၂. ပါရိဝါသိကက္ခန္ဓကံ
၁. ပါရိဝါသိကဝတ္တံ
၇၅. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ပါရိဝါသိကာ ဘိက္ခူ သာဒိယန္တိ ပကတတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ အဘိဝါဒနံ, ပစ္စုဋ္ဌာနံ, အဉ္ဇလိကမ္မံ, သာမီစိကမ္မံ, အာသနာဘိဟာရံ, သေယျာဘိဟာရံ, ပါဒေါဒကံ ပါဒဣဌံ, ပါဒကထလိကံ, ပတ္တစီဝရပဋိဂ္ဂဟဏံ, နဟာနေ ပိဋ္ဌိပရိကမ္မံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထံဟိ နာမ ပါရိဝါသိကာ ဘိက္ခူ သာဒိယိဿန္တိ ပကတတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ အဘိဝါဒနံ, ပစ္စုဋ္ဌာနံ, အဉ္ဇလိကမ္မံ, သာမီစိကမ္မံ, အာသနာဘိဟာရံ, သေယျာဘိဟာရံ, ပါဒေါဒကံ ပါဒဣဌံ, ပါဒကထလိကံ, ပတ္တစီဝရပဋိဂ္ဂဟဏံ, နဟာနေ ပိဋ္ဌိပရိကမ္မ’’န္တိ! အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဘိက္ခုသသံဃံ သန္နိပါတာပေတွာ ဘိက္ခူ ပဋိပုစ္ဆိ – ‘‘သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကာ ဘိက္ခူ သာဒိယန္တိ ပကတတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ အဘိဝါဒနံ, ပစ္စုဋ္ဌာနံ, အဉ္ဇလိကမ္မံ, သာမီစိကမ္မံ, အာသနာဘိဟာရံ, သေယျာဘိဟာရံ, ပါဒေါဒကံ ပါဒဣဌံ, ပါဒကထလိကံ, ပတ္တစီဝရပဋိဂ္ဂဟဏံ, နဟာနေ ပိဋ္ဌိပရိကမ္မ’’န္တိ? ‘‘သစ္စံ ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ – ‘‘အနနုစ္ဆဝိကံ။ပေ.။ ကထံဟိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကာ ဘိက္ခူ သာဒိယိဿန္တိ ပကတတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ အဘိဝါဒနံ, ပစ္စုဋ္ဌာနံ, အဉ္ဇလိကမ္မံ, သာမီစိကမ္မံ, အာသနာဘိဟာရံ, သေယျာဘိဟာရံ, ပါဒေါဒကံ ပါဒဣဌံ, ပါဒကထလိကံ, ပတ္တစီဝရပဋိဂ္ဂဟဏံ, နဟာနေ ပိဋ္ဌိပရိကမ္မံ။ နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဝိဂရဟိတွာ။ပေ.။ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ သာဒိတဗ္ဗံ ပကတတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ အဘိဝါဒနံ, ပစ္စုဋ္ဌာနံ, အဉ္ဇလိကမ္မံ , သာမီစိကမ္မံ, အာသနာဘိဟာရော, သေယျာဘိဟာရော, ပါဒေါဒကံ ပါဒဣဌံ, ပါဒကထလိကံ, ပတ္တစီဝရပဋိဂ္ဂဟဏံ, နဟာနေ ပိဋ္ဌိပရိကမ္မံ။ ယော သာဒိယေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကာနံ ဘိက္ခူနံ မိထု ယထာဝုဍ္ဎံ အဘိဝါဒနံ, ပစ္စုဋ္ဌာနံ, အဉ္ဇလိကမ္မံ, သာမီစိကမ္မံ, အာသနာဘိဟာရံ, သေယျာဘိဟာရံ, ပါဒေါဒကံ ပါဒဣဌံ, ပါဒကထလိကံ, ပတ္တစီဝရပဋိဂ္ဂဟဏံ, နဟာနေ ပိဋ္ဌိပရိကမ္မံ။
‘‘အနုဇာနာမိ , ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကာနံ ဘိက္ခူနံ ပဉ္စ ယထာဝုဍ္ဎံ – ဥပေါသထံ, ပဝါရဏံ, ဝဿိကသာဋိကံ, ဩဏောဇနံ, ဘတ္တံ။ တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကာနံ ဘိက္ခူနံ ဝတ္တံ ပညပေဿာမိ ယထာ ပါရိဝါသိကေဟိ ဘိက္ခူဟိ ဝတ္တိတဗ္ဗံ ။
၇၆. ‘‘ပါရိဝါသိကေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ သမ္မာ ဝတ္တိတဗ္ဗံ။ တတြာယံ သမ္မာဝတ္တနာ –
န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော, န ဘိက္ခုနောဝါဒကသမ္မုတိ သာဒိတဗ္ဗာ, သမ္မတေနပိ ဘိက္ခုနိယော န ဩဝဒိတဗ္ဗာ။ ယာယ အာပတ္တိယာ သံဃေန ပရိဝါသော ဒိန္နော ဟောတိ သာ အာပတ္တိ န အာပဇ္ဇိတဗ္ဗာ, အညာ ဝါ တာဒိသိကာ, တတော ဝါ ပါပိဋ္ဌတရာ; ကမ္မံ န ဂရဟိတဗ္ဗံ, ကမ္မိကာ န ဂရဟိတဗ္ဗာ။ န ပကတတ္တဿ ဘိက္ခုနော ဥပေါသထော ဌပေတဗ္ဗော, န ပဝါရဏာ ဌပေတဗ္ဗာ, န သဝစနီယံ ကာတဗ္ဗံ, န အနုဝါဒေါ ပဋ္ဌပေတဗ္ဗော, န ဩကာသော ကာရေတဗ္ဗော, န စောဒေတဗ္ဗော, န သာရေတဗ္ဗော, န ဘိက္ခူဟိ သမ္ပယောဇေတဗ္ဗံ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ ပကတတ္တဿ ဘိက္ခုနော ပုရတော ဂန္တဗ္ဗံ, န ပုရတော နိသီဒိတဗ္ဗံ။ ယော ဟောတိ သံဃဿ အာသနပရိယန္တော သေယျာပရိယန္တော ဝိဟာရပရိယန္တော သော တဿ ပဒါတဗ္ဗော။ တေန စ သော သာဒိတဗ္ဗော။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ ပကတတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပုရေသမဏေန ဝါ ပစ္ဆာသမဏေန ဝါ ကုလာနိ ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗာနိ, န အာရညိကင်္ဂံ သမာဒါတဗ္ဗံ [သမာဒိတဗ္ဗံ (က.)], န ပိဏ္ဍပါတိကင်္ဂံ သမာဒါတဗ္ဗံ, န စ တပ္ပစ္စယာ ပိဏ္ဍပါတော နီဟရာပေတဗ္ဗော – မာ မံ ဇာနိံသူတိ။
‘‘ပါရိဝါသိကေန , ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ အာဂန္တုကေန အာရောစေတဗ္ဗံ, အာဂန္တုကဿ အာရောစေတဗ္ဗံ, ဥပေါသထေ အာရောစေတဗ္ဗံ, ပဝါရဏာယ အာရောစေတဗ္ဗံ။ သစေ ဂိလာနော ဟောတိ, ဒူတေနပိ အာရောစေတဗ္ဗံ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ အဘိက္ခုကော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ ပကတတ္တေန, အညတြ အန္တရာယာ။
‘‘န , ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ အဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ ပကတတ္တေန, အညတြ အန္တရာယာ ။ န, ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ အဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ ပကတတ္တေန, အညတြ အန္တရာယာ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အနာဝါသာ အဘိက္ခုကော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ ပကတတ္တေန, အညတြ အန္တရာယာ။ န, ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အနာဝါသာ အဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ ပကတတ္တေန, အညတြ အန္တရာယာ။ န, ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အနာဝါသာ အဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ ပကတတ္တေန, အညတြ အန္တရာယာ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ ဝါ အနာဝါသာ ဝါ အဘိက္ခုကော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ ပကတတ္တေန, အညတြ အန္တရာယာ။ န, ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ ဝါ အနာဝါသာ ဝါ အဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ ပကတတ္တေန, အညတြ အန္တရာယာ။ န, ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ ဝါ အနာဝါသာ ဝါ အဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ ပကတတ္တေန, အညတြ အန္တရာယာ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကာ, အညတြ ပကတတ္တေန, အညတြ အန္တရာယာ။ န, ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ သဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကာ, အညတြ ပကတတ္တေန, အညတြ အန္တရာယာ။ န, ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ ဂန္တဗ္ဗော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကာ, အညတြ ပကတတ္တေန, အညတြ အန္တရာယာ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အနာဝါသာ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကာ, အညတြ ပကတတ္တေန, အညတြ အန္တရာယာ။ န, ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အနာဝါသာ သဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကာ, အညတြ ပကတတ္တေန, အညတြ အန္တရာယာ။ န, ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အနာဝါသာ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ ဂန္တဗ္ဗော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကာ, အညတြ ပကတတ္တေန , အညတြ အန္တရာယာ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ ဝါ အနာဝါသာ ဝါ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကာ, အညတြ ပကတတ္တေန, အညတြ အန္တရာယာ။ န, ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ ဝါ အနာဝါသာ ဝါ သဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကာ, အညတြ ပကတတ္တေန, အညတြ အန္တရာယာ။ န, ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ ဝါ အနာဝါသာ ဝါ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ ဂန္တဗ္ဗော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကာ, အညတြ ပကတတ္တေန, အညတြ အန္တရာယာ။
၈၀. ‘‘ဂန္တဗ္ဗော, ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ သဘိက္ခုကော အာဝါသော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ သမာနသံဝါသကာ, ယံ ဇညာ သက္ကောမိ အဇ္ဇေဝ ဂန္တုန္တိ။
‘‘ဂန္တဗ္ဗော, ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ သဘိက္ခုကော အနာဝါသော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ သမာနသံဝါသကာ, ယံ ဇညာ သက္ကောမိ အဇ္ဇေဝ ဂန္တုန္တိ။
‘‘ဂန္တဗ္ဗော, ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ သမာနသံဝါသကာ, ယံ ဇညာ သက္ကောမိ အဇ္ဇေဝ ဂန္တုန္တိ။
‘‘ဂန္တဗ္ဗော , ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အနာဝါသာ သဘိက္ခုကော အာဝါသော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ သမာနသံဝါသကာ, ယံ ဇညာ သက္ကောမိ အဇ္ဇေဝ ဂန္တုန္တိ။
‘‘ဂန္တဗ္ဗော , ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အနာဝါသာ သဘိက္ခုကော အနာဝါသော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ သမာနသံဝါသကာ, ယံ ဇညာ သက္ကောမိ အဇ္ဇေဝ ဂန္တုန္တိ။
‘‘ဂန္တဗ္ဗော, ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အနာဝါသာ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ သမာနသံဝါသကာ, ယံ ဇညာ သက္ကောမိ အဇ္ဇေဝ ဂန္တုန္တိ။
‘‘ဂန္တဗ္ဗော, ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ ဝါ အနာဝါသာ ဝါ သဘိက္ခုကော အာဝါသော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ သမာနသံဝါသကာ, ယံ ဇညာ သက္ကောမိ အဇ္ဇေဝ ဂန္တုန္တိ။
‘‘ဂန္တဗ္ဗော, ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ ဝါ အနာဝါသာ ဝါ သဘိက္ခုကော အနာဝါသော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ သမာနသံဝါသကာ, ယံ ဇညာ သက္ကောမိ အဇ္ဇေဝ ဂန္တုန္တိ။
‘‘ဂန္တဗ္ဗော, ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ ဝါ အနာဝါသာ ဝါ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ သမာနသံဝါသကာ, ယံ ဇညာ သက္ကောမိ အဇ္ဇေဝ ဂန္တုန္တိ။
၈၁. ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ ပကတတ္တေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ဧကစ္ဆန္နေ အာဝါသေ ဝတ္ထဗ္ဗံ, န ဧကစ္ဆန္နေ အနာဝါသေ ဝတ္ထဗ္ဗံ, န ဧကစ္ဆန္နေ အာဝါသေ ဝါ အနာဝါသေ ဝါ ဝတ္ထဗ္ဗံ။ ပကတတ္တံ ဘိက္ခုံ ဒိသွာ အာသနာ ဝုဋ္ဌာတဗ္ဗံ။ ပကတတ္တော ဘိက္ခု အာသနေန နိမန္တေတဗ္ဗော။ န ပကတတ္တေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ဧကာသနေ နိသီဒိတဗ္ဗံ, န နီစေ အာသနေ နိသိန္နေ ဥစ္စေ အာသနေ နိသီဒိတဗ္ဗံ, န ဆမာယံ နိသိန္နေ အာသနေ နိသီဒိတဗ္ဗံ; န ဧကစင်္ကမေ စင်္ကမိတဗ္ဗံ, န နီစေ စင်္ကမေ စင်္ကမန္တေ ဥစ္စေ စင်္ကမေ စင်္ကမိတဗ္ဗံ, န ဆမာယံ စင်္ကမန္တေ [စင်္ကမန္တံ (အဋ္ဌကထာယံ သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗပါဌော)] စင်္ကမေ စင်္ကမိတဗ္ဗံ။
၈၂. ‘‘န , ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ ပါရိဝါသိကေန ဝုဍ္ဎတရေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ။ပေ.။ မူလာယပဋိကဿနာရဟေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ။ပေ.။ မာနတ္တာရဟေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ။ပေ.။ မာနတ္တစာရိကေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ။ပေ.။ အဗ္ဘာနာရဟေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ဧကစ္ဆန္နေ အာဝါသေ ဝတ္ထဗ္ဗံ, န ဧကစ္ဆန္နေ အနာဝါသေ ဝတ္ထဗ္ဗံ, န ဧကစ္ဆန္နေ အာဝါသေ ဝါ အနာဝါသေ ဝါ ဝတ္ထဗ္ဗံ; န ဧကာသနေ နိသီဒိတဗ္ဗံ , န နီစေ အာသနေ နိသိန္နေ ဥစ္စေ အာသနေ နိသီဒိတဗ္ဗံ, န ဆမာယံ နိသိန္နေ အာသနေ နိသီဒိတဗ္ဗံ; န ဧကစင်္ကမေ စင်္ကမိတဗ္ဗံ, န နီစေ စင်္ကမေ စင်္ကမန္တေ ဥစ္စေ စင်္ကမေ စင်္ကမိတဗ္ဗံ, န ဆမာယံ စင်္ကမန္တေ စင်္ကမေ စင်္ကမိတဗ္ဗံ။
[မဟာဝ. ၃၉၃] ‘‘ပါရိဝါသိကစတုတ္ထော စေ, ဘိက္ခဝေ, ပရိဝါသံ ဒဒေယျ, မူလာယ ပဋိကဿေယျ, မာနတ္တံ ဒဒေယျ, တံဝီသော အဗ္ဘေယျ, အကမ္မံ [အကမ္မံ တံ (သျာ.)], န စ ကရဏီယ’’န္တိ။
စတုန္နဝုတိပါရိဝါသိကဝတ္တံ နိဋ္ဌိတံ။
၈၃. အထ ခေါ အာယသ္မာ ဥပါလိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ။ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ဥပါလိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, ပါရိဝါသိကဿ ဘိက္ခုနော ရတ္တိစ္ဆေဒါ’’တိ? ‘‘တယော ခေါ, ဥပါလိ, ပါရိဝါသိကဿ ဘိက္ခုနော ရတ္တိစ္ဆေဒါ ။ သဟဝါသော, ဝိပ္ပဝါသော, အနာရောစနာ – ဣမေ ခေါ, ဥပါလိ, တယော ပါရိဝါသိကဿ ဘိက္ခုနော ရတ္တိစ္ဆေဒါ’’တိ။
၈၄. တေန ခေါ ပန သမယေန သာဝတ္ထိယံ မဟာဘိက္ခုသံဃော သန္နိပတိတော ဟောတိ။ န သက္ကောန္တိ ပါရိဝါသိကာ ဘိက္ခူ ပရိဝါသံ သောဓေတုံ ။ ဘဂဝတော [တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော (သျာ., ဧဝမုပရိပိ)] ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပရိဝါသံ နိက္ခိပိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, နိက္ခိပိတဗ္ဗော။ တေန ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ ဧကံ ဘိက္ခုံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘ပရိဝါသံ နိက္ခိပါမီ’တိ။ နိက္ခိတ္တော ဟောတိ ပရိဝါသော။ ‘ဝတ္တံ နိက္ခိပါမီ’တိ။ နိက္ခိတ္တော ဟောတိ ပရိဝါသော။
၈၅. တေန ခေါ ပန သမယေန သာဝတ္ထိယာ ဘိက္ခူ တဟံ တဟံ ပက္ကမိံသု။ သက္ကောန္တိ ပါရိဝါသိကာ ဘိက္ခူ ပရိဝါသံ သောဓေတုံ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပရိဝါသံ သမာဒိယိတုံ [သမာဒါတုံ (သျာ. ကံ.)]။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမာဒိယိတဗ္ဗော [သမာဒိတဗ္ဗော (သီ. သျာ. ကံ.)]။ တေန ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ ဧကံ ဘိက္ခုံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘ပရိဝါသံ သမာဒိယာမီ’တိ။ သမာဒိန္နော ဟောတိ ပရိဝါသော။ ‘ဝတ္တံ သမာဒိယာမီ’တိ။ သမာဒိန္နော ဟောတိ ပရိဝါသော’’။
ပါရိဝါသိကဝတ္တံ နိဋ္ဌိတံ။
၂. မူလာယပဋိကဿနာရဟဝတ္တံ
၈၆. တေန ခေါ ပန သမယေန မူလာယပဋိကဿနာရဟာ ဘိက္ခူ သာဒိယန္တိ ပကတတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ အဘိဝါဒနံ, ပစ္စုဋ္ဌာနံ, အဉ္ဇလိကမ္မံ, သာမီစိကမ္မံ, အာသနာဘိဟာရံ, သေယျာဘိဟာရံ, ပါဒေါဒကံ ပါဒဣဌံ, ပါဒကထလိကံ, ပတ္တစီဝရပဋိဂ္ဂဟဏံ, နဟာနေ ပိဋ္ဌိပရိကမ္မံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထံဟိ နာမ မူလာယပဋိကဿနာရဟာ ဘိက္ခူ သာဒိယိဿန္တိ ပကတတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ အဘိဝါဒနံ, ပစ္စုဋ္ဌာနံ။ပေ.။ နဟာနေ ပိဋ္ဌိပရိကမ္မ’’န္တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဘိက္ခုသသံဃံ သန္နိပါတာပေတွာ ဘိက္ခူ ပဋိပုစ္ဆိ – ‘‘သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, မူလာယပဋိကဿနာရဟာ ဘိက္ခူ သာဒိယန္တိ ပကတတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ အဘိဝါဒနံ, ပစ္စုဋ္ဌာနံ။ပေ.။ နဟာနေ ပိဋ္ဌိပရိကမ္မ’’န္တိ? ‘‘သစ္စံ ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ – ‘‘အနနုစ္ဆဝိကံ။ပေ.။ ကထံဟိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, မူလာယပဋိကဿနာရဟာ ဘိက္ခူ သာဒိယိဿန္တိ ပကတတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ အဘိဝါဒနံ, ပစ္စုဋ္ဌာနံ။ပေ.။ နဟာနေ ပိဋ္ဌိပရိကမ္မံ! နေတံ ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဝိဂရဟိတွာ။ပေ.။ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, မူလာယပဋိကဿနာရဟေန ဘိက္ခုနာ သာဒိတဗ္ဗံ ပကတတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ အဘိဝါဒနံ, ပစ္စုဋ္ဌာနံ, အဉ္ဇလိကမ္မံ, သာမီစိကမ္မံ, အာသနာဘိဟာရော, သေယျာဘိဟာရော, ပါဒေါဒကံ ပါဒဣဌံ, ပါဒကထလိကံ, ပတ္တစီဝရပဋိဂ္ဂဟဏံ, နဟာနေ ပိဋ္ဌိပရိကမ္မံ။ ယော သာဒိယေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, မူလာယပဋိကဿနာရဟာနံ ဘိက္ခူနံ မိထု ယထာဝုဍ္ဎံ အဘိဝါဒနံ, ပစ္စုဋ္ဌာနံ။ပေ.။ နဟာနေ ပိဋ္ဌိပရိကမ္မံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, မူလာယပဋိကဿနာရဟာနံ ဘိက္ခူနံ ပဉ္စ ယထာဝုဍ္ဎံ – ဥပေါသထံ , ပဝါရဏံ, ဝဿိကသာဋိကံ, ဩဏောဇနံ, ဘတ္တံ။ တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, မူလာယပဋိကဿနာရဟာနံ ဘိက္ခူနံ ဝတ္တံ ပညာပေဿာမိ ယထာ မူလာယပဋိကဿနာရဟေဟိ ဘိက္ခူဟိ ဝတ္တိတဗ္ဗံ။
၈၇. ‘‘မူလာယပဋိကဿနာရဟေန , ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ သမ္မာ ဝတ္တိတဗ္ဗံ။ တတြာယံ သမ္မာဝတ္တနာ –
န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော, န ဘိက္ခုနောဝါဒကသမ္မုတိ သာဒိတဗ္ဗာ, သမ္မတေနပိ ဘိက္ခုနိယော န ဩဝဒိတဗ္ဗာ။ ယာယ အာပတ္တိယာ သံဃေန မူလာယ ပဋိကဿနာရဟော ကတော ဟောတိ သာ အာပတ္တိ န အာပဇ္ဇိတဗ္ဗာ, အညာ ဝါ တာဒိသိကာ, တတော ဝါ ပါပိဋ္ဌတရာ; ကမ္မံ န ဂရဟိတဗ္ဗံ, ကမ္မိကာ န ဂရဟိတဗ္ဗာ။ န ပကတတ္တဿ ဘိက္ခုနော ဥပေါသထော ဌပေတဗ္ဗော, န ပဝါရဏာ ဌပေတဗ္ဗာ, န သဝစနီယံ ကာတဗ္ဗံ, န အနုဝါဒေါ ပဋ္ဌပေတဗ္ဗော, န ဩကာသော ကာရေတဗ္ဗော, န စောဒေတဗ္ဗော, န သာရေတဗ္ဗော, န ဘိက္ခူဟိ သမ္ပယောဇေတဗ္ဗံ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, မူလာယပဋိကဿနာရဟေန ဘိက္ခုနာ ပကတတ္တဿ ဘိက္ခုနော ပုရတော ဂန္တဗ္ဗံ, န ပုရတော နိသီဒိတဗ္ဗံ။ ယော ဟောတိ သံဃဿ အာသနပရိယန္တော သေယျာပရိယန္တော ဝိဟာရပရိယန္တော သော တဿ ပဒါတဗ္ဗော။ တေန စ သော သာဒိတဗ္ဗော။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, မူလာယပဋိကဿနာရဟေန ဘိက္ခုနာ ပကတတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပုရေသမဏေန ဝါ ပစ္ဆာသမဏေန ဝါ ကုလာနိ ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗာနိ, န အာရညိကင်္ဂံ သမာဒါတဗ္ဗံ, န ပိဏ္ဍပါတိကင်္ဂံ သမာဒါတဗ္ဗံ, န စ တပ္ပစ္စယာ ပိဏ္ဍပါတော နီဟရာပေတဗ္ဗော – မာ မံ ဇာနိံသူတိ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, မူလာယပဋိကဿနာရဟေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ အဘိက္ခုကော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ ပကတတ္တေန, အညတြ အန္တရာယာ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, မူလာယပဋိကဿနာရဟေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ အဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ ပကတတ္တေန, အညတြ အန္တရာယာ။
‘‘န , ဘိက္ခဝေ, မူလာယပဋိကဿနာရဟေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ အဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ ပကတတ္တေန, အညတြ အန္တရာယာ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, မူလာယပဋိကဿနာရဟေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အနာဝါသာ အဘိက္ခုကော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော။ပေ.။ အဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော။ပေ.။ အဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ ပကတတ္တေန, အညတြ အန္တရာယာ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, မူလာယပဋိကဿနာရဟေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ ဝါ အနာဝါသာ ဝါ အဘိက္ခုကော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော။ပေ.။ အဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော။ပေ.။ အဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ ပကတတ္တေန , အညတြ အန္တရာယာ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, မူလာယပဋိကဿနာရဟေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ ဂန္တဗ္ဗော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကာ, အညတြ ပကတတ္တေန, အညတြ အန္တရာယာ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, မူလာယပဋိကဿနာရဟေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အနာဝါသာ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ ဂန္တဗ္ဗော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကာ, အညတြ ပကတတ္တေန, အညတြ အန္တရာယာ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, မူလာယပဋိကဿနာရဟေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ ဝါ အနာဝါသာ ဝါ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ ဂန္တဗ္ဗော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကာ, အညတြ ပကတတ္တေန, အညတြ အန္တရာယာ။
‘‘ဂန္တဗ္ဗော, ဘိက္ခဝေ, မူလာယပဋိကဿနာရဟေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ သဘိက္ခုကော အာဝါသော။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အနာဝါသော။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ သမာနသံဝါသကာ, ယံ ဇညာ သက္ကောမိ အဇ္ဇေဝ ဂန္တုန္တိ။
‘‘ဂန္တဗ္ဗော , ဘိက္ခဝေ , မူလာယပဋိကဿနာရဟေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အနာဝါသာ သဘိက္ခုကော အာဝါသော။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အနာဝါသော။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ သမာနသံဝါသကာ, ယံ ဇညာ သက္ကောမိ အဇ္ဇေဝ ဂန္တုန္တိ။
‘‘ဂန္တဗ္ဗော , ဘိက္ခဝေ, မူလာယပဋိကဿနာရဟေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ ဝါ အနာဝါသာ ဝါ သဘိက္ခုကော အာဝါသော။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အနာဝါသော။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ သမာနသံဝါသကာ, ယံ ဇညာ သက္ကောမိ အဇ္ဇေဝ ဂန္တုန္တိ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, မူလာယပဋိကဿနာရဟေန ဘိက္ခုနာ ပကတတ္တေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ဧကစ္ဆန္နေ အာဝါသေ ဝတ္ထဗ္ဗံ, န ဧကစ္ဆန္နေ အနာဝါသေ ဝတ္ထဗ္ဗံ, န ဧကစ္ဆန္နေ အာဝါသေ ဝါ အနာဝါသေ ဝါ ဝတ္ထဗ္ဗံ; ပကတတ္တံ ဘိက္ခုံ ဒိသွာ အာသနာ ဝုဋ္ဌာတဗ္ဗံ, ပကတတ္တော ဘိက္ခု အာသနေန နိမန္တေတဗ္ဗော; န ပကတတ္တေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ဧကာသနေ နိသီဒိတဗ္ဗံ; န နီစေ အာသနေ နိသိန္နေ ဥစ္စေ အာသနေ နိသီဒိတဗ္ဗံ; န ဆမာယံ နိသိန္နေ အာသနေ နိသီဒိတဗ္ဗံ; န ဧကစင်္ကမေ စင်္ကမိတဗ္ဗံ, န နီစေ စင်္ကမေ စင်္ကမန္တေ ဥစ္စေ စင်္ကမေ စင်္ကမိတဗ္ဗံ, န ဆမာယံ စင်္ကမန္တေ စင်္ကမေ စင်္ကမိတဗ္ဗံ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, မူလာယပဋိကဿနာရဟေန ဘိက္ခုနာ ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ။ပေ.။ မူလာယပဋိကဿနာရဟေန ဝုဍ္ဎတရေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ။ပေ.။ မာနတ္တာရဟေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ။ပေ.။ မာနတ္တစာရိကေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ။ပေ.။ အဗ္ဘာနာရဟေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ဧကစ္ဆန္နေ အာဝါသေ ဝတ္ထဗ္ဗံ, န ဧကစ္ဆန္နေ အနာဝါသေ ဝတ္ထဗ္ဗံ, န ဧကစ္ဆန္နေ အာဝါသေ ဝါ အနာဝါသေ ဝါ ဝတ္ထဗ္ဗံ; န ဧကာသနေ နိသီဒိတဗ္ဗံ; န နီစေ အာသနေ နိသိန္နေ ဥစ္စေ အာသနေ နိသီဒိတဗ္ဗံ, န ဆမာယံ နိသိန္နေ အာသနေ နိသီဒိတဗ္ဗံ; န ဧကစင်္ကမေ စင်္ကမိတဗ္ဗံ, န နီစေ စင်္ကမေ စင်္ကမန္တေ ဥစ္စေ စင်္ကမေ စင်္ကမိတဗ္ဗံ, န ဆမာယံ စင်္ကမန္တေ စင်္ကမေ စင်္ကမိတဗ္ဗံ။
[မဟာဝ. ၃၉၃] ‘‘မူလာယပဋိကဿနာရဟစတုတ္ထော စေ, ဘိက္ခဝေ, ပရိဝါသံ ဒဒေယျ, မူလာယ ပဋိကဿေယျ, မာနတ္တံ ဒဒေယျ, တံဝီသော အဗ္ဘေယျ, အကမ္မံ, န စ ကရဏီယ’’န္တိ။
မူလာယပဋိကဿနာရဟဝတ္တံ နိဋ္ဌိတံ။
၃. မာနတ္တာရဟဝတ္တံ
၈၈. တေန ခေါ ပန သမယေန မာနတ္တာရဟာ ဘိက္ခူ သာဒိယန္တိ ပကတတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ အဘိဝါဒနံ, ပစ္စုဋ္ဌာနံ, အဉ္ဇလိကမ္မံ, သာမီစိကမ္မံ, အာသနာဘိဟာရံ, သေယျာဘိဟာရံ, ပါဒေါဒကံ ပါဒဣဌံ, ပါဒကထလိကံ, ပတ္တစီဝရပဋိဂ္ဂဟဏံ, နဟာနေ ပိဋ္ဌိပရိကမ္မံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထံဟိ နာမ မာနတ္တာရဟာ ဘိက္ခူ သာဒိယိဿန္တိ ပကတတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ အဘိဝါဒနံ, ပစ္စုဋ္ဌာနံ, အဉ္ဇလိကမ္မံ, သာမီစိကမ္မံ, အာသနာဘိဟာရံ, သေယျာဘိဟာရံ, ပါဒေါဒကံ ပါဒဣဌံ, ပါဒကထလိကံ, ပတ္တစီဝရပဋိဂ္ဂဟဏံ, နဟာနေ ပိဋ္ဌိပရိကမ္မ’’န္တိ! အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ ‘‘သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တာရဟာ ဘိက္ခူ သာဒိယန္တိ ပကတတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ အဘိဝါဒနံ, ပစ္စုဋ္ဌာနံ။ပေ.။ နဟာနေ ပိဋ္ဌိပရိကမ္မ’’န္တိ? ‘‘သစ္စံ ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ – ‘‘အနနုစ္ဆဝိကံ။ပေ.။ ကထံဟိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တာရဟာ ဘိက္ခူ သာဒိယိဿန္တိ ပကတတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ အဘိဝါဒနံ။ပေ.။ နဟာနေ ပိဋ္ဌိပရိကမ္မံ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဝိဂရဟိတွာ။ပေ.။ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တာရဟေန ဘိက္ခုနာ သာဒိတဗ္ဗံ ပကတတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ အဘိဝါဒနံ, ပစ္စုဋ္ဌာနံ။ပေ.။ နဟာနေ ပိဋ္ဌိပရိကမ္မံ။ ယော သာဒိယေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တာရဟာနံ ဘိက္ခူနံ မိထု ယထာဝုဍ္ဎံ အဘိဝါဒနံ, ပစ္စုဋ္ဌာနံ။ပေ.။ နဟာနေ ပိဋ္ဌိပရိကမ္မံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တာရဟာနံ ဘိက္ခူနံ ပဉ္စ ယထာဝုဍ္ဎံ – ဥပေါသထံ, ပဝါရဏံ, ဝဿိကသာဋိကံ, ဩဏောဇနံ, ဘတ္တံ။ တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တာရဟာနံ ဘိက္ခူနံ ဝတ္တံ ပညာပေဿာမိ ယထာ မာနတ္တာရဟေဟိ ဘိက္ခူဟိ ဝတ္တိတဗ္ဗံ။
၈၉. ‘‘မာနတ္တာရဟေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ သမ္မာ ဝတ္တိတဗ္ဗံ။ တတြာယံ သမ္မာဝတ္တနာ –
န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ။ပေ.။ (ယထာ မူလာယ ပဋိကဿနာ, တထာ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ။) န ဘိက္ခူဟိ သမ္ပယောဇေတဗ္ဗံ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တာရဟေန ဘိက္ခုနာ ပကတတ္တဿ ဘိက္ခုနော ပုရတော ဂန္တဗ္ဗံ, န ပုရတော နိသီဒိတဗ္ဗံ။ ယော ဟောတိ သံဃဿ အာသနပရိယန္တော သေယျာပရိယန္တော ဝိဟာရပရိယန္တော သော တဿ ပဒါတဗ္ဗော။ တေန စ သော သာဒိတဗ္ဗော။
‘‘န , ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တာရဟေန ဘိက္ခုနာ ပကတတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပုရေသမဏေန ဝါ ပစ္ဆာသမဏေန ဝါ ကုလာနိ ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗာနိ, န အာရညိကင်္ဂံ သမာဒါတဗ္ဗံ, န ပိဏ္ဍပါတိကင်္ဂံ သမာဒါတဗ္ဗံ, န စ တပ္ပစ္စယာ ပိဏ္ဍပါတော နီဟရာပေတဗ္ဗော – မာ မံ ဇာနိံသူတိ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တာရဟေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ အဘိက္ခုကော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ ပကတတ္တေန, အညတြ အန္တရာယာ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, မနတ္တာရဟေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ အဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ ပကတတ္တေန, အညတြ အန္တရာယာ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တာရဟေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ အဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ ပကတတ္တေန, အညတြ အန္တရာယာ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တာရဟေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အနာဝါသာ အဘိက္ခုကော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော။ပေ.။ အဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော။ပေ.။ အဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ ပကတတ္တေန, အညတြ အန္တရာယာ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တာရဟေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ ဝါ အနာဝါသာ ဝါ အဘိက္ခုကော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော။ပေ.။ အဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော။ပေ.။ အဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ ပကတတ္တေန, အညတြ အန္တရာယာ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တာရဟေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ ဂန္တဗ္ဗော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကာ, အညတြ ပကတတ္တေန, အညတြ အန္တရာယာ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တာရဟေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အနာဝါသာ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော ။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ ဂန္တဗ္ဗော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကာ, အညတြ ပကတတ္တေန, အညတြ အန္တရာယာ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တာရဟေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ ဝါ အနာဝါသာ ဝါ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ ဂန္တဗ္ဗော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကာ, အညတြ ပကတတ္တေန, အညတြ အန္တရာယာ။
‘‘ဂန္တဗ္ဗော, ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တာရဟေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ သဘိက္ခုကော အာဝါသော။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အနာဝါသော။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ သမာနသံဝါသကာ, ယံ ဇညာ သက္ကောမိ အဇ္ဇေဝ ဂန္တုန္တိ။
‘‘ဂန္တဗ္ဗော, ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တာရဟေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အနာဝါသာ သဘိက္ခုကော အာဝါသော။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အနာဝါသော။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ သမာနသံဝါသကာ, ယံ ဇညာ သက္ကောမိ အဇ္ဇေဝ ဂန္တုန္တိ။
‘‘ဂန္တဗ္ဗော, ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တာရဟေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ ဝါ အနာဝါသာ ဝါ သဘိက္ခုကော အာဝါသော။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အနာဝါသော။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ သမာနသံဝါသကာ, ယံ ဇညာ သက္ကောမိ အဇ္ဇေဝ ဂန္တုန္တိ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တာရဟေန ဘိက္ခုနာ ပကတတ္တေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ဧကစ္ဆန္နေ အာဝါသေ ဝတ္ထဗ္ဗံ, န ဧကစ္ဆန္နေ အနာဝါသေ ဝတ္ထဗ္ဗံ, န ဧကစ္ဆန္နေ အာဝါသေ ဝါ အနာဝါသေ ဝါ ဝတ္ထဗ္ဗံ။ ပကတတ္တံ ဘိက္ခုံ ဒိသွာ အာသနာ ဝုဋ္ဌာတဗ္ဗံ။ ပကတတ္တော ဘိက္ခု အာသနေန နိမန္တေတဗ္ဗော။ န ပကတတ္တေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ဧကာသနေ နိသီဒိတဗ္ဗံ, န နီစေ အာသနေ နိသိန္နေ ဥစ္စေ အာသနေ နိသီဒိတဗ္ဗံ, န ဆမာယံ နိသိန္နေ အာသနေ နိသီဒိတဗ္ဗံ; န ဧကစင်္ကမေ စင်္ကမိတဗ္ဗံ, န နီစေ စင်္ကမေ စင်္ကမန္တေ ဥစ္စေ စင်္ကမေ စင်္ကမိတဗ္ဗံ, န ဆမာယံ စင်္ကမန္တေ စင်္ကမေ စင်္ကမိတဗ္ဗံ။
‘‘န , ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တာရဟေန ဘိက္ခုနာ ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ။ပေ.။ မူလာယပဋိကဿနာရဟေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ။ပေ.။ မာနတ္တာရဟေန ဝုဍ္ဎတရေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ။ပေ.။ မာနတ္တစာရိကေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ။ပေ.။ အဗ္ဘာနာရဟေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ဧကစ္ဆန္နေ အာဝါသေ ဝတ္ထဗ္ဗံ, န ဧကစ္ဆန္နေ အနာဝါသေ ဝတ္ထဗ္ဗံ, န ဧကစ္ဆန္နေ အာဝါသေ ဝါ အနာဝါသေ ဝါ ဝတ္ထဗ္ဗံ; န ဧကာသနေ နိသီဒိတဗ္ဗံ, န နီစေ အာသနေ နိသိန္နေ ဥစ္စေ အာသနေ နိသီဒိတဗ္ဗံ, န ဆမာယံ နိသိန္နေ အာသနေ နိသီဒိတဗ္ဗံ; န ဧကစင်္ကမေ စင်္ကမိတဗ္ဗံ, န နီစေ စင်္ကမေ စင်္ကမန္တေ ဥစ္စေ စင်္ကမေ စင်္ကမိတဗ္ဗံ, န ဆမာယံ စင်္ကမန္တေ စင်္ကမေ စင်္ကမိတဗ္ဗံ။
[မဟာဝ. ၃၉၃] ‘‘မာနတ္တာရဟစတုတ္ထော စေ, ဘိက္ခဝေ, ပရိဝါသံ ဒဒေယျ, မူလာယ ပဋိကဿေယျ, မာနတ္တံ ဒဒေယျ, တံဝီသော အဗ္ဘေယျ, အကမ္မံ, န စ ကရဏီယ’’န္တိ။
မာနတ္တာရဟဝတ္တံ နိဋ္ဌိတံ။
၄. မာနတ္တစာရိကဝတ္တံ
၉၀. တေန ခေါ ပန သမယေန မာနတ္တစာရိကာ ဘိက္ခူ သာဒိယန္တိ ပကတတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ အဘိဝါဒနံ, ပစ္စုဋ္ဌာနံ, အဉ္ဇလိကမ္မံ, သာမီစိကမ္မံ, အာသနာဘိဟာရံ, သေယျာဘိဟာရံ, ပါဒေါဒကံ ပါဒဣဌံ, ပါဒကထလိကံ, ပတ္တစီဝရပဋိဂ္ဂဟဏံ, နဟာနေ ပိဋ္ဌိပရိကမ္မံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထံဟိ နာမ မာနတ္တစာရိကာ ဘိက္ခူ သာဒိယိဿန္တိ ပကတတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ အဘိဝါဒနံ, ပစ္စုဋ္ဌာနံ။ပေ.။ နဟာနေ ပိဋ္ဌိပရိကမ္မ’’န္တိ! အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဘိက္ခုသသံဃံ သန္နိပါတာပေတွာ ဘိက္ခူ ပဋိပုစ္ဆိ – ‘‘သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တစာရိကာ ဘိက္ခူ သာဒိယန္တိ ပကတတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ အဘိဝါဒနံ, ပစ္စုဋ္ဌာနံ။ပေ.။ နဟာနေ ပိဋ္ဌိပရိကမ္မ’’န္တိ? ‘‘သစ္စံ ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ – ‘‘အနနုစ္ဆဝိကံ။ပေ.။ ကထံဟိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တစာရိကာ ဘိက္ခူ သာဒိယိဿန္တိ ပကတတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ အဘိဝါဒနံ။ပေ.။ နဟာနေ ပိဋ္ဌိပရိကမ္မံ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဝိဂရဟိတွာ။ပေ.။ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ –
‘‘န , ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တစာရိကေန ဘိက္ခုနာ သာဒိတဗ္ဗံ ပကတတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ အဘိဝါဒနံ, ပစ္စုဋ္ဌာနံ, အဉ္ဇလိကမ္မံ, သာမီစိကမ္မံ, အာသနာဘိဟာရော, သေယျာဘိဟာရော, ပါဒေါဒကံ ပါဒဣဌံ, ပါဒကထလိကံ, ပတ္တစီဝရပဋိဂ္ဂဟဏံ, နဟာနေ ပိဋ္ဌိပရိကမ္မံ။ ယော သာဒိယေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တစာရိကာနံ ဘိက္ခူနံ မိထု ယထာဝုဍ္ဎံ အဘိဝါဒနံ, ပစ္စုဋ္ဌာနံ။ပေ.။ နဟာနေ ပိဋ္ဌိပရိကမ္မံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တစာရိကာနံ ဘိက္ခူနံ ပဉ္စ ယထာဝုဍ္ဎံ – ဥပေါသထံ, ပဝါရဏံ, ဝဿိကသာဋိကံ, ဩဏောဇနံ, ဘတ္တံ။ တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တစာရိကာနံ ဘိက္ခူနံ ဝတ္တံ ပညပေဿာမိ ယထာ မာနတ္တစာရိကေဟိ ဘိက္ခူဟိ ဝတ္တိတဗ္ဗံ။
၉၁. ‘‘မာနတ္တစာရိကေန , ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ သမ္မာ ဝတ္တိတဗ္ဗံ။ တတြာယံ သမ္မာဝတ္တနာ –
န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော, န ဘိက္ခုနောဝါဒကသမ္မုတိ သာဒိတဗ္ဗာ, သမ္မတေနပိ ဘိက္ခုနိယော န ဩဝဒိတဗ္ဗာ။ ယာယ အာပတ္တိယာ သံဃေန မာနတ္တံ ဒိန္နံ ဟောတိ သာ အာပတ္တိ န အာပဇ္ဇိတဗ္ဗာ, အညာ ဝါ တာဒိသိကာ, တတော ဝါ ပါပိဋ္ဌတရာ; ကမ္မံ န ဂရဟိတဗ္ဗံ, ကမ္မိကာ န ဂရဟိတဗ္ဗာ။ န ပကတတ္တဿ ဘိက္ခုနော ဥပေါသထော ဌပေတဗ္ဗော, န ပဝါရဏာ ဌပေတဗ္ဗာ, န သဝစနီယံ ကာတဗ္ဗံ, န အနုဝါဒေါ ပဋ္ဌပေတဗ္ဗော, န ဩကာသော ကာရေတဗ္ဗော, န စောဒေတဗ္ဗော, န သာရေတဗ္ဗော, န ဘိက္ခူဟိ သမ္ပယောဇေတဗ္ဗံ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တစာရိကေန ဘိက္ခုနာ ပကတတ္တဿ ဘိက္ခုနော ပုရတော ဂန္တဗ္ဗံ, န ပုရတော နိသီဒိတဗ္ဗံ။ ယော ဟောတိ သံဃဿ အာသနပရိယန္တော သေယျာပရိယန္တော ဝိဟာရပရိယန္တော သော တဿ ပဒါတဗ္ဗော။ တေန စ သော သာဒိတဗ္ဗော။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တစာရိကေန ဘိက္ခုနာ ပကတတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပုရေသမဏေန ဝါ ပစ္ဆာသမဏေန ဝါ ကုလာနိ ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗာနိ, န အာရညိကင်္ဂံ သမာဒါတဗ္ဗံ, န ပိဏ္ဍပါတိကင်္ဂံ သမာဒါတဗ္ဗံ, န စ တပ္ပစ္စယာ ပိဏ္ဍပါတော နီဟရာပေတဗ္ဗော – မာ မံ ဇာနိံသူတိ။
‘‘မာနတ္တစာရိကေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ အာဂန္တုကေန အာရောစေတဗ္ဗံ, အာဂန္တုကဿ အာရောစေတဗ္ဗံ, ဥပေါသထေ အာရောစေတဗ္ဗံ, ပဝါရဏာယ အာရောစေတဗ္ဗံ , ဒေဝသိကံ အာရောစေတဗ္ဗံ။ သစေ ဂိလာနော ဟောတိ, ဒူတေနပိ အာရောစေတဗ္ဗံ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တစာရိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ အဘိက္ခုကော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ သံဃေန, အညတြ အန္တရာယာ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တစာရိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ အဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ သံဃေန, အညတြ အန္တရာယာ။
‘‘န , ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တစာရိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ အဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ သံဃေန, အညတြ အန္တရာယာ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တစာရိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အနာဝါသာ အဘိက္ခုကော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော။ပေ.။ အဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော။ပေ.။ အဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ သံဃေန, အညတြ အန္တရာယာ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တစာရိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ ဝါ အနာဝါသာ ဝါ အဘိက္ခုကော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော။ပေ.။ အဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော။ပေ.။ အဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ သံဃေန, အညတြ အန္တရာယာ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တစာရိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ ဂန္တဗ္ဗော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကာ, အညတြ သံဃေန, အညတြ အန္တရာယာ။
‘‘န ဘိက္ခဝေ , မာနတ္တစာရိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အနာဝါသာ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ ဂန္တဗ္ဗော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကာ, အညတြ သံဃေန, အညတြ အန္တရာယာ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တစာရိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ ဝါ အနာဝါသာ ဝါ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ ဂန္တဗ္ဗော , ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကာ, အညတြ သံဃေန, အညတြ အန္တရာယာ။
‘‘ဂန္တဗ္ဗော, ဘိက္ခဝေ မာနတ္တစာရိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ သဘိက္ခုကော အာဝါသော။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အနာဝါသော။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ သမာနသံဝါသကာ, ယံ ဇညာ သက္ကောမိ အဇ္ဇေဝ ဂန္တုန္တိ။
‘‘ဂန္တဗ္ဗော , ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တစာရိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အနာဝါသာ သဘိက္ခုကော အာဝါသော။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အနာဝါသော။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ သမာနသံဝါသကာ, ယံ ဇညာ သက္ကောမိ အဇ္ဇေဝ ဂန္တုန္တိ။
‘‘ဂန္တဗ္ဗော, ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တစာရိကေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ ဝါ အနာဝါသာ ဝါ သဘိက္ခုကော အာဝါသော။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အနာဝါသော။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ သမာနသံဝါသကာ, ယံ ဇညာ သက္ကောမိ အဇ္ဇေဝ ဂန္တုန္တိ။
‘‘န , ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တစာရိကေန ဘိက္ခုနာ ပကတတ္တေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ဧကစ္ဆန္နေ အာဝါသေ ဝတ္ထဗ္ဗံ, န ဧကစ္ဆန္နေ အနာဝါသေ ဝတ္ထဗ္ဗံ, န ဧကစ္ဆန္နေ အာဝါသေ ဝါ အနာဝါသေ ဝါ ဝတ္ထဗ္ဗံ။ ပကတတ္တံ ဘိက္ခုံ ဒိသွာ အာသနာ ဝုဋ္ဌာတဗ္ဗံ။ ပကတတ္တော ဘိက္ခု အာသနေန နိမန္တေတဗ္ဗော။ န ပကတတ္တေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ဧကာသနေ နိသီဒိတဗ္ဗံ, န နီစေ အာသနေ နိသိန္နေ ဥစ္စေ အာသနေ နိသီဒိတဗ္ဗံ, န ဆမာယံ နိသိန္နေ အာသနေ နိသီဒိတဗ္ဗံ; န ဧကစင်္ကမေ စင်္ကမိတဗ္ဗံ, န နီစေ စင်္ကမေ စင်္ကမန္တေ ဥစ္စေ စင်္ကမေ စင်္ကမိတဗ္ဗံ, န ဆမာယံ စင်္ကမန္တေ စင်္ကမေ စင်္ကမိတဗ္ဗံ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တစာရိကေန ဘိက္ခုနာ ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ။ပေ.။ မူလာယပဋိကဿနာရဟေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ။ပေ.။ မာနတ္တာရဟေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ။ပေ.။ မာနတ္တစာရိကေန ဝုဍ္ဎတရေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ။ပေ.။ အဗ္ဘာနာရဟေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ဧကစ္ဆန္နေ အာဝါသေ ဝတ္ထဗ္ဗံ, န ဧကစ္ဆန္နေ အနာဝါသေ ဝတ္ထဗ္ဗံ, န ဧကစ္ဆန္နေ အာဝါသေ ဝါ အနာဝါသေ ဝါ ဝတ္ထဗ္ဗံ; န ဧကာသနေ နိသီဒိတဗ္ဗံ, န နီစေ အာသနေ နိသိန္နေ ဥစ္စေ အာသနေ နိသီဒိတဗ္ဗံ, န ဆမာယံ နိသိန္နေ အာသနေ နိသီဒိတဗ္ဗံ; န ဧကစင်္ကမေ စင်္ကမိတဗ္ဗံ , န နီစေ စင်္ကမေ စင်္ကမန္တေ ဥစ္စေ စင်္ကမေ စင်္ကမိတဗ္ဗံ, န ဆမာယံ စင်္ကမန္တေ စင်္ကမေ စင်္ကမိတဗ္ဗံ။
[မဟာဝ. ၃၉၃] ‘‘မာနတ္တစာရိကစတုတ္ထော စေ, ဘိက္ခဝေ, ပရိဝါသံ ဒဒေယျ, မူလာယ ပဋိကဿေယျ, မာနတ္တံ ဒဒေယျ, တံဝီသော အဗ္ဘေယျ, အကမ္မံ, န စ ကရဏီယ’’န္တိ။
၉၂. အထ ခေါ အာယသ္မာ ဥပါလိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ဥပါလိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, မာနတ္တစာရိကဿ ဘိက္ခုနော ရတ္တိစ္ဆေဒါ’’တိ? ‘‘စတ္တာရော ခေါ , ဥပါလိ, မာနတ္တစာရိကဿ ဘိက္ခုနော ရတ္တိစ္ဆေဒါ။ သဟဝါသော, ဝိပ္ပဝါသော, အနာရောစနာ, ဦနေ ဂဏေ စရဏံ [စရဏန္တိ (က.)] – ဣမေ ခေါ, ဥပါလိ, စတ္တာရော မာနတ္တစာရိကဿ ဘိက္ခုနော ရတ္တိစ္ဆေဒါ’’တိ။
၉၃. တေန ခေါ ပန သမယေန သာဝတ္ထိယံ မဟာဘိက္ခုသံဃော သန္နိပတိတော ဟောတိ။ န သက္ကောန္တိ မာနတ္တစာရိကာ ဘိက္ခူ မာနတ္တံ သောဓေတုံ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တံ နိက္ခိပိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ တေန မာနတ္တစာရိကေန ဘိက္ခုနာ ဧကံ ဘိက္ခုံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘မာနတ္တံ နိက္ခိပါမီ’တိ။ နိက္ခိတ္တံ ဟောတိ မာနတ္တံ။ ‘ဝတ္တံ နိက္ခိပါမီ’တိ။ နိက္ခိတ္တံ ဟောတိ မာနတ္တ’’န္တိ။
၉၄. တေန ခေါ ပန သမယေန သာဝတ္ထိယာ ဘိက္ခူ တဟံ တဟံ ပက္ကမိံသု ။ သက္ကောန္တိ မာနတ္တစာရိကာ ဘိက္ခူ မာနတ္တံ သောဓေတုံ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, မာနတ္တံ သမာဒိယိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမာဒိယိတဗ္ဗံ။ တေန မာနတ္တစာရိကေန ဘိက္ခုနာ ဧကံ ဘိက္ခုံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ, ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘မာနတ္တံ သမာဒိယာမီ’တိ။ သမာဒိန္နံ ဟောတိ မာနတ္တံ။ ‘ဝတ္တံ သမာဒိယာမီ’တိ။ သမာဒိန္နံ ဟောတိ မာနတ္တ’’န္တိ။
မာနတ္တစာရိကဝတ္တံ နိဋ္ဌိတံ။
၅. အဗ္ဘာနာရဟဝတ္တံ
၉၅. တေန ခေါ ပန သမယေန အဗ္ဘာနာရဟာ ဘိက္ခူ သာဒိယန္တိ ပကတတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ အဘိဝါဒနံ ပစ္စုဋ္ဌာနံ။ပေ.။ နဟာနေ ပိဋ္ဌိပရိကမ္မံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထံဟိ နာမ အဗ္ဘာနာရဟာ ဘိက္ခူ သာဒိယိဿန္တိ ပကတတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ အဘိဝါဒနံ ပစ္စုဋ္ဌာနံ။ပေ.။ နဟာနေ ပိဋ္ဌိပရိကမ္မ’’န္တိ! အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဘိက္ခုသသံဃံ သန္နိပါတာပေတွာ ဘိက္ခူ ပဋိပုစ္ဆိ – ‘‘သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, အဗ္ဘာနာရဟာ ဘိက္ခူ သာဒိယန္တိ ပကတတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ အဘိဝါဒနံ ပစ္စုဋ္ဌာနံ။ပေ.။ နဟာနေ ပိဋ္ဌိပရိကမ္မန္တိ? ‘‘သစ္စံ ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ – ‘‘အနနုစ္ဆဝိကံ။ပေ.။ ကထံဟိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, အဗ္ဘာနာရဟာ ဘိက္ခူ သာဒိယိဿန္တိ ပကတတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ အဘိဝါဒနံ ပစ္စုဋ္ဌာနံ။ပေ.။ နဟာနေ ပိဋ္ဌိပရိကမ္မံ ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ပေ.။ ဝိဂရဟိတွာ။ပေ.။ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, အဗ္ဘာနာရဟေန ဘိက္ခုနာ သာဒိတဗ္ဗံ ပကတတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ အဘိဝါဒနံ ပစ္စုပဋ္ဌာနံ။ပေ.။ နဟာနေ ပိဋ္ဌိပရိကမ္မံ။ ယော သာဒိယေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အဗ္ဘာနာရဟာနံ ဘိက္ခူနံ မိထု ယထာဝုဍ္ဎံ အဘိဝါဒနံ ပစ္စုဋ္ဌာနံ။ပေ.။ နဟာနေ ပိဋ္ဌိပရိကမ္မံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အဗ္ဘာနာရဟာနံ ဘိက္ခူနံ ပဉ္စ ယထာဝုဍ္ဎံ – ဥပေါသထံ, ပဝါရဏံ, ဝဿိကသာဋိကံ, ဩဏောဇနံ, ဘတ္တံ။ တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, အဗ္ဘာနာရဟာနံ ဘိက္ခူနံ ဝတ္တံ ပညာပေဿာမိ ယထာ အဗ္ဘာနာရဟေဟိ ဘိက္ခူဟိ ဝတ္တိတဗ္ဗံ။
၉၆. ‘‘အဗ္ဘာနာရဟေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ သမ္မာ ဝတ္တိတဗ္ဗံ။ တတြာယံ သမ္မာဝတ္တနာ –
န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ။ပေ.။ (ယထာ ဟေဋ္ဌာ, တထာ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ,) န ဘိက္ခူဟိ သမ္ပယောဇေတဗ္ဗံ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, အဗ္ဘာနာရဟေန ဘိက္ခုနာ ပကတတ္တဿ ဘိက္ခုနော ပုရတော ဂန္တဗ္ဗံ, န ပုရတော နိသီဒိတဗ္ဗံ။ ယော ဟောတိ သံဃဿ အာသနပရိယန္တော သေယျာပရိယန္တော ဝိဟာရပရိယန္တော သော တဿ ပဒါတဗ္ဗော။ တေန စ သော သာဒိတဗ္ဗော။
‘‘န , ဘိက္ခဝေ, အဗ္ဘာနာရဟေန ဘိက္ခုနာ ပကတတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပုရေသမဏေန ဝါ ပစ္ဆာသမဏေန ဝါ ကုလာနိ ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗာနိ; န အာရညိကင်္ဂံ သမာဒါတဗ္ဗံ; န ပိဏ္ဍပါတိကင်္ဂံ သမာဒါတဗ္ဗံ; န စ တပ္ပစ္စယာ ပိဏ္ဍပါတော နီဟရာပေတဗ္ဗော – မာ မံ ဇာနိံသူတိ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, အဗ္ဘာနာရဟေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ အဘိက္ခုကော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ ပကတတ္တေန, အညတြ အန္တရာယာ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, အဗ္ဘာနာရဟေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ အဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ ပကတတ္တေန, အညတြ အန္တရာယာ။ပေ.။။ (ယထာ ဟေဋ္ဌာ, တထာ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗာ။)
‘‘ဂန္တဗ္ဗော , ဘိက္ခဝေ, အဗ္ဘာနာရဟေန ဘိက္ခုနာ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ။ပေ.။ အနာဝါသာ။ပေ.။ အာဝါသာ ဝါ အနာဝါသာ ဝါ သဘိက္ခုကော အာဝါသော။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အနာဝါသော။ပေ.။ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ သမာနသံဝါသကာ, ယံ ဇညာ သက္ကောမိ အဇ္ဇေဝ ဂန္တုန္တိ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, အဗ္ဘာနာရဟေန ဘိက္ခုနာ ပကတတ္တေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ဧကစ္ဆန္နေ အာဝါသေ ဝတ္ထဗ္ဗံ, န ဧကစ္ဆန္နေ အနာဝါသေ ဝတ္ထဗ္ဗံ, န ဧကစ္ဆန္နေ အာဝါသေ ဝါ အနာဝါသေ ဝါ ဝတ္ထဗ္ဗံ; ပကတတ္တံ ဘိက္ခုံ ဒိသွာ အာသနာ ဝုဋ္ဌာတဗ္ဗံ, ပကတတ္တော ဘိက္ခု အာသနေန နိမန္တေတဗ္ဗော; န ပကတတ္တေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ဧကာသနေ နိသီဒိတဗ္ဗံ, န နီစေ အာသနေ နိသိန္နေ ဥစ္စေ အာသနေ နိသီဒိတဗ္ဗံ, န ဆမာယံ နိသိန္နေ အာသနေ နိသီဒိတဗ္ဗံ; န ဧကစင်္ကမေ စင်္ကမိတဗ္ဗံ, န နီစေ စင်္ကမေ စင်္ကမန္တေ ဥစ္စေ စင်္ကမေ စင်္ကမိတဗ္ဗံ, န ဆမာယံ စင်္ကမန္တေ စင်္ကမေ စင်္ကမိတဗ္ဗံ။
‘‘န, ဘိက္ခဝေ, အဗ္ဘာနာရဟေန ဘိက္ခုနာ ပါရိဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ။ပေ.။ မူလာယပဋိကဿနာရဟေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ။ပေ.။ မာနတ္တာရဟေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ။ပေ.။ မာနတ္တစာရိကေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ။ပေ.။ အဗ္ဘာနာရဟေန ဝုဍ္ဎတရေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ဧကစ္ဆန္နေ အာဝါသေ ဝတ္ထဗ္ဗံ, န ဧကစ္ဆန္နေ အနာဝါသေ ဝတ္ထဗ္ဗံ; န ဧကစ္ဆန္နေ အာဝါသေ ဝါ အနာဝါသေ ဝါ ဝတ္ထဗ္ဗံ; န ဧကာသနေ နိသီဒိတဗ္ဗံ, န နီစေ အာသနေ နိသိန္နေ ဥစ္စေ အာသနေ နိသီဒိတဗ္ဗံ, န ဆမာယံ နိသိန္နေ အာသနေ နိသီဒိတဗ္ဗံ; န ဧကစင်္ကမေ စင်္ကမိတဗ္ဗံ , န နီစေ စင်္ကမေ စင်္ကမန္တေ ဥစ္စေ စင်္ကမေ စင်္ကမိတဗ္ဗံ, န ဆမာယံ စင်္ကမန္တေ စင်္ကမေ စင်္ကမိတဗ္ဗံ။
[မဟာဝ. ၃၉၃] ‘‘အဗ္ဘာနာရဟစတုတ္ထော စေ, ဘိက္ခဝေ, ပရိဝါသံ ဒဒေယျ, မူလာယ ပဋိကဿေယျ, မာနတ္တံ ဒဒေယျ, တံဝီသော အဗ္ဘေယျ, အကမ္မံ, န စ ကရဏီယ’’န္တိ။
အဗ္ဘာနာရဟဝတ္တံ နိဋ္ဌိတံ။
ပါရိဝါသိကက္ခန္ဓကော ဒုတိယော။
ဣမမှိ ခန္ဓကေ ဝတ္ထူ ပဉ္စ။
တဿုဒ္ဒါနံ –
ပါရိဝါသိကာ သာဒေန္တိ၊ ပကတတ္တာန ဘိက္ခုနံ။
အဘိဝါဒနံ ပစ္စုဋ္ဌာနံ၊ အဉ္ဇလိဉ္စ သာမီစိယံ။
အာသနံ သေယျာဘိဟာရံ၊ ပါဒေါ ဣဌံ ကထလိကံ။
ပတ္တံ နဟာနေ ပရိကမ္မံ၊ ဥဇ္ဈာယန္တိ စ ပေသလာ။
ဒုက္ကဋံ သာဒိယန္တဿ၊ မိထု ပဉ္စ ယထာဝုဍ္ဎံ [ပုနာပရေ (က.)]။
ဥပေါသထံ ပဝါရဏံ၊ ဝဿိကောဏောဇဘောဇနံ။
သမ္မာ စ ဝတ္တနာ တတ္ထ၊ ပကတတ္တဿ ဂစ္ဆန္တံ။
ယော စ ဟောတိ ပရိယန္တော၊ ပုရေ ပစ္ဆာ တထေဝ စ [န ပုရေ ပစ္ဆာသမဏေန (သီ. သျာ.)]။
အာရညပိဏ္ဍနီဟာရော၊ အာဂန္တုကေ ဥပေါသထေ။
ပဝါရဏာယ ဒူတေန၊ ဂန္တဗ္ဗော စ သဘိက္ခုကော။
ဧကစ္ဆန္နေ စ ဝုဋ္ဌာနံ၊ တထေဝ စ နိမန္တယေ။
အာသနေ နီစေ စင်္ကမေ၊ ဆမာယံ စင်္ကမေန စ။
ဝုဍ္ဎတရေန အကမ္မံ၊ ရတ္တိစ္ဆေဒါ စ သောဓနာ။
နိက္ခိပနံ သမာဒါနံ၊ ဝတ္တံဝ ပါရိဝါသိကေ [ရတ္တိ ဝါ ပါရိဝါသိကေ (က.)၊ ဉာတဗ္ဗံ ပါရိဝါသိကာ (သီ. သျာ.)]။
မူလာယ မာနတ္တာရဟာ၊ တထာ မာနတ္တစာရိကာ။
အဗ္ဘာနာရဟေ နယော စာပိ၊ သမ္ဘေဒံ နယတော [သမ္ဘေဒနယတော (သျာ.)] ပုန။
ပါရိဝါသိကေသု တယော၊ စတု မာနတ္တစာရိကေ။
န သမေန္တိ ရတ္တိစ္ဆေဒေသု [ရတ္တိစ္ဆေဒေ (ဣတိပိ)၊ ရတ္တိစ္ဆေဒါ (သျာ.)]၊ မာနတ္တေသု စ ဒေဝသိ။
ဒွေ ကမ္မာ သဒိသာ သေသာ၊ တယော ကမ္မာ သမာသမာတိ [သမာ မတာတိ (သီ.)]။
ပါရိဝါသိကက္ခန္ဓကံ နိဋ္ဌိတံ။