ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနက္ခန္ဓကံ

၉. ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနက္ခန္ဓကံ

၁. ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသယာစနာ

၃၈၃. [ဥဒါ. ၄၅; အ. နိ. ၈.၂၀] တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ပုဗ္ဗာရာမေ မိဂါရမာတု ပါသာဒေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ တဒဟုပေါသထေ ဘိက္ခုသံဃပရိဝုတော နိသိန္နော ဟောတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ နိက္ခန္တေ ပဌမေ ယာမေ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တာ, ဘန္တေ, ရတ္တိ, နိက္ခန္တော ပဌမော ယာမော, စိရနိသိန္နော ဘိက္ခုသံဃော။ ဥဒ္ဒိသတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဘိက္ခူနံ ပါတိမောက္ခ’’န္တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ ဘဂဝါ တုဏှီ အဟောသိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ နိက္ခန္တေ မဇ္ဈိမေ ယာမေ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တာ, ဘန္တေ, ရတ္တိ, နိက္ခန္တော မဇ္ဈိမော ယာမော, စိရနိသိန္နော ဘိက္ခုသံဃော။ ဥဒ္ဒိသတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဘိက္ခူနံ ပါတိမောက္ခ’’န္တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ဘဂဝါ တုဏှီ အဟောသိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ နိက္ခန္တေ ပစ္ဆိမေ ယာမေ ဥဒ္ဓသ္တေ အရုဏေ နန္ဒိမုခိယာ ရတ္တိယာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တာ , ဘန္တေ, ရတ္တိ, နိက္ခန္တော ပစ္ဆိမော ယာမော, ဥဒ္ဓသ္တံ အရုဏံ နန္ဒိမုခိ ရတ္တိ, စိရနိသိန္နော ဘိက္ခုသံဃော။ ဥဒ္ဒိသတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဘိက္ခူနံ ပါတိမောက္ခ’’န္တိ။ ‘‘အပရိသုဒ္ဓါ, အာနန္ဒ, ပရိသာ’’တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မတော မဟာမောဂ္ဂလ္လာနဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကံ နု ခေါ ဘဂဝါ ပုဂ္ဂလံ သန္ဓာယ ဧဝမာဟ – ‘အပရိသုဒ္ဓါ, အာနန္ဒ, ပရိသာ’’’တိ? အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော သဗ္ဗာဝန္တံ ဘိက္ခုသသံဃံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ မနသာကာသိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော တံ ပုဂ္ဂလံ ဒုဿီလံ ပါပဓမ္မံ အသုစိသင်္ကဿရသမာစာရံ ပဋိစ္ဆန္နကမ္မန္တံ အဿမဏံ သမဏပဋိညံ အဗြဟ္မစာရိံ ဗြဟ္မစာရိပဋိညံ အန္တောပူတိံ အဝဿုတံ ကသမ္ဗုဇာတံ [ကသမ္ဗုကဇာတံ (က.)] မဇ္ဈေ ဘိက္ခုသံဃဿ နိသိန္နံ။ ဒိသွာန ယေန သော ပုဂ္ဂလော တေနုပသင်္ကမိ , ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ပုဂ္ဂလံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဥဋ္ဌေဟိ, အာဝုသော, ဒိဋ္ဌောသိ ဘဂဝတာ; နတ္ထိ တေ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ သံဝါသော’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ သော ပုဂ္ဂလော တုဏှီ အဟောသိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော တံ ပုဂ္ဂလံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဥဋ္ဌေဟိ, အာဝုသော, ဒိဋ္ဌောသိ ဘဂဝတာ; နတ္ထိ တေ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ သံဝါသော’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ သော ပုဂ္ဂလော တုဏှီ အဟောသိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော တံ ပုဂ္ဂလံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဥဋ္ဌေဟိ, အာဝုသော, ဒိဋ္ဌောသိ ဘဂဝတာ; နတ္ထိ တေ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ သံဝါသော’’တိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ သော ပုဂ္ဂလော တုဏှီ အဟောသိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော တံ ပုဂ္ဂလံ ဗာဟာယံ ဂဟေတွာ ဗဟိဒွါရကောဋ္ဌကာ နိက္ခာမေတွာ သူစိဃဋိကံ ဒတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘နိက္ခာမိတော သော, ဘန္တေ, ပုဂ္ဂလော မယာ; သုဒ္ဓါ ပရိသာ; ဥဒ္ဒိသတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဘိက္ခူနံ ပါတိမောက္ခ’’န္တိ။

‘‘အစ္ဆရိယံ, မောဂ္ဂလ္လာန, အဗ္ဘုတံ, မောဂ္ဂလ္လာန, ယာဝ ဗာဟာဂဟဏာပိ နာမ သော မောဃပုရိသော အာဂမေဿတီ’’တိ! အထ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ –

၂. မဟာသမုဒ္ဒေအဋ္ဌစ္ဆရိယံ

၃၈၄. [ဥဒါ. ၄၅; အ. နိ. ၈.၁၉] ‘‘အဋ္ဌိမေ, ဘိက္ခဝေ, မဟာသမုဒ္ဒေ အစ္ဆရိယာ အဗ္ဘုတာ ဓမ္မာ, ယေ ဒိသွာ ဒိသွာ အသုရာ မဟာသမုဒ္ဒေ အဘိရမန္တိ။ ကတမေ အဋ္ဌ?

‘‘မဟာသမုဒ္ဒေါ, ဘိက္ခဝေ, အနုပုဗ္ဗနိန္နော အနုပုဗ္ဗပေါဏော အနုပုဗ္ဗပဗ္ဘာရော န အာယတကေနေဝ ပပါတော။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, မဟာသမုဒ္ဒေါ အနုပုဗ္ဗနိန္နော အနုပုဗ္ဗပေါဏော အနုပုဗ္ဗပဗ္ဘာရော န အာယတကေနေဝ ပပါတော – အယံ, ဘိက္ခဝေ, မဟာသမုဒ္ဒေ ပဌမော အစ္ဆရိယော အဗ္ဘုတော ဓမ္မော, ယံ ဒိသွာ ဒိသွာ အသုရာ မဟာသမုဒ္ဒေ အဘိရမန္တိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, မဟာသမုဒ္ဒေါ ဌိတဓမ္မော ဝေလံ နာတိဝတ္တတိ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, မဟာသမုဒ္ဒေါ ဌိတဓမ္မော ဝေလံ နာတိဝတ္တတိ – အယံ [အယမ္ပိ (သျာ.)], ဘိက္ခဝေ, မဟာသမုဒ္ဒေ ဒုတိယော အစ္ဆရိယော အဗ္ဘုတော ဓမ္မော, ယံ ဒိသွာ ဒိသွာ အသုရာ မဟာသမုဒ္ဒေ အဘိရမန္တိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, မဟာသမုဒ္ဒေါ န မတေန ကုဏပေန သံဝသတိ ။ ယံ ဟောတိ မဟာသမုဒ္ဒေ မတံ ကုဏပံ, တံ ခိပ္ပညေဝ တီရံ ဝါဟေတိ, ထလံ ဥဿာရေတိ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, မဟာသမုဒ္ဒေါ န မတေန ကုဏပေန သံဝသတိ, ယံ ဟောတိ မဟာသမုဒ္ဒေ မတံ ကုဏပံ, တံ ခိပ္ပညေဝ တီရံ ဝါဟေတိ, ထလံ ဥဿာရေတိ – အယံ, ဘိက္ခဝေ, မဟာသမုဒ္ဒေ တတိယော အစ္ဆရိယော အဗ္ဘုတော ဓမ္မော, ယံ ဒိသွာ ဒိသွာ အသုရာ မဟာသမုဒ္ဒေ အဘိရမန္တိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ယာ ကာစိ မဟာနဒိယော, သေယျထိဒံ – ဂင်္ဂါ, ယမုနာ, အစိရဝတီ, သရဘူ, မဟီ, တာ မဟာသမုဒ္ဒံ ပတ္တာ ဇဟန္တိ ပုရိမာနိ နာမဂေါတ္တာနိ, မဟာသမုဒ္ဒေါ တွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆန္တိ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ယာကာစိ မဟာနဒိယော, သေယျထိဒံ – ဂင်္ဂါ, ယမုနာ, အစိရဝတီ, သရဘူ, မဟီ, တာ မဟာသမုဒ္ဒံ ပတ္တာ ဇဟန္တိ ပုရိမာနိ နာမဂေါတ္တာနိ, မဟာသမုဒ္ဒေါ တွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆန္တိ – အယံ, ဘိက္ခဝေ, မဟာသမုဒ္ဒေ စတုတ္ထော အစ္ဆရိယော အဗ္ဘုတော ဓမ္မော, ယံ ဒိသွာ ဒိသွာ အသုရာ မဟာသမုဒ္ဒေ အဘိရမန္တိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ယာ စ [ယာကာစိ (သျာ.)] လောကေ သဝန္တိယော မဟာသမုဒ္ဒံ အပ္ပေန္တိ, ယာ စ အန္တလိက္ခာ ဓါရာ ပပတန္တိ, န တေန မဟာသမုဒ္ဒဿ ဦနတ္တံ ဝါ ပူရတ္တံ ဝါ ပညာယတိ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ယာ စ လောကေ သဝန္တိယော မဟာသမုဒ္ဒံ အပ္ပေန္တိ, ယာ စ အန္တလိက္ခာ ဓါရာ ပပတန္တိ, န တေန မဟာသမုဒ္ဒဿ ဦနတ္တံ ဝါ ပူရတ္တံ ဝါ ပညာယတိ – အယံ, ဘိက္ခဝေ, မဟာသမုဒ္ဒေ ပဉ္စမော အစ္ဆရိယော အဗ္ဘုတော ဓမ္မော, ယံ ဒိသွာ ဒိသွာ အသုရာ မဟာသမုဒ္ဒေ အဘိရမန္တိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, မဟာသမုဒ္ဒေါ ဧကရသော လောဏရသော။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, မဟာသမုဒ္ဒေါ ဧကရသော လောဏရသော – အယံ, ဘိက္ခဝေ, မဟာသမုဒ္ဒေ ဆဋ္ဌော အစ္ဆရိယော အဗ္ဘုတော ဓမ္မော, ယံ ဒိသွာ ဒိသွာ အသုရာ မဟာသမုဒ္ဒေ အဘိရမန္တိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, မဟာသမုဒ္ဒေါ ဗဟုရတနော [ဗဟူတရတနော (က.)] အနေကရတနော။ တတ္ရိမာနိ ရတနာနိ, သေယျထိဒံ – မုတ္တာ, မဏိ, ဝေဠုရိယော, သင္ခော, သိလာ, ပဝါဠံ, ရဇတံ, ဇာတရူပံ, လောဟိတကော, မသာရဂလ္လံ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, မဟာသမုဒ္ဒေါ ဗဟုရတနော အနေကရတနော, တတ္ရိမာနိ ရတနာနိ, သေယျထိဒံ – မုတ္တာ, မဏိ, ဝေဠုရိယော, သင္ခော, သိလာ, ပဝါဠံ, ရဇတံ, ဇာတရူပံ, လောဟိတကော , မသာရဂလ္လံ – အယံ, ဘိက္ခဝေ, မဟာသမုဒ္ဒေ သတ္တမော အစ္ဆရိယော အဗ္ဘုတော ဓမ္မော, ယံ ဒိသွာ ဒိသွာ အသုရာ မဟာသမုဒ္ဒေ အဘိရမန္တိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, မဟာသမုဒ္ဒေါ မဟတံ ဘူတာနံ အာဝါသော။ တတ္ရိမေ ဘူတာ – တိမိ, တိမိင်္ဂလော, တိမိတိမိင်္ဂလော [တိမိရပိင်္ဂလော (သီ.), တိမိတိမိင်္ဂလော မဟာတိမိင်္ဂလော (သျာ. ကံ.)], အသုရာ, နာဂါ, ဂန္ဓဗ္ဗာ။ သန္တိ မဟာသမုဒ္ဒေ ယောဇနသတိကာပိ အတ္တဘာဝါ, ဒွိယောဇနသတိကာပိ အတ္တဘာဝါ, တိယောဇနသတိကာပိ အတ္တဘာဝါ, စတုယောဇနသတိကာပိ အတ္တဘာဝါ, ပဉ္စယောဇနသတိကာပိ အတ္တဘာဝါ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, မဟာသမုဒ္ဒေါ မဟတံ ဘူတာနံ အာဝါသော, တတ္ရိမေ ဘူတာ – တိမိ, တိမိင်္ဂလော, တိမိတိမိင်္ဂလော, အသုရာ, နာဂါ, ဂန္ဓဗ္ဗာ; သန္တိ မဟာသမုဒ္ဒေ, ယောဇနသတိကာပိ အတ္တဘာဝါ။ပေ.။ ပဉ္စယောဇနသတိကာပိ အတ္တဘာဝါ – အယံ, ဘိက္ခဝေ, မဟာသမုဒ္ဒေ အဋ္ဌမော အစ္ဆရိယော အဗ္ဘုတော ဓမ္မော, ယံ ဒိသွာ ဒိသွာ အသုရာ မဟာသမုဒ္ဒေ အဘိရမန္တိ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, မဟာသမုဒ္ဒေ အဋ္ဌ အစ္ဆရိယာ အဗ္ဘုတာ ဓမ္မာ, ယေ ဒိသွာ ဒိသွာ အသုရာ မဟာသမုဒ္ဒေ အဘိရမ’’န္တိ။

၃. ဣမသ္မိံဓမ္မဝိနယေအဋ္ဌစ္ဆရိယံ

၃၈၅. ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အဋ္ဌ အစ္ဆရိယာ အဗ္ဘုတာ ဓမ္မာ, ယေ ဒိသွာ ဒိသွာ ဘိက္ခူ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အဘိရမန္တိ။ ကတမေ အဋ္ဌ?

‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, မဟာသမုဒ္ဒေါ အနုပုဗ္ဗနိန္နော အနုပုဗ္ဗပေါဏော အနုပုဗ္ဗပဗ္ဘာရော န အာယတကေနေဝ ပပါတော; ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အနုပုဗ္ဗသိက္ခာ အနုပုဗ္ဗကိရိယာ အနုပုဗ္ဗပဋိပဒါ န အာယတကေနေဝ အညာပဋိဝေဓေါ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အနုပုဗ္ဗသိက္ခာ အနုပုဗ္ဗကိရိယာ အနုပုဗ္ဗပဋိပဒါ န အာယတကေနေဝ အညာပဋိဝေဓေါ – အယံ, ဘိက္ခဝေ, ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ပဌမော အစ္ဆရိယော အဗ္ဘုတော ဓမ္မော, ယံ ဒိသွာ ဒိသွာ ဘိက္ခူ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အဘိရမန္တိ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, မဟာသမုဒ္ဒေါ ဌိတဓမ္မော ဝေလံ နာတိဝတ္တတိ ; ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ယံ မယာ သာဝကာနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ, တံ မမ သာဝကာ ဇီဝိတဟေတုပိ နာတိက္ကမန္တိ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, မယာ မမ သာဝကာနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ, တံ မမ သာဝကာ ဇီဝိတဟေတုပိ နာတိက္ကမန္တိ – အယံ, ဘိက္ခဝေ, ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဒုတိယော အစ္ဆရိယော အဗ္ဘုတော ဓမ္မော, ယံ ဒိသွာ ဒိသွာ ဘိက္ခူ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အဘိရမန္တိ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, မဟာသမုဒ္ဒေါ န မတေန ကုဏပေန သံဝသတိ, ယံ ဟောတိ မဟာသမုဒ္ဒေ မတံ ကုဏပံ တံ ခိပ္ပမေဝ တီရံ ဝါဟေတိ, ထလံ ဥဿာရေတိ; ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ယော သော ပုဂ္ဂလော ဒုဿီလော ပါပဓမ္မော အသုစိသင်္ကဿရသမာစာရော ပဋိစ္ဆန္နကမ္မန္တော အဿမဏော သမဏပဋိညော အဗြဟ္မစာရီ ဗြဟ္မစာရိပဋိညော အန္တောပူတိ အဝဿုတော ကသမ္ဗုဇာတော, န တေန သံဃော သံဝသတိ, ခိပ္ပမေဝ နံ သန္နိပတိတွာ ဥက္ခိပတိ, ကိဉ္စာပိ ခေါ သော ဟောတိ မဇ္ဈေ ဘိက္ခုသံဃဿ နိသိန္နော။ အထ ခေါ သော အာရကာဝ သံဃမှာ, သံဃော စ တေန။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ယော သော ပုဂ္ဂလော ဒုဿီလော ပါပဓမ္မော အသုစိသင်္ကဿရသမာစာရော ပဋိစ္ဆန္နကမ္မန္တော အဿမဏော သမဏပဋိညော အဗြဟ္မစာရီ ဗြဟ္မစာရိပဋိညော အန္တောပူတိ အဝဿုတော ကသမ္ဗုဇာတော, န တေန သံဃော သံဝသတိ, ခိပ္ပမေဝ နံ သန္နိပူတိတွာ ဥက္ခိပတိ, ကိဉ္စာပိ ခေါ သော ဟောတိ မဇ္ဈေ ဘိက္ခုသံဃဿ နိသိန္နော, အထ ခေါ သော အာရကာဝ သံဃမှာ, သံဃော စ တေန – အယံ , ဘိက္ခဝေ, ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ တတိယော အစ္ဆရိယော အဗ္ဘုတော ဓမ္မော, ယံ ဒိသွာ ဒိသွာ ဘိက္ခူ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အဘိရမန္တိ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ယာ ကာစိ မဟာနဒိယော, သေယျထိဒံ – ဂင်္ဂါ, ယမုနာ, အစိရဝတီ, သရဘူ, မဟီ, တာ မဟာသမုဒ္ဒံ ပတ္တာ ဇဟန္တိ ပုရိမာနိ နာမဂေါတ္တာနိ, မဟာသမုဒ္ဒေါ တွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆန္တိ; ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတ္တာရောမေ ဝဏ္ဏာ – ခတ္တိယာ, ဗြာဟ္မဏာ, ဝေဿာ, သုဒ္ဒါ။ တေ တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတွာ [ပဗ္ဗဇိတာ (သီ.)] ဇဟန္တိ ပုရိမာနိ နာမဂေါတ္တာနိ, သမဏာ သကျပုတ္တိယာ တွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆန္တိ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, စတ္တာရောမေ ဝဏ္ဏာ ခတ္တိယာ ဗြာဟ္မဏာ ဝေဿာ သုဒ္ဒါ, တေ တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတွာ ဇဟန္တိ ပုရိမာနိ နာမဂေါတ္တာနိ, သမဏာ သကျပုတ္တိယာ တွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆန္တိ – အယံ, ဘိက္ခဝေ, ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ စတုတ္ထော အစ္ဆရိယော အဗ္ဘုတော ဓမ္မော, ယံ ဒိသွာ ဒိသွာ ဘိက္ခူ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အဘိရမန္တိ။

‘‘သေယျထာပိ , ဘိက္ခဝေ, ယာ စ လောကေ သဝန္တိယော မဟာသမုဒ္ဒံ အပ္ပေန္တိ, ယာ စ အန္တလိက္ခာ ဓါရာ ပပတန္တိ, န တေန မဟာသမုဒ္ဒဿ ဦနတ္တံ ဝါ ပူရတ္တံ ဝါ ပညာယတိ; ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဗဟူ စေပိ ဘိက္ခူ အနုပါဒိသေသာယ နိဗ္ဗာနဓါတုယာ ပရိနိဗ္ဗာယန္တိ, န တေန နိဗ္ဗာနဓါတုယာ ဦနတ္တံ ဝါ ပူရတ္တံ ဝါ ပညာယတိ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဗဟူ စေပိ ဘိက္ခူ အနုပါဒိသေသာယ နိဗ္ဗာနဓါတုယာ ပရိနိဗ္ဗာယန္တိ , န တေန နိဗ္ဗာနဓါတုယာ ဦနတ္တံ ဝါ ပူရတ္တံ ဝါ ပညာယတိ – အယံ, ဘိက္ခဝေ, ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ပဉ္စမော အစ္ဆရိယော အဗ္ဘုတော ဓမ္မော ယံ ဒိသွာ ဒိသွာ ဘိက္ခူ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အဘိရမန္တိ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, မဟာသမုဒ္ဒေါ ဧကရသော လောဏရသော, ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အယံ ဓမ္မဝိနယော ဧကရသော ဝိမုတ္တိရသော။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, အယံ ဓမ္မဝိနယော ဧကရသော ဝိမုတ္တိရသော – အယံ, ဘိက္ခဝေ, ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဆဋ္ဌော အစ္ဆရိယော အဗ္ဘုတော ဓမ္မော, ယံ ဒိသွာ ဒိသွာ ဘိက္ခူ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အဘိရမန္တိ။

‘‘သေယျထာပိ , ဘိက္ခဝေ, မဟာသမုဒ္ဒေါ ဗဟုရတနော အနေကရတနော, တတ္ရိမာနိ ရတနာနိ, သေယျထိဒံ – မုတ္တာ, မဏိ, ဝေဠုရိယော, သင္ခော, သိလာ, ပဝါဠံ, ရဇတံ, ဇာတရူပံ, လောဟိတကော, မသာရဂလ္လံ; ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အယံ ဓမ္မဝိနယော ဗဟုရတနော အနေကရတနော။ တတ္ရိမာနိ ရတနာနိ, သေယျထိဒံ – စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ, စတ္တာရော သမ္မပ္ပဓါနာ, စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒါ, ပဉ္စိန္ဒ္ရိယာနိ, ပဉ္စ ဗလာနိ, သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ, အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, အယံ ဓမ္မဝိနယော ဗဟုရတနော အနေကရတနော, တတ္ရိမာနိ ရတနာနိ, သေယျထိဒံ – စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ။ပေ.။ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ – အယံ, ဘိက္ခဝေ, ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ သတ္တမော အစ္ဆရိယော အဗ္ဘုတော ဓမ္မော, ယံ ဒိသွာ ဒိသွာ ဘိက္ခူ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အဘိရမန္တိ။

‘‘သေယျထာပိ , ဘိက္ခဝေ, မဟာသမုဒ္ဒေါ မဟတံ ဘူတာနံ အာဝါသော, တတ္ရိမေ ဘူတာ – တိမိ, တိမိင်္ဂလော, တိမိတိမိင်္ဂလော, အသုရာ, နာဂါ, ဂန္ဓဗ္ဗာ, သန္တိ မဟာသမုဒ္ဒေ ယောဇနသတိကာပိ အတ္တဘာဝါ, ဒွိယောဇနသတိကာပိ အတ္တဘာဝါ, တိယောဇနသတိကာပိ အတ္တဘာဝါ, စတုယောဇနသတိကာပိ အတ္တဘာဝါ, ပဉ္စယောဇနသတိကာပိ အတ္တဘာဝါ; ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အယံ ဓမ္မဝိနယော မဟတံ ဘူတာနံ အာဝါသော။ တတ္ရိမေ ဘူတာ – သောတာပန္နော, သောတာပတ္တိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ ပဋိပန္နော; သကဒါဂါမီ, သကဒါဂါမိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ ပဋိပန္နော; အနာဂါမီ, အနာဂါမိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ ပဋိပန္နော; အရဟာ, အရဟတ္တဖလသစ္ဆိကိရိယာယ ပဋိပန္နော။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, အယံ ဓမ္မဝိနယော မဟတံ ဘူတာနံ အာဝါသော, တတ္ရိမေ ဘူတာ – သောတာပန္နော, သောတာပတ္တိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ ပဋိပန္နော။ပေ.။ အရဟာ, အရဟတဖလသစ္ဆိကိရိယာယ ပဋိပန္နော – အယံ, ဘိက္ခဝေ, ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အဋ္ဌမော အစ္ဆရိယော အဗ္ဘုတော ဓမ္မော, ယံ ဒိသွာ ဒိသွာ ဘိက္ခူ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အဘိရမန္တိ။ ‘‘ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အဋ္ဌ အစ္ဆရိယာ အဗ္ဘုတာ ဓမ္မာ, ယေ ဒိသွာ ဒိသွာ ဘိက္ခူ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အဘိရမန္တီ’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –

[ဥဒါ. ၄၅] ‘‘ဆန္နမတိဝဿတိ [သုဆန္နမတိဝဿတိ (က.)]၊ ဝိဝဋံ နာတိဝဿတိ။

တသ္မာ ဆန္နံ ဝိဝရေထ၊ ဧဝံ တံ နာတိဝဿတီ’’တိ။

၄. ပါတိမောက္ခသဝနာရဟော

၃၈၆. အထ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘နဒါနာဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဣတော ပရံ ဥပေါသထံ ကရိဿာမိ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိဿာမိ။ တုမှေဝဒါနိ, ဘိက္ခဝေ, ဣတော ပရံ ဥပေါသထံ ကရေယျာထ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ။ အဋ္ဌာနမေတံ, ဘိက္ခဝေ, အနဝကာသော ယံ တထာဂတော အပရိသုဒ္ဓါယ ပရိသာယ ဥပေါသထံ ကရေယျ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသေယျ။ န စ, ဘိက္ခဝေ [န စ ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခုနာ (သျာ. ကံ.)], သာပတ္တိကေန ပါတိမောက္ခံ သောတဗ္ဗံ။ ယော သုဏေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ယော သာပတ္တိကော ပါတိမောက္ခံ သုဏာတိ, တဿ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဌပေတဗ္ဗံ။ တဒဟုပေါသထေ စာတုဒ္ဒသေ ဝါ ပန္နရသေ ဝါ တသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ သမ္မုခီဘူတေ သံဃမဇ္ဈေ ဥဒါဟရိတဗ္ဗံ –

‘သုဏာတု မေ ဘန္တေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမော ပုဂ္ဂလော သာပတ္တိကော, တဿ ပါတိမောက္ခံ ဌပေမိ, န တသ္မိံ သမ္မုခီဘူတေ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗ’န္တိ ဌပိတံ ဟောတိ ပါတိမောက္ခ’’န္တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ‘နာမှေ ကောစိ ဇာနာတီ’တိ သာပတ္တိကာဝ ပါတိမောက္ခံ သုဏန္တိ။ ထေရာ ဘိက္ခူ ပရစိတ္တဝိဒုနော ဘိက္ခူနံ အာရောစေန္တိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော စ ဣတ္ထန္နာမော စ, အာဝုသော, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ‘နာမှေ ကောစိ ဇာနာတီ’တိ သာပတ္တိကာဝ ပါတိမောက္ခံ သုဏန္တီ’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ – ‘‘ထေရာ ကိရ ဘိက္ခူ ပရစိတ္တဝိဒုနော အမှေ ဘိက္ခူနံ အာရောစေန္တိ – ဣတ္ထန္နာမော စ ဣတ္ထန္နာမော စ, အာဝုသော, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ‘နာမှေ ကောစိ ဇာနာတီ’တိ သာပတ္တိကာဝ ပါတိမောက္ခံ သုဏန္တီ’’တိ။

တေ – ပုရမှာကံ ပေသလာ ဘိက္ခူ ပါတိမောက္ခံ ဌပေန္တီတိ – ပဋိကစ္စေဝ သုဒ္ဓါနံ ဘိက္ခူနံ အနာပတ္တိကာနံ အဝတ္ထုသ္မိံ အကာရဏေ ပါတိမောက္ခံ ဌပေန္တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထံဟိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သုဒ္ဓါနံ ဘိက္ခူနံ အနာပတ္တိကာနံ အဝတ္ထုသ္မိံ အကာရဏေ ပါတိမောက္ခံ ဌပေဿန္တီ’’တိ! အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ ‘‘သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သုဒ္ဓါနံ ဘိက္ခူနံ အနာပတ္တိကာနံ အဝတ္ထုသ္မိံ အကာရဏေ ပါတိမောက္ခံ ဌပေန္တီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ ဘဂဝါ’’တိ။ပေ.။ ဝိဂရဟိတွာ။ပေ.။ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, သုဒ္ဓါနံ ဘိက္ခူနံ အနာပတ္တိကာနံ အဝတ္ထုသ္မိံ အကာရဏေ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတဗ္ဗံ။ ယော ဌပေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ’’။

၅. ဓမ္မိကာဓမ္မိကပါတိမောက္ခဋ္ဌပနံ

၃၈၇. ‘‘ဧကံ , ဘိက္ခဝေ, အဓမ္မိကံ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနံ, ဧကံ ဓမ္မိကံ; ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနံ [ဧကံ ဓမ္မိကံ (သီ. သျာ.)], ဒွေ အဓမ္မိကာနိ; ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ, ဒွေ ဓမ္မိကာနိ; တီဏိ အဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ, တီဏိ ဓမ္မိကာနိ, စတ္တာရိ အဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ, စတ္တာရိ ဓမ္မိကာနိ; ပဉ္စ အဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ, ပဉ္စ ဓမ္မိကာနိ; ဆ အဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ, ဆ ဓမ္မိကာနိ; သတ္တ အဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ, သတ္တ ဓမ္မိကာနိ; အဋ္ဌ အဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ, အဋ္ဌ ဓမ္မိကာနိ; နဝ အဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ , နဝ ဓမ္မိကာနိ; ဒသ အဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ, ဒသ ဓမ္မိကာနိ။

‘‘ကတမံ ဧကံ အဓမ္မိကံ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနံ? အမူလိကာယ သီလဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ – ဣဒံ ဧကံ အဓမ္မိကံ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနံ။ ကတမံ ဧကံ ဓမ္မိကံ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနံ? သမူလိကာယ သီလဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ – ဣဒံ ဧကံ ဓမ္မိကံ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနံ။

‘‘ကတမာနိ ဒွေ အဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ? အမူလိကာယ သီလဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ, အမူလိကာယ အာစာရဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ – ဣမာနိ ဒွေ အဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ။ ကတမာနိ ဒွေ ဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ? သမူလိကာယ သီလဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ, သမူလိကာယ အာစာရဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ – ဣမာနိ ဒွေ ဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ။

‘‘ကတမာနိ တီဏိ အဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ? အမူလိကာယ သီလဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ, အမူလိကာယ အာစာရဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ, အမူလိကာယ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ – ဣမာနိ တီဏိ အဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ။ ကတမာနိ တီဏိ ဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ? သမူလိကာယ သီလဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ, သမူလိကာယ အာစာရဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ, သမူလိကာယ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ – ဣမာနိ တီဏိ ဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ။

‘‘ကတမာနိ စတ္တာရိ အဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ? အမူလိကာယ သီလဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ, အမူလိကာယ အာစာရဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ, အမူလိကာယ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ, အမူလိကာယ အာဇီဝဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ – ဣမာနိ စတ္တာရိ အဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ။ ကတမာနိ စတ္တာရိ ဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ? သမူလိကာယ သီလဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ, သမူလိကာယ အာစာရဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ, သမူလိကာယ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ, သမူလိကာယ အာဇီဝဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ – ဣမာနိ စတ္တာရိ ဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ။

‘‘ကတမာနိ ပဉ္စ အဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ? အမူလကေန ပါရာဇိကေန ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ, အမူလကေန သံဃာဒိသေသေန။ပေ.။ အမူလကေန ပါစိတ္တိယေန။ အမူလကေန ပါဋိဒေသနီယေန။ အမူလကေန ဒုက္ကဋေန ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ – ဣမာနိ ပဉ္စ အဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ။ ကတမာနိ ပဉ္စ ဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ? သမူလကေန ပါရာဇိကေန ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ, သမူလကေန သံဃာဒိသေသေန။ပေ.။ ပါစိတ္တိယေန။ ပါဋိဒေသနီယေန။ ဒုက္ကဋေန ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ – ဣမာနိ ပဉ္စ ဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ။

‘‘ကတမာနိ ဆ အဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ? အမူလိကာယ သီလဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ အကတာယ, အမူလိကာယ သီလဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ ကတာယ; အမူလိကာယ အာစာရဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ အကတာယ, အမူလိကာယ အာစာရဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ ကတာယ; အမူလိကာယ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ အကတာယ, အမူလိကာယ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ ကတာယ – ဣမာနိ ဆ အဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ။ ကတမာနိ ဆ ဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ? သမူလိကာယ သီလဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ အကတာယ, သမူလိကာယ သီလဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ ကတာယ; သမူလိကာယ အာစာရဝိပတ္တိယာ။ပေ.။ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ အကတာယ။ပေ.။ ကတာယ – ဣမာနိ ဆ ဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ။

‘‘ကတမာနိ သတ္တ အဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ? အမူလကေန ပါရာဇိကေန ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ, အမူလကေန သံဃာဒိသေသေန။ပေ.။ ထုလ္လစ္စယေန ပါစိတ္တိယေန ပါဋိဒေသနီယေန ဒုက္ကဋေန ဒုဗ္ဘာသိတေန ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ – ဣမာနိ သတ္တ အဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ။ ကတမာနိ သတ္တ ဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ? သမူလကေန ပါရာဇိကေန ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ, သမူလကေန သံဃာဒိသေသေန။ပေ.။ ထုလ္လစ္စယေန ပါစိတ္တိယေန ပါဋိဒေသနီယေန ဒုက္ကဋေန ဒုဗ္ဘာသိတေန ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ – ဣမာနိ သတ္တ ဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ။

‘‘ကတမာနိ အဋ္ဌ အဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ? အမူလိကာယ သီလဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ အကတာယ, အမူလိကာယ သီလဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ ကတာယ; အမူလိကာယ အာစာရဝိပတ္တိယာ ။ပေ.။ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိယာ။ပေ.။ အာဇီဝဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ အကတာယ။ပေ.။ ကတာယ – ဣမာနိ အဋ္ဌ အဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ။ ကတမာနိ အဋ္ဌ ဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ? သမူလိကာယ သီလဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ အကတာယ, သမူလိကာယ သီလဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ ကတာယ; သမူလိကာယ အာစာရဝိပတ္တိယာ။ပေ.။ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိယာ။ပေ.။ အာဇီဝဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ အကတာယ။ပေ.။ ကတာယ။ ဣမာနိ အဋ္ဌ ဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ။

‘‘ကတမာနိ နဝ အဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ? အမူလိကာယ သီလဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ အကတာယ, အမူလိကာယ သီလဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ ကတာယ, အမူလိကာယ သီလဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ ကတာကတာယ; အမူလိကာယ အာစာရဝိပတ္တိယာ။ပေ.။ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ အကတာယ။ပေ.။ ကတာယ။ပေ.။ ကတာကတာယ ဣမာနိ နဝ အဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ။ ကတမာနိ နဝ ဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ? သမူလိကာယ သီလဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ အကတာယ, သမူလိကာယ သီလဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ ကတာယ, သမူလိကာယ သီလဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ ကတာကတာယ; သမူလိကာယ အာစာရဝိပတ္တိယာ။ပေ.။ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိယာ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ အကတာယ။ပေ.။ ကတာယ – ကတာကတာယ။ပေ.။ ဣမာနိ နဝ ဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ။

‘‘ကတမာနိ ဒသ အဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ? န ပါရာဇိကော တဿံ ပရိသာယံ နိသိန္နော ဟောတိ, န ပါရာဇိကကထာ ဝိပ္ပကတာ ဟောတိ; န သိက္ခံ ပစ္စက္ခာတကော တဿံ ပရိသာယံ နိသိန္နော ဟောတိ, န သိက္ခံ ပစ္စက္ခာတကထာ ဝိပ္ပကတာ ဟောတိ; ဓမ္မိကံ သာမဂ္ဂိံ ဥပေတိ, န ဓမ္မိကံ သာမဂ္ဂိံ ပစ္စာဒိယတိ, န ဓမ္မိကာယ သာမဂ္ဂိယာ ပစ္စာဒါနကထာ ဝိပ္ပကတာ ဟောတိ; န သီလဝိပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌသုတပရိသင်္ကိတော ဟောတိ, န အာစာရဝိပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌသုတပရိသင်္ကိတော ဟောတိ, န ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌသုတပရိသင်္ကိတော ဟောတိ – ဣမာနိ ဒသ အဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ။ ကတမာနိ ဒသ ဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ? ပါရာဇိကော တဿံ ပရိသာယံ နိသိန္နော ဟောတိ, ပါရာဇိကကထာ ဝိပ္ပကတာ ဟောတိ; သိက္ခံ ပစ္စက္ခာတကော တဿံ ပရိသာယံ နိသိန္နော ဟောတိ, သိက္ခံ ပစ္စက္ခာတကထာ ဝိပ္ပကတာ ဟောတိ; ဓမ္မိကံ သာမဂ္ဂိံ န ဥပေတိ, ဓမ္မိကံ သာမဂ္ဂိံ ပစ္စာဒိယတိ, ဓမ္မိကာယ သာမဂ္ဂိယာ ပစ္စာဒါနကထာ ဝိပ္ပကတာ ဟောတိ; သီလဝိပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌသုတပရိသင်္ကိတော ဟောတိ, အာစာရဝိပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌသုတပရိသင်္ကိတော ဟောတိ, ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌသုတပရိသင်္ကိတော ဟောတိ – ဣမာနိ ဒသ ဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနိ။

၆. ဓမ္မိကပါတိမောက္ခဋ္ဌပနံ

၃၈၈. ‘‘ကထံ ပါရာဇိကော တဿံ ပရိသာယံ နိသိန္နော ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ယေဟိ အာကာရေဟိ ယေဟိ လိင်္ဂေဟိ ယေဟိ နိမိတ္တေဟိ ပါရာဇိကဿ ဓမ္မဿ အဇ္ဈာပတ္တိ ဟောတိ, တေဟိ အာကာရေဟိ တေဟိ လိင်္ဂေဟိ တေဟိ နိမိတ္တေဟိ ဘိက္ခု ဘိက္ခုံ ပဿတိ ပါရာဇိကံ ဓမ္မံ အဇ္ဈာပဇ္ဇန္တံ။ န ဟေဝ ခေါ ဘိက္ခု ဘိက္ခုံ ပဿတိ ပါရာဇိကံ ဓမ္မံ အဇ္ဈာပဇ္ဇန္တံ, အပိ စ အညော ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ အာရောစေတိ – ‘ဣတ္ထန္နာမော, အာဝုသော, ဘိက္ခု ပါရာဇိကံ ဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နော’တိ။ န ဟေဝ ခေါ ဘိက္ခု ဘိက္ခုံ ပဿတိ ပါရာဇိကံ ဓမ္မံ အဇ္ဈာပဇ္ဇန္တံ, နာပိ [နာပိ စ (က.)] အညော ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ အာရောစေတိ – ‘ဣတ္ထန္နာမော, အာဝုသော, ဘိက္ခု ပါရာဇိကံ ဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နော’တိ, အပိစ သောဝ ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ အာရောစေတိ – ‘အဟံ, အာဝုသော, ပါရာဇိကံ ဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နော’တိ။ အာကင်္ခမာနော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု တေန ဒိဋ္ဌေန တေန သုတေန တာယ ပရိသင်္ကာယ တဒဟုပေါသထေ စာတုဒ္ဒသေ ဝါ ပန္နရသေ ဝါ တသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ သမ္မုခီဘူတေ သံဃမဇ္ဈေ ဥဒါဟရေယျ –

‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမော ပုဂ္ဂလော ပါရာဇိကံ ဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နော, တဿ ပါတိမောက္ခံ ဌပေမိ, န တသ္မိံ သမ္မုခီဘူတေ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗန္တိ – ဓမ္မိကံ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနံ။

၃၈၉. ‘‘ဘိက္ခုဿ ပါတိမောက္ခေ ဌပိတေ ပရိသာ ဝုဋ္ဌာတိ, ဒသန္နံ အန္တရာယာနံ အညတရေန [အညတရေန အန္တရာယေန (သျာ. ကံ.)] – ရာဇန္တရာယေန ဝါ, စောရန္တရာယေန ဝါ, အဂ္ယန္တရာယေန ဝါ, ဥဒကန္တရာယေန ဝါ, မနုဿန္တရာယေန ဝါ, အမနုဿန္တရာယေန ဝါ, ဝါဠန္တရာယေန ဝါ, သရီသပန္တရာယေန ဝါ, ဇီဝိတန္တရာယေန ဝါ, ဗြဟ္မစရိယန္တရာယေန ဝါ။ အာကင်္ခမာနော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု တသ္မိံ ဝါ အာဝါသေ, အညသ္မိံ ဝါ အာဝါသေ, တသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ သမ္မုခီဘူတေ သံဃမဇ္ဈေ ဥဒါဟရေယျ –

‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမဿ ပုဂ္ဂလဿ ပါရာဇိကကထာ ဝိပ္ပကတာ, တံ ဝတ္ထု အဝိနိစ္ဆိတံ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော တံ ဝတ္ထုံ ဝိနိစ္ဆိနေယျာတိ။

‘‘ဧဝဉ္စေတံ လဘေထ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ လဘေထ, တဒဟုပေါသထေ စာတုဒ္ဒသေ ဝါ ပန္နရသေ ဝါ တသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ သမ္မုခီဘူတေ သံဃမဇ္ဈေ ဥဒါဟရိတဗ္ဗံ –

‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမဿ ပုဂ္ဂလဿ ပါရာဇိကကထာ ဝိပ္ပကတာ, တံ ဝတ္ထု အဝိနိစ္ဆိတံ။ တဿ ပါတိမောက္ခံ ဌပေမိ, န တသ္မိံ သမ္မုခီဘူတေ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗန္တိ – ဓမ္မိကံ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနံ။

၃၉၀. ‘‘ကထံ သိက္ခံ ပစ္စက္ခာတကော တဿံ ပရိသာယံ နိသိန္နော ဟောတိ? ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ယေဟိ အာကာရေဟိ ယေဟိ လိင်္ဂေဟိ ယေဟိ နိမိတ္တေဟိ သိက္ခာ ပစ္စက္ခာတာ ဟောတိ, တေဟိ အာကာရေဟိ တေဟိ လိင်္ဂေဟိ တေဟိ နိမိတ္တေဟိ ဘိက္ခု ဘိက္ခုံ ပဿတိ သိက္ခံ ပစ္စက္ခန္တံ။ န ဟေဝ ခေါ ဘိက္ခု ဘိက္ခုံ ပဿတိ သိက္ခံ ပစ္စက္ခန္တံ, အပိစ အညော ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ အာရောစေတိ – ‘ဣတ္ထန္နာမေန, အာဝုသော, ဘိက္ခုနာ သိက္ခာ ပစ္စက္ခာတာ’တိ။ န ဟေဝ ခေါ ဘိက္ခု ဘိက္ခုံ ပဿတိ သိက္ခံ ပစ္စက္ခန္တံ, နာပိ အညော ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ အာရောစေတိ – ‘ဣတ္ထန္နာမေန, အာဝုသော, ဘိက္ခုနာ သိက္ခာ ပစ္စက္ခာတာ’တိ, အပိစ သောဝ ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ အာရောစေတိ – ‘မယာ, အာဝုသော, သိက္ခာ ပစ္စက္ခာတာ’တိ။ အာကင်္ခမာနော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု တေန ဒိဋ္ဌေန တေန သုတေန တာယ ပရိသင်္ကာယ တဒဟုပေါသထေ စာတုဒ္ဒသေ ဝါ ပန္နရသေ ဝါ တသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ သမ္မုခီဘူတေ သံဃမဇ္ဈေ ဥဒါဟရေယျ –

‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမေန ပုဂ္ဂလေန သိက္ခာ ပစ္စက္ခာတာ, တဿ ပါတိမောက္ခံ ဌပေမိ, န တသ္မိံ သမ္မုခီဘူတေ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗန္တိ – ဓမ္မိကံ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနံ။

၃၉၁. ‘‘ဘိက္ခုဿ ပါတိမောက္ခေ ဌပိတေ ပရိသာ ဝုဋ္ဌာတိ, ဒသန္နံ အန္တရာယာနံ အညတရေန – ရာဇန္တရာယေန ဝါ ။ပေ.။ ဗြဟ္မစရိယန္တရာယေန ဝါ, အာကင်္ခမာနော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု တသ္မိံ ဝါ အာဝါသေ, အညသ္မိံ ဝါ အာဝါသေ, တသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ သမ္မုခီဘူတေ သံဃမဇ္ဈေ ဥဒါဟရေယျ –

‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမဿ ပုဂ္ဂလဿ သိက္ခံ ပစ္စက္ခာတကထာ [သိက္ခာပစ္စက္ခာတကထာ (သီ.)] ဝိပ္ပကတာ, တံ ဝတ္ထု အဝိနိစ္ဆိတံ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော တံ ဝတ္ထုံ ဝိနိစ္ဆိနေယျာတိ။

‘‘ဧဝဉ္စေတံ လဘေထ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ လဘေထ, တဒဟုပေါသထေ စာတုဒ္ဒသေ ဝါ ပန္နရသေ ဝါ တသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ သမ္မုခီဘူတေ သံဃမဇ္ဈေ ဥဒါဟရိတဗ္ဗံ –

‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမဿ ပုဂ္ဂလဿ သိက္ခံ ပစ္စက္ခာတကထာ ဝိပ္ပကတာ, တံ ဝတ္ထု အဝိနိစ္ဆိတံ။ တဿ ပါတိမောက္ခံ ဌပေမိ, န တသ္မိံ သမ္မုခီဘူတေ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗန္တိ – ဓမ္မိကံ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနံ။

၃၉၂. ‘‘ကထံ ဓမ္မိကံ သာမဂ္ဂိံ န ဥပေတိ? ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ယေဟိ အာကာရေဟိ ယေဟိ လိင်္ဂေဟိ ယေဟိ နိမိတ္တေဟိ ဓမ္မိကာယ သာမဂ္ဂိယာနုပဂမနံ ဟောတိ, တေဟိ အာကာရေဟိ တေဟိ လိင်္ဂေဟိ တေဟိ နိမိတ္တေဟိ ဘိက္ခု ဘိက္ခုံ ပဿတိ ဓမ္မိကံ သာမဂ္ဂိံ န ဥပေန္တံ။ န ဟေဝ ခေါ ဘိက္ခု ဘိက္ခုံ ပဿတိ ဓမ္မိကံ သာမဂ္ဂိံ န ဥပေန္တံ, အပိ စ အညော ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ အာရောစေတိ – ‘ဣတ္ထန္နာမော, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဓမ္မိကံ သာမဂ္ဂိံ န ဥပေတီ’တိ။ န ဟေဝ ခေါ ဘိက္ခု ဘိက္ခုံ ပဿတိ ဓမ္မိကံ သာမဂ္ဂိံ န ဥပေန္တံ, နာပိ အညော ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ အာရောစေတိ – ‘ဣတ္ထန္နာမော, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဓမ္မိကံ သာမဂ္ဂိံ န ဥပေတီ’တိ, အပိ စ သောဝ ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ အာရောစေတိ – ‘အဟံ, အာဝုသော, ဓမ္မိကံ သာမဂ္ဂိံ န ဥပေမီ’တိ။ အာကင်္ခမာနော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု တေန ဒိဋ္ဌေန တေန သုတေန တာယ ပရိသင်္ကာယ တဒဟုပေါသထေ စာတုဒ္ဒသေ ဝါ ပန္နရသေ ဝါ တသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ သမ္မုခီဘူတေ သံဃမဇ္ဈေ ဥဒါဟရေယျ –

‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမော ပုဂ္ဂလော ဓမ္မိကံ သာမဂ္ဂိံ န ဥပေတိ , တဿ ပါတိမောက္ခံ ဌပေမိ, န တသ္မိံ သမ္မုခီဘူတေ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗန္တိ – ဓမ္မိကံ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနံ။

၃၉၃. ‘‘ကထံ ဓမ္မိကံ သာမဂ္ဂိံ ပစ္စာဒိယတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ယေဟိ အာကာရေဟိ ယေဟိ လိင်္ဂေဟိ ယေဟိ နိမိတ္တေဟိ ဓမ္မိကာယ သာမဂ္ဂိယာ ပစ္စာဒါနံ ဟောတိ, တေဟိ အာကာရေဟိ တေဟိ လိင်္ဂေဟိ တေဟိ နိမိတ္တေဟိ ဘိက္ခု ဘိက္ခုံ ပဿတိ ဓမ္မိကံ သာမဂ္ဂိံ ပစ္စာဒိယန္တံ န ဟေဝ ခေါ ဘိက္ခု ဘိက္ခုံ ပဿတိ ဓမ္မိကံ သာမဂ္ဂိံ ပစ္စာဒိယန္တံ, အပိ စ အညော ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ အာရောစေတိ – ‘ဣတ္ထန္နာမော, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဓမ္မိကံ သာမဂ္ဂိံ ပစ္စာဒိယတီ’တိ။ န ဟေဝ ခေါ ဘိက္ခု ဘိက္ခုံ ပဿတိ ဓမ္မိကံ သာမဂ္ဂိံ ပစ္စာဒိယန္တံ, နာပိ အညော ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ အာရောစေတိ – ‘ဣတ္ထန္နာမော, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဓမ္မိကံ သာမဂ္ဂိံ ပစ္စာဒိယတီ’တိ, အပိ စ သောဝ ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ အာရောစေတိ – ‘အဟံ, အာဝုသော, ဓမ္မိကံ သာမဂ္ဂိံ ပစ္စာဒိယာမီ’တိ ။ အာကင်္ခမာနော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု တေန ဒိဋ္ဌေန တေန သုတေန တာယ ပရိသင်္ကာယ တဒဟုပေါသထေ စာတုဒ္ဒသေ ဝါ ပန္နရသေ ဝါ တသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ သမ္မုခီဘူတေ သံဃမဇ္ဈေ ဥဒါဟရေယျ –

‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမော ပုဂ္ဂလော ဓမ္မိကံ သာမဂ္ဂိံ ပစ္စာဒိယတိ, တဿ ပါတိမောက္ခံ ဌပေမိ, န တသ္မိံ သမ္မုခီဘူတေ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗန္တိ – ဓမ္မိကံ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနံ။

၃၉၄. ‘‘ဘိက္ခုဿ ပါတိမောက္ခေ ဌပိတေ ပရိသာ ဝုဋ္ဌာတိ, ဒသန္နံ အန္တရာယာနံ အညတရေန – ရာဇန္တရာယေန ဝါ။ပေ.။ ဗြဟ္မစရိယန္တရာယေန ဝါ။ အာကင်္ခမာနော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု တသ္မိံ ဝါ အာဝါသေ, အညသ္မိံ ဝါ အာဝါသေ, တသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ သမ္မုခီဘူတေ သံဃမဇ္ဈေ ဥဒါဟရေယျ –

‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမဿ ပုဂ္ဂလဿ ဓမ္မိကာယ သာမဂ္ဂိယာ ပစ္စာဒါနကထာ ဝိပ္ပကတာ, တံ ဝတ္ထု အဝိနိစ္ဆိတံ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော တံ ဝတ္ထုံ ဝိနိစ္ဆိနေယျာတိ။

‘‘ဧဝဉ္စေတံ လဘေထ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ လဘေထ, တဒဟုပေါသထေ စာတုဒ္ဒသေ ဝါ ပန္နရသေ ဝါ တသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ သမ္မုခီဘူတေ သံဃမဇ္ဈေ ဥဒါဟရိတဗ္ဗံ –

‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမဿ ပုဂ္ဂလဿ ဓမ္မိကာယ သာမဂ္ဂိယာ ပစ္စာဒါနကထာ ဝိပ္ပကတာ, တံ ဝတ္ထု အဝိနိစ္ဆိတံ။ တဿ ပါတိမောက္ခံ ဌပေမိ, န တသ္မိံ သမ္မုခီဘူတေ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗန္တိ – ဓမ္မိကံ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနံ။

၃၉၅. ‘‘ကထံ သီလဝိပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌသုတပရိသင်္ကိတော ဟောတိ? ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ယေဟိ အာကာရေဟိ ယေဟိ လိင်္ဂေဟိ ယေဟိ နိမိတ္တေဟိ သီလဝိပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌသုတပရိသင်္ကိတော ဟောတိ, တေဟိ အာကာရေဟိ တေဟိ လိင်္ဂေဟိ တေဟိ နိမိတ္တေဟိ ဘိက္ခု ဘိက္ခုံ ပဿတိ သီလဝိပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌသုတပရိသင်္ကိတံ။ န ဟေဝ ခေါ ဘိက္ခု ဘိက္ခုံ ပဿတိ သီလဝိပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌသုတပရိသင်္ကိတံ, အပိ စ အညော ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ အာရောစေတိ – ‘ဣတ္ထန္နာမော, အာဝုသော, ဘိက္ခု သီလဝိပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌသုတပရိသင်္ကိတော’တိ။ န ဟေဝ ခေါ ဘိက္ခု ဘိက္ခုံ ပဿတိ သီလဝိပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌသုတပရိသင်္ကိတံ, နာပိ အညော ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ အာရောစေတိ – ‘ဣတ္ထန္နာမော, အာဝုသော, ဘိက္ခု သီလဝိပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌသုတပရိသင်္ကိတော’တိ, အပိ စ သောဝ ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ အာရောစေတိ – ‘အဟံ, အာဝုသော, သီလဝိပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌသုတပရိသင်္ကိတောမှီ’တိ။ အာကင်္ခမာနော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု တေန ဒိဋ္ဌေန တေန သုတေန တာယ ပရိသင်္ကာယ တဒဟုပေါသထေ စာတုဒ္ဒသေ ဝါ ပန္နရသေ ဝါ တသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ သမ္မုခီဘူတေ သံဃမဇ္ဈေ ဥဒါဟရေယျ –

‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမော ပုဂ္ဂလော သီလဝိပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌသုတပရိသင်္ကိတော, [ဒိဋ္ဌသုတပရိသင်္ကိတော ဟောတိ (သျာ. ကံ.)] တဿ ပါတိမောက္ခံ ဌပေမိ, န တသ္မိံ သမ္မုခီဘူတေ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗန္တိ – ဓမ္မိကံ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနံ။

၃၉၆. ‘‘ကထံ အာစာရဝိပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌသုတပရိသင်္ကိတော ဟောတိ? ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ယေဟိ အာကာရေဟိ ယေဟိ လိင်္ဂေဟိ ယေဟိ နိမိတ္တေဟိ အာစာရဝိပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌသုတပရိသင်္ကိတော ဟောတိ တေဟိ အာကာရေဟိ တေဟိ လိင်္ဂေဟိ တေဟိ နိမိတ္တေဟိ ဘိက္ခု ဘိက္ခုံ ပဿတိ အာစာရဝိပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌသုတပရိသင်္ကိတံ။ န ဟေဝ ခေါ ဘိက္ခု ဘိက္ခုံ ပဿတိ အာစာရဝိပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌသုတပရိသင်္ကိတံ, အပိ စ အညော ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ အာရောစေတိ – ‘ဣတ္ထန္နာမော, အာဝုသော, ဘိက္ခု အာစာရဝိပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌသုတပရိသင်္ကိတော’တိ။ န ဟေဝ ခေါ ဘိက္ခု ဘိက္ခုံ ပဿတိ အာစာရဝိပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌသုတပရိသင်္ကိတံ, နာပိ အညော ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ အာရောစေတိ – ‘ဣတ္ထန္နာမော, အာဝုသော, ဘိက္ခု အာစာရဝိပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌသုတပရိသင်္ကိတော’တိ, အပိ စ သောဝ ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ အာရောစေတိ – ‘အဟံ, အာဝုသော, အာစာရဝိပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌသုတပရိသင်္ကိတောမှီ’တိ။ အာကင်္ခမာနော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု တေန ဒိဋ္ဌေန တေန သုတေန တာယ ပရိသင်္ကာယ တဒဟုပေါသထေ စာတုဒ္ဒသေ ဝါ ပန္နရသေ ဝါ တသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ သမ္မုခီဘူတေ သံဃမဇ္ဈေ ဥဒါဟရေယျ –

‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမော ပုဂ္ဂလော အာစာရဝိပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌသုတပရိသင်္ကိတော, တဿ ပါတိမောက္ခံ ဌပေမိ, န တသ္မိံ သမ္မုခီဘူတေ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗန္တိ – ဓမ္မိကံ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနံ။

၃၉၇. ‘‘ကထံ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌသုတပရိသင်္ကိတော ဟောတိ? ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ယေဟိ အာကာရေဟိ ယေဟိ လိင်္ဂေဟိ ယေဟိ နိမိတ္တေဟိ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌသုတပရိသင်္ကိတော ဟောတိ, တေဟိ အာကာရေဟိ တေဟိ လိင်္ဂေဟိ တေဟိ နိမိတ္တေဟိ ဘိက္ခု ဘိက္ခုံ ပဿတိ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌသုတပရိသင်္ကိတံ။ န ဟေဝ ခေါ ဘိက္ခု ဘိက္ခုံ ပဿတိ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌသုတပရိသင်္ကိတံ, အပိ စ အညော ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ အာရောစေတိ – ‘ဣတ္ထန္နာမော, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌသုတပရိသင်္ကိတော’တိ။ န ဟေဝ ခေါ ဘိက္ခု ဘိက္ခုံ ပဿတိ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌသုတပရိသင်္ကိတံ, နာပိ အညော ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ အာရောစေတိ – ‘ဣတ္ထန္နာမော, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌသုတပရိသင်္ကိတော’တိ, အပိ စ သောဝ ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ အာရောစေတိ – ‘အဟံ, အာဝုသော, ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌသုတပရိသင်္ကိတောမှီ’တိ။ အာကင်္ခမာနော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု တေန ဒိဋ္ဌေန တေန သုတေန တာယ ပရိသင်္ကာယ တဒဟုပေါသထေ စာတုဒ္ဒသေ ဝါ ပန္နရသေ ဝါ တသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ သမ္မုခီဘူတေ သံဃမဇ္ဈေ ဥဒါဟရေယျ –

‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမော ပုဂ္ဂလော ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌသုတပရိသင်္ကိတော, တဿ ပါတိမောက္ခံ ဌပေမိ, န တသ္မိံ သမ္မုခီဘူတေ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗန္တိ – ဓမ္မိကံ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနံ။

‘‘ဣမာနိ ဒသ ဓမ္မိကာနိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနာနီ’’တိ။

ပဌမဘာဏဝါရော နိဋ္ဌိတော။

၇. အတ္တာဒါနအင်္ဂံ

၃၉၈. အထ ခေါ အာယသ္မာ ဥပါလိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ဥပါလိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အတ္တာဒါနံ အာဒါတုကာမေန, ဘန္တေ, ဘိက္ခုနာ ကတမင်္ဂသမန္နာဂတံ [ကတင်္ဂသမန္နာဂတံ (က.)] အတ္တာဒါနံ အာဒါတဗ္ဗ’’န္တိ?

[ပရိ. ၄၄၀] ‘‘အတ္တာဒါနံ အာဒါတုကာမေန, ဥပါလိ, ဘိက္ခုနာ ပဉ္စင်္ဂသမန္နာဂတံ အတ္တာဒါနံ အာဒါတဗ္ဗံ။ အတ္တာဒါနံ အာဒါတုကာမေန, ဥပါလိ, ဘိက္ခုနာ ဧဝံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ယံ ခေါ အဟံ ဣမံ အတ္တာဒါနံ အာဒါတုကာမော, ကာလော နု ခေါ ဣမံ အတ္တာဒါနံ အာဒါတုံ ဥဒါဟု နော’တိ? သစေ, ဥပါလိ, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘အကာလော ဣမံ အတ္တာဒါနံ အာဒါတုံ, နော ကာလော’တိ, န တံ, ဥပါလိ, အတ္တာဒါနံ အာဒါတဗ္ဗံ။

‘‘သစေ ပနုပါလိ, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘ကာလော ဣမံ အတ္တာဒါနံ အာဒါတုံ, နော အကာလော’တိ, တေနုပါလိ, ဘိက္ခုနာ ဥတ္တရိ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ယံ ခေါ အဟံ ဣမံ အတ္တာဒါနံ အာဒါတုကာမော, ဘူတံ နု ခေါ ဣဒံ အတ္တာဒါနံ ဥဒါဟု နော’တိ? သစေ, ဥပါလိ, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘အဘူတံ ဣဒံ အတ္တာဒါနံ, နော ဘူတ’န္တိ, န တံ, ဥပါလိ, အတ္တာဒါနံ အာဒါတဗ္ဗံ။

‘‘သစေ ပနုပါလိ, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘ဘူတံ ဣဒံ အတ္တာဒါနံ, နော အဘူတ’န္တိ, တေနုပါလိ, ဘိက္ခုနာ ဥတ္တရိ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ယံ ခေါ အဟံ ဣမံ အတ္တာဒါနံ အာဒါတုကာမော, အတ္ထသဉှိတံ နု ခေါ ဣဒံ အတ္တာဒါနံ ဥဒါဟု နော’တိ? သစေ, ဥပါလိ, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘အနတ္ထသဉှိတံ ဣဒံ အတ္တာဒါနံ, နော အတ္ထသဉှိတ’န္တိ, န တံ, ဥပါလိ, အတ္တာဒါနံ အာဒါတဗ္ဗံ။

‘‘သစေ ပနုပါလိ, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘အတ္ထသဉှိတံ ဣဒံ အတ္တာဒါနံ, နော အနတ္ထသဉှိတ’န္တိ, တေနုပါလိ, ဘိက္ခုနာ ဥတ္တရိ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ဣမံ ခေါ အဟံ အတ္တာဒါနံ အာဒိယမာနော လဘိဿာမိ သန္ဒိဋ္ဌေ သမ္ဘတ္တေ ဘိက္ခူ ဓမ္မတော ဝိနယတော ပက္ခေ ဥဒါဟု နော’တိ? သစေ, ဥပါလိ, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘ဣမံ ခေါ အဟံ အတ္တာဒါနံ အာဒိယမာနော န လဘိဿာမိ သန္ဒိဋ္ဌေ သမ္ဘတ္တေ ဘိက္ခူ ဓမ္မတော ဝိနယတော ပက္ခေ’တိ, န တံ, ဥပါလိ, အတ္တာဒါနံ အာဒါတဗ္ဗံ။

‘‘သစေ ပနုပါလိ, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘ဣမံ ခေါ အဟံ အတ္တာဒါနံ အာဒိယမာနော လဘိဿာမိ သန္ဒိဋ္ဌေ သမ္ဘတ္တေ ဘိက္ခူ ဓမ္မတော ဝိနယတော ပက္ခေ’တိ, တေနုပါလိ, ဘိက္ခုနာ ဥတ္တရိ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ဣမံ ခေါ မေ အတ္တာဒါနံ အာဒိယတော ဘဝိဿတိ သံဃဿ တတောနိဒါနံ ဘဏ္ဍနံ ကလဟော ဝိဂ္ဂဟော ဝိဝါဒေါ သံဃဘေဒေါ သံဃရာဇိ သံဃဝဝတ္ထာနံ သံဃနာနာကရဏံ ဥဒါဟု နော’တိ? သစေ ဥပါလိ, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘ဣမံ ခေါ မေ အတ္တာဒါနံ အာဒိယတော ဘဝိဿတိ သံဃဿ တတောနိဒါနံ ဘဏ္ဍနံ ကလဟော ဝိဂ္ဂဟော ဝိဝါဒေါ သံဃဘေဒေါ သံဃရာဇိ သံဃဝဝတ္ထာနံ သံဃနာနာကရဏ’န္တိ, န တံ, ဥပါလိ, အတ္တာဒါနံ အာဒါတဗ္ဗံ။ သစေ ပနုပါလိ, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘ဣမံ ခေါ မေ အတ္တာဒါနံ အာဒိယတော န ဘဝိဿတိ သံဃဿ တတောနိဒါနံ ဘဏ္ဍနံ ကလဟော ဝိဂ္ဂဟော ဝိဝါဒေါ သံဃဘေဒေါ သံဃရာဇိ သံဃဝဝတ္ထာနံ သံဃနာနာကရဏ’န္တိ, အာဒါတဗ္ဗံ တံ, ဥပါလိ, အတ္တာဒါနံ။ ဧဝံ ပဉ္စင်္ဂသမန္နာဂတံ ခေါ, ဥပါလိ, အတ္တာဒါနံ အာဒိန္နံ, ပစ္ဆာပိ အဝိပ္ပဋိသာရကရံ ဘဝိဿတီ’တိ။

၈. စောဒကေနပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗဓမ္မာ

၃၉၉. [ပရိ. ၄၃၆ (အ. နိ. ၁၀.၄၄ ထောကံ ဝိသဒိသံ)] ‘‘စောဒကေန, ဘန္တေ, ဘိက္ခုနာ ပရံ စောဒေတုကာမေန ကတိ ဓမ္မေ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပရော စောဒေတဗ္ဗော’’တိ? ‘‘စောဒကေန, ဥပါလိ, ဘိက္ခုနာ ပရံ စောဒေတုကာမေန ပဉ္စ ဓမ္မေ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပရော စောဒေတဗ္ဗော။

‘‘စောဒကေန, ဥပါလိ, ဘိက္ခုနာ ပရံ စောဒေတုကာမေန ဧဝံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ပရိသုဒ္ဓကာယသမာစာရော နု ခေါမှိ, ပရိသုဒ္ဓေနမှိ ကာယသမာစာရေန သမန္နာဂတော – အစ္ဆိဒ္ဒေန အပ္ပဋိမံသေန? သံဝိဇ္ဇတိ နု ခေါ မေ ဧသော ဓမ္မော ဥဒါဟု နော’တိ? နော စေ, ဥပါလိ, ဘိက္ခု ပရိသုဒ္ဓကာယသမာစာရော ဟောတိ, ပရိသုဒ္ဓေန ကာယသမာစာရေန သမန္နာဂတော – အစ္ဆိဒ္ဒေန အပ္ပဋိမံသေန, တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော – ‘ဣင်္ဃ တာဝ အာယသ္မာ ကာယိကံ သိက္ခဿူ’တိ။ ဣတိဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။

‘‘ပုန စပရံ, ဥပါလိ, စောဒကေန ဘိက္ခုနာ ပရံ စောဒေတုကာမေန ဧဝံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ပရိသုဒ္ဓဝစီသမာစာရော နု ခေါမှိ, ပရိသုဒ္ဓေနမှိ ဝစီသမာစာရေန သမန္နာဂတော – အစ္ဆိဒ္ဒေန အပ္ပဋိမံသေန? သံဝိဇ္ဇတိ နု ခေါ မေ ဧသော ဓမ္မော ဥဒါဟု နော’တိ? နော စေ, ဥပါလိ, ဘိက္ခု ပရိသုဒ္ဓဝစီသမာစာရော ဟောတိ, ပရိသုဒ္ဓေန ဝစီသမာစာရေန သမန္နာဂတော – အစ္ဆိဒ္ဒေန အပ္ပဋိမံသေန, တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော – ‘ဣင်္ဃ တာဝ အာယသ္မာ ဝါစသိကံ သိက္ခဿူ’တိ။ ဣတိဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။

‘‘ပုန စပရံ, ဥပါလိ, စောဒကေန ဘိက္ခုနာ ပရံ စောဒေတုကာမေန ဧဝံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘မေတ္တံ နု ခေါ မေ စိတ္တံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ သဗြဟ္မစာရီသု အနာဃာတံ , သံဝိဇ္ဇတိ နု ခေါ မေ ဧသော ဓမ္မော ဥဒါဟု နော’တိ? နော စေ, ဥပါလိ, ဘိက္ခုနော မေတ္တစိတ္တံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ဟောတိ သဗြဟ္မစာရီသု အနာဃာတံ , တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော – ‘ဣင်္ဃ တာဝ အာယသ္မာ သဗြဟ္မစာရီသု မေတ္တစိတ္တံ ဥပဋ္ဌာပေဟီ’တိ။ ဣတိဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။

‘‘ပုန စပရံ, ဥပါလိ, စောဒကေန ဘိက္ခုနာ ပရံ စောဒေတုကာမေန ဧဝံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ဗဟုဿုတော နု ခေါမှိ, သုတဓရော, သုတသန္နိစ္စယော? ယေ တေ ဓမ္မာ အာဒိကလျာဏာ မဇ္ဈေကလျာဏာ ပရိယောသာနကလျာဏာ, သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ အဘိဝဒန္တိ, တထာရူပါ မေ ဓမ္မာ ဗဟုဿုတာ ဟောန္တိ ဓါတာ ဝစသာ ပရိစိတာ မနသာနုပေက္ခိတာ ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါ? သံဝိဇ္ဇတိ နု ခေါ မေ ဧသော ဓမ္မော ဥဒါဟု နော’တိ? နော စေ, ဥပါလိ, ဘိက္ခု ဗဟုဿုတော ဟောတိ, သုတဓရော, သုတသန္နိစ္စယော; ယေ တေ ဓမ္မာ အာဒိကလျာဏာ မဇ္ဈေကလျာဏာ ပရိယောသာနကလျာဏာ, သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ အဘိဝဒန္တိ, တထာရူပဿ ဓမ္မာ န ဗဟုဿုတာ ဟောန္တိ ဓါတာ ဝစသာ ပရိစိတာ မနသာနုပေက္ခိတာ ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါ, တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော – ‘ဣင်္ဃ တာဝ အာယသ္မာ အာဂမံ ပရိယာပုဏဿူ’တိ။ ဣတိဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။

‘‘ပုန စပရံ, ဥပါလိ, စောဒကေန ဘိက္ခုနာ ပရံ စောဒေတုကာမေန ဧဝံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ဥဘယာနိ ခေါ မေ ပါတိမောက္ခာနိ ဝိတ္ထာရေန သွာဂတာနိ ဟောန္တိ, သုဝိဘတ္တာနိ, သုပ္ပဝတ္တီနိ, သုဝိနိစ္ဆိတာနိ – သုတ္တသော, အနုဗျဉ္ဇနသော? သံဝိဉ္ဇတိ နု ခေါ မေ ဧသော ဓမ္မော ဥဒါဟု နော’တိ? နော စေ, ဥပါလိ, ဘိက္ခုနော ဥဘယာနိ ပါတိမောက္ခာနိ ဝိတ္ထာရေန သွာဂတာနိ ဟောန္တိ, သုဝိဘတ္တာနိ, သုပ္ပဝတ္တီနိ, သုဝိနိစ္ဆိတာနိ – သုတ္တသော, အနုဗျဉ္ဇနသော, ‘ဣဒံ ပနာဝုသော, ကတ္ထ ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ’တိ, ဣတိ ပုဋ္ဌော န သမ္ပာယတိ [န သမ္ပာဒယတိ (က.)], တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော – ‘ဣင်္ဃ တာဝ အာယသ္မာ, ဝိနယံ ပရိယာပုဏဿူ’တိ။ ဣတိဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။ စောဒကေနုပါလိ, ဘိက္ခုနာ ပရံ စောဒေတုကာမေန ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မေ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပရော စောဒေတဗ္ဗော’’တိ။

၉. စောဒကေနဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗဓမ္မာ

၄၀၀. ‘‘စောဒကေန, ဘန္တေ, ဘိက္ခုနာ ပရံ စောဒေတုကာမေန ကတိ ဓမ္မေ အဇ္ဈတ္တံ ဥပဋ္ဌာပေတွာ ပရော စောဒေတဗ္ဗော’’တိ? ‘‘စောဒကေနုပါလိ, ဘိက္ခုနာ ပရံ စောဒေတုကာမေန ပဉ္စ ဓမ္မေ အဇ္ဈတ္တံ ဥပဋ္ဌာပေတွာ ပရော စောဒေတဗ္ဗော – ကာလေန ဝက္ခာမိ, နော အကာလေန; ဘူတေန ဝက္ခာမိ, နော အဘူတေန; သဏှေန ဝက္ခာမိ, နော ဖရုသေန; အတ္ထသံဟိတေန ဝက္ခာမိ, နော အနတ္ထသံဟိတေန; မေတ္တစိတ္တော ဝက္ခာမိ, နော ဒေါသန္တရောတိ။ စောဒကေနုပါလိ, ဘိက္ခုနာ ပရံ စောဒေတုကာမေန ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မေ အဇ္ဈတ္တံ ဥပဋ္ဌာပေတွာ ပရော စောဒေတဗ္ဗော’’တိ။

၁၀. စောဒကစုဒိတကပဋိသံယုတ္တကထာ

၄၀၁. ‘‘အဓမ္မစောဒကဿ, ဘန္တေ, ဘိက္ခုနော ကတီဟာကာရေဟိ ဝိပ္ပဋိသာရော ဥပဒဟာတဗ္ဗော’’တိ? ‘‘အဓမ္မစောဒကဿ, ဥပါလိ, ဘိက္ခုနော ပဉ္စဟာကာရေဟိ ဝိပ္ပဋိသာရော ဥပဒဟာတဗ္ဗော – အကာလေနာယသ္မာ စောဒေသိ, နော ကာလေန, အလံ တေ ဝိပ္ပဋိသာရာယ; အဘူတေနာယသ္မာ စောဒေသိ, နော ဘူတေန, အလံ တေ ဝိပ္ပဋိသာရာယ; ဖရုသေနာယသ္မာ စောဒေသိ, နော သဏှေန, အလံ တေ ဝိပ္ပဋိသာရာယ; အနတ္ထသံဟိတေနာယသ္မာ စောဒေသိ, နော အတ္ထသံဟိတေန, အလံ တေ ဝိပ္ပဋိသာရာယ; ဒေါသန္တရော အာယသ္မာ စောဒေသိ, နော မေတ္တစိတ္တော, အလံ တေ ဝိပ္ပဋိသာရာယာတိ။ အဓမ္မစောဒကဿ, ဥပါလိ, ဘိက္ခုနော ဣမေဟိ ပဉ္စဟာကာရေဟိ ဝိပ္ပဋိသာရော ဥပဒဟာတဗ္ဗော။ တံ ကိဿ ဟေတု? ယထာ န အညောပိ ဘိက္ခု အဘူတေန စောဒေတဗ္ဗံ မညေယျာ’’တိ။

‘‘အဓမ္မစုဒိတဿ ပန, ဘန္တေ, ဘိက္ခုနော ကတိဟာကာရေဟိ အဝိပ္ပဋိသာရော ဥပဒဟာတဗ္ဗော’’တိ? ‘‘အဓမ္မစုဒိတဿ, ဥပါလိ, ဘိက္ခုနော ပဉ္စဟာကာရေဟိ အဝိပ္ပဋိသာရော ဥပဒဟာတဗ္ဗော – အကာလေနာယသ္မာ စုဒိတော, နော ကာလေန, အလံ တေ အဝိပ္ပဋိသာရာယ; အဘူတေနာယသ္မာ စုဒိတော, နော ဘူတေန, အလံ တေ အဝိပ္ပဋိသာရာယ; ဖရုသေနာယသ္မာ စုဒိတော , နော သဏှေန, အလံ တေ အဝိပ္ပဋိသာရာယ; အနတ္ထသံဟိတေနာယသ္မာ စုဒိတော, နော အတ္ထသံဟိတေန, အလံ တေ အဝိပ္ပဋိသာရာယ; ဒေါသန္တရေနာယသ္မာ စုဒိတော, နော မေတ္တစိတ္တေန, အလံ တေ အဝိပ္ပဋိသာရာယာတိ။ အဓမ္မစုဒိတဿ, ဥပါလိ, ဘိက္ခုနော ဣမေဟိ ပဉ္စဟာကာရေဟိ အဝိပ္ပဋိသာရော ဥပဒဟာတဗ္ဗော’’တိ။

‘‘ဓမ္မစောဒကဿ, ဘန္တေ, ဘိက္ခုနော ကတိဟာကာရေဟိ အဝိပ္ပဋိသာရော ဥပဒဟာတဗ္ဗော’’တိ? ‘‘ဓမ္မစောဒကဿ, ဥပါလိ, ဘိက္ခုနော ပဉ္စဟာကာရေဟိ အဝိပ္ပဋိသာရော ဥပဒဟာတဗ္ဗော – ကာလေနာယသ္မာ စောဒေသိ, နော အကာလေန, အလံ တေ အဝိပ္ပဋိသာရာယ; ဘူတေနာယသ္မာ စောဒေသိ, နော အဘူတေန , အလံ တေ အဝိပ္ပဋိသာရာယ; သဏှေနာယသ္မာ စောဒေသိ, နော ဖရုသေန, အလံ တေ အဝိပ္ပဋိသာရာယ; အတ္ထသံဟိတေနာယသ္မာ စောဒေသိ, နော အနတ္ထသံဟိတေန, အလံ တေ အဝိပ္ပဋိသာရာယ; မေတ္တစိတ္တော အာယသ္မာ စောဒေသိ, နော ဒေါသန္တရော, အလံ တေ အဝိပ္ပဋိသာရာယာတိ။ ဓမ္မစောဒကဿ, ဥပါလိ, ဘိက္ခုနော ဣမေဟိ ပဉ္စဟာကာရေဟိ အဝိပ္ပဋိသာရော ဥပဒဟာတဗ္ဗော။ တံ ကိဿ ဟေတု? ယထာ အညောပိ ဘိက္ခု ဘူတေန စောဒေတဗ္ဗံ မညေယျာ’’တိ။

‘‘ဓမ္မစုဒိတဿ ပန, ဘန္တေ, ဘိက္ခုနော ကတိဟာကာရေဟိ ဝိပ္ပဋိသာရော ဥပဒဟာတဗ္ဗော’’တိ? ‘‘ဓမ္မစုဒိတဿ, ဥပါလိ, ဘိက္ခုနော ပဉ္စဟာကာရေဟိ ဝိပ္ပဋိသာရော ဥပဒဟာတဗ္ဗော – ကာလေနာယသ္မာ စုဒိတော, နော အကာလေန, အလံ တေ ဝိပ္ပဋိသာရာယ; ဘူတေနာယသ္မာ စုဒိတော, နော အဘူတေန , အလံ တေ ဝိပ္ပဋိသာရာယ; သဏှေနာယသ္မာ စုဒိတော, နော ဖရုသေန, အလံ တေ ဝိပ္ပဋိသာရာယ; အတ္ထသံဟိတေနာယသ္မာ စုဒိတော, နော အနတ္ထသံဟိတေန, အလံ တေ ဝိပ္ပဋိသာရာယ; မေတ္တစိတ္တေနာယသ္မာ စုဒိတော, နော ဒေါသန္တရေန, အလံ တေ ဝိပ္ပဋိသာရာယာတိ။ ဓမ္မစုဒိတဿ, ဥပါလိ, ဘိက္ခုနော ဣမေဟိ ပဉ္စဟာကာရေဟိ ဝိပ္ပဋိသာရော ဥပဒဟာတဗ္ဗော’’တိ။

[ပရိ. ၄၃၈] ‘‘စောဒကေန, ဘန္တေ, ဘိက္ခုနာ ပရံ စောဒေတုကာမေန ကတိ ဓမ္မေ အဇ္ဈတ္တံ မနသိ ကရိတွာ ပရော စောဒေတဗ္ဗော’’တိ? ‘‘စောဒကေနုပါလိ, ဘိက္ခုနာ ပရံ စောဒေတုကာမေန ပဉ္စ ဓမ္မေ အဇ္ဈတ္တံ မနသိ ကရိတွာ ပရော စောဒေတဗ္ဗော – ကာရုညတာ, ဟိတေသိတာ, အနုကမ္ပိတာ, [အနုကမ္ပတာ (က.)] အာပတ္တိဝုဋ္ဌာနတာ, ဝိနယပုရေက္ခာရတာတိ။ စောဒကေနုပါလိ, ဘိက္ခုနာ ပရံ စောဒေတုကာမေန ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မေ အဇ္ဈတ္တံ မနသိ ကရိတွာ ပရော စောဒေတဗ္ဗော’’တိ။

‘‘စုဒိတေန ပန, ဘန္တေ, ဘိက္ခုနာ ကတိသု ဓမ္မေသု ပတိဋ္ဌာတဗ္ဗ’’န္တိ? ‘‘စုဒိတေနုပါလိ, ဘိက္ခုနာ ဒွီသု ဓမ္မေသု ပတိဋ္ဌာတဗ္ဗံ – သစ္စေ စ အကုပ္ပေ စာ’’တိ။

ဒုတိယဘာဏဝါရော နိဋ္ဌိတော။

ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနက္ခန္ဓကော နဝမော။

ဣမမှိ ခန္ဓကေ ဝတ္ထူ တိံသ။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဥပေါသထေ ယာဝတိကံ၊ ပါပဘိက္ခု န နိက္ခမိ။

မောဂ္ဂလ္လာနေန နိစ္ဆုဒ္ဓေါ၊ အစ္ဆေရာ ဇိနသာသနေ။

နိန္နောနုပုဗ္ဗသိက္ခာ စ၊ ဌိတဓမ္မော နာတိက္ကမ္မ။

ကုဏပုက္ခိပတိ သံဃော၊ သဝန္တိယော ဇဟန္တိ စ။

သဝန္တိ ပရိနိဗ္ဗန္တိ၊ ဧကရသ ဝိမုတ္တိ စ။

ဗဟု ဓမ္မဝိနယောပိ၊ ဘူတဋ္ဌာရိယပုဂ္ဂလာ။

သမုဒ္ဒံ ဥပမံ ကတွာ၊ ဝါစေသိ [ဌာပေသိ (က.)] သာသနေ ဂုဏံ။

ဥပေါသထေ ပါတိမောက္ခံ၊ န အမှေ ကောစိ ဇာနာတိ။

ပဋိကစ္စေဝ ဥဇ္ဈန္တိ၊ ဧကော ဒွေ တီဏိ စတ္တာရိ။

ပဉ္စ ဆ သတ္တ အဋ္ဌာနိ၊ နဝါ စ ဒသမာနိ စ။

သီလ-အာစာရ-ဒိဋ္ဌိ စ၊ အာဇီဝံ စတုဘာဂိကေ။

ပါရာဇိကဉ္စ သံဃာဒိ၊ ပါစိတ္တိ ပါဋိဒေသနိ။

ဒုက္ကဋံ ပဉ္စဘာဂေသု၊ သီလာစာရဝိပတ္တိ စ။

အကတာယ ကတာယ စ၊ ဆဘာဂေသု ယထာဝိဓိ။

ပါရာဇိကဉ္စ သံဃာဒိ၊ ထုလ္လံ ပါစိတ္တိယေန စ။

ပါဋိဒေသနိယဉ္စေဝ ၊ ဒုက္ကဋဉ္စ ဒုဗ္ဘာသိတံ။

သီလာစာရဝိပတ္တိ စ၊ ဒိဋ္ဌိအာဇီဝဝိပတ္တိ။

ယာ စ အဋ္ဌာ ကတာကတေ၊ တေနေတာ သီလာစာရဒိဋ္ဌိယာ။

အကတာယ ကတာယာပိ၊ ကတာကတာယမေဝ စ။

ဧဝံ နဝဝိဓါ ဝုတ္တာ၊ ယထာဘူတေန ဉာယတော။

ပါရာဇိကော ဝိပ္ပကတာ၊ ပစ္စက္ခာတော တထေဝ စ။

ဥပေတိ ပစ္စာဒိယတိ၊ ပစ္စာဒါနကထာ စ ယာ။

သီလာစာရဝိပတ္တိ စ၊ တထာ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိယာ။

ဒိဋ္ဌသုတပရိသင်္ကိတံ၊ ဒသဓါ တံ ဝိဇာနာထ။

ဘိက္ခု ဝိပဿတိ ဘိက္ခုံ၊ အညော စာရောစယာတိ တံ။

သော ယေဝ တဿ အက္ခာတိ [ဝိပဿညော စာရောစတိ။ တံ သုဒ္ဓေဝ တဿ အက္ခာတိ (က.)]၊ ပါတိမောက္ခံ ဌပေတိ သော။

ဝုဋ္ဌာတိ အန္တရာယေန၊ ရာဇစောရဂ္ဂုဒကာ စ။

မနုဿအမနုဿာ စ၊ ဝါဠသရီသပါ ဇီဝိဗြဟ္မံ။

ဒသန္နမညတရေန၊ တသ္မိံ အညတရေသု ဝါ။

ဓမ္မိကာဓမ္မိကာ စေဝ၊ ယထာ မဂ္ဂေန ဇာနာထ။

ကာလဘူတတ္ထသံဟိတံ ၊ လဘိဿာမိ ဘဝိဿတိ။

ကာယဝါစသိကာ မေတ္တာ၊ ဗာဟုသစ္စံ ဥဘယာနိ။

ကာလဘူတေန သဏှေန၊ အတ္ထမေတ္တေန စောဒယေ။

ဝိပ္ပဋိသာရဓမ္မေန၊ တထာ ဝါစာ [တထေဝါပိ (သျာ.)] ဝိနောဒယေ။

ဓမ္မစောဒစုဒိတဿ၊ ဝိနောဒေတိ ဝိပ္ပဋိသာရော။

ကရုဏာ ဟိတာနုကမ္ပိ၊ ဝုဋ္ဌာနပုရေက္ခာရတော။

စောဒကဿ ပဋိပတ္တိ၊ သမ္ဗုဒ္ဓေန ပကာသိတာ။

သစ္စေ စေဝ အကုပ္ပေ စ၊ စုဒိတဿဝ ဓမ္မတာတိ။

ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနက္ခန္ဓကံ နိဋ္ဌိတံ။