ္မာ ပဋိဂ္ဂဟိတာ, တဒေဝ သာ [တဒေဝဿာ (က.)] ဥပသမ္ပန္နာ’’တိ။

၄၀၅. အထ ခေါ မဟာပဇာပတိ ဂေါတမီ ယေနာယသ္မာ အာနန္ဒော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ မဟာပဇာပတိ ဂေါတမီ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧကာဟံ, ဘန္တေ အာနန္ဒ, ဘဂဝန္တံ ဝရံ ယာစာမိ။ သာဓု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အနုဇာနေယျ ဘိက္ခူနဉ္စ ဘိက္ခုနီနဉ္စ ယထာဝုဍ္ဎံ အဘိဝါဒနံ ပစ္စုဋ္ဌာနံ အဉ္ဇလိကမ္မံ သာမီစိကမ္မ’’န္တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မဟာပဇာပတိ, ဘန္တေ, ဂေါတမီ ဧဝမာဟ – ‘ဧကာဟံ, ဘန္တေ အာနန္ဒ, ဘဂဝန္တံ ဝရံ ယာစာမိ။ သာဓု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အနုဇာနေယျ ဘိက္ခူနဉ္စ ဘိက္ခုနီနဉ္စ ယထာဝုဍ္ဎံ အဘိဝါဒနံ ပစ္စုဋ္ဌာနံ အဉ္ဇလိကမ္မံ သာမီစိကမ္မ’’’န္တိ။

‘‘အဋ္ဌာနမေတံ, အာနန္ဒ, အနဝကာသော , ယံ တထာဂတော အနုဇာနေယျ မာတုဂါမဿ အဘိဝါဒနံ ပစ္စုဋ္ဌာနံ အဉ္ဇလိကမ္မံ သာမီစိကမ္မံ။ ဣမေဟိ နာမ, အာနန္ဒ, အညတိတ္ထိယာ ဒုရက္ခာတဓမ္မာ မာတုဂါမဿ အဘိဝါဒနံ ပစ္စုဋ္ဌာနံ အဉ္ဇလိကမ္မံ သာမီစိကမ္မံ န ကရိဿန္တိ ; ကိမင်္ဂံ ပန တထာဂတော အနုဇာနိဿတိ မာတုဂါမဿ အဘိဝါဒနံ ပစ္စုဋ္ဌာနံ အဉ္ဇလိကမ္မံ သာမီစိကမ္မ’’န္တိ?

အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, မာတုဂါမဿ အဘိဝါဒနံ ပစ္စုဋ္ဌာနံ အဉ္ဇလိကမ္မံ သာမီစိကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ ယော ကရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။

အထ ခေါ မဟာပဇာပတိ ဂေါတမီ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ မဟာပဇာပတိ ဂေါတမီ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယာနိ တာနိ, ဘန္တေ, ဘိက္ခုနီနံ သိက္ခာပဒါနိ ဘိက္ခူဟိ သာဓါရဏာနိ, ကထံ မယံ, ဘန္တေ, တေသု သိက္ခာပဒေသု ပဋိပဇ္ဇာမာ’’တိ? ‘‘ယာနိ တာနိ, ဂေါတမိ, ဘိက္ခုနီနံ သိက္ခာပဒါနိ ဘိက္ခူဟိ သာဓါရဏာနိ, ယထာ ဘိက္ခူ သိက္ခန္တိ တထာ တေသု သိက္ခာပဒေသု သိက္ခထာ’’တိ။ ‘‘ယာနိ ပန တာနိ, ဘန္တေ, ဘိက္ခုနီနံ သိက္ခာပဒါနိ ဘိက္ခူဟိ အသာဓါရဏာနိ, ကထံ မယံ, ဘန္တေ, တေသု သိက္ခာပဒေသု ပဋိပဇ္ဇာမာ’’တိ? ‘‘ယာနိ တာနိ, ဂေါတမိ, ဘိက္ခုနီနံ သိက္ခာပဒါနိ ဘိက္ခူဟိ အသာဓါရဏာနိ, ယထာပညတ္တေသု သိက္ခာပဒေသု သိက္ခထာ’’တိ။

၄၀၆. [အ. နိ. ၈.၅၃] အထ ခေါ မဟာပဇာပတိ ဂေါတမီ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ မဟာပဇာပတိ ဂေါတမီ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သာဓု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သံခိတ္တေန ဓမ္မံ ဒေသေတု, ယမဟံ ဘဂဝတော ဓမ္မံ သုတွာ ဧကာ ဝူပကဋ္ဌာ အပ္ပမတ္တာ အာတာပိနီ ပဟိတတ္တာ ဝိဟရေယျ’’န္တိ။ ‘‘ယေ ခေါ တွံ, ဂေါတမိ, ဓမ္မေ ဇာနေယျာသိ – ဣမေ ဓမ္မာ သရာဂါယ သံဝတ္တန္တိ နော ဝိရာဂါယ, သညောဂါယ သံဝတ္တန္တိ နော ဝိသညောဂါယ, အာစယာယ သံဝတ္တန္တိ နော အပစယာယ, မဟိစ္ဆတာယ သံဝတ္တန္တိ နော အပ္ပိစ္ဆတာယ, အသန္တုဋ္ဌိယာ သံဝတ္တန္တိ နော သန္တုဋ္ဌိယာ, သင်္ဂဏိကာယ သံဝတ္တန္တိ နော ပဝိဝေကာယ, ကောသဇ္ဇာယ သံဝတ္တန္တိ နော ဝီရိယာရမ္ဘာယ, ဒုဗ္ဘရတာယ သံဝတ္တန္တိ နော သုဘရတာယ; ဧကံသေန, ဂေါတမိ, ဓါရေယျာသိ – နေသော ဓမ္မော, နေသော ဝိနယော, နေတံ သတ္ထုသာသနန္တိ။ ယေ စ ခေါ တွံ, ဂေါတမိ, ဓမ္မေ ဇာနေယျာသိ – ဣမေ ဓမ္မာ ဝိရာဂါယ သံဝတ္တန္တိ နော သရာဂါယ, ဝိသညောဂါယ သံဝတ္တန္တိ နော သညောဂါယ, အပစယာယ သံဝတ္တန္တိ နော အာစယာယ, အပ္ပိစ္ဆတာယ သံဝတ္တန္တိ နော မဟိစ္ဆတာယ, သန္တုဋ္ဌိယာ သံဝတ္တန္တိ နော အသန္တုဋ္ဌိယာ, ပဝိဝေကာယ သံဝတ္တန္တိ နော သင်္ဂဏိကာယ, ဝီရိယာရမ္ဘာယ သံဝတ္တန္တိ နော ကောသဇ္ဇာယ, သုဘရတာယ သံဝတ္တန္တိ နော ဒုဗ္ဘရတာယ; ဧကံသေန, ဂေါတမိ, ဓါရေယျာသိ – ဧသော ဓမ္မော, ဧသော ဝိနယော, ဧတံ သတ္ထုသာသန’’န္တိ။

၄၀၇. တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနီနံ ပါတိမောက္ခံ န ဥဒ္ဒိသီယတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီနံ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတု’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကေန နု ခေါ ဘိက္ခုနီနံ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ဘိက္ခုနီနံ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတု’’န္တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနုပဿယံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘိက္ခုနီနံ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ဇာယာယော ဣမာ ဣမေသံ, ဇာရိယော ဣမာ ဣမေသံ, ဣဒါနိ ဣမေ ဣမာဟိ သဒ္ဓိံ အဘိရမိဿန္တီ’’တိ! ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ဘိက္ခုနီနံ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ။ ယော ဥဒ္ဒိသေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီဟိ ဘိက္ခုနီနံ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတု’’န္တိ။ ဘိက္ခုနိယော န ဇာနန္တိ – ‘‘ဧဝံ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗ’’န္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ဘိက္ခုနီနံ အာစိက္ခိတုံ – ‘ဧဝံ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသေယျာထာ’’’တိ။

၄၀၈. တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော အာပတ္တိံ န ပဋိကရောန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ အာပတ္တိ န ပဋိကာတဗ္ဗာ။ ယာ န ပဋိကရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။ ဘိက္ခုနိယော န ဇာနန္တိ – ‘‘ဧဝံ အာပတ္တိ ပဋိကာတဗ္ဗာ’’တိ ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ဘိက္ခုနီနံ အာစိက္ခိတုံ – ‘ဧဝံ အာပတ္တိံ ပဋိကရေယျာထာ’’’တိ။ အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကေန နု ခေါ ဘိက္ခုနီနံ အာပတ္တိ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗာ’’တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ဘိက္ခုနီနံ အာပတ္တိံ ပဋိဂ္ဂဟေတု’’န္တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော ရထိကာယပိ ဗ္ယူဟေပိ သိင္ဃာဋကေပိ ဘိက္ခုံ ပဿိတွာ ပတ္တံ ဘူမိယံ နိက္ခိပိတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ အာပတ္တိံ ပဋိကရောန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ဇာယာယော ဣမာ ဣမေသံ, ဇာရိယော ဣမာ ဣမေသံ, ရတ္တိံ ဝိမာနေတွာ ဣဒါနိ ခမာပေန္တီ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ဘိက္ခုနီနံ အာပတ္တိ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗာ။ ယော ပဋိဂ္ဂဏှေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီဟိ ဘိက္ခုနီနံ အာပတ္တိံ ပဋိဂ္ဂဟေတု’’န္တိ။ ဘိက္ခုနိယော န ဇာနန္တိ – ‘‘ဧဝံ အာပတ္တိ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗာ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ဘိက္ခုနီနံ အာစိက္ခိတုံ – ‘ဧဝံ အာပတ္တိံ ပဋိဂ္ဂဏှေယျာထာ’’’တိ။

၄၀၉. တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနီနံ ကမ္မံ န ကရိယတိ ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီနံ ကမ္မံ ကာတု’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကေန နု ခေါ ဘိက္ခုနီနံ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ဘိက္ခုနီနံ ကမ္မံ ကာတု’’န္တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ကတကမ္မာ ဘိက္ခုနိယော ရထိကာယပိ ဗ္ယူဟေပိ သိင္ဃာဋကေပိ ဘိက္ခုံ ပဿိတွာ ပတ္တံ ဘူမိယံ နိက္ခိပိတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ ခမာပေန္တိ ‘ဧဝံ နူန ကာတဗ္ဗ’န္တိ မညမာနာ။ မနုဿာ တထေဝ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ဇာယာယော ဣမာ ဣမေသံ, ဇာရိယော ဣမာ ဣမေသံ, ရတ္တိံ ဝိမာနေတွာ ဣဒါနိ ခမာပေန္တီ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ဘိက္ခုနီနံ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ ယော ကရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီဟိ ဘိက္ခုနီနံ ကမ္မံ ကာတု’’န္တိ။ ဘိက္ခုနိယော န ဇာနန္တိ – ‘‘ဧဝံ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ဘိက္ခုနီနံ အာစိက္ခိတုံ – ‘ဧဝံ ကမ္မံ ကရေယျာထာ’’’တိ။

၄၁၀. တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော သံဃမဇ္ဈေ ဘဏ္ဍနဇာတာ ကလဟဇာတာ ဝိဝါဒါပန္နာ အညမညံ မုခသတ္တီဟိ ဝိတုဒန္တာ ဝိဟရန္တိ။ န သက္ကောန္တိ တံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတုံ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ဘိက္ခုနီနံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတု’’န္တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနီနံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေန္တိ။ တသ္မိံ ခေါ ပန အဓိကရဏေ ဝိနိစ္ဆိယမာနေ ဒိဿန္တိ ဘိက္ခုနိယော ကမ္မပ္ပတ္တာယောပိ အာပတ္တိဂါမိနိယောပိ။ ဘိက္ခုနိယော ဧဝမာဟံသု – ‘‘သာဓု, ဘန္တေ, အယျာဝ ဘိက္ခုနီနံ ကမ္မံ ကရောန္တု, အယျာဝ ဘိက္ခုနီနံ အာပတ္တိံ ပဋိဂ္ဂဏှန္တု; ဧဝဉှိ ဘဂဝတာ ပညတ္တံ ဘိက္ခူဟိ ဘိက္ခုနီနံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတဗ္ဗ’’န္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ဘိက္ခုနီနံ ကမ္မံ အာရောပေတွာ ဘိက္ခုနီနံ နိယျာဒေတုံ – ဘိက္ခုနီဟိ ဘိက္ခုနီနံ ကမ္မံ ကာတုံ, ဘိက္ခူဟိ ဘိက္ခုနီနံ အာပတ္တိံ အာရောပေတွာ ဘိက္ခုနီနံ နိယျာဒေတုံ, ဘိက္ခုနီဟိ ဘိက္ခုနီနံ အာပတ္တိံ ပဋိဂ္ဂဟေတု’’န္တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဥပ္ပလဝဏ္ဏာယ ဘိက္ခုနိယာ အန္တေဝါသိနီ ဘိက္ခုနီ သတ္တ ဝဿာနိ ဘဂဝန္တံ အနုဗန္ဓာ ဟောတိ ဝိနယံ ပရိယာပုဏန္တီ။ တဿာ မုဋ္ဌဿတိနိယာ ဂဟိတော ဂဟိတော မုဿတိ။ အဿောသိ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ – ‘‘ဘဂဝါ ကိရ သာဝတ္ထိံ ဂန္တုကာမော’’တိ။ အထ ခေါ တဿာ ဘိက္ခုနိယာ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အဟံ ခေါ သတ္တ ဝဿာနိ ဘဂဝန္တံ အနုဗန္ဓိံ ဝိနယံ ပရိယာပုဏန္တီ။ တဿာ မေ မုဋ္ဌဿတိနိယာ ဂဟိတော ဂဟိတော မုဿတိ။ ဒုက္ကရံ ခေါ ပန မာတုဂါမေန ယာဝဇီဝံ သတ္ထာရံ အနုဗန္ဓိတုံ။ ကထံ နု ခေါ မယာ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနီနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ဘိက္ခုနီနံ ဝိနယံ ဝါစေတု’’န္တိ။

ပဌမဘာဏဝါရော နိဋ္ဌိတော။

၂. ဒုတိယဘာဏဝါရော

၄၁၁. အထ ခေါ ဘဂဝါ ဝေသာလိယံ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန သာဝတ္ထိ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန သာဝတ္ထိ တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ကဒ္ဒမောဒကေန ဩသိဉ္စန္တိ – အပ္ပေဝ နာမ အမှေသု သာရဇ္ဇေယျုန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဘိက္ခုနိယော ကဒ္ဒမောဒကေန ဩသိဉ္စိတဗ္ဗာ။ ယော ဩသိဉ္စေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တဿ ဘိက္ခုနော ဒဏ္ဍကမ္မံ ကာတု’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကိံ နု ခေါ ဒဏ္ဍကမ္မံ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အဝန္ဒိယော သော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဘိက္ခုနိသံဃေန ကာတဗ္ဗော’’တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ကာယံ ဝိဝရိတွာ ဘိက္ခုနီနံ ဒဿေန္တိ ။ပေ.။ ဦရုံ ဝိဝရိတွာ ဘိက္ခုနီနံ ဒဿေန္တိ, အင်္ဂဇာတံ ဝိဝရိတွာ ဘိက္ခုနီနံ ဒဿေန္တိ, ဘိက္ခုနိယော ဩဘာသေန္တိ, ဘိက္ခုနီဟိ သဒ္ဓိံ သမ္ပယောဇေန္တိ – အပ္ပေဝ နာမ အမှေသု သာရဇ္ဇေယျုန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ကာယော ဝိဝရိတွာ ဘိက္ခုနီနံ ဒဿေတဗ္ဗော, န ဦရု ဝိဝရိတွာ ဘိက္ခုနီနံ ဒဿေတဗ္ဗော, န အင်္ဂဇာတံ ဝိဝရိတွာ ဘိက္ခုနီနံ ဒဿေတဗ္ဗံ, န ဘိက္ခုနိယော ဩဘာသိတဗ္ဗာ, န ဘိက္ခုနီဟိ သဒ္ဓိံ သမ္ပယောဇေတဗ္ဗံ။ ယော သမ္ပယောဇေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တဿ ဘိက္ခုနော ဒဏ္ဍကမ္မံ ကာတု’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကိံ နု ခေါ ဒဏ္ဍကမ္မံ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အဝန္ဒိယော သော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဘိက္ခုနိသံဃေန ကာတဗ္ဗော’’တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခုံ ကဒ္ဒမောဒကေန ဩသိဉ္စန္တိ – အပ္ပေဝ နာမ အမှေသု သာရဇ္ဇေယျုန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ ဘိက္ခု ကဒ္ဒမောဒကေန ဩသိဉ္စိတဗ္ဗော။ ယာ ဩသိဉ္စေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တဿာ ဘိက္ခုနိယာ ဒဏ္ဍကမ္မံ ကာတု’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကိံ နု ခေါ ဒဏ္ဍကမ္မံ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ, အာဝရဏံ ကာတု’’န္တိ။ အာဝရဏေ ကတေ န အာဒိယန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဩဝါဒံ ဌပေတု’’န္တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ကာယံ ဝိဝရိတွာ ဘိက္ခူနံ ဒဿေန္တိ, ထနံ ဝိဝရိတွာ ဘိက္ခူနံ ဒဿေန္တိ, ဦရုံ ဝိဝရိတွာ ဘိက္ခူနံ ဒဿေန္တိ, အင်္ဂဇာတံ ဝိဝရိတွာ ဘိက္ခူနံ ဒဿေန္တိ, ဘိက္ခူ ဩဘာသေန္တိ, ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ သမ္ပယောဇေန္တိ – အပ္ပေဝ နာမ အမှေသု သာရဇ္ဇေယျုန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ ကာယော ဝိဝရိတွာ ဘိက္ခူနံ ဒဿေတဗ္ဗော။ပေ.။ န ထနော ဝိဝရိတွာ ဘိက္ခူနံ ဒဿေတဗ္ဗော, န ဦရု ဝိဝရိတွာ ဘိက္ခူနံ ဒဿေတဗ္ဗော, န အင်္ဂဇာတံ ဝိဝရိတွာ ဘိက္ခူနံ ဒဿေတဗ္ဗံ, န ဘိက္ခူ ဩဘာသိတဗ္ဗာ, န ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ သမ္ပယောဇေတဗ္ဗံ။ ယာ သမ္ပယောဇေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တဿာ ဘိက္ခုနိယာ ဒဏ္ဍကမ္မံ ကာတု’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကိံ နု ခေါ ဒဏ္ဍကမ္မံ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အာဝရဏံ ကာတု’’န္တိ။ အာဝရဏေ ကတေ န အာဒိယန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဩဝါဒံ ဌပေတု’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကပ္ပတိ နု ခေါ ဩဝါဒဋ္ဌပိတာယ [ဩဝါဒဏ္ဌပိတာယ (သျာ.), ဩဝါဒံဌပိတာယ (က.)] ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ ဥပေါသထံ ကာတုံ, န နု ခေါ ကပ္ပတီ’’တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဩဝါဒဋ္ဌပိတာယ ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော, ယာဝ န တံ အဓိကရဏံ ဝူပသန္တံ ဟောတီ’’တိ။

၄၁၂. တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥဒါယီ ဩဝါဒံ ဌပေတွာ စာရိကံ ပက္ကာမိ။ ဘိက္ခုနိယော ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထံဟိ နာမ အယျော ဥဒါယီ ဩဝါဒံ ဌပေတွာ စာရိကံ ပက္ကမိဿတီ’’တိ! ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဩဝါဒံ ဌပေတွာ စာရိကာ ပက္ကမိတဗ္ဗာ။ ယော ပက္ကမေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန [တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ (သျာ. ကံ.)] ဗာလာ အဗျတ္တာ ဩဝါဒံ ဌပေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဗာလေန အဗျတ္တေန ဩဝါဒေါ ဌပေတဗ္ဗော။ ယော ဌပေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ အဝတ္ထုသ္မိံ အကာရဏေ ဩဝါဒံ ဌပေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, အဝတ္ထုသ္မိံ အကာရဏေ ဩဝါဒေါ ဌပေတဗ္ဗော။ ယော ဌပေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဩဝါဒံ ဌပေတွာ ဝိနိစ္ဆယံ န ဒေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဩဝါဒံ ဌပေတွာ ဝိနိစ္ဆယော န ဒါတဗ္ဗော။ ယော န ဒဒေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။

၄၁၃. [ပါစိ. ၁၀၅၄] တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော ဩဝါဒံ န ဂစ္ဆန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ ဩဝါဒေါ န ဂန္တဗ္ဗော။ ယာ န ဂစ္ဆေယျ, ယထာဓမ္မော ကာရေတဗ္ဗော’’တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန သဗ္ဗော ဘိက္ခုနိသံဃော ဩဝါဒံ ဂစ္ဆတိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ဇာယာယော ဣမာ ဣမေသံ, ဇာရိယော ဣမာ ဣမေသံ, ဣဒါနိ ဣမေ ဣမာဟိ သဒ္ဓိံ အဘိရမိဿန္တီ’’တိ! ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, သဗ္ဗေန ဘိက္ခုနိသံဃေန ဩဝါဒေါ ဂန္တဗ္ဗော။ ဂစ္ဆေယျ စေ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, စတူဟိ ပဉ္စဟိ ဘိက္ခုနီဟိ ဩဝါဒံ ဂန္တု’’န္တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန စတဿော ပဉ္စ ဘိက္ခုနိယော ဩဝါဒံ ဂစ္ဆန္တိ။ မနုဿာ တထေဝ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ဇာယာယော ဣမာ ဣမေသံ, ဇာရိယော ဣမာ ဣမေသံ, ဣဒါနိ ဣမေ ဣမာဟိ သဒ္ဓိံ အဘိရမိဿန္တီ’’တိ! ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, စတူဟိ ပဉ္စဟိ ဘိက္ခုနီဟိ ဩဝါဒေါ ဂန္တဗ္ဗော။ ဂစ္ဆေယျုံ စေ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဒွေ တိဿော ဘိက္ခုနိယော [ဘိက္ခုနီဟိ (က.)] ဩဝါဒံ ဂန္တုံ။ ဧကံ ဘိက္ခုံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ပါဒေ ဝန္ဒိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘ဘိက္ခုနိသံဃော, အယျ, ဘိက္ခုသံဃဿ ပါဒေ ဝန္ဒတိ, ဩဝါဒူပသင်္ကမနဉ္စ ယာစတိ; လဘတု ကိရ, အယျ, ဘိက္ခုနိသံဃော ဩဝါဒူပသင်္ကမန’န္တိ။ တေန ဘိက္ခုနာ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသကော ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘ဘိက္ခုနီသံဃော, ဘန္တေ, ဘိက္ခုသံဃဿ ပါဒေ ဝန္ဒတိ, ဩဝါဒူပသင်္ကမနဉ္စ ယာစတိ; လဘတု ကိရ, ဘန္တေ, ဘိက္ခုနိသံဃော ဩဝါဒူပသင်္ကမန’န္တိ။ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသကေန ဝတ္တဗ္ဗော – ‘အတ္ထိ ကောစိ ဘိက္ခု ဘိက္ခုနောဝါဒကော သမ္မတော’တိ? သစေ ဟောတိ ကောစိ ဘိက္ခု ဘိက္ခုနောဝါဒကော သမ္မတော, ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသကေန ဝတ္တဗ္ဗော – ‘ဣတ္ထန္နာမော ဘိက္ခု ဘိက္ခုနောဝါဒကော သမ္မတော, တံ ဘိက္ခုနိသံဃော ဥပသင်္ကမတူ’တိ။ သစေ န ဟောတိ ကောစိ ဘိက္ခု ဘိက္ခုနောဝါဒကော သမ္မတော, ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသကေန ဝတ္တဗ္ဗော – ‘ကော အာယသ္မာ ဥဿဟတိ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒိတု’န္တိ? သစေ ကောစိ ဥဿဟတိ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒိတုံ, သော စ ဟောတိ အဋ္ဌဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော, သမ္မန္နိတွာ ဝတ္တဗ္ဗော – ‘ဣတ္ထန္နာမော ဘိက္ခု ဘိက္ခုနောဝါဒကော သမ္မတော, တံ ဘိက္ခုနိသံဃော ဥပသင်္ကမတူ’တိ။ သစေ န ကောစိ ဥဿဟတိ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒိတုံ, ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသကေန ဝတ္တဗ္ဗော – ‘နတ္ထိ ကောစိ ဘိက္ခု ဘိက္ခုနောဝါဒကော သမ္မတော, ပါသာဒိကေန ဘိက္ခုနိသံဃော သမ္ပာဒေတူ’’တိ။

၄၁၄. တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဩဝါဒံ န ဂဏှန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဩဝါဒေါ န ဂဟေတဗ္ဗော။ ယော န ဂဏှေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု ဗာလော ဟောတိ။ တံ ဘိက္ခုနိယော ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဩဝါဒံ, အယျ, ဂဏှာဟီ’’တိ ။ ‘‘အဟဉှိ, ဘဂိနီ, ဗာလော; ကထာဟံ ဩဝါဒံ ဂဏှာမီ’’တိ? ‘‘ဂဏှာဟယျ , ဩဝါဒံ; ဧဝဉှိ ဘဂဝတာ ပညတ္တံ – ဘိက္ခူဟိ ဘိက္ခုနီနံ ဩဝါဒေါ ဂဟေတဗ္ဗော’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဌပေတွာ ဗာလံ, အဝသေသေဟိ ဩဝါဒံ ဂဟေတု’’န္တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု ဂိလာနော ဟောတိ။ တံ ဘိက္ခုနိယော ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဩဝါဒံ, အယျ ဂဏှာဟီ’’တိ။ ‘‘အဟဉှိ, ဘဂိနီ, ဂိလာနော; ကထာဟံ ဩဝါဒံ ဂဏှာမီ’’တိ? ‘‘ဂဏှာဟယျ, ဩဝါဒံ; ဧဝဉှိ ဘဂဝတာ ပညတ္တံ – ဌပေတွာ ဗာလံ, အဝသေသေဟိ ဩဝါဒေါ ဂဟေတဗ္ဗော’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဌပေတွာ ဗာလံ, ဌပေတွာ ဂိလာနံ, အဝသေသေဟိ ဩဝါဒံ ဂဟေတု’’န္တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု ဂမိကော ဟောတိ။ တံ ဘိက္ခုနိယော ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဩဝါဒံ, အယျ, ဂဏှာဟီ’’တိ။ ‘‘အဟဉှိ, ဘဂိနီ, ဂမိကော; ကထာဟံ ဩဝါဒံ ဂဏှာမီ’’တိ? ‘‘ဂဏှာဟယျ, ဩဝါဒံ; ဧဝဉှိ ဘဂဝတာ ပညတ္တံ – ဌပေတွာ ဗာလံ, ဌပေတွာ ဂိလာနံ, အဝသေသေဟိ ဩဝါဒေါ ဂဟေတဗ္ဗော’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဌပေတွာ ဗာလံ, ဌပေတွာ ဂိလာနံ, ဌပေတွာ ဂမိကံ, အဝသေသေဟိ ဩဝါဒံ ဂဟေတု’’န္တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု အရညေ ဝိဟရတိ။ တံ ဘိက္ခုနိယော ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဩဝါဒံ, အယျ, ဂဏှာဟီ’’တိ။ ‘‘အဟဉှိ, ဘဂိနီ, အရညေ ဝိဟရာမိ; ကထာဟံ ဩဝါဒံ ဂဏှာမီ’’တိ? ‘‘ဂဏှာဟယျ , ဩဝါဒံ; ဧဝဉှိ ဘဂဝတာ ပညတ္တံ – ဌပေတွာ ဗာလံ, ဌပေတွာ ဂိလာနံ, ဌပေတွာ ဂမိကံ, အဝသေသေဟိ ဩဝါဒေါ ဂဟေတဗ္ဗော’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အာရညိကေန ဘိက္ခုနာ ဩဝါဒံ ဂဟေတုံ, သင်္ကေတဉ္စ ကာတုံ – အတြ ပတိဟရိဿာမီ’’တိ။

၄၁၅. တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဩဝါဒံ ဂဟေတွာ န အာရောစေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဩဝါဒေါ န အာရောစေတဗ္ဗော။ ယော န အာရောစေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဩဝါဒံ ဂဟေတွာ န ပစ္စာဟရန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဩဝါဒေါ န ပစ္စာဟရိတဗ္ဗော။ ယော န ပစ္စာဟရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော သင်္ကေတံ န ဂစ္ဆန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ သင်္ကေတံ န ဂန္တဗ္ဗံ။ ယာ န ဂစ္ဆေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။

၄၁၆. တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော ဒီဃာနိ ကာယဗန္ဓနာနိ ဓါရေန္တိ, တေဟေဝ ဖာသုကာ နာမေန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ။ပေ.။ သေယျထာပိ ဂိဟိနီ ကာမဘောဂိနိယောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ ဒီဃံ ကာယဗန္ဓနံ ဓါရေတဗ္ဗံ။ ယာ ဓါရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ ဧကပရိယာကတံ [ဧကပရိယာယကတံ (သျာ.)] ကာယဗန္ဓနံ, န စ တေန ဖာသုကာ နာမေတဗ္ဗာ။ ယာ နာမေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော ဝိလီဝေန [ဝိလိဝေန (က.)] ပဋ္ဋေန ဖာသုကာ နာမေန္တိ။ပေ.။ စမ္မပဋ္ဋေန ဖာသုကာ နာမေန္တိ။ ဒုဿပဋ္ဋေန ဖာသုကာ နာမေန္တိ။ ဒုဿဝေဏိယာ ဖာသုကာ နာမေန္တိ။ ဒုဿဝဋ္ဋိယာ ဖာသုကာ နာမေန္တိ။ စောဠပဋ္ဋေန ဖာသုကာ နာမေန္တိ။ စောဠဝေဏိယာ ဖာသုကာ နာမေန္တိ။ စောဠဝဋ္ဋိယာ ဖာသုကာ နာမေန္တိ။ သုတ္တဝေဏိယာ ဖာသုကာ နာမေန္တိ။ သုတ္တဝဋ္ဋိယာ ဖာသုကာ နာမေန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – သေယျထာပိ ဂိဟိနီ ကာမဘောဂိနိယောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ ဝိလီဝေန ပဋ္ဋေန ဖာသုကာ နာမေတဗ္ဗာ။ပေ.။ န သုတ္တဝဋ္ဋိယာ ဖာသုကာ နာမေတဗ္ဗာ။ ယာ နာမေယျ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော အဋ္ဌိလ္လေန ဇဃနံ ဃံသာပေန္တိ။ပေ.။ ဂေါဟနုကေန ဇဃနံ ကောဋ္ဋာပေန္တိ, ဟတ္ထံ ကောဋ္ဋာပေန္တိ, ဟတ္ထကောစ္ဆံ ကောဋ္ဋာပေန္တိ, ပါဒံ ကောဋ္ဋာပေန္တိ, ပါဒကောစ္ဆံ ကောဋ္ဋာပေန္တိ, ဦရုံ ကောဋ္ဋာပေန္တိ, မုခံ ကောဋ္ဋာပေန္တိ, ဒန္တမံသံ ကောဋ္ဋာပေန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ။ပေ.။ သေယျထာပိ ဂိဟိနီ ကာမဘောဂိနိယောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ အဋ္ဌိလ္လေန ဇဃနံ ဃံသာပေတဗ္ဗံ။ပေ.။ န ဒန္တမံသံ ကောဋ္ဋာပေတဗ္ဗံ။ ယာ ကောဋ္ဋာပေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။

၄၁၇. တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော မုခံ အာလိမ္ပန္တိ။ပေ.။ မုခံ ဥမ္မဒ္ဒေန္တိ, မုခံ စုဏ္ဏေန္တိ, မနောသိလိကာယ မုခံ လဉ္ဆေန္တိ, အင်္ဂရာဂံ ကရောန္တိ, မုခရာဂံ ကရောန္တိ, အင်္ဂရာဂမုခရာဂံ ကရောန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ။ပေ.။ သေယျထာပိ ဂိဟိနီ ကာမဘောဂိနိယောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ , ဘိက္ခုနိယာ မုခံ အာလိမ္ပိတဗ္ဗံ။ပေ.။ န မုခံ ဥမ္မဒ္ဒိတဗ္ဗံ, န မုခံ စုဏ္ဏေတဗ္ဗံ, န မနောသိလိကာယ မုခံ လဉ္ဆိတဗ္ဗံ, န အင်္ဂရာဂေါ ကာတဗ္ဗော, န မုခရာဂေါ ကာတဗ္ဗော, န အင်္ဂရာဂမုခရာဂေါ ကာတဗ္ဗော။ ယာ ကရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော အဝင်္ဂံ [အပါင်္ဂံ (?)] ကရောန္တိ။ပေ.။ ဝိသေသကံ ကရောန္တိ, ဩလောကနကေန ဩလောကေန္တိ, သာလောကေ တိဋ္ဌန္တိ; နစ္စံ [သနစ္စံ (သီ. သျာ.), သမဇ္ဇံ (က.)] ကာရာပေန္တိ, ဝေသိံ ဝုဋ္ဌာပေန္တိ, ပါနာဂါရံ ဌပေန္တိ, သူနံ ဌပေန္တိ, အာပဏံ ပသာရေန္တိ, ဝဍ္ဎိံ ပယောဇေန္တိ, ဝဏိဇ္ဇံ ပယောဇေန္တိ, ဒါသံ ဥပဋ္ဌာပေန္တိ, ဒါသိံ ဥပဋ္ဌာပေန္တိ, ကမ္မကာရံ ဥပဋ္ဌာပေန္တိ, ကမ္မကာရိံ ဥပဋ္ဌာပေန္တိ, တိရစ္ဆာနဂတံ ဥပဋ္ဌာပေန္တိ, ဟရီတကပက္ကိကံ [ဟရီတကပဏ္ဏိကံ (က.)] ပကိဏန္တိ, နမတကံ ဓါရေန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ။ပေ.။ သေယျထာပိ ဂိဟိနီ ကာမဘောဂိနိယောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ အဝင်္ဂံ ကာတဗ္ဗံ။ပေ.။ န ဝိသေသကံ ကာတဗ္ဗံ, န ဩလောကနကေန ဩလောကေတဗ္ဗံ, န သာလောကေ ဌာတဗ္ဗံ, န နစ္စံ ကာရာပေတဗ္ဗံ, န ဝေသီ ဝုဋ္ဌာပေတဗ္ဗာ, န ပါနာဂါရံ ဌပေတဗ္ဗံ, န သူနာ ဌပေတဗ္ဗာ, န အာပဏော ပသာရေတဗ္ဗော, န ဝဍ္ဎိ ပယောဇေတဗ္ဗာ, န ဝဏိဇ္ဇာ ပယောဇေတဗ္ဗာ, န ဒါသော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော, န ဒါသီ ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗာ, န ကမ္မကာရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော, န ကမ္မကာရီ ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗာ, န တိရစ္ဆာနဂတော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော, န ဟရီတကပက္ကိကံ ပကိဏိတဗ္ဗံ, န နမတကံ ဓါရေတဗ္ဗံ။ ယာ ဓါရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။

၄၁၈. တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော သဗ္ဗနီလကာနိ စီဝရာနိ ဓါရေန္တိ။ပေ.။ သဗ္ဗဣတကာနိ စီဝရာနိ ဓါရေန္တိ, သဗ္ဗလောဟိတကာနိ စီဝရာနိ ဓါရေန္တိ, သဗ္ဗမဉ္ဇိဋ္ဌိကာနိ စီဝရာနိ ဓါရေန္တိ, သဗ္ဗကဏှာနိ စီဝရာနိ ဓါရေန္တိ, သဗ္ဗမဟာရင်္ဂရတ္တာနိ စီဝရာနိ ဓါရေန္တိ, သဗ္ဗမဟာနာမရတ္တာနိ စီဝရာနိ ဓါရေန္တိ, အစ္ဆိန္နဒသာနိ စီဝရာနိ ဓါရေန္တိ, ဒီဃဒသာနိ စီဝရာနိ ဓါရေန္တိ, ပုပ္ဖဒသာနိ စီဝရာနိ ဓါရေန္တိ, ဖလဒသာနိ စီဝရာနိ ဓါရေန္တိ, ကဉ္စုကံ ဓါရေန္တိ, တိရီဋကံ ဓါရေန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ။ပေ.။ သေယျထာပိ ဂိဟိနီ ကာမဘောဂိနိယောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ သဗ္ဗနီလကာနိ စီဝရာနိ ဓါရေတဗ္ဗာနိ။ပေ.။ န တိရီဋကံ ဓါရေတဗ္ဗံ။ ယာ ဓါရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။

၄၁၉. တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရာ ဘိက္ခုနီ ကာလံ ကရောန္တီ ဧဝမာဟ – ‘‘မမစ္စယေန မယှံ ပရိက္ခာရော သံဃဿ ဟောတူ’’တိ။ တတ္ထ ဘိက္ခူ စ ဘိက္ခုနိယော စ ဝိဝဒန္တိ – ‘‘အမှာကံ ဟောတိ, အမှာကံ ဟောတီ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘ဘိက္ခုနီ စေ, ဘိက္ခဝေ , ကာလံ ကရောန္တီ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘မမစ္စယေန မယှံ ပရိက္ခာရော သံဃဿ ဟောတူ’တိ, အနိဿရော တတ္ထ ဘိက္ခုသံဃော, ဘိက္ခုနိသံဃဿေဝေတံ။ သိက္ခမာနာ စေ, ဘိက္ခဝေ။ပေ.။ သာမဏေရီ စေ, ဘိက္ခဝေ, ကာလံ ကရောန္တီ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘မမစ္စယေန မယှံ ပရိက္ခာရော သံဃဿ ဟောတူ’တိ, အနိဿရော တတ္ထ ဘိက္ခုသံဃော, ဘိက္ခုနိသံဃဿေဝေတံ။ ဘိက္ခု စေ, ဘိက္ခဝေ, ကာလံ ကရောန္တော ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘မမစ္စယေန မယှံ ပရိက္ခာရော သံဃဿ ဟောတူ’တိ, အနိဿရော တတ္ထ ဘိက္ခုနိသံဃော, ဘိက္ခုသံဃဿေဝေတံ။ သာမဏေရော စေ, ဘိက္ခဝေ။ပေ.။ ဥပါသကော စေ, ဘိက္ခဝေ။ပေ.။ ဥပါသိကာ စေ, ဘိက္ခဝေ။ပေ.။ အညော စေ, ဘိက္ခဝေ, ကောစိ ကာလံ ကရောန္တော ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘မမစ္စယေန မယှံ ပရိက္ခာရော သံဃဿ ဟောတူ’တိ, အနိဿရော တတ္ထ ဘိက္ခုနိသံဃော, ဘိက္ခုသံဃဿေဝေတ’’န္တိ။

၄၂၀. တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရာ ဣတ္ထီ ပုရာဏမလ္လီ ဘိက္ခုနီသု ပဗ္ဗဇိတာ ဟောတိ။ သာ ရထိကာယ ဒုဗ္ဗလကံ ဘိက္ခုံ ပဿိတွာ အံသကူဋေန ပဟာရံ ဒတွာ ပါတေသိ [ပဝဋ္ဋေသိ (သီ.)]။ ဘိက္ခူ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထံဟိ နာမ, ဘိက္ခုနီ, ဘိက္ခုဿ ပဟာရံ ဒဿတီ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ ဘိက္ခုဿ ပဟာရော ဒါတဗ္ဗော။ ယာ ဒဒေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ ဘိက္ခုံ ပဿိတွာ ဒူရတောဝ ဩက္ကမိတွာ မဂ္ဂံ ဒါတု’’န္တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရာ ဣတ္ထီ ပဝုတ္ထပတိကာ ဇာရေန ဂဗ္ဘိနီ ဟောတိ။ သာ ဂဗ္ဘံ ပါတေတွာ ကုလူပိကံ ဘိက္ခုနိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဟန္ဒယျေ, ဣမံ ဂဗ္ဘံ ပတ္တေန နီဟရာ’’တိ။ အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ တံ ဂဗ္ဘံ ပတ္တေ ပက္ခိပိတွာ သံဃာဋိယာ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ အဂမာသိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရေန ပိဏ္ဍစာရိကေန ဘိက္ခုနာ သမာဒါနံ ကတံ ဟောတိ – ‘ယာဟံ ပဌမံ ဘိက္ခံ လဘိဿာမိ, န တံ အဒတွာ ဘိက္ခုဿ ဝါ ဘိက္ခုနိယာ ဝါ ပရိဘုဉ္ဇိဿာမီ’တိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု တံ ဘိက္ခုနိံ ပဿိတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဟန္ဒ, ဘဂိနိ, ဘိက္ခံ ပဋိဂ္ဂဏှာ’’တိ။ ‘‘အလံ အယျာ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ။ပေ.။ တတိယမ္ပိ ခေါ သော ဘိက္ခု တံ ဘိက္ခုနိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဟန္ဒ, ဘဂိနိ, ဘိက္ခံ ပဋိဂ္ဂဏှာ’’တိ။ ‘‘အလံ အယျာ’’တိ။ ‘‘မယာ ခေါ, ဘဂိနိ, သမာဒါနံ ကတံ – ‘ယာဟံ ပဌမံ ဘိက္ခံ လဘိဿာမိ, န တံ အဒတွာ ဘိက္ခုဿ ဝါ ဘိက္ခုနိယာ ဝါ ပရိဘုဉ္ဇိဿာမီ’တိ။ ဟန္ဒ , ဘဂိနိ, ဘိက္ခံ ပဋိဂ္ဂဏှာ’’တိ။ အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ တေန ဘိက္ခုနာ နိပ္ပီဠိယမာနာ နီဟရိတွာ ပတ္တံ ဒဿေသိ – ‘‘ပဿ, အယျ, ပတ္တေ ဂဗ္ဘံ; မာ စ ကဿစိ အာရောစေသီ’’တိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု ဥဇ္ဈာယတိ ခိယျတိ ဝိပါစေတိ – ‘‘ကထံဟိ နာမ ဘိက္ခုနီ ပတ္တေန ဂဗ္ဘံ နီဟရိဿတီ’’တိ! အထ ခေါ သော ဘိက္ခု ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထံဟိ နာမ ဘိက္ခုနီ ပတ္တေန ဂဗ္ဘံ နီဟရိဿတီ’’တိ! ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ ပတ္တေန ဂဗ္ဘော နီဟရိတဗ္ဗော။ ယာ နီဟရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ ဘိက္ခုံ ပဿိတွာ နီဟရိတွာ ပတ္တံ ဒဿေတု’’န္တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခုံ ပဿိတွာ ပရိဝတ္တေတွာ ပတ္တမူလံ ဒဿေန္တိ။ ဘိက္ခူ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထံဟိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခုံ ပဿိတွာ ပရိဝတ္တေတွာ ပတ္တမူလံ ဒဿေဿန္တီ’’တိ! အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ ဘိက္ခုံ ပဿိတွာ ပရိဝတ္တေတွာ ပတ္တမူလံ ဒဿေတဗ္ဗံ။ ယာ ဒဿေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ ဘိက္ခုံ ပဿိတွာ ဥက္ကုဇ္ဇိတွာ ပတ္တံ ဒဿေတုံ။ ယဉ္စ ပတ္တေ အာမိသံ ဟောတိ, တေန စ ဘိက္ခု နိမန္တေတဗ္ဗော’’တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန သာဝတ္ထိယံ ရထိကာယ ပုရိသဗျဉ္ဇနံ ဆဍ္ဍိတံ ဟောတိ။ တံ ဘိက္ခုနိယော သက္ကစ္စံ ဥပနိဇ္ဈာယိံသု။ မနုဿာ ဥက္ကုဋ္ဌိံ အကံသု။ တာ ဘိက္ခုနိယော မင်္ကူ အဟေသုံ။ အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ဥပဿယံ ဂန္တွာ ဘိက္ခုနီနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထံဟိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ပုရိသဗျဉ္ဇနံ ဥပနိဇ္ဈာယိဿန္တီ’’တိ! အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ ပုရိသဗျဉ္ဇနံ ဥပနိဇ္ဈာယိတဗ္ဗံ။ ယာ ဥပနိဇ္ဈာယေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။

၄၂၁. တေန ခေါ ပန သမယေန မနုဿာ ဘိက္ခူနံ အာမိသံ ဒေန္တိ။ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနီနံ ဒေန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထံဟိ နာမ ဘဒန္တာ အတ္တနော ပရိဘောဂတ္ထာယ ဒိန္နံ အညေသံ ဒဿန္တိ! မယမ္ပိ န ဇာနာမ ဒါနံ ဒါတု’’န္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, အတ္တနော ပရိဘောဂတ္ထာယ ဒိန္နံ အညေသံ ဒါတဗ္ဗံ။ ယော ဒဒေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူနံ အာမိသံ ဥဿန္နံ ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သံဃဿ ဒါတု’’န္တိ။ ဗာဠှတရံ ဥဿန္နံ ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလိကမ္ပိ ဒါတု’’န္တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူနံ သန္နိဓိကတံ အာမိသံ ဥဿန္နံ ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူနံ သန္နိဓိံ ဘိက္ခုနီဟိ [ဘိက္ခုနီဟိ ဘိက္ခူဟိ (သီ.)] ပဋိဂ္ဂါဟာပေတွာ [ပဋိဂ္ဂဟာပေတွာ (က.)] ပရိဘုဉ္ဇိတု’’န္တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန မနုဿာ ဘိက္ခုနီနံ အာမိသံ ဒေန္တိ။ ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခူနံ ဒေန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထံဟိ နာမ ဘိက္ခုနိယော အတ္တနော ပရိဘောဂတ္ထာယ ဒိန္နံ အညေသံ ဒဿန္တိ! မယမ္ပိ န ဇာနာမ ဒါနံ ဒါတု’’န္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ အတ္တနော ပရိဘောဂတ္ထာယ ဒိန္နံ အညေသံ ဒါတဗ္ဗံ။ ယာ ဒဒေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနီနံ အာမိသံ ဥဿန္နံ ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သံဃဿ ဒါတု’’န္တိ။ ဗာဠှတရံ ဥဿန္နံ ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလိကမ္ပိ ဒါတု’’န္တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနီနံ သန္နိဓိကတံ အာမိသံ ဥဿန္နံ ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီနံ သန္နိဓိံ ဘိက္ခူဟိ ဘိက္ခုနီဟိ [ဘိက္ခူဟိ ဘိက္ခုနီဟိ (သီ.)] ပဋိဂ္ဂါဟာပေတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတု’’န္တိ။

၄၂၂. တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူနံ သေနာသနံ ဥဿန္နံ ဟောတိ, ဘိက္ခုနီနံ [ဘိက္ခုနီနံ သေနာသနံ (သျာ. ကံ.)] န ဟောတိ။ ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပါဟေသုံ – ‘သာဓု, ဘန္တေ, အယျာ အမှာကံ သေနာသနံ ဒေန္တု တာဝကာလိက’န္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီနံ သေနာသနံ ဒါတုံ တာဝကာလိက’’န္တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဥတုနိယော ဘိက္ခုနိယော ဩနဒ္ဓမဉ္စံ ဩနဒ္ဓဣဌံ အဘိနိသီဒန္တိပိ အဘိနိပဇ္ဇန္တိပိ။ သေနာသနံ လောဟိတေန မက္ခိယျတိ ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ ဩနဒ္ဓမဉ္စံ ဩနဒ္ဓဣဌံ အဘိနိသီဒိတဗ္ဗံ အဘိနိပဇ္ဇိတဗ္ဗံ။ ယာ အဘိနိသီဒေယျ ဝါ အဘိနိပဇ္ဇေယျ ဝါ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အာဝသထစီဝရ’’န္တိ။ အာဝသထစီဝရံ လောဟိတေန မက္ခိယျတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ , ဘိက္ခဝေ, အာဏိစောဠက’’န္တိ။ စောဠကံ နိပတတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သုတ္တကေန ဗန္ဓိတွာ ဦရုယာ ဗန္ဓိတု’’န္တိ ။ သုတ္တံ ဆိဇ္ဇတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သံဝေလ္လိယံ, ကဋိသုတ္တက’’န္တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော သဗ္ဗကာလံ ကဋိသုတ္တကံ ဓါရေန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – သေယျထာပိ ဂိဟိနီ ကာမဘောဂိနိယောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ သဗ္ဗကာလံ ကဋိသုတ္တကံ ဓါရေတဗ္ဗံ။ ယာ ဓါရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဥတုနိယာ ကဋိသုတ္တက’’န္တိ။

ဒုတိယဘာဏဝါရော နိဋ္ဌိတော။

၃. တတိယဘာဏဝါရော

၄၂၃. တေန ခေါ ပန သမယေန ဥပသမ္ပန္နာယော ဒိဿန္တိ – အနိမိတ္တာပိ, နိမိတ္တမတ္တာပိ, အလောဟိတာပိ, ဓုဝလောဟိတာပိ, ဓုဝစောဠာပိ, ပဂ္ဃရန္တီပိ, သိခရိဏီပိ, ဣတ္ထိပဏ္ဍကာပိ, ဝေပုရိသိကာပိ, သမ္ဘိန္နာပိ, ဥဘတောဗျဉ္ဇနာပိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဥပသမ္ပာဒေန္တိယာ စတုဝီသတိ အန္တရာယိကေ ဓမ္မေ ပုစ္ဆိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန , ဘိက္ခဝေ, ပုစ္ဆိတဗ္ဗာ – ‘နသိ အနိမိတ္တာ, နသိ နိမိတ္တမတ္တာ, နသိ အလောဟိတာ, နသိ ဓုဝလောဟိတာ, နသိ ဓုဝစောဠာ, နသိ ပဂ္ဃရန္တီ, နသိ သိခရဏီ [သိခရိဏီ (သီ. သျာ.)], နသိ ဣတ္ထိပဏ္ဍကာ, နသိ ဝေပုရိသိကာ, နသိ သမ္ဘိန္နာ, နသိ ဥဘတောဗျဉ္ဇနာ? သန္တိ တေ ဧဝရူပါ အာဗာဓါ – ကုဋ္ဌံ, ဂဏ္ဍော, ကိလာသော, သောသော, အပမာရော? မနုဿာသိ, ဣတ္ထီသိ, ဘုဇိဿာသိ, အဏဏာသိ, နသိ ရာဇဘဋီ? အနုညာတာသိ မာတာပိတူဟိ, သာမိကေန? ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿာသိ, ပရိပုဏ္ဏံ တေ ပတ္တစီဝရံ, ကိန္နာမာသိ, ကာနာမာ တေ ပဝတ္တိနီ’’တိ?

တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနီနံ အန္တရာယိကေ ဓမ္မေ ပုစ္ဆန္တိ။ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာယော ဝိတ္ထာယန္တိ, မင်္ကူ ဟောန္တိ, န သက္ကောန္တိ ဝိဿဇ္ဇေတုံ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဧကတောဥပသမ္ပန္နာယ ဘိက္ခုနိသံဃေ ဝိသုဒ္ဓါယ ဘိက္ခုသံဃေ ဥပသမ္ပာဒေတု’’န္တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော အနနုသိဋ္ဌာ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာယော အန္တရာယိကေ ဓမ္မေ ပုစ္ဆန္တိ။ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာယော ဝိတ္ထာယန္တိ, မင်္ကူ ဟောန္တိ, န သက္ကောန္တိ ဝိဿဇ္ဇေတုံ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပဌမံ အနုသာသိတွာ ပစ္ဆာ အန္တရာယိကေ ဓမ္မေ ပုစ္ဆိတု’’န္တိ။

တတ္ထေဝ သံဃမဇ္ဈေ အနုသာသန္တိ။ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာယော တထေဝ ဝိတ္ထာယန္တိ, မင်္ကူ ဟောန္တိ , န သက္ကောန္တိ ဝိဿဇ္ဇေတုံ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဧကမန္တံ အနုသာသိတွာ သံဃမဇ္ဈေ အန္တရာယိကေ ဓမ္မေ ပုစ္ဆိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, အနုသာသိတဗ္ဗာ။

၄၂၄. ‘‘ပဌမံ ဥပဇ္ဈံ ဂါဟာပေတဗ္ဗာ။ ဥပဇ္ဈံ ဂါဟာပေတွာ ပတ္တစီဝရံ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘အယံ တေ ပတ္တော, အယံ သံဃာဋိ, အယံ ဥတ္တရာသင်္ဂေါ, အယံ အန္တရဝါသကော, ဣဒံ သံကစ္စိကံ [သင်္ကစ္ဆိကံ (သျာ.)], အယံ ဥဒကသာဋိကာ; ဂစ္ဆ အမုမှိ ဩကာသေ တိဋ္ဌာဟီ’’တိ။

ဗာလာ အဗျတ္တာ အနုသာသန္တိ။ ဒုရနုသိဋ္ဌာ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာယော ဝိတ္ထာယန္တိ, မင်္ကူ ဟောန္တိ, န သက္ကောန္တိ ဝိဿဇ္ဇေတုံ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဗာလာယ အဗျတ္တာယ အနုသာသိတဗ္ဗာ။ ယာ အနုသာသေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဗျတ္တာယ ဘိက္ခုနိယာ ပဋိဗလာယ အနုသာသိတု’’န္တိ။

အသမ္မတာ အနုသာသန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, အသမ္မတာယ အနုသာသိတဗ္ဗာ။ ယာ အနုသာသေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မတာယ အနုသာသိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမ္မန္နိတဗ္ဗာ – အတ္တနာ ဝါ အတ္တာနံ သမ္မန္နိတဗ္ဗံ, ပရာယ ဝါ ပရာ သမ္မန္နိတဗ္ဗာ။

‘‘ကထဉ္စ အတ္တနာဝ [အတ္တနာ ဝါ (က.)] အတ္တာနံ သမ္မန္နိတဗ္ဗံ? ဗျတ္တာယ ဘိက္ခုနိယာ ပဋိဗလာယ သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော – ‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, အဟံ ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမံ အနုသာသေယျ’န္တိ။ ဧဝံ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ သမ္မန္နိတဗ္ဗံ။

‘‘ကထဉ္စ ပရာယ [ပရာယ ဝါ (က.)] ပရာ သမ္မန္နိတဗ္ဗာ? ဗျတ္တာယ ဘိက္ခုနိယာ ပဋိဗလာယ သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော – ‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမံ အနုသာသေယျာ’တိ။ ဧဝံ ပရာယ ပရာ သမ္မန္နိတဗ္ဗာ။

‘‘တာယ သမ္မတာယ ဘိက္ခုနိယာ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယာ – ‘သုဏသိ ဣတ္ထန္နာမေ။ အယံ တေ သစ္စကာလော, ဘူတကာလော။ ယံ ဇာတံ တံ သံဃမဇ္ဈေ ပုစ္ဆန္တေ သန္တံ အတ္ထီတိ ဝတ္တဗ္ဗံ, အသန္တံ နတ္ထီတိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ မာ ခေါ ဝိတ္ထာယိ [ဝိတ္ထာသိ (က.)], မာ ခေါ မင္ကု အဟောသိ။ ဧဝံ တံ ပုစ္ဆိဿန္တိ – နသိ အနိမိတ္တာ, နသိ နိမိတ္တမတ္တာ, နသိ အလောဟိတာ, နသိ ဓုဝလောဟိတာ, နသိ ဓုဝစောဠာ, နသိ ပဂ္ဃရန္တီ, နသိ သိခရိဏီ, နသိ ဣတ္ထိပဏ္ဍကာ, နသိ ဝေပုရိသိကာ, နသိ သမ္ဘိန္နာ, နသိ ဥဘတောဗျဉ္ဇနာ? သန္တိ တေ ဧဝရူပါ အာဗာဓါ – ကုဋ္ဌံ, ဂဏ္ဍော, ကိလာသော, သောသော, အပမာရော? မနုဿာသိ, ဣတ္ထီသိ, ဘုဇိဿာသိ, အဏဏာသိ, နသိ ရာဇဘဋီ? အနုညာတာသိ မာတာပိတူဟိ, သာမိကေန? ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿာသိ, ပရိပုဏ္ဏံ တေ ပတ္တစီဝရံ, ကိန္နာမာသိ, ကာနာမာ တေ ပဝတ္တိနီ’တိ ?

‘‘ဧကတော အာဂစ္ဆန္တိ။ န ဧကတော အာဂန္တဗ္ဗံ။ အနုသာသိကာယ ပဌမတရံ အာဂန္တွာ သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော – ‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ။ အနုသိဋ္ဌာ သာ မယာ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, ဣတ္ထန္နာမာ အာဂစ္ဆေယျာ’တိ။ ‘အာဂစ္ဆာဟီ’တိ ဝတ္တဗ္ဗာ။

‘‘ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကာရာပေတွာ ဘိက္ခုနီနံ ပါဒေ ဝန္ဒာပေတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒါပေတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဏှာပေတွာ ဥပသမ္ပဒံ ယာစာပေတဗ္ဗာ – ‘သသံဃံ, အယျေ, ဥပသမ္ပဒံ ယာစာမိ။ ဥလ္လုမ္ပတု မံ, အယျေ, သံဃော အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ။ ဒုတိယမ္ပိ, အယျေ, သသံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစာမိ။ ဥလ္လုမ္ပတု မံ, အယျေ, သံဃော အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ။ တတိယမ္ပိ, အယျေ, သသံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစာမိ။ ဥလ္လုမ္ပတု မံ, အယျေ, သံဃော အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာ’တိ။ ဗျတ္တာယ ဘိက္ခုနိယာ ပဋိဗလာယ သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –

‘‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, အဟံ ဣတ္ထန္နာမံ အန္တရာယိကေ ဓမ္မေ ပုစ္ဆေယျန္တိ။

‘‘သုဏသိ ဣတ္ထန္နာမေ။ အယံ တေ သစ္စကာလော, ဘူတကာလော။ ယံ ဇာတံ တံ ပုစ္ဆာမိ သန္တံ အတ္ထီတိ ဝတ္တဗ္ဗံ, အသန္တံ နတ္ထီတိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ နသိ အနိမိတ္တာ။ပေ.။ ကိန္နာမာသိ, ကာနာမာ တေ ပဝတ္တိနီတိ။ ဗျတ္တာယ ဘိက္ခုနိယာ ပဋိဗလာယ သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –

၄၂၅. ‘‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ။ ပရိသုဒ္ဓါ အန္တရာယိကေဟိ ဓမ္မေဟိ, ပရိပုဏ္ဏဿာ ပတ္တစီဝရံ။ ဣတ္ထန္နာမာ သသံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတိ ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ ပဝတ္တိနိယာ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဥပသမ္ပာဒေယျ ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ ပဝတ္တိနိယာ။ ဧသာ ဉတ္တိ။

‘‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ ။ ပရိသုဒ္ဓါ အန္တရာယိကေဟိ ဓမ္မေဟိ, ပရိပုဏ္ဏဿာ ပတ္တစီဝရံ။ ဣတ္ထန္နာမာ သသံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတိ ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ ပဝတ္တိနိယာ။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဥပသမ္ပာဒေတိ ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ ပဝတ္တိနိယာ။ ယဿာ အယျာယ ခမတိ ဣတ္ထန္နာမာယ ဥပသမ္ပဒါ ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ ပဝတ္တိနိယာ, သာ တုဏှဿ; ယဿာ နက္ခမတိ, သာ ဘာသေယျ။

‘‘ဒုတိယမ္ပိ ဧတမတ္ထံ ဝဒါမိ။ပေ.။ တတိယမ္ပိ ဧတမတ္ထံ ဝဒါမိ – သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ။ ပရိသုဒ္ဓါ အန္တရာယိကေဟိ ဓမ္မေဟိ, ပရိပုဏ္ဏဿာ ပတ္တစီဝရံ။ ဣတ္ထန္နာမာ သသံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတိ ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ ပဝတ္တိနိယာ။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဥပသမ္ပာဒေတိ ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ ပဝတ္တိနိယာ။ ယဿာ အယျာယ ခမတိ ဣတ္ထန္နာမာယ ဥပသမ္ပဒါ ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ ပဝတ္တိနိယာ, သာ တုဏှဿ; ယဿာ နက္ခမတိ, သာ ဘာသေယျ။

‘‘ဥပသမ္ပန္နာ သံဃေန ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ ပဝတ္တိနိယာ။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓါရယာမီတိ။

‘‘တာဝဒေဝ တံ အာဒါယ ဘိက္ခုသသံဃံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကာရာပေတွာ ဘိက္ခူနံ ပါဒေ ဝန္ဒာပေတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒါပေတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဏှာပေတွာ ဥပသမ္ပဒံ ယာစာပေတဗ္ဗာ – ‘အဟံ, အယျာ, ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ ။ ဧကတောဥပသမ္ပန္နာ ဘိက္ခုနိသံဃေ, ဝိသုဒ္ဓါ; သသံဃံ, အယျာ, ဥပသမ္ပဒံ ယာစာမိ။ ဥလ္လုမ္ပတု မံ, အယျာ, သံဃော အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ။ အဟံ, အယျာ, ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ။ ဧကတောဥပသမ္ပန္နာ ဘိက္ခုနိသံဃေ, ဝိသုဒ္ဓါ။ ဒုတိယမ္ပိ, အယျာ, သသံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစာမိ။ ဥလ္လုမ္ပတု မံ, အယျာ, သံဃော အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ။ အဟံ, အယျာ, ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ။ ဧကတောဥပသမ္ပန္နာ ဘိက္ခုနိသံဃေ, ဝိသုဒ္ဓါ။ တတိယမ္ပိ, အယျာ, သသံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစာမိ။ ဥလ္လုမ္ပတု မံ, အယျာ, သံဃော အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာ’တိ။ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –

‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမာယ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ။ ဧကတောဥပသမ္ပန္နာ ဘိက္ခုနိသံဃေ, ဝိသုဒ္ဓါ။ ဣတ္ထန္နာမာ သသံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတိ ဣတ္ထန္နာမာယ ပဝတ္တိနိယာ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဥပသမ္ပာဒေယျ, ဣတ္ထန္နာမာယ ပဝတ္တိနိယာ။ ဧသာ ဉတ္တိ။

‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမာယ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ။ ဧကတောဥပသမ္ပန္နာ ဘိက္ခုနိသံဃေ, ဝိသုဒ္ဓါ။ ဣတ္ထန္နာမာ သသံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတိ ဣတ္ထန္နာမာယ ပဝတ္တိနိယာ။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဥပသမ္ပာဒေတိ ဣတ္ထန္နာမာယ ပဝတ္တိနိယာ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဣတ္ထန္နာမာယ ဥပသမ္ပဒါ ဣတ္ထန္နာမာယ ပဝတ္တိနိယာ, သော တုဏှဿ; ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။

‘‘ဒုတိယမ္ပိ ဧတမတ္ထံ ဝဒါမိ။ပေ.။ တတိယမ္ပိ ဧတမတ္ထံ ဝဒါမိ – သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမာယ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ။ ဧကတောဥပသမ္ပန္နာ ဘိက္ခုနိသံဃေ, ဝိသုဒ္ဓါ။ ဣတ္ထန္နာမာ သသံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတိ ဣတ္ထန္နာမာယ ပဝတ္တိနိယာ။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဥပသမ္ပာဒေတိ ဣတ္ထန္နာမာယ ပဝတ္တိနိယာ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဣတ္ထန္နာမာယ ဥပသမ္ပဒါ ဣတ္ထန္နာမာယ ပဝတ္တိနိယာ, သော တုဏှဿ; ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။

‘‘ဥပသမ္ပန္နာ သံဃေန ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမာယ ပဝတ္တိနိယာ။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓါရယာမီတိ။

‘‘တာဝဒေဝ ဆာယာ မေတဗ္ဗာ, ဥတုပ္ပမာဏံ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ, ဒိဝသဘာဂေါ အာစိက္ခိတဗ္ဗော, သင္ဂီတိ အာစိက္ခိတဗ္ဗာ, ဘိက္ခုနိယော ဝတ္တဗ္ဗာ – ဣမိဿာ တယော စ နိဿယေ, အဋ္ဌ စ အကရဏီယာနိ အာစိက္ခေယျာထာ’’တိ။

၄၂၆. တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော ဘတ္တဂ္ဂေ အာသနံ သံကသာယန္တိယော ကာလံ ဝီတိနာမေသုံ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အဋ္ဌန္နံ ဘိက္ခုနီနံ ယထာဝုဍ္ဎံ, အဝသေသာနံ ယထာဂတိက’’န္တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော – ဘဂဝတာ အနုညာတံ အဋ္ဌန္နံ ဘိက္ခုနီနံ ယထာဝုဍ္ဎံ, အဝသေသာနံ ယထာဂတိကန္တိ – သဗ္ဗတ္ထ အဋ္ဌေဝ ဘိက္ခုနိယော ယထာဝုဍ္ဎံ ပဋိဗာဟန္တိ, အဝသေသာယော ယထာဂတိကံ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဘတ္တဂ္ဂေ အဋ္ဌန္နံ ဘိက္ခုနီနံ ယထာဝုဍ္ဎံ, အဝသေသာနံ ယထာဂတိကံ; အညတ္ထ သဗ္ဗတ္ထ ယထာဝုဍ္ဎံ [အညတ္ထ ယထာဝုဍ္ဎံ (သျာ.)] န ပဋိဗာဟိတဗ္ဗံ။ ယာ ပဋိဗာဟေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။

၄၂၇. [ပါစိ. ၁၀၅၀ အာဒယော] တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော န ပဝါရေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ န ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ယာ န ပဝါရေယျ, ယထာဓမ္မော ကာရေတဗ္ဗော’’တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော အတ္တနာ ပဝါရေတွာ ဘိက္ခုသသံဃံ န ပဝါရေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ အတ္တနာ ပဝါရေတွာ ဘိက္ခုသံဃော န ပဝါရေတဗ္ဗော။ ယာ န ပဝါရေယျ, ယထာဓမ္မော ကာရေတဗ္ဗော’’တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ဧကတော ပဝါရေန္တိယော ကောလာဟလံ အကံသု။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ဧကတော ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ယာ ပဝါရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော ပုရေဘတ္တံ ပဝါရေန္တိယော ကာလံ ဝီတိနာမေသုံ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပစ္ဆာဘတ္တံ [ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခုနိယာ ပစ္ဆာဘတ္တံ (သျာ. ကံ.)] ပဝါရေတု’’န္တိ။ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပဝါရေန္တိယော ဝိကာလေ [ဝိကာလံ (က.)] အဟေသုံ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အဇ္ဇတနာ ဘိက္ခုနိသသံဃံ [အဇ္ဇတနာ (သီ.), အဇ္ဇတနာယ (က.)] ပဝါရေတွာ အပရဇ္ဇု ဘိက္ခုသသံဃံ ပဝါရေတု’’န္တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန သဗ္ဗော ဘိက္ခုနိသံဃော ပဝါရေန္တော ကောလာဟလံ အကာသိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဧကံ ဘိက္ခုနိံ ဗျတ္တံ ပဋိဗလံ သမ္မန္နိတုံ – ဘိက္ခုနိသံဃဿ အတ္ထာယ ဘိက္ခုသသံဃံ ပဝါရေတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမ္မန္နိတဗ္ဗာ။ ပဌမံ ဘိက္ခုနီ ယာစိတဗ္ဗာ, ယာစိတွာ ဗျတ္တာယ ဘိက္ခုနိယာ ပဋိဗလာယ သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –

‘‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုနိံ သမ္မန္နေယျ ဘိက္ခုနိသံဃဿ အတ္ထာယ ဘိက္ခုသသံဃံ ပဝါရေတုံ။ ဧသာ ဉတ္တိ။

‘‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုနိံ သမ္မန္နတိ ဘိက္ခုနိသံဃဿ အတ္ထာယ ဘိက္ခုသသံဃံ ပဝါရေတုံ။ ယဿာ အယျာယ ခမတိ ဣတ္ထန္နာမာယ ဘိက္ခုနိယာ သမ္မုတိ ဘိက္ခုနိသံဃဿ အတ္ထာယ ဘိက္ခုသသံဃံ ပဝါရေတုံ, သာ တုဏှဿ; ယဿာ နက္ခမတိ, သာ ဘာသေယျ။

‘‘သမ္မတာ သံဃေန ဣတ္ထန္နာမာ ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနိသံဃဿ အတ္ထာယ ဘိက္ခုသသံဃံ ပဝါရေတုံ။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓါရယာမီတိ။

‘‘တာယ သမ္မတာယ ဘိက္ခုနိယာ ဘိက္ခုနိသသံဃံ အာဒါယ ဘိက္ခုသသံဃံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဘိက္ခူနံ ပါဒေ ဝန္ဒိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘ဘိက္ခုနီသံဃော , အယျာ, ဘိက္ခုသသံဃံ ပဝါရေတိ – ဒိဋ္ဌေန ဝါ, သုတေန ဝါ ပရိသင်္ကာယ ဝါ။ ဝဒတု [ဝဒတု မံ (က.)], အယျာ, ဘိက္ခုသံဃော ဘိက္ခုနိသသံဃံ အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ, ပဿန္တော ပဋိကရိဿတိ။ ဒုတိယမ္ပိ, အယျာ။ပေ.။ တတိယမ္ပိ, အယျာ, ဘိက္ခုနိသံဃော ဘိက္ခုသသံဃံ ပဝါရေတိ – ဒိဋ္ဌေန ဝါ, သုတေန ဝါ, ပရိသင်္ကာယ ဝါ။ ဝဒတု, အယျာ, ဘိက္ခုသံဃော ဘိက္ခုနိသသံဃံ အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ, ပဿန္တော ပဋိကရိဿတီ’’တိ။

၄၂၈. တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခူနံ ဥပေါသထံ ဌပေန္တိ, ပဝါရဏံ ဌပေန္တိ, သဝစနီယံ ကရောန္တိ, အနုဝါဒံ ပဋ္ဌပေန္တိ, ဩကာသံ ကာရေန္တိ, စောဒေန္တိ, သာရေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ ဘိက္ခုဿ ဥပေါသထော ဌပေတဗ္ဗော; ဌပိတောပိ အဋ္ဌပိတော; ဌပေန္တိယာ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ န ပဝါရဏာ ဌပေတဗ္ဗာ; ဌပိတာပိ အဋ္ဌပိတာ; ဌပေန္တိယာ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ န သဝစနီယံ ကာတဗ္ဗံ; ကတမ္ပိ အကတံ; ကရောန္တိယာ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ န အနုဝါဒေါ ပဋ္ဌပေတဗ္ဗော; ပဋ္ဌပိတောပိ အပ္ပဋ္ဌပိတော; ပဋ္ဌပေန္တိယာ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ န ဩကာသော ကာရေတဗ္ဗော ; ကာရိတောပိ အကာရိတော; ကာရေန္တိယာ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ န စောဒေတဗ္ဗော; စောဒိတောပိ အစောဒိတော; စောဒေန္တိယာ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ ။ န သာရေတဗ္ဗော; သာရိတောပိ အသာရိတော; သာရေန္တိယာ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနီနံ ဥပေါသထံ ဌပေန္တိ, ပဝါရဏံ ဌပေန္တိ, သဝစနီယံ ကရောန္တိ, အနုဝါဒံ ပဋ္ဌပေန္တိ, ဩကာသံ ကာရေန္တိ, စောဒေန္တိ, သာရေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခုနာ ဘိက္ခုနိယာ ဥပေါသထံ ဌပေတုံ; ဌပိတောပိ သုဋ္ဌပိတော; ဌပေန္တဿ အနာပတ္တိ။ ပဝါရဏံ ဌပေတုံ; ဌပိတာပိ သုဋ္ဌပိတာ; ဌပေန္တဿ အနာပတ္တိ။ သဝစနီယံ ကာတုံ; ကတမ္ပိ သုကတံ; ကရောန္တဿ အနာပတ္တိ။ အနုဝါဒံ ပဋ္ဌပေတုံ; ပဋ္ဌပိတောပိ သုပ္ပဋ္ဌပိတော; ပဋ္ဌပေန္တဿ အနာပတ္တိ။ ဩကာသံ ကာရေတုံ; ကာရိတောပိ သုကာရိတော; ကာရေန္တဿ အနာပတ္တိ။ စောဒေတုံ; စောဒိတာပိ သုစောဒိတာ; စောဒေန္တဿ အနာပတ္တိ။ သာရေတုံ; သာရိတာပိ သုသာရိတာ; သာရေန္တဿ အနာပတ္တီ’’တိ။

၄၂၉. [ပါစိ. ၁၁၈၄] တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ယာနေန ယာယန္တိ – ဣတ္ထိယုတ္တေနပိ ပုရိသန္တရေန, ပုရိသယုတ္တေနပိ ဣတ္ထန္တရေန။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ။ပေ.။ ‘‘သေယျထာပိ ဂင်္ဂါမဟိယာယာ’’တိ [ဂင်္ဂါမဟိယာတိ (သီ.)]။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ ယာနေန ယာယိတဗ္ဗံ။ ယာ ယာယေယျ, ယထာဓမ္မော ကာရေတဗ္ဗော’’တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရာ ဘိက္ခုနီ ဂိလာနာ ဟောတိ, န သက္ကောတိ ပဒသာ ဂန္တုံ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ , ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနာယ ယာန’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘိက္ခုနီနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဣတ္ထိယုတ္တံ နု ခေါ, ပုရိသယုတ္တံ နု ခေါ’’တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဣတ္ထိယုတ္တံ ပုရိသယုတ္တံ ဟတ္ထဝဋ္ဋက’’န္တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရိဿာ ဘိက္ခုနိယာ ယာနုဂ္ဃါတေန ဗာဠှတရံ အဖာသု အဟောသိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သိဝိကံ ပါဋင်္ကိ’’န္တိ။

၄၃၀. တေန ခေါ ပန သမယေန အဍ္ဎကာသီ ဂဏိကာ ဘိက္ခုနီသု ပဗ္ဗဇိတာ ဟောတိ။ သာ စ သာဝတ္ထိံ ဂန္တုကာမာ ဟောတိ – ‘ဘဂဝတော သန္တိကေ ဥပသမ္ပဇ္ဇိဿာမီ’တိ။ အဿောသုံ ခေါ ဓုတ္တာ – ‘အဍ္ဎကာသီ ကိရ ဂဏိကာ သာဝတ္ထိံ ဂန္တုကာမာ’တိ။ တေ မဂ္ဂေ ပရိယုဋ္ဌိံသု။ အဿောသိ ခေါ အဍ္ဎကာသီ ဂဏိကာ – ‘ဓုတ္တာ ကိရ မဂ္ဂေ ပရိယုဋ္ဌိတာ’တိ။ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဒူတံ ပါဟေသိ – ‘‘အဟဉှိ ဥပသမ္ပဇ္ဇိတုကာမာ; ကထံ နု ခေါ မယာ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဒူတေနပိ ဥပသမ္ပာဒေတု’’န္တိ။

ဘိက္ခုဒူတေန ဥပသမ္ပာဒေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုဒူတေန ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗာ။ ယော ဥပသမ္ပာဒေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။ သိက္ခမာနဒူတေန ဥပသမ္ပာဒေန္တိ။ပေ.။ သာမဏေရဒူတေန ဥပသမ္ပာဒေန္တိ။ပေ.။ သာမဏေရိဒူတေန ဥပသမ္ပာဒေန္တိ။ပေ.။ ဗာလာယ အဗျတ္တာယ ဒူတေန ဥပသမ္ပာဒေန္တိ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဗာလာယ အဗျတ္တာယ ဒူတေန ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗာ။ ယော ဥပသမ္ပာဒေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဗျတ္တာယ ဘိက္ခုနိယာ ပဋိဗလာယ ဒူတေန ဥပသမ္ပာဒေတုန္တိ။

‘‘တာယ ဒူတာယ ဘိက္ခုနိယာ သသံဃံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဘိက္ခူနံ ပါဒေ ဝန္ဒိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘ဣတ္ထန္နာမာ, အယျာ, ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ။ ဧကတောဥပသမ္ပန္နာ ဘိက္ခုနိသံဃေ, ဝိသုဒ္ဓါ။ သာ ကေနစိဒေဝ အန္တရာယေန န အာဂစ္ဆတိ။ ဣတ္ထန္နာမာ, အယျာ, သသံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတိ။ ဥလ္လုမ္ပတု တံ, အယျာ, သံဃော အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ။ ဣတ္ထန္နာမာ, အယျာ, ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ။ ဧကတောဥပသမ္ပန္နာ ဘိက္ခုနိသံဃေ, ဝိသုဒ္ဓါ။ သာ ကေနစိဒေဝ အန္တရာယေန န အာဂစ္ဆတိ။ ဒုတိယမ္ပိ, အယျာ, ဣတ္ထန္နာမာ သသံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတိ။ ဥလ္လုမ္ပတု တံ, အယျာ, သံဃော အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ။ ဣတ္ထန္နာမာ, အယျာ, ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ။ ဧကတောဥပသမ္ပန္နာ ဘိက္ခုနိသံဃေ, ဝိသုဒ္ဓါ။ သာ ကေနစိဒေဝ အန္တရာယေန န အာဂစ္ဆတိ။ တတိယမ္ပိ, အယျာ, ဣတ္ထန္နာမာ သသံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတိ။ ဥလ္လုမ္ပတု တံ, အယျာ, သံဃော အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာ’တိ ။ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –

‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမာယ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ။ ဧကတောဥပသမ္ပန္နာ ဘိက္ခုနိသံဃေ, ဝိသုဒ္ဓါ။ သာ ကေနစိဒေဝ အန္တရာယေန န အာဂစ္ဆတိ။ ဣတ္ထန္နာမာ သသံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတိ ဣတ္ထန္နာမာယ ပဝတ္တိနိယာ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဥပသမ္ပာဒေယျ ဣတ္ထန္နာမာယ ပဝတ္တိနိယာ။ ဧသာ ဉတ္တိ။

‘‘သုဏာတု မေ , ဘန္တေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမာယ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ။ ဧကတောဥပသမ္ပန္နာ ဘိက္ခုနိသံဃေ, ဝိသုဒ္ဓါ။ သာ ကေနစိဒေဝ အန္တရာယေန န အာဂစ္ဆတိ။ ဣတ္ထန္နာမာ သသံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတိ ဣတ္ထန္နာမာယ ပဝတ္တိနိယာ။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဥပသမ္ပာဒေတိ ဣတ္ထန္နာမာယ ပဝတ္တိနိယာ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဣတ္ထန္နာမာယ ဥပသမ္ပဒါ ဣတ္ထန္နာမာယ ပဝတ္တိနိယာ, သော တုဏှဿ; ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။

‘‘ဒုတိယမ္ပိ ဧတမတ္ထံ ဝဒါမိ။ပေ.။ တတိယမ္ပိ ဧတမတ္ထံ ဝဒါမိ။ သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမာယ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ။ ဧကတောဥပသမ္ပန္နာ ဘိက္ခုနိသံဃေ, ဝိသုဒ္ဓါ။ သာ ကေနစိဒေဝ အန္တရာယေန န အာဂစ္ဆတိ။ ဣတ္ထန္နာမာ သသံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတိ ဣတ္ထန္နာမာယ ပဝတ္တိနိယာ။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဥပသမ္ပာဒေတိ ဣတ္ထန္နာမာယ ပဝတ္တိနိယာ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဣတ္ထန္နာမာယ ဥပသမ္ပဒါ ဣတ္ထန္နာမာယ ပဝတ္တိနိယာ, သော တုဏှဿ; ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။

‘‘ဥပသမ္ပန္နာ သံဃေန ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမာယ ပဝတ္တိနိယာ။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓါရယာမီတိ။

‘‘တာဝဒေဝ ဆာယာ မေတဗ္ဗာ, ဥတုပ္ပမာဏံ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ, ဒိဝသဘာဂေါ အာစိက္ခိတဗ္ဗော, သင္ဂီတိ အာစိက္ခိတဗ္ဗာ, ဘိက္ခုနိယော ဝတ္တဗ္ဗာ – တဿာ တယော စ နိဿယေ, အဋ္ဌ စ အကရဏီယာနိ အာစိက္ခေယျာထာ’’တိ။

၄၃၁. တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော အရညေ ဝိဟရန္တိ။ ဓုတ္တာ ဒူသေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ, အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ အရညေ ဝတ္ထဗ္ဗံ။ ယာ ဝသေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရေန ဥပါသကေန ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဥဒ္ဒေါသိတော ဒိန္နော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဥဒ္ဒေါသိတ’’န္တိ။ ဥဒ္ဒေါသိတော န သမ္မတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဥပဿယ’’န္တိ။ ဥပဿယော န သမ္မတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, နဝကမ္မ’’န္တိ။ နဝကမ္မံ န သမ္မတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလိကမ္ပိ ကာတု’’န္တိ။

၄၃၂. တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရာ ဣတ္ထီ သန္နိသိန္နဂဗ္ဘာ ဘိက္ခုနီသု ပဗ္ဗဇိတာ ဟောတိ။ တဿာ ပဗ္ဗဇိတာယ ဂဗ္ဘော ဝုဋ္ဌာတိ။ အထ ခေါ တဿာ ဘိက္ခုနိယာ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကထံ နု ခေါ မယာ ဣမသ္မိံ ဒါရကေ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပေါသေတုံ, ယာဝ သော ဒါရကော ဝိညုတံ ပါပုဏာတီ’’တိ။

အထ ခေါ တဿာ ဘိက္ခုနိယာ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မယာ စ န လဗ္ဘာ ဧကိကာယ ဝတ္ထုံ, အညာယ စ ဘိက္ခုနိယာ န လဗ္ဘာ ဒါရကေန သဟ ဝတ္ထုံ, ကထံ နု ခေါ မယာ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဧကံ ဘိက္ခုနိံ သမ္မန္နိတွာ တဿာ ဘိက္ခုနိယာ ဒုတိယံ ဒါတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမ္မန္နိတဗ္ဗာ။ ပဌမံ ဘိက္ခုနီ ယာစိတဗ္ဗာ, ယာစိတွာ ဗျတ္တာယ ဘိက္ခုနိယာ ပဋိဗလာယ သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –

‘‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုနိံ သမ္မန္နေယျ ဣတ္ထန္နာမာယ ဘိက္ခုနိယာ ဒုတိယံ။ ဧသာ ဉတ္တိ။

‘‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုနိံ သမ္မန္နတိ ဣတ္ထန္နာမာယ ဘိက္ခုနိယာ ဒုတိယံ။ ယဿာ အယျာယ ခမတိ ဣတ္ထန္နာမာယ ဘိက္ခုနိယာ သမ္မုတိ ဣတ္ထန္နာမာယ ဘိက္ခုနိယာ ဒုတိယာယ, သာ တုဏှဿ; ယဿာ နက္ခမတိ, သာ ဘာသေယျ။

‘‘သမ္မတာ သံဃေန ဣတ္ထန္နာမာ ဘိက္ခုနီ ဣတ္ထန္နာမာယ ဘိက္ခုနိယာ ဒုတိယာ။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓါရယာမီ’’တိ။

အထ ခေါ တဿာ ဒုတိယိကာယ ဘိက္ခုနိယာ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကထံ နု ခေါ မယာ ဣမသ္မိံ ဒါရကေ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဌပေတွာ သာဂါရံ ယထာ အညသ္မိံ ပုရိသေ ပဋိပဇ္ဇန္တိ [ပဋိပဇ္ဇတိ (သျာ.)] ဧဝံ တသ္မိံ ဒါရကေ ပဋိပဇ္ဇိတု’’န္တိ။

၄၃၃. တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရာ ဘိက္ခုနီ ဂရုဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နာ ဟောတိ မာနတ္တစာရိနီ။ အထ ခေါ တဿာ ဘိက္ခုနိယာ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မယာ စ န လဗ္ဘာ ဧကိကာယ ဝတ္ထုံ, အညာယ စ ဘိက္ခုနိယာ န လဗ္ဘာ သဟ မယာ ဝတ္ထုံ, ကထံ နု ခေါ မယာ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဧကံ ဘိက္ခုနိံ သမ္မန္နိတွာ တဿာ ဘိက္ခုနိယာ ဒုတိယံ ဒါတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမ္မန္နိတဗ္ဗာ။ ပဌမံ ဘိက္ခုနီ ယာစိတဗ္ဗာ, ယာစိတွာ ဗျတ္တာယ ဘိက္ခုနိယာ ပဋိဗလာယ သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –

‘‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုနိံ သမ္မန္နေယျ ဣတ္ထန္နာမာယ ဘိက္ခုနိယာ ဒုတိယံ။ ဧသာ ဉတ္တိ။

‘‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုနိံ သမ္မန္နတိ ဣတ္ထန္နာမာယ ဘိက္ခုနိယာ ဒုတိယံ။ ယဿာ အယျာယ ခမတိ ဣတ္ထန္နာမာယ ဘိက္ခုနိယာ သမ္မုတိ ဣတ္ထန္နာမာယ ဘိက္ခုနိယာ ဒုတိယာယ, သာ တုဏှဿ; ယဿာ နက္ခမတိ, သာ ဘာသေယျ။

‘‘သမ္မတာ သံဃေန ဣတ္ထန္နာမာ ဘိက္ခုနီ ဣတ္ထန္နာမာယ ဘိက္ခုနိယာ ဒုတိယာ။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓါရယာမီ’’တိ။

၄၃၄. တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရာ ဘိက္ခုနီ သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဝိဗ္ဘမိ။ သာ ပုန ပစ္စာဂန္တွာ ဘိက္ခုနိယော ဥပသမ္ပဒံ ယာစိ ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ သိက္ခာပစ္စက္ခာနံ; ယဒေဝ သာ ဝိဗ္ဘန္တာ တဒေဝ သာ အဘိက္ခုနီ’’တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရာ ဘိက္ခုနီ သကာဝါသာ တိတ္ထာယတနံ သင်္ကမိ။ သာ ပုန ပစ္စာဂန္တွာ ဘိက္ခုနိယော ဥပသမ္ပဒံ ယာစိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘ယာ သာ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ သကာဝါသာ တိတ္ထာယတနံ သင်္ကန္တာ, သာ အာဂတာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗာ’’တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော ပုရိသေဟိ အဘိဝါဒနံ , ကေသစ္ဆေဒနံ, နခစ္ဆေဒနံ, ဝဏပ္ပဋိကမ္မံ, ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န သာဒိယန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သာဒိတု’’န္တိ [သာဒိယိတုံ (က.)]။

၄၃၅. တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော ပလ္လင်္ကေန နိသီဒန္တိ ပဏှီသမ္ဖဿံ သာဒိယန္တီ [သာဒိယန္တာ (က.)]။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ ပလ္လင်္ကေန နိသီဒိတဗ္ဗံ။ ယာ နိသီဒေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရာ ဘိက္ခုနီ ဂိလာနာ ဟောတိ။ တဿာ ဝိနာ ပလ္လင်္ကေန န ဖာသု ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ အဍ္ဎပလ္လင်္က’’န္တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော ဝစ္စကုဋိယာ ဝစ္စံ ကရောန္တိ ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော တတ္ထေဝ ဂဗ္ဘံ ပါတေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ ဝစ္စကုဋိယာ ဝစ္စော ကာတဗ္ဗော။ ယာ ကရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဟေဋ္ဌာ ဝိဝဋေ ဥပရိပဋိစ္ဆန္နေ ဝစ္စံ ကာတု’’န္တိ။

၄၃၆. တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော စုဏ္ဏေန နဟာယန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ။ပေ.။ သေယျထာပိ ဂိဟိနီ ကာမဘောဂိနိယောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ စုဏ္ဏေန နဟာယိတဗ္ဗံ။ ယာ နဟာယေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ကုက္ကုသံ မတ္တိက’’န္တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော ဝါသိတကာယ မတ္တိကာယ နဟာယန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ။ပေ.။ သေယျထာပိ ဂိဟိနီ ကာမဘောဂိနိယောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ ဝါသိတကာယ မတ္တိကာယ နဟာယိတဗ္ဗံ။ ယာ နဟာယေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပကတိမတ္တိက’’န္တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော ဇန္တာဃရေ နဟာယန္တိယော ကောလာဟလံ အကံသု။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ ဇန္တာဃရေ နဟာယိတဗ္ဗံ။ ယာ နဟာယေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော ပဋိသောတေ နဟာယန္တိ ဓါရာသမ္ဖဿံ သာဒိယန္တီ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ , ဘိက္ခုနိယာ ပဋိသောတေ နဟာယိတဗ္ဗံ။ ယာ နဟာယေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော အတိတ္ထေ နဟာယန္တိ။ ဓုတ္တာ ဒူသေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ အတိတ္ထေ နဟာယိတဗ္ဗံ။ ယာ နဟာယေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော ပုရိသတိတ္ထေ နဟာယန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ။ပေ.။ သေယျထာပိ ဂိဟိနီ ကာမဘောဂိနိယောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ ပုရိသတိတ္ထေ နဟာယိတဗ္ဗံ။ ယာ နဟာယေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, မဟိလာတိတ္ထေ နဟာယိတု’’န္တိ။

တတိယဘာဏဝါရော နိဋ္ဌိတော။

ဘိက္ခုနိက္ခန္ဓကော ဒသမော။

ဣမသ္မိံ ခန္ဓကေ ဝတ္ထူ ဧကသတံ။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ပဗ္ဗဇ္ဇံ ဂေါတမီ ယာစိ၊ နာနုညာသိ တထာဂတော။

ကပိလဝတ္ထု ဝေသာလိံ၊ အဂမာသိ ဝိနာယကော။

ရဇောကိဏ္ဏေန ကောဋ္ဌကေ၊ အာနန္ဒဿ ပဝေဒယိ။

ဘဗ္ဗောတိ နယတော ယာစိ၊ မာတာတိ ပေါသိကာတိ စ။

ဝဿသတံ တဒဟု စ၊ အဘိက္ခုပစ္စာသီသနာ။

ပဝါရဏာ ဂရုဓမ္မာ၊ ဒွေ ဝဿာ အနက္ကောသနာ။

ဩဝဋော စ အဋ္ဌ ဓမ္မာ၊ ယာဝဇီဝါနုဝတ္တနာ။

ဂရုဓမ္မပဋိဂ္ဂါဟော သာဝဿာ ဥပသမ္ပဒါ။

ဝဿသဟဿံ ပဉ္စေဝ၊ ကုမ္ဘထေနကသေတဋ္ဋိ။

မဉ္ဇိဋ္ဌိကဥပမာဟိ၊ ဧဝံ သဒ္ဓမ္မဟိံသနာ။

အာဠိံ ဗန္ဓေယျ ပါဧဝ၊ ပုန သဒ္ဓမ္မသဏ္ဌိတိ။

ဥပသမ္ပာဒေတုံ အယျာ၊ ယထာဝုဍ္ဎာဘိဝါဒနာ။

န ကရိဿန္တိ ကိမေဝ၊ သာဓါရဏာသာဓါရဏံ။

ဩဝါဒံ ပါတိမောက္ခဉ္စ၊ ကေန နု ခေါ ဥပဿယံ။

န ဇာနန္တိ စ အာစိက္ခိ၊ န ကရောန္တိ စ ဘိက္ခုဟိ။

ပဋိဂ္ဂဟေတုံ ဘိက္ခူဟိ၊ ဘိက္ခုနီဟိ ပဋိဂ္ဂဟော။

အာစိက္ခိ ကမ္မံ ဘိက္ခူဟိ၊ ဥဇ္ဈာယန္တိ ဘိက္ခုနီဟိ ဝါ။

အာစိက္ခိတုံ ဘဏ္ဍနဉ္စ၊ ရောပေတွာ ဥပ္ပလာယ စ။

သာဝတ္ထိယာ ကဒ္ဒမောဒ၊ အဝန္ဒိ ကာယ ဦရု စ။

အင်္ဂဇာတဉ္စ ဩဘာသံ၊ သမ္ပယောဇေန္တိ ဝဂ္ဂိကာ။

အဝန္ဒိယော ဒဏ္ဍကမ္မံ၊ ဘိက္ခုနိယော တထာ ပုန။

အာဝရဏဉ္စ ဩဝါဒံ၊ ကပ္ပတိ နု ခေါ ပက္ကမိ။

ဗာလာ ဝတ္ထုဝိနိစ္ဆယာ၊ ဩဝါဒံ သံဃော ပဉ္စဟိ။

ဒုဝေ တိဿော န ဂဏှန္တိ၊ ဗာလာ ဂိလာနဂမိကံ။

အာရညိကော နာရောစေန္တိ၊ န ပစ္စာဂစ္ဆန္တိ စ။

ဒီဃံ ဝိလီဝစမ္မဉ္စ၊ ဒုဿာ စ ဝေဏိဝဋ္ဋိ စ။

စောဠဝေဏိ စ ဝဋ္ဋိ စ၊ သုတ္တဝေဏိ စ ဝဋ္ဋိကာ။

အဋ္ဌိလ္လံ ဂေါဟနုကေန၊ ဟတ္ထကောစ္ဆံ ပါဒံ တထာ။

ဦရုံ မုခံ ဒန္တမံသံ၊ အာလိမ္ပောမဒ္ဒစုဏ္ဏနာ။

လဉ္ဆေန္တိ အင်္ဂရာဂဉ္စ၊ မုခရာဂံ တထာ ဒုဝေ။

အဝင်္ဂံ ဝိသေသောလောကော၊ သာလောကေန နစ္စေန စ [သာလောကေ သနစ္စေန စ (သီ.)၊ သာလောကေန သနစ္စနံ (သျာ.)]။

ဝေသီ ပါနာဂါရံ သူနံ၊ အာပဏံ ဝဍ္ဎိ ဝဏိဇ္ဇာ။

ဒါသံ ဒါသိံ ကမ္မကရံ၊ ကမ္မကာရိံ ဥပဋ္ဌယျုံ။

တိရစ္ဆာနဟရီတကိ၊ သန္ဓာရယန္တိ နမတကံ။

နီလံ ဣတံ လောဟိတကံ၊ မဉ္ဇိဋ္ဌကဏှစီဝရာ။

မဟာရင်္ဂမဟာနာမအစ္ဆိန္နာ ဒီဃမေဝ စ။

ပုပ္ဖဖလကဉ္စုကဉ္စ၊ တိရီဋကဉ္စ ဓါရယုံ။

ဘိက္ခုနီ သိက္ခမာနာယ၊ သာမဏေရာယ အစ္စယေ။

နိယျာဒိတေ ပရိက္ခာရေ၊ ဘိက္ခုနိယောဝ ဣဿရာ။

ဘိက္ခုဿ သာမဏေရဿ၊ ဥပါသကဿုပါသိကာ။

အညေသဉ္စ ပရိက္ခာရေ၊ နိယျာတေ ဘိက္ခုဣဿရာ။

မလ္လီ ဂဗ္ဘံ ပတ္တမူလံ၊ ဗျဉ္ဇနံ အာမိသေန စ။

ဥဿန္နဉ္စ ဗာဠှတရံ၊ သန္နိဓိကတမာမိသံ။

ဘိက္ခူနံ ယာဒိသံ ဘောဋ္ဌံ [ဟေဋ္ဌာ (သီ.)၊ ဟေဋ္ဌံ (သျာ.)၊ ဘုတ္တိ (က.)]၊ ဘိက္ခုနီနံ တထာ ကရေ။

သေနာသနံ ဥတုနိယော၊ မက္ခီယတိ ပဋာဏိ စ။

ဆိဇ္ဇန္တိ သဗ္ဗကာလဉ္စ၊ အနိမိတ္တာပိ ဒိဿရေ။

နိမိတ္တာ လောဟိတာ စေဝ၊ တထေဝ ဓုဝလောဟိတာ။

ဓုဝစောဠပဂ္ဃရန္တီ၊ သိခရဏိတ္ထိပဏ္ဍကာ။

ဝေပုရိသီ စ သမ္ဘိန္နာ၊ ဥဘတောဗျဉ္ဇနာပိ စ။

အနိမိတ္တာဒိတော ကတွာ၊ ယာဝ ဥဘတောဗျဉ္ဇနာ။

ဧတံ ပေယျာလတော ဟေဋ္ဌာ၊ ကုဋ္ဌံ ဂဏ္ဍော ကိလာသော စ။

သောသာပမာရော မာနုသီ၊ ဣတ္ထီသိ ဘုဇိဿာသိ စ။

အဏဏာ န ရာဇဘဋီ၊ အနုညာတာ စ ဝီသတိ။

ပရိပုဏ္ဏာ စ ကိန္နာမာ၊ ကာနာမာ တေ ပဝတ္တိနီ။

စတုဝီသန္တရာယာနံ၊ ပုစ္ဆိတွာ ဥပသမ္ပဒါ။

ဝိတ္ထာယန္တိ အနနုသိဋ္ဌာ၊ သံဃမဇ္ဈေ တထေဝ စ။

ဥပဇ္ဈာဂါဟ သံဃာဋိ၊ ဥတ္တရန္တရဝါသကော။

သင်္ကစ္စုဒကသာဋိ စ၊ အာစိက္ခိတွာန ပေသယေ။

ဗာလာ အသမ္မတေကတော၊ ယာစေ ပုစ္ဆန္တရာယိကာ။

ဧကတောဥပသမ္ပန္နာ၊ ဘိက္ခုသံဃေ တထာ ပုန။

ဆာယာ ဥတု ဒိဝသာ စ၊ သင္ဂီတိ တယော နိဿယေ။

အဋ္ဌ အကရဏီယာနိ၊ ကာလံ သဗ္ဗတ္ထ အဋ္ဌေဝ။

န ပဝါရေန္တိ ဘိက္ခုနီ၊ ဘိက္ခုသသံဃံ တထေဝ စ။

ကောလာဟလံ ပုရေဘတ္တံ၊ ဝိကာလေ စ ကောလာဟလံ။

ဥပေါသထံ ပဝါရဏံ၊ သဝစနီယာနုဝါဒနံ။

ဩကာသံ စောဒေ သာရေန္တိ၊ ပဋိက္ခိတ္တံ မဟေသိနာ။

တထေဝ ဘိက္ခု ဘိက္ခုနီ၊ အနုညာတံ မဟေသိနာ။

ယာနံ ဂိလာနယုတ္တဉ္စ၊ ယာနုဂ္ဃါတဍ္ဎကာသိကာ။

ဘိက္ခု သိက္ခာ သာမဏေရ၊ သာမဏေရီ စ ဗာလာယ။

အရညေ ဥပါသကေန၊ ဥဒ္ဒေါသိတော ဥပဿယံ။

န သမ္မတိ နဝကမ္မံ၊ နိသိန္နဂဗ္ဘဧကိကာ။

သာဂါရဉ္စ ဂရုဓမ္မံ၊ ပစ္စက္ခာယ စ သင်္ကမိ။

အဘိဝါဒနကေသာ စ၊ နခါ စ ဝဏကမ္မနာ။

ပလ္လင်္ကေန ဂိလာနာ စ၊ ဝစ္စံ စုဏ္ဏေန ဝါသိတံ။

ဇန္တာဃရေ ပဋိသောတေ၊ အတိတ္ထေ ပုရိသေန စ။

မဟာဂေါတမီ အာယာစိ၊ အာနန္ဒော စာပိ ယောနိသော။

ပရိသာ စတဿော ဟောန္တိ၊ ပဗ္ဗဇ္ဇာ ဇိနသာသနေ။

သံဝေဂဇနနတ္ထာယ ၊ သဒ္ဓမ္မဿ စ ဝုဒ္ဓိယာ။

အာတုရဿာဝ ဘေသဇ္ဇံ၊ ဧဝံ ဗုဒ္ဓေန ဒေသိတံ။

ဧဝံ ဝိနီတာ သဒ္ဓမ္မေ၊ မာတုဂါမာပိ ဣတရာ။

ယာယန္တိ [တာယန္တိ (သီ. သျာ.)] အစ္စုတံ ဌာနံ၊ ယတ္ထ ဂန္တွာ န သောစရေတိ။

ဘိက္ခုနိက္ခန္ဓကံ နိဋ္ဌိတံ။